Kalkulu egokiak eginez, erraz zehaztu daiteke partikularen posizioa. Aditzoinaren forma

Transcripción

1 Kalkulu egokiak eginez, erraz zehaztu daiteke partikularen posizioa. 1

2 Euskaltzaindiak, 28. arauan, adierazten du zer forma hartzen duen aditzoinak* euskara batuan. partizipioa ikasi hartu bildu aditzoina ikas har bil * Ahaleran (ikus dezakezu), aginteran (ikus ezazu) eta subjuntiboan (ikus dezagun) erabili ohi den aditz-forma da aditzoina. 2

3 Euskaltzaindiak, 28. arauan, adierazten du zer forma hartzen duen aditzoinak* euskara batuan. partizipioa ikasi hartu bildu partizipioa aditzoina ikas har bil aditzoina * Ahaleran (ikus dezakezu), aginteran (ikus ezazu) eta subjuntiboan (ikus dezagun) erabili ohi den aditz-forma da aditzoina. 3

4 Euskaltzaindiak, 28. arauan, adierazten du zer forma hartzen duen aditzoinak* Oharra: ikasi euskara batuan. Aditzoina partizipiotik formaz partizipioa bereizteari dagokionez, hauxe dio Euskaltzaindiak 28. arauko irizpenean: ikas aditzoina Halatan euskara batuan aditzoinak erabiltzerakoan forma berezien onestea eta gomendatzea egoki ikusten du Euskaltzaindiak. * Ahaleran (ikus dezakezu), aginteran (ikus ezazu) eta subjuntiboan (ikus dezagun) erabili ohi den aditz-forma da aditzoina. 4

5 Salbuespenak: Bukaeran i bokala duten aditz batzuek ez dute bokal hori galtzen aditzoinean. Partizipioa Aditzoina ari izan bizi izan etsi jaiki jalki jalgi ari bizi etsi jaiki jalki jalgi Nola bereizi: halako aditzek, oro har, -TZEN aspektu-marka hartzen dutenean ere ez dute galtzen bukaerako i hori. aritzen, bizitzen, etsitzen, jaikitzen, jalkitzen, jalgitzen 5

6 Salbuespenak: Bukaeran, i bokala Oharra. duten aditz batzuek ez dute bokal hori galtzen aditzoinean. 1) Itxi aditzak i bokala galtzen du -tzen markarekin; Partizipioa haren aditzoinaren Aditzoinaforma, hala ere, itxi da: ari izan ari bizi izanitxi dezakegu bizi etsi etsi 2) Eutsi jaiki eta iritzi aditzek jaiki -tzen aspektumarkarekin jailki bukaerako i bokala jailki galtzen badute ere, jalgi partizipioaren jalgi forma onartzen dute aditzointzat: Nola bereizi: aditz horiek, euts diezaioket oro har, -tzen / eutsi aspektu-marka diezaioket hartzen dutenean ere ez dute iritz galtzen diezaioke bukaerako / iritzi i hori. diezaioke aritzen, bizitzen, etsitzen, jaikitzen, jailkitzen jalgitzen 6

7 Salbuespenak: Aditz eratorria denean, hots, izenetik edo izenondotik sortua denean aditza, partizipioaren forma ere onartzen da aditzointzat: hitza partizipioa aditzoina eder edertu eder daiteke edertu daiteke gizon gizondu gizon dadin gizondu dadin Baina aditz bihurtze hitza zoro horretan jatorrizko hitzaren forma aldatua bada, orduan: partizipioa aditzoina zora daiteke zoratu *zoratu daiteke 7

8 Kasu bereziak: Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran tz, ts edo tx kontsonante multzoa badu, multzo horrek agertu egin behar du aditzoinean: zehatz zehaztu zehaztu daiteke zehatz daiteke *zehaz daiteke huts hustu hustu daiteke huts daiteke *hus daiteke 8

9 Kasu bereziak: Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran tz, ts edo Oharra. tx kontsonante multzoa badu, multzo horrek agertu Eratorriak egin ez behar diren aditz du batzuek aditzoinean ere -tz -tu atzizkia kontsonante kenduz multzoa gero: agertzen dute aditzoinean: zehatz piztu zehaztu pitz daiteke zehaztu daiteke ahaztu ahatz dezakeguzehatz daiteke berpiztu berpitz daiteke*zehaz daiteke huts hustu hustu daiteke * piz / piztu daiteke huts daiteke * ahaz / ahaztu dezakegu *hus daiteke. 9

10 Kasu bereziak: Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran t kontsonantea badu, aditzoinak eutsi egiten dio t kontsonante horri: ausart ausartu ausartu naiteke ausart naiteke *ausar naiteke laket laketu laketu dakioke laket dakioke *lake dakioke bat batu batu gintezke bat gintezke oroit oroitu oroit zaitezke 10

11 Kasu bereziak: Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran t kontsonantea badu, aditzoinak eutsi egiten dio t Oharra. kontsonante horri: Aditz batzuek, tradizioz, t kontsonantea dute ausart aditzoinean: ausartu ausartu naiteke PARTIZIPIOA ausart naiteke ADITZOINA *ausar naiteke ezagutu ezagut (*ezagu / *ezagutu) laket lotu laketu lot ( *lo laketu / *lotu) dakioke ohartu ohart / ohartu laket dakioke (*ohar) *lake dakione bat batu batu gintezke bat gintezke oroit oroitu oroit 11

12 UPV/EHUko Euskara Zerbitzuaren estilo-gomendio: Ahaleran, aginteran eta subjuntiboan aditzoina erabiltzea (1), eta, Hiztegi Batuak aukeran uzten duen kasuetan (aditz eratorrietan eta hiztegian jasotako salbuespenetan), partizipioaren forma bereko aditzoina (2) (1) azter dezagun ikus dezakegu ekar ezazu etor daitezen (2) zehaztu ezazu edertu dadin belztu daiteke ohartu gaitezen 12