ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES- POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES- POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS"

Transcripción

1 ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES- POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Armas Fernández, A.J.. (1); González Díaz, E.P. (2) y Fariñas Álvarez, J.F. (1) (1) Escuela Técnica Superior de Ingeniería Agraria, Cra. Geneto, 2, La Laguna (Tenerife); (2) Unidad de Frutales Templados, ICIA. INTRODUCCIÓN. Según Winkler et al. (1974) el crecimiento generalmente significa la elongación de las ramas como resultado de la formación de células nuevas y de su engrosamiento estando localizadas en el meristemo ápical. El pámpano sarmiento, la rama más importante en viticultura, se desarrolla de una yema latente formada en el ciclo anterior a su brotación. La elongación del pámpano se debe al efecto conjunto de los meristemos apical e intercalares del entrenudo. La longitud del sarmiento depende del número y longitud de los entrenudos y varía con la especie y variedad. La longitud de los entrenudos entrenudos varía según la posición en el sarmiento: los cercanos a la base son muy cortos, aumentan en longitud en la zona media y disminuyen hacia el ápice (Huglin, 1958) En este trabajo se estudia la dinámica del crecimiento del pámpano de las siguientes variedades tintas: Negramolle, Negramuelle, Negra común, Uval negra, Malvasía púrpura, Negramolle peluda, Mulata EH, Almuñeco negro, Uval tinto, Verijadiego negro, Negra LZ, Mulata TF y Prieto. pertenecientes al patrimonio vitícola canario. MATERIALES Y MÉTODOS. PARCELA EXPERIMENTAL. ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 49

2 La finca en la que se ha desarrollado este estudio pertenece al Instituto Canario de Investigaciones Agrarias (I.C.I.A.), Organismo Autónomo de la Consejería de Agricultura, Ganadería, Pesca y Alimentación del Gobierno de Canarias. La parcela se localiza en la finca Isamar, en El Boquerón, término municipal de La Laguna, en la zona de producción de la Comarca con la Denominación de Origen Tacoronte- Acentejo, en el norte de la isla de Tenerife. Su localización geográfica es: Longitud: 16º23 W Latitud: 28º31 N Altitud: 305 m.s.n.m. La finca se sitúa en la vertiente noroeste de la isla y su orientación es N-S. De esta forma, existe un aprovechamiento máximo de la luz gracias al sistema de conducción vertical instalado. En la H-12, se encuentra el repositorio clonal de variedades de viníferas tradicionales de Canarias, prospectadas desde 1987 gracias a un proyecto de Investigación subvencionado por la Comisión Asesora de Investigación Científica y Técnica (C.A.I.C.Y.T.) del Ministerio de Educación y Ciencia. El suelo sobre el que se asientan las vides procede de sorriba realizada en los años sesenta, con una superficie de 0,9Ha Las cepas son conducidas, en cuádruple cordón mediante espaldera doble con proyección de planta en U y desarrollo ascendente de pámpanos. El marco de plantación es 2x2m El plan de riego distingue cuatro períodos que son: brotación-floración, cuajado-envero, vendimia-caída de hojas, y caída de hojas-poda. La cantidad de agua es aportada por goteo en bandas húmedas con tubería de PE agarradas a las espalderas con goteros cada 40cm. La dosis media del aporte de agua ha sido de 8 l/planta y riego, con dos riegos semanales. En cuanto a la práctica de poda se realizó a principios de febrero, a pulgar, con un número de pulgares de 3-4 por cordón. ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 50

3 MATERIAL VEGETAL. La parcela en la que se ha realizado el estudio está plantada con cepas procedentes de la prospección realizada, con 15 años de antigüedad. El objetivo que se pretende conseguir con el presente trabajo es el estudio del desarrollo vegetativo de trece variedades de uva tinta: Negramuelle, Negramolle, Negra, Uval negra, Malvasía púrpura, Negramolle peluda, Mulata EH, Almuñeco negro, Uval tinto, Verijadiego negro, Negra LZ, Mulata EH, Mulata TF y Prieto, cultivadas en las Islas Canarias. TOMA DE DATOS. Se seleccionaron 10 cepas por variedad estudiada. Cada cepa se identificó de la siguiente manera: número de cepa, cordón, situación de los pulgares y situación de las yemas brotadas en los nudos del pulgar. El muestreo se hizo de forma aleatoria y distribuido en las caras este y oeste. La medida de la longitud del pámpano se realizó hasta la parada del crecimiento (13 de agosto de 2003). Dadas las características de la parcela y el manejo del cultivo, los datos se han tomado en viñas sin producción, importante para este estudio puesto que no se consideran sumideros en el ciclo. MATERIAL DE MEDIDA. Para el estudio se hizo necesaria la utilización de un instrumental que nos permitiera la determinación de los parámetros preestablecidos. Estos son: Cinta métrica Stanley Power Lock 5m 16" para las medidas de los pámpanos y racimos. Calibrador pie de rey calibre 1960, e +/- 0,05mm (Medid Precision, S.A.) para los diámetros (inferior y medio) del pámpano. ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 51

4 MÉTODO DE ANÁLISIS DE DATOS. Los datos han sido procesados mediante el paquete estadístico SYSTAT versión 7.01 (1997) de SPSS, Inc. Chicago, Illinois, USA. RESULTADOS Y DISCUSIÓN. INTRODUCCIÓN. Se presentan a continuación los resultados obtenidos en el presente estudio, evaluándose los datos de campo y al mismo tiempo contrastando los distintos parámetros estudiados tanto individual (en cada variedad) como globalmente (entre las 13 variedades de Vitis vinifera). DINÁMICA DE CRECIMIENTO DEL PÁMPANO. Longitud. ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 52

5 DINÁMICA DE CRECIMIENTO DEL PÁMPANO 400 Longitud del pámpano (cm) Semanas F 31a Uval negra F 43b Prieto F 36a Verijadiego negro F 31b Malvasía purpura F 4a Negramuelle F 41a Mulata TF F 9a Negra F 34a Negramolle peluda F 35b Uval tinto F 5a Negramolle F 38b Negra LZ F 34b Mulata EH F 35a Almuñeco negro Para evaluar la dinámica del crecimiento diario del pámpano, se realizó un análisis de varianza (ANOVA) cuyos resultados son los siguientes: FUENTE g.l. SUMA DE CUADRADOS CUADRADO MEDIO F p Cultivar Error ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 53

6 Con estos resultados, queda claro que existe diferencia real entre las medias de las variedades, y para establecer las diferencias significativas se aplicó la prueba HSD de Tukey: VARIEDAD CRECIMIENTO DIARIO MEDIO (mm) Uval negra a Verijadiego negro ab Malvasía púrpura ab Prieto ab Negramuelle ab * Negramolle peluda abc Mulata TF abc Uval tinto abc Mulata EH abc Negra LZ bc Negra bc Negramolle c Almuñeco negro c * Los valores en la columna seguidos de la misma letra no son significativamente distintos aplicando la prueba HSD de Tukey (p 0.05) ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 54

7 Es posible agrupar a las variedades estudiadas en cuatro categorías según el crecimiento medio diario de sus pámpanos, tal y como se indica en el siguiente gráfico: Tipos según su C.M.D poco medio alto muy alto Uval negra Verijadiego negro Malvasía púrpura Prieto Negramuelle Negramolle peluda Mulata TF Uval tinto Mulata EH Negra LZ Negra Negramolle Almuñeco negro Evolución de la curva de regresión. El estudio de la dinámica del crecimiento del pámpano nos muestra la evolución de las curvas de desarrollo a lo largo del ciclo vegetativo de las trece variedades tintas de viníferas. Todas las variedades estudiadas se ajustan a modelos polinomiales. La siguiente tabla muestra de forma resumida el tipo más sencillo y común de ajuste de las observaciones del presente estudio, sobre una línea curva: ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 55

8 VARIEDAD REGRESIÓN CURVILÍNEA DE CRECIMIENTO DE PÁMPANO CURVA GRADO COEFICIENTE DE REGRESIÓN (R 2 ) Negramuelle Polinomial Negramolle Polinomial Cuadrática Negra Polinomial Uval negra Polinomial Cuadrática Malvasía púrpura Polinomial Negramolle peluda Polinomial Cúbica Mulata EH Polinomial Cuadrática Almuñeco negro Polinomial Uval tinto Polinomial Verijadiego negro Polinomial Negra LZ Polinomial Cúbica Mulata TF Polinomial Prieto Polinomial Verijadiego negro Polinomial Negra LZ Polinomial Cúbica ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 56

9 3. Desarrollo del diámetro de los entrenudos en la base del pámpano. Comparativa. Desarrollo del diámetro de los entrenudos en la base del pámpano 13 Diámetro basal (mm) Semanas F 31a Uval negra F 43b Prieto F 36a Verijadiego negro F 31b Malvasía púrpura F 4a Negramuelle F 41a Mulata TF F 9a Negra F 34a Negramolle peluda F 35b Uval tinto F 5a Negramolle F 38b Negra LZ F 34b Mulata EH F 35a Almuñeco negro Evolución de la curva de regresión. Se ajustan también a modelos polinomiales. VARIEDAD REGRESIÓN CURVILÍNEA DEL DESARROLLO DEL DIÁMETRO DE LOS ENTRENUDOS EN LA BASE DEL PÁMPANO CURVA GRADO COEFICIENTE DE REGRESIÓN (R 2 ) Negramuelle Polinomial Negramolle Polinomial Cúbica Negra Polinomial Uval negra Polinomial Cúbica Malvasía púrpura Polinomial Negramolle peluda Polinomial Cúbica Mulata EH Polinomial Cuadrática ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 57

10 Almuñeco negro Polinomial Uval tinto Polinomial Verijadiego negro Polinomial Negra LZ Polinomial Cúbica Mulata TF Polinomial Prieto Polinomial Desarrollo del diámetro de los entrenudos en la mitad del pámpano. Comparativa. Desarrollo del diámetro de los entrenudos en la mitad del pámpano 9 Diámetro mitad (mm) Semanas F 31a Uval negra F 43b Prieto F 36a Verijadiego negro F 31b Malvasía púrpura F 4a Negramuelle F 41a Mulata TF F 9a Negra F 34a Negramolle peluda F 35b Uval tinto F 5a Negramolle F 38b Negra LZ F 34b Mulata EH F 35a Almuñeco negro ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 58

11 VARIEDAD REGRESIÓN CURVILÍNEA DEL DESARROLLO DEL DIÁMETRO DE LOS ENTRENUDOS EN LA MITAD DEL PÁMPANO CURVA GRADO COEFICIENTE DE REGRESIÓN (R 2 ) Negramuelle Polinomial Negramolle Polinomial Cúbica Negra Polinomial Uval negra Polinomial Cuadrática Malvasía púrpura Polinomial Negramolle peluda Polinomial Cúbica Mulata EH Polinomial Cuadrática Almuñeco negro Polinomial Uval tinto Polinomial Verijadiego negro Polinomial Negra LZ Polinomial Cúbica Mulata TF Polinomial Prieto Polinomial Evolución de la curva de regresión. Se ajustan también a modelos polinomiales. CONCLUSIONES. 1.- El mayor índice de crecimiento de los pámpanos corresponden a las variedades Almuñeco negro y Negramolle. No obstante, los datos obtenidos 36 y 31 mm/día, respectivamente, distan de los referidos por Hardie y Martin (2000) para la variedad Sultanina (53 mm/día). 2.- Con referencia al crecimiento diario medio (C.D.M.) de los pámpanos de las 13 variedades estudiadas, se podrían agrupar en 4 tipos: ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 59

12 Poco Medio Alto Muy alto Uval negra Negramolle peluda Negra LZ Negramolle Verijadiego negro Mulata TF Negra Almuñeco negro Malvasía púrpura Prieto Negramuelle Uval tinto Mulata EH 3.- Todas las curvas de regresión de los parámetros estudiados se ajustan a modelos polinomiales. 4.- Como cabría esperar, los modelos polinomiales ajustados de las curvas de crecimiento de la longitud del pámpano, diámetro basal y diámetro medio - para una misma variedad-, están correlacionados y además tienen el mismo grado excepto en las variedades Negramolle y Uval negra. Para la Negramolle el grado es cúbico en los diámetros pero cuadrático en la longitud. Y para la Uval negra, es cuadrático para la longitud y el diámetro medio, pero cúbica para el diámetro basal. BIBLIOGRAFÍA. Hardie, W. J. y Martin, S. R. (2000). Shoot growth of de-fruit grapevines: a physiological indicator for irrigation scheduling. Australian Journal of Grape and Wine Research 6, p Huglin, P. (1958). Reserches sur les bourgeons de la vigne. Iniciation florale et développement végétatif. Thèse Dr. Sci. Nat. Strasbourg et Ann. Amél. et Viticulture, p y SPSS Inc., Systat 7.01 for Windows. Users Guide. Chicago. USA. Winkler, A.J., Cook, J, Kliewer, N. y Lider, A General Viticulture. Univ. Cal. Press. ESTUDIO DEL CRECIMIENTO VEGETATIVO DE 13 VARIEDADES-POBLACIÓN TINTAS DE VITIS VINIFERA EN LAS ISLAS CANARIAS Página 60

Determinación de la superficie foliar de 16 variedades-población (tintas) de de Vitis vinifera L. cultivadas en las Islas Canarias.

Determinación de la superficie foliar de 16 variedades-población (tintas) de de Vitis vinifera L. cultivadas en las Islas Canarias. Determinación de la superficie foliar de 16 variedades-población (tintas) de de Vitis vinifera L. cultivadas en las Islas Canarias. Évora Brondo, J.L. 1 ; Glez. Díaz, E.P. 2 y Fariñas Álvarez, Juan F.

Más detalles

INFLUENCIA DE LA PODA EN EL DESARROLLO DE LA VARIEDAD VINIFERA LISTAN NEGRO

INFLUENCIA DE LA PODA EN EL DESARROLLO DE LA VARIEDAD VINIFERA LISTAN NEGRO INFLUENCIA DE LA PODA EN EL DESARROLLO DE LA VARIEDAD VINIFERA LISTAN NEGRO Jesús Milena Jiménez (1); González Díaz, Eladio (2) y Fariñas Álvarez, J.F. (1) (1) Escuela Técnica Superior de Ingeniería Agraria,

Más detalles

FERTILIDAD DE YEMAS EN VARIEDADES FORÁNEAS DE VIÑA CULTIVADAS EN LA COMARCA DE TACORONTE-ACENTEJO

FERTILIDAD DE YEMAS EN VARIEDADES FORÁNEAS DE VIÑA CULTIVADAS EN LA COMARCA DE TACORONTE-ACENTEJO FERTILIDAD DE YEMAS EN VARIEDADES FORÁNEAS DE VIÑA CULTIVADAS EN LA COMARCA DE TACORONTE-ACENTEJO Prieto González, Y. (1); González Díaz, E.P. (2), Fariñas Álvarez, J.F. (1) y Cid Ballarín, M.C.(3) (1)

Más detalles

CALIDAD DE LA UVA TINTA NEGRAMOLLE COMO CONSECUENCIA DE LA FORMA DE APLICACIÓN DE COMPOST

CALIDAD DE LA UVA TINTA NEGRAMOLLE COMO CONSECUENCIA DE LA FORMA DE APLICACIÓN DE COMPOST CALIDAD DE LA UVA TINTA NEGRAMOLLE COMO CONSECUENCIA DE LA FORMA DE APLICACIÓN DE COMPOST Sarmiento Pérez, Belén (1); Corominas Roig, Emilio (2) y González Díaz, Eladio (3) (1) Escuela Técnica Superior

Más detalles

FERTILIDAD DE YEMAS EN LAS VARIEDADES DE VIÑA CULTIVADAS EN LA DENOMINACION DE ORIGEN TACORONTE-ACENTEJO

FERTILIDAD DE YEMAS EN LAS VARIEDADES DE VIÑA CULTIVADAS EN LA DENOMINACION DE ORIGEN TACORONTE-ACENTEJO FERTILIDAD DE YEMAS EN LAS VARIEDADES DE VIÑA CULTIVADAS EN LA DENOMINACION DE ORIGEN TACORONTE-ACENTEJO Reyes Hernández, J.P. (1); González Díaz, E.P. (2), Fariñas Álvarez, J.F. (1) y Cid Ballarín, M.C.(3)

Más detalles

SISTEMAS DE CONDUCCIÓN DEL VIÑEDO EN LAS ISLAS CANARIAS INTRODUCCIÓN

SISTEMAS DE CONDUCCIÓN DEL VIÑEDO EN LAS ISLAS CANARIAS INTRODUCCIÓN SISTEMAS DE CONDUCCIÓN DEL VIÑEDO EN LAS ISLAS CANARIAS * González Díaz E.; ** Sotes Ruiz V. * I.C.I.A. La Laguna, Tenerife, ** Escuela Técnica Superior de Ingenieros Agrónomos Madrid. INTRODUCCIÓN El

Más detalles

EN LA COMARCA TACORONTE-ACENTEJO. TENERIFE.

EN LA COMARCA TACORONTE-ACENTEJO. TENERIFE. . Cubas Hernández, Fátima Calzadilla Hernández Carmen. Agencia de Extensión Agraria de Tacoronte. Cabildo Insular de Tenerife. INTRODUCCIÓN La práctica tradicional de la poda difiere según la zona vitícola

Más detalles

ESTUDIO COMPARATIVO DE OCHO VARIEDADES DE UVA NEGRA CULTIVADAS DENTRO DE LA DENOMINACIÓN DE ORIGEN TACORONTE- ACENTEJO.

ESTUDIO COMPARATIVO DE OCHO VARIEDADES DE UVA NEGRA CULTIVADAS DENTRO DE LA DENOMINACIÓN DE ORIGEN TACORONTE- ACENTEJO. ESTUDIO COMPARATIVO DE OCHO VARIEDADES DE UVA NEGRA CULTIVADAS DENTRO DE LA DENOMINACIÓN DE ORIGEN TACORONTE- ACENTEJO. Javier Tabares Rodríguez Lorena Reyes Jordán Francisco J. Álvarez de la Paz Ingenieros

Más detalles

INCIDENCIA DE PATÓGENOS FÚNGICOS EN EL CULTIVO DE LA VID (cv. LISTAN NEGRO) EN LA COMARCA DE TACORONTE ACENTEJO

INCIDENCIA DE PATÓGENOS FÚNGICOS EN EL CULTIVO DE LA VID (cv. LISTAN NEGRO) EN LA COMARCA DE TACORONTE ACENTEJO INCIDENCIA DE PATÓGENOS FÚNGICOS EN EL CULTIVO DE LA VID (cv. LISTAN NEGRO) Rojas Castro, J (1); González Díaz, E.P. (2) ;Fariñas Álvarez, J.F. (1) y Rodríguez López, P. (3) (1) Escuela Técnica Superior

Más detalles

Paine, Región Metropolitana, Chile Temporada

Paine, Región Metropolitana, Chile Temporada 1 Efecto de la aplicación de Bactofus + V6 sobre la recuperación, estabilización y prevención del decaimiento de un parrón con limitantes productivas en Vitis vinífera cv. Crimson Seedless. Paine, Región

Más detalles

Efectos productivos y cualitativos derivados del riego localizado aéreo y subterráneo en cuatro variedades tintas de vid ( Vitis vinifera

Efectos productivos y cualitativos derivados del riego localizado aéreo y subterráneo en cuatro variedades tintas de vid ( Vitis vinifera Efectos productivos y cualitativos derivados del riego localizado aéreo y subterráneo en cuatro variedades tintas de vid (Vitis vinifera L) certificadas de Castilla y León R. Yuste, M.A. San Miguel, M.V.

Más detalles

EFECTOS DE DIVERSOS PRODUCTOS SOBRE LA POSTDORMICIÓN DE LAS YEMAS EN LA VIÑA 1. INTRODUCCIÓN

EFECTOS DE DIVERSOS PRODUCTOS SOBRE LA POSTDORMICIÓN DE LAS YEMAS EN LA VIÑA 1. INTRODUCCIÓN EFECTOS DE DIVERSOS PRODUCTOS SOBRE LA POSTDORMICIÓN DE LAS YEMAS EN LA VIÑA Alicia Oroz Peiró*; Eladio González Díaz**; Luis Ravina Pisaca***. (*) Centro Superior de Ciencias Agrarias (**) Instituto Canario

Más detalles

La parchita. Juan Cabrera Cabrera Departamento Fruticultura Tropical Instituto Canario de Investigaciones Agrarias. ICIA

La parchita. Juan Cabrera Cabrera Departamento Fruticultura Tropical Instituto Canario de Investigaciones Agrarias. ICIA Jornadas sobre La Parchita. Plan de Formación Agraria 2016 del Cabildo de Tenerife. 29-30 de junio. Icod de los Vinos / Valle Guerra La parchita Juan Cabrera Cabrera Departamento Fruticultura Tropical

Más detalles

SELECCIÓN CLONAL Y SANITARIA DE LAS PRINCIPALES VARIEDADES LOCALES DE VIÑA EN LA ISLA DE TENERIFE OBJETIVOS ACTUACIÓN

SELECCIÓN CLONAL Y SANITARIA DE LAS PRINCIPALES VARIEDADES LOCALES DE VIÑA EN LA ISLA DE TENERIFE OBJETIVOS ACTUACIÓN SELECCIÓN CLONAL Y SANITARIA DE LAS PRINCIPALES VARIEDADES LOCALES DE VIÑA EN LA ISLA DE TENERIFE Hontoria Fernández M. (*) 1 ; Rodríguez de Acuña y Pego F. (*) 2 ; González Lorente J.A. (*) 2 (*) 1 Viverviña,

Más detalles

NECESIDADES HÍDRICAS PARA EL CULTIVO DE PATATA TEMPRANA EN EL CAMPO DE CARTAGENA

NECESIDADES HÍDRICAS PARA EL CULTIVO DE PATATA TEMPRANA EN EL CAMPO DE CARTAGENA NECESIDADES HÍDRICAS PARA EL CULTIVO DE PATATA TEMPRANA EN EL CAMPO DE CARTAGENA RESUMEN PLÁCIDO VARÓ VICEDO M. DEL CARMEN GÓMEZ HERNÁNDEZ Centro de Capacitación y Experiencias Agrarias Consejería de Medio

Más detalles

Informe de las Declaraciones de Existencias Presentadas. Campaña TOTALES EN LA COMUNIDAD AUTÓNOMA

Informe de las Declaraciones de Existencias Presentadas. Campaña TOTALES EN LA COMUNIDAD AUTÓNOMA ES EN LA COMUNIDAD AUTÓNOMA. 2016. Nº declaraciones Vino Tinto Lts. Vino Blanco Lts. Total Vino Lts. Total Mosto Lts. 228 40 RESUMEN DE LAS EXISTENCIAS POR PROVINCIAS. 2016. Provincia Nº declaraciones

Más detalles

RESUMEN 1. INTRODUCCIÓN 2. MATERIALES Y MÉTODOS

RESUMEN 1. INTRODUCCIÓN 2. MATERIALES Y MÉTODOS EFECTO DE DIFERENTES APORTES DE POTASIO VÍA FOLIAR SOBRE LA PRODUCCIÓN, CALIDAD Y ESTADO NUTRITIVO DE PLANTAS DE CLEMENTINA DE NULES Ana Quiñones 1, José Manuel Fontanilla 2 1 Instituto Valenciano de Investigaciones

Más detalles

Evolución de los coeficientes de cultivo de la vid obtenidos en un lisímetro monolítico de pesada

Evolución de los coeficientes de cultivo de la vid obtenidos en un lisímetro monolítico de pesada Evolución de los coeficientes de cultivo de la vid obtenidos en un lisímetro monolítico de pesada A. Montoro 1, R. López Urrea 1, F. Mañas 1, P. López Fuster 1 y E. Fereres 2 1 Instituto Técnico Agronómico

Más detalles

CRECIMIENTO INICIAL DEL ALMENDRO (Dipteryx panamensis) EN ERAS DE VIVERO EN EL TROPICO HUMEDO

CRECIMIENTO INICIAL DEL ALMENDRO (Dipteryx panamensis) EN ERAS DE VIVERO EN EL TROPICO HUMEDO ESCUELA DE AGRICULTURA DE LA REGION TROPICAL HUMEDA EARTH CRECIMIENTO INICIAL DEL ALMENDRO (Dipteryx panamensis) EN ERAS DE VIVERO EN EL TROPICO HUMEDO Ricardo O. Russo y Carlos L. Sandí Las Mercedes de

Más detalles

MINISTERIO DE AGRICULTURA

MINISTERIO DE AGRICULTURA MINISTERIO DE AGRICULTURA Y PESCA DIRECCION GENERAL DE LA PRODUCCION AGRARIA SERVICIO DE DEFENSA CONTRA PLAGAS E INSPECCION FITOPATOLOGICA La Excoriosis de la Vid Phomopsis viticola Sacc. La excoriosis

Más detalles

CARACTERIZACIÓN DE VARIEDADES NO TRADICIONALES PARA LA ELABORACIÓN DE NUEVOS VINOS EN OASIS DE MENDOZA Y SAN JUAN

CARACTERIZACIÓN DE VARIEDADES NO TRADICIONALES PARA LA ELABORACIÓN DE NUEVOS VINOS EN OASIS DE MENDOZA Y SAN JUAN CARACTERIZACIÓN DE VARIEDADES NO TRADICIONALES PARA LA ELABORACIÓN DE NUEVOS VINOS EN OASIS DE MENDOZA Y SAN JUAN PARTE I: VITICULTURA Ante un consumidor demandante de nuevos sabores, texturas y aromas,

Más detalles

BALANCES HÍDRICOS EN DISTINTAS REGIONES VITIVINÍCOLAS DE LA PROVINCIA S/C DE TENERIFE. ISLAS CANARIAS INTRODUCCIÓN

BALANCES HÍDRICOS EN DISTINTAS REGIONES VITIVINÍCOLAS DE LA PROVINCIA S/C DE TENERIFE. ISLAS CANARIAS INTRODUCCIÓN BALANCES HÍDRICOS EN DISTINTAS REGIONES VITIVINÍCOLAS DE LA PROVINCIA S/C DE TENERIFE. ISLAS CANARIAS Valerio L. Gutiérrez Afonso; J. Darias; D. Sáenz Pisaca. Dpto. Ingeniería Química y Tecnología Farmacéutica.

Más detalles

Palabras clave: densidad de plantación, LAI, potencial hídrico foliar.

Palabras clave: densidad de plantación, LAI, potencial hídrico foliar. Estudio del potencial hídrico a mediodía y del desarrollo foliar de la vid (Vitis vinifera L.) en cv. empranillo con diferentes distancias entre cepas en cuatro situaciones de cultivo en el valle del Duero

Más detalles

ENSAYO DE EFICACIA DE ATRAYENTES SOBRE MOSCA DEL VINAGRE (Drosophila melanogaster MEIGEN) EN LA VID 1 RESUMEN

ENSAYO DE EFICACIA DE ATRAYENTES SOBRE MOSCA DEL VINAGRE (Drosophila melanogaster MEIGEN) EN LA VID 1 RESUMEN ENSAYO DE EFICACIA DE ATRAYENTES SOBRE MOSCA DEL VINAGRE (Drosophila melanogaster MEIGEN) EN LA VID 1 Rodríguez López Pascasio (Servicio de Protección de los Vegetales), Ravina Pisaca Luis (Técnico de

Más detalles

ESCUELA TÉCNICA SUPERIOR DE INGENIERÍAS AGRARIAS DEPARTAMENTO DE PRODUCCIÓN VEGETAL Y RECURSOS FORESTALES TESIS DOCTORAL

ESCUELA TÉCNICA SUPERIOR DE INGENIERÍAS AGRARIAS DEPARTAMENTO DE PRODUCCIÓN VEGETAL Y RECURSOS FORESTALES TESIS DOCTORAL ESCUELA TÉCNICA SUPERIOR DE INGENIERÍAS AGRARIAS DEPARTAMENTO DE PRODUCCIÓN VEGETAL Y RECURSOS FORESTALES TESIS DOCTORAL COMPORTAMIENTO FISIOLÓGICO Y AGRONÓMICO Y CALIDAD DE LA UVA DE LA VARIEDAD TEMPRANILLO,

Más detalles

En la comarca de Requena existe un riesgo alto de heladas en la vid en

En la comarca de Requena existe un riesgo alto de heladas en la vid en VINYA Influencia de la época de la poda en viñedo de vinificación M. Haba Ejarque ESTACIÓN DE VITICULTURA Y ENOLOGÍA. REQUENA En la comarca de Requena existe un riesgo alto de heladas en la vid en las

Más detalles

Informe de las Declaraciones de Existencias Presentadas. Campaña 2015.

Informe de las Declaraciones de Existencias Presentadas. Campaña 2015. Campaña 215. TOTALES EN LA COMUNIDAD AUTÓNOMA. 215. Nº declaraciones Vino Tinto Lts. Vino Blanco Lts. Total Vino Lts. Total Mosto Lts. 227 3.686.99 2.74.351 6.426.45 75 RESUMEN DE LAS EXISTENCIAS POR PROVINCIAS.

Más detalles

Informe de las Declaraciones de Existencias Presentadas. Campaña 2014.

Informe de las Declaraciones de Existencias Presentadas. Campaña 2014. TOTALES EN LA COMUNIDAD AUTÓNOMA. 2014. Nº declaraciones Vino Tinto Lts. Vino Blanco Lts. Total Vino Lts. Total Mosto Lts. 237 3.426.904 1.924.751 5.351.655 1.000 RESUMEN DE LAS EXISTENCIAS POR PROVINCIAS.

Más detalles

Departamento de Ingeniería Química y Tecnología Farmacéutica. ULL.

Departamento de Ingeniería Química y Tecnología Farmacéutica. ULL. ESTUDIO EVOLUTIVO DE LOS CATIONES SODIO, POTASIO, HIERRO Y COBRE, DURANTE LA MADURACIÓN EN CEPAS DE LAS VARIEDADES LISTÁN NEGRO, LISTÁN BLANCO Y NEGRAMOLL. D. O. TACORONTE-ACENTEJO. AÑO Luis A. González

Más detalles

Implantación de nuevos cultivos. El maracuyá como ejemplo de cultivo emergente.

Implantación de nuevos cultivos. El maracuyá como ejemplo de cultivo emergente. Implantación de nuevos cultivos. El maracuyá como ejemplo de cultivo emergente. Juan Cabrera Cabrera Departamento Fru0cultura Tropical Ins0tuto Canario de Inves0gaciones Agrarias. ICIA Para establecer

Más detalles

ESTUDIO EVOLUTIVO DE POLIFENOLES Y ANTOCIANOS EN LA MADURACIÓN DE CEPAS DE LA COMARCA TACORONTE - ACENTEJO DURANTE LA COSECHA DEL AÑO 1997 RESUMEN

ESTUDIO EVOLUTIVO DE POLIFENOLES Y ANTOCIANOS EN LA MADURACIÓN DE CEPAS DE LA COMARCA TACORONTE - ACENTEJO DURANTE LA COSECHA DEL AÑO 1997 RESUMEN ESTUDIO EVOLUTIVO DE POLIFENOLES Y ANTOCIANOS EN LA MADURACIÓN DE CEPAS DE LA COMARCA TACORONTE - ACENTEJO Luis A. González Mendoza; Juan E. González Hernández; Pedro A. Armas Concepción; Manuel J. García

Más detalles

ENSAYO NECESIDADES HÍDRICAS PARA EL CULTIVO DE PATATA TEMPRANA EN EL CAMPO DE CARTAGENA

ENSAYO NECESIDADES HÍDRICAS PARA EL CULTIVO DE PATATA TEMPRANA EN EL CAMPO DE CARTAGENA ENSAYO NECESIDADES HÍDRICAS PARA EL CULTIVO DE PATATA TEMPRANA EN EL CAMPO DE CARTAGENA PLÁCIDO VARÓ VICEDO MI. CARMEN GÓMEZ HERNÁNDEZ FULGENCIO CONTRERAS LÓPEZ Centro de Capacitación y Experiencias Agrarias

Más detalles

IDENTIFICACIÓN DE VARIEDADES DE VID ADMITIDAS EN DENOMINACIONES DE ORIGEN DE LAS ISLAS CANARIAS

IDENTIFICACIÓN DE VARIEDADES DE VID ADMITIDAS EN DENOMINACIONES DE ORIGEN DE LAS ISLAS CANARIAS IDENTIFICACIÓN DE VARIEDADES DE VID ADMITIDAS EN DENOMINACIONES DE ORIGEN DE LAS ISLAS CANARIAS RodríguezTorres, I 1.; Muñoz, G 1.; Borrego, J 1.; Rubio, C 1.; Ibáñez, J 1.; Díaz, J 1.; Gil, M 1.; Zerolo,

Más detalles

RESPUESTA DE LA VARIEDAD THOMPSON SEEDLESS A DIFERENTES VOLUMENES DE AGUA DE RIEGO, EN EL VALLE DE ACONCAGUA.

RESPUESTA DE LA VARIEDAD THOMPSON SEEDLESS A DIFERENTES VOLUMENES DE AGUA DE RIEGO, EN EL VALLE DE ACONCAGUA. RESPUESTA DE LA VARIEDAD THOMPSON SEEDLESS A DIFERENTES VOLUMENES DE AGUA DE RIEGO, EN EL VALLE DE ACONCAGUA. Cartilla Técnica Proyecto Aumento de la productividad de la Uva de Mesa en el valle de Aconcagua

Más detalles

PLAN DE SELECCIÓN CLONAL DE VID EN GRAN CANARIA

PLAN DE SELECCIÓN CLONAL DE VID EN GRAN CANARIA PLAN DE SELECCIÓN CLONAL DE VID EN GRAN CANARIA Eladio González Díaz, Unidad de Frutales Templados del ICIA J. M. Rodríguez, P. Benito, R. Hernández, L. Llarena, M. Sánchez, L. Francica, C. M. Ocaña Granja

Más detalles

Efectos de la orientación de las filas y de la espaldera de los viñedos sobre la eficiencia en el uso del agua y la calidad de la uva Bobal.

Efectos de la orientación de las filas y de la espaldera de los viñedos sobre la eficiencia en el uso del agua y la calidad de la uva Bobal. Efectos de la orientación de las filas y de la espaldera de los viñedos sobre la eficiencia en el uso del agua y la calidad de la uva Bobal. I. Buesa 1, G. Caccavello 2, M.C. Merli 3, H. Puerto 4, A. Ruiz-Canles

Más detalles

R. Freijido 1,2, J.M. García-Queijeiro 1, M. Santalla 2, M. Vilanova 2. Palabras clave: calidad, uva, cultivares, Vtis vinifera

R. Freijido 1,2, J.M. García-Queijeiro 1, M. Santalla 2, M. Vilanova 2. Palabras clave: calidad, uva, cultivares, Vtis vinifera Composición química y contenido en minerales del mosto en cinco variedades de la D.O. Ribeiro: 'Mencía', 'Godello', 'Treixadura', 'Loureira' y 'Torrontés' R. Freijido 1,2, J.M. García-Queijeiro 1, M. Santalla

Más detalles

Finca La Verdosa, S.L. Santa Cruz del Retamar, s/n 45513 TOLEDO

Finca La Verdosa, S.L. Santa Cruz del Retamar, s/n 45513 TOLEDO EXPEDIENTE - 45 (1) 02203 03 ESTUDIO DEL MANEJO DE CULTIVO BIODINÁMICO Y ECOLÓGICO PARA LA MEJORA DE LA CALIDAD EN ELABORACIÓN Y CRIANZA DE TINTOS EN CLM Actividad 1. EFECTO DEL CULTIVO BIODINÁMICO Y ECOLÓGICO

Más detalles

JORNADAS TÉCNICAS DE PAPAYA

JORNADAS TÉCNICAS DE PAPAYA JORNADAS TÉCNICAS DE PAPAYA ESTUDIO COMPARATIVO DE 7 VARIEDADES DE PAPAYA EN GRAN CANARIA. Santiago García Medina Arucas, junio de 2016 INTRODUCCIÓN. INTRODUCCIÓN. 3 Cultivar Empresa Multiplicadora- Seleccionadora

Más detalles

Evaluación de Regnum 25 EC en el cultivo de maíz para la producción de grano. Rodolfo Alberto Rubio Chávez. Maíz (Zea mays)

Evaluación de Regnum 25 EC en el cultivo de maíz para la producción de grano. Rodolfo Alberto Rubio Chávez. Maíz (Zea mays) Evaluación de Regnum 25 EC en el cultivo de maíz para la producción de grano. Rodolfo Alberto Rubio Chávez Cadelga Maíz (Zea mays) Científica Objetivos Medir el Efecto Fisiológico AgCelence del Fungicida

Más detalles

HETEROGENEIDAD INTRAVARIETAL DE CLONES DE VARIEDADES DE UVA TRADICIONALMENTE CULTIVADAS EN TENERIFE

HETEROGENEIDAD INTRAVARIETAL DE CLONES DE VARIEDADES DE UVA TRADICIONALMENTE CULTIVADAS EN TENERIFE HETEROGENEIDAD INTRAVARIETAL DE CLONES DE VARIEDADES DE UVA TRADICIONALMENTE CULTIVADAS EN TENERIFE Jacinto Darias Martín 1, Francisco Martín Galarza 1, Marta Pomar García 1, María Hontoria Fernández 2,

Más detalles

CURSO DE VITICULTURA Y ENOLOGÍA

CURSO DE VITICULTURA Y ENOLOGÍA CURSO DE VITICULTURA Y ENOLOGÍA OBJETIVOS: Los objetivos del curso son alcanzar conocimientos para la realización práctica de todas las operaciones necesarias para la implantación y el mantenimiento de

Más detalles

CENTRO UNIVERSITARIO SANTA ANA Centro adscrito a la UEx.- Almendralejo GRADO EN INDUSTRIAS AGRARIAS Y ALIMENTARIAS

CENTRO UNIVERSITARIO SANTA ANA Centro adscrito a la UEx.- Almendralejo GRADO EN INDUSTRIAS AGRARIAS Y ALIMENTARIAS GRADO EN INDUSTRIAS AGRARIAS Y ALIMENTARIAS PROGRAMA DE VITICULTURA CURSO: 3º. ASIGNATURA OPTATIVA Créditos ECTS: 6 JUSTIFICACIÓN DE LA ASIGNATURA RESPECTO AL GRADO La importancia del viñedo en la economía

Más detalles

Caracterización y selección de genotipos de cajuil ( Anacardium occidentale L) en la República Dominicana.

Caracterización y selección de genotipos de cajuil ( Anacardium occidentale L) en la República Dominicana. Caracterización y selección de genotipos de cajuil ( Anacardium occidentale L) en la República Dominicana. Autor (a): Cándida M. Batista Cbatista @idiaf.org.do 51 Reunión de ISTH 10 14 Octubre 2005 Hotel

Más detalles

MANEJO DE FOLLAJE EN TRASPLANTE TARDIO PARA PRENDIMIENTO DE CUATRO ESPECIES FORESTALES EN CONDICIONES DE CAMPO ABIERTO

MANEJO DE FOLLAJE EN TRASPLANTE TARDIO PARA PRENDIMIENTO DE CUATRO ESPECIES FORESTALES EN CONDICIONES DE CAMPO ABIERTO FOLIA AMAZÓNICA VOL. 7 (1-2) 1995 IIAP 129 MANEJO DE FOLLAJE EN TRASPLANTE TARDIO PARA PRENDIMIENTO DE CUATRO ESPECIES FORESTALES EN CONDICIONES DE CAMPO ABIERTO Américo Quevedo G. * Miguel A, Ara ** RESUMEN

Más detalles

INFORMACIÓN TÉCNICA ENSAYO DE VARIEDADES DE CEBOLLAS DE CICLO CORTO. Luisa Trujillo Díaz Zoilo García Acosta. Nov

INFORMACIÓN TÉCNICA ENSAYO DE VARIEDADES DE CEBOLLAS DE CICLO CORTO. Luisa Trujillo Díaz Zoilo García Acosta. Nov ENSAYO DE VARIEDADES DE CEBOLLAS DE CICLO CORTO Luisa Trujillo Díaz Zoilo García Acosta 10 Nov 1 Introducción La superficie que se destina al cultivo de cebolla asciende a 421.6 ha y 8762 t en Canarias,

Más detalles

Consejo Regulador de la Denominación de Origen Valle de La Orotava

Consejo Regulador de la Denominación de Origen Valle de La Orotava Consejo Regulador de la Denominación de Origen Valle de La Orotava Características de la zona comarca, Cordón múltiple trenzado, origen de la DO, evolución, variedades de uva, vendimia y conclusión. Montsant

Más detalles

RIEGO POR GOTEO SUPERFICIAL Y SUBTERRÁNEO DE TOMATE CULTIVADO BAJO CUBIERTA: DISTRIBUCIÓN DE LA HUMEDAD EDÁFICA Y RENDIMIENTO CUALI-CUANTITATIVO.

RIEGO POR GOTEO SUPERFICIAL Y SUBTERRÁNEO DE TOMATE CULTIVADO BAJO CUBIERTA: DISTRIBUCIÓN DE LA HUMEDAD EDÁFICA Y RENDIMIENTO CUALI-CUANTITATIVO. RIEGO POR GOTEO SUPERFICIAL Y SUBTERRÁNEO DE TOMATE CULTIVADO BAJO CUBIERTA: DISTRIBUCIÓN DE LA HUMEDAD EDÁFICA Y RENDIMIENTO CUALI-CUANTITATIVO. ANDREAU, R (1); ETCHEVERS, P (1); CHALE, W. (1,2) Y L.

Más detalles

Palabras clave: conductancia estomática, crecimiento vegetativo, potencial hídrico de tallo, tamaño del fruto.

Palabras clave: conductancia estomática, crecimiento vegetativo, potencial hídrico de tallo, tamaño del fruto. Efectos de la carga de cosecha sobre la respuesta del ciruelo japonés al riego deficitario y posterior recuperación: relaciones hídricas y respuesta agronómica D. S. Intrigliolo, F. Sanz y J.R. Castel

Más detalles

Pronósticos de producción

Pronósticos de producción Pablo Reeb - Técnico INTA e-mail: preeb@correo.inta.gov.ar Valentín Tassile - Técnico INTA e-mail: vtassile@correo.inta.gov.ar Estudios estadísticos Pronósticos de producción El conocimiento anticipado

Más detalles

OPTIMIZACIÓN DEL RIEGO EN NECTARINO EXTRA-TEMPRANO

OPTIMIZACIÓN DEL RIEGO EN NECTARINO EXTRA-TEMPRANO OPTIMIZACIÓN DEL RIEGO EN NECTARINO EXTRA-TEMPRANO de la Rosa JM, Conesa MR, Domingo R, Pérez-Pastor A. Grupo de investigación I+D+I: Suelo-Agua-Planta 1.- INTRODUCCIÓN REGIÓN DE MURCIA EXCELENTE CLIMA

Más detalles

PODA DE INVIERNO. Se conocen decenas de sistemas de conducción, algunos más extendidos y conocidos y otros de ámbito más local.

PODA DE INVIERNO. Se conocen decenas de sistemas de conducción, algunos más extendidos y conocidos y otros de ámbito más local. BOLETÍN 04/2017 PODA DE INVIERNO PODA DE INVIERNO La poda de invierno o poda seca, consiste en la eliminación de sarmientos, brotes, brazos y/o troncos de la planta. Su objetivo inicialmente es la formación

Más detalles

PLAN NUTRICIONAL DEL CULTIVO DE LA VARIEDAD DE VIÑA LISTÁN NEGRO EN UNA FINCA SITUADA ACOTA DE 500 M.S.N.M. EN LA ZONA DE TACORONTE-ACENTEJO

PLAN NUTRICIONAL DEL CULTIVO DE LA VARIEDAD DE VIÑA LISTÁN NEGRO EN UNA FINCA SITUADA ACOTA DE 500 M.S.N.M. EN LA ZONA DE TACORONTE-ACENTEJO PLAN NUTRICIONAL DEL CULTIVO DE LA VARIEDAD DE VIÑA LISTÁN NEGRO EN UNA FINCA SITUADA ACOTA DE 500 M.S.N.M. EN LA ZONA DE TACORONTE-ACENTEJO Gaspar Rodal, J.M. (1); González Díaz, Eladio (2) y Fariñas

Más detalles

Se autoriza su reproducción, mencionando a sus autores:

Se autoriza su reproducción, mencionando a sus autores: 1 Esta publicación es gratuita. Se autoriza su reproducción, mencionando a sus autores: -Servicio Técnico de Agricultura y Desarrollo Rural del Cabildo Insular de Tenerife: Joaquín Monge Bailón -C.R.D.O.

Más detalles

TECNOLOGIES DE REGULACIÓ EN FRUITERS. PRODUCTIVITAT I QUALITAT. Ús de reguladors en fruiters d òs. OSCAR AGUSTI ROCA ENGINYER AGRÒNOM

TECNOLOGIES DE REGULACIÓ EN FRUITERS. PRODUCTIVITAT I QUALITAT. Ús de reguladors en fruiters d òs. OSCAR AGUSTI ROCA ENGINYER AGRÒNOM TECNOLOGIES DE REGULACIÓ EN FRUITERS. PRODUCTIVITAT I QUALITAT. Ús de reguladors en fruiters d òs. OSCAR AGUSTI ROCA ENGINYER AGRÒNOM Lleida, 30 d octubre de 2013 USO DE REGULADORES EN FRUTALES HUESO 1-

Más detalles

Quito, de Octubre del UNIVERSIDAD TEGNOLÓGICA EQUINOCCIAL Campus Santo Domingo CENTRO DE POSTGRADOS MAESTRIA DE NUTRICIÓN VEGETAL

Quito, de Octubre del UNIVERSIDAD TEGNOLÓGICA EQUINOCCIAL Campus Santo Domingo CENTRO DE POSTGRADOS MAESTRIA DE NUTRICIÓN VEGETAL UNIVERSIDAD TEGNOLÓGICA EQUINOCCIAL Campus Santo Domingo CENTRO DE POSTGRADOS MAESTRIA DE NUTRICIÓN VEGETAL INTRODUCCIÓN En Santo Domingo los pastizales representan el 63% (193 776 ha) de la superficie,

Más detalles

Variedades minoritarias tintas en la DOC Rioja: evaluación experimental ( )

Variedades minoritarias tintas en la DOC Rioja: evaluación experimental ( ) i n v e s t i g a c i ó n 34 Vendimia en la parcela experimental ubicada en la finca La Grajera. Variedades minoritarias tintas en la DOC Rioja: evaluación experimental (2005-2011) En este trabajo se ha

Más detalles

MANEJO DE LA FLORACIÓN DEL MANGO

MANEJO DE LA FLORACIÓN DEL MANGO MANEJO DE LA FLORACIÓN DEL MANGO Lorenzo Rodríguez Hernández Domingo Fernández Galván (ICIA) Febrero de 2008 Años EXTENSIÓN AGRARIA en canarias INTRODUCCIÓN La floración del mango en las regiones subtropicales

Más detalles

Riego por goteo en frutales en producción: manzana Cripps Pink y Granny Smith

Riego por goteo en frutales en producción: manzana Cripps Pink y Granny Smith Riego por goteo en frutales en producción: manzana Cripps Pink y Granny Smith Por Antonio Requena, Valeria Ponce, Leandro Sánchez, Ayelén Montenegro y Eduardo Castillo Figura1: Manzanas Cripps Pink y Granny

Más detalles

FRECUENCIAS DE RIEGO Y PREPARACIONES DE TERRENO EN TOMATE INDUSTRIAL (LYCOPERSICON ESCULENTUM MILL.), AZUA. Simón Bolívar Alcántara Salomón Sosa Natta

FRECUENCIAS DE RIEGO Y PREPARACIONES DE TERRENO EN TOMATE INDUSTRIAL (LYCOPERSICON ESCULENTUM MILL.), AZUA. Simón Bolívar Alcántara Salomón Sosa Natta FRECUENCIAS DE RIEGO Y PREPARACIONES DE TERRENO EN TOMATE INDUSTRIAL (LYCOPERSICON ESCULENTUM MILL.), AZUA. Simón Bolívar Alcántara Salomón Sosa Natta Programa Nacional de Hortalizas Estación Experimental,

Más detalles

En Chile se cultivan comercialmente dos

En Chile se cultivan comercialmente dos PODA Y ÓRGANOS VEGETATIVOS EN CIRUELO EUROPEO (Prunus domestica L.) Patricio Almarza D. Daniel Ortiz P. En Chile se cultivan comercialmente dos variedades de ciruelo europeo, D'agen y President, aunque

Más detalles

Instituto de Investigación y Formación Agraria y Pesquera CONSEJERÍA DE AGRICULTURA Y PESCA

Instituto de Investigación y Formación Agraria y Pesquera CONSEJERÍA DE AGRICULTURA Y PESCA EVALUACIONES DE RIEGO LOCALIZADO EN UNA COMUNIDAD DE REGANTES TRAS SU MODERNIZACIÓN Juan Manuel Bohórquez Caro (IFAPA) INTRODUCCIÓN Las obras de modernización de zonas regables en Andalucía suponen un

Más detalles

EVALUACIÓN DE NACILLUS EN EL CONTROL DE Pseudomonas spp. EN KIWI

EVALUACIÓN DE NACILLUS EN EL CONTROL DE Pseudomonas spp. EN KIWI EVALUACIÓN DE NACILLUS EN EL CONTROL DE Pseudomonas spp. EN KIWI Objetivo Evaluar la efectividad de Nacillus, sobre el ataque de Pseudomonas spp. en plantas de kiwi cv. Hayward. Metodología 1.1 Ensayos

Más detalles

1 MÉTODO DE CÁLCULO CULTIVOS ZONA DE ACTUACIÓN NECESIDADES DE AGUA DE RIEGO DEMANDA PROMEDIO... 6

1 MÉTODO DE CÁLCULO CULTIVOS ZONA DE ACTUACIÓN NECESIDADES DE AGUA DE RIEGO DEMANDA PROMEDIO... 6 ÍNDICE. 1 MÉTODO DE CÁLCULO.... 3 2 CULTIVOS ZONA DE ACTUACIÓN.... 3 3 NECESIDADES DE AGUA DE RIEGO.... 4 4 DEMANDA PROMEDIO.... 6 Anejo 6. Necesidades Hídricas. - 1 - 1 MÉTODO DE CÁLCULO. El método planteado

Más detalles

Caracterización de las variedades-población tradicionales Baboso, Bastardo y Verdello tinto, cultivadas en las Islas Canarias.

Caracterización de las variedades-población tradicionales Baboso, Bastardo y Verdello tinto, cultivadas en las Islas Canarias. Caracterización de las variedades-población tradicionales Baboso, Bastardo y Verdello tinto, cultivadas en las Islas Canarias. Rguez. Chico, H 1.; Millán Martín, C. 1 ; Glez. Díaz, E.P. 2 y Fariñas Álvarez,

Más detalles

7. REGRESIÓN POR MÍNIMOS CUADRADOS: REGRESIÓN POLINOMIAL. Jorge Eduardo Ortiz Triviño

7. REGRESIÓN POR MÍNIMOS CUADRADOS: REGRESIÓN POLINOMIAL. Jorge Eduardo Ortiz Triviño 7. REGRESIÓN POR MÍNIMOS CUADRADOS: REGRESIÓN POLINOMIAL Jorge Eduardo Ortiz Triviño jeortizt@unal.edu.co http:/www.docentes.unal.edu.co/jeortizt/ Introducción Los datos frecuentemente son dados para valores

Más detalles

Proyecto Regional I+D CEREZO

Proyecto Regional I+D CEREZO Consejería de Agricultura y Agua Dirección General de Modernización de Explotaciones y Capacitación Agraria (DGMECA) de la Región de Murcia Instituto Murciano de Investigación y Desarrollo Agrario y Alimentario

Más detalles

VINOS DE TEA EN LA ISLA DE LA PALMA.

VINOS DE TEA EN LA ISLA DE LA PALMA. VINOS DE TEA EN LA ISLA DE LA PALMA. A. García-Pérez (1) ; F. Bethencourt-Piñero (1) ; A.J. González-Díaz (1) ; E. Díaz-Díaz (2) ; J.A. Gozález-Lorente (3) ; J. Darias-Martín (4). 1. Servicio de Extensión

Más detalles

ENSAYO DE PORTAINJERTOS COMERCIALES DE SANDÍA SOBRE EL CV. FASHION

ENSAYO DE PORTAINJERTOS COMERCIALES DE SANDÍA SOBRE EL CV. FASHION ENSAYO DE PORTAINJERTOS COMERCIALES DE SANDÍA SOBRE EL CV. FASHION Escobar Jiménez, I. Berenguer Fernández J.J. García lozano, M. Estación Experimental La Nacla. Motril (Granada). Caja Rural de Granada

Más detalles

Universidad Nacional Autónoma de México Facultad de Psicología

Universidad Nacional Autónoma de México Facultad de Psicología Universidad Nacional Autónoma de México Facultad de Psicología PROGRAMA DE ASIGNATURA Nombre de la asignatura Clave Semestre Estadística Inferencial 0186 4 Número de créditos 8 Horas teoría 4 Horas práctica

Más detalles

Densidad de plantación: efectos productivos, vegetativos y cualitativos en cv. Tempranillo cultivado en espaldera en el valle del Duero

Densidad de plantación: efectos productivos, vegetativos y cualitativos en cv. Tempranillo cultivado en espaldera en el valle del Duero Densidad de plantación: efectos productivos, vegetativos y cualitativos en cv. Tempranillo cultivado en espaldera en el valle del Duero J. Yuste* 1, M.V. Alburquerque 2, E. Barajas 1 y J.R. Yuste 2. 1

Más detalles

Servicio Agrícola y Ganadero - SAG División de Protección Agrícola Subdepartamento de Viñas y Vinos

Servicio Agrícola y Ganadero - SAG División de Protección Agrícola Subdepartamento de Viñas y Vinos Servicio Agrícola y Ganadero - SAG División de Protección Agrícola Informe Ejecutivo Existencia de Vinos al 31/12/2007 Informe elaborado al 29 de febrero de 2008 Introducción El Servicio Agrícola y Ganadero,

Más detalles

INDICE I. INTRODUCCIÓN Hipótesis Objetivo general Objetivos específicos 3 II. REVISIÓN DE LITERATURA 4

INDICE I. INTRODUCCIÓN Hipótesis Objetivo general Objetivos específicos 3 II. REVISIÓN DE LITERATURA 4 INDICE I. INTRODUCCIÓN 1 1.1 Hipótesis 3 1.2 Objetivo general 3 1.2.1 Objetivos específicos 3 II. REVISIÓN DE LITERATURA 4 2.1 Antecedentes generales 4 2.1.1 El origen del olivo 4 2.1.2 Importancia económica

Más detalles

Selección n de materiales de cerezo (Prunus origen gallego para su uso ornamental

Selección n de materiales de cerezo (Prunus origen gallego para su uso ornamental Selección n de materiales de cerezo (Prunus ( avium) de origen gallego para su uso ornamental Mª Eugenia Miranda Fontaíñ íña Josefa Fernández ndez López L CONSELLERIA DE MEDIO AMBIENTE E DESENVOLVEMENTO

Más detalles

Visión vitícola y necesidades de mejoras (experiencia Viña Santa Rita)

Visión vitícola y necesidades de mejoras (experiencia Viña Santa Rita) Material vegetal para la Vitivinicultura en Chile Visión vitícola y necesidades de mejoras (experiencia Viña Santa Rita) Gerardo Leal MSc. Gerente Viticultura Con qué nos enfrentamos al comienzo? Viñedos

Más detalles

GUIÓN DEL DISEÑO DE UNA INSTALACIÓN DE RIEGO LOCALIZADO

GUIÓN DEL DISEÑO DE UNA INSTALACIÓN DE RIEGO LOCALIZADO GUIÓN DEL DISEÑO DE UNA INSTALACIÓN DE RIEGO LOCALIZADO 1. INFORMACIÓN PREVIA: Recopilar información del huerto: superficie de cultivo, punto de agua I. Plano de la parcela. Superficie de hortícolas. Dibujar

Más detalles

9. CLIMA MARÍTIMO...85

9. CLIMA MARÍTIMO...85 ÍNDICE 9. CLIMA MARÍTIMO...85 9.1. INTRODUCCIÓN... 85 9.2. VERTIENTE ESTE... 85 9.2.1. RÉGIMEN DE OLEAJE... 85 9.2.2. ESTUDIO DEL RÉGIMEN MEDIO DE OLEAJE... 85 9.2.3. ESTUDIO DEL RÉGIMEN EXTREMAL DE OLEAJE...

Más detalles

Peras. Abate Fetel y Beurré D Anjou. Riego por goteo en frutales en producción 34 Nº78~2016~EEA ALTO VALLE

Peras. Abate Fetel y Beurré D Anjou. Riego por goteo en frutales en producción 34 Nº78~2016~EEA ALTO VALLE Antonio Requena INTA ALTO VALLE requena.antonio@inta.gob.ar Valeria Ponce BECARIO INTA-AUDEAS-CONADEV Leandro Sánchez BECARIO INTA-AUDEAS-CONADEV Eduardo Castillo INTA ALTO VALLE Riego por goteo en frutales

Más detalles

BI REND. Ensayos aplicación de BIOREND en arándanos

BI REND. Ensayos aplicación de BIOREND en arándanos BI REND Ensayos aplicación de BIOREND en arándanos BIOAGRO 2007 BI REND I.- Efecto de BIOREND sobre el estado general de plantas de arándanos de vivero Vivero Santa Inés, Los Ángeles, VIII Región, Chile.

Más detalles

Efectos del deshojado sobre uva de la variedad Merlot

Efectos del deshojado sobre uva de la variedad Merlot _VITICULTURA_ Ensayo en la D.O.P. Penedès Efectos del deshojado sobre uva de la variedad Merlot POR J. RODRÍGUEZ 1 ; A.C. PERDOMO 1 Y M. MEDALL 2 1 Departamento de Ciencias de la Navegación, Ingeniería

Más detalles

EFECTO DEL CRECIMIENTO DETERMINADO E INDETERMINADO EN LA CALIDAD DE LA SEMILLA EN AMARANTO (Amaranthus hypochondriacus L.)

EFECTO DEL CRECIMIENTO DETERMINADO E INDETERMINADO EN LA CALIDAD DE LA SEMILLA EN AMARANTO (Amaranthus hypochondriacus L.) EFECTO DEL CRECIMIENTO DETERMINADO E INDETERMINADO EN LA CALIDAD DE LA SEMILLA EN AMARANTO (Amaranthus hypochondriacus L.) Dra. Ma. de la Luz Ramírez Vazquez maluz_r_v@hotmail.com INTRODUCCIÓN La mayor

Más detalles

BALEARES PRINCIPALES NOVEDADES PLAN 2015

BALEARES PRINCIPALES NOVEDADES PLAN 2015 312 UVA VINIFICACIÓN PENÍNSULA Y BALEARES CAMBIO DEFINICIÓN DE EXPLOTACIÓN A EFECTOS DE INDEMNIZACIÓN EN RIESGOS TRATADOS POR EXPLOTACIÓN: CALCULO INDEPENDIENTE EN PARCELAS DE SECANO Y DE REGADÍO TIPO

Más detalles

INSTITUTO NACIONAL DE ESTADÍSTICAS (INE) 29 de Abril de 2016

INSTITUTO NACIONAL DE ESTADÍSTICAS (INE) 29 de Abril de 2016 ANEXO ESTADÍSTICO 1 : COEFICIENTES DE VARIACIÓN Y ERROR ASOCIADO AL ESTIMADOR ENCUESTA NACIONAL DE EMPLEO (ENE) INSTITUTO NACIONAL DE ESTADÍSTICAS (INE) 9 de Abril de 016 1 Este anexo estadístico es una

Más detalles

FERTIRRIGACIÓN EN ÁLAMOS DE 6 AÑOS DE EDAD RESUMEN

FERTIRRIGACIÓN EN ÁLAMOS DE 6 AÑOS DE EDAD RESUMEN FERTIRRIGACIÓN EN ÁLAMOS DE 6 AÑOS DE EDAD Riu, N 1 ; Agüero, M 1 ; Zuluaga, J 1, 2 ; Settepani, V 3 RESUMEN En la provincia de Mendoza existen antecedentes de riego por goteo y fertirrigación en vid,

Más detalles

ACARIOSIS (Calepitrimerus vitis Nal.)

ACARIOSIS (Calepitrimerus vitis Nal.) 10 1 31111MLTURA,. er Y ALIMENTAK PLAGAS Y ENFERMEDADES DE LA VID ACARIOSIS (Calepitrimerus vitis Nal.) La «acariosis» es una plaga ocasionada por un ácaro muy pequeño, Calepitrimerus vitis Nal., que se

Más detalles

4 / 91 INFORMACIÓN TÉCNICA COMPORTAMIENTO DE VARIEDADES DE JUDIAS VERDES DE ENRAME EN INVERNADERO

4 / 91 INFORMACIÓN TÉCNICA COMPORTAMIENTO DE VARIEDADES DE JUDIAS VERDES DE ENRAME EN INVERNADERO 4 / 91 INFORMACIÓN TÉCNICA COMPORTAMIENTO DE VARIEDADES DE JUDIAS VERDES DE ENRAME EN INVERNADERO COMPORTAMIENTO DE VARIEDADES DE JUDIA VERDE DE ENRAME EN INVERNADERO RESUMEN Miguel Angel Fueyo Olmo Atanasio

Más detalles

ENSAYO DE DENSIDADES Y TÉCNICAS DE PLANTACIÓN EN APIO PRIMAVERAL

ENSAYO DE DENSIDADES Y TÉCNICAS DE PLANTACIÓN EN APIO PRIMAVERAL ENSAYO DE DENSIDADES Y TÉCNICAS DE PLANTACIÓN EN APIO PRIMAVERAL FRANCISCO VICENTE CONESA DAVID LÓPEZ BRIONES Oficina Comarcal Agraria de Torre Pacheco Comunidad Autónoma de la Región de Murcia Ensayo

Más detalles

MANEJO DE LEGUMINOSAS COMO COBERTURA VEGETAL EN HUERTAS DE NARANJO VALENCIA ING. JOSÉ ALFREDO SANDOVAL RINCÓN ING. MARTÍN FRANCISCO CORTÉS MARTÍNEZ

MANEJO DE LEGUMINOSAS COMO COBERTURA VEGETAL EN HUERTAS DE NARANJO VALENCIA ING. JOSÉ ALFREDO SANDOVAL RINCÓN ING. MARTÍN FRANCISCO CORTÉS MARTÍNEZ MANEJO DE LEGUMINOSAS COMO COBERTURA VEGETAL EN HUERTAS DE NARANJO VALENCIA ING. JOSÉ ALFREDO SANDOVAL RINCÓN ING. MARTÍN FRANCISCO CORTÉS MARTÍNEZ INTRODUCCIÓN Brasil Costa Rica Honduras Colombia Belice

Más detalles

Efecto de la colocación de la cinta de riego por goteo sobre la producción y calidad en el tomate de industria

Efecto de la colocación de la cinta de riego por goteo sobre la producción y calidad en el tomate de industria Efecto de la colocación de la cinta de riego por goteo sobre la producción y calidad en el tomate de industria S. Millán, R. Fortes, J.. Gonzalez, M.H. Prieto y C. Campillo. Centro de Investigaciones Científicas

Más detalles

Cómo producimos? TÉCNICAS DE CULTIVO. Técnicas de cultivo específicas de las variedades apirenas. Sistemas de producción y Poda. Operaciones en verde

Cómo producimos? TÉCNICAS DE CULTIVO. Técnicas de cultivo específicas de las variedades apirenas. Sistemas de producción y Poda. Operaciones en verde TÉCNICAS DE CULTIVO Técnicas de cultivo específicas de las variedades apirenas Cómo producimos? Sistemas de producción y Poda Operaciones en verde Técnicas para mejorar la calidad del racimo: aclareo y

Más detalles

ENSAYO DE CULTIVARES DE MELÓN CANTALOUP (Cucumis melo L.) ENTUTORADO EN INVERNADERO

ENSAYO DE CULTIVARES DE MELÓN CANTALOUP (Cucumis melo L.) ENTUTORADO EN INVERNADERO ENSAYO DE CULTIVARES DE MELÓN CANTALOUP (Cucumis melo L.) ENTUTORADO EN INVERNADERO DAVID ERIK MECA ABAD JUAN CARLOS GÁZQUEZ GARRIDO EVA ROMERA FERNÁNDEZ Estación Experimental de Cajamar "Las Palmerillas"

Más detalles

CRITERIOS AGRONÓMICOS PARA UNA CORRECTA RECONVERSIÓN VARIETAL. EL CASO PARTICULAR DEL VALLE DE GÜÍMAR.

CRITERIOS AGRONÓMICOS PARA UNA CORRECTA RECONVERSIÓN VARIETAL. EL CASO PARTICULAR DEL VALLE DE GÜÍMAR. CRITERIOS AGRONÓMICOS PARA UNA CORRECTA RECONVERSIÓN VARIETAL. EL CASO PARTICULAR DEL VALLE DE GÜÍMAR. Jorge Zerolo Hernández Rodrigo Mesa Martínez Introducción. Es fácil reconocer en el subsector vitivinícola

Más detalles

ESTUDIO DE FERTILIDAD EN VARIEDADES BLANCAS EN CASTILLA LA MANCHA

ESTUDIO DE FERTILIDAD EN VARIEDADES BLANCAS EN CASTILLA LA MANCHA ESTUDIO DE FERTILIDAD EN VARIEDADES BLANCAS EN CASTILLA LA MANCHA José Angel Amorós Ortíz Villajos*. Jesús Martínez Gascueña** Bienvenido Amorós Ortíz Villajos***. Juliana Rodriguez Corral.**** *Ingeniero

Más detalles

La poda es la técnica empleada por los productores, consistente en eliminar mediante el corte total o parcial diferentes partes de la planta que

La poda es la técnica empleada por los productores, consistente en eliminar mediante el corte total o parcial diferentes partes de la planta que La poda es la técnica empleada por los productores, consistente en eliminar mediante el corte total o parcial diferentes partes de la planta que permitan lograr un estado deseado en el árbol. Este estado

Más detalles

JORNADAS TÉCNICAS DE PAPAYA

JORNADAS TÉCNICAS DE PAPAYA JORNADAS TÉCNICAS DE PAPAYA PROPAGACIÓN POR INJERTO DE PAPAYA Pedro Modesto Hernández Delgado Departamento de Fruticultura Tropical ICIA Proyecto RTA2012-107 BASES TECNOLÓGICAS PARA UNA PRODUCCIÓN EFICIENTE

Más detalles

Protocolo para la toma de muestras de suelo para diagnóstico nematológico

Protocolo para la toma de muestras de suelo para diagnóstico nematológico Protocolo para la toma de muestras de suelo para diagnóstico nematológico Tomador de suelo o auger Laboratori de Sanitat Vegetal Conselleria d Agricultura i Pesca de les illes Balears Toma de muestras

Más detalles

SELECCION CLONAL-SANITARIA DE LAS VINIFERAS DE RIOJA: TEMPRANILLO, GRACIANO Y GARNACHA TINTA

SELECCION CLONAL-SANITARIA DE LAS VINIFERAS DE RIOJA: TEMPRANILLO, GRACIANO Y GARNACHA TINTA Proyecto Nº SC94-007 SELECCION CLONAL-SANITARIA DE LAS VINIFERAS DE RIOJA: TEMPRANILLO, GRACIANO Y GARNACHA TINTA Equipo Investigador: Teodoro Vicente Renedo (I.T.A.) Juana Martínez García (L.Q.) Juan

Más detalles

JORNADA DE PODA ALBARICOQUERO MELOCOTONERO

JORNADA DE PODA ALBARICOQUERO MELOCOTONERO JORNADA DE PODA ALBARICOQUERO MELOCOTONERO POBLA DEL DUC 4 DE NOVIEMBRE 2015 DAVID VILLARRUBIA HORTA E.E.A. LLUTXENT TEL: 962249992 Email.: villarubia_dav@gva.es Objetivo principal de la poda Conseguir

Más detalles

Aprovechamiento como fertilizante de los digestatos derivados de la producción de biogás a partir de residuos agroalimentarios

Aprovechamiento como fertilizante de los digestatos derivados de la producción de biogás a partir de residuos agroalimentarios JORNADA PARA LA INNOVACIÓN Aprovechamiento de Subproductos y Tratamiento de Residuos de la Industria Alimentaria y la Producción Animal Moncada, 15 de julio de 2009 Aprovechamiento como fertilizante de

Más detalles

EVALUACIÓN DE NUEVAS VARIEDADES DE MAÍZ EN EXTREMADURA CAMPAÑA 2015

EVALUACIÓN DE NUEVAS VARIEDADES DE MAÍZ EN EXTREMADURA CAMPAÑA 2015 EVALUACIÓN DE NUEVAS VARIEDADES DE MAÍZ EN EXTREMADURA 1. Introducción CAMPAÑA 2015 Centro de Investigaciones Científicas y Tecnológicas de Extremadura Instituto de Investigaciones Agrarias Finca La Orden-Valdesequera

Más detalles