Hasi. Kaleko inkesta. Oporrak bukatzen direnean, ohikoa da asmo berriak izatea: erretzeari utzi, kirola egiten hasi... Baita hizkuntzak ikastea ere.

Transcripción

1 0 ikastunitatea Ikasteko hamaika bide Zer egingo dugu Idatzi kartela euskaltegiko horman jartzeko, euskara hobeto ikasteko aholkuak ikaskideekin partekatzeko. Irakurri eta entzun hizkuntza-ikasleen esperientziak, herri-aldizkariko kaleko inkestan, lagunen arteko solasaldietan... Idatzi lagun bati telefono bidezko mezua, euskara-ikastaro bat aholkatzeko. Entzun aholkuak irratsaioetatik eta ikus-entzunezkoetatik. Hartu eta sinatu ikasten laguntzeko konpromisoak. Hasi Kaleko inkesta Irakurri herriko aldizkarian agertu diren testigantzak. Pentsatu norekin identifikatzen zaren gehien. Komentatu zure ikaskidearekin. - Ni Juanjorekin identifi katzen naiz. Eta, zu? - Ba, ni Leirerekin. Kaleko inkesta Oporrak bukatzen direnean, ohikoa da asmo berriak izatea: erretzeari utzi, kirola egiten hasi... Baita hizkuntzak ikastea ere. - Ibili al zara inoiz beste hizkuntza bat ikasten? - Zer moduz esperientzia? Leire 9 urte, Ikaslea Juanjo 7 urte, jubilatua mikel 32 urte, langilea Loli 48 urte, langilea - Bai, jakina. Eskolaz gain, ingelesa ikasi dut akademia baten. - Ondo, baina ez dut asko ikasi. - Bai, frantsesa eta ingelesa ikasi ditut lanerako. Lanean bertan ematen genituen eskolak. - Oso ondo, hitz egitea asko gustatzen zaidalako. - Ez. Eskolan bagenuen ingelesa ikasgaia, baina ez nuen ia ezer ikasi. - Ez zaizkit gustatzen hizkuntzak. - Bai, euskara ikasi dut euskaltegian eta ingeles apur bat akademia baten. - Oso ondo; lagunekin euskaraz egitea lortu dut. 2 PRIMERAN bi

2 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Zer ikasiko dugu Aholkuak emateko baliabideak - Aditza: agintera (egin, ikusi, deitu...), behar. - Komeni/komenigarria/ezinbestekoa...-t(z)ea. - Zergatik ez...-t(z)en? Denborazkoak: -enean. Aditza: lehenaldia (nintzen, nuen, nituen...). Euskara hobeto ikasteko estrategiak eta trikimailuak - Hiztegi Kutxa... Hasi 2 BAIETZ idatzi aholku-kartela! Begiratu kartelei, eta erantzun beheko galderei. Jarri kartelaren zenbakia laukian. Non aurkituko ditugu? Autobus-geltokian Enplegu-bulegoan Botikan Kiroldegian Zer informazio daukate? Aholkuak Datu estatistikoak Albisteak ANSA FARMAZIA Ez hartu eguzkia eguerdian. Erabili kapela eta eguzkitako betaurrekoak. Eman eguzkitik babesteko krema 2 ordutik behin. Ez ipini haurrak eguzkitan krema barik. Kontuz ibili egun lainotsuetan; hodeiek eguzkiaren izpiak pasatzen uzten dituzte. 2 Ikusi duzu halakorik euskaltegian? Zein informazio daukate? Zaindu zure maletak. Ez bota txartela bidaia bukatu arte. Gurpildun aulkian bazaude, eskatu gidariari erdiko atea irekitzeko. Zure segurtasunagatik, igo autobusera geltokian. Gidaria ezin da beste inon geratu. Autobusa noiz helduko den jakiteko, begiratu panelari. 3 PRIMERAN hiru

3 0 ikastunitatea Euskara-ikasleekin hitz egiten Ikasteko hamaika bide Hartu Irakurri euskaltegiko esku-orria. Jaso euskaltegiak eskaintzen dituen euskara ikasteko moduak. Maila guztiak Eskolak goizez eta arratsaldez Metodologia komunikatiboa Udaleko diru-laguntzak IKUSI AURRETIK Lotu geziekin eskolen ezaugarriak eta ikasteko moduak. Eskolen ezaugarriak Denetatik egin: entzun, irakurri, hitz egin, gramatika-ariketak. Herriko jendearekin euskaraz egiteko aukera izan. MOODLE plataforma erabili. Ikasteko moduak online barnetegia ESTRATEGIA Aurreikusi zer entzungo duzun Entzungo duzuna aurreikusteak lagundu egiten du ulertzen. Erabili estrategia hau zerbait entzun behar duzunean. Zer gehiago egiten da? Ezaugarri gehiago ezagutzen dituzu? IKUSI BITARTEAN aurrez aurre Irakurri galderak, ikusi Euskara ikasten bideo-pasarteak, eta erantzun. a) Zein ikasteko modu aukeratu du? GRAMATIKA Aditz-aspektua Ohituraz egiten den zerbait adierazteko, -t(z)en gehitzen diogu aditz nagusiari: EGUNERO dutxa(tu)tzen naiz. ASTEAN BEHIN, entsalada ja(n)ten dut. BATZUETAN, futbola ikus(i)ten dut. Aurrez aurre Barnetegia Online b) Ikusi berriro bideo-pasartea. Konprobatu zure zerrendako ezaugarriak. Horiek esan ditu? Beste batzuk? Zein? IKUSI ONDOREN Hitz egin ikaskideekin, eta konpartitu informazioa. - Aurrez aurre, euskara komunikatzeko erabiltzen da: hitz egiten da, telebista ikusten da... - Bai, eta online ikastaroetan MOODLE plataforma erabiltzen da. Lan-koadernoko.-3. ariketak 4 PRIMERAN lau

4 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Hartu Irakurri pertsona honen deskribapena. Pentsatu zein ikastaro gomendatu, eta eman arrazoi bat. Ni Ikerne naiz eta 39 urte ditut. Ikastolan ikasi nuenean, EGA azterketara aurkeztu nintzen eta ez nuen gainditu. Orain berriro saiatzea gustatuko litzaidake. Euskaltegian izena eman nahi dut, baina oso denbora gutxi dut. Ia egun osoa etxetik kanpo pasatzen dut lanean. Gainera, bi haurren ama naiz eta etxeratzean zain izaten ditut haiek ere. Zein ikastaro komeni zaio? Aukeratu arrazoi bat Euskaltegian aurrez aurre Barnetegia Online Denbora duenean ikasiko duelako Egunero joan behar duelako Ikerne zure laguna da. Telefono bidezko mezua bidali dizu. Irakurri eta prestatu erantzuna. Lan-koadernoko 4. ariketa GRAMATIKA Kausazko esaldiak ZERGATIK galderari erantzuteko, -(e)lako gehitu behar diogu aditz laguntzaileari: - ZERGATIK apuntatuko naiz euskaltegian? - Euskara ikasi nahi duzulako. Epa. Begiratu duzu euskaltegikoa? Bai. Zuretzat onena da. Zergatik, ba? -(e)lako, eta -(e)lako. Lan-koadernoko ariketak 2 Zergatik ikasi? Entzun Iragarkia entzungaia. Entzun berriz, eta erantzun. Zein da produktuaren izena? Noiz hartu behar da produktu hori? Eztulka hasten zara- Zer da produktu hori? Buruko mina duzu- Mukiak dituzu- Sukarra daukazu- ARAUA NOIZ galderari erantzuteko, aditz laguntzaileari gehitzen zaio. Zuk noiz erabiltzen dituzu halakoak? Esan kasu bat. Eta euskaraz ikasten motibatzeko? Zein dira zuretzat botika indartsuenak? Seme-alabekin hitz egitea Lan-koadernoko ariketak 5 PRIMERAN bost

5 0 ikastunitatea Esan zergatik hasi zaren euskara ikasten. Ikasteko hamaika bide Hartu Maitasunagatik eta lagunen animoengatik. Lana topatzeko. Hemengo hizkuntza delako. Hizkuntza exotikoa delako. Zergatik ikasi_ entzungaian, Begok honako hitz hauek esango ditu. maitasunagatik bikotekidea maitemindu lagundu euskaltegian Zure ustez, zergatik hasi zen Bego euskara ikasten? Zer esan du? Nire bikotekidea euskalduna da, berarekin maitemindu nintzen eta Euskal Herrira etorri ginen elkarrekin bizitzera. Gu oso bailara euskaldunean bizi gara. Eta, orduan, jendeak asko animatu ninduen. Eta izena eman nuen euskaltegian. Hizkuntza ezezaguna eta exotikoa da. Berezia da eta jende gutxik hitz egiten du. Eta horregatik ikasten hasi nintzen. Entzun eta konfirmatu zure erantzuna. Erantzun galderei, Zergatik ikasi_2 entzungaian entzun baino lehen. Zuk noiz izaten dituzu momentu txarrak? Lan-koadernoko ariketak Momentu txarretan nola ateratzen duzu motibatzeko indarra? ESTRATEGIA Hitz batzuk ulertu Testu batek orokorrean esaten duena jasotzeko, ez duzu den-dena ulertu behar. Askotan, nahikoa da hitz batzuk ateratzea esanahia ulertzeko. Entzun Begoren kasua, eta apuntatu ulertu dituzun hitzak. 6 PRIMERAN sei

6 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Hartu Jarraitu urrats hauek:. Batu bion hitzak eta bereizi. Zeintzuk dira A galderari erantzuteko? Eta B galderari erantzuteko?,, eta, ezta?,,. - ere B galderarentzat. 2. Adostu nola egin hurrengo entzunaldia: batek momentu txarrak identifikatuko ditu; besteak motibatzeko egiten duena. 3. Entzun berriro pasartea, eta erantzun galderei: A galdera: Begok noiz izaten ditu momentu txarrak? Akats asko egiten dituenean B galdera: nola ateratzen du motibatzeko indarra? Atzera begiratzen du eta orain ez etsi! esaten du Lan-koadernoko ariketak Entzun Zergatik ikasi_3 pasartea. Lehenengo, baloratu: nola dago Bego? Pozik eta ilusioz Triste eta ikasteko gogorik gabe Irakurri esaldiak berriro entzun baino lehen.. Enekok zer esan dio Begori motibatzeko? Ni, benetan, harrituta eta txundituta geratzen naiz, zu eta zu bezalako jendearen esfortzua ikusten dudanean. Egia Zenbat pozten naizen eta zenbat estimatzen dudan egindako ahalegina! Egia Gezurra Gezurra Ba, oso ondo hitz egiten duzu. 2. Bego zergatik pozten da? Zer esan du? Haurrekin hitz egiten pozten naiz. Helduekin ez dut nahi hitz egin euskaraz. Egia Beste euskaldunei bezala hitz egiten didatenean pozten naiz. Egia Gezurra Gezurra Altu hitz egiten didatenean pozten naiz. Egia Gezurra Egia Gezurra Ordenatu 3 elkarrizketak ulertzeko urratsak dagokien zenbakia jarriz: zertarako entzun duzu, eta nola ulertu dituzu pasarteak? Hitz batzuk irakurrita, ideia orokorra jaso dut. Topatu beharreko ideiak irakurri ditut. Horrela jakin dut arreta non jarri. Ulertutako hitzetatik abiatuta, jaso beharreko informazioa irudikatu dut. 7 PRIMERAN zazpi

7 0 ikastunitatea Horoskopoa Esan kideari zein den zure urtebetetze-eguna eta horoskopo-zeinua; zeinua ez badakizu, galdetu ikaskideari. - Nire urtebetetze-eguna apirilaren 2a da; Aries naiz. - Nire urtebetetze-eguna apirilaren 2a da; badakizu zein den nire horoskopo-zeinua? Aries da. Osatu horoskopo-zeinuen zerrenda zure koadernoan, adibidean bezala. 03/2-04/20, ARIES, martxoaren 2etik apirilaren 20ra Entzun Horoskopoa pasartea, eta jaso koadroan: zein zeinuz hitz egin du? Zein gai jorratu ditu? Zeinuak Gaiak Entzun berriro, eta jaso orain zeinu baten (zuk nahi duzunaren) inguruko aholkuak. Zeinua Aholkuak Ikasteko hamaika bide Behatu GRAMATIKA Datak nola idatzi Lehenengo hila eman behar dugu, -aren atzizkiarekin, eta, gero, eguna. Zenbakiak hartuko du data osoaren deklinabide-atzizkia (-a, -(e)tik, -(e)ra). Hilabeteak letra xehean idatzi behar ditugu. ESTRATEGIA Oharrak hartzea Entzuten duzun bitartean oharrak hartzea lan gogorra izan daiteke: idazten zentratzen bazara, entzuteko arreta galduko duzu. Errazago egiteko, idatzi soilik (zure koadernoan) hitz edo erreferentzia bat, gero gogoratzen lagunduko dizuna; zure hizkuntzan ere egin ahal duzu, erosoagoa bada. Gero, izango duzu denbora jasotakoa euskaraz ondo idazteko. Lan-koadernoko ariketak Zein forma erabili dute irratsaioan aholkuak emateko? Erreparatu letra lodian daudenei. AQUARIUS Lanez aldatzeko aukera izango duzu; aprobetxatu aukera. Maitasunari dagokionez, ezinbestekoa da arazo hori konpontzea; horretarako, zintzo jokatu behar duzu: erabili zure energia pasioa handitzeko. Tentsio arteriala zaintzea komeni zaizu. TAURUS Lanari dagokionez, gauzak lasaiago hartzea komeni zaizu; zeure burua zaindu behar duzu. Maitasunean, ez izan jeloskorra, ez daukazulako horretarako arrazoirik. Osasunez ondo ibiliko zara, baina ezinbestekoa da elikadura ona izatea: jan barazki eta fruta gehiago. SCORPIO Umilago izan behar duzu lanean; lankideei entzun behar diezu, haiek lagunduko dizutelako. Maitasunean, zergatik ez duzu denbora gehiago ematen zure bikotekidearekin?; ez ibili hainbeste lagunekin. Kirola egitea komeni zaizu estresa arintzeko. Aholkuak emateko, forma hauek aurkitu ditugu. Saiatu beste adibide bat aurkitzen testuetan. aprobetxatu ezinbestekoa da (...) konpontzea jokatu behar duzu zaintzea komeni zaizu zergatik ez (...) ematen ARAUAK KOMENI eta EZINBESTEKOA erabiltzen dugunean, aditz nagusia -t(z)ea / Ø bukatzen da. AGINTERA (aprobetxatu) eta BEHAR erabiltzen dugunean, aditz nagusia -t(z)ea / Ø bukatzen da. 8 PRIMERAN zortzi

8 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Behatu 2 World Café Aurreikusi World Cafe bideo-pasarteko pertsona horien ikasteko moduak: zer esango dute?, nola ikasi dute? ESTRATEGIA Aurreikusi zer entzungo duzun Zer egiten da hizkuntza bat ikasteko normalean? Zer egiten duzu zuk? Zu euskara-ikaslea izanda, aurreikusi ahal duzu zer esango duen ingelesa ikasten ari den ikasle batek. Azken batean, zure antzeko egoera bizi du. Eta horrek lagunduko dizu aurreikusten ideiaren bat edo beste. Gogoratu unitatean ikasitakoa: nola ikasten dira hizkuntzak? Laguntzeko, pentsatu zer egiten duzun zuk. Zu euskara-ikaslea zara; nola ikasten duzu zuk? Markatu zuk ere egiten dituzun gauzak; amaieran, erantsi beste bat edo bi. Agertzen diren hitz berriak nire koadernoan apuntatu Nire hizkuntzan antzera esaten diren hitzen esanahia asmatu Nik dakidana eta ikasitakoa konparatu Hiztegia kontsultatu Gustuko abestien hitzak buruz ikasi Arauak nire hizkuntzakoekin konparatu Ulertzen ez dudan guztia galdetu Gogoratu zer ikasi duzun. Ikastunitate honetan ikasteko zein modu ikusi dituzu? ESTRATEGIA Oharrak hartzea Ikus 8. orrialdean esandakoa. Mintzamena asko praktikatzen da. Telebistako serieak eta filmak ere ingelesez ikusten ditut; lehen azpitituluak ipintzen nituen, baina orain ia ez ditut jartzen. Ikusi World Cafe bideo-pasartea, eta jaso informazioa: zure ikasleak zer esan du? Zerrendatu orain ulertu dituzun ekintzak. Irakaslearekin konpromisoa sinatu. Lan-koadernoko 27. ariketa Irakurri ingeles-ikasleek esandakoak, eta aztertu nola erabili duten aditza: erreparatu azpimarratutako formei. Hasieran ez nuen gozatzen ingelesez irakurtzen baina, orain, pixkanaka-pixkanaka, lortzen ari naiz. Hasi nintzenean, oso akademikoa nintzen ikasteko; klasikoa: apunteak hartu, etxean errepasatu, arauak goitik behera ikasten saiatu... Baina orain irakatsi didate badaudela beste modu batzuk ikasteko. a) Beti lehenaldian? BAI EZ b) Beti orainaldian? BAI EZ c) Aldatu egiten dute? BAI EZ d) Noiz erabiltzen dute lehenaldia? Ikasteko ohitura zaharrak azaltzeko. Ikasteko ohitura-aldaketak azaltzeko. e) Noiz erabiltzen dute orainaldia? 9 PRIMERAN bederatzi

9 0 ikastunitatea Aldatu beheko esaldiei aditzaren denbora: lehenalditik orainaldira, eta alderantziz. Lehenaldia Orainaldia Lehen nola ikasten zenuen? Orain nola ikasten duzu? Ikasteko hamaika bide Behatu. Ez nuen gozatzen irakurtzen eta orain...baina orain ez ditut azpitituluak jartzen. 3. Hasi nintzenean, oso akademikoa Eta zuk zertan aldatu dituzu ohiturak? Idatzi ezkerrean zure aspaldiko ohitura batzuk; eta eskuinean oraingo ohiturak. Lehenaldia Orainaldia Lehen zer egiten zenuen? Orain nola egiten duzu?. Lehen kafea azukrearekin hartzen zenuen? Bai. Lehen kafea azukrearekin hartzen nuen. 2. Lehen egunkaria erosten zenuen?. Orain sakarinarekin hartzen dut kafea. Orain ere kafea azukrearekin hartzen dut Lan-koadernoko ariketak Kontratua 3 Begiratu ariketaren izenburuko hitzari. Zer esan nahi du zure hizkuntzan? Eta. ariketarenak: Horoskopoa? ESTRATEGIA Ama-hizkuntzako hitzak euskaratzea Askotan ez zara gogoratuko edo ez duzu jakingo nola esan zure hizkuntzako hitz bat; halakoetan, aukera ona da hitz horri euskarako forma ematea: grafia euskalduna (C-->K), hitz-bukaerak (O-->U), bukaerako -a. Batzuetan, oraingo kasuetan bezala, asmatu egingo duzu. Kontratu-mota ezberdin asko dago. Zerrendako zeintzuk ezagutzen dituzu? aldi baterako kontratua alokatze-kontratua behin-behineko kontratua kontratu mugagabea lanaldi partzialeko kontratua lan-kontratua obra-kontratua salerosketa-kontratua zerbitzu-kontratua Zein arlorekin lotzen dituzu kontratu horiek? Administrazioa Etxea Lana 0 PRIMERAN hamar

10 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Behatu Irakurri kontratuak, gogoratu World Caféko pertsonak, eta bete kontratuetako hutsuneak. 2 Nik, -(e)k, ingelesez hitz egiten ikasi nahi dut. Horretarako, ezinbestekoa da asko praktikatzea; beraz, honako konpromiso hauek hartzen ditut:. Udal Liburutegiko arduradunarekin, ingelesez badakienez, beti hitz egingo dut ingelesez. 2. Ingelesez dakiten pertsonak bilatuko ditut, eta haiekin mintzasaioak egiten saiatuko naiz. 3. Irakasleari saio horien berri emango diot. Baigorrin, -(e)ko -aren -(e)an. Nik, -(e)k, ingelesez hitz egiten ikasi nahi dut. Nire ikas-prozesua bizkortzeko, honako konpromiso hauek hartzen ditut:. Astean behin, gramatika-forma berri bat aurkituko dut (Interneten, liburuetan, eskolan...). 2. Forma hori noiz eta nola erabiltzen den kontsultatuko dut gramatika-liburuetan. 3. Nire usteak irakaslearekin komentatuko ditut. Orion, Sinadura Sinadura Nork sinatu du bakoitza? Eider Bidartek Pedro Garciak Andoni Eizagirrek Bete datak ere: Lehenengoan, idatzi gaurko eguna. Bigarrenean, zure herriko jai nagusiarena. Ideia ona da taldean euskara ikasteko tratuak egitea. Adibidez, Hiztegi Kutxa erabiltzeko tratua egin ahal duzu. Prest zaude horretarako? Adostu ikaskideekin euskara ikasteko konpromisoak. Gomendioa: neurtu ondo konpromisoak; ez pasatu. Adibidez: Zenbat hitz berri sartu astean Hiztegi Kutxan (bakoitzak bi, hiru, bost...). Kutxako zenbat hitz ikasi astean (0-5). Non hasi hitz egiten. Noiz (okindegian, auzoko euskaldun batekin igogailuan...).... Adostu taldean euskara ikasteko konpromisoak (nahikoa da pare bat). - Zenbat hitz sartuko ditugu Hiztegi Kutxan? - Lau, adibidez? - Ondo da. Lan-koadernoko 30. ariketa Guk, eta -(e)k, -(e)k, nahi dugu. Gure ikas-prozesua bizkortzeko, honako konpromiso hauek hartzen ditugu: Osatu kontratua, eta sinatu. Sinadurak -(e)n, PRIMERAN hamaika

11 0 ikastunitatea Umoremetroa Ikasteko hamaika bide Egin BAIETZ Gogoratu unitate-hasieran irakasleak egindako erronka. Zer moduz? Erronkarako prest? Pentsatu: zertan nabil ondo? Zertan ditut zalantzak? Koadroak lagunduko dizu. Indarguneak. Aholkuak emateko formak ikasi ditut: Ahulguneak. Agian, akats hauek egingo ditut: 2. Besterik: 2. Besterik: ESTRATEGIA Idazteko prozesua Edozer idazten dugunean, hiru urratseko bidea egiten dugu: planifikatu, egin eta berrikusi. Inkontzienteki baino ez bada, ia beti egiten dugu, baita gure hizkuntzan ere. Hori kartel itsusia! 2 Joan unitate-hasierara. Begiratu berriz kartelak, eta aztertu. Zer daukate kartelek? Lelo erakargarri bat Zerbait falta dute? Zer? Irudi gehiago Zer dute sobera? Kolore ilunak Lanaren zirriborroa Beraz, kartela diseinatu behar dugu. 3 PLANIFIKATU Idatzi aurretik, hartu kartelaren testuinguruaren araberako erabaki batzuk taldean. Nork irakurtzea nahi dugu? Zein da lekurik egokiena? Non ikusiko da hoberen? Zer egingo dugu besteek irakurtzeko? Nola erakarriko ditugu? Pentsatu kartelaren ezaugarriak: formatua, tamaina, koloreak, marrazkiak/irudiak... 2 PRIMERAN hamabi

12 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Egin Orain, pentsatu ZER idatzi; bete ideia-zakuak. Ikasteko aholkuak Praktikatzeko aukerak bilatu (kartelak euskaraz irakurtzen hasi)... Euskaraz entzun edo irakurtzen hasi... Ikasteko motibazioa Euskal Herrira etorri naizelako Haurrekin hitz egiteko Aukeratu sei ideia, eta planifikatu idazteko ordena. IDATZI Egin kartela. BERRIKUSI Berrikusi hasieran aipatutako indargune eta ahulguneak. Moldatu kartela horien arabera. Bukatutakoan, erakutsi zuen kartela beste taldekoei. Aztertu haiena. Identifikatu, beste taldearen kartelean, zein den unitatean zehar ikusi ez dugun aholkua. Amaieran, ipini kartela adostutako lekuan. Pentsatu nola baloratuko dugun kartelaren eragina: zer egin ahal dugu jakiteko kartela irakurri den eta aholkuak interesgarri izan direla? Zer egingo dugu? Galdetegi bat, inkesta bat Zer galdetuko dugu? Noiz egingo dugu? Zer egingo dugu datuekin? 4 merezi du kartelak? Taldeko bozeramaleak gelan kontatuko du zuen plana. Astebete barru, bi ikasgelatara joango gara, eta hiru galdera egingo dizkiegu bertako ikasleei: Irakurri dituzue sarrerako karteleko aholkuak? Zein da aholku onena? Jarraituko duzue? Datuak eskolan baloratuko ditugu zuekin. 3 PRIMERAN hamahiru

13 0 ikastunitatea Ikasteko hamaika bide Autoebaluazioa Zer egin duzu? Euskaltegiko horman jartzeko kartela, ikaskideekin euskara hobeto ikasteko aholkuak partekatzeko. Egin duzu? BAI EZ Nola egin duzu? ONDO ERDIPURDI GAIZKI Hizkuntza-ikasleen esperientziak irakurri eta entzun, herrialdizkariko kaleko inkestan, lagunen arteko solasaldietan... Egin duzu? BAI EZ Nola egin duzu? ONDO ERDIPURDI GAIZKI Lagun bati mezua idatzi euskara-ikastaro bat aholkatzeko. Egin duzu? BAI EZ Nola egin duzu? ONDO ERDIPURDI GAIZKI Irratsaioetatik eta ikus-entzunezkoetatik aholkuak entzun. Egin duzu? BAI EZ Nola egin duzu? ONDO ERDIPURDI GAIZKI Horretarako erabili duzu? Aholkuak emateko baliabideak Aditza: agintera (egin, ikusi, deitu...), behar Erabili duzu kartela egiteko? BAI EZ Komeni/komenigarria/ezinbestekoa...-t(z)ea. Erabili duzu kartela egiteko? BAI EZ Erabili duzu kartela egiteko? BAI EZ Denborazkoak: -enean Erabili duzu kartela egiteko? BAI EZ Zergatik ez...-t(z)en? Aditza: lehenaldia (nintzen, nuen, nituen...) Erabili duzu kartela egiteko? BAI EZ Euskara hobeto ikasteko estrategiak eta trikimailuak: Hiztegi Kutxa... Erabili duzu kartela egiteko? BAI EZ Ikasten laguntzeko konpromisoak hartu eta sinatu. Egin duzu? BAI EZ Nola egin duzu? ONDO ERDIPURDI GAIZKI 4 PRIMERAN hamalau

14 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Kontuan hartu Aholkuak emateko baliabideak Aditza Agintera (egin, ikusi, deitu...) - Ez dakit zer egin? Laguntza behar dut. - Erabili zure energia pasioa handitzeko. Behar - Ez dakit zer egin? Laguntza behar dut. - Zeure burua zaindu behar duzu. Nominalizazioa Komeni/komenigarria/ezinbestekoa da...-t(z)ea. - Ez dakit zer egin? Laguntza behar dut. - Tentsio arteriala zaintzea komeni zaizu. Galdera Zergatik ez...? - Ez dakit zer egin? Laguntza behar dut. - Zergatik ez duzu denbora gehiago ematen zure bikotekidearekin? Denborazkoak: -enean Perpaus hauek, gehienetan, NOIZ galderari erantzuten diote: - Noiz hartu behar da EZTULKEN xarabea? - Eztulka hasten zarenean. Euskara hobeto ikasteko estrategiak ETA trikimailuak Hiztegi Kutxa Hitzak ikasteko teknika bat da. Ikasi nahi ditugun hitzak, guretzat berriak direnak, sartuko ditugu kutxan. Tarteka, handik aterako ditugu, ikasten baditugu, gero hitz berri gehiago sartzeko. Aditza: (nintzen, nuen, nituen...) INDIKATIBOZKO lehenaldia NOR Ni Hi Hura Gu Zu Zuek Haiek nintzen hintzen zen ginen zinen zineten ziren NOR-NORK HURA HAIEK Nik nuen nituen Hik huen hituen Hark zuen zituen Guk genuen genituen Zuk zenuen zenituen Zuek zenuten zenituzten Haiek zuten zituzten - Euskal Herrira etorri ginen elkarrekin bizitzera. - Eta hona etorri zinenean euskaltegira joan zinen? - Eta zer egin zenuen gehiago ikasteko? - Irakaslearekin konpromiso-tratu bat sinatu nuen. - Eta zer egin zenuen gehiago ikasteko? - Lehen filmetan azpitituluak ipintzen nituen, baina orain ia ez... Hiztegia Kaleko inkesta. euskara ikasi: aprender euskera 2. asmo berriak izan: tener nuevos planes Baietz idatzi aholku-kartela!. baietz egin!: A que lo haces! Euskara ikasleekin hitz egiten. eskolak eman: dar clases 2. euskaltegian ibili: estar matriculado@a en el euskaltegi 3. ikastaro bat egin: hacer un curso Motibatzeko xarabea. ez etsi!: no pierdas la esperanza!, no desistas! 2. ikasitakoa gogoratu: recordar todo lo aprendido 3. Euskal Herrian bizi: vivir en Euskal Herria 4. berarekin maitemindu: enamorarse de él/ella 5. oihurik egin gabe/besteei bezala hitz egin: hablar sin chillar / como a los demás World Café. azpitituluak ipini: poner subtítulos 2. marrazki bizidunak ikusi: ver dibujos animados 3. ipuinak irakurri: leer cuentos 4. ikaskideekin hitz egin: hablar con compañer@s de clase 5. ama-hizkuntzara itzuli: traducir a la lengua materna 6. ikasteko estiloak (estrategiak) ezagutu: conocer estilos de aprendizaje (estrategias) 5 PRIMERAN hamabost

15 Ikasteko 0 hamaika bide ikastunitatea Non gehiago? Ikusi Euskara ikasten bideo-pasarteak. Taulako ekintzak, non egiten dira gehiago? Jarri amaieran beste hiru ekintza, eta komentatu irakaslearekin. Aurrez aurre Barnetegian Online gutxi X tira XX asko XXX Lagunak egiten dituzu. Irakasleak azalpenak ematen ditu. Internet erabiltzen da. Euskaldunekin hitz egiten duzu. Kultur ekitaldietara joaten zara. XXX XXX XXX 2 Norekin ari da? Entzun Norekin entzungaiaren hiru elkarrizketa-zatiak. Esan nor ari den ikaskidearekin hitz egiten.. zatian 2. zatian 3. zatian Beñat Eneritz Jon PRIMERAN bat

16 0 ikastunitatea Aholku bila 3 Dabid aholkulari profesional (coach) batengana joan da laguntza bila. Irakurri elkarrizketak, eta osatu aditzak. Coach Lehenik eta behin, helburua argi izan behar duzu. Zein da zure helburua? Unibertsitateko irakaslea naiz eta hitzaldiak ondo eman nahi ditut. 2 Dabid 3 Orain ez dituzu ondo ematen? Zer (gertatu/zuri)? Ez, ia beti 4 (urduri jarri/ni). 5 Noiz izan da hori azkenekoz? 7 Gaur bertan hasiko zara ariketak egiten. Hemendik ateratakoan, etxera bidean, irudi honetan (kontzentratu/zu): bihar goizean hitzaldi bat (eman/zuk), lasai-lasai (egon/zu) eta hitzaldia inoiz baino hobeto (atera/zuri). 6 Gaur goizean, hitzaldia emateko gelara (sartu/ni), izerditan (hasi/ni) eta ahotsik gabe (geratu/ni). Gomendatu ikastaroa lagunei 4 Irakurri bi pertsona hauen deskribapenak, eta pentsatu zein ikastaro komeni zaien; erantzun telefono bidezko mezuari. Epa. Begiratu duzu euskaltegikoa? Bai. Zuretzat onena da. Ni Adolfo naiz, 47 urte ditut eta abenturazalea naiz. Gustatzen zait munduan zehar ibiltzea leku eta kultura ezberdinak ezagutzen. Hala ere, ez ditut sekula nire sustraiak ahaztuko. Horregatik, euskara ikasten jarraitu nahi nuke. Munduko beste puntako biztanleekin hitz egiten saiatzen banaiz, etxekoa ere ikasi beharko dut, ezta? Zergatik, ba? -(e)lako eta -(e)lako. 2 PRIMERAN bi

17 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Epa. Begiratu duzu euskaltegikoa? Bai. Zuretzat onena da. Zergatik, ba? -(e)lako eta -(e)lako. Ni Ane naiz, 25 urte ditut eta programatzaile informatikoa naiz. Orain langabezian nago eta serio ikasi nahi dut euskara. Orain arte ikasten ibili naiz eta ez dut denborarik izan ikasteko eta ez daukat norekin praktikatu ikasi dudan apurra. Gainera, uste dut lana aurkitzen lagunduko didala. 5 Arriskua maite dudalako Ainere Goiburuk arrisku-kirolak maite ditu. Gure Herria aldizkarian elkarrizketa egin diote, baina esaldi batzuk ez dira ondo ikusten. Idatzi falta dena, aukera bat eginda. Erabili aukera hauek: beldurra ematen dit aspergarriak ziren aitak egiten zuen gazteegiak dira - Kazetaria: Ainere, noiz eta zergatik hasi zinen arrisku-kirolak egiten? - Ainere: Hamabi urterekin egin nuen puenting lehen aldiz, - K: Zergatik ez zenituen kirol arruntagoak aukeratu? -lako. - A: Ez dakit, agian -lako. - K: Eta zure seme-alabei utziko diezu horrelako kirolak egiten? - A: Oraindik ez. - K: Ez? Zergatik? - A: Oraindik -lako, eta -lako. 3 PRIMERAN hiru

18 0 ikastunitatea Medikuari galdetuko diot Osatu arrazoiak. 6 Zigarreta elektronikoak zergatik dira kaltegarriak? Antibiotikoak hartzen ditugunean, zergatik komeni da jogurtak jatea? Ba, nikotina pixka bat horrek adikzioa (eduki), eta (sortu). Antibiotikoek germen onak ere (hil). Pozez txoratzen nago! 7 Entzun Pozez entzungaia, eta, ondoren, osatu elkarrizketa, entzundakoa eredu gisa erabilita. Pozik dago Iñaki, e? Bai, benetan. Eta zu, noiz jartzen zara horrela? Ni? Askotan. Adibidez: Osasunak irabazten duenean (Osasunak irabazi); edo (oporrak hartu); edo (bikotekidea nire urtebetetze-egunarekin gogoratu); edo (euskaraz zerbait ulertu). Halakoetan. Lur jota nago! 8 Entzun Lur jota entzungaia, eta, ondoren, osatu elkarrizketa, entzundakoa eredu gisa erabilita. Ikusi duzu Mirari? Bai, lur jota dago. Eta zu, egoten zara horrela? Ni? Askotan. Adibidez: Kirol-proba bat asko prestatu ondoren bukatu ezinik gelditzen naizenean (kirol-proba bat asko prestatu ondoren bukatu ezinik gelditu); edo (kalabazak jaso); edo (nire urtebetetze-eguna denek ahaztu); edo (azterketa baterako asko ikasi eta ez gainditu). Halakoetan. 4 PRIMERAN lau

19 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 9 Txundituta nago! Entzun Txundituta entzungaia, eta, ondoren, osatu elkarrizketa, entzundakoa eredu gisa erabilita. Txundituta Garazi, e? Bai, benetan. Izan ere, Ekhik sukaldea garbitzeko... Eta zu, noiz jartzen zara horrela? Ni? Askotan. Adibidez: (tsunami baten irudiak ikusi), txundituta gelditzen naiz; edo (magia-saio bat ikusi); edo (ikasi gabe azterketa bat gainditu). 0 Hitzak ikasteko teknikak Ikerrek eta Mariak hiztegia ikasteko teknika ezberdinak erabiltzen dituzte. Irakurri elkarrizketa, eta erantzun galderei. Iker Ea, erakutsi, erakutsi... Nola apuntatzen dituzu hitz berriak? 3 Multzoka jartzen ditut. 2 Maria Zergatik? 7 5 Eta nola egiten dituzu multzoak? Nik hitz berriekin esaldiak egiten ditut, baina hitz berri asko daudenean... Zure teknika probatuko dut. Horrela errazago ikasten ditudalako. 6 Batzuetan, gaiaren arabera. Adibidez: arropak multzo batean eta kirolak beste batean. 4 2 PARTEKATU: Ikaskideekin partekatu behar dira teknika onak. eskola barnetegia akademia ikastola unibertsitatea irakurri ikasi pentsatu idatzi entzun Nork erabiltzen du teknika hau? Nork erabiltzen du teknika hau? 5 PRIMERAN bost

20 0 ikastunitatea Esaldiak egiteko teknika Probatu hitzak ikasteko Ikerren teknika: hitz horrekin esaldiak egitea. Hemen dituzu bi hitz; egin esaldi bana horiekin. Pentsatu gero zuk ikasi nahi dituzun beste bi hitz, eta egin gauza bera. Komentatu irakaslearekin hurrengo tutoretza-saioan. Eman aholkua: Arrotza izan: Hitz arrotza 2 Landu orain Mariaren teknika. Hitz-zerrenda hauetan, bat arrotza da. Zein? Aukeratu arrazoia. Arrotza: aholkatu animatu Arrazoia: animo! gomendatu lagundu Animatzeko modua delako. Laguntza emateko aditza delako. 2 Arrotza: albisteak irratsaioa Arrazoia: iragarkia telesaila doakoa Gauzen prezioa esaten duelako. Hedabideekin lotutako hitza delako. 3 Arrotza: hiztegian begiratu zalantzak galdetu Arrazoia: kiroldegira joan apunteak hartu hitzak azpimarratu Aisialdian egiten dugun ekintza delako. Ikasten laguntzeko aditza delako. Bereizi soinuak (I) 3 Euskararen soinu txistukariak hauek dira: z, s, x, tz, ts, tx. Eta denak desberdin ahoskatzen dira. Jarraian, horietatik bi soinu aztertuko dituzu: tx eta tz. Entzun Soinuak_ eta Soinuak_-2 entzungaiak.. entzungaia Entzun eta idatzi: zein soinu ahoskatu du, tx ala tz? i(tx/tz)aron i(tx/tz)i gu(tx/tz)i e(tx/tz)e a(tx/tz)o hi(tx/tz)a e(tx/tz)i i(tx/tz)al 2. entzungaia Entzun eta idatzi: zein soinu ahoskatu du, tx ala tz? SOINUA: i(tx/tz)ura (tx/tz)unditu ho(tx/tz) esfor(tx/tz)u SOINUA: Soinu horiek (edo antzerakoak) ba al ditu zure ama-hizkuntzak? Zein? Idatzi hitz pare bat. -tx (edo antzekoa): -tz (edo antzekoa): 6 PRIMERAN sei

21 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 4 Bereizi soinuak (II) Jarraian hiru soinu txistukari aztertuko dituzu: z, s, eta x. Soinuok bereizten trebatzeko entzun hiru entzungaiak ( Soinuak_2-, Soinuak_2-2 eta Soinuak_2-3 ).. entzungaia Entzun eta idatzi: zein soinu ahoskatu du, z, s ala x? o(z/s/x)tegun o(z/s/x)tiko o(z/s/x)tiral e(z/s/x)ku kai(z/s/x)o pi(z/s/x)ka bat gai(z/s/x)o go(z/s/x)o 2. entzungaia Entzun eta idatzi: zein soinu ahoskatu du, z, s ala x? SOINUA: e(z/s/x)kuin e(z/s/x)ker (z/s/x)aboi ka(z/s/x)a SOINUA: 3. entzungaia: Entzun eta idatzi: zein soinu ahoskatu du, z, s ala x? SOINUA: (z/s/x)uek boka(z/s/x)io be(z/s/x)ala (z/s/x)ineten ebalua(z/s/x)io e(z/s/x)ker Taula hauetan badira bi hitz oso antzekoak. Konturatu zara? Errepasatu zerrenda, eta ea topatzen dituzun. eta Esanahi bera al dute? BAI EZ Begiratu hiztegian esanahia. 5 Bego eta Enekoren ahoskera Entzun Zergatik ikasi_3 entzungaian Bego eta Enekoren arteko elkarrizketa. Entzun eta aukeratu soinu egokia. Eneko: Ni, benetan, harrituta eta (tx-/ts-/tz-) undituta geratzen naiz, zu eta zu bezalako jendeak egindako esfortzua ikusten dudanean. Zenbat pozten naizen eta zenbat estimatzen dudan egindako ahalegina. Ez zara makala gero, ez zarenez makala! Bego: Ez dakizu ze poza sentitzen dudan halakoak entzuten ditudanean. Ikaragarri eskertzen dizut hori esatea. Halako bitamina gozoei esker (bi(-x-/-s-/-z-)i) naiz euskaraz. Horiek indartzen naute. Bai horixe! E: Bai? Ba, oso ondo hitz egiten duzu eta niri zuk ematen didazu poza. B: Mila e(-x-/-s-/-z-)ker. E: Eta zerk gehiago pozten zaitu? B: Egia esan, gu(-tx-/-ts-/-tz-)i izaten dira momentu pozgarriak, baina izan direnak oso indar(-tx-/-ts-/-tz-)uak eta emozioz betetakoak izan dira. E: Haurrekin, esaterako? B: Ez, helduekin. Haurrak jaio zirenean euskalduna nintzen. Gehiago izan dira une pozgarriak helduekin eta, batez ere, eguneroko bizimoduan. Adibidez, mantsoago hitz egiteari uzten diotenean, eta besteei be(-x-/-s-/-z-)ala hitz egiten dizutenean, erritmo normalean. Edo gogoan dut zein altu hitz egiten zidaten hasi nintzenean. Orain tonu berdinean hitz egiten didate, oihurik egin gabe. Horiek dira nire poz txikiak; beste euskaldun bat gehiago. 7 PRIMERAN zazpi

22 0 ikastunitatea Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (I) Ikusi Carlos_ bideo-pasartea, eta zehaztu non ikasi duten. Carlosek Sandrak Garazik Maiderrek 6 Euskaltegian Barnetegian Online Zein arrazoi eman dute? Hautatu hauetatik. Asti asko eduki nuen. Nire pertsonalitatearekin ondo zihoan. Euskaraz hitz egin nahi dut. ERE batean egon nintzen. Beharrezkoa da harreman berriak egiteko. Betidanik ikasteko nahiko konstantea izan naiz. Asko gustatzen zait hizkuntza. Kuadrillakoek kontatu zidaten oso esperientzia ona zela. Ikusi berriz Carlos_ bideo-pasartea, eta zuzendu ariketa. Carlosek Sandrak Garazik Maiderrek Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (II) 7 Ikasle horien esperientzia ezagutzeko, ikusi Carlos_2 bideo-pasartea. Lehenengo, egin hipotesi bat: hiru hitz horietatik, zein EZ dute esango? Ikusi berriro bideo-pasartea, eta esan bakoitzak zer kontatu duen. Carlos: Carlosek hiztegia harremana semea Sandrak azterketa irakaslea txango Garazik ariketak plataforma euskaltegia Maiderrek egongela bidaia txokoa Sandra: Garazi: Maider: Ikusi azkenengoz bideo-pasartea, eta begiratu asmatu duzun. Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (III) 8 Carlos_3 bideo-pasartea ikusi aurretik, aurreikusi zer esango duten galdera hauen inguruan. Nolakoak iruditu zaizkio klaseak Sandrari? Nola antolatzen dira Maiderren eskolak? Zer gustatzen zaio Sandrari? Zein da Garaziren helburu nagusia? Ikusi orain bideo-pasartea. Zure aurreikuspenak bete dira? Zalantzarik baduzu, ikusi berriro. 8 PRIMERAN zortzi

23 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 9 Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (IV) Ikusi Carlos_4 bideo-pasartea. Ikusi eta ulertu ahal duzuna. Orain, esan hurrengo baieztapenak egia ala gezurra diren. Carlos Nik ez daukat lagun euskaldunik, eta ezin dut praktikatu kalean. Egia Gezurra Euskaraz ondo hitz egin arte, ez gara harro sentituko. Egia Gezurra Maider Barnetegian egunero irteera bat egiten genuen. Egia Gezurra Hasieran, barnetegian indioek bezala hitz egiten genuen. Egia Gezurra Sandra Ez dut jarraituko euskaltegian. Egia Gezurra Klasean denok helburu bera daukagu. Egia Gezurra Ikusi berriro Carlos_4 bideo-pasartea, eta zuzendu ariketa. Aukeratu ikasle bakoitzari bere aholkua. 20 Nori berea Aditzak askotan gaizki esaten ditut. Entzundako informazioa koadernoan apuntatu baino lehen ahazten zait. Irakasleak oso azkar hitz egiten du. Ez diot den-dena ulertzen. Ingeles akademian ibili nintzen. Bizitza osoa behar dut hiztegia eta gramatika guztia ikasteko. a 2 b 3 c 4 d 5 e Komeni zaizu lehenik zure hizkuntzan idaztea. Zergatik ez dituzu ingelesa ikasteko trikimailuak euskara ikasteko ere erabiltzen? Ez duzu den-dena ulertu behar. Nahikoa da hitz batzuk ulertzea. Komenigarria da aditzak noizean behin errepasatzea. Ez etsi! Baietz bi urte baino lehen euskaraz ikasi! Erreparatu esaldi hauek, eta berridatzi forma ezberdinak erabilita. 2 Aholkuak emateko baliabideak Aditza: agintera (egin, ikusi, deitu...), behar. Komeni/komenigarria/ezinbestekoa...-t(z)ea. Zergatik ez...-t(z)en? Aprobetxatu aukera Ezinbestekoa da arazo hori konpontzea Zintzo jokatu behar duzu Aukera aprobetxa komeni zaizu. Ezinbestekoa da aukera aprobetxa. Aukera aprobetxa behar duzu. Zergatik ez duzu aukera aprobetxa? arazo hori. Arazo hori komeni zaizu. Arazo hori behar. Zergatik ez arazo hori? (Zergatik ez?) (Agintera) (Ezinbestekoa da) (Komeni zaizu) 9 PRIMERAN bederatzi

24 0 ikastunitatea Zergatik ez duzu ariketa egiten? 22 Lagun hauek arazoak dituzte; osatu erantzunak, irudien laguntzaz, lehenengo elkarrizketan bezala. Buruko mina dut. Zergatik ez duzu aspirina bat hartzen? Aspertuta nago. Zergatik ez? Goizero, auto-ilarak izaten dira lanerako bidean. Zergatik ez? Azken aldian ezin dut gauez lo egin. Zergatik ez? Hobeto bakarrik! 23 Mutil- edo neska-lagunik gabe bizitzea erabaki duzu. Horretarako, zure ustez, zer da komenigarria eta zer ez? Idatzi bururatzen zaizuna; aditz hauek ere erabil ditzakezu. arropa klasikoa jantzi arropa modernoa erabili egunero dutxatu ilean gomina eman isilik egon asko hitz egin txisteak esan begietara begiratu ile luzea utzi BMW-a erosi tatuajeak agerian eraman tatuajeak ezkutuan egin Komeni(garria) da Ez da komeni(garria) Noiz jartzen duzu -tea eta noiz -tzea? Aurreko ariketan aditzari -tea edo -tzea jarri diozu. Baina badakizu zein aditzi jartzen zaion -tea eta zeini -tzea? Irakurri esaldiak, eta aukeratu kasu bakoitzean -tea ala -tzea. 24 Aditzaren bukaera -N denean (egin, esan), -tea -tzea jartzen da. Aditzaren bukaera -S, -X, -Z + I/TU denean (ikusi, hazi, arnastu, piztu), -tea -tzea jartzen da. Aditzaren bukaera -TS, -TX, -TZ + I denean (itxi), -tea -tzea jartzen da. Gainontzeko kasuetan (garbitu, zikindu, ekarri, jo), -tea -tzea jartzen da. 0 PRIMERAN hamar

25 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 25 Zer eraman behar da? Osatu elkarrizketa hauek, BEHAR eta parentesi arteko aditzak erabilita. Lehenengo elkarrizketa osatuta dago, adibide gisa. Zer arropa eramatea aholkatzen didazu? Oso nekagarria da? Eraman galtza eta kamiseta erosoak. Yoga egiteko arropa erosoa jantzi behar da (jantzi) eta oinetakorik ez da jantzi behar (jantzi/ez) Lehen egunetan apur bat nekatzen zara, baina hirugarren astetik aurrera ez. Eskiatzeko nahikoa da galtza eta jertse termikoak jantzita? Ez, ez da nahikoa: esku-larruak eta kaskoa (jantzi) eta betaurrekoak Euria egiten badu, joan ahal naiz? (ahaztu/ez) Euriarekin bai, baina ekaitza denean, (joan/ez) Informatika-ikastaroko irakasleak informazio gehiegi ematen du. Ezin dut apuntatu. Ikastaro honetan, apunteak (hartu/ez) eskuz. Pen-drivea (ekarri/ez) 26 Zer behar da? Irakurri ikastaroen kartelen informazioa, eta aukeratu bakoitzean zer egin behar den eta zer ez, testuinguruaren arabera. Likrak surfeko jantziak eragindako urratuetatik babestuko zaitu eta udan eguzkitik babestuko zaitu. Likrarik ez baduzu, kamiseta erabili behar duzu (erabili). Txalaparta-ikastaroa antolatu dute Lekeitioko gaztetxean. Hamar pertsonentzako lekua egongo da gehienez. Izena emateko azken eguna urriaren 3 izango da. Horretarako lekittokogaztetxia@gmail.com helbide elektronikora (idatzi). Maila aurreratuko sukaldaritzaikastaroa antolatu dute Zizurkil eta Villabonako Udaleko Kultura Sailek. Urtarrilaren 28an hasi eta martxoaren 4an bukatuko da, eta Irrintzi elkartean izango da. Ikastaroaren barnean, ardo eta gazta dastatzen ikasteko saioa izango da Villabonako Aljibean. Ikastaroari ahalik eta probetxu gehien ateratzeko eta maila aurreratuko ikastaroa denez (jakin ez) asko aurretik. BAI EZ BAI EZ BAI EZ PRIMERAN hamaika

26 0 ikastunitatea Noren koadernoa da? 27 Aztertu bi koaderno horiek eta esan norena den bakoitza: Pedrorena edo Andonirena. Ikusi berriro World Café bideo-pasarteak. Hamlet liburuan jasotakoak: Hitzak Egiturak Norena da koaderno hau? Ingelesez eta euskaraz berdin 2 Ingelesez eta euskaraz ezberdin Norena da koaderno hau? Joan den asteko filma 28 Irakurri elkarrizketa eta osatu; aditzak falta dira. Idoia Lehengo asteburuan film labur bat Mikel Bai. Herriko bi gazte zine-eskolan dabiltza eta beraien ideia izan zen. 2 egin zenuten (egin/zuek) herrian, ezta? Herriko gertaera bat hartu eta gidoia (idatzi/haiek). 3 Herritar askok (lagundu/zuek) filmean? Bai, ia herri osoak; badakizu, gurea herri txikia da, baina parte-hartzailea. 4 5 Zuk zer (egin/zuk)? Ez nuen aparteko paperik egin, herritarren taldean 6 (atera/ni), (ez/hitz egin/nik). Nork esan zuen? 29 Hona lau esaldi famatu; lotu esaldiaren bi zatiak, eta esan nork esan zuen. Etorri, ikusi eta... Bart amets bat... Amodioa gidari denean,... Umea nintzenean, txakur bat nahi nuen, baina gurasoak txiroak ziren eta txingurri bat erosi zidaten.... legeak sobera daude.... izan nuen.... garaitu nuen. Martin Luther King Julio Zesar Woody Allen Platon Diman 200 baietz! 30 Zuk bezala, Dimako herritarrek ere konpromisoak hartu dituzte euskararen alde. Diman bideo-pasartearen lehenengo ikustaldian kendu soinua aparailuari, eta ikusi bideo-pasartea. Zure ustez, zein konpromiso hartu dute? Ikusi orain, soinu eta guzti, bideo-pasartea. Konprobatu aurreikuspenak eta jaso benetako konpromisoak. 2 PRIMERAN hamabi

27 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Transkripzioak eta erantzunak Non gehiago? Medikuari galdetuko diot 6 Lagunak egiten dituzu Irakasleak azalpenak ematen ditu Internet erabiltzen da Euskaldunekin hitz egiten duzu Kultur ekitaldietara joaten zara Norekin ari da? Norekin_ Gomendatu ikastaroa lagunei Aurrez aurre Barnetegian XXX XXX XXX XX X X XX XXX XXX XX 4 Online XX X XXX X X Adolfo - Bai. Zuretzat onena online da. - Kanpoan bizi zarelako eta ezin zarelako euskaltegira joan. Ane - Bai. Zuretzat onena barnetegia da. - Denbora duzulako eta euskara-agiria laster atera nahi duzulako. Arriskua maite dudalako 2 Beñat: Idazlanak nola egin behar dira: ordenagailuan ala eskuz? Ikaskidea: Berdin da, Beñat, baina eskuz egiten badira, letra ona egin behar da. B: Ondo da. Zer, hartuko dugu kafe bat? I: Gaur ezin dut, lanpetuta nago. Hara, badator nire autobusa, bihar arte! Norekin_2 Eneritz: Ondo, ondo! Goizean jaikitzeko ez dago presarik! 8:30ak arte ez naiz jaikiko! Ikaskidea: Ez dizut horrelakorik aholkatzen, Bego! Eskoletan adi egoteko, dutxatu eta ondo gosaldu behar da. Eta horretarako, 8:30ak baino lehen jaiki behar da. Norekin_3 Jon: Tutorearekin datorren astean egongo naiz eta baditut hogei galdera hari egiteko: ez dugu denborarik izango! Ikaskidea: Ikastaro hauetan, Jon, galderak forora bidali behar dira: ikaskideek asko laguntzen dute. Aholku bila 3 3 Coach: Zer gertatzen zaizu? 4 Dabid: Ez, ia beti urduri jartzen naiz. 6 Dabid: Gaur goizean, hitzaldia emateko gelara sartu naiz, izerditan hasi naiz eta ahotsik gabe geratu naiz. 7 Coach: Hemendik ateratakoan, etxera bidean, irudi honetan kontzentratuko zara: bihar goizean hitzaldi bat emango duzu, lasai-lasai egongo zara eta hitzaldia inoiz baino hobeto aterako zaizu. Ainere - Hamabi urterekin egin nuen puenting lehen aldiz, aitak egiten zuelako. - Ez dakit, agian, aspergarriak zirelako. - Oraindik gazteegiak direlako eta beldurra ematen dit. 5 Medikua - Ba, nikotina pixka bat daukatelako eta horrek adikzioa sortzen duelako. - Antibiotikoek germen onak ere hiltzen dituztelako. Pozez txoratzen nago! Pozez Unai: Zu pozik zaude gaur, e? Iñaki: Pozik ez, oso pozik. Beno, ez, pozez txoratzen nago. U: Motel, motel. Ta, zerk jarri zaitu, ba, pozez txoratzen? I: Neskalaguna dator-eta! Halako ustekabeak izaten ditudanean, pozez txoratzen jartzen naiz. Ni? Askotan. Adibidez: Osasunak irabazten duenean; edo oporrak hartzen ditudanean; edo bikotekidea nire urtebetetze egunarekin gogoratzen denean; edo euskaraz zerbait ulertzen dudanean. Halakoetan. Lur jota nago! 8 Lur jota Iker: Zu triste zaude gaur, e? Mirari: Triste ez, oso triste. Beno, ez: lur jota nago. I: Neska, neska, zerk utzi zaitu, ba, lur jota? M: Lankideari mila aldiz gauza bera azaldu eta ulertu ez duela konturatzen naizenean, lur jota geratzen naiz. Ni? Askotan. Adibidez: Kirol-proba bat asko prestatu ondoren bukatu ezinik gelditzen naizenean; edo kalabazak jasotzen ditudanean; edo nire urtebetetze-eguna denek ahazten dutenean; edo azterketa baterako asko ikasi eta gainditzen ez dudanean. Halakoetan. Txundituta nago! 9 Txundituta Ekhi: Zer duzu begiak hala zabaltzeko; harrituta, ala? Garazi: Harrituta ez, oso harrituta. Beno, ez, txundituta nago! E: Neska, neska, zerk utzi zaitu, ba, hain txundituta? G: Pisukideak sukaldea garbitzen duenean, txundituta geratzen naiz. Ni? Askotan. Adibidez: Tsunami baten irudiak ikusten ditudanean; edo magia-saio bat ikusten dudanean; edo ezer ikasi gabe azterketa bat gainditzen dudanean Hitzak ikasteko teknikak Iker Maria Hitz arrotza 2 Arrotza: Animo! Arrotza: Doakoa Arrotza: Kiroldegira joan Bereizi soinuak (I) 3 Soinuak_ /Soinuak_-2. entzungaia: SOINUA: tx (itxaron/gutxi/itxi/etxe/itxura/txunditu) 2. entzungaia: SOINUA: tz (atzo/etzi/hitza/itzal/hotz/esfortzu) 7 0 Laguntza emateko aditzak direlako. Hedabideekin lotutako hitzak direlako. Ikasten laguntzeko aditzak direlako. 3 PRIMERAN 3 PRIMERAN hamahiru

28 0 ikastunitatea Bereizi soinuak (II) 4 Soinuak_2- /Soinuak_2-2/Soinuak_2-3. entzungaia: SOINUA: s (ostegun/ostiral/ostiko/esku/eskuin/esker) 2. entzungaia: SOINUA: x (kaixo/gaixo/pixka bat/goxo/xaboi/kaxa) 3. entzungaia: SOINUA: z (zuek/zineten/bokazio/ebaluazio/bezala/ezker) Hitz antzekoak: esker eta ezker Esanahi bera al dute? EZ Bego eta Enekoren ahoskera Eneko: Ni benetan, harrituta eta txundituta geratzen naiz, zu eta zu bezalako jendeak egindako esfortzua ikusten dudanean... Bego: Halako bitamina gozoei esker bizi naiz euskaraz... Bego: Mila esker. Bego: Egia esan, gutxi izaten dira momentu pozgarriak, baina izan direnak oso indartsuak eta emozioz betetakoak izan dira. Bego: Adibidez, mantsoago hitz egiteari uzten diotenean, eta besteei bezala hitz egiten dizutenean, erritmo normalean... Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (I) 6 Carlos_ Carlos: Ni Carlos naiz. Lizardiko euskaltegian nago ikasten euskaraz. Hasi nintzen duela bi urte; ba, ERE batean egon nintzelako, eta asti asko edukitzeagatik, ba, euskaraz ikasten hasi nintzen. Sandra: Ez dut behar titulurik, baina euskaraz hitz egin nahi dut. Asko gustatzen zait hizkuntza eta beharrezkoa da harreman berriak egiteko. Garazi: Ba, nire aukera izan zen online ikastea. Betidanik, ba, ikasteko nahiko konstante izan naizelako eta, ba, orduan, nire pertsonalitatearekin ondo zihoalako. Maider: Iaz pentsatu nuen: ala, barnetegi batera joan behar dut eta, gainera, nire kuadrillako... nire kuadrillakoak, denak, barnetegira joan zen, eta, ba, kontatu zidaten oso esperientzia ona dela, eta... zergatik ez! Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (II) 7 Carlos_2 Carlos: Nire semearekin hitz egiteko euskaraz. Ba, orain dauzka 4 urte, eta ikastolan dagoenez, ba, gustatuko litzaidake, ba, berarekin harremanak edukitzea gure hizkuntzan. Zein hitz ez du esan? Hiztegia Zer kontatu du? Zergatik apuntatu da Garazi: Barnetegian bertan bizi zara ala zoaz bakarrik... Maider: Bai, bai, bai. Etxe bat da, eta bi pisu dauzka. Behean dago egongela, txokoa, jangela, sukaldea; eta gero lehenengo pisuan dago klaseak. Zein hitz ez du esan? Bidaia Zer kontatu du? Nolakoa da barnetegia Sandra: Nire irakaslearekin txango desberdinak egin ditugu. Orixolera, Orixol mendira... bai... Santa Ageda, Santa Agedako eguna. Zein hitz ez du esan? Azterketa Zer kontatu du? Zer egiten dute 5 Garazi: Bi astero unitate berria igotzen dute. Dena dago MOODLE plataforman, ez dakit ezagutzen duzun, eta hor badaukagu tutore bat, eta tutore horrek, ba, hori, bi astero unitate berria igotzen du plataformara, eta badaukagu hor gramatika lantzeko, idazmena, entzumena, eta irakurmen bat, eta astero osagarriren bat sartzen dute: esamoldeak edo aditzak lantzeko ariketak. Eta, gero, hori ere astero izaten dugu, mintzamena SKYPE-aren bidez. Zein hitz ez du esan? Euskaltegia Zer kontatu du? Nola funtzionatzen du Online Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (III) 8 Carlos_3 Sandra: Klaseak oso dibertigarriak izan dira. Eta nire taldean, gainera, jende oso desberdina egon ginen. Maider: Goizero eta arratsaldero klasera, eta gero arratsaldeko 7etatik aurrera ya denbora libre daukagu. Sandra: Niretzat ariketak egitea ez da zaila, eta idazlana, adibidez, asko gustatzen zait, idazlana egitea asko gustatzen zait. Zailagoa da... zailena da hitz egitea, dudarik gabe. Garazi: Nire asmoa da irailean EGA... EGAra aurkeztea, eta, nolabait, ni, ba hori, txikitatik ikasi nuen euskaraz eta ez dut inoiz titulurik lortu; eta, orduan, da pertsonalki, EGA lortzea, eta, nolabait, birpasatzeko eta berriz ere erabiltzeko. Carlos, Sandra, Garazi eta Maiderren esperientzia (IV) 9 Carlos_4 Carlos: Euskara praktikatzeko, ba, oso ondo datorkigu. Zoritxarrez, niri pasatzen zait hori, ez daukat nire alboan norbaitekin hitz egiteko, euskaraz praktikatzeko. Garazi: Nolako ekintzak egiten dituzue? Maider: Ba, barnetegian astero behin joaten ginen, ba, egiten genuen irteera bat, inguruan ezagutzeko; ba, Lagara, Mundakara, Bermeora. G: Eta lagun asko egin dituzu? M: Bai, bai. Ere astero behin, asteartean, mintzapraktika berba-lagun egiten genuen, Gernikan: taberna baten geratzen ginen... C: Saiatzen baduzula... bazarela, barkatu, euskaraz hitz egiten beste pertsonekin, euskaldun zaharrekin ere bai... haiek ez daukate arazorik zurekin hitz egiteko eta, ba, txarto egiten baduzu, ba, ez kezkatu. Azkenean ere gazteleraz egiten dugu txarto eta... M: 24 orduz euskaraz. Hori, printzipioz, indio bezala: ni, e, hara, joan naiz; ba, oso horrela. Baina gero eta gehiago, ya, hobeto. C: Jarraituko duzu euskararekin? Sandra: Bai, bai, bai. Jarraituko dut, fijo, fijo. Oso gustura nago eta sentitzen dut asko ikasi nuen... nuela. C: Nabaritzen da. Osea, hitz egiten ari gara euskaraz; txarto ala ondo, baina hitz egiten ari gara euskaraz, eta horregatik harro egon behar gara. M: Uda barnetegian da 5 egun; ez da hilabete osoa, eta da... oso praktikoa da ere. S: Helburuak desberdinak daude klasean, baina amaieran denok euskaraz hitz egiten, denok euskaraz ikasten. G: Beno ba... Mila esker... 4 PRIMERAN hamalau

29 Ikasteko hamaika bide ikastunitatea 0 Carlos Nik ez daukat lagun euskaldunik, eta ezin dut praktikatu kalean Euskaraz ondo hitz egin arte, ez gara harro sentituko Maider Barnetegian egunero irteera bat egiten genuen Hasieran, barnetegian indioek bezala hitz egiten genuen Sandra Ez dut jarraituko euskaltegian Klasean denok helburu berdina daukagu Nori berea 20 Egia Gezurra Gezurra Egia Gezurra Gezurra d 2 a 3 c 4 b 5 e Zer eraman behar da? - Ez, ez da nahikoa: esku-larruak eta kaskoa jantzi behar dira eta betaurrekoak ez dira ahaztu behar. - Euriarekin bai, baina ekaitza denean, ez da joan behar. - Ikastaro hauetan, apunteak ez dira hartu behar. Pen-drivea ekarri behar da. Zer behar da? Likrarik ez baduzu, kamiseta erabili behar duzu. BAI -... Horretarako lekittokogaztetxia@gmail.com helbide elektronikora idatzi behar duzu. BAI -... Ikastaroari ahalik eta probetxu gehien ateratzeko eta maila aurreratuko ikastaroa denez, ez da jakin behar asko aurretik. EZ 25 Aholkuak emateko baliabideak Aukera aprobetxatzea komeni zaizu. Ezinbestekoa da aukera aprobetxatzea. Aukera aprobetxatu behar duzu. Zergatik ez duzu aukera aprobetxatzen? Konpondu arazo hori. Arazo hori konpontzea komeni zaizu. Arazo hori konpondu behar duzu. Zergatik ez duzu arazo hori konpontzen? Zergatik ez duzu zintzo jokatzen? Jokatu zintzo. Ezinbestekoa da zintzo jokatzea. Komeni zaizu zintzo jokatzea. Zergatik ez duzu ariketa egiten? Noren koadernoa da? 27 Norena da koaderno hau? Pedrorena da. Norena da koaderno hau? Andonirena da. Joan den asteko filma Idoia: Lehengo asteburuan film labur bat egin zenuten herrian, ezta? Mikel: Bai. Herriko bi gazte zine-eskolan dabiltza eta beraien ideia izan zen. Herriko gertaera bat hartu eta gidoia idatzi zuten. 28 Idoia: Herritar askok lagundu zenuten filmean? Idoia: Zuk zer egin zenuen? Mikel: Ez nuen aparteko paperik egin, herritarren taldean atera nintzen, ez nuen hitz egin. Zergatik ez zara zinera joaten? Zergatik ez duzu trena hartzen? Zergatik ez duzu kafea uzten? Hobeto bakarrik! 23 Komenigarria da / Ez da komenigarria... arropa klasikoa janztea, arropa modernoa erabiltzea, egunero dutxatzea, ilean gomina ematea, isilik egotea, asko hitz egitea, txisteak esatea, begietara begiratzea, ile luzea uztea, BMW-a erostea, tatuajeak agerian eramatea, tatuajeak ezkutuan egitea. Nork esan zuen? 29 Etorri, ikusi eta garaitu nuen. Julio Zesar Bart amets bat izan nuen. Martin Luther King Amodioa gidari denean, legeak sobera daude. Platon Umea nintzenean, txakur bat nahi nuen, baina gurasoak txiroak ziren eta txingurri bat erosi zidaten. Woody Allen Diman 200 baietz! 30 Diman Noiz jartzen duzu -tea eta noiz -tzea? 24 Aditzaren bukaera -N denean, -tea jartzen da. Aditzaren bukaera -S, -X, -Z + I/TU denean, -tea jartzen da. Aditzaren bukaera -TS, -TX, -TZ + I denean, -tea jartzen da. Gainontzeko kasuetan, -tzea jartzen da Gure konpromisoa euskara erreboteraino. Eta zurea? Nire konpromisoa edonon eta edonoiz aurrerantzean lehenengo berbea euskara hutsean. Eta zurea? Nire konpromisoa orain arteinoko be euskara egitea. Eta zurea? Mi compromiso pedir en todos los bares en euskara. Eta zurea? Nire konpromisoa periodikoa euskaraz irakurtzea izango da. Eta zurea? 5 PRIMERAN 5 PRIMERAN hamabost