Miguel León-Portilla
|
|
- Lucía García Padilla
- hace 6 años
- Vistas:
Transcripción
1 Miguel León-Portilla La filosofía náhuatl estudiada en sus fuentes Ángel María Garibay K. (prólogo) Undécima edición Ciudad de México Universidad Nacional Autónoma de México Instituto de Investigaciones Históricas p. Ilustraciones (Serie Cultura Náhuatl: Monografías, 10) ISBN Formato: PDF Publicado en línea: 30 de marzo de 2017 Disponible en: /libros/filosofia/nahuatl.html DR 2017, Universidad Nacional Autónoma de México-Instituto de Investigaciones Históricas. Se autoriza la reproducción sin fines lucrativos, siempre y cuando no se mutile o altere; se debe citar la fuente completa y su dirección electrónica. De otra forma, se requiere permiso previo por escrito de la institución. Dirección: Circuito Mtro. Mario de la Cueva s/n, Ciudad Universitaria, Coyoacán, Ciudad de México
2 Capítulo iii IDEAS METAFÍSICAS Y TEOLÓGICAS DE LOS NAHUAS 20. La réplica de los tlamatinime a la impugnación de los frailes Totecuiovane, tlatoquee, tlazotitlacae, oanquimihiyouiltique, 875 ca nican amitzinco amocpactzinco titlachia in timacevalti 902 Auh in axcan tlein, quenami, ca tlehuatl in tiquitozque in tiquevazque amonacazpantzinco: mach titlatin, ca zan timacevaltotonti 913 Ca cententli, otentli ic tococuepa ic toconilochtia yn ihiio yn itlatol 915 in tloque, navaque: ic iqua tla ytzontla tiquiza, ic tontotlaza in atoiac, in tepexic 920 ace taquian ace topoliuian, azo titlatlatziuitique: ieh campa nel nozoc tiazque ca timacevalti tipoliuini timiquini, 3 Los números de este texto se refieren a la edición de W. Lehmann, op. cit., p
3 los textos en náhuatl ieh mah ca timiquican, ieh mah ca tipoliuican, tel ca tetu in omicque. Ma motlali in amoiollotzin amonacaiotzin (totecuyovane) 930 ca achitzin ic tontlaxeloa in axcan achitzin ic tictlapoa in itop in ipetlacal in tlacatl totecuio. Anquimitalhuia ca amo tictiximachilia 935 in tloque navaque, in ilhuicava in tlalticpaque: anquimitlahuia ca amo nelli teteu in toteuvan. Ca yancuic tlatolli 940 in anquimitalhuia, auh ic titotlapololtia, ic titotetzauia. Ca in totechiuhcava yn oieco, yn onemico tlalticpac 945 amo iuh quitotiui: ca iehoantin techmacatiui yn intlamanitiliz, iehoantin quineltocatiui, quintlaiecultitiui, 950 quin maviztilitiui in teteu: iehoantin techmachtitiaque in ixquich in tlaiecoltiloca, in immaviztililoca: inic imixpa titlalqua 955 inic titizo, inic titoxtlava,
4 396 FILOSOFÍA NÁHUATL inic ticopaltema, auh inic titlamictia. Quitotiui 960 ca iehoantin teteu impalnemoa, iehoantin techmaceuhque in iquin in canin, ynoc iovaya. Auh quitotiui, ca iehoantin techmaca. 965 in tocochca in toneuhca. auh in ixquich yn ioani, in qualoni, in tonacaiotl, in tlaolli, in etl, in oauhtli, in chie: iehoantin tiquimitlanilia 970 yn atl, in quiavitl inic tlamochiva tlalticpac. No iehoantin mocuiltonoa, motlamachtia, axcavaque iehoantin tlalquivaque. 975 inic muchipa cemicac tlatzmolintoc, tlaxoxouixtoc in inchan, in canin in quenamica tlaloca, aic tle maianaliztli umpa muchiva, 980 atle cocoliztli, atle netoliniliztli. auh no iehoa quitemaca moquichchotl in tiacauhiotl 989 Auh iquin, canin in ie notzalo, 990 in ie tlatlauhtilo, in ie neteutilo, in ie mauiztililo.
5 los textos en náhuatl 397 Ca cenca ie vehcauh, yquin ie tolla? yquin ie vapalcalco? 995 yquin ie xuchatlappa? yquin ie tlamovanchan, in ie ioalli ychan, yquin ie teutivacan? Ca iehoantin novian cemanavac 1000 quitetecatiaque in ipetl in imicpal, iehoantin quitemaca in tecuiotl in tlatocaiotl, in tleiotl in mauizzotl, 1005 Auh cuix ie tehoantin toconitlacozque in veve tlamanitiliztli? in chichimeca tlamanitiliztli? in tolteca tlamanitiliztli? 1010 in colhuaca tlamanitiliztli, in tepaneca tlamanitiliztli? Ca ie iuhca toiollo, ypan ioliva, ypan tlacatiua 1015 ypal nezcatilo, ypal nevapavalo ynin nonotzaloca, inin tlatlauhtiloca. Hui, totecuioane, 1020 ma itla anquichiualtihtin in amo cuitlapiltzin, yn amatlapaltzin, quenoc quilcavaz, quenoc quipoloz
6 398 FILOSOFÍA NÁHUATL 1036 Ma oc yvian yocuxca xicmottilican totecuiyoane in tlein monequi. Ca amo vel toiollopachiui, 1040 auh ca za ayamo tontocaqui ayamo titonelchiua: tamechtoiolitlacalvizque ca nican onoque in avaque in tepevaque 1045 in tetecuti in tlatoque in quitqui in quimama in cemanauatl. Mazanozoc ye inio yn oticcauhque in oticpoloque in otoncuililoque, 1050 in otocavaltiloque in petlatl in icpalli: ca za oncan tonotiazque, za tictzaccutiazque, ma topa xicmochiuilica 1055 in tlein anquimonequiltizque. Ca ixquich ic ticcuepa ic ticnaquilia yn amihiyotzin in omotlatoltzin, 1060 tetecuyoane. (Colloquios y Doctrina Christiana, edición de W. Lehmann, p ) 21. Vanidad de lo que existe en tlaltícpac. in ic conitotehuac in Tochihuitzin; In ic conitotehuac in Coyolchiuhque: Zan toconchitlehuaco, zan tontemiquico: ah nelli ah nelli tinemico in tlalticpac Xoxopan xihuitl ipan tochihuaca:
7 los textos en náhuatl 399 hual cecelia hual itzmolini in toyollo: xochitl in tonacayo, cequi cueponi: on cuetlahuia. In conitotehuac in Tochihuitzin. (Ms. Cantares mexicanos, f. 14v.) 22. Una conclusión pesimista. Cemilhuitl on tiyahui, ceyohual on ximoanican. Zan tontiximatico, zan tontictlanehuico ye nican tlalticpac. Ma ihuian ma ic cemelle in man tonemican. Xi hualla ma tonahahahuican man conchiuhtinemi in on cuacualantinemi: in tlatlahue ye nican. Huiyan. Ma cemicac on nemi, ma ca aic on miquia. (Ibid., f. 26r.) 23. Las ofrendas religiosas no son el camino que lleva al Dador de la vida. Azo tla nel o tic itohua nican, ipal nemohua? In ma nel chalchihuitl ma n tlamatilolli Tla nel ye chalchihuitl tlamateoi timaco ipalnemoani, xochicozcatica tontatlanilo tonitlanililo ach in tecpillotl in cuauhyotl in oceloyotl; ach ayec nelli in tiquitohua nican. (Loc. cit.) 24. La divinidad es inexorable. Qezquich in ye nelli quihuiya in amo nell on? Zan tonmonenequi in Ipalnemohuani. (Ibid., f. 62r.) 25. Flor y canto: lo único verdadero en la tierra. Noyuh yequitoa in Ayocuan yehuan yan in Quetzpal. Anqui nelli yequimati in Ipalnemoa In canon in noconcaqui itlatol aya, tlacazo yehuatl. Ipalnemohua qui-ya-nanquilia incoyoltototl On cuicatinemi Xochimana, mana, aya.
8 400 FILOSOFÍA NÁHUATL In chalchihuitl ohuaye onquetzal Pipixauhtimani in motlatol Atach canon azo tle nelli in tlalticpac? (Ibid., f. 9v.) 26. Flores y cantos: el alma de la poesía. Quihnenequi xochitl zan noyollo. zan noncuicanentlamati o zan nocuicayyecoa in tlalticpac, ye ni Cuacuauhtzin: Noconequi xochitl: ma nomac on maniqui! Can niccuiz in yectli xochitl, in yectli ya n cuicatl? Aic in o xopan in quichihua ye nican: in ninotolinia in ni Cuacuahtzin. At am on ahuiezque, at anhuel tlamatizque tocnihuan, ayahue? Can niccuiz in yectli xochitl, in yectli ya n cuicatl? (Ibid., f. 26r.) 27. El origen de la poesía: flor y canto. Anteopixque in man namechtlatlani: Can ompa ye huitz teihuinti xochitl? teihuinti cuicatl, in yectl on cuicatl? In zan ca ompa ye huitz in Ichan, in ilhuicatl itic; In zan Ichampa ye huitz nepapan xochitl Xochatl imanca chalchiuhxochicalitic quetzalpoyoncuica zan tzinitzcan ye xochitica ihuan malintoc nepaniuhtoc: itec on cuica itec on tlatoa zan quetzaltotol. (Ibid., f. 34r.) 28. Misión del poeta. Itzmolini xochitl celia milihui, cueponi: Mitecpa on quiza in cuicaxochitl, in tepan tictzetzeloa tic ya moyahua: ti cuicanitl! (Ibid., f. 35v.)
9 los textos en náhuatl Permanencia de flores y cantos. Ah tlamiz noxochiuh ah tlamiz nocuic, in noconehua, xexelihui ya moyahua. (Ibid., f. 16v.) 30. Flores y cantos, el único recuerdo valioso. Zan ca iuhqui noyaz in compopoiuh xochitl Quen conchihuaz noyollo? ma nel xochitl ma nel cuicatl. (Ibid., f. 10r.) 31. El camino hacia el Dios de la dualidad. Can ompa nonyaz? Can ompa nonyaz? Icac iohui iohui Ome Teotl A mach te mochian ompa Ximoayan? A ilhuicatl itec? In zan nican yehuaya yece Ximoayan in tlalticpac? Ohuaya. (Ibid., f. 35v.) 32. Multipresencia de Ometéotl. Ilhuicac in tinemi: tepetl in tocan ya napaloa, yehua Anahuatl in momac on mani, Nohuian tichialo cemicac in tontzatzililo ya in tonihtlalilo, zan titemolilo in momahuizo motleyo. Ilhuicac in tinemi: Anahuatl in momac mani, (Ibid., f. 21v.) 33. Concepción náhuatl de la divinidad. 1. Auh quimatia (tolteca) 2. Ca miec tlamantli in ilhuicatl. 3. Quitoaya ca matlac nepanolli om ome.
10 402 FILOSOFÍA NÁHUATL 4. Umpa ca nemi in nelli teutl ihua in inamic 5. in ilhuicateutl itoca Ome-Tecuhtli 6. auh in inamic itoca Ome-Ciuatl ilhuicaciuatl 7. Quitoz nequi: 8. Matlactlomomepan ilhuicac tecuti tlatocati. (Textos de los informantes indígenas de Sahagún, edición facsimilar de Paso y Troncoso, v. viii, f. 175v.) 34. Ometéotl: espejo que hace aparecer las cosas. 1. Teuhcan, teuhcan titlahuica: 2. in nahuatiloca notequihuacayo 3. Tezcatlanextia. 4. Ya vi ya motlacavani. 5. xi viti, xi viti, 6. ai Ometeotl 7. in teyocoyani, 8. Tezcatlanextia. (Historia tolteca-chichimeca, edición facsimilar de E. Mengin, p. 33.) 35. Origen de las fuerzas cósmicas. In teteu inan in teteu ita, veveteutl, in tlexicco in xiuhtetzacualco (Códice florentino, lib. vi, f. 34r.) 36. Dualidad de Dios. 1. Tlacatl totecuio 2. chalchivitl icue. 3. Chalchiuh tlatonac. 4. Ca oyecoc in macehualli 5. ac ca oquihualmihuali in Tonan in Tota, 6. in Ume Tecutli in Ume cioatl. 7. in chicuauhnepaniuhcan, 8. in Omeyocan. (Ibid., f. 148v.)
11 los textos en náhuatl El sol, símbolo de Ometéotl. Ma xi meoa, ma xi moquetza, ma xi mochichiua, ma xon tlamati in cualcan in yeccan: in monan in mota in Tonatiuh ichan, In umpa aviialo in umpa vellamacho in pacoa in netlamachtilo. Ma xon movica, ma xocon motoquili in tonan in tota Tonatiuh (Ibid., f. 141v.) 38. Ometéotl: origen del hombre. Mitoaya ompa tiyocolo, in ti macehualtin ompa vitz in totonal. In icuac motlalia in icuac chipini piltzintli, ompa huallauh in itonal, imitic calaqui, quihualihua in Ometecuhtli. (Textos de los informantes indígenas de Sahagún, edición facsimilar de Paso y Troncoso, v. viii, f. 175v.) 39. Quetzalcóatl, sabiduría de Ometéotl. Cuix ye nelli? Cuix oquimaceuh in tlacatl in topiltzin, in Quetzalcoatl, in teyocoyani, in techihuani? Auh cuix oquito in Ume tecutli in Ume cioatl? Cuix omocuepane in tlatolli? (Códice florentino, lib. vi, f. 120r.)
COLABORACIONES DE ESTUDIANTES DEL SEMINARIO DE CULTURA NÁHUATL
COLABORACIONES DE ESTUDIANTES DEL SEMINARIO DE CULTURA NÁHUATL LOS CAMINOS DE LOS MUERTOS Por ALFREDO LÓPEZ AUSTIN. Parece que en México-Tenochtitlan se encontraron y confundieron diversos pensamientos
Totoquihuatzin el primero, detlacopan: sus poemas festivos y de honda reflexión
Miguel León Portilla Totoquihuatzin el primero, detlacopan: sus poemas festivos y de honda reflexión Ofrecemos los datos más sobresalientes en la vida de Totoquihuatzin el viejo, de Tlacopan, para después
LA AMISTAD COMO FIN DEL HOMBRE EN LA POESÍA NÁHUATL* Rafael Jiménez Cataño** 1. El hombre y su existencia sobre la tierra
LA AMISTAD COMO FIN DEL HOMBRE EN LA POESÍA NÁHUATL* Rafael Jiménez Cataño** 192 Es relevante subrayar el contexto poético en el que nace la presente reflexión, porque otros acercamientos a la sensibilidad
Thelma D. Sullivan Compendio de la gramática náhuatl
Thelma D. Sullivan Compendio de la gramática náhuatl México Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas 2014 386 p. (Serie Cultura Náhuatl. Monografías,18) ISBN 978-607-02-5459-8
ECLIPSE TOTAL DE SOL DE 1611 SEGÚN EL DIARIO DE CHIMALPAHIN 1
/ ECLIPSE TOTAL DE SOL DE 1611 SEGÚN EL DIARIO DE CHIMALPAHIN 1 J. GALINDO TREJo En el Diario de Domingo Francisco de San Antón Muñón Chimalpamn Cuauhtlehuanitzin ( 1579-1660?) se cuenta que en un 10 de
LA BODA EN AMEYALTEPEC
LA BODA EN AMEYALTEPEC Un texto guerrerense Por FERNA!'IDO HORCASrfAS El relato etnográfico que aparece aquí proviene del pueblo de A rneyaltepec) Guerrero. Fue dictado al autor de estos apuntes a principios
132. Inin barrio itoca Santa Cruz. Noihqui otlachiquia ica necuatl quename Santa Marta. Oquipiaya necuatl oncuan mocuepa neuhtli.
www.senado2010.gob.mx 132. Inin barrio itoca Santa Cruz. Noihqui otlachiquia ica necuatl quename Santa Marta. Oquipiaya necuatl oncuan mocuepa neuhtli. 133. Inimequez barrio oquipiaya ce nemiliztli ipantzinco
ROMÁNTICO NÁHUATL. Por ÁNGEL MA. GARIBAy K.
ROMÁNTICO NÁHUATL Por ÁNGEL MA. GARIBAy K. Se negó, en algún tiempo, la existencia de una poesía en lengua náhuatl. Era falta de información. Hay muchos documentos que nos atestiguan su ser y su modo.
COZCACUAUHCO EN EL LUGAR DE LAS AGUILAS REALES
COZCACUAUHCO EN EL LUGAR DE LAS AGUILAS REALES COZCACUAUHCO LIBRADO SILVA GALEANA Ahtlamiz noxochiuh, ahtlamiz nocuic, yn noconehua, zan nicuicanitl xexelihui, moyahua. Cohcozahua in xochitl, za ye oncalaquilo
La Esencia de la Filosofía del Humanismo del Periodo clásico de los Toltecas: 200 ac-850dc.
056.12CrrPdCtmpMon2013.07.19TaFilosNáhuatl 1 La Esencia de la Filosofía del Humanismo del Periodo clásico de los Toltecas: 200 ac-850dc. Mons. Dr. Isidro Puente Ochoa jr. Viernes 19 de julio 2013. 056.12CrrPdCtmpMon2013.07.19TaFilosNáhuatl
APÉNDICE 2 EL CALENDARIO AZTECA
APÉNDICE 2 EL CALENDARIO AZTECA El calendario azteca está fundado sobre la combinación de dos cómputos: el año solar de 365 días (xihuitl) y el calendario adivinatorio de 260 días (tōnalpōhualli). El mismo
DE LAS ENFERMEDADES DEL CUERPO HUMANO Y DE LAS MEDICINAS CONTRA ELLAS. Alfredo López Austin
Alfredo López Austin DE LAS ENFERMEDADES DEL CUERPO HUMANO Y DE LAS MEDICINAS CONTRA ELLAS Graves obstáculos encuentra el estudioso de la historia de la medicina en México al intentar penetrar en la época
los nombres de las plantas medicinales y todo el final a partir del encabezado Nanácatl; el segundo, delgado, ocupa los espacios deja.
Alfredo L6pez Austin DE LAS PLANTAS MEDICINALES Y DE OTRAS COSAS MEDICINALES Es este trabajo el segundo de una serie en la que pretendo dar a conocer en español los textos de los informantes indígenas
Los disfrasismos en el náhuatl, un problema de traducción o de conceptualización
AMERINDIA n 22, 1997 Los disfrasismos en el náhuatl, un problema de traducción o de conceptualización Mercedes MONTES DE OCA VEGA UNAM / ENAH * O. Introducción En textos diversos, escritos en lengua náhuatl
Un rostro extraño en lo propio. Un acercamiento a la formación humana desde Nezahualcóyotl
Un rostro extraño en lo propio. Un acercamiento a la formación humana Ana María Vázquez 1 Abstract Resumen El encuentro con lo otro-extraño que habita en lo más propio, es sentir la marca dejada en el
Alfredo L6pez Austin DESCRIPCIÓN DE MEDICINAS EN TEXTOS DISPERSOS DEL UBRO XI DE LOS CÓDICES MATRITENSE Y FLORENTINO
Alfredo L6pez Austin DESCRIPCIÓN DE MEDICINAS EN TEXTOS DISPERSOS DEL UBRO XI DE LOS CÓDICES MATRITENSE Y FLORENTINO Los textos reproducidos en los tres trabajos anteriores de esta serie 1 fonnan una unidad
Quinnotzaj. Tiquinsejcotilíaj mahuiltiyani tlen camati sequinoc tlamantli camanali ipan tomexcotlal Campeche 2012, Nochi hueli mahuiltise.
Nopa Comisión Nacional de Cultura Física y Deporte ica nochi tlen tequitij ica nopa Gobierno tlen ni Campeche iestado, ica itlapalehuil nopa Instituto del Deporte ica iestado Campeche, Nopa Comisión Nacional
PLAN FAMILIAR de PROTECCIÓN CIVIL
PLAN FAMILIAR de PROTECCIÓN CIVIL ININ AMOXTLANAMAHUILIZTLI I CHAN Familia: CENYOLIZTLI Dirección: CAMPA TI CHANTI La autoprotección comienza en casa! TLEICA IXPI TO CALLI! NÁHUATL Plan Familiar de Protección
Compendio de la gramática náhuatl
Thelma D. Sullivan Prefacio: Miguel León-Portilla SUSTANTIVO PRONOMBRE VOCATIVO MODO INDICATIVO DEL VERBO Compendio de la gramática náhuatl VOZ PASIVA Y EL IMPERSONAL SUFIJOS VERBALES DE DIRECCIÓN POSPOSICIONES
LITERATURA NÁHUATL. Literatura mexicana
LITERATURA NÁHUATL Literatura mexicana Géneros literarios Cuícatl, que se traduce como canto y es el equivalente al género poético, tiene como característica el uso de metáforas, difrasismos, paralelismos
Gisela von Wobeser El crédito eclesiástico en la Nueva España. Siglo XVIII
Gisela von Wobeser El crédito eclesiástico en la Nueva España. Siglo XVIII México Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas /Fondo de Cultura Económica 2010 345 p.
Pareja de padrinos principales de la boda, es decir quienes los representan en la iglesia. 3
LAS TLACUALERAS: 1 UN CANTO-BAILE PÍCARO Y DE COSQUILLEO EN EL RITO MATRIMONIAL EN SANTA ANA TLACOTENCO Javier Galicia Silva El siguiente canto es una pieza pícara, conocida en la región de Milpa Alta
JOSÉ LUIS MARTÍNEZ. Nezahualcóyotl. Vida y obra. Secretaria de Educación Publca
A JOSÉ LUIS MARTÍNEZ Oc O Nezahualcóyotl Vida y obra Secretaria de Educación Publca índice Preliminar I. SU VIDA Y SU TIEMPO 1. El príncipe perseguido 11 Coyote hambriento, 11; La muerte de Ixtlilxóchitl,
UNA NUEVA INTERPRETACIóN DE LOS CANTARES MEXICANOS?
UNA NUEVA INTERPRETACIóN DE LOS CANTARES MEXICANOS? LA OBRA DE JOHN BIERHORST Comentario por MIGUEL LEÓN-PORTILLA Cantares Mexicanos, Songs 01 the Aztecs. Translated from the Nahuatl with an Introduction
Náhuatl. un curso dado por. Sr. Genaro Medina Ramos. abril - junio 1999 Casa de Cultura de Cholula San Pedro Cholula, Puebla, México
Náhuatl un curso dado por Sr. Genaro Medina Ramos abril - junio 1999 Casa de Cultura de Cholula San Pedro Cholula, Puebla, México compilado de las notas de Betty Jo Taffe, M.A.T., M.B.A. Dr. William J.
UNA CARTA EN NÁHUATL DESDE EL SOCONUSCO. SIGLO XVI
LA IMAGEN DEL GUERRERO VICTORIOSO EN MESOAMÉRICA 269 UNA CARTA EN NÁHUATL DESDE EL SOCONUSCO. SIGLO XVI ASCENSIÓN HERNÁNDEZ DE LEÓN-PORTILLA Instituto de Investigaciones Filológicas Entre las numerosas
Asientos para los dioses en el México de ayer y hoy
Asientos para los dioses en el México de ayer y hoy Seats for the gods in the Mexico of yesterday and today resumen palabras clave abstract keywords Antropóloga y etnohistoriadora, directora de investigaciones
ESTUDIO COMPARATIVO DE LA GESTACIÓN Y DEL NACIMIENTO DE HUITZILOPOCHTLI EN UN RELATO VERBAL, UNA VARIANTE PICTOGRÁFICA Y UN TEXTO ARQUITECTÓNICO
ESTUDIO COMPARATIVO DE LA GESTACIÓN Y DEL NACIMIENTO DE HUITZILOPOCHTLI EN UN RELATO VERBAL, UNA VARIANTE PICTOGRÁFICA Y UN TEXTO ARQUITECTÓNICO PATRICK JOHANSSON K. Directamente vinculado con la dimensión
354 ESTUDIOS DE CULTURA NÁHUATL
GEORGES BAUDOT El 28 de abril de 2002, en la ciudad de Toulouse, Francia, falleció Georges Baudot, a la edad de 67 años, después de una lucha tenaz contra el cáncer que se había declarado algunos años
Difrasismos, cosmovisión e iconografía. Diphrasisms, worldview and iconography
Diphrasisms, worldview and iconography Alfredo LÓPEZ AUSTIN Universidad Nacional Autónoma de México Instituto de Investigaciones Antropológicas alopeza@sni.conacyt.mx RESUMEN En la última década de su
Nahuatl LECCIÓN 1. El Alfabeto: A - /a/ C - /k/ /s/ E - /e/ H - /h/ I - /i/ L - /l/ M - /m/ N - /n/
Nahuatl LECCIÓN 1 El náhuatl (que deriva de nāhua-tl, "sonido claro o agradable" y tlahtōl-li, "lengua o lenguaje") o mexicano [2] es una lengua uto-azteca hablada en México y América Central. Surge por
Tayra Belinda González Orea Rodríguez. Formación y modernización del sistema bancario en la Ciudad de México, Madrid y el norte de España, 1854-1900
Tayra Belinda González Orea Rodríguez Formación y modernización del sistema bancario en la Ciudad de México, Madrid y el norte de España, 1854-1900 México Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto
OMETEOTL, EL SUPREMO DIOS DUAL, Y TEZCATLIPOCA DIOS PRINCIPAL MIGUEL LEÓN-PORTILLA
OMETEOTL, EL SUPREMO DIOS DUAL, Y TEZCATLIPOCA DIOS PRINCIPAL MIGUEL LEÓN-PORTILLA A paradoja suena afirmar que Tonantzin, Totahtzin, Nuestra Madre, Nuestro Padre, el Dios dual Ometeotl, fue para los antiguos
Tiquitini. Tiquitini. Trabajador Elizabeth Márquez Hernández, autora Náhuatl de los municipios de Zacatlán, Tepetzintla y Ahuacatlán
Tiquitini Trabajador Elizabeth Márquez Hernández, autora Náhuatl de los municipios de Zacatlán, Tepetzintla y Ahuacatlán Segunda edición (versión electrónica) Publicado por el Instituto Lingüístico de
Los trece cielos nahuas representados en el cuerpo humano
Tema de reflexión Los trece cielos nahuas representados en el cuerpo humano Humberto Mariano Villalobos Villagra 1 1Profesor de Antropología Médica del Departamento de Historia y Filosofía de la Medicina
cxof!.antla xochimeh flores de primavera Natalio Hernández
cxof!.antla xochimeh flores de primavera Natalio Hernández Xopantla xochimeh Flores de primavera N a talio Hernández Selección poética para mujeres Fundación Cultural Macuilxochitl, A.C. GOBIERNO DEL DISTRITO
Paloma Marín Escobar* 1 Fundación Universitaria Luis Amigó. Resumen
SUPERVIVENCIA DEL PENSAMIENTO MESOAMERICANO: LEGADO HISTÓRICO DE LA EXPRESIÓN NÁHUATL Paloma Marín Escobar* 1 Fundación Universitaria Luis Amigó Resumen El origen del hombre y la cultura indígena en América
Carta en la que los de Xiuhquilpan (Jalisco), solicitan la edificación de un hospita (fines del siglo XVI)
Miguel Leon-Portilla Carta en la que los de Xiuhquilpan (Jalisco), solicitan la edificación de un hospita (fines del siglo XVI) Las cartas de indígenas, escritas en náhuatl durante el siglo XVI, sonmás
Evangelización y traducción. La Vida de san Francisco de san Buenaventura vuelta al náhuatl por fray Alonso de Molina
Evangelización y traducción. La Vida de san Francisco de san Buenaventura vuelta al náhuatl por fray Alonso de Molina To translate, to evangelize. The Saint Buenaventura s Life of Saint Francis of Assisi
La interpretación del mito en La filosofía náhuatl estudiada en sus fuentes, 1956-2006
La interpretación del mito en La filosofía náhuatl estudiada en sus fuentes, 1956-2006 Cruz Alberto González Díaz* UNIVERSIDAD MICHOACANA DE SAN NICOLÁS DE HIDALGO-IIH Este artículo, a través de algunos
UN ACERCAMIENTO A LOS CATECISMOS INDIGENAS DEL SIGLO XVI MTRO. JESUS JAVIER BONILLA PALMEROS UNIVERSIDAD VERACRUZANA
UN ACERCAMIENTO A LOS CATECISMOS INDIGENAS DEL SIGLO XVI MTRO. JESUS JAVIER BONILLA PALMEROS UNIVERSIDAD VERACRUZANA INTRODUCCIÓN La difusión de la religión cristiana entre los grupos indígenas de la Nueva
millón de personas. En El Salvador la lengua apenas ha sobrevivido y es hablada únicamente por ancianos. Me parece útil comparar la situación actual
EL FUTURO DE LA LENGUA NÁHUATL (NAHUATLA TOLLI) Rudolf van Zantwijk Cuando, en febrero de 1957, llegué por primera vez al aeropuerto de la ciudad de México, ahí me esperaba el doctor Miguel León-Portilla,
LOS CONSEJOS MÉDICOS DEL DR. BARTOLACHE SOBRE LAS PASTILLAS DE FIERRO: UN DOCUMENTO COLONIAL EN EL NÁHUATL DEL SIGLO XVIII *
LOS CONSEJOS MÉDICOS DEL DR. BARTOLACHE SOBRE LAS PASTILLAS DE FIERRO: UN DOCUMENTO COLONIAL EN EL NÁHUATL DEL SIGLO XVIII * COLONIAL EN EL NÁHUATL DEL SIGLO XVIII * NEVILLE STILES J EFF BURNHAM JAMES
AREA 4 PENSAMIENTO FILOSOFICO EN MÉXICO
UNIDAD I: INTRODUCCION. 1.1 DIVERSOS CONCEPTOS DE FILOSOFIA 1.- Filosofía según Pitágoras. 2.- Filosofía según Sócrates. 3.- Filosofía según Platón. 4.- Filosofía según Aristóteles. 5.- Filosofía según
LA IMAGEN EN LOS CÓDICES NAHUAS: CONSIDERACIONES SEMIOLÓGICAS
LA IMAGEN EN LOS CÓDICES NAHUAS: CONSIDERACIONES SEMIOLÓGICAS PATRICK JOHANSSON K. En tiempos precolombinos la producción, retención y transmisión del saber se articulaban esencialmente sobre dos ejes
LÚDRICA POÉTICA. La máxima alabanza que pueda dirigirse a un poeta se la expresa este breve canto:
LÚDRICA POÉTICA Inaugura esta sección quizás el más notable de los poetas del mundo Nahuatl, Nezahualcóyotl. Nace en Tezcoco, 1.402, muere en 1.472. Jugador de pelota, arquitecto, filósofo, poeta, legislador,
dilogía, metáforas y albures en cantos eróticos
dilogía, metáforas y albures en cantos eróticos nahuas del siglo XVI PATRICK JOHANSSON Instituto de Investigaciones Históricas, UNAM Introducción En el mundo náhuatl prehispánico, la sexualidad culturalmente
RESEÑAS BIBLIOGRÁFICAS
RESEÑAS BIBLIOGRÁFICAS 409 Susanne Klaus, Uprooted Christianity. The preaching of the Christian Doctrine in Mexico Based on Franciscan Sermons of the 16 th Century Written in Nahuatl. Bonner Amerikanistische
CAPÍTULO DOS -MALA VOLUNTAD DE TLAHUELILOCS Y SU OPOSICIÓN A LA AUTORIDAD
1 CAPÍTULO DOS -MALA VOLUNTAD DE TLAHUELILOCS Y SU OPOSICIÓN A LA AUTORIDAD EN el mundo nahua colonial existía la noción de la lucha en contra de Dios, y que esta lucha desubicaba a las personas y las
Patrick Johansson K. Machiotlahtolli. La palabra-modelo. Dichos y refranes de los antiguos nahuas. México: McGraw-Hill, 2004; 111 pp.
Patrick Johansson K. Machiotlahtolli. La palabra-modelo. Dichos y refranes de los antiguos nahuas. México: McGraw-Hill, 2004; 111 pp. La naturaleza humana erigida por el lenguaje ha encontrado estructuras
Cantares mexicanos, 2 v., edición de Miguel León-Portilla, México, Universidad Nacional Autónoma de México/Fideicomiso Teixidor, 2011.
reseñas bibliográficas 311 rica, creadora, de penetrar en las esencias abismales para explicarse, por un momento, el simple y complicado surgimiento de una planta o el movimiento constante del universo
*** Presenta la escritora su libro Ante el destino. Dos poemas dramáticos en la Capilla Alfonsina el lunes 13 de junio a las 17:00 horas
*** Presenta la escritora su libro Ante el destino. Dos poemas dramáticos en la Capilla Alfonsina el lunes 13 de junio a las 17:00 horas *** En Ante el destino, la autora explora los personajes clásicos
Historia del derecho
Beatriz Bernal Gómez Beatriz Bernal Gómez Instituto de Investigaciones Jurídicas Director: Héctor Fix-Fierro Secretario académico: Pedro Salazar Ugarte Coordinadora editorial: Elvia Lucía Flores Ávalos
Y EL LEGADO CULTURAL INDÍGENA. Jaime Vieyra Universidad Michoacana de San Nicolás de Hidalgo
MIGUEL LEÓN-PORTILLA Y EL LEGADO CULTURAL INDÍGENA Jaime Vieyra Universidad Michoacana de San Nicolás de Hidalgo A Zacil, Marina y Olivia...In yuh ca zan tictlanehuico....así estaremos prestados los unos
La muerte en la cosmovisión náhuatl prehispánica. Consideraciones heurísticas y epistemológicas
La muerte en la cosmovisión náhuatl prehispánica. Consideraciones heurísticas y epistemológicas Patrick Johansson K. Resumen Palabras clave Abstract Keywords Doctor en letras por la Universidad de París,
LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca
LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca INSTITUTO DE INVESTIGACIONES JURÍDICAS Se rie DOCTRINA JURÍDICA, Núm. 134 Coor di na dor edi to rial: Raúl Már quez Ro me ro Cui da
INSTITUTO ESTATAL DE LA CULTURA BIBLIOTECA CENTRAL ESTATAL DE GUANAJUATO WIGBERTO JIMÉNEZ MORENO INVITA FEBRERO 2016
INSTITUTO ESTATAL DE LA CULTURA BIBLIOTECA CENTRAL ESTATAL DE GUANAJUATO WIGBERTO JIMÉNEZ MORENO INVITA FEBRERO 2016 Nombre del evento: Hora del cuento Cuentos y leyendas indígenas Fecha: De lunes a viernes
EDUCACIÓN AMBIENTAL EN LA PRÁCTICA DOCENTE II
SUBSECRETARÍA DE EDUCACIÓN BÁSICA COORDINACIÓN ESTATAL DE ACTUALIZACIÓN MAGISTERIAL OPCIONES DE FORMACIÓN CONTINUA 2013-2014 EDUCACIÓN AMBIENTAL EN LA PRÁCTICA DOCENTE II DESCRIPCIÓN DEL CURSO DR. JAVIER
TEST DE RAZONABILIDAD Y DERECHOS HUMANOS: INSTRUCCIONES PARAARMAR
TEST DE RAZONABILIDAD Y DERECHOS HUMANOS: INSTRUCCIONES PARAARMAR Restricción, igualdad y no discriminación, ponderación, contenido esencial de derechos, progresividad, prohibición de regresión y máximo
EL PENSAMIENTO NAHUATL ACERCA DEL HOMBRE
CAPÍTULO IV EL PENSAMIENTO NAHUATL ACERCA DEL HOMBRE Contándose entre los atributos de los tlamatinime -como se mostró en el Capítulo I -, "poner un espejo delante de la gente para hacerla cuerda y cuidadosa",
Guadalupe en la religiosidad del pueblo de México Non fecit taliter omnis natio (Parte Segunda)
Ecclesia, XXV, n. 2, 2011 - pp. 179-189 Guadalupe en la religiosidad del pueblo de México Non fecit taliter omnis natio (Parte Segunda) Javier García Profesor emérito del Ateneo Pontificio Regina Apostolorum,
P A R T E I I C r í t i c a r y j u s t i f i c a r s e CAPITULO 5 El imperio de la crítica S o b r e l a s o c i o l ó g i c a d e l r i e s g o y e l d e l i t o t e c n o l ó g i c o s Si el científico,
EL DIOS DEL FUEGO Y LA REGENERACIÓN DEL MUNDO
EL DIOS DEL FUEGO Y LA REGENERACIÓN DEL MUNDO SILVIA LIMÓN OLVERA CCyDEL-UNAM Introducción El dios del fuego ocupó un lugar muy importante dentro del panteón mexica a pesar de que Bernardino de Sahagún
Fundación de pueblos indígenas novohispanos según algunos Títulos primordiales del Valle de México * **
Institute of International Relations and Area Studies, Ritsumeikan University Fundación de pueblos indígenas novohispanos según algunos Títulos primordiales del Valle de México * ** Abstract The Títulos
Coordinadores de Programas de Posgrado en la Universidad Nacional Autónoma de México
es de Programas de Posgrado en la Universidad Nacional Autónoma de México ÁREA: CIENCIAS FISICO MATEMÁTICAS E INGENIERIAS Ciencias (Astronomía) Dr. Marco Antonio Martos Núñez de Cáceres Instituto de Astronomía,
FRIDA SIN BIGOTE. Linda Fernández
FRIDA SIN BIGOTE Linda Fernández Niwinti, nichoka, niknotlamati, nikmati, nik-itoa, nik-elnamiki: imaka aik nimiki, maka aik nipoliwi! Inkan ahmicowa, inkan ontepetiwa, in ma onkan niauh: imaka aik nimiki,
Títulos/temas de conferencias y alocuciones de Victorio Bonamín a oficiales, suboficiales, soldados, cadetes o familiares durante
Títulos/temas de conferencias y alocuciones de Victorio Bonamín a oficiales, suboficiales, soldados, cadetes o familiares durante 1975-1976 1 1 Esta lista fue originalmente elaborada para el libro Profeta
AMERICANAS PREHISPÁNICAS
UNIVERSIDAD DE LOS ANDES FACULTAD DE HUMANIDADES Y EDUCACION DEPARTAMENTO DE LITERATURA HISPANOAMERICANA ESCUELA DE LETRAS PROFESOR: BELFORD MORÉ / José Alexander Bustamante Molina PROGRAMA ANALÍTICO Unidad
Segui buscando en la Red de Bibliotecas Virtuales de CLACSO
Conferencia 7 : de la parusía de los dioses a la invasión Titulo Dussel, Enrique - Autor/a Autor(es) 1492 : el encubrimiento del otro : hacia el origen del mito de la modernidad En: La Paz Lugar UMSA.
En imprenta: Anuario Martiano. Revista del Centro de Estudios Martianos. (La Habana, Cuba). Sección Estudios y aproximaciones
Publicado en: Revista Cubana de Filosofía. Edición Digital No. 15. Junio - Septiembre 2009. ISSN: 1817-0137 En: http://revista.filosofia.cu/articulo.php?id=549 En imprenta: Anuario Martiano. Revista del
Fray Pedro de Gante (1480?-1572): la palabra y la fe
Fray Pedro de Gante (1480?-1572): la palabra y la fe 1. Introducción La figura de fray Pedro de Gante es una de las más emblemáticas de la Evangelización de la Nueva España. La fuentes franciscanas lo
Evaluando las. políticas. públicas
Evaluando las políticas públicas Gobierno del Estado de Veracruz Javier Duarte de Ochoa Gobernador del Estado de Veracruz Adolfo Mota Hernández Secretario de Educación Xóchitl A. Osorio Martínez Subsecretaria
Por: Profr. José Nicanor
Descubre en este PDF gratuito lo que necesitas saber cómo se escriben estas y otras palabras, como también los saludos, frases de cortesía, frases más usuales, la numeración en náhuatl y como se componen
ORDENANZAS PARA EL GOBIERNO DE CUAUHTINCHAN, A~O Luis Reyes García
Luis Reyes García ORDENANZAS PARA EL GOBIERNO DE CUAUHTINCHAN, A~O 1559 1 Para el estudio de la cultura prehispánica de los nahuas se cuenta con material más o menos suficiente y ejemplo, común pero muy
Actualmente el cuerpo académico cuenta con la siguiente información en su curriculum, se recomienda revise si dicha información es completa.
Actualmente el cuerpo académico cuenta con la siguiente información en su curriculum, se recomienda revise si dicha información es completa. Producción académica Proyectos de investigación conjuntos Dirección
Hoteles en San Cristóbal de Las Casas
Hoteles en San Cristóbal de Las Casas CLASE ECONÓMICA POSADA DON LUIS Hostal 13 habitaciones Av. 5 de Mayo No. 42 San Cristóbal de Las Casas, Chiapas Desde: $200 MXN Reservaciones: posadadonluis@hotmail.com
Manual de filosofía social y ciencias sociales
HÉCTOR GONZÁLEZ URIBE Manual de filosofía social y ciencias sociales Recopilación, preparación y presentación ANA MARÍA E. LÓPEZ FERNÁNDEZ DEPARTAMENTO DE DERECHO UNIVERSIDAD IBEROAMERICANA INSTITUTO DE
Los textos acerca del concepto náhuatl de la educación
El concepto náhuatl de la educación * Miguel León- Portilla Es importante observar en este texto que no se nos ha dado la versión completa del autor, (esto lo sabemos por los puntos suspensivos entre corchetes
ESCRITURAS Y LECTURAS DEL XIUHTLALPILLI O LIGADURA DE LOS AÑOS*
ESCRITURAS Y LECTURAS DEL XIUHTLALPILLI O LIGADURA DE LOS AÑOS* MARC THOUVENOT CNRS, CELIA VILLEJUIF INTRODUCCIÓN Entre los antiguos mexicas, la cuenta de los años se hacía combinando trece cifras, dell
FAMSI 2003: David Eduardo Tavárez
FAMSI 2003: David Eduardo Tavárez Reproducción Social de las Prácticas Rituales del Posclásico Tardío en la Época Colonial Temprana del Centro de México Traducido del Inglés por Alex Lomónaco Año de Investigación:
Se anexa disquete, conteniendo el documento de la Convocatoria a la Invitación de referencia.
DRM/979/2009 AXA SEGUROS, S. A. DE C. V. At n: Humberto Domínguez Duardo Gerente de Ventas Gobierno Periférico Sur 3325, Piso 12 Col. San Jerónimo Aculco, C. P. 10400 Tel: 5169 1348. Consejo de Promoción
Ín d i c e. 1. Di v o r c i o
Ín d i c e Ca p í t u l o I Relaciones matrimoniales 1. Di v o r c i o 1. Di v o r c i o d e c o m ú n a c u e r d o... 1 2. Ac u e r d o c o m p l e to y s u f i c i e n t e... 6 3. Di v o r c i o u n
XXXVIII ASAMBLEA DE LA AMOCVIES EN LA UNAM
XXXVIII ASAMBLEA DE LA AMOCVIES EN LA UNAM 2 Oct. 2012 1 Asociación Mexicana de Órganos de Control y Vigilancia en Instituciones de Educación Superior, A.C. XXXVIII ASAMBLEA GENERAL ORDINARIA EVALUACIÓN
Klaus Zimmermann (Bremen)
in: Zwartjes, Otto/ Altman, Cristina (eds.): Missionary Linguistics II/ Lingüística misionera II: Orthography and Phonology. Selected Papers from the Second International Conference on Missionary Linguistics,
por José Rubén Romero Galván
reseñas bibliográficas 271 señalar que, más allá de las consideraciones lingüísticas, la autora precisa muchos datos etnohistóricos, geográficos y de historia social que hacen de su trabajo una aportación
JUEGOS DE AZAR UNA VISIÓN MULTIDISCIPLINARIA
JUEGOS DE AZAR UNA VISIÓN MULTIDISCIPLINARIA INSTITUTO DE INVESTIGACIONES JURÍDICAS Serie ESTUDIOS JURÍDICOS, Núm. 154 Coordinadora académica: Elvia Lucía Flores Ávalos Coordinadora editorial: Karla Beatriz
Los primeros folios del Códice Vaticano A resultan muy útiles para
ANA GUADALUPE DÍAZ ÁLVAREZ facultad de filosofía y letras, unam La primera lámina del Códice Vaticano A Un modelo para justificar la topografía celestial de la Antigüedad pagana indígena? Los primeros
Introducción. Por ejemplo Mariano Cuevas, Historia de la Iglesia en México, t. i, p. 38-39. 2
EN NÁHUATL Y EN CASTELLANO: EL DIOS CRISTIANO EN LOS DISCURSOS FRANCISCANOS DE EVANGELIZACIÓN Verónica Murillo Gallegos Introducción Los misioneros, a lo largo de la historia del cristianismo, se han encontrado
LAS PARTíCULAS DEL NAHUATL
LAS PARTíCULAS DEL NAHUATL Por VÍCTOR MANUEL CASTILLO FARRERAS, KAREN DAKIN y ROBERTO MORENO DE LOS ARCOS Siendo el náhuatl una lengua notablemente polisintética, es de suponerse la gran cantidad de partículas
La Virgen de Guadalupe, un mito de amor
La Virgen de Guadalupe, un mito de amor Isabel Jaidar Matalobos* "En aquella sazon, el ano 1531, a los pocos dias del mes de diciembre, sucedio que habia un indito, un pobre hombre de pueblo, su nombre
Clave Horas-teoría Horas-práctica Horas-AI Total-horas Créditos I
Nombre de la materia Historia del Arte Neoclásico y Romántico Departamento Humanidades y Artes Academia Arte, cultura e historia Clave Horas-teoría Horas-práctica Horas-AI Total-horas Créditos I3920 60
HISTORIA DE LA LITERATURA UNIVERSAL Literatura Griega. El Banquete, de Platón
HISTORIA DE LA LITERATURA UNIVERSAL Literatura Griega El Banquete, de Platón Proyecto editorial: HISTORIA DE LA LITERATURA UNIVERSAL DIRECTORA: Evangelina Rodríguez Cuadros COORDINADORES DE ÁREAS: Evangelina
Chapulines y parientes
Tito Curioso te lleva a conocer el mundo de los Chapulines y parientes Pequeños gigantes Coordinación editorial: Carlos Galindo Leal Texto: Jacinta Ramírez Bautista y Carlos Galindo Leal Diseño gráfico:
El fin de las certezas autoritarias Hacia la construcción de un nuevo sistema político y constitucional para México
JOSÉ CARBONELL El fin de las certezas autoritarias Hacia la construcción de un nuevo sistema político y constitucional para México UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE MÉXICO EL FIN DE LAS CERTEZAS AUTORITARIAS.
EJERCICIOS SOBRE OPERACIONES CON MATRICES
ÍNDICE 1 Índice EJERCICIOS SOBRE OPERACIONES CON MATRICES A. Operaciones básicas con matrices 1. Dadas las matrices siguientes A = 9 1 1 1 2 1, B = 1 1 1 1, C = 10 2 2 2 3 2, 1 18 1 1 1 2 19 2 se pide
Investigador nacional, Nivel II
Nombre Institución de Procedencia María del Carmen Collado Herrera Instituto de Investigaciones Dr. José María Luis Mora Doctorado en Historia, Universidad Iberoamericana, México. Tesis: "Los empresarios
LA GESTIÓN DOCUMENTAL DIGITAL, LA NUEVA ERA Como Definir un Proyecto de Gestión Documental Digital con los Elementos de la Archivística?
LA GESTIÓN DOCUMENTAL DIGITAL, LA NUEVA ERA Como Definir un Proyecto de Gestión Documental Digital con los Elementos de la Archivística? Ing. Carlos J. Landa (carlos.landa@apointmexico.com) INDICE. 1)
Cátedra UNESCO de Derechos Humanos UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE MÉXICO
Cátedra UNESCO de Derechos Humanos UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE MÉXICO INFORME DE ACTIVIDADES 2005 GLORIA RAMÍREZ COORDINADORA Edificio E, cubículo 209. Circuito Mario de la Cueva, s/n. Ciudad Universitaria,
PODER EJECUTIVO SECRETARIA DE GOBERNACION
PODER EJECUTIVO SECRETARIA DE GOBERNACION ACUERDO por el que se emite el Manual para la Reproducción de la Imagen Institucional del Emblema Distintivo del Sistema Nacional de Protección Civil. Al margen