1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA

Transcripción

1 GUÍA DOCENTE DA MATERIA PROTOCOLO E COMUNICACIÓN INSTITUCIONAL Grao en Ciencias da Cultura e Difusión Cultural 1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA Código: G Carga lectiva: 6 créditos ECTS: 150 horas = 24 horas de clases expositivas + 24 horas de clases interactivas-seminario, + 3 horas de titoría + 99 para o traballo e preparación do alumno. Tipo: Materia ordinaria. Departamento: Ciencias da Comunicación. Área: Comunicación Audiovisual e Publicidade. Curso: 4.º Cuadrimestre: Primeiro Profesor: Dr. Pablo Vázquez Sande (pablo.vazquez.sande@usc.es) Titorías: martes de a horas e xoves de a horas no primeiro cuadrimestre. Despacho SENTIDO DA MATERIA NO PLAN DE ESTUDOS Esta materia aporta aos alumnos do último curso de Grao de Ciencias da Cultura as chaves do Protocolo e a Comunicación Institucional, afondando en boa medida nos conceptos e técnicas que xa terán adquirido na materia Comunicación Organizacional. Máis concretamente, consta de dúas partes claramente diferenciadas (aínda que relacionadas entre si): o Protocolo, por unha banda, e a Comunicación Institucional, pola outra. 3. OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA O obxectivo prioritario da materia é o coñecemento teórico e práctico do protocolo, das súas vertentes, os seus procesos e estruturas organizativas; así como da comunicación institucional e dos seus procesos. Na materia analizaranse as estratexias e procedementos de comunicación propios 1

2 fundamentalmente das institucións públicas, así como técnicas e métodos para a súa análise e avaliación. 4. DESENVOLVEMENTO DO TEMARIO TEÓRICO E PRÁCTICO Os contidos da materia dividiranse en cinco temas que aportan unha visión integral da materia. Deles, os tres primeiros correspóndese co ámbito do Protocolo e os dous últimos co da Comunicación Institucional. A distribución dos contidos será como segue: 1. Historia do Protocolo, definicións conceptuais e marco legal Antecedentes e orixes formais, o protocolo como instrumento de comunicación e perspectiva histórica do Protocolo en España Nocións fundamentais: presidencia e anfitrión; precedencia, valencia e cesión; o perfil do xefe de protocolo Normas xerais sobre o protocolo: RD 2099/1983; actos xerais e actos especiais; autoridades e personalidades; os tratamentos protocolarios en España. Tema introdutorio no que se combinan unha perspectiva histórica, a dimensión comunicativa do Protocolo, os conceptos chave da materia e a regulación da disciplina. 2. O Protocolo oficial, o Protocolo social e o Protocolo na empresa O protocolo oficial e os símbolos (bandeiras, escudos e himnos). Os símbolos españois e os símbolos galegos O protocolo social: técnicas e convencións básicas (o cerimonial, a etiqueta e a netiqueta) O protocolo na empresa: a función de organización e a de comunicación; principios básicos; regras; o Manual Interno de Protocolo. Este tema afonda nas particularidades que presenta cada unha das tres grandes dimensións do Protocolo: o oficial, o social e o da empresa, achegando os preceptos máis característicos de cada un deles. 2

3 3. Os actos como ferramenta comunicativa: organización de eventos 3.1. Organización, planificación e desenvolvemento dos actos nas sociedades actuais. Actos externos e actos internos. Fases dos actos. Convites a un acto. Os símbolos de identidade corporativa Actos protocolarios máis frecuentes: inauguracións, colocación da primeira pedra, presentacións de produtos ou memorias, conmemoracións, sinaturas de convenios Este tema céntrase na organización de actos como unha das ferramentas comunicativas ao alcance de institucións públicas e privadas. Así, proporciónanse as nocións básicas dende o punto de vista do protocolo e a comunicación. 4. Fundamentos da comunicación institucional 4.1. Delimitación conceptual: comunicación institucional, comunicación política, city branding e marketing público. A lei 29/2005. Comunicación do primeiro, o segundo e o terceiro sector Relacións Públicas nas institucións. O modelo de información pública. O método RACE nas administracións públicas Funcións da comunicación institucional e aspectos fundamentais (os públicos, a duración e a xestión de intanxibles) Comunicación externa, comunicación interna e comunicación de crise. O obxectivo fundamental do tema é presentar as particularidades da comunicación pública e institucional fronte a outras modalidades de tipo privado. Así mesmo, efectúase unha revisión de conceptos (método RACE, comunicación externa, interna e de crise) xa coñecidos polo alumno grazas á materia Comunicación Organizacional. 5. Teoría e técnicas da comunicación institucional 5.1. O Plan de Comunicación das institucións públicas. Os equipos de comunicación das administracións públicas Ferramentas, instrumentos e canles da comunicación institucional As salas de prensa online e os Plans de Social Media. 3

4 Neste último tema da materia preséntanse os riscos distintivos dalgúns dos conceptos centrais da comunicación institucional, partindo sempre dos coñecementos do alumno e adaptándoos ao ámbito público. Cómpre salientar que todos estes contidos serán desenvoltos tanto nas sesións maxistrais a cargo do docente como polos propios alumnos durante os seminarios interactivos, favorecendo así a interrelación da parte teórica e a práctica, ao tempo que se fomenta unha aprendizaxe continua como requisito para poder seguir con éxito as dúas partes da materia e se garante que o alumnado desenvolva unha capacidade de reflexión crítica a respecto dos distintos elementos que conforman Protocolo e Comunicación Institucional. 5. METODOLOXÍA DO ENSINO Para o desenvolvemento da materia Protocolo e Comunicación Institucional combinaranse as clases teóricas e prácticas, sempre procurando dinámicas participativas que permitan ao alumnado unha maior implicación na materia para garantir un proceso de aprendizaxe integral e que vaia máis alá da simple memorización de conceptos chave. No caso das sesións teóricas, ademais da exposición maxistral do docente, apoiada en presentacións de PowerPoint ou Prezi, tamén se facilitarán aos alumnos documentos complementarios (dossiers, extractos bibliográficos ) que lles permitan reforzar a parte teórica e outros que servirán de base para as súas prácticas. Así mesmo, potenciarase a participación dos estudantes, promovendo o debate e a intervención nas aulas. Respecto dos seminarios interactivos, combinaranse fundamentalmente dúas actividades: por unha banda, a análise de casos reais que permitan ao alumnado a identificación de prácticas acertadas e erróneas. Pola outra, promoverase a reflexión crítica respecto dos contidos teóricos ao tempo que se fomenta o acceso ás fontes esenciais da materia. 4

5 Paralelamente, adoptarase unha estratexia combinada tamén co Campus Virtual, que servirá de soporte á intervención do alumnado nos foros e nas diferentes actividades e tarefas. Así mesmo, as titorías co docente funcionarán como un sistema de seguimento e de resolución das dúbidas que, a título particular ou grupal, presente o alumnado. En síntese, a metodoloxía integrará actividades formativas dirixidas, supervisadas e autónomas, que permitan unha aprendizaxe continua e adaptada, por unha banda, aos contidos mínimos formulados e, pola outra, aos propios intereses de cada un dos estudantes, potenciando para iso o traballo e a reflexión dentro e fóra das horas lectivas. 6. SISTEMA DE AVALIACIÓN DA APRENDIZAXE A materia Protocolo e Comunicación Institucional avaliarase tendo en conta, a partes iguais, as sesións teóricas e as prácticas. No caso dos alumnos que asisten regularmente a clase, a avaliación será continua e realizarase cos seguintes instrumentos: - O exame teórico que se realizará na data oficial fixada pola Facultade. - As cinco prácticas puntuables (unha por tema) que se establecerán ao comezo do curso. - A participación activa e positiva nos seminarios interactivos. Para o cálculo da nota terase en conta, a partes iguais, o apartado teórico e o práctico. Por iso, para superala será requisito imprescindible que ambas as dúas estean aprobadas; a nota final será a nota media que resulte de dividir entre dous a suma das notas das dúas partes. A estrutura do exame teórico será a seguinte: unha batería de preguntas curtas de avaliación obxectiva dos diversos temas abordados (tanto das nocións aportadas polo docente nas sesións expositivas como das traballadas nos 5

6 seminarios interactivos coa bibliografía complementaria) e unha pregunta ampla sobre algún contido dun dos cinco temas. No caso desta segunda parte, valorarase a reflexión crítica do alumno e que demostre dominio sobre recursos bibliográficos. Pola súa banda, a parte práctica será avaliada coa presentación dos cinco traballos individuais que desenvolverá o alumnado. Será obrigatoria a entrega en papel de catro deles para poder superar a materia e a asistencia a, polo menos, un 70% dos seminarios interactivos. No caso tanto dos alumnos repetidores como dos que concorran á segunda convocatoria, a avaliación farase seguindo os criterios anteriormente expostos. Mentres, os estudantes que conten con dispensa de asistencia deberán entregar na data do exame tres dos cinco traballos puntuables, que representarán un 50% da nota final. O 50% restante corresponderase coa cualificación que obteña na proba teórica. Ao igual que no resto de casos, ha de aprobar ambas partes. Por último, cómpre sinalar que os erros de ortografía ou a mala expresión serán penalizados na puntuación, tanto na parte teórica como na práctica, máis aínda tendo en conta que se trata de estudantes universitarios que cursan o Grao de Ciencias da Cultura e Difusión Cultural. 6

7 7. BIBLIOGRAFÍA Básica: CANEL, María José (2007): Comunicación en las instituciones públicas. Madrid: Tecnos. DIOS, Juan de (2016): Protocolo para la organización de actos oficiales y empresariales. Málaga: IC Editorial. ESCALONA, Nuria (2015): Comunicación de instituciones públicas. Barcelona: UOC. MARÍN, Francisco (2004): El protocolo en los actos de empresa: la gestión de eventos corporativos. Madrid: Fragua. Complementaria: AIRA, Toni; CURTO, Víctor e ROM, Josep (2009): Comunicació política i d institucions públiques. Barcelona: UOC. ÁLVAREZ, Jesús Timoteo (2013): Manejo de la comunicación organizacional. Madrid: Díaz de Santos. BARQUERO, José Daniel (2005): Comunicación estratégica. Relaciones Públicas, Publicidad y Marketing. Madrid: McGraw Hill. BARQUERO, José Daniel (2007): Los secretos del protocolo, las relaciones públicas y la publicidad. Valladolid: Lex Nova. BURGUEÑO, José Manuel (2014): Comunicación institucional para periodistas. Barcelona: UOC. CASTILLO, Antonio (2005): Comunicación organizacional. Teorías y estudios. Málaga: Clave. CHAVES, Norberto (2005): La imagen corporativa. Teoría y práctica de la identificación institucional. Barcelona: Gustavo Gili. CUADRADO, Carmen (2009): Protocolo y comunicación en la empresa y los negocios. Madrid: Fundación Confemetal. FERNÁNDEZ LÓPEZ, Sergio (2008): Cómo gestionar la comunicación en organizaciones públicas y no lucrativas. Madrid: Narcea. FERNÁNDEZ, Fernando e BARQUERO, José Daniel (2004): El libro azul del protocolo y las relaciones públicas. Madrid: McGraw Hill. 7

8 FERNÁNDEZ SOUTO, Ana Belén (2010): El protocolo internacional en la globalización económica. Barcelona: UOC. FUENTE, Carlos (2005): Protocolo oficial: las instituciones españolas del Estado y su ceremonial. Madrid: Protocolo. GARCÍA OROSA, Berta (2005): Los altavoces de la actualidad: radiografía de los gabinetes de comunicación. A Coruña: Netbiblo. GARCÍA OROSA, Berta (2009): Gabinetes de comunicación online: claves para generar información corporativa en la red. Sevilla: Comunicación Social. GUTIÉRREZ, Elena e LAPORTE, Teresa (2013): Tendencias emergentes en la comunicación de instituciones. Barcelona: UOC. LLAMAZARES, Olegario (2014): Protocolo empresarial internacional: información práctica de 60 países. Madrid: Globalmarketing. LÓPEZ-NIETO Y MALLO, Francisco (2006): Manual de protocolo. Barcelona: Ariel. MARTÍNEZ GUILLÉN, María del Carmen (2007): Manual básico de protocolo empresarial y social. Madrid: Díaz de Santos. MARTÍNEZ SOLANA, Yolanda (2005): La comunicación institucional. Análisis de sus problemas y soluciones. Madrid: Fragua. MOLINA, Juan Pedro (2011): Introducción a la comunicación institucional a través de Internet. Madrid: Grupo 5. OTERO, María Teresa (2009): Protocolo y organización de eventos. Barcelona: UOC. RAMOS, Luis (2008): El protocolo de empresa: herramientas para crear valor. A Coruña: Netbiblo. RAMOS, Luis (2010): Comunicación y protocolo en el espacio local: imagen y transparencia de las instituciones públicas. Pontevedra: Deputación de Pontevedra. RÍO, Miguel del (2005): Protocolo: Manual práctico para conocer las normas básicas del protocolo de uso diario. Santander: RHIN. TÚÑEZ, Miguel (2012): La gestión de la comunicación en las organizaciones. Sevilla: Comunicación Social. URBINA, José Antonio de (2009): El arte de invitar: su protocolo. Madrid: Temas de Hoy. 8

9 TEMA SESIÓNS TEÓRICAS SEMINARIOS INTERACTIVOS 1. Historia do Protocolo, definicións conceptuais e marco legal 2. O Protocolo Oficial, o Protocolo Social e o Protocolo na Empresa 3. Os actos como ferramenta comunicativa 4. Fundamentos da Comunicación Institucional 5. Teoría e técnicas da Comunicación Institucional 12/09/ Antecedentes, instrumento de comunicación 14/09/17 1: Análise do RD 2099/ /09/ Conceptos fundamentais 21/09/17 2: Debate sobre o perfil do Xefe de Protocolo. 26/09/ Normas xerais sobre o protocolo 28/10/17 3: Análise da lexislación autonómica no Protocolo. 03/10/ Protocolo oficial e símbolos 05/10/17 10/10/ Protocolo social: cerimonial, etiqueta, netiqueta 12/10/17 17/10/ Protocolo na empresa: principios. O Manual 19/10/17 4: Símbolos do protocolo oficial en Galicia. Interno de Protocolo 24/10/ Organización, planificación e desenvolvemento 26/11/17 5: Análise de 20 casos de erros en protocolo oficial. dos actos. Invitacións e símbolos de identidade corp. 31/10/ Actos protocolarios máis frecuentes 02/11/17 6: Revisión crítica dun Manual Interno de Protocolo facilitado. 07/11/ Delimitacións conceptuais 09/11/17 7: Organización dun acto (caso práctico). 14/11/ Relacións Públicas nas institucións. O modelo de 16/11/17 8: Protocolo de crise (resolución de casos). información pública. O método RACE nas AAPP. 21/11/ Funcións da comunicación institucional e 23/11/17 9: Redacción dunha nota de prensa para web institucional a partir aspectos esenciais dun vídeo dunha sesión plenaria. 28/11/ Comunicación externa, interna e de crise 30/11/17 10: Deseño estratexia motivación públicos internos da institución. 05/12/ Plan de Comunicación das institucións públicas 07/12/17 11: Caso práctico sobre unha crise nunha institución. 12/12/ Ferramentas, instrumentos e canles e 5.3. Salas 14/12/17 12: Revisión de prácticas erróneas comunicación externa de prensa online e Plans de Social Media (PSM) institución 9