CENTRALE BANK VAN ARUBA

Documentos relacionados
Bon nochi dama y cabayeronan,

Sherwin Vingal Manager Financien

TA RED SO TA CUESTIONA Y BRINGA CONTRA

Mi kier a yama nos miembronan di prensa un bon bini na nos conferencia anual di prensa. Nos ta aprecia hopi boso presencia aki na nos oficina.

Introducion di un reglamento nobo. Viviana Bermudez Manager di Pensioen

Gender Gap na. Aruba. februari 2012

10 Juli di pago.

FEDERACION DI TRAHADORNAN DI ARUBA (F.T.A.) REGLAMENTO DI DAHU ASISTENCIA HURIDICO

Companianan di Compra y Benta. Pawn shops

ARUBA DESAROYO ECONOMICO RECIENTE Y PROYECCION Presenta pa Giantcarlo G. Croes Departamento di Investigacion Banco Central di Aruba 9 di Februari 2011

EMBARGO TOT 12 SEPTEMBER UUR DISCURSO DI GOBERNADOR DI ARUBA NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO

Dwight Didier Manager Hypotheken

CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO

FUNDACION DI FONDO DI PENSION SECTOR TURISMO ARUBA REGLA Y REGULACION

Comunicado di Prensa di Indice di Prijs di Consumo December 2017

Foyeto Colombia 2018 Biahe educativo di e alumnonan di Havo 4 di Colegio Arubano

DISCURSO DI GOBERNADOR NA OCASION DI HURAMENTACION DI GABINETE WEVER-CROES

2 Valero Energy Corporation, 10 Q Quarterly report pursuant to sections 13 or 15(d), Second Quarter 2010, p. 12.

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Maart 2018

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Januari 2018

Arubalening : unda mi ta bay studia?

Saneamento di nos Finanzas Publico:

DISCURSO GOBERNADOR APERTURA AÑA PARLAMENTARIO SEPTEMBER 2018

Servicio di Impuesto. Belastingkantoor

Pesey e ta na su lugar pa nos celebra e cumpleaños di nos Rei Willem- Alexander. E ta pas pa ariba un dia manera awe nos brinda na su honor.

TRATADO TOCANTE DERECHO DI MUCHA. Preambulo

UN BON PREPARACION PA UN VACANSI SIN PREOCUPACION

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO

ASSESSMENT PA UNIDAD DI SERVICIO.

HUNTO NOS SI POR MAS PA BO

CONTENIDO: UN COMUNIDAD NOBO - (Home) Carta personal di Lider di MPA I. INTRODUCCION. Vision y principio di partido UN COMUNIDAD NOBO SECTORNAN

AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!!

Kico e ta y con mi ta yega na dje. Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie

Considerando cu ta esencial pa promove desaroyo di relacion amistoso entre e nacionnan;

Den mayoria di caso problemanan social nan origen ta den e famia. P esey den nos vision lo enfoca y fortifica e nucleo familiar:

E resultado di eleccion democratico, di dia 22 di september 2017, a duna e partidonan

PROGRAMA DI ACCION ...

Prueba di Naturalisacion

Gobernador di Aruba - Website Oficial

Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad

Aspecto verbal den Papiamento

INTRODUCCION. E partidonan MEP, POR y RED a asumi nan responsabilidad y a yega na un Acuerdo di Formacion dia 17 di october 2017.

Adres: Beatrixstraat 8 Oranjestad, Aruba T F facebook.com/arubadoet TOOLKIT

LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13)

E temporada di gozo alegria, musica y baile a yega un biaha mas! Chikito y grandi sa goza di dje.

Ambulance bao di sirena a dal auto di Marechaussee bolter esaki

enemigo? Wak pagina 16/17 pa mas informacion di proyecto di Sands na Eagle Beach CRISIS na Merca a haci su entrada na Aruba

HAVO Habilidad di lesa 2018 Periodo di examen 1 9 di mei 150 minuut ARUBA PAPIAMENTO. Buki di texto. E buki di texto aki ta contene tres texto..

bon trabou. ainda falta. Progreso y Bienestar pa Un y Tur Programa di Campaña

Cristiannan Uni Reforzando e Potencialnan di Aruba C.U.R.P.A. Programma Politico SALBA ARUBA

Nos compromiso civico

MI NOMBER: Mi buki di salud

Mucha den e fase di cambio

PADILANTI 2017/2021. Berd e ta!

Economia di Aruba lo crece cu mas di 10 prociento na 2011

BUKI DI INFORMACION PA PASHENT

HUGO CHAVEZ TA PERDE SU BATAYA CONTRA CANCER

Caso Bouldin & Lawson contra Icon Aruba N.V. posponi. Corte Comun di Husticia na caminda pa su independencia

bon aña no ta investiga proyecto di waf awemainta na caminda pa su prome lustro stempel parlament

7. EDUCACION DI CALIDAD Y CULTURA

E Recordatorionan di Jehova Ta Confiabel PAGINA 3 CANTICA: 64, 114

PUBLICACION DI GABINETE DI

Diamars 16 di APRIL Tel: Fax: ,50 Florin MAMBO contra Boutique Hotel!

Poblacion di Aruba a crece ultimo 10 aña cu 35%

10 aña largo un trahado a horta miyones

The Aruba Recovery Program

Aruba Bank caminata di 4 dia atrobe exitoso. ROBO Di un laptop for di MOT tin recherche preocupa. Despues cu e baca a hoga a bin tuma pasonan.

AZV ta lamenta morto di baby di 3 aña gratis

News. Cambio den directiva di OCA. Org. Caballista Arubano. Alex y Tom a retira di Directiva

di helicopter pa hospital

S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO

Atraconan arma ta sigui riba turista

PREVENCION DI ENNIA ennia.com. atencion: tip pa horcan. manual pa tormenta y horcan

Censo ta habri. AAA N.V. despues di hopi aña ta haci ganashi. di voto y cedula. Auto cu tabata ser usa pa comete kibro y. pa busca carchi.

lucor atraca caso di hit & run soluciona impostornan A horta den cas aruba cambia

CONTESTA PA10 PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI

Ayo alcohol. responsabel. booshi wever. varios producto caduca. pa malversacion. Mario Faro condena na 4 aña y 6 luna di prison

gratis Diabierna 10 di Juli 2009 Margrietstraat 3 Tel: Fax:

corupcion y nada ta wordo haci

COLORIDO APERTURA DI CARIFTA. hortando. na savaneta. na aeropuerto. salubridad a sera dos supermarket no ta mucho bon. na piscina olimpico

Noti & News. Evento grandi pariba di brug. Bishita Special na Baranca y Yerba. Org. Caballista Arubano

Checkeo si / no. Ta ken no a yega di haci un checkeo medico general? Tin di nos cu ta HEADLINES. pulso. 8Podoterapia

Eric Zaandam lo. por participa n e. proximo eleccion. setar ta cu weganan di reino. Nel Oduber a laga. astec ta gana caso contra apa.

atraco 10 dia di quarentena pa crusero ocean dream rudolf de kort ta subi lista di partido red no por sigui perde tempo cu partido mep

Departamento di Progreso Laboral. Checklist peticion pa entrega di vacatura

Mientras deliberacionnan ta andando e refineria ta keda den operacion

nel ta un berguenza tres lugar atrobe victima di ladronicia a horta armanan pisa for di cas di dokter

Nel tambe a bay plat. peter de witte. red ta sigui lucha pa union. spa kier core cu. gañado. cu ta logra su Master den Derecho.

gratis SALE 50%! PROBECHA! Riba: Paña - Sapato dama Accesorio, Tur cos bon calidad y masha bunita 3 dia so

Ladron a manda bloki pa kibra glas di porta di Lisboa Bar pa drenta horta placa

Gratis!!! Benta di e corant aki ta extrictamente prohibi

Mehoracion den cuido. Si! Un edicion yena di informacion pa guia bo den e mundo medico di. HEADLINES Seguro di biahe. pulso. 12Bacteria resistente

AWE GASOLIN Y DIESEL TA BAHA

NOS ARUBA 2025 Haya sa mas di e comisionnan

Transcripción:

CENTRALE BANK VAN ARUBA 16 Juli 2009 Awe Banco Central di Aruba ta publica su Relato Anual di 2008. Siguientemente ta presenta e informe di President, traduci na Papiamento, cu ta inclui den e relato anual aki. Aña 2008 a keda caracterisa pa un debacle financiero mundial, causa pa un contraccion enorme di likides disponibel den mercadonan mundial di credito y e sistema bancario, despues di perdidanan significante den e portfolionan di prestamo y inversion den man di varios institucionnan financiero mundial. E perdidanan ey tabata pa un gran parti resultado di inversionnan relaciona cu e mercado di vivienda ( subprime ) na Merca cu a cai den otro na Augustus 2007. E crisis di likides aki a (casi) conduci na kiebra di algun institucion financiero grandi na Merca y Europa, cu tabatin como resultado cu e confiansa entre participantenan den e mercado financiero a desaparece. E falta di likides den e sector financiero a plama masha lihe bai pa otro sectornan di e economianan aki y esey tabatin como resultado un crisis di credito pa negoshinan y famianan, frenando seriamente inversion y consumo. Esaki na su turno a afecta e sectornan real di e economianan aki cu ta pasando den un recesion largo y profundo, apesar di diferente medida agresivo riba tereno di maneho monetario y fiscal. Segun Fondo Monetario Internacional (IMF) y economistanan prominente, e recesion aki ta esun mas serio cu economia mundial a hañe enfrenta cune den 60 aña. E turbulencia financiero internacional no a keda sin afecta e economia di Aruba. Mescos cu den otro economianan chikito cu diversificacion limita y restriccionnan di capital, ta e sector real a sinti efecto prome cu tur otro. E incertidumbre rond di e sistema financiero internacional y condicion laboral deteriora na Merca tabatin efecto negativo riba turismo, particularmente den e di cuater trimester di 2008, bahando e tasa di ocupacion di hotelnan y e actividadnan di negoshinan relaciona cu turismo. Ademas di esey, na nivel internacional, condicionnan pa credito a bira mas estricto y esey a conduci na un caida den inversion stranhero directo, e asina jama Foreign Direct Investment (FDI); e realisacion di varios proyecto, particularmente den e sector di turismo y e sector di real estate, a wordo posponi of cancela, loke a debilita empleo den e sector di construccion. 1

Consecuentemente, midi a base di su Producto Domestico Bruto (GDP) den terminonan real y basa riba calculacionnan preliminar, e economia di Aruba a cai cu 2.5 porciento den 2008, compara cu un crecemento leve di 0.4 porciento na 2007. E contraccion economico a resulta for di un reduccion considerabel den e consumo domestico y tambe door di mas importacion di mercancia, relaciona principalmente cu un aumento den demanda pa turismo. E ultimo aki a mengua djis un poco e caida economico, pa motibo di un aumento den exportacion di servicio relaciona cu turismo. Inversion tambe a registra un mehoracion chikito na 2008. Pa 2009, ta spera mas bahada ainda den actividadnan economico, causa pa un caida den demanda di turismo y inversion, como tambe un consumo domestico mas debilita. E bahada den demanda domestico na 2008 a refleha pa un gran parti un disminucion den e poder di compra di famianan, causa pa un aceleracion record di e tasa di inflacion. E promedio anual di e tasa di inflacion a subi di 5.4 porciento na 2007 te na 9 porciento na 2008, esta e tasa mas halto desde cu a midi prijs. E prijsnan halto di petroleo y otro mercancianan a ocasiona e acelaracion ey, loke a causa un aumento considerabel di tarifanan di awa y coriente y e prijs di gasolin, como tambe prijs di comestibel. Afortunadamente, e tendencia inflacionario a baha considerabel durante e ultimo dos lunanan di 2008, te hasta a keda registra un deflacion na final di e periodo ( end of period ) di 1.9 porciento na December, compara cu December 2007. Apesar di esaki, e diferencia den e promedio anual di e tasa di inflacion, compara cu esun di Merca, a bira mas grandi: el a bira 5.2 punto di porcentahe na 2008, indicando cu Aruba su posicion competitivo vis à vis dicho pais y otro competidornan den e region cu tin un tasa di inflacion mas abou a deteriora bastante. Despues di un caida den e demanda di turismo den e ultimo trimester di 2008, crecemento general den e cantidad di turistanan a baha cu 4.1 punto di porcentahe te na 7.1 porciento. E tasa promedio di ocupacion di hotelnan a baha di 77.3 porciento na 2007 pa 76.6 porciento na 2008. Di otro banda, e industria di turismo crucero a scapa di e peligernan di e crisis: e cantidad di turistanan crucero a subi bastante cu 15.4 porciento na 2008, compara cu un caida di 18.5 prociento na 2007. E crecemento den e cantidad di turistanan na 2008 a resulta den un aumento di 12.8 porciento den entradanan bruto for di turismo, aumentando asina levemente su contribucion na entradanan riba e cuenta coriente di e balansa di pago di e resto di e economia (esta excluyendo e sector di petroleo y zona liber) te na 77 porciento. E desaroyo aki a influencia principalmente e mehoracion di e balansa di e cuenta coriente di e resto di e economia, y e deficit di esaki a baha for di Afl. 285.2 miyon, cu ta 6.2 porciento di e GDP na 2007, te na Afl. 162.5 miyon, cu ta 3.3 porciento di e GDP na 2008. 2

E surplus riba e cuenta di capital y esun financiero di e resto di e economia a bira mas grandi, for di Afl. 221.5 miyon cu ta 4.8 porciento di e GDP na 2007, te na Afl. 591.9 miyon, cu ta 12.1 porciento di e GDP na 2008. E desaroyo aki a refleha principalmente un entrada incidental di Afl. 223.3 miyon na fondonan for di e gobierno Hulandes relaciona cu Plant Hotel N.V. Consecuencia di esaki ta cu e balansa di pago di e resto di economia a bolter for di un deficit di Afl. 38 miyon na 2007 te na un surplus di Afl. 411 miyon na 2008. Fuera di esaki, transaccionnan externo di e sectornan di petroleo y zona liber a produci un entrada neto di fondonan for di exterior di Afl. 143.1 miyon na 2008. Consecuentemente, Aruba su balansa di pago total tabata tin un surplus di Afl. 554.1 miyon na 2008, loke a hisa e nivel di reserva internacional notabelmente pa Afl. 1,270.7 miyon. Consecuentemente, e cobertura promedio di 12 luna pa loke ta importacion di mercancia (excluyendo e sector petrolero) door di reserva internacional a subi te na 7.2 luna na 2008, y e cobertura promedio di 12 luna, di tur pago riba e cuenta coriente (esta pagonan pa importacion di mercancia, servicio, entradanan, y transferencianan coriente, excluyendo e sector petrolero) a subi te na 3.6 luna. E obhetivo principal di e maneho monetario di Banco Central di Aruba (CBA) ta pa mantene un stabilidad relativo di prijs pa proteha e balor di e florin Arubano. E rekisito esencial pa alcansa e meta aki ta pa mantene e tasa fiho di e florin Arubano na e dollar Mericano. Pa logra esaki, CBA ta vigila hopi di cerca e fluho di pago di divisa y entrada di divisa, pa garantisa un nivel confortabel di reservanan internacional, pa defende e tasa fiho. Na 2008, e instrumento principal di e maneho monetario na disposicion di CBA a keda keto bai e restriccion cuantitativo di crecemento di credito. E desbentahanan di e instrumento aki ta bon conoci, pero generalmente e ta wordo considera di ta un instrumento masha transparente y efectivo. Durante 2009, CBA su intencion ta pa cambia for di e aplicacion actual di e instrumento di restriccion cuantitativo di crecemento di credito pa instrumentonan indirecto cu ta mas orienta riba mercado, cual ta ensera e uso activo di e rekisito pa reserva di placa efectivo y rekisitonan pa likides, y e re emision di certificado di deposito di banco central, pa influencia e likides den e sistema bancario. E cambio aki ta wordo empuha tambe pa e necesidad di tin instrumentonan monetario cu ta posee mas flexibilidad y adaptabilidad pa responde lihe na desaroyonan den e sector financiero y e economia en general. Den e cuadro aki, CBA a palabra cu e banconan comercial pa haci 2008 un aña di transicion di tal manera cu pa fin di 2008 lo kita e limitacion di credito y reemplas e cu instrumentonan di mercado. En espera di e cambio ey, un 3

limite di crecemento di 5 porciento a keda institui pa credito bancario pa 2008. Sinembargo, en bista di e incertidumbre creciente en cuanto efectonan eminente di e crisis mundial financiero y economico riba e economia di Aruba den e ultimo trimester di 2008, CBA a dicidi di prolonga e periodo transitorio te cu 2009, manteniendo di e forma aki un restriccion di crecemento di credito di 5 porciento, mientras e ta move gradualmente pa un maneho monetario mas orienta riba mercado. E decision di maneho aki a tuma na consideracion tambe e raport di evaluacion di e IMF Offshore Financial Center (OFC) di September 2008. E raport a conseha CBA pa fortifica su sistemanan di maneho di riesgo y esun di banconan comercial, door di cambia for di un sistema di supervision cu ta basa mas riba un sistema di cumplimento compliance supervision pa un sistema di supervision cu ta basa mas riba riesgo (risk based supervision), promer cu switch pa un maneho monetario orienta mas riba mercado. E meta di e 5 porciento maximo permisibel pa crecemento di credito total pa 2009, ta someti na revisionnan periodico, dependiendo riba desaroyonan monetario y economico durante e aña. Un multa di 8 porciento ta aplicabel ora banconan comercial surpasa e limite total di credito. Banconan comercial cu ta contribui na e crecemento excesivo di credito lo tin cu paga e multa aki. Pa promove e asina yama level playing field den e sector financiero, CBA lo keda vigila di serca desaroyonan den institucionnan financiero no monetario y lo discuti e desaroyonan ey cu nan. Entrante 24 April 2009, CBA a baha su tasa di anticipio (e asina jama advance rate ) cu 2 punto di porcentahe te na 3 porciento. E decision aki ta basa riba e desaceleracion den actividad comercial y e descenso di e tendencia inflacionario, como tambe pa haci e tasa di anticipio mas di acuerdo cu condicionnan di likides domestico y e tasa di interes reduci riba mercadonan monetario internacional. Pa cuminsa cu trabounan preparatorio relaciona cu e transicion gradual pa un maneho monetario mas conecta cu e mercado, CBA a elimina e rekisito pa reserva di likides monetario obligatorio entrante dia 1 di juli 2009, y introduci na e mes un momento un reserva obligatorio. E reserva obligatorio lo keda exclui for di e calculacion di e rekisito di likides prudencial, pa mehora su eficiencia como un instrumento di maneho monetario. E cambio pa un maneho monetario mas orienta riba mercado lo encera tambe e introduccion di un sistema mas activo di maneho di riesgo cu ta bon integra den e proceso di maneho di riesgo bancario. Pesey, durante 2009, CBA lo publica un serie nobo di norma y instruccion tocante maneho di riesgo pa likides, basa riba e principio revisa di Basel pa un maneho di riesgo prudente y supervision di likides prudente. 4

Pa loke ta e parti fiscal, operativo financiero di gobierno a mustra un mihor prestacion na 2008, compara cu e resultado na 2007. Incluyendo e cambio den e pagonan atrasa, e balansa financiero a registra un surplus di Afl. 182.3 miyon, ekivalente na 3.7 porciento di e GDP, compara cu un deficit di Afl. 104.7 miyon (2.3 porciento di e GDP) na 2007. Entradanan di gobierno a subi na un forma notabel cu Afl. 331.1 miyon despues di e entrada incidental di fondonan di e gobierno Hulandes. Parti di e fondonan ey a wordo usa pa paga debe relaciona principalmente cu e Fondo di Pension di Trahador Publico (APFA) y financiamento di un plan di contingencia pa promocion adicional di turismo pa 2009. E resto di e fondonan a wordo reserva pa paga debe y pa hasi inversionnan di infrastructura. Gastonan di gobierno riba un base contante ahusta ( cash adjusted basis ) (i.e., incluyendo net lending, y e cambio den e pagonan atrasa) a subi cu Afl. 43.9 miyon. Particularmente gastonan relaciona cu personal a crece cu 2.9 porciento na 2008, kedando den e limite di e aumento maximo di 3 porciento recomenda pa e National Commission on Public Finance (NCPF). En cambio gastonan di mercancia y servicio a subi cu 4.5 porciento, hopi mas cu e limite di crecemento di 2 porciento cu e comision a recomenda. Gastonan di inversion tabata unicamente 1.6 porciento di e GDP, bou di e nivel minimo di 2 porciento cu e NCPF a recomenda. Debe di gobierno a baha cu Afl. 89.1 miyon te na Afl. 2,047.2 miyon na fin di 2008, pa un gran parti door di pagonan di debe financia pa e entrada incidental di fondonan di e gobierno Hulandes ya menciona caba. Consecuentemente, e quota di debe relata na e GDP a baha for di 46.6 porciento na 2007 te na 42 porciento na 2008. Pa baha su quota di debe relata na e GDP mas ainda, gobierno mester considera pa usa un parti substancial di e fondonan reserva pa pago di debe. Ademas, ora e fondonan incidental aki wordo exclui di finansa di gobierno, ta resulta un deficit financiero di Afl. 41 miyon, loke ta ekivalente na 0.8 porciento di e GDP. Pa realisa e consolidacion fiscal necesario riba un base structural y pa reduci mas ainda su debe, ta sumamente importante pa gobierno tuma algun decision basta dificil riba tereno di maneho. E decisionnan ta relaciona cu tres caso particular cu ta encera riesgo grandi pa finansa di gobierno, esta, e Seguro Medico General (AZV), personal di gobierno, y APFA. E Comision di Vigilancia ( Monitoring Committee ) institui pa e Conseho di Minister na November 2007, presidi pa CBA, y encarga cu e vigilancia di e progreso di e cumplimento (ehecucion) di recomendacionnan di e NCPF, a señala e cuestionnan aki den su carta di April 2009 dirigi na e Minister di Finansa y Asuntonan Economico. Tanto Fitch Ratings y Standard & Poor s ta comparti e preocupacion aki. Tus dos agencia di calificacion recientemente a afirma Aruba su rating actual di BBB y A /A 2, respectivamente, pero a adverti cu si no tene cuenta cu e debilidadnan 5

structural den e presupuesto di gobierno, esey lo por afecta posibelmente Aruba su rating den futuro. Pa loke ta concerni AZV y personal, comisionnan consultivo special a keda forma pa analisa e problemanan y haci recomendacionnan na gobierno riba con pa frena e gastonan relaciona cu esaki. A entrega gobierno raportnan preliminar pa facilita discusionnan y posibel implementacion. Fuera di esaki, recien a institui un comision tripartite, consistiendo di representantenan di APFA, Departamento di Finansa, y CBA, pa duna conseho na Minister di Finansa y Asuntonan Economico riba medida di maneho pa restora e posicion financiero di APFA. E raport corespondiente lo keda presenta na e Minister dentro di poco. Gobierno a presenta su presupuesto 2009 na Parlamento na tempo, incluyendo atrobe un memorandum recapitulativo cu un presupuesto riba termino mediano te cu 2013. Sinembargo, aprobacion di e presupuesto a keda posponi te cuminsamento di e aña aki. E presupuesto 2009, cu no tabatin den dje e fondonan incidental ricibi for di e gobierno Hulandes relaciona na e areglo di Plant Hotel N.V. menciona anteriormente, ta mustra un deficit financiero di Afl. 47.3 miyon, compara cu un deficit presupuesta di Afl. 50 miyon na 2008, principalmente en coneccion cu un crecemento anticipa den entradanan di impuesto y otro entradanan. E aumentonan calcula, pa loke ta costo di personal y gastonan di mercancia y servicio ta 3.8 porciento y 4 porciento respectivamente. Ambos aumento ta mas halto cu e norma cu e NCPF a recomenda, mientras e quota di gasto pa inversion cu e GDP ta 1.1 porciento, atrobe bou di e norma recomenda. Pa promove coperacion estrecho entre e Departamento di Finansa y CBA, ta tene reunionnan riba nivel halto tur luna, pa discuti cuestionnan importante relaciona cu e operacion financiero di gobierno, incluyendo e vigilancia di planificacion financiero, maneho di likides, dinamica di debe, y asuntonan estadistico. Fuera di esey, ta revisa e ehecucion di e presupuesto riba un cash adjusted basis durante e reunionnan aki. Te cu awe, e impacto di e crisis financiero internacional riba e sector financiero di Aruba tabata basta modera, principalmente pa motibo cu exposicion di dicho sector den exterior, por lo general, ta limita. Ta solamente APFA y tres fondo di pension empresarial supervisa pa CBA a conoce un contratiempo den nan portfolio di inversion den exterior. CBA ta vigilando di cerca e tres fondonan di pension di compania, y esakinan mester presenta plan di recuperacion cu ta contene informacion detaya riba medida cu nan lo tuma pa elimina e deficit. Pa drecha e posicion financiero di APFA, cu ta cai bou e supervision di e Minister di Finansa y Asuntonan Economico, ahustenan structural den un di e plannan di pension ta necesario. 6

CBA ta keda fiha su atencion riba fortificacion di su sistema legislativo di supervision y supervision prudencial pa mantene e stabilidad y integridad di e sistema financiero, como tambe preveni institucionnan financiero di tuma riesgo cu por perhudica interes di depositantenan, titularnan di polisa di seguro, y otro acreedornan, y/of cu por pone e solides di e sistema financiero na peliger. Dia 5 di Februari 2009, e Ordenansa Supervision di e Sistema di Credito, e Ordenansa Supervision di Companianan di Seguro, y e Ordenansa Supervision di Companianan di Transferencia di Placa a keda cambia. E cambionan principal den e ordenansanan aki ta e inclusion di articulonan nobo, autorisando CBA explicitamente pa publica instruccionnan riba tereno di anti labamento di placa y combatimento di financiamento di terorismo (AML/CFT) y pa opone e nombramento di un auditor externo, como tambe extende e posibilidad di impone sancionnan administrativo na e Ordenansa Supervision di e Sistema di Credito y e Ordenansa Supervision di Companianan di Seguro. Tambe dia 5 di Februari 2009, e Ordenansa Supervision di Proveedornan di Servicio di Trust a drenta na vigor, den cual CBA a keda encarga cu su ehecucion y otorgamento di licencia na e sector di proveedor di servicio di trust. E Ordenansa Supervision di Proveedornan di Servicio di Trust ta enfoca principalmente riba mantencion di e integridad di e sector di proveedornan di servicio di trust. Di acuerdo cu normanan internacional, CBA tin intencion pa amplia su alcance di supervision pa otro sectornan, pa proteha inversionistanan local y internacional. Minister di Finansa y Asuntonan Economico a aproba caba CBA su proposicion en cuanto e supervision di bolsanan (electronico), y actualmente esaki ta den e proceso legislativo. Prome cu fin di 2009, CBA lo traha un proposicion pa regula fondonan di inversion colectivo y conseheronan di inversion. Pa aumenta e solvencia di e sector bancario, CBA a haci mas estricto su regla di maneho tocante e admision di entidadnan di credito na 2009. El a pone aserca un condicion principal: esta cu solamente institucionnan financiero cu un solvencia financiero solido y un reputacion solido y someti na supervision integral consolida lo ta permiti como un accionista principal den un institucion di credito estableci na Aruba. Na Mei 2008, un comision di IMF a haci un evaluacion di control, tocante e cumplimento di Aruba cu e Basel Core Principles (BCP) (Principionan Basico di Basel revisa) y un actualisacion obhetivo di e evaluacion di Insurance Core Principles (ICP) (Principio Basico di Seguro). Resultado a mustra cu Aruba ta cumpliendo of ta cumpliendo gran parti cu 26 principio, y cu Aruba no ta cumpliendo fundamentalmente cu dos principio (e proceso di maneho di riesgo y e riesgo di tasa di interes), y no ta cumpliendo cu un principio, esta e riesgo di mercado di e BCP. Resultado di e actualisacion di e ICP ta cu Aruba a 7

implementa varios di e recomendacionnan di e evaluacion na 2002 di e Offshore Financial Center (OFC). Na November 2008, un comision di e Financial Action Task Force (FATF) a conduci un evaluacion mutuo di e forma con Aruba ta cumpliendo cu e 40+9 recomendacionnan di e FATF. Basa riba e discusionnan preliminar cu e comision di e FATF, por conclui cu apesar di un progreso, e sistema antilabamento di placa y combatimento di financiamento di terorismo (AML/CFT) mester wordo reforsa mas ainda, pa asina por cumpli plenamente cu e 40+9 recomendacionnan di e FATF. Na December 2005, CBA a acorda un Memorandum of Understanding cu MOT (Meldpunt Ongebruikelijke Transacties/Centro pa Notificacion di Transaccion Inusual), pa intercambia informacion general riba puntonan di e AML/CFT. MOT ta e instancia encarga pa vigila cumplimento di e Ordenansa Notificacion di Transaccionnan Inusual y (hunto cu CBA asina leu cu ta trata di institucionnan financiero supervisa) e Ordenansa Identificacion ora duna servicio. Entrante 5 di Februari 2009, obligacion pa notifica MOT a keda amplia, incluyendo tambe, ademas di banconan, compania di seguro di bida, compania di transferencia di placa, compania den zona liber, casino y servicio postal, tambe otro dunadornan di servicio, incluyendo accountantnan, abogadonan, y notarionan, como tambe comerciantenan cu ta deal den productonan di gran balor. Reunionnan entre MOT y CBA ta tuma lugar por lo menos dos biaha pa aña, pa discuti resultado general di investigacion conduci den e area aki. Pa loke ta concerni coperacion externo, mester señala cu CBA a fortifica mas ainda su coperacion cu institucionnan asocia den e Reino Hulandes. Na Juli 2008 a keda firma un Memorandum of Understanding trilateral entre De Nederlandsche Bank N.V. (DNB), Bank van de Nederlandse Antillen (BNA), y CBA, den cual nan ta acorda di desaroya actividadnan relaciona cu nan structuranan y tareanan organisatorio den un marco di coperacion mutuo. E actividadnan ey ta inclui e intercambio di informacion, asistencia mutuo y dunamento di asistencia tecnico. CBA ta aprecia e coperacion ricibi di e institucionnan aki riba tereno di asesoramento y ayudo tecnico. Tambe na 2008, CBA a pone hopi atencion pa reduci mas hopi posibel riesgonan ora e ta ehecutando su transaccionnan di tur dia. Debi na e structura di trabou cu ta basa riba alta tecnologia y e riesgonan asocia cu esaki pa e institucion, e enfoke principal di atencion ta e mehoracion di seguridad di IT (Tecnologia di Informacion) y integridad di informacion. CBA a contrata un Information Security Manager kende ta responsabel pa proteha CBA su datonan y kende ta raporta directamente na e President. CBA alabes a sigui cu e diseño y instalacion di e Plan di Continuidad di Actividad y Recuperacion den caso di un desaster, pa garantisa cu su funcionnan 8

fundamental lo por continua lo mas pronto y eficiente posibel den caso di un evento inespera cu por interumpi su actividadnan normal. Mientrastanto CBA a sigui cu su analisis di procesonan y proceduranan administrativo di su departamentonan. Na 2008, e operacionnan di e Departamento Cash and Vault a wordo evalua cu e asistencia tecnico di DNB. Lo revisa e otro departamentonan durante 2009, incluyendo e Departamento di Audit y e Departamento di IT. Fuera di esaki, un comision encarga cu maneho di riesgo lo wordo instala, mientras tramitenan lo wordo inicia pa modernisa e Ordenansa Banco Central. Na 2008, e resultado di operacion financiero di CBA tabata positivo un biaha mas. Un ganashi di Afl. 14.4 miyon a keda registra, cu ta Afl. 2 miyon menos cu na 2007. E ganashi reduci a refleha, pa un gran parti, un caida den e entrada total bruto (neto di gasto di interes) te na Afl. 29.2 miyon, e resultado principal di un caida den e tasa di interes riba mercado monetario internacional y e mercado di capital. Gasto total a aumenta levemente y a bira Afl. 14.8 miyon. Na fin di 2008, CBA su balansa general a expande cu Afl. 424.7 miyon cu ta 49.8 porciento, pa Afl. 1,276.7 miyon. E expansion notabel aki tabata principalmente e resultado di un crecemento di activo den divisa y e revaluacion di oro. Dia 28 di April 2009, CBA a paga un contrato di opcion di oro, cu el a firma na 1999 y extende na 2004, riba un base neto contante. CBA a dicidi di bende parti di su reserva di oro pa financia e transaccion aki y pa limita e impacto riba su posicion financiero. Inmediatamente despues di e benta aki, CBA a aumenta su reserva di oro, treciendo esaki na mesun nivel cu e tabata prome cu e transaccion di benta, door di bolbe cumpra oro riba e mercado internacional. Consecuentemente, e reserva di oro di CBA a keda igual. Como resultado di e metodo selecta pa paga e contrato di opcion di oro, e parameternan monetario, incluyendo reserva di divisa di CBA, a keda na un nivel adecua. Pa termina, directiva di CBA ta gradici tur miembro di personal pa nan dedicacion continuo y contribucion balioso pa preserva CBA su excelente nivel di trabou. 9