4.2.- Pobreza e cohesión social

Transcripción

1 4.2.- Pobreza e cohesión social A análise da pobreza e o benestar social debe contemplarse dende unha perspectiva multidimensional, non só en termos económicos, incorporando aspectos como a calidade de vida, o nivel educativo ou o grao de exclusión. Neste senso, o capítulo estrutúrase en catro grandes apartados onde se presentan os principais indicadores e as prestacións e axudas públicas dispoñibles: a pobreza e a desigualdade social, a dependencia e a discapacidade, o ámbito da familia e a infancia e, en cuarto lugar, aspectos relacionados coa violencia e co maltrato. Pobreza e cohesión social A evolución dos niveis de pobreza e desigualdade ven determinada por unha combinación de factores socioeconómicos e políticos que dificultan a súa análise a partir dun número reducido de indicadores. O impacto da crise económica tradúcese, entre outros aspectos, nun forte incremento dos niveis de desemprego, especialmente de longa duración, nun aumento da precariedade laboral que incide sobre unha poboación envellecida, con pensións baixas no caso de Galicia, das máis reducidas do Estado e con necesidades derivadas de situacións de dependencia. A modo de resumo, o cadro reflicte o carácter multidimensional da pobreza, presentando os valores dos principais indicadores para Galicia e España, así como a comparación interautonómica dos mesmos, sinalando a súa situación en relación ás outras CC.AA. O punto de partida da análise debe ser o estudo da situación dos fogares galegos atendendo ás súas rendas e ingresos medios. A diferenza do acontecido no ano anterior, os datos da Enquisa de condicións de vida do INE correspondentes ao ano 2013 (último dato dispoñible) reflicten para Galicia unha medra tanto da renda media por fogar como por persoa. Dunha banda, a renda media 197

2 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL n n anual por fogar situouse no último ano en euros, un 0,2% máis que no ano anterior, sendo este importe lixeiramente inferior á media estatal ( euros). Doutra banda, os ingresos por persoa aumentan igualmente para situarse en Galicia nos euros, un 1,3% superior ao estimado en 2012, sendo igualmente este importe inferior á media estatal ( euros). Comparada co resto das CC.AA., Galicia é a oitava Comunidade con maior renda por fogar e a décima no caso da renda media por persoa. A pesar desta lixeira mellora da renda media nos fogares e a nivel individual, en Galicia hai cada vez unha maior porcentaxe de fogares que afirman ter dificultades ou moitas dificultades para cubrir os gastos mensuais. Tal e como se aprecia no cadro , no ano 2013 continúa o fortísimo incremento do peso relativo de fogares con 198

3 n moitas dificultades para chegar a fin de mes, que se sitúa en 20,8% fronte ao 16,6% do ano anterior. Por contra, no conxunto do Estado esta porcentaxe descende lixeiramente ata o 16,1%. Asemade, tanto en Galicia como en España continúa a medra dos fogares que afirman atoparse con dificultades, representando en 2013 o 21,1% dos fogares galegos e o 21,2% dos fogares españois. En conxunto, 42 de cada 100 fogares galegos afirman ter dificultades ou moitas dificultades para chegar a fin de mes (37 no conxunto do Estado), situándose como a quinta Comunidade Autónoma con maior porcentaxe tras Andalucía (51), Comunidade Valenciana (47), Canarias (47) e Andalucía (51), ademais de Ceuta, con 52. A organización da poboación en diversas estruturas familiares e a súa relación co mercado de traballo é tamén un indicador do grao de benestar social. No ano 2014, contabilízanse en Galicia aproximadamente vivendas familiares, das que vivendas non dispoñían de ningún perceptor de ingresos, e en vivendas só un membro percibía algún ingreso económico (salario, algún tipo de pensión ou prestacións por desemprego). En relación ao ano anterior, descende por primeira vez dende o ano 2009 o número de vivendas sen perceptores de ingresos (1.600 vivendas menos) se ben este se produce tan só na provincia de A Coruña (3.300 menos que en 2013). Por contra, tal e como reflicte o cadro , aumenta en case o número de fogares cun só perceptor, rexistrándose esta medra nas catro provincias galegas. En relación á condición de inactivo ou activo dos membros das vivendas familiares, o 30,5% das vivendas familiares non contan en 2014 con ningún membro activo, e entre as vivendas con ao menos un activo, no 12,4% ( fogares) todos os membros activos son parados e no 69,2% ( vivendas), todos os activos están ocupados. A redución dos ingresos medios así como o incremento no prezo dos subministros bási- 199

4 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL n n

5 n cos afecta á existencia dunha maior porcentaxe de persoas en situación de carencia material. Dunha banda, cómpre mencionar que en 2013 o 38,6% dos galegos non tiña capacidade para afrontar gastos imprevistos (42,4% en España) e o 7,6% (10,2% no Estado) tivo retrasos no pago dos gastos relacionados coa vivenda principal no último ano (hipoteca, aluguer, recibos de gas, comunidade...), sendo estas porcentaxes significativamente superiores ás estimadas en Doutra banda, e moi relacionado coa imposibilidade de pagar determinados gastos está o incremento do prezo do subministro enerxético, en concreto o gas natural e, especialmente, a enerxía eléctrica. O cadro amosa que o incremento do prezo da enerxía para os consumidores domésticos en España nos últimos anos é moi superior ao incremento medio da UE-28, en tanto que no caso do gas este é superior nos anos 2013 e Asociado ao retraso ou imposibilidade de pago de gastos hipotecarios, o INE ofrece dende o ano 2014 datos de certificacións de execucións hipotecarias que se inician e inscriben nos rexistros da propiedade. No último ano iniciáronse un total de execucións hipotecarias sobre o total de fincas (2,7% do total estatal), das que corresponden a execucións sobre vivendas, o que supón o 2,5% das iniciadas en España. Tomando como referencia as hipotecas constituídas no período sobre o total de fincas, o 0,56% das hipotecas constituídas iniciaron unha execución hipotecaria en 2014, porcentaxe inferior á do conxunto do Estado, que se sitúa en 0,90%. No caso das vivendas, Galicia sitúase igualmente por baixo da media estatal, acadando o 0,48% das hipotecas constituídas fronte ás 0,79% de España. Pobreza Atendendo tan só ao indicador monetario de renda dos fogares, a taxa de risco de pobreza defínese como a porcentaxe de persoas que viven en fogares cunha renda total equivalente inferior ao limiar do risco de po- 201

6 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL n breza, isto é, inferior ao 60% da mediana dos ingresos equivalentes de todas as persoas galegas. Tal e como se reflicte no cadro , esta taxa sitúase no ano 2013 en Galicia no 15,4%, case sete puntos porcentuais inferior á taxa media para o conxunto do Estado, fronte ao 18,3% do ano anterior. Este descenso pode vir explicado tanto porque exista unha bolsa de poboación que mellore a súa situación como polo feito de que a porcentaxe de fogares con ingresos equivalentes menores é cada vez maior. En relación ao resto das Comunidades Autónomas, Galicia mellora a súa posición relativa situándose como a cuarta Comunidade con menor taxa de risco de pobreza, cando no ano 2012 había seis CC.AA. con menor taxa. A estratexia Europa 2020 amplía este indicador de pobreza monetario e define unha taxa de risco ou exclusión social onde se incorpora a situación laboral ou a escaseza de recursos materiais. O novo indicador, denominado AROPE (At Risk Of Poverty and/or Exclusion), inclúe tanto as persoas que se atopan en risco de pobreza monetaria definida como a porcentaxe de persoas que están por debaixo do limiar de pobreza, como os fogares con moi baixa intensidade de traballo están nesta situación as persoas con menos de 59 anos que viven en fogares cuxos membros adultos traballaron menos do 20% do seu potencial laboral total durante o ano anterior e a privación material severa porcentaxe de persoas que viven con escaseza de recursos ao non ter acceso, ao menos, a 4 dos seguintes 9 ítems: gastos imprevistos; unha semana de 202

7 n vacacións fóra da casa; pago da hipoteca ou das facturas de luz, auga, gas...; unha comida de carne, polo, pescado ou proteína equivalente ao menos cada dous días; manter a vivenda a unha temperatura axeitada os meses de inverno; lavadora; televisión en cor; teléfono; e coche. No ano 2014, o 23,8% da poboación galega atopábase nunha situación de risco de pobreza ou exclusión social, sendo esta porcentaxe 5,4 puntos inferior á media estatal. Como amosa o cadro , mentres que no conxunto do Estado a porcentaxe de persoas que se atopa nunha situación de risco ou exclusión social medra de xeito continuado dende o ano 2008, en Galicia o AROPE descende ata o ano 2010 (21,0%) e, tras dous anos de crecemento, volve a reducirse no último ano ata o devandito 23,8%. Comparado co resto das CC.AA., Galicia atópase nunha situación intermedia, sendo a oitava comunidade coa taxa máis elevada. Desagregando esta taxa entre os seus compoñentes, Galicia segue amosando unha situación máis favorable en relación á media estatal. Dunha banda, o devandito cadro reflicte que o 5,5% da poboación atópase nunha situación de privación material severa, o que a sitúa como a novena Comunidade Autónoma coa taxa máis reducida (7,1% no conxunto do Estado), e que o 14,9% das persoas menores de 59 anos vive en fogares con baixa intensidade no 203

8 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL n n traballo, 2,2 puntos por baixo da media estatal, situándose como a novena Comunidade coa porcentaxe máis elevada. No ámbito da Comunidade Autónoma de Galicia, a distribución provincial da pobreza non é homoxénea nin xeográfica nin demograficamente. Segundo os datos da taxa de risco de pobreza ou exclusión social (Estratexia Europa 2020) presentados polo IGE, a provincia de Pontevedra ten taxa de risco de pobreza e exclusión social 2,3 puntos superior á media galega, situándose no 25,1%, por diante de Ourense, con 23,1%. Por contra, Lugo e A Coruña, tras un novo descenso, manteñen unhas taxas inferiores á media, sendo Lugo a que presenta a menor taxa, cun 18,0% da súa poboación en situación de risco ou exclusión social (22,3% en A Coruña). Asemade, dentro da provincia de 204

9 n Pontevedra, obsérvanse tamén claras diferenzas entre a taxa media da zona nororiental (22,5%) ou Caldas-O Salnés (22,0%) e a da zona sur, que acada a taxa máis elevada de toda Galicia, de xeito que case trinta de cada 100 habitantes desta área están en situación de risco de pobreza ou exclusión social (cadro ), Ao igual que en termos territoriais, tamén en canto ás variables demográficas obsérvanse grandes diferenzas no maior ou menor risco de pobreza. Por unha banda, ao igual que o observado a nivel español ou europeo, a poboación galega entre 16 e 24 anos é a máis exposta á pobreza, de xeito que o 32,1% destas persoas estarían en risco de pobreza, sendo dita porcentaxe do 26,6% para as persoas de entre 50 e 64 anos. Os únicos intervalos de idade que no ano 2013 incrementan a poboación en situación de risco son os de e os de anos. Doutra banda, tal e como recolle o citado cadro , o risco de pobreza é moito maior para os estranxeiros que para os nacionais, situándose no 61,6% para a poboación estranxeira fronte ao 22,1% para a española. A tipoloxía do fogar, así como o feito de que existan ou non cargas familiares, determina tamén, en grande media, o risco de pobreza. Neste senso, o 57,5% dos fogares galegos compostos por un adulto con nenos a cargo están en situación de risco de pobreza ou exclusión social, sendo os fogares monoparentais, co 40,3%, os que presentan unha maior taxa de pobreza. Desigualdade O empeoramento das condicións de vida e o aumento dos niveis de pobreza leva asociado en moitos casos unha maior desigualdade económica. Un xeito de medir o grao de desigualdade na distribución dos ingresos é a través do coeficiente de Gini, que varía entre 0 e 1, onde o valor 0 se corresponde coa perfecta igualdade e o valor 1 coa total desigualdade. O cadro mostra como a 31 de decembro de 2013 o valor do índice sería en Galicia do 0,286, 205

10 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL fronte ao valor do 0,347 para España, o que reflicte unha distribución da renda máis igualitaria para Galicia en comparación co valor medio estatal. Outra forma de medir a desigualdade é a través da distribución da renda S80/S20, calculada como o cociente entre o ingreso medio equivalente do quintil máis rico da poboación e o ingreso medio equivalente do quintil máis pobre. Este indicador mostra incrementos dende o ano 2008, acadando a 31 de decembro de 2013 para Galicia un valor de 4,51, o que indica que os ingresos medios do quintil máis rico da poboación son catro veces e media superiores aos ingresos medios do quintil de poboación máis pobre (6,8 veces de media a nivel estatal). A nivel provincial, as catro provincias presentan un grado de desigualdade inferior á media estatal, sendo novamente A Coruña a que amosa unha maior desigualdade na distribución da renda (4,64). Dependencia e discapacidade O sistema de atención á dependencia ven determinado en grande medida tanto pola evolución e a estrutura demográfica en Galicia, que transformou a pirámide poboacional e incrementou a demanda de protección social e apoio ás persoas que se atopan en situación de dependencia, como polo impacto da crise económica, xa que contribúe ao crecemento da demanda de asistencia noutros ámbitos da dependencia, como son a inclusión social, a familia ou a infancia. As persoas beneficiarias do sistema de atención á dependencia serán aquelas que se encontren en situación de dependencia, nalgún dos graos establecidos, que residan en territorio español e leven nel cinco anos, dos cales dous deberán ser inmediatamente anteriores á data de presentación da solicitude, e que residan na Comunidade Autónoma de Galicia na data da súa presentación. O número de solicitudes para o recoñecemento da situación de dependencia rexistradas en Galicia volve a descender no último ano para situarse a 31 de decembro de 2014 nas , un 1,6% menos que na mesma data do ano anterior, o que representa o 5,1% das solicitudes no conxunto do Estado. En relación á poboación empadroada en Galicia, as solicitudes rexistradas representan o 3%, catro décimas menos que a media en España. Tal e como se deduce do cadro , o 97,7% destas solicitudes foron ditaminadas (95,5% no conxunto de España), tendo dereito a prestación un total de beneficiarios, o que representa o 68% das solicitudes ditaminadas, cifra que sitúa a Galicia como a cuarta Comunidade Autónoma con maior porcentaxe de solicitudes favorables sobre ditaminadas (58,7% no Estado). A 31 de decembro do último ano residen en Galicia beneficiarios cunha situación de gran dependencia (grado III), persoas con dependencia grave (grado II) e cunha situación de dependencia moderada (grado I). Ao igual que no ano anterior, cómpre destacar o feito de que Galicia sexa a terceira Comunidade Autónoma, tras Canarias e Murcia, cunha maior porcentaxe de beneficiarios de grado III en relación ao total de solicitudes ditaminadas, acadando un 29,4% sobre o total de beneficiarios, así como a cuarta, tras Canarias, Cantabria e Murcia, cunha maior porcentaxe de beneficiarios de grao II sobre o total, un 32%. O peso dos beneficiarios cunha dependencia moderada representaría un 6,6%l, estando, neste caso, novamente por debaixo da media estatal. No que atinxe aos Programas Individuais de Atención (PIA), o número total de beneficiarios volve a aumentar no ano 2014 para situarse a 31 de decembro en , o 5,2% 206

11 n dos beneficiarios totais estatais. Atendendo ao seu peso relativo na poboación total de Galicia, os beneficiarios con prestacións representan o 1,4%, lixeiramente por baixo da media estatal (1,6%). A pesar do devandito incremento dos beneficiarios, o número total de prestacións descende lixeiramente no último ano, situándose nas prestacións, un 0,4% menos que no ano anterior, o que supón o 4,5% das prestacións en España. Deste xeito, o número total de prestacións por persoa beneficiaria é de 1,09 en Galicia, mentres que a media estatal é de 1,25 prestacións por beneficiario. Tendo en conta os tipos de prestacións, do devandito cadro despréndense importantes diferenzas con respecto á situación no conxunto do Estado. Dunha banda, mentres que en Galicia pouco máis da cuarta parte corresponde a prestacións económicas para coidados no entorno familiar (25,9%), a porcentaxe máis baixa tras Canarias e Madrid, en España representan o 40,3%. Doutra banda, entre as prestacións por servizos, salienta o elevado peso relativo das prestacións de axuda a domicilio (26,5% e Galicia e 14,3% no Estado) así como a reducida importancia relativa da teleasistencia, que supón tan só o 2,9% das prestacións, lonxe do 12,4% en España. Outra das necesidades básicas das persoas en situación de dependencia é a existencia de suficientes prazas residenciais en centros específicos. Segundo os datos publicados polo Instituto de Maiores e Servicios Sociais (Imserso), a 31 de decembro de 2012 (último dato dispoñible), o número de usuarios dos servizos sociais destinados a maiores en Galicia ascendía a , que representa o 2,7% do total estatal, sendo esta porcentaxe significativamente inferior ao peso relativo da poboación maior de 65 anos no 207

12 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL n n n

13 n conxunto do Estado (7,7%). Atendendo aos distintos tipos de servizos sociais, o cadro reflicte a existencia de importantes diferenzas entre Galicia e España, xa que mentres que na Comunidade Autónoma predomina o servizo de axuda a domicilio (SAD), que acolle ao 42,8% dos usuarios, no conxunto do Estado a teleasistencia acolle ao 55,9% dos usuarios. Os 489 centros de servizos sociais destinados a maiores en Galicia, o 4,8% do total estatal, ofertan nesa data case prazas, o que supón o 6,3% das prazas en España. Como amosa o cadro , os centros con financiamento público representan en Galicia o 27,4% do total (41,3% no caso do centros de día), sendo esta porcentaxe inferior á do conxunto do Estado nos distintos centros considerados. Atendendo á relación entre usuarios e a poboación maior de 65 anos, o índice de cobertura situouse en torno ao 8,5%, moi por baixo da media estatal, que se situou en 21,2%. Asemade, no caso da atención residencial, o índice de cobertura sitúase, tanto para o conxunto do Estado como para Galicia, por baixo do 5% recomendado pola Organización Mundial da Saúde. No concernente ao persoal encargado do coidado das persoas dependentes, cómpre destacar o papel dos coidadores non profesionais, que, en termos de Seguridade Social, son aqueles que sexan designados como tales no PIA e cumpran as condicións legalmente previstas. O cadro amosa que o número de afiliados ao convenio de coidadores non profesionais en Galicia continúa descendendo en 2014 para situarse nas persoas, o 10,3% do total estatal, unha décima menos que no ano anterior. En relación á contratación de persoas con algún tipo de discapacidade, no ano 2014 asináronse en Galicia un total 411 contratos indefinidos para persoas con discapacidade, 237 a xornada completa, e contratos temporais. Isto supón que de cada contratos indefinidos asinados en Galicia no último ano 10,4 corresponden a persoas con discapacidade (7,7 contratos no conxunto do Estado), e de cada contratos 209

14 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL n n n

15 n temporais 14 son de persoas con discapacidade (11,9 en España). Familia e infancia A Lei 3/2011, do 30 de xuño, de apoio á familia e á convivencia de Galicia, recoñece a familia como estrutura básica da sociedade e ámbito natural de desenvolvemento da persoa, e regula a obriga que os poderes públicos da Comunidade Autónoma de Galicia teñen de apoiar e protexer ás familias e aos seus membros, e, en especial, aos nenos e ás nenas e aos e ás adolescentes. No que respecta ás familias e modelos familiares, o cadro amosa que un 33,2% dos fogares galegos estaban constituídos por parellas con fillos, seguidos dos fogares compostos por parellas sen fillos, co 22,7%, e dos fogares unipersoais, co 21,8%. A porcentaxe de fogares monoparentais é do 9,1% do total de fogares galegos en decembro de 2013, o que supón que existen fogares monoparentais nese ano, máis que en A diferencia do acontecido no ano 2012, os datos a 31 de decembro de 2013 reflicten un novo descenso da porcentaxe de fogares constituídos por parellas con fillos ao mesmo tempo que aumenta a porcentaxe de parellas sen fillos e o número de fogares unipersoais e monoparentais. No ano 2013 expedíronse un total de títulos de familia numerosa en Galicia, dos que corresponden a títulos novos e os restantes 6.643, a renovacións. Atendendo á súa distribución segundo categorías, 959 son de categoría especial, isto é, familias de cinco ou máis fillas ou fillos e as de catro fillos ou fillas cando ao menos tres procedan de parto, adopción ou acollemento permanente ou preadoptivo múltiples. Tamén poderán incluírse nesta categorías as familias con catro fillos ou fillas con ingresos inferiores ao 75% do IPREM vixente. A 31 de decembro, existían en Galicia títulos de familia numerosa en vigor. Nas dúas terceiras partes dos títulos expedidos, a persoa titular atópase en situación laboral activa (5.595 títulos), fronte ao 16,2% correspondente a unha persoa desempregada (1.403 títulos) ou un 13,6% 211

16 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL que non ten actividade laboral (1.151 títulos). No que respecta ás solicitudes de adopcións nacionais abertas en Galicia, no último ano, a diferenza do acontecido en 2013, rexístrase unha caída das mesmas, pasando das 217 solicitudes do ano 2013, ás 180 no ano No caso das adopcións internacionais, continúa a tendencia claramente descendente dos últimos anos, acadando en 2014 as 90 solicitudes, o nivel máis reducido da serie estatística dispoñible. Como reflicte o cadro , os devanditos descensos das solicitudes de adopción realizadas rexístranse nas catro provincias galegas. No que á infancia se refire, a 1 de xaneiro de 2015 Galicia contaba cun total de 493 escolas infantís, que ofertaban case prazas. Tendo en conta que a poboación galega de 0 a 3 anos ascende a persoas, a rateo praza por cada 100 nenos sitúase en 33,4. A Coruña é a provincia que rexistra a proporción máis elevada dado que os 226 centros existentes ofrecen unha rateo de 36,4 prazas. Séguelle Pontevedra, con case 33 prazas por cada cen nenos de 0-3 anos, e a continuación sitúanse Ourense e Lugo, con 28,7 e 27,1 prazas, respectivamente. Violencia e maltrato Segundo a Lei orgánica estatal 1/2004, de 28 de decembro, de medidas de protección integral contra a violencia de xénero, a violencia de xénero defínese como a manifestación da discriminación, a situación de desigualdade e as relacións de poder dos homes sobre as mulleres, exércese sobre estas por parte de quen sexan ou teñan sido os seus cónxuxes, ou de quen están ou teñan estado ligados a elas por relacións similares de afectividade, aínda sen convivencia, e comprende todo acto de violencia física e psicolóxica, incluídas as agresións á liberdade sexual, as ameazas, as coaccións ou a privación arbitraria de liberdade. O número de chamadas pertinentes realizadas en Galicia ao 016 teléfono que ofrece información e asesoramento xurídico en materia de violencia de xénero con carácter gratuíto e universal volveu a incrementarse no ano 2014, acadando as chamadas, un 6,8% máis que no ano anterior, das que foron realizadas polas propias usuarias (8% máis que en 2013) e 758, por familiares ou persoas achegadas (2,6% máis). O número de denuncias realizadas no último ano cae un 25% respecto ao ano anterior, rexistrándose un total de denuncias, o 4,1% do total estatal. Atendendo á súa orixe, a meirande parte corresponde a atestados policiais con denuncia da vítima, con denuncias (o 4,2% das rexistras en España), seguido polas presentadas directamente pola vítima, con 590 (8% do total do conxunto do Estado). Comparado co ano anterior, cómpre mencionar o descenso experimentado por estes dous tipos de orixe das denuncias (500 e 638 menos, respectivamente) así como a dos partes de lesións, con 202 denuncias menos, ao contrario do acontecido, por exemplo, cos atestados policiais por intervención directa policial (64 máis que no ano anterior). Ao longo do ano 2014 Galicia rexistrou seis mortes por violencia de xénero, a cifra máis alta dos últimos seis anos, o que representa o 11,3% do total de casos rexistrados en toda España no mesmo ano. Respecto ao anterior, dita porcentaxe aumenta en case catro puntos porcentuais como consecuencia do devandito incremento e da redución nunha vítima mortal no conxunto do Estado. No que respecta aos dereitos laborais e económicos das mulleres vítimas de violencia, o cadro mostra que os contratos bonificados a mulleres vítimas da violencia de xénero ascenderon no último ano a 26, nove máis que no ano anterior, o que repre- 212

17 n senta o 4,7% do total estatal. Asemade, o número de mulleres perceptoras da Renda Activa de Inserción continúa a súa tendencia crecente ata acadar mulleres en 2014, un 9,5% máis que no ano precedente, o que supón o 3,8% das perceptoras en España. Finalmente, no que atinxe á violencia infantil, no ámbito autonómico existen diferentes programas e actuacións dirixidas á atención a menores en situación de desprotección social. Entre estes pódense mencionar, entre outros, os referidos ao acollemento familiar, o programa Mentor, o programa de integración familiar (PIF), o teléfono da infancia ou o rexistro unificado de malos tratos (RUMI). No ano 2013 (último dato dispoñible) destináronse ás medidas de acollemento familiar, entendido como aquel recurso de protección temporal e revogable, orientado ao coidado de menores que se atopan privados, aínda que sexa circunstancialmente, dunha axeitada atención, un total de euros. Segundo os datos da Consellería de Traballo e Benestar, beneficiáronse deste programa un total de menores e 616 familias, das que a meirande parte corresponden ao programa de acollemento por membros da súa propia familia (1.255 menores e 983 familias). No ano 2013, a poboación sobre a que incidiu o proxecto Mentor, que proporciona información, formación e acompañamento á inserción dos menores entre 16 e 21 anos tutelados ou en garda pola administración autonómica, ascendeu a 422, dos que 259 son mozos e 163, mozas. No que se refire 213

18 CONSELLO ECONÓMCO E SOCIAL ao programa de integración familiar, que persegue acadar unha convivencia normalizada no ámbito familiar mediante unha intervención educativa, terapéutica e asistencial, en 2013 foron atendidos 364 menores (206 cunha finalidade de preservación familiar e 158 de reunificación) e 199 familias (103 perseguen a preservación da familia e 96, a reunificación). O teléfono da infancia (116111), ademais de facilitar unha vía de apoio aos menores, está dirixido a todas as persoas que coñezan casos de malos tratos á infancia ou que demanden información sobre os recursos e asesoramento en temas relativos aos dereitos da infancia. Entre as chamadas realizadas, máis do 42% céntranse no asesoramento e solicitude de información, seguidos pola comunicación ou sospeita de maltrato, que representan case o 8% (112 chamadas). Entre estas últimas, máis da metade (59 chamadas) corresponde a unha situación de abandono físico e/ou neglixencia, un 31% a maltrato físico (34 situacións) e un 10% a maltrato emocional (11 casos). Finalmente, o RUMI é un instrumento de rexistro e notificación de maltrato infantil destinado aos profesionais que simplifica e axiliza a actuación ante unha situación de risco para o menor. No ano 2013 tiveron acceso a este rexistro profesionais (1.848 do ámbito educativo e 220 policial) realizándose un total de 12 notificacións. o 214