FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura

Transcripción

1 8 HASTEKO ESKEMA INTERNET

2 Edukien eskema Atomoa Elektroien kokapena, atomoan Atomoaren osaera Konfigurazio elektronikoa Bohr-en eredu atomikoa Orbitalen energia Gaur egungo eredu atomikoa Orbital motak Atomoen batasuna Atomoen arteko lotura motak Lotura ionikoak Taula periodikoa Elementuen sistema periodikoa Elementuen propietate periodikoak Atomoen neurria Metalak eta ez-metalak Lotura kobalenteak Lotura metalikoak

3 Hasteko, behatu eta erantzun Sugarra aztertzea Bunsen metxeroa piztutakoan, urdin bizibiziko sugarra lortu behar dugu. Eta garra osagai ezberdinez eginiko disoluzio batekin zipriztintzen badugu? Sugar berdea Sugar laranja Sugar gorria

4 Atomoaren osaera POTASIOA kristala Zenbaki masikoa K Atomoa Nukleoa Z zenbaki atomikoa Protoi kopurua Elektroi kopurua Quarkak Neutroi kopurua A - Z= =20

5 Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en eredu atomikoan elektroiak energia maila zehatz batzuetan biratuz soilik aurki daitezke. Niels Bohr Energia lehen mailan bi elektroi egon daitezke gehienez Energia bigarren mailan 8 elektroi egon daitezke gehienez. Energia hirugarren mailan 16 elektroi topatu ditzakegu gehienez. Energia laugarren mailan 32 elektroi aurkitu daitezke gehienez, etab.

6 Probabilitatea HASI ESKEMA INTERNET Gaur egungo eredu atomikoa Eredu mekaniko-kuantikoak elektroiak kokapen probable bat hartuz nukleoaren inguruan daudela ezartzen du. Edwin Schrödinger Bohr-en eredua Eredu mekaniko-kuantikoa 1s 2s r Nukleora distantzia Orbital bat elektroia aurkitzeko probabilitate handia (%90etik gorakoa) dagoen espazioaren zati bat da. 3s

7 Orbital motak LEHEN MAILA 1s BIGARREN MAILA 2s 2p p x p y p z HIRUGARREN MAILA 3s 3p p x p y p z 3d d xy d xz d yz d x 2 -y 2 d z 2

8 Konfigurazio elektronikoa Atomo baten konfigurazio elektronikoa arau batzuk jarraituz lortzen da: Orbital bakoitzean gehienez 2 elektroi egon daitezke. Elektroiak energia gutxien duen orbital librea okupatzen doaz. Energia bereko orbitalak (p o d) betetzen direnean lehenik elektroi bat kokatzen da oerbital bakoitzean eta gero osatzen doa. 13 Al 1s 2s 2p 3s 3p 14 Si 1s 2s 2p 3s 3p 15 P 1s 2s 2p 3s 3p

9 Energia HASI ESKEMA INTERNET Orbitalen energia Orbitalak osatzeko ordena: Moeller-en diagrama 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s 4p 4d 4f 5s 5p 5d 5f 6s 6p 6d 6f 7s 7p 7d 7f

10 Taula periodikoa Alkalinoak Lurralkalin oak Trantsiziometalak Halogenoak Anfigenoak Gas geldoak Lantanidoak Aktinidoak

11 Erradio atomiko gorakorra HASI ESKEMA INTERNET Atomoen neurria Erradio atomikoa: txikitik handira H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr In Sn Sb Te I Xe Cs Ba Tl Pb Bi Po At Rn

12 Metalak eta ez-metalak Metalak Metaloideak Ez metalak Gas geldoak

13 Atomoen arteko lotura motak LOTURA IONIKOA LOTURA KOBALENTEA LOTURA METALIKOA Na Cl Elektroia Nukleoa Nukleoa Na + Cl - Elektroia Gatza Kloro Gasa Urrea

14 Lotura ionikoak Katioiak Galena: Berun sulfuroa (II). PbS Anioiak Kolpea kristal ionikoan Ioiak lekualdatu egiten dira Mota bereko ioiak urrundu egiten dira elkarrengandik

15 Lotura kobalenteak Diamantea Grafitoa Atomoak

16 Lotura metalikoak Katioiak Elektroiak Niobioa (Nb) Kolpea kristal metalikoan Elektroi lainoak haustura ekiditen du

17 Lotura interesgarriak Elementu kimikoak Eredu atomikoak SARTU WEB ORRI HONETARA SARTU WEB ORRI HONETARA