Accidente Cerebrovacular

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "Accidente Cerebrovacular"

Transcripción

1 Accidente Cerebrovacular En España se estima una incidencia de más de 200 casos por cada habitantes al año, con una prevalencia situada en torno a los casos por habitantes entre años y por encima de los 100 casos por 1000 en mayores de 75 años. Según datos del Instituto Nacional de Estadística la enfermedad cerebrovascular aguda o ictus es la segunda causa de muerte global y la primera en la mujer en la población española. El ictus es la principal causa de incapacidad en las personas adultas; además, es el responsable de 1 de cada 10 muertes en todo el mundo. Se define accidente cerebrovascular (ACV), como la aparición repentina de un déficit neurológico encefálico, de manera focalizada, desarrollado por una enfermedad vascular. El símil Ictus Cerebral (de ictus, golpe) deriva del homónimo utilizado en lengua inglesa Stroke. La enfermedad cerebrovascular o ictus está causada por un trastorno circulatorio cerebral que altera transitoria o definitivamente el funcionamiento de una o varias partes del encéfalo. Existen varios tipos de ictus, que, según la naturaleza de la lesión producida, puede causar isquemia cerebral o hemorragia cerebral. La enfermedad cerebrovascular aguda se clasifica en dos grandes grupos: isquémica y hemorrágica. La enfermedad cerebrovascular isquémica puede ser global o focal; dentro de esta última, a su vez, destacan dos grandes grupos: el accidente isquémico transitorio (AIT) y el infarto cerebral. Las estrategias de tratamiento y prevención (primaria y secundaria) y el pronóstico dependerán de la causa y de la localización de éstos (los factores de riesgo y la prevención se escapan al objetivo de estos fascículos de urgencias). Clasificación de los Ictus según su localización son: Ictus isquémico establecido o infarto cerebral: Se produce cuando la isquemia cerebral es lo suficientemente prolongada en el tiempo como para producir un área de necrosis tisular. Se considera que ha sido prolongado cuando el déficit neurológico tiene una duración superior a 24 horas. AIT: Es un episodio breve de isquemia cerebral focal que se produce como consecuencia del déficit de aporte sanguíneo en una zona irrigada por un sistema arterial. Es reversible y no existe déficit neurológico tras su finalización. Dentro de los isquémicos podemos diferenciar: Ictus isquémico cardioembólico: generalmente es de tamaño medio o grande, de topografía habitualmente cortical, para el que existe evidencia (en ausencia de otra etiología alternativa) de alguna cardiopatía embolígena (presencia de un trombo o un tumor intracardiaco, estenosis mitral reumática, prótesis aórtica o mitral, etc.).

2 Enfermedad oclusiva de pequeño vaso arterial (infarto lacunar): es un infarto pequeño (diámetro menor de 1,5 cm) en la zona de una arteria perforante cerebral, que habitualmente ocasiona un síndrome clínico lacunar (hemiparesia motora pura, síndrome sensitivo puro, síndrome sensitivomotor, hemiparesiaataxia o disartria-mano torpe) en un paciente con antecedentes de hipertensión arterial (HTA) u otros factores de riesgo vascular, en ausencia de otra etiología que lo explique. Ictus isquémico de etiología inhabitual: es un infarto de tamaño pequeño, mediano o grande, de localización cortical o subcortical, en territorio carotídeo o vertebrobasilar en un paciente en el que se ha descartado el origen aterotrombótico, cardioembólico o lacunar. Puede ser causado por enfermedades sistémicas o por otras causas como la trombosis venosa cerebral, migraña, aneurisma del septo, etc. Ictus isquémico de etiología indeterminada: es un infarto de tamaño medio o grande, de localización cortical o subcortical, en territorio carotídeo o vertebrobasilar, en el que, tras un exhaustivo estudio diagnóstico, se han descartado los subtipos aterotrombótico, cardioembólico, lacunar y de causa inhabitual. Ictus hemorrágico: es la extravasación de sangre dentro del encéfalo como consecuencia de la rotura de un vaso. Según su localización puede ser cerebral (intraparenquimatosa o ventricular) o subaracnoidea. Síntomas según el territorio vascular afectado

3 En cuanto a la Hemorragia subaracnoidea, supone entre el 4-7% de todos los ictus y tiene alta mortalidad: 45% de pacientes en el primer mes y a la mitad de los supervivientes le queda alguna secuela. La presentación clínica suele ser dramática con: - Cefalea intensa, insoportable a menudo de localización occipital que puede irradiarse a espalda y extremidades inferiores. - Síntomas vegetativos: vómitos, sudoración profusa, a veces taquiarritmias. - Alteraciones de la conciencia: en momentos iniciales que puede recuperase para empeorar de nuevo. - Meningismo. - Síntomas focales: derivados de la isquemia por vasoespasmo, hemorragias intraparenquimatosas o comprensión de estructuras vecinas. - Crisis convulsivas, en ocasiones, generalizadas o focales. En referencia a la Hemorragia intracerebral, se define como la extravasación de sangre en el interior del tejido encefálico que puede comunicar con los ventrículos o con el espacio subaracnoideo y que se presenta como un déficit neurológico focal, según la localización del sangrado de inicio rápido y progresivo (por crecimiento del hematoma) acompañado de cefalea, náuseas, vómitos y disminución del nivel de conciencia que puede llegar a coma sobre todo si el sangrado se extiende a los ventrículos. La hipertensión arterial (HTA) es su principal factor de riesgo. Representa el 15% de la ECV y su mortalidad al mes es del 32 al 52%. Según la causa se clasifican en primarias y secundarias. Las primarias son las más frecuentes (78%- 88%) y se relacionan con la HTA o con la angiopatía amiloide cerebral. Las secundarias se asocian a tumores, malformaciones vasculares, coagulopatías, fármacos y tóxicos, vasculitis, etc. Diagnóstico Diferencial del AIT y del Ictus

4 Tomado de Documento de Consenso SEMERGEN-SEN. Atención conjunta al paciente neurológico. Disponible en: Cuándo derivar a los pacientes? Será remitidos todos los pacientes con AIT y todos los pacientes con ictus, exceptuando aquellos que por su situación clínica previa no van a beneficiarse de las medidas diagnosticas y/o terapéuticas en el nivel especializado. Estos serán los que presentan neoplasias muy evolucionadas, deterioro cognitivo o motor grave, o marcada incapacitación por infartos cerebrales múltiples previos. Código ICTUS. Se ha definido un código de actuación prehospitalario de reconocimiento precoz de síntomas y signos de naturaleza isquémica, priorizando los cuidados y el traslado inmediato del paciente a un centro hospitalario preparado para la recepción y tratamiento, beneficiándose de un terapia de reperfusión, denominándose a ello CÓDIGO ICTUS. En dicho código queda establecidos unos objetivos bien definidos: 1. Disminuir el tiempo desde el inicio de los síntomas, hasta el acceso a un diagnóstico y tratamiento rápidos. 2. Incrementar el número de pacientes con ictus isquémico a los que se les realiza trombolisis. 3. Reducir la dependencia de los pacientes para realizar vida diaria, cuidadores e incluso mortalidad tras ictus. La asistencia organizada, con el tratamiento especifico, va enlazada con un diagnóstico rápido y preciso, una corrección de las complicaciones neurológicas mediante fibrinolisis cuando exista indicación y finalmente una rehabilitación precoz, terminan por mejorar el resultado funcional. Se recomienda que la puerta de entrada de todos los pacientes que sufren un Ictus sea a través del contacto con el sistema de emergencias extrahospitalatarias (Centro Coordinador). Por ello, desde el primer escalón asistencial que representa la Atención primaria, se contactará con el Centro Coordinador, que priorizará la asistencia del paciente y asignará los recursos sanitarios más adecuados para su traslado a un centro hospitalario.

5 El personal de Atención Primaria o el Servicio de urgencias prehospitalario es el primer evaluador del paciente y el que comprueba los criterios de inclusión con ausencia de algún factor excluyente. Son criterios de activación del código Ictus : Edad Situación previa al episodio Tratamiento y medicación previa Tiempo de evolución Déficit motor Nivel de conciencia Otros criterios > 18 años / < 80 años Autosuficiente en actividades de la vida diaria. Ausencia de demencia. Ausencia de ictus isquémico o hemorrágicos previos, invalidantes. Ausencia de enfermedad con riesgo de hemorragia (hepatopatia severa, malfomaciones arteriovenosas, hemopatias,a neurismas, etc). Ausencia de otras enfermedades terminales de cualquier origen Clarificar la toma de anticoagulantes orales, AAS u otros antiagregantes plaquetarios, aunque este apartado o invalida la activación del Código Ictus. Menos de 4 horas, documentado por testigos. Cuando se autorice tratamiento intervencionista se ampliará a menos de 6 horas, para hospitales que dispongan del mismo. Paciente con algún grado de paresia, que se mantiene durante la fase extrahospitalaria, incluyendo parálisis facial, así como trastornos del lenguaje y trastornos visuales (hemianopsia) La situación de coma no invalida el código ictus, y éstos pacientes a través de la prioridad 2 deben trasladarse al hospital con los medios de soporte vital necesario. La situación de coma en el ictus agudo isquémico desaconseja la indicación de fibrinolisis (mayor riesgo de sangrado y menor beneficio sobre el déficit motor) El embarazo contraindica la fibrinolisis, aunque no otros tratamiento intervencionistas.

6 Tras la llamada al centro coordinador, el médico de dicho centro se pondrá en contacto con el servicio de urgencias del hospital correspondiente, con el médico de urgencias responsable, llamando a un teléfono específico para trombolisis / código Ictus, el cual está disponible las 24 horas del día, comunicando la asistencia y posterior traslado de un paciente con ictus y candidato a trombolisis. Derivación hospitalaria en Ictus (se debe intentar que el paciente llegue al hospital en < 45 minutos). El criterio y modo de traslado del paciente será decisión del médico que ha atendido al paciente in situ. En ausencia de este facultativo en el lugar, el criterio para el traslado será asumido por el médico coordinador. El traslado se ejecutará en función de las siguientes prioridades: PRIORIDAD 1 Ictus (sala de coordinación): se asistirá y trasladará con el recurso que nos asegure la llegada al hospital en menos de 45 minutos, recomendándose el medicalizado. PRIORIDAD 1 Ictus con activación de código ictus in situ por personal sanitario: lo trasladará el equipo que lo activa en el menor tiempo posible. El equipo aéreo prestará cobertura en los casos en que la corona aérea hasta el hospital de referencia, con respecto a la terrestre, así lo indiquen. PRIORIDADES 1 y 2 Ictus con signos de gravedad (coma o bajo nivel de conciencia, instabilidad hemodinámica y/o respiratoria, crisis convulsivas presenciales y vómitos con trastorno deglutorios): serán trasladador por equipos de urgencias y emergencias, o por los médicos de atención primaria si los primeros no están disponibles. Si se tratan de zonas de no cobertura, lo realizarán estos últimos con el apoyo de los equipos aéreos si está indicado. Paciente queda en casa: aquellos pacientes que no precisan ser trasladados, ya que por su situación clínica previa, no van a beneficiarse de medidas diagnósticas y/o terapéuticas a nivel hospitalario. Las situaciones, son fundamentalmente: neoplasias muy evolucionadas, deterioro motor o cognitivo grave y marcada incapacidad por infartos cerebrales múltiples previos. En este caso actuaremos de la siguiente manera: o Información básica y clara para el paciente y sus familiares y/o cuidadores o Información escrita y completa para el médico de familia del paciente con identificación clara del facultativo que realiza el informe, con aportación del registro de enfermería siempre que sea posible. o Tratamiento sintomático, paliativo y de complicaciones hasta reevaluación de su médico de familia.

7 Procedimiento Operativo Hospitalario La acogida inicial del paciente se realiza por el personal de enfermería encargado de clasificación, se usará la Escala de Cincinnati para diagnóstico de sospecha de ictus y la priorización en la consulta de enfermería será la misma que hemos visto en el escalón prehospitalario: PRIORIDAD 1: 1. Pacientes de edades comprendidas entre años 2. Autosuficiente (Rankin <2) 3. No ictus previo 4. Presencia de déficit motor y/o afasia 5. Tiempo menor de 4 horas y 30 minutos desde el comienzo de los síntomas PRIORIDAD 2: 1. Edad menor de 80 años 2. Autosuficiente (Rankin <2) 3. Ictus previo Tratamiento ACV 4. Coma o gravedad vital 5. Tiempo menor de 4 horas y 30 minutos desde el comienzo de los síntomas El ACV va a requerir ingreso hospitalario, pero va a depender la evolución y supervivencia de las medidas que iniciemos desde la atención extrahospitalaria. 1) Medidas generales (fundamentales, de no realizarlas o adoptar medidas inadecuadas puede agravar el déficit neurológico o sus secuelas) y cuidados generales: - Reposo en cama con la cabecera incorporada a 30ª, con el fin de evitar broncoaspiración. Aspiración de secreciones, si precisara. - Oxigenoterapia mediante mascarilla tipo venturi (Ventimask ) o gafas nasales, siempre que la saturación arterial de oxigeno mediante pulsioximetría sea < 94%. En pacientes con déficit neurológico persistente se recomienda monitorizar la saturación durante 72 horas. - Control de frecuencia cardiaca y respiratoria, tensión arterial, temperatura. - Monitorización electrocardiográfica. - Canalización de vía venosa periférica (en el miembro no parético), administrando Suero Fisiológico ml/24h.

8 - Tratamiento de la hipertermia, para mantener temperatura corporal inferior a 37,5º C: Paracetamol intravenoso 1g/6h, perfundido en 15 minutos o Metamizol Magnésico ampollas 2 gr/6h intravenosa, diluyendo 1 ampolla en 100 ml de suero fisiológico o glucosado al 5% y perfundir en 20 minutos. - Prevenir la hemorragia digestiva de estrés con: pantoprazol 40 mg/24h intravenoso. - En los ACV isquémicos en los que no esté indicada la anticoagulación en dosis terapéuticas, se realizará prevención de la tromboembolia pulmonar con la administración de heparinas de bajo peso molecular: Bemiparina en dosis de 3500 UI/24 horas vía subcutánea o Enoxaparina en dosis de 1 mg (100 UI)/kg/24 horas vía subcutánea. 2) Manejo de la presión arterial en el ACV Un hallazgo común en la fase aguda del ictus es la HTA, como reacción al ataque y se normaliza de forma espontánea en los días siguientes, por ello un descenso brusco puede ser desastroso para el paciente. Se debe de mantener la presión arterial moderadamente alta para asegurar la adecuada perfusión del área isquémica y la zona encefálica que rodea los hematomas, ya que en estas zonas se pierde la autorregulación, y el flujo sanguíneo depende de la presión de perfusión. En el contexto de un ACV, la presión arterial ideal en pacientes normotensos es de / mmhg, y en hipertensos de / mmhg. Inicialmente no disminuir más del 25% de las cifras iniciales 1. PAS 220 mmhg y/o PAD 120 mmhg en 2 mediciones separadas por 15 minutos 2. PAS 185 mmhg y/o PAD 105 mmhg en pacientes con: Ictus hemorrágico, necesidad de tratamiento anticoagulante o fibrinolítico Se administra: - Captopril 50 mg sublingual - Labetalol 20 mg (4ml de la presentación) en bolo de 1 minuto cada minutos (máximo 100 mg) y si precisa infusión continua 200 mg (2 ampollas) en 200 ml de suero glucosado al 5% a un ritmo de ml/h. - Uradipil administrar bolos de 10 mg (2 ml de la presentación) cada 5 minutos hasta control de la tensión, si precisa infusión continua se administran 250 mg (5 ampollas) en 500 de suero glucosado al 5% a 21 ml/h. Se debe de evitar la hipotensión, si es el caso se utilizan expansores de volumen (cristaloides o coloides) y si es necesario drogas vasoactivas (dopamina). También es fundamental el control de la glucemia, siendo el objetivo mantenerla entre 80 y 120 mg/dl. Se recomienda iniciar tratamiento con insulina rápida cuando los niveles de glucemia superen los 140 mgr/dl.

9 Tratamiento análogos de insulina ultrarápida : 0,1 UI (Kg) subcutánea añadir 2 UI : añadir 4 UI : añadir 6 UI >400: perfusión 50 UI IR a 30 ml/h Una vez hospitalizado el paciente recibirá la pauta de insulina correspondiente en cada caso. Por otro lado es importante el mantener un correcto balance hidroelectrolítico, iniciar tratamiento con protección gástrica para evitar la úlcera de estrés. Finalmente se debe de indicar tratamiento antiemético con Metoclopramida 1 ampolla intravenosa, si presentara nauseas y/o vómitos. 3) Tratamiento neuroprotector La neuroprotección, como estrategia basada en la atenuación de los mecanismos fisiopatológicos que conducen a la muerte celular tras la isquemia cerebral, se basa en dos pilares: la adopción de cuidados generales (ya tratados) y otro en el tratamiento farmacológico, siendo el fármaco más eficaz hasta el momento la Citicolina. Se debe de administrar en el momento del diagnóstico del Ictus una dosis de 1000 mgr de forma directa lenta (3-5 minutos) o diluido en un suero fisiológico de 100 y pasarlo en 5 minutos, continuando posteriormente por vía oral, a dosis de 1000 mg/12h durante 6 semanas. La citicolina es un fármaco seguro, y no contraindica la trombolisis intravenosa. Es tiempo dependiente y cuanto antes se administre más beneficioso será. Las reacciones adversas suelen aparecer sobre todo por vía intravenosa y suelen referirse a hipertensión e hipotensión. 4) Tratamiento trombolítico La administración precoz de un tratamiento trombolítico en el ictus isquémico, está basada en el concepto de que la restitución precoz de la circulación en el territorio afectado, mediante la recanalización de una arteria intracraneal ocluida, preserva la perfusión del tejido neuronal dañado reversiblemente en la zona de penumbra. Así la recuperación funcional de la función neuronal reduce la discapacidad neurológica. Se recomienda tratamiento trombolítico con rt-pa por vía intravenosa a dosis de 0,9 mg/kg (dosis máxima de 90 mgr) para el tratamiento del infarto cerebral agudo de menos de 4 horas de evolución. La administración se realizará lo antes. La selección debe de ser cuidadosa, siguiendo estrictamente los criterios establecidos.

10 CRITERIOS DE INCLUSIÓN Ictus establecido > 30 minutos Déficit neurológico (escala de NIHSS >5 y < 25) Inicio de los síntomas dentro de las 4 horas previas (si ha pasado ese tiempo y nos encontramos antes de las 6 horas se valorará disponiilidad de trombolisis intrarterial) Edades comprendidas entre años Aceptación de consentimiento informado CRITERIOS ABSOLUTOS DE EXLUSIÓN Criterios de exclusión por antecedentes personales Ictus en los 3 meses previos Historia de hemorragia intracraneal Antecedentes de hemorragia subaracnoidea por rotura aneurismática Historia de lesión del SNC (aneurismas, neoplasias, cirugía intracraneal o espinal) Antecedentes de masaje cardiaco, parto o punción en vaso sanguíneo no accesible en los 10 días previos Hemorragia gastrointestinal o urinaria en los 21 días previos Neoplasia con aumento del riesgo de hemorragias Infarto agudo de miocardio en los 3 meses previos Enfermedad hepática grave (insuficiencia hepática, cirrosis, hipertensión portal, hepatitis activa) Cirugía mayor o traumatismo significativo en los 3 meses previos previos Diátesis hemorrágica conocida Embarazo, lactancia, o parto durante los últimos 30 días Criterios de exclusión por aspectos clínicos Hemorragia intracraneal en TAC Evolución de los síntomas superior a 4 horas o desconocimiento de la hora de inicio Síntomas menores (NIHSS < 5) o mejoría franca antes del inicio de la infusión Ictus grave según criterios clínicos (NIHSS >25) o neuroimagen (borramiento de > 1/3 del territorio de la arteria cerebral media en el TAC Síntomas indicativos de hemorragia subaracnoidea aunque el TAC sea normal Tratamiento con heparina en las 48 horas previas TTPa elevado PAS>185 mmhg, PAD>110 mmhg o necesidad de medidas drásticas para bajar la PA a esos límites Hemorragia grave reciente o manifiesta durante la exploración o traumatismo agudo con fractura Pericarditis, Pancreatitis aguda Criterios de exclusión por datos de laboratorio Plaquetas < Glucosa sérica < 50 mg/dl Internacional normalized ratio (INR) >1.7 si toma anticoagulantes orales Tiempo parcial de tromboplastina activada (TTPa) elevado si se ha administrado previamente heparina.

11 CONTRAINDICACIONES RELATIVAS DE EXCLUSIÓN Crisis al comienzo del Ictus (si estamos seguros de que se trata un ictus, y que el déficit es debido al mismo y no al cuadro ictal (S. Todd), se puede realizar trombolisis) Glucemia >400. Diabetes Mellitus Hemorragia ocular y otros procesos que puedan causar cierta discapacidad si la hemorragia ocurre Embolismo séptico o endocarditis infecciosa conocida Ictus previo en cualquier momento y diabetes mellitus para tratamiento fibrinolítico en rango temporal entre 3 y 4,5 horas Tratamiento con anticoagulantes orales independientemente del INR para tratamiento fibrinolítico en rango temporal entre 3 y 4,5 horas Se administra rtpa (activador tisular recombinante del plasminógeno) a dosis de 0,9 mg/kg peso en dos fases: el 10% del total se inyecta e bolo intravenoso en 1 minuto y tras un tiempo de espera de 5 minutos, se procede a conectar bomba de perfusión con el 90% restante de la dosis a pasar en 60 minutos, no superando en ningún caso la dosis máxima de 90 mgr. Tomado de protocolo conjunto de actuación ante el Ictus en la provincia de Córdoba. Código ICTUS. Consejería de Salud. Junta de Andalucía. Todos los pacientes que reciben tratamiento trombolítico, deben de recibir los siguientes cuidados: - Reposo en cama con cabecero elevado a 30º - Oxigenoterapia cuando presente hipoxemia o saturación de oxigeno menor del 92% - Se mantendrá la dieta absoluta las primeras 36 horas en todos los casos. Después se seguirá el protocolo de cuidados generales - Se cogerán dos vías periféricas de 18G. en las primeras horas los pacientes estarán con sueroterapia intravenosa, utilizando suero salino ml cada 24 horas + 1 ampolla de cloruro potásico en cada uno de ellos. - Control de constantes, se monitoriza de forma continua y no invasiva la tensión arterial, ECG, frecuencia cardiaca, frecuencia respiratoria y saturación de oxigeno. La tensión arterial será anotada cada 15 minutos durante el procedimiento y las dos horas siguientes, posteriormente cada 30

12 minutos las siguientes 6 horas y horaria hasta que se cumplan 24 horas desde el inicio de la infusión. - Glucemia capilar cada 8 horas el primer día. Si la persona es diabética y está mal controlada será preciso un control más estricto. - Control de temperatura cada 4 horas durante las primeras 24 horas. Si temperatura > 37.5ºC extraer hemocultivos, urocultivo y administrar antipirético junto a medidas físicas. - Controles clínicos de la función neurológica: la escala NIH se aplicará por el médico de guardia al inicio de la infusión, y cada 4 horas durante las primeras 24 horas y siempre que exista deterioro clínico objetivado por enfermería en sus controles. - Las primeras 24 horas no recibirán profilaxis contra la enfermedad tromboembólica venosa ni tratamiento antitrombótico. - Se empleará de forma profiláctica tratamiento con inhibidores de la bomba de protones desde el ingreso en la unidad de ictus. - No colocar sonda nasogástrica ni urinaria en las 12 primeras horas, sobre todo durante la infusión y en los 30 minutos siguientes, salvo que sea absolutamente necesario. Respecto al control de la presión arterial, en el paciente con terapia trombolítica debe de ser la anteriormente vista en este capítulo. Si se debe de hacer hincapié, en que ante toda determinación que superen los rangos establecidos, se repetirán en 5-10 minutos. Además se debe de monitorizar la tensión arterial durante las primeras 24 horas: cada 15 minutos las 2 primeras horas, cada 30 minutos las 6 horas siguientes, cada hora las 16 horas posteriores y monitorizar según protocolo de unidad de ictus después de las primeras 24 horas. Como reacción adversa se puede sospechar Hemorragia Intracraneal, siempre que exista deterioro neurológico, con aparición de cefalea, nauseas, vómitos o hipertensión arterial aguda. Ante esto la actitud es detener la infusión de rt-pa, a menos que exista otra causa evidente del deterioro neurológico, solicitar TAC craneal, hemograma, coagulación (TTPA, TP, INR y fibrinógeno) y pruebas cruzadas sanguíneas. Cuando se confirma la hemorragia intracraneal: - Administrar inmediatamente plasma fresco congelado a 15 mg/kg y fibrinógeno: 1-2 gramos - Consultar a un hematólogo y/o un neurocirujano considerar cualquier otra medida terapéutica médica o quirúrgica necesaria. Considerar la realización de un nuevo TAC craneal para valorar si hay progresión de la hemorragia intracraneal. Otra complicación frecuente y temida es la posible aparición de angioedema orofaringeo, suele aparecer al final de la infusión con rtpa. Por ello es necesario valorar de forma periódica ya que puede comenzar de forma sutil con inflamación de labios o lengua de forma asimétrica. Se suele asociar a pacientes que estaban en tratamiento previo con inhibidores de la enzima convertidora de angiotensina. Se administra icatibant jeringas precargas de 3 ml con 30 mg en dosis de 30 mg (una jeringa precargada) por vía subcutánea, preferiblemente en región abdominal. La dosis puede

13 repetirse cada 6 horas, en caso de recurrencia o persistencia de los síntomas, sin sobrepasar los 90 mg (3 inyecciones). Bibiografia. 1. Jiménez Murillo L; Montero Pérez FJ. Medicina de Urgencias y Emergencias. Guía Tepeútica 45: ª Ed. Elservier Martinez Ramirez S; Martí-Fábregas J. Tratamiento del Ictus en la fase Aguda Procedimiento de actuación conjunta ante el ictus en la fase aguda en la provincia de Córdoba: CÓDIGO ICTUS Estrategia en Ictus del Sistema Nacional de Salud Documento de Consenso SEMERGEN-SEN. Atención conjunta al paciente neurológico. Disponible en: 6. Protocolo conjunto de actuación ante el Ictus en la provincia de Córdoba. Código ICTUS. Consejería de Salud. Junta de Andalucía. 7. Guidelines for the management of atrial fibrillation.the Task Force for the Management of Atrial Fibrillation of the European Society of Cardiology (ESC). European Heart Journal doi: /eurheartj/ehq278

COORDINACIÓN Y ACTIVACIÓN ICTUS. Joaquín Borja

COORDINACIÓN Y ACTIVACIÓN ICTUS. Joaquín Borja COORDINACIÓN Y ACTIVACIÓN ICTUS Manejo del paciente ICTUS en el ámbito prehospitalario DOS VERTIENTES Coordinación del código ictus: Sospecha y detección telefónica de esta patología para prealerta de

Más detalles

Accidente cerebrovascular agudo. Ictus MODULO 4 TEMA 25

Accidente cerebrovascular agudo. Ictus MODULO 4 TEMA 25 Accidente cerebrovascular agudo. Ictus MODULO 4 TEMA 25 Accidente cerebrovascular agudo. Ictus En España se estima una incidencia de más de 200 casos por cada 100.000 habitantes al año, con una prevalencia

Más detalles

PROCEDIMIENTO PARA EL TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS. CÓDIGO ICTUS

PROCEDIMIENTO PARA EL TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS. CÓDIGO ICTUS PROCEDIMIENTO PARA EL TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS. CÓDIGO ICTUS Responsables: (SAMU Asturias) Unidad de Ictus. Servicio de Neurología del Hospital de Cabueñes Unidad

Más detalles

Código ictus Marta Espina San José CS Contrueces

Código ictus Marta Espina San José CS Contrueces Código ictus 2013-2014 Marta Espina San José CS Contrueces 6-11-2015 ν Reconocer el mayor número posible de Ictus ν Reconocer en tiempo ventana para re-permeabilizar ν Facilitar el acceso a todos los

Más detalles

CÓDIGO INFARTO EN BIZKAIA

CÓDIGO INFARTO EN BIZKAIA CÓDIGO INFARTO EN BIZKAIA Protocolo de tratamiento del IAM con elevación del segmento ST Septiembre 2014 GRUPO DE TRABAJO } Emergencias } Servicio de Cardiología. HU Cruces } Servicio de Urgencias. HU

Más detalles

COORDINACIÓN Y ACTIVACION CODIGO ICTUS CADIZ Dr. Jesús Enrique Martínez Faure Director Provincial 061 Cádiz

COORDINACIÓN Y ACTIVACION CODIGO ICTUS CADIZ Dr. Jesús Enrique Martínez Faure Director Provincial 061 Cádiz COORDINACIÓN Y ACTIVACION CODIGO ICTUS CADIZ 2017 Dr. Jesús Enrique Martínez Faure Director Provincial 061 Cádiz LAS PATOLOGÍAS TIEMPO-DEPENDIENTES CÓDIGOS DE ACTIVACIÓN La creación de sistemas de coordinación

Más detalles

Accidente Cerebrovascular Isquémico ACVI

Accidente Cerebrovascular Isquémico ACVI Accidente Cerebrovascular Isquémico ACVI Alberto José Machado, M.D. Hospital Alemán Buenos Aires, Argentina TIEMPO ES CEREBRO Si en el dolor de pecho hay demora en la llegada de los pacientes, aquí hay

Más detalles

ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN

ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN UNIDAD DE GESTIÓN DE ATENCIÓN A URGENCIAS Y EMERGENCIAS

Más detalles

2. Definición y clasificaciones

2. Definición y clasificaciones 2. Definición y clasificaciones Preguntas para responder: Cuál es la definición y nomenclatura de las enfermedades cerebrovasculares? Cuál es la clasificación de las enfermedades cerebrovasculares? 2.1.

Más detalles

ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN

ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN UNIDAD DE ATENCIÓN A URGENCIAS Y EMERGENCIAS SANITARIAS

Más detalles

ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN

ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS PROYECTO IAMASTUR CÓDIGO CORAZÓN UNIDAD DE ATENCIÓN A URGENCIAS Y EMERGENCIAS SANITARIAS

Más detalles

ANEXOS. 48 Plan andaluz de atención al Ictus

ANEXOS. 48 Plan andaluz de atención al Ictus 6 ANEXOS 48 Plan andaluz de atención al Ictus. 2011-2014 Anexo I Organización de recursos y cartera de servicios La estructura organizativa para la atención a la persona con ictus en la comunidad andaluza,

Más detalles

4. Definición y clasificaciones

4. Definición y clasificaciones 4. Definición y clasificaciones Preguntas para responder: Cuál es la definición y nomenclatura de las enfermedades cerebrovasculares? Cuál es la clasificación de las enfermedades cerebrovasculares? 4.1.

Más detalles

Francisca López Gutiérrez * Pablo Tortosa Tortosa**

Francisca López Gutiérrez * Pablo Tortosa Tortosa** Francisca López Gutiérrez * Pablo Tortosa Tortosa** *Diplomada en Enfermería por la Universidad de Almería, **Diplomado en Enfermería por la Universidad de Almería Podemos definir el ictus como un episodio

Más detalles

ACVA. Catuxa Vaamonde Paniagua Médico adjunto Servicio Urgencias Hospital Príncipe de Asturias

ACVA. Catuxa Vaamonde Paniagua Médico adjunto Servicio Urgencias Hospital Príncipe de Asturias ACVA Catuxa Vaamonde Paniagua Médico adjunto Servicio Urgencias Hospital Príncipe de Asturias Trastorno neurológico originado por la alteración brusca del aporte sanguíneo a una región del sistema nervioso

Más detalles

FIBRINOLISIS EXTRA-HOSPITALARIA

FIBRINOLISIS EXTRA-HOSPITALARIA FIBRINOLISIS EXTRA-HOSPITALARIA Tratamiento revascularizador farmacológico del IAM. Consiste en la infusión n endovenosa de un activador del plasminógeno con capacidad de disolver la matriz de fibrina

Más detalles

- Inestabilidad. - Dolor de cabeza y/o tendencia al sueño junto con algunos de los síntomas previos. Como información adicional se puede realizar un t

- Inestabilidad. - Dolor de cabeza y/o tendencia al sueño junto con algunos de los síntomas previos. Como información adicional se puede realizar un t ataque cerebrovascular P R O C E S O S DEFINICIÓN FUNCIONAL El proceso Ataque Cerebrovascular (ACV o Ictus) se define como aquel en el que tras la detección e identificación inmediata del episodio, se

Más detalles

Manejo del Paciente con AVC

Manejo del Paciente con AVC Manejo del Paciente con AVC 11 Manejo del Paciente con AVC 11 I Introducción 1 II Puerta de Entrada al Protocolo 1 III Clasificación Clínico Temporal 1 IV Valoración Inicial 2 V Actitud Diagnóstica 2 Historia

Más detalles

TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS CÓDIGO ICTUS

TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS CÓDIGO ICTUS TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS CÓDIGO ICTUS UNIDAD DE COORDINACIÓN DEL PROGRAMA MARCO DE ATENCIÓN A URGENCIAS Y EMERGENCIAS SANITARIAS (SAMU ASTURIAS) UNIDAD DE ICTUS.

Más detalles

PROGRAMA CÓDIGO ICTUS. Dra Gracia García Bescós Centro Coordinador de Urgencias 061 ARAGON

PROGRAMA CÓDIGO ICTUS. Dra Gracia García Bescós Centro Coordinador de Urgencias 061 ARAGON PROGRAMA CÓDIGO ICTUS Dra Gracia García Bescós Centro Coordinador de Urgencias 061 ARAGON CÓDIGO 061 ARAGÓN ICTUS Asistencia prehospìtalaria Función del CCU OBJETIVO: Coordinar la asistencia inicial y

Más detalles

QUE HACER CUANDO NOS ENFRENTAMOS A UN PACIENTE CON POSIBLE ACV?

QUE HACER CUANDO NOS ENFRENTAMOS A UN PACIENTE CON POSIBLE ACV? Dra Lorena Castro QUE HACER CUANDO NOS ENFRENTAMOS A UN PACIENTE CON POSIBLE ACV? 1- ANAMNESIS: IMPORTANTE DTM TIEMPO DE INSTALACIÓN DEL SFN 2- EX FISICO : SFN (NIHSS) TEST DE DEGLUCIÓN PLANTEO: ACV? DIAGNÓSTICO

Más detalles

CÓDIGO ICTUS: ACTUACIÓN EXTRAHOSPITALARIA DE ENFERMERÍA

CÓDIGO ICTUS: ACTUACIÓN EXTRAHOSPITALARIA DE ENFERMERÍA CÓDIGO ICTUS: ACTUACIÓN EXTRAHOSPITALARIA DE ENFERMERÍA AUTORES: Domínguez Rodríguez Encarnación Armenteros Espino Fátima ÍNDICE: 1. RESUMEN. 3 2. INTRODUCCIÓN..3 3. OBJETIVOS....5 4. METODOLOGÍA...5 5.

Más detalles

GUÍAS DE MANEJO - ACCIDENTE VASCULAR CEREBRAL Antonio Avendaño MD Intensivista, Didier Larios y Andrés Castañeda (Internos)

GUÍAS DE MANEJO - ACCIDENTE VASCULAR CEREBRAL Antonio Avendaño MD Intensivista, Didier Larios y Andrés Castañeda (Internos) GUÍAS DE MANEJO - ACCIDENTE VASCULAR CEREBRAL Antonio Avendaño MD Intensivista, Didier Larios y Andrés Castañeda (Internos) SOSPECHA DE AVC Escala de Stroke prehospitalaria de Cincinnati -disartria, debilidad

Más detalles

PROTOCOLO DEL CODIGO ICTUS.

PROTOCOLO DEL CODIGO ICTUS. PROTOCOLO DEL CODIGO ICTUS. UGC DE CUIDADOS CRÍTICOS Y URGENCIAS COMPLEJO HOSPITALARIO DE JAÉN Unidad de Cuidados Críticos y Urgencias 1 INTRODUCCION El accidente cerebral agudo (ACVA), también llamado

Más detalles

CASO CLÍNICO 13 ANTICOAGULACIÓN EN HIPERTENSO Y DIABÉTICO. Dra. María Monteagudo Dr. Tomás Segura. Casos clínicos ficticios

CASO CLÍNICO 13 ANTICOAGULACIÓN EN HIPERTENSO Y DIABÉTICO. Dra. María Monteagudo Dr. Tomás Segura. Casos clínicos ficticios 6INICIO DE LA CASO CLÍNICO 13 ANTICOAGULACIÓN EN HIPERTENSO Y DIABÉTICO Dra. María Monteagudo Dr. Tomás Segura Casos clínicos ficticios MOTIVO DE CONSULTA Varón de 80 años que acude a Urgencias por mareo

Más detalles

Fibrinolisis: Unidad de Ictus: Criterios(5-7%). IV o IA. Criterios de ingreso(93-95%) Dinámica

Fibrinolisis: Unidad de Ictus: Criterios(5-7%). IV o IA. Criterios de ingreso(93-95%) Dinámica Fibrinolisis: Criterios(5-7%). IV o IA Unidad de Ictus: Criterios de ingreso(93-95%) Dinámica tpa Placebo Diferencia Absoluta Buen Pronóstico Barthel 95-100 50% 38% 12%* Rankin 0,1 39% 26% 13% Muerte

Más detalles

Manejo de la Crisis Hipertensiva

Manejo de la Crisis Hipertensiva Manejo de la Crisis Hipertensiva 6 Manejo de la Crisis Hipertensiva 6 I Introducción 1 II Puerta de Entrada al Protocolo 1 III Diagnóstico 1 IV Valoración Inicial 2 Anamnesis Exploración Física Exploración

Más detalles

Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares

Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares Ministerio de Salud Pública Programa de enfermedades no transmisibles Comisión Nacional Técnica Asesora para las Enfermedades Cerebrovasculares Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares Curso nacional

Más detalles

Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares

Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares Ministerio de Salud Pública Programa de enfermedades no transmisibles Comisión Nacional Técnica Asesora para las Enfermedades Cerebrovasculares Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares Curso nacional

Más detalles

ACV. Cgi 2016 Dra. Laura Fraga Adj. Medica C

ACV. Cgi 2016 Dra. Laura Fraga Adj. Medica C ACV Cgi 2016 Dra. Laura Fraga Adj. Medica C Epidemiologia AIT ACV Estudio Importancia del Tema 3ª causa de muerte nuestro país y en el mundo occidental Incidencia 200/100.000 habitantes/año en España.

Más detalles

La malaltia vascular cerebral a l àrea Barcelona Litoral Mar. Dra. Ana Rodríguez Campello Servei de Neurologia

La malaltia vascular cerebral a l àrea Barcelona Litoral Mar. Dra. Ana Rodríguez Campello Servei de Neurologia La malaltia vascular cerebral a l àrea Barcelona Litoral Mar Dra. Ana Rodríguez Campello Servei de Neurologia El ictus como problema de salud Alta incidencia (200/100.000 hab/año). Segunda causa global

Más detalles

TÍTULO GUÍA DE PRÁCTICA CLÍNICA DEL CÓDIGO ICTUS

TÍTULO GUÍA DE PRÁCTICA CLÍNICA DEL CÓDIGO ICTUS TÍTULO GUÍA DE PRÁCTICA CLÍNICA DEL CÓDIGO ICTUS AUTORA Gema López del Rey Esta edición electrónica ha sido realizada en 2014 Tutor Félix Plaza Moreno Curso Curso Experto Universitario en Urgencias y Emergencias

Más detalles

18/04/2007 Código: PC Versión1

18/04/2007 Código: PC Versión1 Elaborado por: Jaime Elízaga Corrales Fernando Sarnago Cebada Ana María Pello Lázaro Aprobado por: Dr. Francisco Fernández-Avilés Modificaciones Fecha de presentación: 18/04/2007 Aprobación: Francisco

Más detalles

Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares

Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares Ministerio de Salud Pública Programa de enfermedades no transmisibles Comisión Nacional Técnica Asesora para las Enfermedades Cerebrovasculares Actualización en Enfermedades Cerebrovasculares Curso nacional

Más detalles

PROTOCOLO ASISTENCIAL: SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN PERSISTENTE DEL SEGMENTO ST Héctor Bueno Zamora, Juan Ruiz García.

PROTOCOLO ASISTENCIAL: SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN PERSISTENTE DEL SEGMENTO ST Héctor Bueno Zamora, Juan Ruiz García. PROTOCOLO ASISTENCIAL: SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN PERSISTENTE DEL SEGMENTO ST Héctor Bueno Zamora, Juan Ruiz García. Relación de autores: Héctor Bueno Zamora Jefe de la Unidad Coronaria, Coordinador

Más detalles

ANTICONCEPCIÓN EN MUJERES CON PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL

ANTICONCEPCIÓN EN MUJERES CON PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL ANTICONCEPCIÓN EN MUJERES CON PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL Dr. Eduardo López-Arregui Clínica Euskalduna. Bilbao. cambiando actitudes 9º Congreso S.E.C. Sevilla. PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL * HIPOXIA......ISQUEMIA......INFARTO

Más detalles

ICTUS: MANEJO EXTRAHOSPITALARIO Y PREVENCIÓN

ICTUS: MANEJO EXTRAHOSPITALARIO Y PREVENCIÓN ICTUS: MANEJO EXTRAHOSPITALARIO Y PREVENCIÓN CS Illes Columbretes 1 1. INTRODUCCIÓN. El ictus constituye una tragedia personal y una carga social, sanitaria y económica. Aunque durante mucho tiempo se

Más detalles

Manejo en Urgencias del Síndrome Febril

Manejo en Urgencias del Síndrome Febril Manejo en Urgencias del Síndrome Febril 7 Manejo en Urgencias del Síndrome Febril 7 I Introducción 1 II Puerta de Entrada al Protocolo 1 III Valoración Inicial 1 Anamnesis Exploración Física Exploración

Más detalles

Estrategias de reperfusión en el infarto agudo de miocardio Tratamiento fibrinolítico y angioplastia

Estrategias de reperfusión en el infarto agudo de miocardio Tratamiento fibrinolítico y angioplastia 1 Estrategias de reperfusión en el infarto agudo de miocardio Tratamiento fibrinolítico y angioplastia Contenidos Criterios de selección de los pacientes Criterios cualitativos Presentación clínica La

Más detalles

CODIGO ICTUS. DRA. E. PICAZO HOSPITAL GENERAL DE CASTELLÓN. Introducción

CODIGO ICTUS. DRA. E. PICAZO HOSPITAL GENERAL DE CASTELLÓN. Introducción CODIGO ICTUS. DRA. E. PICAZO HOSPITAL GENERAL DE CASTELLÓN Introducción El ictus es una urgencia neurológica que exige un tratamiento precoz y una asistencia hospitalaria, al disponer de medidas terapéuticas

Más detalles

PROTOCOLO DE TROMBOLISIS CHUA 1. INTRODUCCIÓN

PROTOCOLO DE TROMBOLISIS CHUA 1. INTRODUCCIÓN PROTOCOLO DE TROMBOLISIS CHUA 1. INTRODUCCIÓN En Castilla la Mancha, y globalmente en España, la enfermedad cerebrovascular es la primera causa de mortalidad por etiología específica (datos actuales del

Más detalles

GPC PREVENCIÓN PRIMARIA Y SECUNDARIA DEL ICTUS Prevención secundaria del ictus

GPC PREVENCIÓN PRIMARIA Y SECUNDARIA DEL ICTUS Prevención secundaria del ictus GP PREVENIÓN PRIMRI Y SEUNDRI DEL ITUS Prevención secundaria del ictus Riesgo de un nuevo episodio de ictus isquémico transitorio o ataque isquémico transitorio uál es el riesgo de sufrir un ictus en personas

Más detalles

Manejo en Urgencias del Síndrome Febril

Manejo en Urgencias del Síndrome Febril Manejo en Urgencias del Síndrome Febril 7 7 Manejo de Urgencias del Síndrome Febril yi Introducción 1 II Puerta de Entrada al Protocolo 1 III Valoración Inicial 1 Anamnesis Exploración Física Exploración

Más detalles

ACTUACION DEL TCAE COMO INTEGRANTE DEL EQUIPO DE ENFERMERIA ANTE EL ICTUS

ACTUACION DEL TCAE COMO INTEGRANTE DEL EQUIPO DE ENFERMERIA ANTE EL ICTUS ACTUACION DEL TCAE COMO INTEGRANTE DEL EQUIPO DE ENFERMERIA ANTE EL ICTUS María Barros, Dolores Calmaestra, Xisco A. Blanes, Aarón Errea TCAE del servicio de urgencias de H. Son LLátzer QUÉ ES UN ICTUS

Más detalles

La Sociedad Neurológica Argentina no se hace responsable por las opiniones personales que los disertantes expresen en esta charla

La Sociedad Neurológica Argentina no se hace responsable por las opiniones personales que los disertantes expresen en esta charla La Sociedad Neurológica Argentina no se hace responsable por las opiniones personales que los disertantes expresen en esta charla Ataque Cerebral Derrame cerebral Hemiplejía Ictus Stroke Accidente cerebrovascular

Más detalles

02/05/2012. MODULO 2. CONCEPTOS BASICOS EN LAS ENFERMEDADES CEREBROVASCULARES (2). Definiciones, causas y epidemiología.

02/05/2012. MODULO 2. CONCEPTOS BASICOS EN LAS ENFERMEDADES CEREBROVASCULARES (2). Definiciones, causas y epidemiología. MODULO 2. CONCEPTOS BASICOS EN LAS ENFERMEDADES CEREBROVASCULARES (2). Definiciones, causas y epidemiología. Dr. Jose Mª Ramírez Moreno Unidad de Ictus. Hospital Universitario Infanta Cristina. Badajoz

Más detalles

Emergencia hipertensiva

Emergencia hipertensiva Asepeyo, Mutua de Accidentes de Trabajo y Enfermedades Profesionales de la Seguridad Social nº 151 Autores: Dirección de Asistencia Sanitaria Diseño Dirección de Comunicación www.asepeyo.es 1 Índice 1.

Más detalles

PALABRAS CLAVES: ictus, código ictus, protocolo ictus, actuación ictus.

PALABRAS CLAVES: ictus, código ictus, protocolo ictus, actuación ictus. TÍTULO Código ictus: qué es, actuación y manejo AUTOR/ES Cecilia Alcázar Pérez. ID Congresista: 0591 María Cristina Andrade Pozo. Ana María López Ortiz PALABRAS CLAVES: ictus, código ictus, protocolo ictus,

Más detalles

TRATAMIENTO DEL ICTUS ISQUÉMICO EN FASE AGUDA.

TRATAMIENTO DEL ICTUS ISQUÉMICO EN FASE AGUDA. TRATAMIENTO DEL ICTUS ISQUÉMICO EN FASE AGUDA. Tiempo es cerebro Gerardo Fortea. Hospital Doctor Moliner. INTRODUCCIÓN. El ictus es la causa más importante de discapacidad a largo plazo en Europa. Es además

Más detalles

PROTOCOLO DE ACTUACIÓN EN URGENCIAS ANTE LA SOSPECHA DE TROMBOEMBOLISMO PULMONAR (TEP)

PROTOCOLO DE ACTUACIÓN EN URGENCIAS ANTE LA SOSPECHA DE TROMBOEMBOLISMO PULMONAR (TEP) Página 1 de 7 PROTOCOLO DE ACTUACIÓN EN URGENCIAS ANTE LA SOSPECHA DE Página 2 de 7 El tromboembolismo pulmonar es el resultado de la obstrucción de la circulación arterial pulmonar por un émbolo procedente,

Más detalles

TRATAMIENTO ANTITROMBÓTICO, ANTICOAGULANTE E HIPOLIPEMIANTE

TRATAMIENTO ANTITROMBÓTICO, ANTICOAGULANTE E HIPOLIPEMIANTE DPT UNIDAD DE ICTUS Fecha: 08/05/2014 Versión1 Revisión: anual Área de Gestión Clínica de Neurociencias TRATAMIENTO ANTITROMBÓTICO, ANTICOAGULANTE E HIPOLIPEMIANTE AUTORES -Isabel Prieto Méndez (Supervisora

Más detalles

INDICE: Título: CÓDIGO INFARTO SERVICIO DE URGENCIAS GENERALES DEPARTAMENTO DE SALUD DE SAGUNTO PC-02/18. Revisión 04 junio 2018

INDICE: Título: CÓDIGO INFARTO SERVICIO DE URGENCIAS GENERALES DEPARTAMENTO DE SALUD DE SAGUNTO PC-02/18. Revisión 04 junio 2018 INDICE: 1. INTRODUCCIÓN pág. 2 2. INDICADORES DE CALIDAD EN LA ATENCIÓN pág. 3 3. CLASIFICACIÓN DEL CÓDIGO INFARTO pág. 3 4. MANEJO DEL PACIENTE pág. 4 5. CRITERIOS DE ACTIVACIÓN DEL CÓDIGO INFARTO pág.

Más detalles

PROTOCOLO TROMBOLISIS EN EL ICTUS ISQUEMICO

PROTOCOLO TROMBOLISIS EN EL ICTUS ISQUEMICO PROTOCOLO TROMBOLISIS EN EL ICTUS ISQUEMICO 1. Criterios de Inclusión para realizar trombolisis Debe cumplir los siguientes criterios de Inclusión: 1.- A la llegada del paciente al Hospital el inicio de

Más detalles

2

2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 PAS 180 mmhg y/o PAD 110 mmhg EVALUACIÓN CLÍNICA Anamnesis Examen Físico Evaluación de fenómenos presores Fondo de Ojo ECG de 12 derivaciones IDENTIFICAR Emergencia Hipertensiva

Más detalles

MANEJO DE LOS SINDROMES CORONARIOS AGUDOS EN EL ANCIANO. Moisés Barrantes Castillo Hospital de Palamós

MANEJO DE LOS SINDROMES CORONARIOS AGUDOS EN EL ANCIANO. Moisés Barrantes Castillo Hospital de Palamós MANEJO DE LOS SINDROMES CORONARIOS AGUDOS EN EL ANCIANO Moisés Barrantes Castillo Hospital de Palamós Mortalidad según causa en ocho regiones del mundold: Global Burden of Disease Study The Lancet 1997;

Más detalles

Revisión de las recomendaciones de anticoagulación en la FA en la nueva Guía de la ESC

Revisión de las recomendaciones de anticoagulación en la FA en la nueva Guía de la ESC Las recomendaciones de la prevención del riesgo tromboembólico en la fibrilación auricular son un motivo de revisión en la actualidad. En la reciente publicación de la nueva Guía de práctica clínica en

Más detalles

Enfermedad Cerebrovascular Prevención y derivación oportuna. Dr. René Meza Flores Neurología HRT 10/04/2014

Enfermedad Cerebrovascular Prevención y derivación oportuna. Dr. René Meza Flores Neurología HRT 10/04/2014 Enfermedad Cerebrovascular Prevención y derivación oportuna Dr. René Meza Flores Neurología HRT 10/04/2014 ENFERMEDAD CEREBROVASCULAR DEFINICIÓN Déficit neurológico focal o global, brusco, que dura mas

Más detalles

Objetivos Objetivo General: - Priorizar la atención enfermera a los pacientes más urgentes y/o graves en triaje.

Objetivos Objetivo General: - Priorizar la atención enfermera a los pacientes más urgentes y/o graves en triaje. Título Actuación enfermera ante ICTUS en triaje Autores Salud Morales Ríos Mª José Borrego Graciano Palabras Clave Ictus. ACVA. Triaje. Enfermería Resumen Objetivo: Priorizar la atención enfermera a los

Más detalles

INTRODUCCION. intracoronaria e inició la era del tratamiento fibrinolítico. DeWood (32) ya

INTRODUCCION. intracoronaria e inició la era del tratamiento fibrinolítico. DeWood (32) ya INTRODUCCION En 1979 Rentrop (31) utilizó por primera vez la Streptokinasa (STK) intracoronaria e inició la era del tratamiento fibrinolítico. DeWood (32) ya había demostrado la fisiopatología de la trombosis

Más detalles

Ataque cerebrovascular agudo Diagnóstico, Clasificación, Clínica. Tipos patológicos y subtipos etiológicos. Proyecto ÑANDÚ

Ataque cerebrovascular agudo Diagnóstico, Clasificación, Clínica. Tipos patológicos y subtipos etiológicos. Proyecto ÑANDÚ Ataque cerebrovascular agudo Diagnóstico, Clasificación, Clínica Tipos patológicos y subtipos etiológicos Proyecto ÑANDÚ Términos frecuentes Ataque cerebrovascular Accidente cerebrovascular Enfermedad

Más detalles

Criterios de ingreso y manejo hospitalario de pacientes con Accidente Cerebro Vascular. Soledad Fernández García

Criterios de ingreso y manejo hospitalario de pacientes con Accidente Cerebro Vascular. Soledad Fernández García Criterios de ingreso y manejo hospitalario de pacientes con Accidente Cerebro Vascular Soledad Fernández García 22-06-2011 CONCEPTO Enfermedad cerebrovascular (ECV) es cualquier alteración, transitoria

Más detalles

ASISTENCIA A LOS CÓDIGO ICTUS EXTRAHOSPITALARIOS EN UN HOSPITAL DE BADAJOZ

ASISTENCIA A LOS CÓDIGO ICTUS EXTRAHOSPITALARIOS EN UN HOSPITAL DE BADAJOZ ASISTENCIA A LOS CÓDIGO ICTUS EXTRAHOSPITALARIOS EN UN HOSPITAL DE BADAJOZ Unidad de Emergencias de Badajoz Sesiones Clínicas Dra Isabel Caicedo Martínez Dra Rosa Hormeño Bermejo Máster de Medicina 2012-2014.

Más detalles

FARMACOLOGÍA DE LA FIBRINOLISIS VIAS DE LA COAGULACION

FARMACOLOGÍA DE LA FIBRINOLISIS VIAS DE LA COAGULACION FARMACOLOGÍA DE LA FIBRINOLISIS S VIAS DE LA COAGULACION 1 TROMBOSIS -Por exceso en la respuesta hemostática -Por desencadenamiento intravascular sin finalidad fisiológica TROMBO ARTERIAL (trombo blanco)

Más detalles

Prevención secundaria del ictus en sujetos hipertensos. Meta terapéutica pasada la fase aguda del ictus.

Prevención secundaria del ictus en sujetos hipertensos. Meta terapéutica pasada la fase aguda del ictus. Prevención secundaria del ictus en sujetos hipertensos. Meta terapéutica pasada la fase aguda del ictus. Pedro Armario (1,2) (1) Jefe de Servicio Área Riesgo Vascular (2) Servicio de Medicina Interna Hospital

Más detalles

ACCIDENTE CEREBROVASCULAR

ACCIDENTE CEREBROVASCULAR ACCIDENTE CEREBROVASCULAR Definición: Un accidente cerebrovascular (ACV), apoplejía o infarto cerebral, es una muerte repentina de las células del cerebro causada por una falta de suministro de oxígeno

Más detalles

PROYECTO IAMASTUR ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST

PROYECTO IAMASTUR ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST PROYECTO IAMASTUR ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST UNIDAD DE COORDINACIÓN DE ATENCIÓN A LAS URGENCIAS Y EMERGENCIAS MÉDICAS 2011 1 ÍNDICE INTRODUCCIÓN...

Más detalles

Fisiopatología a y tipos de shock Aproximación terapéutica

Fisiopatología a y tipos de shock Aproximación terapéutica FACULTAD DE MEDICINA Reanimación cardiopulmonar y actuaciones básicas en emergencias Fisiopatología a y tipos de shock Aproximación terapéutica Dr. Miguel Valdivia de la Fuente Varón, 74 años Estuporoso

Más detalles

CAPÍTULO 9. CAPÍTULOS de Anticoagulación Oral para Enfermería

CAPÍTULO 9. CAPÍTULOS de Anticoagulación Oral para Enfermería CAPÍTULOS de Anticoagulación Oral para Enfermería CAPÍTULO 9 Cuándo existen contraindicaciones relativas o absolutas para anticoagular a un paciente de forma ambulatoria? El papel de la elección del paciente,

Más detalles

Terapia. course. antitrombótica expert. Módulo 2. Basado en la 9ª edición de las Guías del ACCP. Con la colaboración de

Terapia. course. antitrombótica expert. Módulo 2.  Basado en la 9ª edición de las Guías del ACCP. Con la colaboración de Con la colaboración de Terapia antitrombótica Basado en la 9ª edición de las Guías del ACCP AMERICAN COLLEGE OF C H E S T P H Y S I C I A N S Módulo 2 Con el aval de: SOCIEDAD ESPAÑOLA DE ANGIOLOGÍA Y

Más detalles

CÓDIGO ICTUS PEDIÁTRICO

CÓDIGO ICTUS PEDIÁTRICO CÓDIGO ICTUS PEDIÁTRICO Mª Ángeles Ortega Casarrubios Unidad de Ictus Servicio de Neurología del HU12O 14/04/2016 Código Ictus Pediátrico 2 Índice Ictus pediátrico. Código ictus en el adulto. Código ictus

Más detalles

Ataque cerebrovascular. Jairo H. Velásquez Molina, MD. U de A Instructor SENA

Ataque cerebrovascular. Jairo H. Velásquez Molina, MD. U de A Instructor SENA Ataque cerebrovascular Jairo H. Velásquez Molina, MD. U de A Instructor SENA Aspectos Generales Es una enfermedad que afecta los vasos sanguíneos que suministran sangre al cerebro y se conoce también como

Más detalles

Dr. Max Santiago Bordelois Abdo Esp. 2do Grado en Medicina Intensiva y Emergencias. Profesor Auxiliar CUBA

Dr. Max Santiago Bordelois Abdo Esp. 2do Grado en Medicina Intensiva y Emergencias. Profesor Auxiliar CUBA Dr. Max Santiago Bordelois Abdo Esp. 2do Grado en Medicina Intensiva y Emergencias. Profesor Auxiliar CUBA Se presenta entre un 5 y 7 % del embarazo. TA diastólica > ó = a 110 mmhg en una toma aislada.

Más detalles

Ginés Parra M. Interna H. La Inmaculada

Ginés Parra M. Interna H. La Inmaculada Ginés Parra M. Interna H. La Inmaculada El proceso diagnóstico debe ir orientado en dos aspectos. En primer lugar, y durante la fase hiperaguda, confirmar el diagnóstico de ictus, determinar el tipo de

Más detalles

Abordaje integral del ictus en el Área Sanitaria I: es importante el género? Tamara López Martínez (DUE Servicio Urgencias Hospital de Jarrio)

Abordaje integral del ictus en el Área Sanitaria I: es importante el género? Tamara López Martínez (DUE Servicio Urgencias Hospital de Jarrio) Abordaje integral del ictus en el Área Sanitaria I: es importante el género? Tamara López Martínez (DUE Servicio Urgencias Hospital de Jarrio) INTRODUCCIÓN Y JUSTIFICACIÓN Población: 46.068 (30-69 años,

Más detalles

CRISIS HIPERTENSIVAS. Dayna Puchetta Galeán R1 MFYC León 11 noviembre 2010

CRISIS HIPERTENSIVAS. Dayna Puchetta Galeán R1 MFYC León 11 noviembre 2010 CRISIS HIPERTENSIVAS Dayna Puchetta Galeán R1 MFYC León 11 noviembre 2010 DEFINICIÓN Crisis Hipertensivas. Elevación importante, aguda de la TA TAD > 120 mmhg TAS > 180 mmhg Cifras menores desarrolladas

Más detalles

Qué exploraciones hay que realizar a un paciente con ictus?

Qué exploraciones hay que realizar a un paciente con ictus? Qué exploraciones hay que realizar a un paciente con ictus? Juan Carlos Portilla Cuenca e Ignacio Casado Naranjo Unidad de Ictus. Sección de Neurología. Hospital San Pedro de Alcántara. Cáceres. Departamento

Más detalles

Examen de Preoperatorio 2010

Examen de Preoperatorio 2010 Examen de Preoperatorio 2010 1.- En pacientes que reciben tratamiento crónico con anticoagulantes orales y que serán sometidos a cirugía no cardiaca, seleccione la opción correcta: a) En procedimientos

Más detalles

IMPORTANCIA DEL ICTUS EN NUESTRO MEDIO Y POSIBILIDADES DE PREVENCIÓN

IMPORTANCIA DEL ICTUS EN NUESTRO MEDIO Y POSIBILIDADES DE PREVENCIÓN IMPORTANCIA DEL ICTUS EN NUESTRO MEDIO Y POSIBILIDADES DE PREVENCIÓN Jaime Masjuan Unidad de Ictus Grupo de Estudio de Enfermedades Cerebrovasculares Sociedad Española de Neurología Qué es un ictus? Enfermedad

Más detalles

APORTES DE LA RM EN EL DIAGNÓSTICO Y MANEJO

APORTES DE LA RM EN EL DIAGNÓSTICO Y MANEJO APORTES DE LA RM EN EL DIAGNÓSTICO Y MANEJO Prof. Adj. Dr. Nicolás Sgarbi Sección Neurorradiología Departamento Clínico de Radiología Hospital de Clínicas Escenario clínico muy frecuente en la urgencia

Más detalles

Enfermedad Cerebrovascular Manejo Agudo del la Isquemia cerebral

Enfermedad Cerebrovascular Manejo Agudo del la Isquemia cerebral Enfermedad Cerebrovascular Manejo Agudo del la Isquemia cerebral Dr. Huberth Fernández Morales Unidad de Neurovascular-HRCG. Universidad de Costa Rica Hospital Clínic Barcelona Importancia En el ano 2012

Más detalles

Enfermedad Cerebrovascular

Enfermedad Cerebrovascular Enfermedad Cerebrovascular El término enfermedad cerebrovascular hace referencia a cualquier alteración, transitoria o permanente, de una o varias áreas del encéfalo como consecuencia de un trastorno de

Más detalles

PROYECTO IAMASTUR ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST

PROYECTO IAMASTUR ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST PROYECTO IAMASTUR ESTRATEGIA DE REPERFUSIÓN PRECOZ EN EL SÍNDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACIÓN DEL ST UNIDAD DE GESTIÓN DE ATENCIÓN A URGENCIAS Y EMERGENCIAS MÉDICAS. SERVICIO DE CARDIOLOGÍA DEL HOSPITAL

Más detalles

SÍNDROME CORONARIO AGUDO

SÍNDROME CORONARIO AGUDO SÍNDROME CORONARIO AGUDO Marta Jiménez, Juan J. Gavira En todo el mundo la enfermedad coronaria es la causa más frecuente de muerte y su frecuencia está en aumento. En Europa, sin embargo, en las últimas

Más detalles

Repercusiones del ictus y perspectivas de nuevos tratamientos

Repercusiones del ictus y perspectivas de nuevos tratamientos Información básica sobre el ictus Repercusiones del ictus y perspectivas de nuevos tratamientos Definición Un ictus es el equivalente cerebral del ataque al corazón. El ictus se produce cuando se obstruye

Más detalles

Red Bihotzez CÓDIGO INFARTO

Red Bihotzez CÓDIGO INFARTO Red Bihotzez CÓDIGO INFARTO Protocolo de tratamiento del IAM con elevación del segmento ST SCACEST en la Comunidad Autónoma del País Vasco GRUPO DE TRABAJO 10/08/2015 Emergencias OSI Araba (Servicios de

Más detalles

GUÍAS E ITINERARIOS FORMATIVOS DEL SERVICIO DE CIRUGÍA CARDIOVASCULAR DEL DEPARTAMENTO DE SALUD ALICANTE- HOSPITAL GENERAL

GUÍAS E ITINERARIOS FORMATIVOS DEL SERVICIO DE CIRUGÍA CARDIOVASCULAR DEL DEPARTAMENTO DE SALUD ALICANTE- HOSPITAL GENERAL GUÍAS E ITINERARIOS FORMATIVOS DEL SERVICIO DE CIRUGÍA CARDIOVASCULAR DEL DEPARTAMENTO DE SALUD ALICANTE- HOSPITAL GENERAL Especialidad: CIRUGÍA CARDIOVASCULAR Hospital General Universitario de Alicante

Más detalles

Pacientes a los que se refiere este documento

Pacientes a los que se refiere este documento PROTOCOLO PARA MANEJO DE PACIENTES CON SINDROME CORONARIO AGUDO CON ELEVACION DE ST ( SCACEST) EN EL SERVICIO DE URGENCIAS DEL HOSPITAL SANTIAGO-APOSTOL DE MIRANDA DE EBRO Pacientes a los que se refiere

Más detalles

ANTICOAGULACION Y REVERSION. Maria Carballude Prieto R2 MFyC OCT/11

ANTICOAGULACION Y REVERSION. Maria Carballude Prieto R2 MFyC OCT/11 ANTICOAGULACION Y REVERSION Maria Carballude Prieto R2 MFyC OCT/11 DEFINICION El tto con Anticoagulantes orales (ACO) ) se ha usado desde hace años a con demostrada eficacia en la profilaxis primaria y

Más detalles

EDUCANEURO MODULO 4 03/05/2012 ICTUS MANEJO EN LA FASE AGUDA DEL ICTUS

EDUCANEURO MODULO 4 03/05/2012 ICTUS MANEJO EN LA FASE AGUDA DEL ICTUS EDUCANEURO ICTUS A García Pastor, P Sobrino García Unidad de Ictus, Servicio de Neurología Hospital General Universitario Gregorio Marañón, Madrid MODULO 4 MANEJO EN LA FASE AGUDA DEL ICTUS El cerebro

Más detalles

ATAQUE ISQUÉMICO TRANSITORIO

ATAQUE ISQUÉMICO TRANSITORIO ATAQUE ISQUÉMICO TRANSITORIO QUE HAY DE NUEVO? Dra. Cecilia Legnani Neuróloga Ex Prof. Adjta. Neurología TÓPICOS Relevancia Definición Clasificación Estratificación de riesgo Evaluación paraclínica Tratamiento

Más detalles

Asepeyo, Mutua de Accidentes de Trabajo y Enfermedades Profesionales de la Seguridad Social nº 151

Asepeyo, Mutua de Accidentes de Trabajo y Enfermedades Profesionales de la Seguridad Social nº 151 Asepeyo, Mutua de Accidentes de Trabajo y Enfermedades Profesionales de la Seguridad Social nº 151 Autor Enfermeras Servicio de Urgencias Hospital Asepeyo Coslada. Cuidados de Enfermería al paciente en

Más detalles

ATENCIÓN HOSPITALARIA DEL PACIENTE CON ICTUS MANUAL DE ENFERMERÍA.

ATENCIÓN HOSPITALARIA DEL PACIENTE CON ICTUS MANUAL DE ENFERMERÍA. ATENCIÓN HOSPITALARIA DEL PACIENTE CON ICTUS MANUAL DE ENFERMERÍA. VIRGINIA JAÉN CASARES. ENFERMERA. SERVICIO DE URGENCIAS. HOSPITAL UNIVERSITARIO DE TORREJÓN. RESUMEN: En esta comunicación presento el

Más detalles

FIBRILACIÓN AURICULAR, TROMBOSIS Y ANTICOAGULANTES QUE HAY DE NUEVO EN LAS GUÍAS?

FIBRILACIÓN AURICULAR, TROMBOSIS Y ANTICOAGULANTES QUE HAY DE NUEVO EN LAS GUÍAS? FIBRILACIÓN AURICULAR, TROMBOSIS Y ANTICOAGULANTES QUE HAY DE NUEVO Sònia Jiménez Médico Consultor Área de Urgencias Hospital Clínic INDICACIONES FIBRILACIÓN AURICULAR NO VALVULAR. FA con CHADVASC2 2 SIN

Más detalles

INFARTO DE MIOCARDIO / DEPRESION DEL SEGMENTO ST Y ANGINA INESTABLE (NSTEMI).

INFARTO DE MIOCARDIO / DEPRESION DEL SEGMENTO ST Y ANGINA INESTABLE (NSTEMI). Título: INFARTO DE MIOCARDIO (IAM) Codificación CIE10 I22.9 infarto subsecuente del miocardio de parte no especificada Z03.4 observación por sospecha de infarto de miocardio I21 infarto de miocardio depresión

Más detalles

PROTOCOLO DE MANEJO EN URGENCIAS DE LAS COMPLICACIONES AGUDAS DEL PACIENTE DIABÉTICO

PROTOCOLO DE MANEJO EN URGENCIAS DE LAS COMPLICACIONES AGUDAS DEL PACIENTE DIABÉTICO PROTOCOLO DE MANEJO EN URGENCIAS DE LAS COMPLICACIONES AGUDAS DEL PACIENTE DIABÉTICO TRATAMIENTO DE LA HIPERGLUCEMIA SIMPLE Hiperglucemia simple sin datos de CAD ni de SH (ausencia de clínica neurológica,

Más detalles

Mario Barrilero Calvo. Sandra Bermejo Hernán. Carmen Bermejo Pedriza. Pooja G. Chugani Sadhwani

Mario Barrilero Calvo. Sandra Bermejo Hernán. Carmen Bermejo Pedriza. Pooja G. Chugani Sadhwani Mario Barrilero Calvo. Sandra Bermejo Hernán. Carmen Bermejo Pedriza. Pooja G. Chugani Sadhwani HISTORIA CLÍNICA Varón, 82 años. Actualmente en tratamiento con cianocobalamina, Minitrán, Adiro, clopidogrel,

Más detalles

Preeclampsia hipertensiva del embarazo. Detección y atención temprana. Dr. Luis Alcázar Alvarez Jefe de Gineco-obstetricia, ISSSTE

Preeclampsia hipertensiva del embarazo. Detección y atención temprana. Dr. Luis Alcázar Alvarez Jefe de Gineco-obstetricia, ISSSTE Preeclampsia hipertensiva del embarazo. Detección y atención temprana Dr. Luis Alcázar Alvarez Jefe de Gineco-obstetricia, ISSSTE Qué es la preeclampsia/eclampsia? Es una complicación grave del embarazo

Más detalles

Los fármacos aparecen por orden alfabético, y de cada uno de ellos se comentan brevemente sus

Los fármacos aparecen por orden alfabético, y de cada uno de ellos se comentan brevemente sus Los fármacos aparecen por orden alfabético, y de cada uno de ellos se comentan brevemente sus como las precauciones más importantes que debemos adoptar en su manejo. Cada uno de estos apartados está enfocado

Más detalles

SINDROME CORONARIO AGUDO CON SUPRADESNIVEL ST DIAGNOSTICO Y TRATAMIENTO INICIAL

SINDROME CORONARIO AGUDO CON SUPRADESNIVEL ST DIAGNOSTICO Y TRATAMIENTO INICIAL SINDROME CORONARIO AGUDO CON SUPRADESNIVEL ST DIAGNOSTICO Y TRATAMIENTO INICIAL DR. HECTOR UGALDE MEDICINA INTERNA-CARDIOLOGIA HOSPITAL CLINICO UNIVERSIDAD DE CHILE LA CAUSA MAS IMPORTANTE DE MUERTE EN

Más detalles

SESSIÓ CONJUNTA DE LA SCB DE MEDICINA INTERNA I SOCIETAT CATALANA D HIPERTENSIÓ ARTERIAL Tractament de la hipertensió arterial en el ictus isquèmic

SESSIÓ CONJUNTA DE LA SCB DE MEDICINA INTERNA I SOCIETAT CATALANA D HIPERTENSIÓ ARTERIAL Tractament de la hipertensió arterial en el ictus isquèmic SESSIÓ CONJUNTA DE LA SCB DE MEDICINA INTERNA I SOCIETAT CATALANA D HIPERTENSIÓ ARTERIAL Tractament de la hipertensió arterial en el ictus isquèmic Angela Felip Pedro Armario 26 de Maig de 2010 ICTUS ISQUÉMICO

Más detalles