Reencontrando la espacialidad en el arte público del Perú



Documentos relacionados
Nuevos avances en el desarrollo de vacunas frente a la peste porcina africana

Efectos de la administración de un análogo del GLP-1 sobre las células endocrinas del páncreas

ADVERTIMENT ADVERTENCIA WARNING

Los profesores de lengua y literatura ante el fracaso escolar: Un reto asumible

Potential of genetically modified ensheathing cells for regeneration after spinal cord injury

Edurne Mazarico Gallego

Lupus eritematoso cutáneo: estudio clínico e inmunológico

La Doctrina de la Creación en Maimónides y Santo Tomás de Aquino

Energy Harvesting-Aware Resource Management for Wireless Body Area Networks

J. Cristina Ballart Ferrer

ADVERTIMENT ADVERTENCIA WARNING


Universitat de Barcelona. Facultad de Medicina. Departamento de Cirugía y Especialidades Quirúrgicas

Cosmología y naturaleza mbya-guaraní

Tenencia de la tierra y conflicto social en la colonización de la Selva Lacandona de Chiapas, México ( )

Las vidrieras góticas mediterráneas: composición química, técnica y estilo

Mecanismos de degeneración axonal en neuroinflamación: papel de la disfunción mitocondrial

Water and clean energy services in developing countries: Regulation and evaluation of universal service policies

L Orestea d Èsquil a la traducció de Pier Paolo Pasolini

Análisis de las principales respuestas psicológicas relacionadas con el uso de los sistemas de recomendación de sitios web comerciales

Educación para la sostenibilidad: El desafío en la Amazonia brasileña

Ferro-carriles en Barcelona. Movilidad y accesibilidad y su impacto sobre las transformaciones sociales y espaciales de la ciudad

Chemoenzymatic Synthesis of Carbohydrates and Derivatives with Engineered D-Fructose-6-Phosphate Aldolase

Tenencia de la tierra y conflicto social en la colonización de la Selva Lacandona de Chiapas, México ( )

Dinàmica i funcionalitat de KRas en els endosomes

Factores responsables de la pérdida de los efectos beneficiosos de los estrógenos en el sistema cardiovascular

Efecto de la electrocoagulación selectiva del esbozo de los miembros del embrión de pollo sobre el crecimiento de las extremidades

BioDiseño. Aportes Conceptuales de Diseño en las Obras de los Animales. Héctor Fernando García Santibáñez Saucedo

UNIVERSIDAD DE BARCELONA FACULTAD DE MEDICINA FACIAL DEL PERRO. ANÁLISIS DE LAS NEURONAS DE ORIGEN DE LOS RAMOS PERIFÉRICOS DEL NERVIO FACIAL,

Ús de l'espai de l'hàbitat en el sisó (Tetrax tetrax) durant el període reproductor: aspectes aplicats a la conservació en hàbitats agraris

Metodologies d'ensenyament i aprenentatge i factors de percepció de l'art en l'educació primària.

Sandra Arellano Correa

Miren Ettcheto Arriola

Análisis de las portadas impresas en México de 1820 hasta 1845: una visión del sector editorial a través de los libros y sus portadas

El fenómeno del abandono en la Universidad de Barcelona: el caso de ciencias experimentales

Utilización de células madre adiposas en procesos de regeneración ósea guiada en defectos de tamaño crítico de la cortical vestibular

ADVERTIMENT ADVERTENCIA WARNING

Generació d un model de malaltia mitocondrial humana en Drosophila melanogaster

La incidencia emocional de la música corporal como conductora educativa en la etapa infantil

Enantio- and Diastereoselective Cyclocondensation Reactions. Stereocontrolled Access to Azabicycles and Application to Natural Product Synthesis

La creación artística en la educación de las personas con discapacidad intelectual. La autodeterminación

Conocimiento y aplicación de los principios éticos y deontológicos por parte de los psicólogos forenses expertos en el ámbito de familia

La creación artística en la educación de las personas con discapacidad intelectual. La autodeterminación

Reencontrando la espacialidad en el arte público del Perú

UNIVERSIDAD DE BARCELONA FACULTAD DE MEDICINA FACIAL DEL PERRO. ANÁLISIS DE LAS NEURONAS DE ORIGEN DE LOS RAMOS PERIFÉRICOS DEL NERVIO FACIAL,


El archivo y las tipologías fotográficas. De la Nueva Objetividad a las nuevas generaciones de fotógrafos en Alemania:

Conocimiento y aplicación de los principios éticos y deontológicos por parte de los psicólogos forenses expertos en el ámbito de familia

Inducción experimental transplacentaria y neonatal de tumores nerviosos a ratas Wistar con etilnitrosourea

Inducción experimental transplacentaria y neonatal de tumores nerviosos a ratas Wistar con etilnitrosourea

Desenvolupament de tècniques moleculars avançades per la monitorització de l impacte per microcontaminants

El archivo y las tipologías fotográficas. De la Nueva Objetividad a las nuevas generaciones de fotógrafos en Alemania:

L Orquestra de Cambra d Acordions de Barcelona (OCAB): Estudio histórico

Modelos geológicos en 3D de la isla de Tenerife

Monumentos públicos en espacios urbanos de Lima

Alteraciones traqueales provocadas por manguitos durante la intubación

Teoría y técnica de la Consolidación Contable

Inducción experimental transplacentaria y neonatal de tumores nerviosos a ratas Wistar con etilnitrosourea

Estudio comparado de la conducta nidificadora de los chimpancés ( Pan troglodytes schweinfurthii

Inducción experimental transplacentaria y neonatal de tumores nerviosos a ratas Wistar con etilnitrosourea

La toma de apuntes, su uso y enfoque de aprendizaje en estudiantes universitarios

Estudio sobre la flora, fitosociología, ecología y corología de los mixomicetes de España

Análisis José Juan Batres González

Monumentos públicos en espacios urbanos de Lima

Inducción experimental transplacentaria y neonatal de tumores nerviosos a ratas Wistar con etilnitrosourea

Departament de Geoquímica, Petrologia i Prospecció Geològica Universitat de Barcelona Programa de Doctorat de Ciències de la Terra Bienni

Seminario de Especialización Profesional y Seminario de Elaboración de Trabajo de investigación

La Bolsa de Productos de Lima: Una alternativa viable de. comercialización.

Inauguración de la Cantera Inca del pintor Peruano Ricardo Wiesse

UNIVERSIDAD DE GUAYAQUIL

Formación Continuada y varias voces del profesorado de educación infantil de Blumenau: Una propuesta desde dentro

6.1 Profesorado disponible para llevar a cabo el plan de estudios propuesto

Marketing de Servicios

Cómo sistematizar una experiencia?

PERSENTACIÓN OBJETIVOS

I. Antecedentes. 1. La que se realiza en tiempo real, sin grabaciones de por medio, y 2. La que guarda las imágenes en dispositivos.

POLÍTICA DE PRIVACIDAD DEL SITIO WEB DE KARDAMILI. Lineamientos generales

Las instituciones privadas de educación se caracterizan por brindar una. formación integral a la sociedad; la propuesta educativa que se hace a la

Análisis de las enseñanzas de posgrado para fisioterapeutas, tras la adaptación universitaria al Espacio Europeo de Educación Superior.

DIPLOMADO EN ENSEÑANZA CONTEMPORÁNEA DE LAS ARTES VISUALES UNIVERSIDAD ALBERTO HURTADO FACULTAD DE FILOSOFÍA Y HUMANIDADES DEPARTAMENTO DE ARTE

PROYECTOS DI V NORMALlZAClON DOCUMENTAL

LA CIUDAD COMO ESCUELA Martina Minucci

1.0 Planteamiento del problema

CAPÍTULO I. Introducción. Hacer turismo es más que llegar a un lugar de ensueño, reservar habitaciones en hoteles o

Se encabeza este apartado puntualizando del modo siguiente:

GUIA PARA LA COORDINACIÓN DE RESEÑAS Revista Iberoamericana. La creación de un Equipo Coordinador de Reseñas en el IILI sigue el propósito de poder

Proyecto PIIISA 2014 / 2015 Presentación de Proyectos

Guía de Planificación Estratégica de la Informática Educativa

CAPÍTULO PROBLEMA

DIPLOMA DE POSGRADO EN EDUCACIÓN Y CULTURA

SISTEMA NACIONAL DE INFORMACIÓN CIENTÍFICA DEL SINACYT - SICS

Doctorado en Bellas Artes Código D028

FACULTAD DE ADMINISTRACIÓN HOTELERA, TURISMO Y GASTRONOMÍA. LIMA, PERÚ

DESCRIPCIÓN DE CURSOS

Máster Universitario en Prevención de Riesgos Laborales

Formación Continuada y varias voces del profesorado de educación infantil de Blumenau: Una propuesta desde dentro

La prosòdia del friülà en el marc de l Atles Multimèdia de Prosòdia de l Espai Romànic

MEMORIAS SEMANA DE LA FACULTAD DE ARQUITECTURA E INGENIERÍA

La mujer como personaje teatral: reflejo y evolución de la figura femenina en las dramaturgas catalanas ( )

Guía de instalación de la carpeta Datos de IslaWin

Transcripción:

Reencontrando la espacialidad en el arte público del Perú Verónica Crousse Rastelli ADVERTIMENT. La consulta d aquesta tesi queda condicionada a l acceptació de les següents condicions d'ús: La difusió d aquesta tesi per mitjà del servei TDX (www.tesisenxarxa.net) ha estat autoritzada pels titulars dels drets de propietat intel lectual únicament per a usos privats emmarcats en activitats d investigació i docència. No s autoritza la seva reproducció amb finalitats de lucre ni la seva difusió i posada a disposició des d un lloc aliè al servei TDX. No s autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant al resum de presentació de la tesi com als seus continguts. En la utilització o cita de parts de la tesi és obligat indicar el nom de la persona autora. ADVERTENCIA. La consulta de esta tesis queda condicionada a la aceptación de las siguientes condiciones de uso: La difusión de esta tesis por medio del servicio TDR (www.tesisenred.net) ha sido autorizada por los titulares de los derechos de propiedad intelectual únicamente para usos privados enmarcados en actividades de investigación y docencia. No se autoriza su reproducción con finalidades de lucro ni su difusión y puesta a disposición desde un sitio ajeno al servicio TDR. No se autoriza la presentación de su contenido en una ventana o marco ajeno a TDR (framing). Esta reserva de derechos afecta tanto al resumen de presentación de la tesis como a sus contenidos. En la utilización o cita de partes de la tesis es obligado indicar el nombre de la persona autora. WARNING. On having consulted this thesis you re accepting the following use conditions: Spreading this thesis by the TDX (www.tesisenxarxa.net) service has been authorized by the titular of the intellectual property rights only for private uses placed in investigation and teaching activities. Reproduction with lucrative aims is not authorized neither its spreading and availability from a site foreign to the TDX service. Introducing its content in a window or frame foreign to the TDX service is not authorized (framing). This rights affect to the presentation summary of the thesis as well as to its contents. In the using or citation of parts of the thesis it s obliged to indicate the name of the author.

REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ VERONICA CROUSSE RASTELLI DIRECTOR: ANTONI REMESAR TESIS PRESENTADA PARA LA DEFENSA DEL GRADO DE DOCTOR. ENERO 2011 UNIVERSIDAD DE BARCELONA PROGRAMA DE DOCTORADO (EEES) ESPACIO PÚBLICO Y REGENERACIÓN URBANA: ARTE, TEORÍA Y CONSERVACIÓN DEL PATRIMONIO 1

VERONICA CROUSSE RASTELLI 2

REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ VERONICA CROUSSE RASTELLI DIRECTOR: ANTONI REMESAR TESIS PRESENTADA PARA LA DEFENSA DEL GRADO DE DOCTOR. ENERO 2011 UNIVERSIDAD DE BARCELONA PROGRAMA DE DOCTORADO (EEES) ESPACIO PÚBLICO Y REGENERACIÓN URBANA: ARTE, TEORÍA Y CONSERVACIÓN DEL PATRIMONIO 3

VERONICA CROUSSE RASTELLI 4

REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ RESUMEN La investigación que se desarrolla en esta tesis doctoral tiene como centro la problemática del arte público y del espacio público en el Perú contemporáneo. La motivación para investigar estos temas se explica por las continuas polémicas acerca de la gestión del espacio público local donde se evidencia la desconexión entre los proyectos propuestos o ejecutados con los avances del arte público internacional, así como la falta de atención a la herencia cultural local, cuyas potencialidades como referente, no solo formal, no se están aprovechando. Además, las actuaciones locales muestran problemas de carácter conceptual y metodológico, donde se hace evidente la necesidad de plantear una renovación. Ésta se podría llevar a cabo -es nuestra hipótesis- tanto integrando las experiencias urbanísticas, sociales y las políticas de gestión del arte público de otras ciudades, como recuperando los principios de uso y modelación del territorio en la época precolombina. Esta investigación tiene como objetivo concreto, en primer lugar, sentar las bases conceptuales y metodológicas que permitan incluir el arte público contemporáneo en las ciudades peruanas respetando sus tradiciones e identidad cultural y, en segundo lugar, elaborar propuestas de buenas prácticas para la gestión y producción del arte público, especialmente dirigidas a los funcionarios públicos y artistas locales. Para abarcar un tema tan amplio, ha sido necesario plantear esta investigación explorando diferentes campos disciplinares y enlazando referencias culturales heterogéneas, pero buscando siempre aquellos valores y principios que, siendo contemporáneos, sean también cercanos a nuestra propia tradición y especificidad cultural. En este sentido se ha comenzado estudiando el Land art, que desde fines de los años 60 ha experimentado la relación obra-contexto, abriendo un nuevo espacio artístico que integra el paisaje y la arquitectura y que ubica su centro significativo ya no en el objeto y la representación sino en la función y en la dicotomía natural/cultural. Muchas de estas ideas han revertido en el entorno urbano a través de obras espacializadas, parques escultóricos y jardines, confrontando a los artistas con las restricciones y necesidades del espacio público urbano y extraurbano. Así, el concepto de arte público se ha ido desarrollando y en este proceso las experiencias y las prácticas de los programas de arte de las ciudades han sido fundamentales. Como ejemplo de ello, hemos analizado los criterios que han guiado la permanente inclusión del arte público en Barcelona desde la década de los ochenta. Dentro del contexto peruano, se ha hecho un análisis de la configuración del paisaje en el Perú, empezando desde la modelación 5

VERONICA CROUSSE RASTELLI del territorio precolombino, su espacialidad y su complementariedad entre obra y entorno, identificando puntos de encuentro con la espacialidad del arte contemporáneo analizado anteriormente. A continuación hemos analizado las tendencias contemporáneas de arte público y de configuración de espacios públicos peruanos, tanto en la producción especializada -concentrada principalmente en Limacomo la mayoritaria producción informal o no profesional, así como los contados casos del arte público peruano en que lo precolombino ha sido tomado como referente. Con esto hemos constatado que si bien los valores espaciales precolombinos se han casi perdido y ya no forman parte del diseño de los espacios públicos oficiales, sin embargo sobreviven de manera inconsciente en ciertas manifestaciones espontáneas, utilitarias y productivas, de los entornos rurales. Finalmente, el análisis, relación y confrontación de todos estos temas ha sido fundamental para elaborar los lineamientos y buenas prácticas para el arte público peruano, planteándolos como una convergencia entre los principios y criterios del arte contemporáneo y los valores de la espacialidad y del paisaje en el Perú. SUMMARY The research undertaken in this doctoral thesis examines the existing challenges in public art and the configuration of public spaces in present day Peru. The motivation to look into this issue arose from the detachment between local public art production and current international tendencies as well as the disregard for local cultural legacy. This condition not only fails to make use of the principles of the cultural legacy but also is unable to use them in public space situations where they are sought. After studying artistic expressions and the configuration of public spaces in this country, we find conceptual as well as methodological predicaments. The patent needs to integrate the notions and functions of contemporary public art become evident and also the conceptual reinterpretation of pre-columbian spatiality as regards modelling of the landscape. A central aim of this study is to contribute with specific guidelines concerning coherent practises in public art, which will enable local policy to incorporate contemporary public art in the design of Peruvian public spaces. In order to cover such an extensive theme, the research has been projected employing an interdisciplinary approach covering diverse cultural references and probing such principles that while retaining their contemporariness are close to our own cultural tradition. Attention has been placed on contemporary art in particular the Land Art of the 1960s and its relation between work of art and context. This opens up to a spatiality, which 6

REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ intermixes landscape and architecture and which shifts its meaning from the object and what it represents to the natural and cultural dichotomy. Many of these concerns are to be found in the urban landscape such as in spatial works, sculpture parks, contemporary gardens that face artists with the conditions of the urban public space. The concept of public art has been developed and in this process, the experiences and practises of city arts programmes, has been fundamental. In this respect we have analysed the criteria, which has conducted the permanent inclusion of public art in the city of Barcelona since the 1980s. Within the local context, we have analysed the configuration of the Peruvian landscape, from the moulding of the pre-columbian terrain, its links between work of art and landscape and its links with contemporary arts. We have come to the conclusion that these principles have been lost in the make up of contemporary public spaces but remain, unconsciously in rural utilitarian circumstances. We have analysed contemporary tendencies in the configuration of public spaces in the mainstream as well as in the unofficial manifestation and also the pre-columbian influence in Peruvian public art. The analysis, relation and contrasting of all these themes have been fundamental in the generation of guidelines for Peruvian public art, presenting as a central idea, the convergence of contemporary values in spatiality and the Peruvian landscape. 7

VERONICA CROUSSE RASTELLI AGRADECIMIENTOS Agradezco en primer término el apoyo de la Pontificia Universidad Católica del Perú, y en especial a su Vicerrectorado Académico, en los doctores Marcial Rubio Correa y Efraín Gonzales de Olarte, cuyo generoso financiamiento me ha permitido cursar este doctorado. A mi director de tesis, doctor Antoni Remesar, por el equilibrio con el cual ha sabido dirigir mi trabajo. Su constante exigencia, orientación y revisiones, ha abierto las posibilidades y canalizado los rumbos de la investigación. A la Comisión de Seguimiento de enero de 2010, conformada por Pedro Brandão, João Pedro Costa y Joana Cunha Leal, quienes con su atento análisis y acertadas sugerencias sobre el trabajo en proceso me aportaron puntos de vista distintos y valiosos que me ayudaron a mejorar esta tesis. A mi esposo Umberto Roncoroni, por su permanente ayuda, apoyo e intercambio de ideas, así como a mi hijo Adriano por su paciencia y buen humor, que me ha ayudado a superar momentos difíciles. A toda mi familia por su apoyo y comprensión, en especial a mis padres Giuliana y Jacques, que compartiendo conmigo intereses y voluntades, me han dado las bases sin las cuales no hubiera podido hacer esta investigación. Dedico este trabajo a mi padre, que transmitiéndome su amor y admiración por lo precolombino me enseñó a ver su belleza y descubrir sus valores, dejándome un gran legado. 8

REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ ÍNDICE RESUMEN 5 SUMMARY 6 AGRADECIMIENTOS 8 ÍNDICE 9 INTRODUCCIÓN 15 OBJETIVOS Y METODOLOGÍA 19 CAPÍTULO 1 CONCEPTOS DE CONTEXTUALIZACIÓN: ARTE, PAISAJE, TERRITORIO, ARTE PÚBLICO 23 INTRODUCCIÓN 23 LAS INSTALACIONES ESCULTÓRICAS Y SUS RELACIONES CON EL PAISAJE 25 LA RELACIÓN ENTRE ARTE, PAISAJE Y TERRITORIO 26 LA ESCULTURA: MÁS ALLÁ DEL MONUMENTO Y DEL DESBORDAMIENTO DISCIPLINAR 30 LA ESCULTURA HACIA EL PAISAJE, LA ARQUITECTURA Y EL ARTE PÚBLICO 33 EL PAISAJE Y JARDÍN URBANO COMO ARTE PÚBLICO 39 EL PAISAJE EN EL ARTE 40 JARDINES, PARQUES Y PAISAJES COMO ARTE 42 LA ESPACIALID AD Y EL ARTE 46 LA ESPACIALIDAD EN LOS JARDINES Y EN EL ARTE 46 ESPACIALIDAD RURAL Y ESPACIALIDAD URBANA 48 DEFINIENDO EL ARTE ESPACIALIZADO 51 ARTE ESPACIALIZADO 52 CRITERIOS Y PRÁCTICAS DEL ARTE PÚBLICO DESDE 1980. ALGUNOS CASOS EMBLEMÁTICOS 53 LA EXPERIENCIA DE BARCELONA 54 BARCELONA: CRITERIOS Y NO REGLAMENTOS 57 BARCELONA: LA RELACIÓN ENTRE ARTE Y ESPACIO PÚBLICO 58 ARTE ESPACIALIZADO EN BARCELONA 61 9

VERONICA CROUSSE RASTELLI ALGUNAS REFLEXIONES FINALES SOBRE EL ARTE PÚBLICO EN BARCELONA 64 EL ARTE ESPACIALIZADO AL ESPACIO PÚBLICO URBANO. ALGUNOS CASOS EJEMPLARES EN EL CONTEXTO INTERNACIONAL 66 AL AN SONFIST; PAISAJES NATURALES/CULTURALES 66 SIAH ARMAJANI; ARTE PARA LA COMUNID AD 70 DANI KARAVAN; ESPACIOS DE MEMORIA, DIÁLOGO ENTRE NATURALEZA Y CONSTRUCCIÓN 73 MAYA LIN; MEMORIALES, PAISAJE Y TOPOGRAFÍA 76 KRZYSZTOF WODICZKO; MONUMENTOS DEMOCRÁTICOS 80 ARTE ESPACIALIZADO EN EL ESPACIO PÚBLICO: ASPECTOS COINCIDENTES DE LOS CASOS. 84 CONCLUSIONES 86 CAPÍTULO 2 LOS VALORES DEL PAISAJE PRECOLOMBINO Y LA ESPACIALIDAD EN EL PERÚ CONTEMPORÁNEO 89 LA COSMOVISIÓN PRECOLOMBINA 90 PRINCIPIO DE DUALISMO Y COMPLEMENTARIEDAD 91 TIEMPO Y ESPACIO COMO UNIDAD DINÁMICA 92 EL TERRITORIO COMO UNIDAD 92 CARÁCTER UTILITARIO DE LAS OBRAS PRECOLOMBINAS 93 CARÁCTER COLECTIVO Y RITUAL DE LAS CONSTRUCCIONES 94 EL PAISAJE Y LA ESPACIALIDAD PRECOLOMBINA 96 COSMOVISIÓN Y PAISAJES CULTURALES PRECOLOMBINOS 96 ESPACIALIDAD PRECOLOMBINA 100 TERRITORIO Y PAISAJE CULTURAL PRECOLOMBINO 101 PAISAJE DE SUPERFICIE. EN TRAMA Y RELIEVE 101 PAISAJE DE SUPERFICIE. EN LÍNEA 106 PAISAJE DE PIEDRA Y AGU A 107 PAISAJES DE TIERRA, AGUA Y VIENTO 110 10

REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ PAISAJE EVOCADO. PAISAJES EN MINIATURA, PARA JUGAR Y SOÑAR 114 PAISAJE DEL ABAJO 115 IDENTIDAD, TERRITORIO Y PAISAJE EN EL PERÚ PRE Y POST COLONIAL 116 PAISAJE PRECOLOMBINO 116 EL PAISAJE EN LA COLONIA 120 LIMA 120 UNA NUEVA MANERA DE ENTENDER Y OPERAR EN EL TERRITORIO124 EL PAISAJE REPUBLICANO 127 PAISAJISMO DEL S. XX. EL ORNATO PÚBLICO Y EL PARQUE URBANO MODERNO 129 LA CIUDAD POPULAR 132 LA CIUDAD NEOLIBERAL Y EL ESPACIO PÚBLICO 137 CONFORMACIÓN TERRITORIAL E IMAGEN DE LIMA 138 EL PAISAJE Y EL ESPACIO PÚBLICO CONTEMPORÁNEO PERUANO 140 PAISAJE CHICHA ACULTURADO 142 PAISAJE DEL NEO NACIONALISMO REGIONAL 143 PAISAJISMO CHICHA DE REGISTRO PROFESIONAL 144 PAISAJISMO DE TRADICIÓN ACADÉMICA INTERNACIONAL 145 PAISAJISMO POPULAR DE LA TRADICIÓN NAIVE 146 PAISAJE SIN PAISAJISTAS DE LA TRADICIÓN URBANO POPULAR. LOS JARDINES DE BARRIADA 147 NUEVO PAISAJISMO: PARQUES DE RETIRO 148 NUEVO PAISAJISMO: EL ECOJARDÍN SILVESTRE 149 PAISAJISMO DE PREEXISTENCIAS. ESPACIOS HISTÓRICOS 150 LA ESPACIALIDAD PRECOLOMBINA COMO REFERENTE EN EL ARTE CONTEMPORÁNEO 151 ESPECIFICIDAD DEL PAISAJE CULTURAL PRECOLOMBINO 152 LO PRECOLOMBINO Y EL ARTE CONTEMPORÁNEO 154 MANIFESTACIONES ESTÉTICAS DE ORDEN ESPONTÁNEO EN EL TERRITORIO 156 LA RELACIÓN CON LA HERENCIA PRECOLOMBINA 157 11

VERONICA CROUSSE RASTELLI EL PROCESO EMERGENTE 158 DEFINICIÓN 158 CLASIFICACIÓN 159 CONFIGURACIONES INTENCIONALES 160 CONFIGURACIONES ESPONTÁNEAS 174 CONCLUSIONES 180 CAPÍTULO 3 LA INFLUENCIA DE LO PRECOLOMBINO EN EL ARTE CONTEMPORÁNEO PERUANO: LA RELACIÓN ENTRE LA OBRA, SU PAISAJE Y AMBIENTE. ESTUDIO DE CASOS 183 LO PRECOLOMBINO COMO REFERENTE EN EL ARTE CONTEMPORÁNEO PERUANO 185 OBRA DE EMILIO RODRÍGUEZ LARRAÍN 185 CANTUTAS, CERRO PINTADO DE RICARDO WIESSE 201 CONSTRUCCIÓN, CONQUISTA Y RECUPERACIÓN, DE ALEJANDRO JAIME 209 ENTREVISTA A ALEJANDRO JAIME; CONSTRUCCIÓN, CONQUISTA Y RECUPERACIÓN 217 CONCLUSIONES 233 CAPÍTULO 4 PROYECTOS DE RENOVACIÓN URBANA Y ARTE PÚBLICO EN LIMA ENTRE 1990-2008. ESTUDIO DE CASOS. 237 OBRAS EN EL ESPACIO PÚBLICO DE LIMA 239 MURAL DE LA VÍA EXPRESA, 1 KILÓMETRO DE ARTE PÚBLICO 239 ENTREVISTA A RICARDO WIESSE; MURAL DE LA VÍA EXPRESA Y CANTUTAS 248 PARQUE CENTRAL DE MIRAFLORES, INAUGURANDO EN LIMA UN NUEVO MODELO DE REGENERACIÓN URBANA 275 ALAMEDA CHABUCA GRANDA, ABRIENDO LA CIUDAD AL RÍO RÍMAC 285 ENTREVISTA A JAVIER ARTADI; PARQUE CENTRAL DE MIRAFLORES Y ALAMEDA CHABUCA GRANDA 296 EL OJO QUE LLORA, MONUMENTO CONTEMPORÁNEO 333 ENTREVISTA A LIKA MUTAL; EL OJO QUE LLORA 347 PARQUE DE LA RESERVA - CIRCUITO MÁGICO DEL AGUA, REGENERACIÓN DE UN PARQUE MONUMENTAL 357 12

REENCONTRANDO LA ESPACIALIDAD EN EL ARTE PÚBLICO DEL PERÚ CONCLUSIONES 368 CAPÍTULO 5 PRINCIPIOS ORIENTADORES Y PROPUESTAS PARA LA GESTIÓN Y PRODUCCIÓN DEL ARTE PÚBLICO. 373 INTRODUCCIÓN 373 MARCO TEÓRICO 375 CRITERIOS GENERALES PARA LA GESTIÓN DEL ARTE PÚBLICO 380 PROPUESTA PARA UNA GUÍA DE BUENAS PRÁCTICAS DE DISEÑO Y DESARROLLO DE PROYECTOS DE ARTE PÚBLICO 382 OBSERVACIONES FINALES 385 CONCLUSIONES FINALES 389 ÍNDICE ANALÍTICO 397 OBRA FOTOGRÁFICA CREADA PARA ESTA TESIS 401 BIBLIOGRAFÍA 406 OTROS SITOS CONSULTADOS EN INTERNET 412 DOCUMENTOS CONSULTADOS 414 NOTAS Y CITAS 416 13

VERONICA CROUSSE RASTELLI 14