Cadernos do S. N. de CC OO de Galicia A economía galega no segundo trimestre de 2013 Outubro de 2013

Transcripción

1

2 Cadernos do S. N. de CC OO de Galicia A economía galega no segundo trimestre de 2013 Outubro de 2013 Elaboración: Secretaría de Política Económica e Sectorial e Gabinete Económico

3 Presentación...5 ÍNDICE A debilitación da actividade económica...6 Sen crecemento económico non hai emprego...8 O emprego feminino xa é o máis prexudicado...9 Derrúbase o emprego asalariado...9 e sobre todo o público...10 A afiliación á seguridade social e o paro rexistrado non gardan proporcionalidade...11 A reforma laboral facilita os despedimentos colectivos...12 O custo salarial comeza a subir na primeira metade do ano...12 A crise está sendo utilizada para impoñer unha redistribución inxusta da renda...13 As traballadoras e traballadores cubertos pola negociación colectiva están a perder poder adquisitivo...14 A caída da actividade tamén inflúe na sinistralidade laboral...15 Unha cifra inédita de desemprego...16 e un peso crecente do paro de longa duración...17 mentres baixa a cobertura de desemprego...17 Síntese...18

4 .

5 PRESENTACIÓN Neste documento presentamos a situación da economía galega unha vez rematado o segundo trimestre do ano. Revela, unha vez máis, a evidente caída da actividade económica e, canda ela, a do emprego. O que comezou sendo unha crise industrial hai tempo que se desprazou ao sector dos servizos, pois é aquí onde se concentra a maior parte da destrución de postos de traballo en Galicia. Neste segundo trimestre, nin sequera os tradicionalmente positivos efectos da contratación estacional do verán lograron amortecer o incremento do desemprego e a caída da afiliación á seguridade social: por primeira vez en máis dunha década, o número de afiliados e afiliadas en Galicia está por baixo do millón de persoas. O colectivo máis danado é, sen dúbida, o dos traballadores e traballadoras por conta allea, especialmente no caso das mulleres. Os efectos máis perniciosos da crise poderíanse mitigar cunha política diferente por parte do Goberno galego. Por exemplo, mantendo o sector público como un dos motores da nosa economía. Porén, o axuste neste ámbito, tanto de salarios como de persoal, non contribuíu en absoluto a estimular a demanda interna, senón todo o contrario: alimentou o círculo vicioso da caída do consumo e do aumento do paro, especialmente nefasto para as case cen mil familias galegas que carecen de ingresos. 5

6 A DEBILITACIÓN DA ACTIVIDADE ECONÓMICA O produto interior bruto (PIB) de Galicia estancouse no segundo trimestre de 2013 e, con respecto ao mesmo período do ano anterior, cae un 1,4 %. Continúa, pois, a caída da actividade e, con seguridade, estenderase durante todo o 2013 e moi probablemente a boa parte de A caída interanual do PIB no segundo trimestre de 2013 é algo inferior á do trimestre anterior pero, con todo, mantense moi por riba da do segundo trimestre de 2012 ( 1,4 % fronte a 0,9 %). Polo tanto, o ritmo anual de caída do PIB no que vai de 2013 é maior que en VARIACIÓN DO PIB PERÍODO TAXA DE VARIACIÓN ANUAL ,5% ,9% TAXA DE VARIACIÓN TRIMESTRAL I trimestre ,9% 0,3% II trimestre ,9% 0,3% III trimestre ,4% 0,4% IV trimestre ,6% 0,6% I trimestre de ,6% 0,4% II trimestre de ,4% 0,0 % A análise dos compoñentes do PIB confirma o derrubamento da demanda interna, que sofre as consecuencias dos recortes no gasto público, da perda de emprego, a deterioración das condicións laborais de quen aínda ten un emprego, a redución das pensións e as prestacións e tamén pola incerteza ante a evolución da economía. A demanda interna mingua no segundo trimestre a un ritmo anual do 3,2 %, unha décima máis que no trimestre anterior. No segundo trimestre de 2013 moderouse o ritmo anual de descenso do consumo dos fogares e mais do público: o primeiro cae nun 2,8 % (fronte ao 3,1 % no primeiro trimestre de 2013) e o consumo público retrocedeu un 1,9 % (fronte ao 2,6 % no primeiro trimestre de 2013). Pola contra, a formación bruta de capital (así se denomina o investimento público e privado tanto en bens de equipamento como en construción) intensificou a súa caída ata o 6,2 % (fronte ao 3,7 % no primeiro trimestre de 2013). 6

7 A diferenza entre a caída do 3,2 % da demanda interna e a redución do PIB do 1,4 % explícase pola contribución positiva do sector exterior, isto é, polo saldo entre as exportacións e as importacións. No segundo trimestre de 2013, as vendas ao exterior aumentaron a un ritmo anual do 4,8 %, un punto máis que no trimestre anterior. Nese período, as importacións só creceron un 1,2 % (0,9 % no primeiro trimestre de 2013). EVOLUCIÓN DO PIB (DEMANDA). EN TAXAS DE VARIACIÓN ANUAL II TRIMESTRE 2013 I TRIMESTRE 2013 II TRIMESTRE 2012 Consumo dos fogares 2,8 3,1 2,6 Consumo das AA. PP. 1,9 2,6 4,1 Formación bruta de capital 6,2 3,7 6,1 Demanda interna 3,2 3,1 3,7 Exportacións 4,8 3,8 7,7 Importacións 1,2 0,9 12,5 PIB 1,4 1,6 0,9 Na evolución sectorial do PIB en 2012, en especial a partir do segundo trimestre, prodúcese un cambio substancial no perfil da crise. Na segunda metade do ano, o sector dos servizos entra en recesión por primeira vez e, entón xa si, todos os sectores contribúen de forma negativa á evolución do PIB. Con todo, a radiografía da crise por sectores revela que a construción se mantén como a actividade máis danada pola crise, que, de feito, arrincou canda a explosión da burbulla inmobiliaria. O valor engadido bruto (VAB) das ramas da construción presenta unha variación anual negativa do 4,1 % no segundo trimestre de 2013 (fronte ao 4,0 % no primeiro trimestre de 2013). O VEB industrial non segue unha tendencia definida e presenta acusadas oscilacións nos últimos trimestres. En calquera caso, o incremento anual rexistrado no segundo trimestre de 2013 é inferior ao do trimestre precedente, ao pasar do 2,7 % ao 0,6 %. Pola contra, as ramas primarias (agricultura, gandería e pesca) e as dos servizos presentan unhas taxas de variación anuais menos negativas ca no primeiro trimestre de No entanto, merece certa atención o sector dos servizos porque xa acumula cinco trimestres con taxas de variación anuais negativas e evoluciona peor que en 2012; no segundo trimestre de 2012, a caída era do 0,2 % e no mesmo trimestre de 2013 xa é do 1,6 %. 7

8 EVOLUCIÓN DO PIB (OFERTA). EN TAXAS DE VARIACIÓN ANUAL II TRIMESTRE 2013 I TRIMESTRE 2013 II TRIMESTRE 2012 Sector primario 0,2% 2,9% 0,2 % Industria 0,6 % 2,7 % 2,4% Construción 4,1% 4,0% 4,9% Servizos 1,6% 2,5% 0,2% Variación VEB 1,4% 1,6% 0,9% SEN CRECEMENTO ECONÓMICO NON HAI EMPREGO É evidente que a caída da actividade económica se traslada ao mercado de traballo. Así pois, os datos da enquisa de poboación activa (EPA) do segundo trimestre de 2013 reflicten que o emprego evoluciona en Galicia peor que na media española, xa que se mantén estancado con respecto ao trimestre anterior, mentres que no Estado medra nun 0,9 %. Desde o segundo trimestre de 2012, pérdense postos de traballo en Galicia e o volume de emprego sitúase por debaixo do millón de ocupados, algo que non sucedía dende o ano É moi preocupante o ritmo acelerado da perda de emprego: o 3,4 % nos últimos doce meses, que contrasta coa caída do 1,4 % do PIB. Isto significa que a destrución de postos de traballo multiplica por case tres veces a caída na actividade, unha característica estrutural do noso precario mercado de traballo pero que tamén se ve potenciado pola Lei 2/2012 da reforma laboral. EVOLUCIÓN DO EMPREGO POR SECTORES SECTOR II TRIMESTRE 2013 VARIACIÓN CO VARIACIÓN CO ANO TRIMESTRE ANTERIOR ANTERIOR Primario Industria Construción Servizos Total A destrución de emprego é xeneralizada en todas as actividades no último ano, pero sobre todo na construción e na industria. Nos últimos tres meses, a dinámica do emprego vén marcada pola estacionalidade, xa que só se dá unha creación neta no sector primario e no dos servizos. Aínda así, a ocupación nos servizos só medrou un cativo 0,2 %. 8

9 O dato máis preocupante do trimestre é a perda de ocupación na industria e na construción, o que confirma que o axuste continúa nestes sectores. No segundo trimestre de 2013 perdéronse postos de traballo na industria e uns na construción, o que representa unha caída do 2 % e do 4 % respectivamente. O EMPREGO FEMININO XA É O MÁIS PREXUDICADO A propagación da crise ao sector dos servizos, e especialmente aos servizos públicos, despraza o peso do axuste cara ás mulleres. No segundo trimestre de 2013 acentúase esa tendencia: destrúense empregos femininos, mentres que os masculinos aumentaron na mesma cifra. En termos anuais, o emprego feminino tamén é o que máis se reduce ( ocupadas menos fronte a ocupados menos). Con todo, a poboación ocupada masculina só medrou un 0,25 % no segundo trimestre de 2013 e o emprego neto creado é a xornada parcial. EVOLUCIÓN DO EMPREGO POR SEXOS SEXO II TRIMESTRE 2013 VARIACIÓN VARIACIÓN CO TRIMESTRE ANTERIOR CO ANO ANTERIOR Mulleres Homes Total DERRÚBASE O EMPREGO ASALARIADO Desde o segundo trimestre de 2012, a destrución do emprego arremete contra os traballadores e traballadoras por conta allea. Así, o emprego asalariado sofre unha caída superior á do conxunto do emprego: o número de persoas ocupadas baixou en pero o de asalariadas fíxoo en En paralelo, o emprego autónomo medra. O peor é que no último trimestre tamén se perderon empregos asalariados, o que indica que, con gran probabilidade, continuará a perda de emprego por conta allea. 9

10 EVOLUCIÓN DO EMPREGO POR CATEGORÍAS PROFESIONAIS II TRIMESTRE 2013 VARIAC. TRIMESTRE VARIACIÓN CO ANO ANTERIOR ANTERIOR Asalariados/as Empregadores/as Autónomos/as Resto Total Nos últimos tres meses, os asalariadas e asalariados fixos cargan co peso do axuste porque se reducen en persoas. Pola contra, debido á estacionalidade, os temporais son máis. Ao integrar o segundo trimestre de 2013 no conxunto dos últimos doce meses, o número de persoas asalariadas con contrato indefinido reduciuse en e o de temporais en Expresado en porcentaxes dado o diferente peso de cada unha das categorías, supón unha caída do 4,6 % anual nos indefinidos e do 4,1 % nos temporais. EVOLUCIÓN DO EMPREGO ASALARIADO TIPO DE VARIAC. TRIMESTRE VARIACIÓN CO ANO II TRIMESTRE 2013 CONTRATO ANTERIOR ANTERIOR Indefinido Temporal Total A taxa de precariedade (porcentaxe de persoas asalariadas con contrato temporal) está no 22,5 % no segundo trimestre de 2013; sobe seis décimas no último trimestre e é case a mesma de hai un ano. E SOBRE TODO O PÚBLICO Como é sabido, a reforma laboral regulada pola Lei 2/2012 activa medidas específicas contra os empregados e empregadas públicos, como introducir de forma directa o despedimento nun colectivo que ata esta reforma se consideraba estable. Agora xa non é así: os empregados públicos sofren igual ou máis que os do sector privado a xeira de despedimentos. 10

11 No segundo trimestre de 2013, o emprego público en Galicia reduciuse en máis de persoas; a cifra é moito máis elevada para o conxunto do ano: O axuste é enorme porque no último ano o sector público xa destruíu máis emprego que o privado, o 9 % fronte ao 3 %, o que implica un ritmo destrutivo tres veces maior no sector público. O axuste afecta sobre todo á Administración autonómica: no último ano, a porcentaxe de caída do emprego público é superior á do conxunto de todas as administracións (12,7 % fronte ao 9,4 %). EVOLUCIÓN DO EMPREGO PÚBLICO II TRIMESTRE 2013 VARIAC. TRIMESTRE VARIACIÓN CO ANO ANTERIOR ANTERIOR Administración central Seguridade Social Administración autonómica Administración local Empresas públicas Resto Total A AFILIACIÓN Á SEGURIDADE SOCIAL E O PARO REXISTRADO NON GARDAN PROPORCIONALIDADE Ao comparar os datos do paro rexistrado cos da afiliación á seguridade social constátase que o descenso do paro rexistrado nos últimos meses non segue unha relación de proporcionalidade coa evolución da afiliación a seguridade social. De abril a agosto de 2013, o paro rexistrado baixou en persoas e a afiliación á seguridade social só se incrementou en persoas. Unha das razóns que poden explicar esa diferenza (máis de persoas) é o abandono do mercado laboral por desánimo ante a falta de expectativas de atopar un emprego. Ao establecer a comparativa en termos interanuais, coa finalidade de evitar problemas de estacionalidade, repítese a mesma situación, pero aínda máis acusada. De feito, tomando como referencia os datos do mes de agosto obsérvase que o paro rexistrado permanece case estancado con respecto ao mesmo perío- 11

12 do de 2012 e, pola contra, a afiliación á seguridade social baixa en case persoas. PERÍODO RELACIÓN ENTRE PARO REXISTRADO E AFILIACIÓN Á SEGURIDADE SOCIAL AFILIACIÓN Á SEGURIDADE SOCIAL CIFRA TOTAL VARIACIÓN CO ANO ANTERIOR PARO REXISTRADO CIFRA TOTAL VARIACIÓN CO ANO ANTERIOR Abril de Maio de Xuño de Xullo de Agosto de A REFORMA LABORAL FACILITA OS DESPEDIMENTOS COLECTIVOS A reforma laboral introduciu un cambio radical nos expedientes de regulación de emprego (ERE) ao eliminar a autorización administrativa previa e deixar nas mans do empresario a decisión final de aplicar un ERE. Ata xullo de 2013, activáronse en Galicia ERE que afectaron a persoas. O número de traballadores/as atinxidas por ERE baixa con respecto ao mesmo período de Porén, este dato, aparentemente positivo, cómpre relativizalo porque segue aumentando a porcentaxe de persoas afectadas por un despedimento colectivo: o 9 % ata xullo do 2012 e o 10 % no mesmo período de TRABALLADORES/AS AFECTADOS POR ERE MEDIDA ATA XULLO DE 2013 ATA XULLO DE 2012 Extinción Suspensión Redución de xornada Total FONTE: Elaboración propia sobre datos da Consellería de Traballo Outro aspecto salientable é que, na análise da evolución dos ERE por sector de actividade, se observa como o axuste se está desprazando de xeito acusado cara á rama dos servizos, sobre todo durante os últimos meses. De feito, ao analizar os datos do mes de xullo de 2013 de xeito illado compróbase que o sector máis prexudicado xa é o dos servizos, pois acolle o maior número de traballadores/as afectados, con 614 (o 55 % do total). 12

13 O CUSTO SALARIAL COMEZA A SUBIR NA PRIMEIRA METADE DO ANO A enquisa trimestral do custo laboral (ETCL) permite analizar o custo salarial medio dos traballadores e traballadoras asalariadas e a súa evolución. O custo salarial comprende o salario base, complementos salariais, pagamentos por horas extraordinarias, pagamentos extraordinarios e pagamentos atrasados. Eses compoñentes están expresados en termos brutos, é dicir, antes de practicar retencións ou pagamentos á seguridade social por conta do traballador/a. EVOLUCIÓN DO CUSTO SALARIAL PERÍODO CUSTO SALARIAL TOTAL TAXA DE VARIACIÓN ANUAL I trimestre ,17 0,4% II trimestre ,67 1,4% III trimestre ,73 2,3% IV trimestre ,95 7,7% I trimestre de ,01 1,5 II trimestre ,99 0,6 % FONTE: Elaboración propia sobre datos do INE A caída do custo salarial intensificouse seguido durante o ano Así pois, no cuarto trimestre de 2012 produciuse un fenómeno excepcional: o custo salarial dos traballadores e traballadoras en Galicia reduciuse nun 7,7 % en comparación co mesmo trimestre do ano anterior. Esa taxa é a máis baixa desde que se elabora a dita enquisa desde o ano Porén, na primeira metade de 2013, o custo salarial comezou a rexistrar taxas de variación anuais positivas. Así pois, o custo salarial por traballador/a e mes en Galicia alcanza os euros no segundo trimestre de 2013 (fronte a unha media de euros/mes no conxunto estatal), o que supón un incremento do 0,6 % con respecto ao mesmo período de 2012 (a dita taxa foi do 1,5 % no primeiro trimestre de 2013). A CRISE ESTÁ SENDO UTILIZADA PARA IMPOÑER UNHA REDISTRIBUCIÓN INXUSTA DA RENDA A partir de maio do 2010 empezou unha estratexia de desvalorización interior que actúa sobre as pensións, as prestacións por desemprego, os salarios dos empregados públicos e os do conxunto de asalariados. O resultado está sendo 13

14 unha forte redistribución da riqueza a favor dos beneficios empresariais e en contra das rendas salariais. DISTRIBUCIÓN DA RENDA PERÍODO RETRIBUCIÓN ASALARIADOS EXCEDENTE EMPRESARIAL ,9 % 43,9 % ,2 % 44,5% ,8 % 46,9 % I trimestre ,7 % 46,3 % II trimestre ,5 % 47,2 % III trimestre ,4 % 47,5 % IV trimestre ,6 % 46,5 % I trimestre ,2 % 47,4 % No primeiro trimestre de 2013 (último dato dispoñible no Instituto Galego de Estatística), a participación dos asalariados no produto interior bruto era do 42,2 %, 1,5 puntos porcentuais menos que no mesmo trimestre de Pola contra, o peso dos beneficios foi do 47,4 %, o que equivale a 1,1 puntos máis que un ano antes. Os cambios que introduce a crise no patrón de distribución da renda son de dimensión histórica. No 2012, por primeira vez na historia recente do país, os beneficios empresariais son meirandes ca as rendas salariais na distribución da renda. O excedente bruto de explotación acapara o 46,9 % da renda fronte ao 43,8 % da retribución dos asalariados, algo que non sucedera nunca antes na democracia e que dá a medida precisa do proceso de redistribución negativa da riqueza que carrexa a crise. AS TRABALLADORAS E TRABALLADORES CUBERTOS POLA NEGOCIACIÓN COLECTIVA ESTÁN A PERDER PODER ADQUISITIVO Ao comparar a traxectoria do índice de prezos ao consumo (IPC) real en Galicia coa do incremento salarial medio pactado tamén en Galicia, compróbase que os traballadores e traballadoras cubertos pola negociación colectiva están perdendo poder adquisitivo. No ano 2012 e na primeira metade de 2013, o incremento salarial pactado nos convenios asinados e revisados é inferior ao IPC galego. 14

15 INCREMENTO SALARIAL PACTADO EN RELACIÓN CO IPC PERÍODO INCREMENTO SALARIAL PACTADO IPC REAL ,82 % 2,5% ,47 % 2,6 % Ata xuño de ,72 % 1,8 % FONTE: Elaboración propia sobre datos do CGRL O incremento salarial pactado en 2011 en Galicia foi do 2,82 %, e situábase lixeiramente por riba do IPC real galego. Porén, no ano 2012 e nos seis primeiros meses de 2013 mudou a tendencia. Ata o 30 de xuño de 2013 (último dato coñecido), o incremento salarial pactado nos convenios asinados e revisados foi do 0,72 %. Ese incremento é inferior ao IPC de maio, que foi do 1,8 %. A CAÍDA DA ACTIVIDADE TAMÉN INFLÚE NA SINISTRALIDADE LABORAL O descenso dos accidentes de traballo, que podería parecer un dato positivo, debe relativizarse porque vén motivado, en gran medida, pola diminución da actividade económica e pola perda de emprego. Segundo os datos que facilita o Instituto Galego de Seguridade e Saúde laboral (ISSGA), ata o mes de xullo de 2013 rexistráronse en Galicia un total de accidentes de traballo con baixa en xornada laboral. En comparación cos sete primeiros meses de 2012, son accidentes menos, un 8,72 % de descenso. Os accidentes leves e graves diminuíron pero os mortais aumentaron. Así pois, os accidentes mortais increméntanse nun 57,14 % (12 máis), os leves redúcense nun 8,79 % (1.200 menos) e os graves fano un 10,14 % (29 accidentes menos). ACCIDENTES DE TRABALLO POR GRAVIDADE GRAVIDADE ATA XULLO DE 2013 ATA XULLO DE 2012 Leves Graves Mortais Total FONTE: Elaboración propia sobre datos do ISSGA O 70 % dos accidentes de traballo con baixa en xornada laboral sufríronos homes e o 30 % restante, mulleres. En comparación cos sete primeiros meses de 15

16 2012, o historial de accidentes de traballo por sexos foi desigual: nos homes baixaron nun 13,82 % e, pola contra, nas mulleres soben un 5,83 %. Os accidentes in itinere tamén baixan, un 4,40 %. Ata o mes de xullo 2013 rexistráronse un total de accidentes in itinere: leves (o 97,3 % do total), 40 graves e 3 mortais (1 na provincia da Coruña e 2 en Pontevedra). UNHA CIFRA INÉDITA DE DESEMPREGO O acelerado aumento do paro é a consecuencia máis dramática da destrución de emprego. O paro xa alcanzou niveis insoportables, tanto no persoal coma no social e no económico; é o gran problema da sociedade española, das persoas, das familias, pero tamén da economía. O segundo trimestre de 2013 péchase en Galicia con persoas en paro, a cifra máis alta en toda a nosa historia. Nunca, dende que existen estatísticas, houbo tanto desemprego no noso país; é máis, neste trimestre baixou en case todas as comunidades autónomas, pero en Galicia sobe un 0,26 % cando na media estatal baixa un 3,63 %. EVOLUCIÓN DO PARO POR SEXOS SEXO II TRIMESTRE 2013 VARIAC. TRIMESTRE VARIACIÓN CO ANO ANTERIOR ANTERIOR Homes Mulleres Total A situación agrávase acotío porque nos últimos tres meses a cifra do paro incrementouse en 800 persoas e elévase ata no último ano. A suba do paro afectou ás mulleres: hai máis paradas que no primeiro trimestre do ano e suman nos últimos doce meses, unha porcentaxe do 11 %. O paro masculino mantense nos niveis de hai un ano. O número de homes parados é algo superior ao de mulleres, máis, pero como a poboación activa masculina tamén é meirande, o resultado é que a taxa de paro é case a mesma: o 22,2 % nos homes fronte ao 22,6 % nas mulleres. 16

17 E UN PESO CRECENTE DO PARO DE LONGA DURACIÓN Hai moitas persoas que xa levan demasiado tempo na cola do paro: levan máis dun ano buscando emprego, o que se cualifica como paro de longa duración, limiar que sitúa as persoas no risco da exclusión social porque, pasado ese tempo, empezan a esgotarse as prestacións por desemprego e cada mes que pasa perden de forma exponencial as posibilidades de retorno ao mercado laboral activo. TEMPO NO PARO II TRIMESTRE 2013 Ata 6 meses De 6 meses a 1 ano De 1 a 2 anos Máis de 2 anos Total Son as paradas e parados de longa duración, os que perderon o seu emprego cando empezou a crise. Pero tamén están as persoas que o perderon recentemente e forman o grupo das que levan menos de seis meses en paro. MENTRES BAIXA A COBERTURA DE DESEMPREGO En xullo de 2013, o número de persoas paradas a percibiren unha prestación económica é de cunha taxa de cobertura do 63 %, un valor alto en termos históricos, pero que non para de baixar xa que no mesmo mes de 2012 a taxa era do 65 %. TAXA DE COBERTURA TIPO DE PRESTACIÓN XULLO DE 2013 XULLO DE 2012 Prestación contributiva Subsidio Renda activa de inserción Total beneficiarios/as Parados/as con emprego anterior Taxa de cobertura 63 % 65 % 17

18 Cae a cantidade e calidade da protección, porque xa son pouco máis da metade, persoas, as que cobran a prestación contributiva, mentres que cobran o subsidio (426 /mes) e , a renda activa de inserción. O resultado desta perda de calidade da prestación é que a contía media da protección ao desemprego foi de 786 euros ao mes (fronte aos 810 euros no mes de xullo de 2012). En Galicia, segundo a EPA, hai algo máis dun millón de fogares, dos cales teñen a todos os seus membros en paro. A estas familias que viven unha situación de extrema dificultade hai que lles sumar os fogares en que polo menos un dos seus membros está en desemprego. Sumados os dous casos, en case familias o desemprego está presente nas súas vidas. SÍNTESE No segundo trimestre de 2013, o produto interior bruto de Galicia caeu un 1,4 % con respecto ao mesmo período de Continúa, pois, a caída da actividade, que é evidente ten graves consecuencias no mercado laboral galego. O emprego evolucionou en Galicia peor que na media española, xa que se mantén estancado con respecto ao trimestre anterior, mentres que no Estado medra nun 0,9 %. Polo tanto, o número de persoas ocupadas en Galicia volve a quedar por debaixo do millón, algo que non sucedía desde o ano Os efectos da crise estanse desprazando de xeito acusado cara ao sector dos servizos que, malia a estacionalidade, só deu creado un cativo 0,2 % de emprego nos tres últimos meses. O emprego feminino é o máis prexudicado: nos tres últimos meses perde postos de traballo, cifra que se eleva ata os nos últimos doce meses. A poboación ocupada feminina, concentrada sobre todo nos servizos (no segundo trimestre de 2013, daban ocupación a 83 de cada 100 mulleres), tamén se resente da debilitación dese sector. O colectivo máis danado é, sen dúbida, o dos traballadores e traballadoras por conta allea e, sobre todo, aqueles que teñen un contrato fixo. A taxa de precariedade está no 22,5 % no segundo trimestre de 2013 e sobe seis décimas no último trimestre. O axuste no emprego público en Galicia tamén é enorme; de feito, no último ano o sector público xa destruíu máis emprego ca o privado, o 9 % fronte ao 3 %, o que implica un ritmo destrutivo tres veces maior no sector público. 18

19 A caída da actividade económica e a perda de emprego tamén explican, en gran medida, o descenso dos accidentes de traballo en xornada laboral. Aínda así, ata xullo de 2013 rexistráronse 33 accidentes mortais, 12 máis que no mesmo período do ano anterior. O número de persoas atinxidas por expedientes de regulación de emprego (ERE) tamén está baixando; pero ese dato, aparentemente positivo, cómpre relativizalo porque segue aumentando a porcentaxe de persoas afectadas por un despedimento colectivo: eran o 9 % ata xullo de 2012 e no mesmo período de 2013 son o 10 %. Nos dous primeiros trimestres de 2013, o custo salarial rexistrou taxas de variación anuais positivas; pero en 2012, e por primeira vez na historia recente de Galicia, prodúcese unha caída dos salarios que alcanza o seu máximo no cuarto trimestre do ano, cando baixan o 7,7 %. Os traballadores e traballadoras cubertos pola negociación colectiva están perdendo poder adquisitivo: no ano 2012 e na primeira metade de 2013, o incremento salarial pactado nos convenios asinados e revisados é inferior ao IPC galego. A regresión salarial fai parte da estratexia de «desvalorización interior» do conxunto da economía española, que está provocando unha redistribución radical da renda, tamén en Galicia. Así, desde o ano 2012, e por primeira vez desde que existen estatísticas, os beneficios empresarias superan os salarios na repartición da renda. O efecto máis pernicioso desta situación é o desmedido incremento do desemprego e a desprotección social. O número de persoas paradas non deixa de aumentar e xa é inminente o risco de cruzar ese limiar terrible dos desempregados e desempregadas, cunha taxa de paro superior ao 22 %, algo que non ocorrera nunca antes en toda a nosa historia como país. Por riba, neste trimestre baixou o paro practicamente en todas as comunidades autónomas pero en Galicia sobe un 0,26 %, cando na media estatal baixou un 3,63 %. É unha situación dramática para todo o mundo, pero especialmente para as persoas que xa son paradas de longa duración, o que as coloca en risco de caeren en situacións de exclusión social, entre outras cousas porque a protección aos desempregados non deixa minguar. 19

20 A día de hoxe, a taxa de cobertura sitúase ao pé do 63 % (65 % no mes de xullo de 2012), o que implica que hai case persoas desempregadas rexistradas nas oficinas dos Servizos Públicos de Emprego que non perciben prestacións por desemprego. A cantidade e calidade da protección por desemprego empeora xa son pouco máis da metade do total as persoas que cobran unha prestación contributiva, cada vez máis xente ten que acceder ao subsidio por desemprego e endurecéronse os requisitos para ter dereito á renda activa de inserción, o que se traduce nunha baixada do número de perceptores/as. A situación tórnase aínda máis grave para as case familias galegas que teñen a todos os seus compoñentes en paro; a cifra chega ata as se se contabilizan os fogares que teñen polo menos un membro en paro. 20

21

22