LUCHA INTEGRADA APLICADA A LA GESTIÓN DE PLAGAS DE INSECTOS DE ZONAS VERDES

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "LUCHA INTEGRADA APLICADA A LA GESTIÓN DE PLAGAS DE INSECTOS DE ZONAS VERDES"

Transcripción

1 LUCHA INTEGRADA APLICADA A LA GESTIÓN DE DE INSECTOS DE ZONAS VERDES Aula de Ecología Urbana, Gasteiz ATARIA, Centro de Interpretación de Salburua Dr. Félix Fontal Cazalla Especialista en y Bio ensayos Entomólogo de TECNALIA Responsable de I+D Sanidad Ambiental Urbana Unidad de Construcción RESUMEN Palabras claves La de plagas de zonas verdes en las ciudades del siglo XXI supone un reto muy importante que demanda con ciudades sostenibles de futuro. Estas soluciones requieren una del fenómeno plaga. Se expondrán conceptos y métodos, principios y técnicas de y, y se mostrarán algunas experiencias de manejo integrado en jardines históricos de Madrid, Granada o Sevilla. Revista digital para el Paisajista Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 1

2 GUIÓN 1. Situación 2. Entorno 3. Conceptos: Plaga, Multifactorial 4. Conceptos: Diversidad Biológica, Enemigos Naturales 5. Conceptos: Dinámica depredador presa, Fluctuaciones 6. Métodos de 7. Principales Plagas deartrópodosen España 8. Principales Enemigos Naturales en España 9. Plagas y Enemigos Naturales en Arbolado Urbano en España 10. Algunas experiencias Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal CONCEPTOS Situación real PROBLEMA MULTIFACTORIAL COMPLEJO EN COSMOS HETEROGÉNEO Profunda comprensión del origen multifactorial Soluciones integrales y compatibles p International Society of Ab Arboriculture ZONAS VERDES URBANAS ENTORNO DESEQUILIBRADO Crecimiento > Umbral Daño Económico Factores Ecológicos Factores Sociales Económicos Políticos Culturales Religiosos Etc. Recursos (+) Revista digital para el Paisajista Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 2

3 CONCEPTOS Diversidad Biológica Enemigos Naturales Alta probabilidad plagas de artrópodos, s.t. insectos Enemigos Naturales Diversidad biológica (Wilson, 1992) Artrópodos Entomófagos No artrópodos Entomopatógenos Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal MÉTODOS DE CONTROL Químico Mecánico Biotecnología Genética CONTROL Enemigos Naturales Biotecnología Biocidas C. Químico demografía < U.D.E. Entorno Equilibrado C. Entorno C. Mecánico Métodos C. B. Inundativo Inoculativo (clásico) Aumentativo (Inoc. estacional) Conservación = Integración métodos, prioridad CB Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 3

4 CONCEPTOS Escala espaciotemporal TRATAMIENTO FITOSANITARIO DETECCIÓN DE PLAGA 60 50?? CB INUNDATIVO INOCULATIVO AUMENTATIVO (INTRODUCCION DE BIOCONTROLADORES) PLAGA 40 BIOCONTROLADORES Lineal (UMBRAL ECONÓMICO) Conservación CB (intenso) 10 Conservación CB (Medio) Conservación CB (Mantenimiento) Modificado de Martín A., (Projardin S.L..). Principios básicos de la. Jornadas de en Estufas, El Retiro, Madrid. Mecánico (Entorno y manejo agrícola) Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal ARTRÓPODOS AUXILIARES Ichneumónidos Calcídidos Proctotrúpidos Figítidos, Taquínidos Fóridos Parasitoides AUXILIARES ENEMIGOS NATURALES Virus Bacterias Protozoos Hongos Nemátodos Entomopatógenos Coleópteros Dípteros Hemípteros Himenópteros Neurópteros Artrópodos ESPAÑA Fitoseidos Insec. Depred. Ácaros Depred. Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 4

5 ENTOMOPATÓGENOS HONGOS Beauveria bassiana: mosca blancay trips Paecilomyces fumosoroseus: mosca blanca Verticillium lecanii: Áfidos, moscas blancas y trips Metarrhizium anisoplinae: Homópteros, en general. NEMÁTODOS Steinernema feltiae:dípteros Steinernema carpocapsae : Lepidópteros Heterorhabditis bacteriophora: Coleóperos & Lepidópt. BACTERIAS Bacillus thuringiensis (Bt): Col., Dip. Lep. (según cepas) VIRUS Virus de la Polihedrosis Nuclear (VPN) Virus de la Polihedrosis Citoplasmática Baculovirus PROTOZOOS Nosema pyrausta (=Perezia pyraustae) Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal MICRO AUXILIARES ENTOMOPATÓGENOS MACRO AUXILIARES ENTOMÓFAGOS ENTOMÓFAGOS PARASITOIDES Aphelinus abdominalis : Áfidos Aphidius colemani y A. ervi: Áfidos Encarsia formosa, Eretmocerus mundus, E. eremicus: Aleuródidos Leptomastix dactylopii: Planococcus, CÍTRICOS Diglyphus isaea y Dacnusa sibirica: Agromícidos Trichogramma spp: Lepidópteros INSECTOS DEPREDADORES Adalia bipunctata: Homópteros FRUTALES Aphidoletes aphidimyza: Áfidos MANZANOS Chrysoperla carnea: Áfidos FRUTALES Coccinella spp: Áfidos ZONAS VERDES Cryptolaemus montrouzieri: Planococcus citri CÍTRICOS Feltiella acarisuga: Tetraníquidos Orius laevigatus: Tisanópteros Nesidiocoris tenuis, Macrolophus caliginosus:aleuród.,tisanóp. ÁCAROS DEPREDADORES Amblyseius andersoni, A. californicus: Tetraníquidos Amblyseius cucumeris, A. degenerans: Tisanópteros Amblyseius swirskii: Aleuródidos Phytoseiulus persimilis: Tetraníquidos Hypoaspis miles: Aleuródidos, Fóridos, Sciáridos, Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 5

6 ARTRÓPODOS [Isópodos] Procambarus clarkii Triops carciformis Crustáceos Blaniurus guttulatus Polydesmus complanatus Scutigerella inmaculata Insectos Ácaros [Crustáceos] [Miriápodos] Artrópodos ESPAÑA Ortópteros Tisanópteros Homópteros Hemípteros Insectos exopterigotos Eriófidos Tarsonémidos Tenuipálpidos Tetraníquidos [Tideidos] Coleópteros Himenópteros Dipteros Lepidópteros Endopterigotos Miriápodos Ácaros Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal RIQUEZA DE SPP 2 ARBOLADO URBANO NO INSECTOS 8% CRUSTÁCEOS 0% MIRIÁPODOS 0% ORTÓPTEROS ÁCAROS 8% 0% HEMÍPTEROS 2% TISANÓPTEROS 3% LEPIDÓPTEROS 28% INSECTOS 92% DÍPTEROS 5% HOMÓPTEROS 29% HIMENÓPTEROS 6% COLEÓPTEROS 20% Grupos minoritarios pueden ocasionar pérdidas importantes: ej. Tisanópteros Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 6

7 ALGUNAS EXPERIENCIAS ZONAS VERDES ESPAÑA Y PORTUGAL 1. Vivero Municipal de Estufas de El Retiro. Ayto. de Madrid 2. Vivero de Casa de Campo. Ayto. de Madrid 3. Jardines Históricos de Madrid (El Capricho, Quinta de Los Molinos, Parque del Oeste, Dehesa de la Villa) 4. Jardines de Pradolongo. Madrid 5. Parque Juan Carlos I. Madrid. 6. Real Jardín Botánico. CSIC 7. Arbolado urbano y jardines. Ayto. de Elda (Alicante) 8. Jardín Botánico Atlántico. Gijón. Asturias. 9. Jardines municipales. Barberá del Vallés (Barcelona) 10. Parque El Alamillo. Consejería de Obras Públicas. Sevilla 11. Arbolado urbano y jardines. Ayto. de Sevilla 12. Arbolado urbano y jardines. Aytos pueblos circundantes a Sevilla capital 13. Arbolado urbano y jardines. Ayto. de Almería 14. Jardines Históricos de Granada (La Alhambra) Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal ALGUNAS EXPERIENCIAS ESTUFAS MONITORIZACIÓN VIGILANCIA: Rutina mismo día todas las semanas MONITOREO REGISTRO: comunicación semanal resultados monitoreo RECORRIDO EFICAZ: siempre el mismo Modificado de la Dirección de Esturas (, El Retiro, Madrid). Integrado de Plagas en Estufas del Retiro. Jornadas de en Estufas, El Retiro, Madrid, Noviembre de Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 7

8 ALGUNAS EXPERIENCIAS ESTUFAS CONTROL MECÁNICO Ornamentales: eliminadas tras >3 5 años Plantas Madres: eliminadas tras su ciclo Sustratos desinfectados certificados Medidas de Mecánico Plantas con plagas: eliminadas al renovar cultivo Limpieza mantenida invernaderos y cultivos Desinfección Envases Plantas con plagas: Podas en focos iniciales pulgones, cochinillas, araña roja Modificado de la Dirección de Esturas (, El Retiro, Madrid). Integrado de Plagas en Estufas del Retiro. Jornadas de en Estufas, El Retiro, Madrid, Noviembre de Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal ALGUNAS EXPERIENCIAS ESTUFAS CONTROL BIOLÓGICO inoculativo inundativo (plantas alóctonas) i Aumentativo Introducción de auxiliares Medidas de Banker Plants Aphidius colemani, A. ervi Medidas de Conservación del Plantas reservorio: depredadores (ácaros y coleópteros) Plantas favorables a los auxiliares Modificado de la Dirección de Esturas (, El Retiro, Madrid). Integrado de Plagas en Estufas del Retiro. Jornadas de en Estufas, El Retiro, Madrid, Noviembre de Aplicada a la Gestión de Plagas de Insectos de. Dr. Félix Fontal 8

Juan Antonio Esclapez Martínez Técnico control biológico ESTRATEGIAS DE CONTROL BIOLÓGICO

Juan Antonio Esclapez Martínez Técnico control biológico ESTRATEGIAS DE CONTROL BIOLÓGICO Juan Antonio Esclapez Martínez Técnico control biológico ESTRATEGIAS DE CONTROL BIOLÓGICO ÍNDICE INTRODUCCIÓN ENEMIGOS NATURALES MÉTODOS DE CONTROL BIOLÓGICO APLICACIONES DEL CONTROL BIOLÓGICO CONTROL

Más detalles

Resumen de resultados Lucha Biológica en Hortícolas Campaña 2005-06. Dpto. Técnico y Dpto. I+D

Resumen de resultados Lucha Biológica en Hortícolas Campaña 2005-06. Dpto. Técnico y Dpto. I+D Resumen de resultados Lucha Biológica en Hortícolas Campaña 25-6 Dpto. Técnico y Dpto. I+D INTRODUCCIÓN DIFICULTADES TÉCNICAS EN CONTROL QUÍMICO Relación entre el umbral de tratamiento (UT) y el nivel

Más detalles

Alternativas de control biológico para pepino. José Eduardo Belda Director I+D. Koppert España, S.L. jbelda@koppert.es

Alternativas de control biológico para pepino. José Eduardo Belda Director I+D. Koppert España, S.L. jbelda@koppert.es Alternativas de control biológico para pepino José Eduardo Belda Director I+D. Koppert España, S.L. jbelda@koppert.es Superficie utilizando control biológico aumentativo ALMERIA/GRANADA 20.000 18.000 16.000

Más detalles

GUÍA ILUSTRADA DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN CULTIVOS HORTÍCOLAS EN INVERNADERO

GUÍA ILUSTRADA DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN CULTIVOS HORTÍCOLAS EN INVERNADERO GUÍA ILUSTRADA DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN CULTIVOS HORTÍCOLAS EN INVERNADERO Autores: Coordinación: Mª del Mar Téllez Navarro (1) Montserrat Cano Banderas (1) Gervasio Tapia Pérez (1) Tomás Cabello

Más detalles

CONTROL BIOLÒGIC I SEGUIMENT DE PLAGUES EN ELS PARCS I JARDINS DE LLEIDA. Juan Antonio Esclapez Martínez Tècnic control biològic

CONTROL BIOLÒGIC I SEGUIMENT DE PLAGUES EN ELS PARCS I JARDINS DE LLEIDA. Juan Antonio Esclapez Martínez Tècnic control biològic CONTROL BIOLÒGIC I SEGUIMENT DE PLAGUES EN ELS PARCS I JARDINS DE LLEIDA Juan Antonio Esclapez Martínez Tècnic control biològic ÍNDICE PRINCIPALES PLAGAS EN ESPACIOS VERDES ENEMIGOS NATURALES ESTRATEGIA

Más detalles

1. CATÁLOGO DE PRODUCTOS 1.1. ORGANISMOS DE CONTROL BIOLÓGICO Adalia bipunctata

1. CATÁLOGO DE PRODUCTOS 1.1. ORGANISMOS DE CONTROL BIOLÓGICO Adalia bipunctata 1. CATÁLOGO DE PRODUCTOS 1.1. ORGANISMOS DE CONTROL BIOLÓGICO 1.1.1. Adalia bipunctata Adalia Bipunctata es un coleóptero, endémico de Europa, más conocido como mariquita de dos puntos, que pertenece a

Más detalles

Máxima eficacia en el control de Tuta absoluta. Compatible con auxiliares y polinizadores. Corto plazo de seguridad (1 día)

Máxima eficacia en el control de Tuta absoluta. Compatible con auxiliares y polinizadores. Corto plazo de seguridad (1 día) 1 2 3 Máxima eficacia en el control de Tuta absoluta Compatible con auxiliares y polinizadores Corto plazo de seguridad (1 día) Ventajas de es un nuevo insecticida específico para el control de lepidópteros

Más detalles

Control Natural. Control Biológico. Control Natural. 1.1. Naturaleza y alcance del Control Biológico

Control Natural. Control Biológico. Control Natural. 1.1. Naturaleza y alcance del Control Biológico Introducción n al de Plagas 1.1.1.Definiciones 1.1.2.Tipos de 1.1.3.Especies objetivo y tipos de enemigos naturales: depredadores, parasitoides y patógenos. 1.1.4.Ventajas y limitaciones del 1.1.1. Definiciones:

Más detalles

UTILIZACIÓN DE INSECTOS EN EL CONTROL DE PLAGAS HORTÍCOLAS

UTILIZACIÓN DE INSECTOS EN EL CONTROL DE PLAGAS HORTÍCOLAS UTILIZACIÓN DE INSECTOS EN EL CONTROL DE PLAGAS HORTÍCOLAS Feria de Calidad Ambiental y Ecoeficiencia 2004 Josefina Contreras Gallego. Dpto. de Producción Vegetal. ETSIAgronómica. Universidad Politécnica

Más detalles

RELACIÓN DE PRODUCTOS AUTORIZADOS EN PRODUCCIÓN INTEGRADA. PIMIENTO

RELACIÓN DE PRODUCTOS AUTORIZADOS EN PRODUCCIÓN INTEGRADA. PIMIENTO Alternariosis (Alternaria dauci f.sp. solani) AZOXISTROBIN + DIFENOCONAZOL CIFLUFENAMID + DIFENOCONAZOL CLORTALONIL Araña blanca (Polyphagotarsonemus latus) ABAMECTINA (46) AZADIRACTIN (23) AZUFRE OXAMILO

Más detalles

Control integrado de plagas y enfermedades. Dra. Soledad Verdejo-Lucas

Control integrado de plagas y enfermedades. Dra. Soledad Verdejo-Lucas XIV Encuentro del sistema de los INIA de Iberoamérica Almería. España. 19-21 octubre 2015. ESTADO DEL ARTE DE LA HORTICULTURA INTENSIVA: Control integrado de plagas y enfermedades Dra. Soledad Verdejo-Lucas

Más detalles

CULTIVO DE CHIA (SALVIA HISPÁNICA L) EN DESARROLLO

CULTIVO DE CHIA (SALVIA HISPÁNICA L) EN DESARROLLO CULTIVO DE CHIA (SALVIA HISPÁNICA L) EN DESARROLLO ETAPA DE MADURACIÓN La plantas de Chía se debe proteger de plagas y enfermedades cuando son pequeñas y tiernas, luego se protegen solas por su aceite

Más detalles

Control biológico una forma sustentable de control de plagas. (Biological control a sustainable way of pest control)

Control biológico una forma sustentable de control de plagas. (Biological control a sustainable way of pest control) Control biológico una forma sustentable de control de plagas (Biological control a sustainable way of pest control) Badii, M. H. y J. L. Abreu * Resumen. Se describen el origen y la evolución del concepto

Más detalles

Manejo Integrado de Plagas en Hortalizas del Valle de Quillota: fortalezas y debilidades para su implementación. Eugenio López Laport Julio 2013

Manejo Integrado de Plagas en Hortalizas del Valle de Quillota: fortalezas y debilidades para su implementación. Eugenio López Laport Julio 2013 Manejo Integrado de Plagas en Hortalizas del Valle de Quillota: fortalezas y debilidades para su implementación Eugenio López Laport Julio 2013 Factores que Influyen en la Dinámica Poblacional Invasión

Más detalles

Costos completos del manejo Razonado de Plagas y Enfermedades en Cultivos de Pimiento en la Provincia de Corrientes

Costos completos del manejo Razonado de Plagas y Enfermedades en Cultivos de Pimiento en la Provincia de Corrientes Costos completos del manejo Razonado de Plagas y Enfermedades en Cultivos de Pimiento en la Provincia de Corrientes Septiembre de 2010 Introducción La horticultura nacional se ve afectada cada tanto por

Más detalles

Lucha integrada y plantas ornamentales en El Maresme

Lucha integrada y plantas ornamentales en El Maresme Obtener un producto ornamental completamente libre de plagas cultivado con técnicas de control integrado es hoy pefectamente posible Lucha integrada y plantas ornamentales en El Maresme Existen varias

Más detalles

Tema 3. Tema 3: Métodos de control (II): Lucha Macrobiológica

Tema 3. Tema 3: Métodos de control (II): Lucha Macrobiológica Tema 3: Métodos de control (II): Lucha Macrobiológica 3.1. Enemigos naturales: tipos. 3.1. Enemigos naturales: tipos 3.2. Depredadores: características 3.3. Parasitoides: características 3.4. Técnica de

Más detalles

PROFESSORAT - RESPONSABLE (teoría y prácticas): Dra. Ana Alemany Ferrá; tel. 971 17 31 55, correo electrónico: analem@uib.es

PROFESSORAT - RESPONSABLE (teoría y prácticas): Dra. Ana Alemany Ferrá; tel. 971 17 31 55, correo electrónico: analem@uib.es ANY ACADÈMIC 2011-2012 15 de Juliol de 2011 1376 ZOOLOGIA AGRÍCOLA I FORESTAL (4,5 crèdits) Aquesta assignatura s impartirà en el sistema de crèdits ECTS adaptada a les directrius de l Espai Europeu d

Más detalles

PIMIENTOS Y CHILES. Estrategias MIP para pimientos y chiles. FICHA DE INFORMAtiva DE CULTIVOS CUANDO EMPLEE PRODUCTOS QUÍMICOS, POR FAVOR

PIMIENTOS Y CHILES. Estrategias MIP para pimientos y chiles. FICHA DE INFORMAtiva DE CULTIVOS CUANDO EMPLEE PRODUCTOS QUÍMICOS, POR FAVOR CUANDO EMPLEE PRODUCTOS QUÍMICOS, POR FAVOR CONSULTE EN NUESTRA WEB LA COMPATIBILIDAD CON NUESTROS INSECTOS BENEFICIOSOS WWW.BIOBEST.BE FICHA DE INFORMAtiva DE CULTIVOS PIMIENTOS Y CHILES Estrategias MIP

Más detalles

MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS EN EL CULTIVO DE PIMIENTO BAJO CUBIERTA EN LA PROVINCIA DE CORRIENTES

MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS EN EL CULTIVO DE PIMIENTO BAJO CUBIERTA EN LA PROVINCIA DE CORRIENTES Ministerio de Producción Trabajo y Turis mo MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS EN EL CULTIVO DE PIMIENTO BAJO CUBIERTA EN LA PROVINCIA DE CORRIENTES Biológico en cuanto sea posible, Químico si es necesario Manejo

Más detalles

PROTOCOLO BIOBEST CONTROL BIOLÓGICO EN CULTIVO DE PEPINO

PROTOCOLO BIOBEST CONTROL BIOLÓGICO EN CULTIVO DE PEPINO PROTOCOLO BIOBEST CONTROL BIOLÓGICO EN CULTIVO DE Mosca Blanca Las dos especies más conocidas de mosca blanca son Trialeurodes vaporariorum y Bemisia tabaci. En cultivo de pepino los daños son provocados

Más detalles

RELACIÓN DE PRODUCTOS AUTORIZADOS EN PRODUCCIÓN INTEGRADA. CALABACÍN

RELACIÓN DE PRODUCTOS AUTORIZADOS EN PRODUCCIÓN INTEGRADA. CALABACÍN Araña blanca TRANSEIUS MONTDORENSIS Araña roja (Tetranychus spp.) ABAMECTINA (31) ACEITE DE PARAFINA (21) (20) AZUFRE FENBUTAESTAN (23) HEXITIAZOX SPIROMESIFEN (30) TEBUFENPIRAD (02) AMBLYSEIUS ANDERSONI

Más detalles

www.biobest.es Catálogo de Productos 2013 www.biobest.es Biological system for sustainable crop management!

www.biobest.es Catálogo de Productos 2013 www.biobest.es Biological system for sustainable crop management! Catálogo de Productos 2013 www.biobest.es www.biobest.es Biological system for sustainable crop management! Índice Quienes somos... Control Biológico: Control de trips... Amblyseius swirskii Amblyseius

Más detalles

OCB de la platanera. Utilidad de la sistemática en control biológico. : IDENTIFICACIÓN DE ENEMIGOS NATURALES (ENTOMÓFAGOS) DE INTERÉS EN PLATANERA

OCB de la platanera. Utilidad de la sistemática en control biológico. : IDENTIFICACIÓN DE ENEMIGOS NATURALES (ENTOMÓFAGOS) DE INTERÉS EN PLATANERA IDENTIFICACIÓN DE ENEMIGOS NATURALES (ENTOMÓFAGOS) DE INTERÉS EN PLATANERA Estrella Hernández Suárez, Aurelio Carnero Hernández Rositta Rizza Hernández, Modesto del Pino Pérez Yissell Velazquez Hernández,

Más detalles

GUÍA ILUSTRADA DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN CULTIVOS HORTÍCOLAS EN INVERNADERO NUEVA EDICIÓN ACTUALIZADA

GUÍA ILUSTRADA DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN CULTIVOS HORTÍCOLAS EN INVERNADERO NUEVA EDICIÓN ACTUALIZADA GUÍA ILUSTRADA DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN CULTIVOS HORTÍCOLAS EN INVERNADERO NUEVA EDICIÓN ACTUALIZADA SEVILLA, 2010 Guía ilustrada de plagas y enemigos naturales en cultivos hortícolas en invernadero

Más detalles

WWW.ECOBEST.ES. Cauda. Destacamos como principales especies de pulgón en invernadero: Myzus persicae subs. persicae. Pulgón verde del melocotonero

WWW.ECOBEST.ES. Cauda. Destacamos como principales especies de pulgón en invernadero: Myzus persicae subs. persicae. Pulgón verde del melocotonero WWW.ECOBEST.ES Introducción Los pulgones son insectos pertenecientes al orden Hemiptera, suborden Homoptera y familia Aphididae. A esta familia pertenecen la mayoría de las especies plaga que causan daños

Más detalles

DISPOSICIONES GENERALES

DISPOSICIONES GENERALES BOLETÍN OFICIAL DEL PAÍS VASCO N.º 247 DISPOSICIONES GENERALES DEPARTAMENTO DE MEDIO AMBIENTE, PLANIFICACIÓN TERRITORIAL, AGRICULTURA Y PESCA 5760 ORDEN de 7 de noviembre de 2012, de la Consejera de Medio

Más detalles

Estrategias MIP para tomates

Estrategias MIP para tomates CUANDO EMPLEE PRODUCTOS QUÍMICOS, POR FAVOR CONSULTE EN NUESTRA WEB LA COMPATIBILIDAD CON NUESTROS ORGANISMOS BENEFICIOSOS WWW.BIOBEST.BE FICHA INFORMATIVA DEL CULTIVO DE TomatE Estrategias MIP para tomates

Más detalles

MANEJO ECOLÓGICO DE PLAGAS

MANEJO ECOLÓGICO DE PLAGAS MANEJO ECOLÓGICO DE PLAGAS Universidad de Caldas Manizales Alberto Soto Giraldo I.A., M.Sc. Entomología CARACTERÍSTICAS DE LAS INVESTIGACIONES Extractos vegetales Hongos Entomopatógenos Entomonemátodos

Más detalles

Control biológico de plagas en invernaderos: Quo vadis? Jose Eduardo Belda Director I+D Koppert España

Control biológico de plagas en invernaderos: Quo vadis? Jose Eduardo Belda Director I+D Koppert España Control biológico de plagas en invernaderos: Quo vadis? Jose Eduardo Belda Director I+D Koppert España UN POCO DE HISTORIA RECIENTE GRAVES PROBLEMAS PARA EL CONTROL DE PLAGAS Aplicaciones reiteradas de

Más detalles

Control biológico de plagas con insectos y ácaros beneficiosos en cultivos hortícolas en invernadero (pimiento de primavera)

Control biológico de plagas con insectos y ácaros beneficiosos en cultivos hortícolas en invernadero (pimiento de primavera) Control biológico de plagas con insectos y ácaros beneficiosos en cultivos hortícolas en invernadero (pimiento de primavera) Estrategias Bioline AgroSciences Qué es control biológico de plagas? Es la acción

Más detalles

MURCIA UN MODELO AVANZADO DE AGRICULTURA SOSTENIBLE

MURCIA UN MODELO AVANZADO DE AGRICULTURA SOSTENIBLE Consejería a de Agricultura y Agua MURCIA UN MODELO AVANZADO DE AGRICULTURA SOSTENIBLE Satisfacer las necesidades del presente sin comprometer el futuro Datos básicos Región n de Murcia: Superficie: 11.314

Más detalles

Eficacia inteligente. w w w. o b e r o n. b a y e r c r o p s c i e n c e. e s

Eficacia inteligente. w w w. o b e r o n. b a y e r c r o p s c i e n c e. e s Eficacia inteligente w w w. o b e r o n. b a y e r c r o p s c i e n c e. e s Oberon es un nuevo insecticidaacaricida perteneciente a la nueva y recientemente descubierta familia química de los derivados

Más detalles

Identificación y estudio de la biología y comportamiento de especies de ácaros fitófagos y depredadores. Los ácaros son uno de los

Identificación y estudio de la biología y comportamiento de especies de ácaros fitófagos y depredadores. Los ácaros son uno de los Taxonomía y Biología de ácaros de las plantas Identificación y estudio de la biología y comportamiento de especies de ácaros fitófagos y depredadores. Los ácaros son uno de los principales i problemas

Más detalles

MANEJO INTEGRAL DE PLAGAS Y ENFERMEDADES DE CULTIVOS EN YUCATÁN

MANEJO INTEGRAL DE PLAGAS Y ENFERMEDADES DE CULTIVOS EN YUCATÁN MANEJO INTEGRAL DE PLAGAS Y ENFERMEDADES DE CULTIVOS EN YUCATÁN GeMBio Único Laboratorio acreditado por la ema y aprobado por SAGARPA en el sureste de México para brindar servicios de diagnóstico fitosanitario

Más detalles

Visión actual del control de plagas urbanas

Visión actual del control de plagas urbanas Los bioinsecticidas en el control de plagas urbanas El control biológico de cucarachas con nematodos entomopatógenos FERNANDO GARCIA DEL PINO Departament de Biologia Animal Universitat Autònoma de Barcelona

Más detalles

TEMA 11 CONTROL BIOLÓGICO Y LUCHA AUTOCIDA

TEMA 11 CONTROL BIOLÓGICO Y LUCHA AUTOCIDA TEMA 11 CONTROL BIOLÓGICO Y LUCHA AUTOCIDA DEFINICIONES El empleo de un ser vivo (enemigos naturales como patógenos, depredadores y parasitoides), para controlar la densidad poblacional de otro bajo un

Más detalles

Consideraciones prácticas para el control de la araña roja y C.B. en los cultivos de primavera

Consideraciones prácticas para el control de la araña roja y C.B. en los cultivos de primavera Consideraciones prácticas para el control de la araña roja y C.B. en los cultivos de primavera Ana B. Arévalo Barrionuevo Técnico Desarrollo de Agrobío Consideraciones prácticas para el control de la araña

Más detalles

Entomopatógenos y sus características. Cualquier agente biótico, normalmente microscópico que origina enfermedad en artrópodos.

Entomopatógenos y sus características. Cualquier agente biótico, normalmente microscópico que origina enfermedad en artrópodos. ENTOMOPATÓGES Y SUS CARACTERÍSTICAS 6.1. Introducción y definiciones 6.2. Características de patógenos de insectos 6.3. Grupos de entomopatógenos 6.4. Virus entomopatógenos 6.5. Bacterias entomopatógenas

Más detalles

a) Morfología externa: exoesqueleto. Estructuras esenciales para la identificación a campo.

a) Morfología externa: exoesqueleto. Estructuras esenciales para la identificación a campo. Bolillas de examen Bolilla 1 a) Morfología externa: exoesqueleto. Estructuras esenciales para la identificación a campo. b) Metamorfosis: procesos y clasificación. c) Principales agentes animales en relación

Más detalles

Normas Regionales de la NAPPO sobre Medidas Fitosanitarias (NRMF)

Normas Regionales de la NAPPO sobre Medidas Fitosanitarias (NRMF) Normas Regionales de la NAPPO sobre Medidas Fitosanitarias (NRMF) Certificación de artrópodos como agentes comerciales de control biológico o polinizadores que no son Apis que se movilizan hacia los países

Más detalles

APLICACIÓN DE SISTEMAS DE CONTROL BIOLOGICO DE IX JORNADA TÉCNICA SOBRE PRODUCCION INTEGRADA PLAGAS EN LA PRODUCCION INTEGRADA DE ANDALUCIA

APLICACIÓN DE SISTEMAS DE CONTROL BIOLOGICO DE IX JORNADA TÉCNICA SOBRE PRODUCCION INTEGRADA PLAGAS EN LA PRODUCCION INTEGRADA DE ANDALUCIA APLICACIÓN DE SISTEMAS DE CONTROL BIOLOGICO DE PLAGAS EN LA PRODUCCION INTEGRADA DE ANDALUCIA Lleida, 14 de Abril de 2016 Juan Mateo Arco Muñoz Ingeniero Agrónomo Delegación Territorial de CAPDR en Almería

Más detalles

Artrópodos plaga y enemigos naturales en tomate y pimiento

Artrópodos plaga y enemigos naturales en tomate y pimiento Artrópodos plaga y enemigos naturales en tomate y pimiento Taller de tomate y pimiento 2014 Ing. Agr. (M.Sc) Mariana del Pino Curso de Horticultura y Floricultura Tipos de artrópodos plaga Artrópodo (insectos

Más detalles

EVALUACIÓN N DE UNA ROTACIÓN N DE CULTIVOS ECOLÓGICOS EN INVERNADERO

EVALUACIÓN N DE UNA ROTACIÓN N DE CULTIVOS ECOLÓGICOS EN INVERNADERO EVALUACIÓN N DE UNA ROTACIÓN N DE CULTIVOS ECOLÓGICOS EN INVERNADERO DAVID E. MECA ABAD JUAN CARLOS GÁZQUEZ GARRIDO Estación Experimental de la Fundación Cajamar Previo al cultivo: Utilizar plantas sanas

Más detalles

CONTROL INTEGRRADO DE PLAGAS EN CULTIVOS HORTÍCOLAS. Juan Antonio Esclapez Martínez Técnico control biológico

CONTROL INTEGRRADO DE PLAGAS EN CULTIVOS HORTÍCOLAS. Juan Antonio Esclapez Martínez Técnico control biológico CONTROL INTEGRRADO DE PLAGAS EN CULTIVOS HORTÍCOLAS Juan Antonio Esclapez Martínez Técnico control biológico ÍNDICE INTRODUCCIÓN CONTROL INTEGRADO DE PLAGAS PLAGAS Y SUS ENEMIGOS NATURALES APLICACIONES

Más detalles

SECCIÓN X. CONTROL BIOLÓGICO

SECCIÓN X. CONTROL BIOLÓGICO 467 SECCIÓN X. CONTROL BIOLÓGICO AUMENTATIVO CAPÍTULO 25: CONTROL BIOLÓGICO EN INVERNADEROS INICIOS HISTÓRICOS Los invernaderos estuvieron entre los primeros ambientes para los que fue propuesta la idea

Más detalles

La mosca blanca de las brassicas (Aleyrodes proletella) ) una plaga de riesgo en La Región n de Murcia

La mosca blanca de las brassicas (Aleyrodes proletella) ) una plaga de riesgo en La Región n de Murcia Jornada Técnica La Alberca, 28-sept-2017 La mosca blanca de las brassicas (Aleyrodes proletella) ) una plaga de riesgo en La Región n de Murcia Antonio Monserrat Delgado - UNA HEMBRA, HASTA 300 HUEVOS

Más detalles

CONTROL BIOLÓGICO. EXPERIENCIAS EN ESPACIOS VERDES. JUDITH MESEGUER RIPOLL Enginyera Tècnica Agrícola i Gerent BioAcció

CONTROL BIOLÓGICO. EXPERIENCIAS EN ESPACIOS VERDES. JUDITH MESEGUER RIPOLL Enginyera Tècnica Agrícola i Gerent BioAcció CONTROL BIOLÓGICO. EXPERIENCIAS EN ESPACIOS VERDES. JUDITH MESEGUER RIPOLL Enginyera Tècnica Agrícola i Gerent BioAcció QUE ES EL CONTROL BIOLÓGICO? Definición: "El control biológico es un método de control

Más detalles

1 Enemigos de los cultivos y los daños que producen 2 Métodos de control de plagas 3 Medios de protección fitosanitaria 4 Productos fitosanitarios

1 Enemigos de los cultivos y los daños que producen 2 Métodos de control de plagas 3 Medios de protección fitosanitaria 4 Productos fitosanitarios 1 Enemigos de los cultivos y los daños que producen 1.1 Introducción 1.2 Los enemigos de los cultivos 1.3 Agentes causantes de daños de origen parasitario 1.4 Parásitos animales 1.5 Hongos 1.6 Bacterias

Más detalles

Gestión de plagas en frutales de producción ecológica

Gestión de plagas en frutales de producción ecológica Gestión de plagas en frutales de producción ecológica Rosa Vercher Aznar Sandra González Cavero Adrián Sánchez Domingo Valencia, diciembre de 2017 OBJETIVOS DEL ESTUDIO El objetivo principal es el estudio

Más detalles

BIOLOGÍA Y CONTROL DE PLAGAS

BIOLOGÍA Y CONTROL DE PLAGAS Licenciatura en Biología 1-9 CÓDIGO: 17/93/2567 CURSO 2003-2004 Carga docente: 6 créditos totales (3 créditos teóricos y 3 créditos prácticos) Curso: 4º, Optativa 1er cuatrimestre grupo: 1 Departamento/s:

Más detalles

CONTROL BIOLÓGICO DE INSECTOS PLAGA EN CULTIVOS DE TOMATE Y FRUTALES. Julia Prado, PhD.

CONTROL BIOLÓGICO DE INSECTOS PLAGA EN CULTIVOS DE TOMATE Y FRUTALES. Julia Prado, PhD. CONTROL BIOLÓGICO DE INSECTOS PLAGA EN CULTIVOS DE TOMATE Y FRUTALES Julia Prado, PhD. INTRODUCCIÓN Cultivo de tomate El cultivo de tomate es uno de los vegetales más producidos a nivel mundial, la producción

Más detalles

FAUNA AUXILIAR TRIGO DURO

FAUNA AUXILIAR TRIGO DURO RED DE ALERTA E INFORMACIÓN N FITOSANITARIA (RAIF) FAUNA AUXILIAR TRIGO DURO APHIDIUS SPP SÍRFIDOS COCCINÉLIDOS GYMNOSOMA SPP MERAPORUS GRAMINICOLA CRISOPAS FAUNA AUXILIAR TRIGO DURO COCCINÉLIDOS DEPREDADORES

Más detalles

El control de plagas en cultivos en invernaderos. Lucha biológica y modelos matemáticos: cuándo y cómo hacer las sueltas de enemigos naturales

El control de plagas en cultivos en invernaderos. Lucha biológica y modelos matemáticos: cuándo y cómo hacer las sueltas de enemigos naturales DOSSIER CONTROL BIOLÓGICO DEBIDO A LA COMPLEJIDAD DE SU APLICACIÓN, LOS MODELOS MATEMÁTICOS SON UNA HERRAMIENTA FUNDAMENTAL Lucha biológica y modelos matemáticos: cuándo y cómo hacer las sueltas de enemigos

Más detalles

Control Integrado : Principios. Susi Gómez Vives Jefa del laboratorio Control Biológico Estación Phoenix

Control Integrado : Principios. Susi Gómez Vives Jefa del laboratorio Control Biológico Estación Phoenix Control Integrado : Principios Susi Gómez Vives Jefa del laboratorio Control Biológico Estación Phoenix 1 Etapas de la lucha contra la plagas Etapa Clásica (segunda mitad s. XIX) Anterior al descubrimiento

Más detalles

AUMENTO DE ENEMIGOS NATURALES AUMENTO DE ENEMIGOS NATURALES

AUMENTO DE ENEMIGOS NATURALES AUMENTO DE ENEMIGOS NATURALES 12.1. Manipulación de especies entomófagas 12.2. No eficiencia de entomófagos: factores 12.3. Métodos de manipulación de entomófagos 12.4. Procedimientos de colonización periódica 12.4.2. Liberaciones

Más detalles

BTV-Ori1000. BTV-Ori1000

BTV-Ori1000. BTV-Ori1000 Página: 1 de 5 NOMBRE COMERCIAL PRODUCTO Orius laevigatus (chinche depredador) Formato: botella de 1000 ml Contenido: 1000 adultos y ninfas mezclados con vermiculita OBJETO DE APLICACIÓN Control biológico

Más detalles

AUMENTO DE ENEMIGOS NATURALES

AUMENTO DE ENEMIGOS NATURALES AUMENTO DE ENEMIGOS NATURALES EMPRESAS COMERCIALES VENDEN ALGUNOS DEPREDADORES Y PARASITOIDES PUNTOS QUE AFECTAN EL ÉXITO 1. Impacto. Es la plaga fuertemente afectada por el agente y es el efecto consistente?

Más detalles

CONTROL BIOLOGICO DE PLAGAS EN ALMERIA

CONTROL BIOLOGICO DE PLAGAS EN ALMERIA CONTROL BIOLOGICO DE PLAGAS EN ALMERIA AUTORÍA MARIA TERESA OCAÑA GARCÍA TEMÁTICA MEDIO AMBIENTE ETAPA BACHILLERATO Resumen El uso de insectos y ácaros depredadores y parásitos constituye una nueva forma

Más detalles

Residuos de Plaguicidas

Residuos de Plaguicidas Laboratorio LABCOLOR El laboratorio de COEXPHAL (Asociación de Organizaciones de Productores de Frutas y Hortalizas de Almería) se creó en 1988 como un instrumento del sector exportador de productos hortofrutícolas

Más detalles

PRODUCCIÓN N INTEGRADA EN PIMIENTO PARA PIMENTÓN

PRODUCCIÓN N INTEGRADA EN PIMIENTO PARA PIMENTÓN Miniforo IBEROEKA Innovaciones en la cadena de producción y comercialización de Capsicum Universidad Católica de Santa María 17-18 de mayo de 2013, Arequipa - PERÚ PRODUCCIÓN N INTEGRADA EN PIMIENTO PARA

Más detalles

DIVERSIDAD DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN EL MANZANO M.C. ERNESTO QUINTANA LOPEZ

DIVERSIDAD DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN EL MANZANO M.C. ERNESTO QUINTANA LOPEZ DIVERSIDAD DE PLAGAS Y ENEMIGOS NATURALES EN EL MANZANO M.C. ERNESTO QUINTANA LOPEZ INTRODUCCION LAS PLAGAS DEL MANZANO, QUE AFECTAN LA FRUTA, FOLLAJE, RAMAS Y RAIZ, CORRESPONDEN A UN AMPLIO GRUPO DE ESPECIES

Más detalles

DEFINICIÓN DE PLAGA DEFINICIÓN DE ENFERMEDAD MEDIDAS CULTURALES. INSECTOS ÚTILES. PREVENCIÓN : COMPUESTOS VEGETALES. PRINCIPALES PLAGAS.

DEFINICIÓN DE PLAGA DEFINICIÓN DE ENFERMEDAD MEDIDAS CULTURALES. INSECTOS ÚTILES. PREVENCIÓN : COMPUESTOS VEGETALES. PRINCIPALES PLAGAS. DEFINICIÓN DE PLAGA DEFINICIÓN DE ENFERMEDAD MEDIDAS CULTURALES. INSECTOS ÚTILES. PREVENCIÓN : COMPUESTOS VEGETALES. PRINCIPALES PLAGAS. PRINCIPALES ENFERMEDADES. INSECTICIDAS BIOLÓGICOS. FUNGICIDAS. TODA

Más detalles

Uso de productos fitosanitarios en parques y jardines.

Uso de productos fitosanitarios en parques y jardines. JORNADA TÉCNICA. EL REAL DECRETO 1311/2012 SOBRE USO SOSTENIBLE DE PRODUCTOS FITOSANITARIOS Uso de productos fitosanitarios en parques y jardines. Pedro Torrent Chocarro Sevilla 9 de mayo de 2013. Uso

Más detalles

Organismos Benéficos para la Agricultura S.A. de C.V. Tenemos muchas ideas para compartir. Contáctanos. FICHAS TÉCNICAS

Organismos Benéficos para la Agricultura S.A. de C.V. Tenemos muchas ideas para compartir. Contáctanos. FICHAS TÉCNICAS OrganismosBenéficosparalaAgriculturaS.A.deC.V. Tenemosmuchasideasparacompartir.Contáctanos. FICHASTÉCNICAS CHINCHEPIRATA(OriusSpp)(HEMIPTERA:ANTHOCORIDAE) INTROCUCCIÓN. Las chinches piratas son depredadoras

Más detalles

NORMA TÉCNICA ESPECIFICA DE PRODUCCIÓN INTEGRADA DE PIMIENTO EN INVERNADERO.

NORMA TÉCNICA ESPECIFICA DE PRODUCCIÓN INTEGRADA DE PIMIENTO EN INVERNADERO. Norma técnica específica de Producción Integrada de pimiento en invernadero. Marzo 2007 NORMA TÉCNICA ESPECIFICA DE PRODUCCIÓN INTEGRADA DE PIMIENTO EN INVERNADERO. Aplicable en el ámbito de la Comunidad

Más detalles

NORMA TÉCNICA ESPECIFICA DE PRODUCCIÓN INTEGRADA DE TOMATE EN INVERNADERO.

NORMA TÉCNICA ESPECIFICA DE PRODUCCIÓN INTEGRADA DE TOMATE EN INVERNADERO. Norma técnica específica de Producción Integrada de tomate en invernadero. Marzo 2007 NORMA TÉCNICA ESPECIFICA DE PRODUCCIÓN INTEGRADA DE TOMATE EN INVERNADERO. Aplicable en el ámbito de la Comunidad Autónoma

Más detalles

BIFENAZATO. Nuevo acaricida para control de ácaros tetraníquidos en cultivos al aire libre y en invernadero. 36 Jornadas IQS Barcelona, 4/11/2014

BIFENAZATO. Nuevo acaricida para control de ácaros tetraníquidos en cultivos al aire libre y en invernadero. 36 Jornadas IQS Barcelona, 4/11/2014 Bifenazato (Acramite 480 SC) BIFENAZATO Nuevo acaricida para control de ácaros tetraníquidos en cultivos al aire libre y en invernadero 36 Jornadas IQS Barcelona, 4/11/2014 4 de noviembre de 2014 JJPM

Más detalles

2do. Foro agroindustrial y comercial de la manzana 2014

2do. Foro agroindustrial y comercial de la manzana 2014 2do. Foro agroindustrial y comercial de la manzana 2014 Principales plagas en el manzano y su control biológico Autora: Dra. Sandra Pérez Álvarez Coautor: Dr. Esteban Sánchez Chávez. Centro de Investigación

Más detalles

LA DIVERSIDAD DE INSECTOS EN CITRICOS Y SU IMPORTANCIA EN PROGRAMAS DE MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS. CASO : Praelongorthezia praelonga GUILLERMO LEÓN M

LA DIVERSIDAD DE INSECTOS EN CITRICOS Y SU IMPORTANCIA EN PROGRAMAS DE MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS. CASO : Praelongorthezia praelonga GUILLERMO LEÓN M LA DIVERSIDAD DE INSECTOS EN CITRICOS Y SU IMPORTANCIA EN PROGRAMAS DE MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS CASO : Praelongorthezia praelonga GUILLERMO LEÓN M Investigador Ph.D. - CORPOICA gleon@corpoica.org.co

Más detalles

Dossier Técnico de Referencia

Dossier Técnico de Referencia Dossier Técnico de Referencia LECHUGA Y SIMILARES Insecticida con actividad por ingestión, con actividad secundaria por contacto. Larvicida con excelente control de lepidópteros. Eficaz frente a numerosas

Más detalles

Plagas de las hortalizas y lucha integrada

Plagas de las hortalizas y lucha integrada Plagas de las hortalizas y lucha integrada Philippe Ryckewaert Paula Fernandes CIRAD-FHLOR Horticulture 1 era parte : presentacion de la lucha integrada Lucha integrada : porque es necesaria Contexto de

Más detalles

plagas en los auosi inas

plagas en los auosi inas DOSSIER PRINCIPALES ARTRÓPODOS EMPLEADOS Y SU INTEGRACIÓN DENTRO DE UN AGROSISTEMA PARTICULAR Una revisión del manejo integrado de plagas en los auosi inas hortícolas de Almería Miguel de Cara García.

Más detalles

UNIVERSIDAD: CENTRO: TITULACIÓN:

UNIVERSIDAD: CENTRO: TITULACIÓN: ASIGNATURA: Profesor: ENTOMOLOGÍA AGRÍCOLA Tomás Cabello García UNIVERSIDAD: CENTRO: TITULACIÓN: ESPECIALIDAD: CURSO ACADÉMICO: MATERIA: CICLO/CURSO/CUATRIMESTRE: CRÉDITOS(TEORÍA+PRÁCTICAS): ÁREA DE CONOCIMIENTO:

Más detalles

MANEJO DE PRODUCTOS BIOLÓGICOS: bioplaguicidas una opción para el manejo de plagas en campos de golf

MANEJO DE PRODUCTOS BIOLÓGICOS: bioplaguicidas una opción para el manejo de plagas en campos de golf MANEJO DE PRODUCTOS BIOLÓGICOS: bioplaguicidas una opción para el manejo de plagas en campos de golf Contacto: imel7@hotmail.com imeldaleon@colpos.mx Celular: 5532258402 Contenido Qué es el control biológico?

Más detalles

Control biológico de pulgones y trips: efecto en la dispersión de virus. Belén Belliure, Alberto Fereres y Mª Ángeles Marcos García

Control biológico de pulgones y trips: efecto en la dispersión de virus. Belén Belliure, Alberto Fereres y Mª Ángeles Marcos García Control biológico de pulgones y trips: efecto en la dispersión de virus Belén Belliure, Alberto Fereres y Mª Ángeles Marcos García Control biológico de vectores Reduce número de vectores Efecto en transmisión

Más detalles

Setos de bandas floridas y agricultura

Setos de bandas floridas y agricultura PROTECCIÓN DE CULTIVOS Setos de bandas floridas y agricultura Parte 2ª: Un método alternativo para el control de plagas navarra agraria z nº 203 26 En la pasada edición de la revista iniciamos la serie

Más detalles

CONTROL BIOLÓGICO EN CÍTRICOS

CONTROL BIOLÓGICO EN CÍTRICOS CONTROL BIOLÓGICO EN CÍTRICOS Foto 1. Hembra de I. purchasi con huevos de R. cardinalis encima del ovisaco. Foto 2. Restos de pupas de R. cardinalis. Foto 3. Adulto de R. cardinalis. 01 Introducción Los

Más detalles

8/12/2010. Dra María Elena Márquez Gutiérrez Instituto de Investigaciones de Sanidad Vegetal. C Habana. Cuba mmarquez@inisav.cu

8/12/2010. Dra María Elena Márquez Gutiérrez Instituto de Investigaciones de Sanidad Vegetal. C Habana. Cuba mmarquez@inisav.cu Producción masiva de bioplaguicidas para el control biológico de plagas y enfermedades. Dra María Elena Márquez Gutiérrez Instituto de Investigaciones de Sanidad Vegetal. C Habana. Cuba mmarquez@inisav.cu

Más detalles

SANIDAD VEGETAL: MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS

SANIDAD VEGETAL: MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS SANIDAD VEGETAL: MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS MANEJO DEL SUELO Y LA VEGETACIÓN CATEDRA DE PLANIFICACIÓN DE ESPACIOS VERDES DEPARTAMENTO DE INGENIERÍA AGRICOLA Y USO DE LA TIERRA FACULTAD DE AGRONOMÍA UNIVERSIDAD

Más detalles

JORNADA TECNICA PARA PRESENTACION DE UN NUEVO ORGANISMO NOCIVO EN LA HORTICULTURA DE ALMERÍA

JORNADA TECNICA PARA PRESENTACION DE UN NUEVO ORGANISMO NOCIVO EN LA HORTICULTURA DE ALMERÍA RED DE ALERTA E INFORMACIÓN N FITOSANITARIA (RAIF) JORNADA TECNICA PARA PRESENTACION DE UN NUEVO ORGANISMO NOCIVO EN LA HORTICULTURA DE ALMERÍA PEPPER VEIN YELLOWS VIRUS (PeVYV) Almería 20 febrero 2013

Más detalles

1. RESUMEN DEL PROYECTO POST QUE FUE PUBLICADO EN INTERNET CONCLUSIONES...6

1. RESUMEN DEL PROYECTO POST QUE FUE PUBLICADO EN INTERNET CONCLUSIONES...6 Introducción: Esta es la memoria de un pequeño proyecto realizado en mis ratos libres, por puro hobby y porque me gusta experimentar. Incluye los hallazgos del experimento. Índice 1. RESUMEN DEL PROYECTO...2

Más detalles

PALMANEM. Nematodos entomopatógenos para el control integrado del Picudo Rojo. (Steinernema carpocapsae)

PALMANEM. Nematodos entomopatógenos para el control integrado del Picudo Rojo. (Steinernema carpocapsae) PALMANEM (Steinernema carpocapsae) Nematodos entomopatógenos para el control integrado del Picudo Rojo Jose Miguel Fernández Tapia Product Manager Microbiológicos Koppert España La empresa Fundada en Holanda

Más detalles

CONTROL BIOLÓGICO EN CÍTRICOS

CONTROL BIOLÓGICO EN CÍTRICOS CONTROL BIOLÓGICO EN CÍTRICOS María Teresa Martínez-Ferrer Institut de Recerca i Tecnología Agroalimentàries (IRTA) - Estació Experimental de l Ebre (Amposta- Tarragona) Los artrópodos, al igual que otros

Más detalles

BIODIVERSIDAD COMO HERRAMIENTA CENTRAL EN EL MANEJO EN PRODUCCIÓN ECOLÓGICA. Andrés Porras Luque, Consultor en Producción Ecológica

BIODIVERSIDAD COMO HERRAMIENTA CENTRAL EN EL MANEJO EN PRODUCCIÓN ECOLÓGICA. Andrés Porras Luque, Consultor en Producción Ecológica BIODIVERSIDAD COMO HERRAMIENTA CENTRAL EN EL MANEJO EN PRODUCCIÓN ECOLÓGICA Andrés Porras Luque, Consultor en Producción Ecológica SANIDAD VEGETAL. 1. PREVENCIÓN DE PLAGAS Y ENFERMEDADES 2. CONTROL DE

Más detalles

Lic. Tomás Díaz Pérez MSc. Mercedes Cruz Bourrell

Lic. Tomás Díaz Pérez MSc. Mercedes Cruz Bourrell Lic. Tomás Díaz Pérez MSc. Mercedes Cruz Bourrell Según la historia de la humanidad, las plagas no existieron siempre, sino que surgieron con la agricultura. No obstante, las pérdidas causadas por las

Más detalles

El control de plagas y enfermedades

El control de plagas y enfermedades Control de plagas y enfermedades en parques y jardines El Control Integrado consiste en un uso de insectos depredadores o parásitos de plagas y de productos fitosanitarios respetuosos con el medio ambiente

Más detalles

DATOS SOBRE EL USO DEL CONTROL BIOLÓGICO Y TECNOLÓGICO DE PLAGAS EN LOS CÍTRICOS DE MURCIA

DATOS SOBRE EL USO DEL CONTROL BIOLÓGICO Y TECNOLÓGICO DE PLAGAS EN LOS CÍTRICOS DE MURCIA DATOS SOBRE EL USO DEL CONTROL BIOLÓGICO Y TECNOLÓGICO DE PLAGAS EN LOS CÍTRICOS DE MURCIA ALFONSO LUCAS ESPADAS Servicio de Sanidad Vegetal Cartagena, 19-20 noviembre 2013 Plagas más importantes y alternativas

Más detalles

Control Biológico de plagas del maíz. Dr. Samuel Ramírez Alarcón

Control Biológico de plagas del maíz. Dr. Samuel Ramírez Alarcón Control Biológico de plagas del maíz Dr. Samuel Ramírez Alarcón México produce el 2.7% del maíz en el mundo (23 millones de toneladas en 2010),siendo el 4º productor a nivel global, detrás de Estados Unidos,

Más detalles

Alfredo Lacasa Plasencia

Alfredo Lacasa Plasencia Jornadas sobre Producción Ecológica. Foro Agrario Tecnología de protección de los producciones vegetales hortícolas Alfredo Lacasa Plasencia Instituto Murciano de Investigación y Desarrollo Agrario y Alimentario

Más detalles

TEMA 8. CONTROL BIOLÓGICO DE PLAGAS

TEMA 8. CONTROL BIOLÓGICO DE PLAGAS TEMA 8. CONTROL BIOLÓGICO DE PLAGAS INTRODUCCIÓN Las plagas causan grandes pérdidas económicas, de no existir la producción de alimentos aumentaría una tercera parte Individuo Población (25 M) = Plaga

Más detalles

Manejo Integrado de Plagas

Manejo Integrado de Plagas Manejo Integrado de Plagas Marcos Gerding P. Ingeniero Agrónomo M.Sc. megerding@biobichoschile.cl www.biobichos.cl Huevo Plantas resistentes Plantas resistentes Larva Control Biológico Control Biológico

Más detalles

I. Comunidad Autónoma

I. Comunidad Autónoma Página 32119 I. Comunidad Autónoma 3. Otras disposiciones Consejería de Agricultura y Agua 10825 Orden de 4 de agosto de 2014, de la Consejería de Agricultura y Agua por la que se regulan las normas técnicas

Más detalles

3. Otras disposiciones

3. Otras disposiciones Página núm. 98 BOJA núm. 184 Sevilla, 20 de septiembre 2010 3. Otras disposiciones CONSEJERÍA DE AGRICULTURA Y PESCA RESOLUCIÓN de 10 de septiembre de 2010, de la Dirección General de la Producción Agrícola

Más detalles

Control de plagas en hortícolas protegidas: Almería, el año de la transición

Control de plagas en hortícolas protegidas: Almería, el año de la transición Jan van der Blom jvdblom@coexphal.es Dr. Entomólogo, Dpto. Control de Plagas COEXPHAL. Es evidente que la campaña de este año entrará en la historia por marcar un cambio fundamental en el control de plagas

Más detalles

ANEXO IV HERBICIDAS PERMITIDOS EN PRODUCCION INTEGRADA EN FRUTALES DE HUESO TIPO DE ACCION PRODUCTOS RECOMENDACIONES

ANEXO IV HERBICIDAS PERMITIDOS EN PRODUCCION INTEGRADA EN FRUTALES DE HUESO TIPO DE ACCION PRODUCTOS RECOMENDACIONES ANEXO IV HERBICIDAS PERMITIDOS EN PRODUCCION INTEGRADA EN FRUTALES DE HUESO TIPO DE ACCION PRODUCTOS RECOMENDACIONES FOLIARES -Antigramineos específicos autorizados en el cultivo. s localizados con una

Más detalles

Creciendo en Armonía. Consideraciones para el control químico del Pulgón amarillo del sorgo. Ing. Elias Tapia. Gerente Nacional de Desarrollo BAYER

Creciendo en Armonía. Consideraciones para el control químico del Pulgón amarillo del sorgo. Ing. Elias Tapia. Gerente Nacional de Desarrollo BAYER Creciendo en Armonía Consideraciones para el control químico del Pulgón amarillo del sorgo Ing. Elias Tapia. Gerente Nacional de Desarrollo BAYER Contenido Situación actual del pulgón amarillo del sorgo

Más detalles

Cuba. Fernández-Larrea Vega, Orietta PASADO, PRESENTE Y FUTURO DEL CONTROL BIOLÓGICO EN CUBA Fitosanidad, vol. 11, núm. 3, septiembre, 2007, pp.

Cuba. Fernández-Larrea Vega, Orietta PASADO, PRESENTE Y FUTURO DEL CONTROL BIOLÓGICO EN CUBA Fitosanidad, vol. 11, núm. 3, septiembre, 2007, pp. Fitosanidad ISSN: 1562-3009 nhernandez@inisav.cu Instituto de Investigaciones de Sanidad Vegetal Cuba Fernández-Larrea Vega, Orietta PASADO, PRESENTE Y FUTURO DEL CONTROL BIOLÓGICO EN CUBA Fitosanidad,

Más detalles