Bizkaia Balmaseda El Peñueco
|
|
- María Dolores Alvarado
- hace 1 años
- Vistas:
Transcripción
1 EHUNGINTZA ETA LARRUGINTZA TEXTIL Y CUERO BOINAS LA ENCARTADA Bizkaia Balmaseda El Peñueco María José Torrecilla Gorbea La Encartada ehun-fabrika 1892an eraiki zuten, Balmaseda kanpoaldean. Marcos Arena indianoak inguruko beste lau enpresari eta merkatari gehiago bildu (Martin Mendia, Juan B. Hernández, Santos Lopez de Letona eta Domingo Otaola) eta akzio bidezko sozietate anonimoa eratu zuen, Bilbon, pezetako kapitalarekin. Sozietate horrek era guztietako artileak irun, egin eta manufakturatu zituen, baina negozio-esparru nagusia txapelak izan ziren. Fabrika eraikitzeko, Balmasedako Peñueco auzoan hainbat lursail erosi zituzten 1890etik aurrera, herrigunetik 2 km ingurura. Orubea erosi zuenean, aurreko bi industrietarako balio izan zuen ur-aprobetxamenduaren gaineko eskubideak ere lortu zituen elkarteak; izan ere, burdinola bat eta, geroago, errota bat egon ziren bertan. Hala, fabrikarako energia lortzeko, neurri batean behintzat, ez zuten arazorik: ia 7 metroko jauzi batek makinei eragiteko beste potentzia ematen zuen. Higiezin nagusia 1892 amaieran bukaturik zegoen, oraingoa baino txikiagoa bazen ere. Bi solairuko lau nabe paralelo eta hiru solairuko zehar-eraikina zituen. Multzo harmoniatsua osatzen dute: bao zabalak dituzten harrizko murruak, forja- En 1892 se levantó en las afueras de Balmaseda la fábrica textil de La Encartada. El indiano Marcos Arena reunió a otros cuatro empresarios y comerciantes de la zona Martín Mendía, Juan B. Hernández, Santos López de Letona y Domingo de Otaola y con un capital de pesetas constituyeron en Bilbao una sociedad anónima por acciones que se dedicará a la hilatura, confección y manufactura de toda clase de géneros de lana, fijando su primera línea de negocio en las boinas. Para construir la fábrica se fueron comprando desde 1890 terrenos en el barrio de El Peñueco de Balmaseda, a unos 2 km del centro de la villa. La sociedad adquiría con la finca los derechos sobre el aprovechamiento de agua que había servido a dos industrias anteriores: una ferrería y más tarde un molino. Así la obtención de energía para la fábrica se encontraba en parte resuelta: un salto de casi 7 m de altura proporcionaría la potencia necesaria para mover la maquinaria. A fines de 1892 el inmueble principal estaba terminado, aunque entonces era más pequeño que el actual. Constaba de cuatro naves paralelas de dos alturas y de un edificio transversal de tres plantas. Muros de piedra rasgados con 1007
2 zutabeak, adreilu trinkozko gangatiletarako metalezko habexkak, egurrezko zertxak eta solibaburuak. Eraikin tradizionalaren eta teknika berrien erdibidean dago. Beheko aldearen barrualdean biltegiak eta tailer osagarriak ezarri zituzten, baita zeregin zikinetarako gunea ere (garbitzea, koipea kentzea, tindatzea, bolatzea, etab.). Goiko nabeetako solairu osoan, txarrantxatzeko, iruteko eta txapelak eta bestelako puntuzko artikuluak prestatzeko lanak egiten zituzten, baita txikizkako salmentako matazak edo harilak gorde ere. Hiru solairuko zeharkako eraikinean, berriz, behetik gora, turbina hidraulikoa eta ur-galdara, artileen eta txapelen lehortegiak, eta akabera-gunea eta biltegiak zeuden. Summer & Co., etxeak hornitutako gailu mekanikoak gehienbat Ingalaterrako Platt Brothers etxetik ekarria zen (Oldham, Manchester). Makina hauei guztiei errotore hidrauliko bakarretik eragiten zitzaien, ardatzez eta poleaz. Sortu eta hamabost urtera, fabrika handitu eta alboko bi nabe erantsi zizkioten. Hala, ekoizpen-lerro berria inauguratzeko espazioa lortu zuten (tapakiak eta oihalak). Era berean, biltegiratzeko ahalmen handiagoa lortu zuten beheko solairuan. Ardi-larrua garbitzeko, mekanika-tailerrerako, bilgarri-tailerrerako eta aroztegirako toki gehiago izanik, aurrerantzean autonomia handiagoz lan egin ahal izan zuten. Handitzeak konplexutasun maila eta ekoizpen-ahalmena handitzea ekarri zuenez, jatorrizko Averly turbina aldatu behar izan zuten. Francis turbina berria ipintzeko, hormigoi armatuzko gela berria sortu zuten. Turbina hori Voith etxeak diseinatu eta eraiki zuen La Encartada fabrikarako, 1910ean. Horretaz gain, jatorrizko Edison dinamoaren tokian argia lortzeko alternadore bat ipini zuten. Urte haietan bukatu zuten, era berean, La Encartada langile-kolonia ere. Lehen etxebizitza-blokea 1893 eta 1894 bitartean eraiki zuten, esparrura sartzeko tokian eta garai bateko burdinolaren horma zaharren gainean. Etxeetan era guztietako erosotasunak ezarri zituzten: zuzeneko suzko xafla-sukaldea, iturriko ura, komun bat etxebizitzako, eta, amplios vanos, columnas de forja, viguetas de metal para bovedillas de ladrillo macizo, solivería y cerchas de madera articulan un conjunto armónico, a medio camino entre la construcción tradicional y las nuevas técnicas. Interiormente la zona inferior se destinó a almacenes, talleres auxiliares y labores sucias (lavado, desengrasado, tinte, batanado, etc.). Toda la planta de las naves superiores acogía cardado, hilatura y confección de boinas y otros artículos de punto, así como madejas u ovillos de venta al por menor. En el edificio transversal, de tres alturas, se alojaban, de abajo arriba, la turbina hidráulica y caldera de agua, secaderos de lana y boinas, y acabado y almacenes. La dotación mecánica, suministrada por Summer & Co., procedía en su mayor parte de la casa inglesa Platt Brothers, de Oldham (Manchester). Todo se accionaba con ejes y poleas desde el único rotor hidráulico. Apenas quince años después de la fundación, la fábrica se amplió adosando dos nuevas naves laterales. Obtenía así el espacio para inaugurar una nueva línea de producción, la de mantas y paños, y una mayor capacidad de almacenaje en la planta inferior. Más huecos para el desahogo del lavado de vellones o los talleres mecánico, de embalaje y de carpintería permitirían en adelante trabajar con mayor autonomía. La complejidad y mayor capacidad productiva de esta expansión obligó a sustituir la turbina original Averly. Se creó una dependencia en hormigón armado para la nueva turbina Francis que la firma Voith diseñó y construyó para La Encartada en Además, la primitiva dinamo Edison fue reemplazada por un nuevo alternador aplicado a la iluminación. Por estas mismas fechas se completa también la colonia obrera de La Encartada. Entre 1893 y 1894 se había construido el primer bloque de viviendas, junto a la entrada del recinto y levantado sobre los viejos muros de la ferrería. Las casas nacieron dotadas de comodidades realmente importantes: cocina de chapa de fuego directo, Platt Brothers metxadun karda (Santi Yaniz) Carda mechera Platt Brothers (Santi Yaniz) 1008
3 Vista general de la nave de hilatura. (Santi Yaniz) Irundegia dagoen nabearen ikuspegi orokorra. (Santi Yaniz) ekoizpenak ahalbidetzen zuenean, fabrikak hornitutako argiztapena, gela bakoitzean bonbilla bat edo bi pizteko. Lehenengo hamabi etxeen ostean, beste zazpi ere eraiki zituzten mende hasieran, errepidearen ondoko bigarren etxebizitza-bloke batean. Haren ondoan auzoari zerbitzu emateko enpresa-kapera txikia zegoen, Guadalupeko Andre Mariari eskainia; lanegunetan, gainera, eskola gisa ere erabiltzen zuten. Fabrikak 1910 eta 1936 bitartean lortu zuen une gorena: bere produktuak egiteko adina artile mekanikoki iruten zuen (txapelak, biserak, buruko estalkiak, tapakiak...) eta soberakinak hariletan edo matazatan saltzen zituzten. Lantegia 30 edo 40 langile inguru hartzeko sortu bazuten ere, urte haietan 130 ere egon ziren; gainera, langileei eta beren senideei lana somara ere eskaintzen zieten. Lehenengo arazoak Gerra Zibilak ekarri zituen, eta Eusko Jaurlaritzak esku hartu behar izan zuen; hala, ekoizpena bahitu zuen, Euskadiko Armadari egunean 150 tapaki eta beste hainbat artikulu emateko. Gerra bukatu zenean, sailak gainbehera egin zuen, eta 1945 aldean, behin betiko utzi zuten eta 1960 bitartean, ekoizpena txapeletara mugatzen joan zen poliki-poliki, nahiz eta jantzi horrek gero eta jarraitzaile gutxiago zituen. Armadetan erabilera orokorra zenez, bermatuta zeukaten nolabaiteko kontsumo-erregulartasuna. Nolanahi ere, sektore militarrean enkante-modalitatea ezarri zuten, eta horrek prezio-lehia eragin zuen, mozkin-marjinak ere murriztuta. Baldintza horiek zirela-eta, ekoizpen-medioetan inbertitu behar izan zuten berriro ere (makinak berritu, ekipo berriak eta ordezko piezak eskuratu). Hala, lantegia oso hipotekatuta gelditu zen. Osatzeko, 50eko hamarkadaren amaieran zuntz sintetikoak merkaturatzen hasi zirenez, zailtasun horiek areagotu egin ziren. Zuntzok gero eta jarraitzaile gehiago eskuratu zituzten pixkanaka, eta naturalak ohiko kontsumotik baztertu zituzten. agua corriente, un retrete por vivienda e, incluso, cuando la producción lo permitía, iluminación proporcionada desde la fábrica para una o dos bombillas por unidad de habitación. A las doce primeras casas se añadirían a principios de siglo otras siete en un segundo bloque de pisos junto a la carretera. A su lado se alzaba ya la pequeña capilla empresarial para servicio del barrio, dedicada a la Virgen de Guadalupe, que cumplía las funciones de escuela en los días laborables. Entre 1910 y 1936 la fábrica alcanza su período de máximo esplendor: hila mecánicamente lana suficiente para la confección de sus productos (boinas, viseras, pasamontañas, mantas ) y vende el excedente en forma de ovillos, bobinas o madejas. La fábrica, creada para ocupar a unos 30/40 empleados, alcanza en esos años los 130, y además ofrece trabajo a destajo a las operarias y sus familias. La Guerra Civil supuso un primer período de problemas y provocó la intervención del Gobierno Vasco en la empresa, requisando su producción para proveer de 150 mantas diarias al Ejército de Euskadi y otros varios artículos. Después de la contienda esa sección languideció y se abandonó definitivamente hacia Entre la producción fue progresivamente restringiéndose a la boina, prenda que cada vez más iba perdiendo adeptos. Aunque su implantación generalizada en los ejércitos garantizara una cierta regularidad de consumo, la modalidad de subasta al sector militar impuso competencias de precios reduciendo también los márgenes de beneficio. Con estos condicionantes la reinversión en medios productivos (renovación de maquinaria, adquisición de nuevos equipos y repuestos) se vio seriamente hipotecada. Para acentuar más las dificultades, a partir de fines de los cincuenta irrumpen en el mercado las fibras sintéticas, que fueron ganando paulatinamente partidarios y desplazando de sus consumos habituales a las fibras naturales. 1009
4 Bestalde, ehun-industriaren deszentralizazio geografikoa ere hasi zen 70eko hamarkadan, ordura arte herri garatuen ondare baitzen: beste toki batzuetan lansari txikiagoak zeudenez, faktoriek kostuak merkatzeko bidea ikusi zuten. Lehia oso handia zen, eta berrikuntza teknologikoak baino ez zuen biziraupena bermatuko. Nolanahi ere, ez zioten horri heldu. Ekoizpen-egitura ere ez zuten garaiz aldatu. Enpresa haria aldian-aldian eskuratzen hasita zegoen arren (selfaktina zaharrekin kostuak asko garestitzen baitziren), ehungintza modernoan prozesuak sektore espezializatutan banatuta zeuden (irundegia, ehundegia eta jantzigintza). Hala, La Encartada fabrikaren eredua, xix. mendeko estiloko fabrika «integrala», ia desagertuta zegoen. Faktore horiek guztiak batuta, enpresaren porrota ekarri zuen 80ko krisialdi sakona ulertuko dugu. Sortu eta ehun urtera itxi zituen ateak: 1992ko udan. Fundatzaileek sortu zuten fisonomia eta hornidura tekniko ia berberarekin, multzo honen ibilbidea behin betiko eten eta amaitu zen. La Encartada fabrikaren balio berezia ondoen adierazten duen alderdietako bat, zalantza izpirik gabe, ondare teknologikoa da: kontserbazio-egoera bikainean dago multzo osoa. Guztia ere xix. mende amaieratik xx. mendeko lehen hamarkadara bitartekoa da, salbuespenak salbuespen. Pieza nagusia lehen aipatutako Voith turbina da, ardatz eragileei zuzenean eragiten ziena. Beheko solairuan museoaren ibilgailu-bilduma dago; enpresaren jabetza izan ziren ale batzuk daude bertan (animaliek tiratutako gurdi nostalgikoak, edota oroitzapen asko ekartzen dizkiguten DKW eta Citroën 2 CV furgonetak). Garai bateko Leviatan zaharra ia osorik dago, ardi-larruak xukatzeko arrabola eta guzti; baita uretan eragiteko porlanezko tina obala ere (orrazien eta irabiagailuen egiturak bakarrik falta dira hor). Tailer osagarriak ezinbestekoak ziren garai hartan; izan ere, ez zen ohikoa ordezko pieza komertzialak eskuratzea, ezta erraza ere. Zura eta metala konpondu edo berregin zitzaketen, oinarrizko tresnak erabilita: tornuak eta zerrak egur eta metalerako, zulagailuak, fresagailuak, karrakatzeko makinak, hortzak zorrozteko makina eta mekanizatuko eta doikuntzako tresna-multzoa. Eta, jakina, prentsak, hortzak, angelu-tolesgailua edo arrabotatzeko makina, enbalatzeko lanetarako. Azken batean, lantegia autonomo izateko behar zen guztia zeukaten, hasieratik amaierara. Lehenengo solairuan irundegia eta jantzigintza zeuden, eta bertantxe dago makina eta ingeniaritza errepertorio gehientsuena. Artilea pikatzeko eta kardatzeko sortek (hiru ere egon ziren) beharrezko tresna guztiak dauzkate (izpiak kentzeko makina, batuar edo deabruak, irekitzeko eta koipeztatzeko gailuak, eta kardak). Platt Brothers etxearen makinak, Belgikako Celestin Martin etxekoak edota Kataluniako Joaquín Barcina enpresakoak topatuko ditugu. Platt sistemako bi mando selfaktino ere oso egoera onean daude (1892an, inauguratu zutenean, hiru zeuden). Era berean, haria lantzera zuzendutako tresnak ere ugari dira: astalkaiak edo luzetarako astalkatuak, matazetarako eta tindatze aurretiko pausorako; harilkariak (hiru garaitakoak); botila- En los años setenta se une a este hecho la incipiente descentralización geográfica de la industria textil, hasta entonces patrimonio de los países desarrollados: los salarios más bajos de otros emplazamientos ofrecen a las factorías una forma de abaratar costos. La competencia es tan alta que sólo la renovación tecnológica podría haber garantizado la supervivencia, cambio que no se acometió. Tampoco se llegó a tiempo a la modificación de la estructura productiva. Aunque la empresa había empezado a adquirir regularmente hilo ya que los costos con las viejas selfactinas se disparaban, en toda la moderna industria textil se habían separado los procesos en sectores especializados (hilatura, tejeduría, confección) y el modelo de fábrica «integral» al estilo del ochocientos que representa La Encartada ha desaparecido prácticamente. La conjunción de todos estos factores explica la profunda crisis de los ochenta que condujo a la quiebra de la empresa. Cerraría sus puertas cien años después de su nacimiento: en el verano de Con casi la misma fisonomía y dotación técnica con la que la concibieran sus fundadores, se interrumpía y truncaba definitivamente la trayectoria vital de todo este conjunto. Uno de los aspectos que mejor encarnan el valor singular de La Encartada es, sin ningún género de dudas, su patrimonio tecnológico: un conjunto caracterizado por su excelente estado de conservación, instalado en una horquilla cronológica que se mueve entre fines del siglo xix y primeras décadas del xx con escasísimas excepciones. Pieza principal es la turbina Voith que ya se ha mencionado, responsable del accionamiento directo de los ejes de transmisión. También la planta baja acoge hoy la colección de vehículos del museo, ejemplares de algunos de los que tuvo en propiedad la empresa (del nostálgico carro de tiro animal a las evocadoras furgonetas DKW y Citroën 2 CV). Se conserva casi completo el antiguo leviatán, con sus rodillos para escurrir los vellones, o la tina oval de cemento para el aclarado, a los que sólo faltan las estructuras de peines y batidores. Por su lado los talleres auxiliares eran parte imprescindible de una época en la que el recurso a los repuestos comerciales no era ni habitual ni fácil. Madera y metal podían ser reparados o reproducidos con el concurso de su dotación básica: tornos y sierras para madera y metal, taladros, fresadora, limadora, afiladora de cuchillas y un conjunto de herramientas de mecanizado y ajuste. Y, por supuesto, prensas, cuchillas, dobladora de ángulos o desgruesadora, aplicadas a tareas de embalaje. Todo, en definitiva, para conseguir que de principio a fin la fábrica pudiera ser autónoma. La primera planta se destinaba a hilatura y confección y concentra la mayor parte del repertorio de maquinaria e ingeniería que singularizan este ejemplar. Los surtidos de picado y cardado de la lana hubo hasta tres cuentan con toda la dotación necesaria (desde desmotadora, batuar o diablo y abridora-engrasadora hasta las cardas), donde alternan máquinas originales de Platt Brothers con las belgas Celestin Martin o las catalanas de Joaquín Baciana. También se conservan en muy buen estado dos mulas selfactinas, sistema Platt, de las tres con las que se inauguró en Igualmente el elenco de artefactos destinados a la manipulación del hilo es exhaustivo: devanaderas o aspares longitudinales para madejas y paso previo al teñido, ovilladoras 1010
5 hariletako mozorkariak eta anezka-ardatzetarako mozorkaria; harien tolesgailu jarraitua edota ardatzetarako eta matazetarako kolatzeko makina soilak. Hortik abiatuta, jantzigintzan edo ehungintzan jarduten zuten, eta fabrika bi ataletan banaturik zegoen. Batetik trikotatzeko makinak edota txapel-ehungailuak daude. Ehungailu lerrozuzen bikoitzak gordeta daude; aldi berean hamar txapel bitarte hartzen zituzten luzeagoen tokian ipini zituztenak, alegia. Lehenik eta behin, Belgika aldetik ekarritako teknologiadun unitate bikoitzekin berritu zituzten, eta, geroago, teknikari kataluniarrek hamabost unitate gehiago ere ordezkatu edo aldatu zituzten. (de tres épocas diferentes), canillero de bobinas botella y canillero para husadas de lanzadera, la continua-dobladora de hilos o las encoladoras simples para husada y madejas. A partir de aquí se desarrollaba la confección o tejeduría, donde la fábrica se divide en dos secciones. Por un lado se encuentran las tricotosas o «telares» de boinas. Se conservan telares rectilíneos dobles que sustituyeron a los más largos de hasta diez boinas simultáneas. Su renovación se acometió primero con unidades dobles de tecnología belga y, más adelante, hasta quince unidades fueron sustituidas o modificadas por técnicos catalanes. Por su lado, la sección de paños da cuenta de varios centros técnicos: Alemania, Bélgica y Cataluña. Resulta espectacular la silueta de los jacquard uno alemán y dos catalanes, que produjeron paño de mediana calidad para la confección de ropa, con motivos tipo «cheviot», «prín Emokaduren bidezko sistemaren xehetasuna. (Santi Yaniz) Detalle del sistema de accionamiento por embarrados. (Santi Yaniz) Oihalen atalean, berriz, hainbat zentro tekniko daude: Alemania, Belgika eta Katalunia. Ikusgarria da Jacquard izenekoen irudia (Alemaniako bat eta Kataluniako bi). Makina horiek kalitate ertaineko oihalak sortzen zituzten arropa egiteko, eta Cheviot, Galesko printzea, dama-jokoaren taula eta tankera horretako motiboak egiten zituzten, baita konbinazio geometriko soilak ere. Gaur egun ere, konbinazio horien txantiloi zulatu orijinalak gordetzen dira. Lau ehungailu jarraitu ere baditu, urte ingurukoak eta La Constructora Mecánica de Sabadell enpresak eginak, Belgikako patentearekin (Ninet & Co.). Oihal laurako edo hainbat koloretako zerrendak zituzten ehunetarako kargatu ohi zituzten, oso egokiak baitziren motel bolatzeko edota estalki bihurtzeko. Nabarmentzekoa da, halaber, botiladun irazte-makina eskoziarra. Oso egoera onean dago, eta «botila», errailak, hari-kontagailua eta tolestailua gordeta dauzka oraindik ere, nahiz eta ardatz-euskarria berriki galdu duten. Azkenik, feltroztatutako edozer artikuluk lau prozesu jarraitu behar ditu segidan: bolatzea, tindatzea, txarrantxatzea eta zurriatzea. Bolatzeko hiru bola txiki ireki, bi itxi eta oihal-garbigailu bat ditu. Piezak xukatutakoan, tindatu egiten zituzten gaur egun museoko kafetegia dagoen tokian; cipe de Gales», «damero» y combinaciones geométricassimples de las que aún se conservan patrones perforados originales. Cuenta también con cuatro telares continuos, datados en torno a , de La Constructora Mecánica de Sabadell y patente belga (Ninet & Co.). Solían cargarse para paño liso o tejido con franjas de diferente color, muy adecuado para abatanar débilmente y convertirlo en mantas o cobertores. Destaca también el urdidor botella escocés, en muy buen estado con su «botella», raíles, cuentahilos y plegador, pero cuyo soporte de husada se perdió en fechas recientes. Finalmente cualquier artículo afieltrado debe someterse a cuatro procesos sucesivos: batanado, tintado, perchado y tundido. Para abatanar dispone de tres batanes menores abiertos, dos cerrados y una lavadora de paño. Escurridas de agua las piezas, el teñido se realizaba en el espacio que 1011
6 hasiera batean, egurrezko upel birakari handitan eta, azkeneko aldietan, altzairu herdoilgaitzezko danborretan. Ondoren, produktua luzatu eta lehortu egiten da, forma gal ez dezan: azken solairuan tapakietarako eta oihaletarako egurrezko bastidoreak egon ziren (egun desagertuta), eta txapeletarako, berriz, moldeak (egurrezko pieza desmuntagarriak) eta molde-lehorgailuak (hainbat sail bertikalki oinarritzeko bastidoreak) egon ziren. Txarrantxatzeko (ilea kardu naturalez ateratzea) eta zurriatzeko (ilea moztea eta berdintzea) makinen serie osoa ere gordeta dago; bai pieza handietarako erabiltzen zituztenak, bai txikietarakoak. Prozesuok amaitutakoan, azken ukituak eman eta bidali baino ez zuten egin behar: artikulu guztietan satinak, zorroak, zintak, etiketak, ikurrak, neurriak, eta gainerakoak erantsi, eta ondoren enbalatu. Lan horiek guztiak eraikinaren goiko eta azken solairuan egiten zituzten. Museoan ez dute oraindik gaitu azkeneko prozesuok erakusteko gune jakin bat; hala ere, erabiltzen zituzten tresna mekanikoak oraindik ere gordeta daude, eta erakusgai ipintzea aurreikusita daukate. Dena den, tresna horiek asko berritu zituzten eta ez dira hain zaharrak ere. Azkenik, eraikinean egin zituzten azkeneko eraberritzeen erakusle, bulegoak sortu zituzten enpresaren administraziorako eta zuzendaritzarako. Bulego hauek bisita daitezke, eta xx. mendeko lehenengo hamarkadetan girotuta daude. Barneko eskaileratik, berriz, fabrikaren jabeek zuten etxebizitza zaharrean sartuko gara. Hasiera batean zaindari batentzat zen, baina Arena sendiaren kudeatzaileak noizbehinkako egoitza gisa erabiltzen hasi ziren, ekoizpenak edo negozioen nondik norakoek fabrikan bertan egotea eskatzen zutenean. Eta guztiak beti kanpoan bizi izan badira ere, Bilbon batez ere, etxe zaharra erreferente bihurtu zen familiarentzat; horregatik, hainbat belaunaldik bertan ematen zituzten oporraldiak eta aisia-egunak tartean behin. Lantegia museoaren oinarrizko pieza bilakatu da 2007 tik. Toki honetako giroak eta ondare-kalitateak denboran barrena bidaiatzea ahalbidetzen digute, ateak zeharkatzean. BIBLIOGRAFIA Blanxart y Pedrals, D., 1946 Cárcamo Martínez, J., 1988 Ibáñez Gómez, M.; Santana Ezkerra, A.; Zabala Llanos, M., 1988 Ibáñez, M.; Torrecilla, M.ª J.; Zabala, M., 1997c Ibáñez, M.; Zabala, M., 2003a Iglesias, J. A.; Izarzugaza, I., 1994 Izarzugaza Lizarraga, I., 2001, Izarzugaza, I.; López García, J. L.; Obispo, A.; Úbeda, C., 1991 Lamoitier, P., 1911 Lüdicke, A., 1935 Torrecilla, M. J., 2006, VV.AA., 2002 Zabala, M., 2001a. hoy ocupa la cafetería del museo; primero en grandes cubas giratorias de madera y últimamente en tambores de acero inoxidable. Después el producto se seca estirado para que no se deforme: para mantas y paños hubo en la última planta bastidores de madera (hoy desaparecidos) y para boinas se dispusieron hormas (piezas desmontables de madera) y secadores de hormas (bastidores donde se apoyan verticalmente varias series). Del perchado (extraer el pelo con cardos naturales) y tundido (afeitado e igualado del pelo) se conserva también la serie completa de maquinaria tanto para piezas grandes como pequeñas. Completados estos procesos sólo quedan el acabado y expedición: añadir rasos, forros, cintas, etiquetas, emblemas, tallas, etc. a todos los artículos, y embalarlos, pasos que se realizaban en la planta superior y última del edificio. El museo no dispone todavía de un espacio específico para exhibir estos últimos procesos, pero mantiene los ingenios mecánicos que le dieron soporte y está previsto incluirlos en la muestra, si bien es cierto que son los que más se renovaron y tienen una menor antigüedad. Finalmente, y como parte de las últimas reformas que tuvo el edificio, se crearon unas oficinas para la administración y dirección de la empresa, que pueden visitarse, ambientadas en las primeras décadas del siglo xx. Y por la escalera interna de comunicación se da acceso a la antigua vivienda que los propietarios llegaron a disfrutar en la fábrica. Originalmente se ideó para un guarda, pero los gestores de la familia Arena comenzaron a usarla en calidad de residencia ocasional, cuando la producción o la marcha de los negocios requerían su presencia a pie de fábrica. Y aunque todos han residido siempre fuera, sobre todo en Bilbao, la vieja casa se convirtió en un referente familiar, donde en ocasiones algunas generaciones disfrutaron de temporadas de vacaciones y ocio. Desde 2007 la fábrica es la pieza fundamental de exhibición museística del complejo, un enclave cuya atmósfera y calidad patrimonial nos permite viajar en el tiempo con sólo cruzar sus puertas. BIBLIOGRAFÍA Blanxart y Pedrals, D., 1946 Cárcamo Martínez, J., 1988 Ibáñez Gómez, M.; Santana Ezkerra, A.; Zabala Llanos, M., 1988 Ibáñez, M.; Torrecilla, M.ª J.; Zabala, M., 1997c Ibáñez, M.; Zabala, M., 2003a Iglesias, J. A.; Izarzugaza, I., 1994 Izarzugaza Lizarraga, I., 2001, Izarzugaza, I.; López García, J. L.; Obispo, A.; Úbeda, C., 1991 Lamoitier, P., 1911 Lüdicke, A., 1935 Torrecilla, M. J., 2006, VV.AA., 2002 Zabala, M., 2001a. 1012
TESTU PROZESADOREA PROCESADOR DE TEXTO
TESTU PROZESADOREA PROCESADOR DE TEXTO 31 DEFINIZIOA Zer da? DEFINICIÓN Qué es? Testu-prozesadorea ordenagailu baten bitartez dokumentuak sortu edo aldatzeko aplikazio informatikoa da. (Iturria: http://es.wikipedia.org/wiki/procesador_de_texto)
La Arboledako Putzuak Los Pozos de La Arboleda
La Arboledako Putzuak Los Pozos de La Arboleda Centro de Interpretación Ambiental Centro de Interpretación Ambiental K.o. I. mendean, Plinio Zaharrak Kantauri itsasoaren ondoan guztiz burdinazkoa zen mendi
De: SEA Comunicacion Asunto: Fecha: Para: De: Enviado el: Para: Asunto: Importancia: Boletín informativo Acompañamiento: Intermediación:
De: EMPLEOARABA [mailto:empleo@empleoaraba.es] Enviado el: viernes, 2 de junio de 2017 10:47 Para: 'EMPLEOARABA' Asunto: Boletín Informativo EmpleoAraba Junio de 2017 ( 4º Boletín ) Importancia: Alta Boletín
M R K ATA R I T Z A TA M A R K T I N A LANBID-KUALIFIKAZIOAK Hona hemen epigrafe horietako bakoitzeko establezimendu kopurua An eta 2010ean: JARDURA,
M R K ATA R I T Z A TA M A R K T I N A LANBID-KUALIFIKAZIOAK Lanbide-heziketa osatzen duten 26 lanbide-arloetako bat da. uskal Autonomia rkidegoan lanbide-arlo horrekin lotzen diren ekonomia-jarduerek
Bodovalle Meatzea La Corta de Bodovalle
Bodovalle Meatzea La Corta de Bodovalle Centro de Interpretación Ambiental Centro de Interpretación Ambiental Sarrera Introducción Trianoko Mendietako burdina erromatarren garairako ustiatzen zen jada;
Irudi lauak proposamen didaktikoaren GLOSARIOA
Irudi lauak proposamen didaktikoaren GLOSARIOA Angelu Puntu beretik abiatzen diren bi marrak gainazal batean osatutako irudi geometrikoa; edo, baita ere, espazioan marra beretik abiatzen diren bi azalerak
Cueva Urallaga Kobazuloa (La Magdalena)
Cueva Urallaga Kobazuloa (La Magdalena) Centro de Interpretación Ambiental Centro de Interpretación Ambiental Urallaga kobazuloa eta Maria Magdalena Deunaren ermita Cueva Urállaga y ermita Santa María
PRUEBA DE ACCESO A CICLOS FORMATIVOS HEZIKETA ZIKLOETARA SARTZEKO PROBA ECONOMÍA Y ORGANIZACIÓN DE EMPRESAS EKONOMIA ETA ENPRESA- ANTOLAKETA
Ordena zkia Nº orden PRUEBA DE ACCESO A CICLOS FORMATIVOS HEZIKETA ZIKLOETARA SARTZEKO PROBA JUNIO 2011 / 2011KO EKAINA GOI MAILAKO ZIKLOAK / CICLOS DE GRADO SUPERIOR ARLO ESPEZIFIKOA / PARTE ESPECÍFICA
VIENTOS MUY FUERTES. 13 DE NOVIEMBRE
VIENTOS MUY FUERTES. 13 DE NOVIEMBRE Durante el día 13 de noviembre se registran vientos del suroeste muy fuertes, con rachas que en algunos lugares superan los 120 km/h. Las consecuencias fueron trágicas,
Oso pozik jartzen zen altxor bat aurkitzen zuenean, batez ere, asko disdiratzen bazuen bazuen.
2 Se ponía muy contento cada vez que encontraba un tesoro, sobretodo si el tesoro brillaba mucho. - Oh! Mirad cuantos tesoros! Coronas, joyas, monedas... Son todas para mi! Cómo brillan! (PASAR LA MITAD
DORRE BARRIAK. San Mames ingurua
DORRE BARRIAK San Mames ingurua Junto al nuevo San Mamés, el hospital de Basurto y la estación de autobuses. Junto a todo. Junto al hospital de Basurto, para dar a luz a una nueva vida. Junto al nuevo
Peña Mora Aire-tranbiaren Zamatokia Cargadero del Tranvía Aéreo de Peña Mora
Peña Mora Aire-tranbiaren Zamatokia Cargadero del Tranvía Aéreo de Peña Mora Centro de Interpretación Ambiental Centro de Interpretación Ambiental Orconeraren hiru kableko aire-tranbia Tranvía aéreo tricable
Ispasterreko maniobra parkea. Pág. 1. Parque de maniobras de Ispaster
Pág. 1 Aurkezpena Ispasterreko Maniobra Parkea Bizkaiko Foru Aldundiak suteen aurka trebakuntza teoriko-praktikoa emateko sortutako ekimena da. Parkea barruko suteetan egoerarik zailenak simulatzeko behar
UDA MUSEOAN VERANO EN EL MUSEO
UDA MUSEOAN VERANO EN EL MUSEO MURGIL ZAITEZ AISIALDI TALDEEI ZUZENDUTAKO JARDUERA BEREZIETAN! SUMÉRGETE EN LAS ACTIVIDADES ESPECIALES DIRIGIDAS A GRUPOS DE TIEMPO LIBRE! GYMKHANA Cristóbal Balenciaga
Sección Sindical de UGT en la Corporación RTVE. Presidente Iñigo Urkullu Gobierno Vasco
29 de junio de 2015 Presidente Iñigo Urkullu Gobierno Vasco Me pongo en contacto con usted, tras visitar recientemente el Centro Territorial que RTVE tiene en Bilbao, para denunciar y solicitar su apoyo
Sagardotarako Sagarraren behar nagusiak Gipuzkoan. Necesidades prioritarias de la manzana para sidra en Gipuzkoa
Sagardotarako Sagarraren behar nagusiak Gipuzkoan Necesidades prioritarias de la manzana para sidra en Gipuzkoa SAGARDO EKOIZPENA -Sagardo produkzioa urtean: 13 milioi litro inguru. %65eko errendimenduarekin,
1. GAIA SARRERA ROBOTIKA
1. GAIA SARRERA ROBOTIKA GAI ZERRENDA ROBOTIKA.SARRERA SAILKAPENA ROBOTIKAREN ESTADISTIKAK SCORBOT 2 Jon Legarreta / Raquel Martinez ROBOTIKA.SARRERA DEFINIZIOA Robot Industries Association (RIA) arabera:
LA PRODUCCIÓN INDUSTRIAL
Los espacios industriales vascos LA PRODUCCIÓN INDUSTRIAL Predominio de actividades relacionadas con el metal - METALURGIA - PRODUCTOS METÁLICOS - MAQUINARIA - EQUIPOS MECÁNICOS - MATERIAL DE TRANSPORTES
Txingudi berria. nuestro nuevo Estilo TXINGUDI. por el Mediterráneo, UN IPhone 7 Y UN Cheque Regalo de 150. parquecomercialtxingudi.
Txingudi berria Vive nuestro nuevo Estilo Ven a Txingudi del 9 al 17 de junio, realiza una compra de 10e y podrás participar en el sorteo* de UN Crucero por el Mediterráneo, UN IPhone 7 Y UN Cheque Regalo
DESPUÉS EL TERCERO, (Terminar de pasar la lámina)...y AL FINAL EL CUARTO. GERO BIGARRENA... ONDOREN HIRUGARRENA...
2 DESPUÉS DE PONER CUATRO HUEVOS NUESTRA MARIPOSA SE FUE CON EL VIENTO. FUERON PASANDO LOS DÍAS Y DESPACIO, DESPACIO, FUERON SALIENDO LOS GUSANOS (Pasar la lámina poco a poco, por cada flecha lo que corresponde
A lo largo de todos estos años y gracias a estas actividades nos hemos especializado en la elaboración de productos artesanales de cuero y cartón.
Presentación BIZITEGI inicia su actividad como trabajo comunitario en el barrio de Otxarkoaga de Bilbao en el año 1980. En 1988 se constituye como Asociación sin afán de lucro y en 1997 es reconocida como
Lehenik eta behin, Datuak Babesteko Euskal Bulegoari eskerrak eman nahi dizkiot jardunaldi honetan parte hartzeko aukera luzatzeagatik.
IV ENCUENTRO DE AGENCIAS AUTONÓMICAS DE PROTECCIÓN DE DATOS Clausura a cargo de la Vicelehendakari Palacio Europa, Vitoria-Gasteiz 24 de octubre 2007 Arratsaldeon guztioi. Lehenik eta behin, Datuak Babesteko
... ~... = 1 1 OCT ANA MADARIAGA UGARTE ANDRE TXIT GORENA ZBK./Núm BIZKAIKO BATZAR NAGUSIETAKO LEHENDAKARI EXCMA. SRA.
Lehendakaritza Saila Departamento de Presidencia rc~t..:r~a Fecha 6 OCT. 202 ANA MADARIAGA UGARTE ANDRE TXIT GORENA ZBK./Núm....0..0.2.7..8.. 8... BIZKAIKO BATZAR NAGUSIETAKO LEHENDAKARI ORDUA/Hora ~--~~-~...
SAN TELMO MUSEOA, HISTORIAZ BETETAKO EKITALDIAK esperientzia berezia eta bakarra MUSEO SAN TELMO, EVENTOS CON HISTORIA
SAN TELMO MUSEOA, HISTORIAZ BETETAKO EKITALDIAK esperientzia berezia eta bakarra MUSEO SAN TELMO, EVENTOS CON HISTORIA UNA EXPERIENCIA SINGULAR Y ÚNICA MUSEO SAN TELMO Ingurune ezin hobean kokatua dago
concurso pintura lehiaketa
concurso pintura lehiaketa agua. vida para querer y cuidar Zipristin es una jornada destinada a fomentar el respeto al medio ambiente, la solidaridad y en especial la defensa del agua como elemento de
ALTZAKO UDAL KIROLDEGIA POLIDEPORTIVO MUNICIPAL DE ALZA
ALTZAKO UDAL KIROLDEGIA POLIDEPORTIVO MUNICIPAL DE ALZA AURKIBIDEA INDICE AURREKARIAK ANTECEDENTES EGUNGO EGOERA SITUACIÓN ACTUAL HELBURUAK PROPOSAMENA PROPUESTA AURREKARIAK ANTECEDENTES ALTZAKO UDAL
Arte Plastikoak eta Ikuste Kultura Haur Hezkuntzan II Artes Plásticas y Cultura Visual en Educación Infantil II
LEHEN HEZKUNTZAKO GRADUA LEHEN HEZKUNTZAKO GRADUA duen ikasleak hurrengo ikasgaiak egin beharko ditu HAUR HEZKUNTZAKO GRADUA lortzeko: GRADO EN EDUCACIÓN PRIMARIA El alumnado con GRADO EN EDUCACIÓN PRIMARIA
Hizkuntza Aukeratzeko Tresna. Eskuliburua
Eskuliburua Aurkibidea Hitzaurrea... 3 Eskakizunak... 3 Sistema eragilea... 3 Programak... 3 Instalazioa... 4 Erabilera... 8 Hasi... 8 Hizkuntza hobesteko morroia... 9 Programaren hizkuntza-aukerak...
Hornitzaileen asebetetzea 2014an. Satisfacción de los proveedores 2014
AGENCIA VASCA DE DESARROLLO EMPRESARIAL ENPRESA GARAPENERAKO EUSKAL AGENTZIA www.spri.eus Hornitzaileen asebetetzea 2014an Satisfacción de los proveedores 2014 Alameda Urquijo, 36 48011 Bilbao Tel. 944
TORRENE ARETOA SALA TORRENE. staff. EDIzioa / edición. inprimatzea/ IMPRESIÓN. Legezko gordailua / DEPÓSITO LEGAL
La pintura es más fuerte que yo Ainhoa Ortells 05>30.04.2017 TORRENE ARETOA SALA TORRENE Torrene, 3 - Algorta, Getxo - BIZKAIA Asteazkenetik Ostiralera Miércoles a Viernes 11.00 > 13.00 h. & 17.00 > 20.00
Memoria de impacto de genero. txostena. Proyecto de Decreto Foral por el que se aprueba el marco regulatorio contable de las entidades locales
Genero txostena eraginaren Memoria de impacto de genero Toki entitateen kontabilitatearen arau esparrua ezartzen duen Foru Dekretuaren Proiektua Proyecto de Decreto Foral por el que se aprueba el marco
Apatamonasterion etxebizitzak salmentan edo errentan emateko datuak jasotzeko orria.
1. Generoa/Género Gizonezko/ Masculino Emakumezko/Femenino 2. Adina/Edad 3. Familia-unitatea osatzen duzuenak/personas que integran la Unidad Familiar. (Adin-tarte bakoitzeko pertsona kopurua adierazi
2015eko ERRENTA ETA ABERASTASUNA AITORTZEKO KANPAINA ZERBITZUEN KARTA
2015eko ERRENTA ETA ABERASTASUNA AITORTZEKO KANPAINA ZERBITZUEN KARTA KONPROMISOAK ZERGADUNAREKIKO ARRETA Konpromisoaren balioa EMAITZAK Lortutako balioa Graf. Oharrak Tratu atsegina eta egokia ematea,
GAZTE ARTEA. EZKERrALDEAN P R I M E R A E D I C I Ó N SESTAO PORTUGALETE SANTURTZI BARAKALDO
SESTAO PORTUGALETE SANTURTZI BARAKALDO GAZTE ARTEA EZKERrALDEAN P R I M E R A E D I C I Ó N L E H E N E N G O E D I Z I O A CRISTINA ELORTEGUI DIAZ JOSUNE BARGUEIRAS SÁNCHEZ STEFANO DECATALDO AYARZA SUSANA
PRUEBA DE ACCESO A CICLOS FORMATIVOS HEZIKETA ZIKLOETARA SARTZEKO PROBA ECONOMÍA Y ORGANIZACIÓN DE EMPRESAS EKONOMIA ETA ENPRESA- ANTOLAKETA
Ordena zkia Nº orden PRUEBA DE ACCESO A CICLOS FORMATIVOS HEZIKETA ZIKLOETARA SARTZEKO PROBA JUNIO 2012 / 2012KO EKAINA GOI MAILAKO ZIKLOAK / CICLOS DE GRADO SUPERIOR ARLO ESPEZIFIKOA / PARTE ESPECÍFICA
EUSKO LEGEBILTZARREKO MAHAIARI
EUSKO LEGEBILTZARREKO MAHAIARI Maider Otamendi Tolosa EH Bildu Taldeko legebiltzarkide eta bozeramaile ordeak, indarrean dagoen Erregelamenduaren babesean, ondorengo GALDERAK egiten dizkio Iñaki Arriola
DE TRINTXERPE A DONOSTIA
DE TRINTXERPE A DONOSTIA DE GIPUZKOA SOLIDARIOA A BIZILAGUNAK Combatir los prejuicios existentes hacia las personas de origen extranjero que conviven en los barrios, pueblos y municipios de la CAPV Favorecer
ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA
V ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA 9. orrialdea Aztertu bi banaketa bidimentsional hauek: I II Hartu honako balio hauetako bat, eta lotu bakoi-tzari dagokion korrelazio-koefizientea: 0,; 0,; 0,; 0,; 0,92;
El viernes 16 se celebró la final de la liga FUTSAL intercentros de SM en ERMUA
El viernes 16 se celebró la final de la liga FUTSAL intercentros de SM en ERMUA El pasado viernes todo el esfuerzo realizado a lo largo del año finalizó con una fiesta entrañable en la que los valores
Eskuliburua. Bienvenido a Dendaketan! Ongi etorri Dendaketan programara!
Ongi etorri Dendaketan programara! Aplikazio honek 6 ikastunitate ditu, eta ikastunitate bakoitzak 4 atal ditu: 1. Dendetako gauzak 2. Bezeroekin hizketan 3. Dendarien txokoa 4. Finkatuz Atal bakoitzean
CASA DE CULTURA VIEJA DE BERRIZ ARKARAZ 3 BERRIZKO KULTUR ETXE ZAHARREKO FUNTZIO ANITZEKO º
Iturritza 51-48240 Berriz BAO. 249. zk. 2012, abenduak 31. Astelehena G. EPIGRAFEA EPÍGRAFE G UDAL LOKALEEN ERABILERA EDO APROBETXAMENDUA UTILIZACIÓN O APROVECHAMIENTO DE LOCALES MUNICIPALES BERRIZKO KULTUR
EZ SINATU ETA EZ JARRI IZENA/ NO FIRMES NI PONGAS TU NOMBRE
Batxilergoko Sari Berezia 2015/2016 Premio Extraordinario de Bachillerato EZ SINATU ETA EZ JARRI IZENA/ NO FIRMES NI PONGAS TU NOMBRE IDENTIFIKAZIO KODEA / CÓDIGO IDENTIFICATIVO KALIFIKAZIOA / CALIFICACIÓN
Tenemos que fomentar un relevo generacional que facilite al comercio vasco reinventarse en las claves del siglo XXI afirma Retortillo.
TURISMO, MERKATARITZA ETA KONTSUMO SAILA DEPARTAMENTO DE TURISMO, COMERCIO Y CONSUMO Tenemos que fomentar un relevo generacional que facilite al comercio vasco reinventarse en las claves del siglo XXI
Abenduaren 3a Nazioarteko Ezgaitasunaren Eguna 3 de diciembre Día Internacional de la Discapacidad
Abenduaren 3a Nazioarteko Ezgaitasunaren Eguna 3 de diciembre Día Internacional de la Discapacidad 1 Zer da ezgaitasuna? Qué es la discapacidad? Gizabanakomailako mugak Limitaciones a nivel individual
Edozein erabiltzailerentzat irekiak. Bestalde, txanpon bidez funtzionatuko duen argiteria jartzea proposatzen da.
FRONTOIA - FRONTÓN Edozein erabiltzailerentzat irekiak. Bestalde, txanpon bidez funtzionatuko duen argiteria jartzea proposatzen da. Abierto para todos los públicos. Por otro lado, se propone poner una
LLUVIAS PERSISTENTES. 6 Y 7 DE MAYO.
LLUVIAS PERSISTENTES. 6 Y 7 DE MAYO. Durante los días 6 y 7 de mayo se registraron precipitaciones moderadas y persistentes en gran parte del País Vasco, afectando especialmente al este y centro de Gipuzkoa
2016ko ERRENTA ETA ABERASTASUNA AITORTZEKO KANPAINA ZERBITZUEN KARTA
2016ko ERRENTA ETA ABERASTASUNA AITORTZEKO KANPAINA ZERBITZUEN KARTA KONPROMISOAK ZERGADUNAREKIKO ARRETA Konpromisoaren balioa EMAITZAK Lortutako balioa Graf. Oharrak Tratu atsegina eta egokia ematea,
Anexo a la liquidación de los presupuestos de 2013 de la UPV/EHU. Liquidación del Capítulo I atendiendo al sexo de las personas trabajadoras
ANEXO IV: ALGUNAS NOTAS SOBRE EL MODELO DE FINANCIACIÓN DE LA UPV/EHU Anexo a la liquidación de los presupuestos de 2013 de la UPV/EHU Liquidación del Capítulo I atendiendo al sexo de las personas trabajadoras
Aixerrota BHI MATEMATIKA SAILA Marije Ortego F. de Retana
Aierrota BHI FUNTZIOAK 1. orria FUNTZIOAK 1. AZTERKETA. OINARRIZKO FUNTZIOAK, LIMITEAK ETA LIMITEEN ERABILERAK Definizio eremua eta ibilbidea Oinarrizko funtzioak Problemak Limiteak: Puntu batean Infinituan
Abenduaren 3a Nazioarteko Ezgaitasunaren Eguna 3 de diciembre Dia Internacional de la Discapacidad
Abenduaren 3a Nazioarteko Ezgaitasunaren Eguna 3 de diciembre Dia Internacional de la Discapacidad 1 Zer da ezgaitasuna? Qué es la discapacidad? Ezgaitasuna Gorputz-mailako urritasunak Gizabanako-mailako
NANA DERRIGORREZKOA DA/ ES IMPRESCINDIBLE EL D.N.I.
AZTERKETA OFIZIALEN K (EKAINEKO DEIALDIA) CALENDARIO EXÁMENES OFICIALES (CONVOCATORIA JUNIO) EKAINA / JUNIO 2017-2018 NANA DERRIGORREZKOA DA/ ES IMPRESCINDIBLE EL D.N.I. http://www.eoiirunheo.hezkuntza.net
La Elviraren Plano Inklinatua Plano Inclinado de La Elvira
La Elviraren Plano Inklinatua Plano Inclinado de La Elvira Centro de Interpretación Ambiental Centro de Interpretación Ambiental Franco-Belgaren kate flotatzailea Cadena flotante de Franco-Belga (1896)
A lo largo de todos estos años y gracias a estas actividades nos hemos especializado en la elaboración de productos artesanales de cuero y cartón.
Presentación BIZITEGI inicia su actividad como trabajo comunitario en el barrio de Otxarkoaga de Bilbao en el año 1980. En 1988 se constituye como Asociación sin afán de lucro y en 1997 es reconocida como
JARDUERA DIDAKTIKOAK ACTIVIDADES EDUCATIVAS GERNIKAKO BAKEAREN MUSEOA. MUSEO DE LA PAZ DE GERNIKA
GERNIKAKO BAKEAREN MUSEOA. MUSEO DE LA PAZ DE GERNIKA JARDUERA DIDAKTIKOAK Gernikako Bakearen Museoko helburu nagusia bake kulturaren zabalkundea da. Horregatik, Hezkuntza arloak ekintza proposamen zabala
Productos gráficos para la educación
Productos gráficos para la educación Acebal Idígoras, 6 Bilbao 94 423 15 20 acebal@cianoplan.es Juan de Ajuriaguerra, 35 Bilbao 94 424 71 60 ajur@cianoplan.es Mª Díaz de Haro, 10 bis Bilbao 94 441 80 71
Zertarako balio du saski batek? Para qué sirve una cesta?
Zertarako balio du saski batek? Para qué sirve una cesta? Begiratu eta gustuko duzu. Erosi egiten duzu. Ez da saski bat, ordea. Hori baino gehiago da. Zeregin soil bat izatetik haratago doan lana da.
II ERANSKINA / ANEXO II KIROLDEGIA GARBITZEA / LIMPIEZA POLIDEPORTIVO GARBITZE- ETA DESINFEKZIO-PLANA / PLAN DE LIMPIEZA Y DESINFECCIÓN
II ERANSKINA / ANEXO II KIROLDEGIA GARBITZEA / LIMPIEZA POLIDEPORTIVO GARBITZE- ETA DESINFEKZIO-PLANA / PLAN DE LIMPIEZA Y DESINFECCIÓN Gunea: KOMUNAK ETA DUTXAK Lekua: Komunak Azalpena: Lehenbizi garbiketa-produktua
Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean Afiliados en el sector turístico C.A. de Euskadi
Gizarte Segurantzaren Afiliazioa Enplegua Afiliación a la Seguridad Social Empleo en el Sector Turismo 2018 1. Hiruhilekoa Trimestre 1 Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean. 2015-2018 Afiliados en
Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean Afiliados en el sector turístico C.A. de Euskadi
Gizarte Segurantzaren Afiliazioa Empleo en el Sector Turismo Afiliación a la Seguridad Social 2015 1 Hiruhilekoa Trimestre 1 Euskal AE-ko afiliatuak Turismo sektorean 2012-2015 Afiliados en el sector turístico
GRADO EN EDUCACIÓN INFANTIL (UPV/EHU) Zientziak Lehen Hezkuntzako Ikasgeletan II la Naturaleza en el Aula de Educación Primaria II
HAUR HEZKUNTZAKO GRADUA HAUR HEZKUNTZAKO GRADUA duen ikasleak hurrengo ikasgaiak egin beharko ditu LEHEN HEZKUNTZAKO GRADUA lortzeko: GRADO EN EDUCACIÓN INFANTIL El alumnado con GRADO EN EDUCACIÓN INFANTIL
Y el sastre la midió; Por arriba, por. SASTRE: Ya está lo tengo todo!
Ilargia jostunaren etxera Joan zen. (ETANALDIA) ILARGIA: Kaixo jostuna jauna! Soineko bat nahi dut. Hartuko dizkidazu neurriak? JOSTUNA: Soineko bat.? Umm, munduko soinekorik politena egingo dizut. (ETENALDIA)
NEVADAS. DEL 9 AL 11 DE ENERO.
NEVADAS. DEL 9 AL 11 DE ENERO. Durante los días 9,10 y 11 de enero de 2003 se registraron precipitaciones de nieve en cotas de 200 m, que incluso puntualmente alcanzaron el nivel del mar el día 11. La
Endika eta Imanol. Aupa Athletic!!!!!! Aurkibidea. Agur
2009ko martxoak 13 Kaixo lagunok!!! Gaurko egunkariaren arduradunak gu geu izango gara: Endika eta Imanol, Alba txikweba egiten dagoelako. 2008ko apirilak 7 Espero dugu gure egunkaria zuen gogokoa izatea.
RESULTADOS PRUEBAS DE INGLÉS GLOBAL TRAINING 2014 UPV/EHU INGELESA PROBAREN EMAITZAK - GLOBAL TRAINING 2014 UPV/EHU
RESULTADOS PRUEBAS DE INGLÉS GLOBAL TRAINING 2014 UPV/EHU A continuación se presenta la valoración de la prueba de inglés realizada la semana pasada, así como las personas que no tuvieron que hacer la
Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean Afiliados en el sector turístico C.A. de Euskadi
Gizarte Segurantzaren Afiliazioa Enplegua Afiliación a la Seguridad Social Empleo en el Sector Turismo 2016 2. Hiruhilekoa Trimestre 2 Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean. 2013-2016 Afiliados en
ESKORIATZAKO ELIZATEAK
ESKORIATZAKO ELIZATEAK Apotzaga hirigunetik 2,5 km-ra dago. San Miguel parrokia, aztarna arkitektoniko erromaniko eta gotikoduna. Hilerria: Hilerri zirkular interesgarria, EAEko monumentu konjuntua deklaratua.
ANEXO II MODELO DE INSTANCIA. D/Dª..., con Documento Nacional de Identidad nº..., y domicilio en...calle...nº..., código. teléfono...y e- mail...
II. ERANSKINA ESKABIDE EREDUA... jaunak/andreak,... zenbakiko nortasun agiri nazionala duenak, egoitza...(e) ko... kaleko... zenbakian duenak (posta kodea:...,... telefono zenbakia duenak eta... helbide
Haur Literatura Lantegia (0-8 arte)
Haur Literatura Lantegia (0-8 arte) 04.Jul - 06.Jul Cód. L2-17 Edición 2017 Tipo de actividad Taller Fecha 04.Jul - 06.Jul Ubicación Donostiako Haur Liburutegia Idiomas Euskera Web http://www.bularretikmintzora.org
UPV/EHUren presentzia testuan. Presencia de la UPV/EHU en texto
UPV/EHUren presentzia testuan Presencia de la UPV/EHU en texto Erakunde Irudiaren Eskuliburua Manual de Identidad Corporativa 2006ko ekainaren 16tik aurrera, Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitateak
The soundtrack of my life
PROYECTOS ARTÍSTICOS 14 Inauguración: 11 de diciembre, 20:00 Fechas Exposición: 11 de diciembre de 2014 a 11 de enero de 2015 CONTACTO PRENSA +34 945 161 830 e mail: info.montehermoso@vitoria-gasteiz.org
2.2.a.1. Metropoliko Interes Bereziko Sarea
V.2.2. Trafikoaren eskaera Sare Funtzionalean 2.2.a. Trafiko eskaeraren adierazlea Metropolialdean 2.2.a.1. Metropoliko Interes Bereziko Sarea Metropoliko Interes Bereziko Sareak trafiko intentsitate oso
respuestas iritzi
parte-hartzea participación 61 pertsona (% 4,8) 25 36 Emakumezkoak / Mujeres Gizonezkoak / Hombres s 1.256 iritzi 282 124 850 16-25 urte 26-60 urte > 60 urte kiroldegira etotzeko arrazoi nagusia razones
El aceite de cocina también se recicla.
El aceite de cocina también se recicla. Un solo litro de aceite doméstico contamina 1.000 litros de agua. Tirar aceite al inodoro es como inyectar una dosis de veneno a la naturaleza. Si tiras el aceite
#16. Gregory Porter. Nat King Cole & me. Miércoles 16 Mayo :00h/etan 2018ko maiatzak 16, asteazkena FUNDACIÓN BALUARTE FUNDAZIOA
#16 FUNDACIÓN BALUARTE FUNDAZIOA TEMPORADA 2017-2018 DENBORALDIA Gregory Porter Nat King Cole & me Miércoles 16 Mayo 2018 20:00h/etan 2018ko maiatzak 16, asteazkena FUNDACIÓN BALUARTE FUNDAZIOA TEMPORADA
GERNIKAKO BAKEAREN MUSEOAK ATERA BERRI DUEN MUGIKOR ETA TABLETENTZAKO APP BERRIA AURKEZTEN DU
PRENTSAURREKOA / RUEDA DE PRENSA GERNIKAKO BAKEAREN MUSEOAK ATERA BERRI DUEN MUGIKOR ETA TABLETENTZAKO APP BERRIA AURKEZTEN DU EL MUSEO DE LA PAZ DE GERNIKA PRESENTA SU NUEVA APP PARA MÓVILES Y TABLETS
JOSTAILUEN AUKERAKETA
JOSTAILUEN AUKERAKETA COMO ELEGIR LOS JUGUETES GURE SEME-ALABEKIN JOLASTEA, PASEATZEA, INTERESAK KONPANTIRTZEA, IRAKURTZEA eta AISIALDIA GOZATZEA DA HAIEK HEZTEKO MODURIK ONENA Haurtzaroa bizitzako garai
p.e. : Tfono: Leioa Sarriena auzoa, 173 Sarriena auzoa, 173
Sarriena auzoa, 173 48940 - Leioa Tfono: 94 463 95 25 p.e. : Kurkudi-idazkaritza@askartzaclaret.org Sarriena auzoa, 173 48940 - Leioa Tfono: 94 463 95 25 p.e. : Kurkudi-idazkaritza@askartzaclaret.org KURKUDI
ORDAINKETEN ONARPENA ETA UKO EGITEA (MET)
TURISMO, MERKATARITZA ETA KONTSUMO SAILA Turismo eta Ostalaritza Zuzendaritza DEPARTAMENTO DE TURISMO, COMERCIO Y CONSUMO Dirección de Turismo y Hostelería ORDAINKETEN ONARPENA ETA UKO EGITEA (MET) 1.-
Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean Afiliados en el sector turístico C.A. de Euskadi
Gizarte Segurantzaren Afiliazioa Enplegua Afiliación a la Seguridad Social Empleo en el Sector Turismo 2016 3. Hiruhilekoa Trimestre 3 Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean. 2013-2016 Afiliados en
INFORME ANUAL URTEKO TXOSTENA
www.pwc.com INFORME ANUAL 2016 2016. URTEKO TXOSTENA Durangoko Merinaldearen Amankomunazgoa/ Mancomunidad de la Merindad de Durango Índice / Aurkibidea 1) Resumen del año 2016 / 2016. urteko laburpena
Hitzaldi zikloa. Conferencias sobre la historia del Duranguesado
Hitzaldi zikloa Conferencias sobre la historia del Duranguesado Euren historiaz ikasten ez duten haiek errepikatzera kondenatuak daude Aquellos que no estudian su historia están condenados a repetirla
Bizkaiko Pirenaika Arrazako Abereen Elkartea AS.GA.PIR.
Estimado socio: Lezama, 15 de mayo de 2017 Por la presente te comunico que el próximo día 27 de mayo de 2017 a las 12:00 h. se va a celebrar una Subasta de animales de Razas PIRENAICA, TERREÑA y POTTOKA
Sarriena auzoa, Leioa Tfono: p.e. :
Sarriena auzoa, 173 48940 - Leioa Tfono: 94 463 95 25 p.e. : Kurkudiidazkaritza@askartzaclaret.org KURKUDI Aisialdirako EsKola, Escuela de Formación de Monitores y Directores en el Tiempo Libre Infantil
DEBABARRENA. Oferta / Eskaintza TÉCNICOS EN ELECTRICIDAD, EN GENERAL
FECHA DE EXTRACCIÓN: 28/06/208 08:07 ERAUZKETA DATA: 28/06/208 08:07 TÉCNICOS EN ELECTRICIDAD, EN GENERAL ELEKTRIKARIA MENDARO-GIPUZKOA Oferta / Eskaintza 6208006925 Elektrikari lanak orokorrean, batez
RATIO EKONOMIKO-FINANTZIARIOEI BURUZKO INFORMAZIOA INFORMACIÓN SOBRE LOS RATIOS ECONÓMICO-FINANCIEROS
RATIO EKONOMIKO-FINANTZIARIOEI BURUZKO INFORMAZIOA INFORMACIÓN SOBRE LOS RATIOS ECONÓMICO-FINANCIEROS UDAL GASTUA, BIZTANLEKO GASTO MUNICIPAL POR HABITANTE Zer neurtzen du? Udalak biztanleko gastatzen
BERDINTASUN-HIZKERA LENGUAJE EN IGUALDAD
BERDINTASUN-HIZKERA LENGUAJE EN IGUALDAD BERDINTASUNERAKO ZUZENDARITZA / DIRECCIÓN PARA LA IGUALDAD UPV/EHUko Gobernu Kontseiluak, 2006ko ekainaren 15eko bileran, Berdintasunerako Zuzendaritza sortu zuen,
1.- OINARRIZKO IDEIAK 2.- PROIEKZIO ORTOGONALA
1.- OINARRIZKO IDEIAK F argi-iturri bat P pantaila batera proiektatzean bien artean (hau da, pantaila eta argi-iturriaren artean) irudi bat ezartzen badugu, pantailan irudiaren ingurunea islaturik agertuko
Erandio! aldizkaria # 96. Erandio UDALA AYUNTAMIENTO.
Erandio! aldizkaria # 96 E! Erandio UDALA AYUNTAMIENTO www.erandio.eus Un modelo de envejecimiento activo Erandioko Adinekoen Ekimenen Lehiaketaren amaierako jaiak argi utzi du zahartzeak erronka berriak
Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean Afiliados en el sector turístico C.A. de Euskadi
Gizarte Segurantzaren Afiliazioa Enplegua Afiliación a la Seguridad Social Empleo en el Sector Turismo 2016 4. Hiruhilekoa Trimestre 4 Euskal A.E.-ko afiliatuak Turismo sektorean. 2013-2016 Afiliados en
Erakunde, Segurtasun eta Justizia Batzordea Comisión de Instituciones, Seguridad y Justicia 23., 33., 35., 39. ETA 40. GAIAK ASUNTOS N.º 23, 33, 35, 39 Y 40 Euskal Autonomia Erkidegoko fundazioei buruzko
Premios dirigidos al sector comercial, de hostelería y servicios de Álava Arabako merkataritza, ostalaritza eta zerbitzu arloetako sariak
Premios dirigidos al sector comercial, de hostelería y servicios de Álava Arabako merkataritza, ostalaritza eta zerbitzu arloetako sariak Envío de fotografía Todos los participantes deberán enviar antes
Visita a Villa Flandria
Visita a Villa Flandria 87654 Julieta Jacquet Nayoon Yang Técnicas de Producción I Hugo Enciso 1er 2015 1 04-05-2015 INDICE Índice Pág.1 Historia Villa Flandria Pág. 3 Nuestra Visita Pág. 4 Conclusiones
Ahalera osatzeko aditz laguntzaileak erabiltzen ditugu, hauxe da : Nor, Nork, Zer-nori, Nor-Nork, Zer-nori-nork baina momentuz guk lehenengo biak baino ez ditugu ikasiko. Ahalerako adizkiekin aditzoina
Eider eta Jon. Zorionak Aitor!!! Aurkibidea. Kaixo irakurle maiteak, gu Jon eta Eider gara. Espero dugu gaurko egunkaria zuen gustokoa izatea.
2014ko martxoak 20 Kaixo irakurle maiteak, gu Jon eta Eider gara. Espero dugu gaurko egunkaria zuen gustokoa izatea. 2008ko apirilak 7 Gaur egun berezia da: arratsaldeko 6etan Udaberrian sartuko gara.
ESKOLAZ KANPOKO KIROL ESKAINTZA
2016-2017 ESKOLAZ KANPOKO KIROL ESKAINTZA IKASTURTEA EKINTZA EGUNAK ORDUAK HH Psikomotrizitatea 1-3 / 2-4 16:40-17:40 HH6 Psikomotrizitatea 1-3 / 2-4 16:40-17:40 LH1 Kirol Garapena 1-3 / 2-4 16:40-17:40
LEHENENGO HIZKUNTZA ESKAKIZUNA
LEHENENGO HIZKUNTZA ESKAKIZUNA Hizkuntzen Europako Erreferentzia Marko Bateratuaren B1 maila MINTZAMEN PROBA Saio bakoitzean bi azterketarik hartuko duzue parte. Probak aurkezpena eta bi ariketa izango
Jose Pablo Arriaga. etxetik gertu
Jose Pablo Arriaga etxetik gertu Jose Pablo Arriagak erakusgai jarri du bere eskultura eta pinturako azken bildumaren erakusketa Kultur Leioan, Etxetik Gertu izenekoa. Lan horrekin norabide aldaketa positiboa
Bilbao (La Bolsa) Yohn jauregia
Bilbao (La Bolsa) Yohn jauregia Palacio Yohn BILBAO IZENA: Yohn jauregia. HELBIDEA: Pelota kalea, 10. zk. POSTA KODEA: 48005 TELEFONOA: 944163199-944163188 FAXA: 944790618 JENDEARENTZAT IREKITA DAGOEN
Conferencias sobre la historia del Duranguesado
Hitzaldi zikloa Conferencias sobre la historia del Duranguesado Euren historiaz ikasten ez duten haiek errepikatzera kondenatuak daude Aquellos que no estudian su historia están condenados a repetirla
BIZKAIKO LANGABEZIAREN EBOLUZIOARI BURUZKO HILEKO TXOSTENA 2011KO UZTAILA
BIZKAIKO LANGABEZIAREN EBOLUZIOARI BURUZKO HILEKO TXOSTENA 2011KO UZTAILA ITURRIA: SPEE AURKIBIDEA ERREGISTRATURIKO LANGABEZIA DATU OROKORRAK SEXUAREN ARABERA SEKTOREAREN ARABERA ADINAREN ARABERA IKASKETA