FAQ s Cambionan. Si. E preguntanan mas frecuente haci na AZV ta wordo publica den

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "FAQ s Cambionan. Si. E preguntanan mas frecuente haci na AZV ta wordo publica den"

Transcripción

1 2 Cuido di djente di bo yiu! pulso Aruba, december Edicion 38 HEADLINES 2 Cera conoci cu Ruben Goedhoop, director nobo di AZV 3E efectonan social di epilepsia 4 Centro di memoria: E importancia di un diagnostico trempan 5Kico ta alcohol? 7 Cera conoci cu Joost Samuels Kico mi haci awo? 8 9E ta dushi e receta 6 Mi crecemento y desaroyo ta importante. Di mucha pa hoben Snack of tussendoortje saludabel on the go! Alimentacion di Lucy y su importancia pa e salud di e adulto mayor FAQ s Cambionan Si. E preguntanan mas frecuente haci na AZV ta wordo publica den diferente medio di comunicacion pa asina yuda cada asegurado haya informacion tocante su seguro AZV. Tambe den Pulso nos tin e Top 10 FAQ s pa asina bo wordo bon informa. Siguiendo e topico di cambio. Den AZV tambe tabata tin cambio. A drenta den servicio un director nobo y tambe un chief medical officer nobo. Pulso a entrevista nan cu e meta pa comunidad di Aruba cera conoci cu nan. Mirando cu ta e temporada di fin di aña cual ta masha dushi mes, no ta keda nada otro cu deleita tur hende cu un dushi receta y variedad di topico. Sinti comodo y relaha pa lesa Pulso y haya sa mucho mas di kico tur tin na Aruba riba tereno di salud y cuido. Salud!

2 2 3 Cera conoci cu Ruben Goedhoop, director nobo di AZV door di Solange Tchong CComfortablemente sinta den su oficina, señor Ruben Goedhoop, ta introduci su mes na AZV y comunidad. Despues di un trayectoria di 20 aña na Price Waterhouse Coopers, awe señor Ruben Goedhoop ta den e funccion como director nobo di AZV. Un funccion cu hopi reto, topiconan diverso y cu ta regarda henter comunidad di Aruba. Interes Su razon principal pa e funccion di director na AZV tin di haber cu su pensamento cu como persona y nacion semper ta bon pa bo step up, esta lanta para y haci cosnan grandi y cu bo tin pasion p e. AZV ta un organo cu tin un impacto hopi grandi na Aruba. Esey ta atrae señor Ruben Goedhoop hopi mes como cu e ta distingui 3 nivel di impacto esta impacto individual, organizacional y nacional. Den su pensamento tin cosnan cu por mehora mas ainda si sali for di e pensamento cu por haci mas na cada un di e nivelnan aki. Cambio Riba e pregunta kico ta e prome cambio of cambionan cu señor Ruben Goedhoop kier haci den AZV of pa comunidad di Aruba, e ta splica cu e lo kier traha cu e team di AZV na un nivel profesional mas halto unda ta bay dedica mas esfuerzo y tempo den comunica cu tur asegurado tocante kico exactamente AZV ta y kico AZV no ta. Pero tambe e lo scoge e proyectonan cu tin prioridad pa Aruba. Den su opinion, e ta hopi miho pa bo enfoca riba por ehempel 10 proyecto exitosamente ehecuta compara cu haci por ehempel 20 proyecto pero na mita. Orientacion Pasando den prome lunanan na AZV, señor Ruben Goedhoop ta opina cu el a drenta cu un mente hopi habri pa scucha cada partido. Tur enfoke ta riba conoce cuido medico na Aruba y tambe conoce tur partido dentro di esaki ya cu asina lo por defini miho cua rumbo mester tuma. P esey mes e ta teniendo combersacionnan cu e dunadonan di cuido y tambe cu e team di AZV. Señor Ruben Goedhoop ta kere fuertemente cu e miho manera pa conoce e organisacion y e field ta pa medio di combersacion cu tur partido. Te cu awor e ta haya cu el a encontra un organisacion cu den su concepto ta solido den su base y ta mustra di ta cla pa retonan nobo. Topiconan fuerte Desde inicio di AZV semper mester a evalua bon kico si of kico no ta tuma dentro di e pakete AZV. Igualmente AZV mester a scoge (conscientemente y continuamente) den kico por inverti y of mester keda inverti. Pa duna algun ehempel, desde introduccion di AZV a amplia e cantidad di stoelnan pa dialisis, a trece oncologonan extra, a introduci praktijkondersteuners, a start cu cardiologia intervencionista y tin awor hasta un departamento di reumatologia na hospital. E pakete di AZV ta uno relativamente extenso. Asina mes tin hopi discussion ainda tocante e pakete di AZV. Sin embargo, AZV mes no por bisa mucho. E discussion si mester keda cu e mesun pakete of cambia esaki ta un discussion cu den futuro cercano lo mester tuma luga. Prevencion of curacion? Mas y mas ta scucha cu lo tin e deseo pa AZV carga prevencion. E ta bon pa menciona cu si wak den literatura ta defini tres sorto di prevencion esta prevencion primario, secundario y tercer. Riba e area di prevencion secundario y tercer, AZV ta contribuyendo por ehempel pa medio di diferente test. Asina mes ta keda e pregunta si kier organisa prevencion primario bou di AZV si of no. Tur esaki teniendo na cuenta diferente otro decision cu lo mester wordo tuma por ehempel si ta tuma cuido di nos grandinan bou di AZV si of no. Pues asina tin varios decision mas cu lo mester wordo tuma cual lo defini e rumbo (definitivo) di AZV pa e siguiente añanan. Experiencia na Colombia Un recien viahe pa Colombia a duna señor Ruben Goedhoop un bon bista di tur e clinicanan cu kende AZV ta traha. E por bisa cu e ta hopi satisfecho di tur loke el a wak y cu lo ta bon pa tuma nota cu e clinicanan aki ta e topnan di nivel di cuido medico di mas halto di Colombia y henter Latino America. Na mes momento tabata tin tambe combersacionnan cu varios pashent pa scucha di nan experiencia. Por lo general, e pashentnan a menciona di ta satisfecho cu e cuido ofreci na Colombia, pero tambe tabata tin aki aya algun punto di mehoracion. Un ehempel cu e ta duna ta e importancia di e preparacion di pashent ya for di Aruba caba. Por ehempel riba e tereno di cua medicamentonan mester stop di bebe en conexion cu e tratamento na Colombia of cua dieta mester tuma prome y despues di e tratamento. Y asina tin algun punto mas. Señor Ruben Goedhoop a bisa cu sigur lo bay evalua tur punto treci dilanti pa implementa mehoracion. E efectonan social di epilepsia door di Stichting Epilepsie Aruba Mayor, e unico limitacion cu bo yiu por tin ta un mayor cu no ta involucra den e bida di su yiu. Mas involucra un mayor ta den e guia y desaroyo di su yiu, mas positivo e resultadonan lo ta. Stichting Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA), ta enfoca riba mucha, hoben, y adulto cu tin un limitacion intelectual di un IQ mas abou cu 60. SVGA ta percura cu nan vision ta para central, esta: brinda un calidad halto di cuido na personanan cu un limitacion intelectual pa nan por biba un bida cualitativo. Sosten Stichting Epilepsie Aruba {SEA} e biaha aki lo elabora riba efecto social riba un persona cu tin epilepsia y su famia. Pa un persona cu haya sa cu e tin epilepsia e mester compronde na prome luga kico ta epilepsia pa despues acepta e diagnostico. E mester haci lo necesario pa hiba un bida normal aunke e sa cu cualkier momento e por haya un atake di epilepsia. Epilepsia no kiermen fin di mundo basta e sa con pa anda cune. Despues di e diagnostico ta importante ken e ta pone na altura. Epilepsia ta causa hopi biaha tristeza, emocion, frustracion y te hasta rabia pasobra bo no a caus e y hopi biaha no tin control riba dje tampoco. Epilepsia lo tin un efecto grandi riba e bida social, emocional y familiar. Falta di informacion Ora un mayor haya e noticia cu su yiu tin epilepsia nan mundo ta bin abou. Hopi biaha nan no sa mes kico ta epilepsia y ora nan yiu haya un atake di epilepsia nan ta drenta den panico y por perde cabes. Mayornan ta haya stress y bira insigur. P esey ta esencial pa busca mas tanto informacion riba e asunto aki. Por haya informacion riba internet y cerca fundacion ( SEA) y facebook page di SEA. Aceptacion y procesamento di epilepsia ta hopi importante. Ta consehabel pa informa famia, amigo y scol cu e mucha tin epilepsia. Si un mucha ta haya loke ta wordo yama absence (ausencia) e por perde informacion durante e absence aki. Esey kiermen cu e maestro tambe mester wordo educa y informa riba e tereno aki. Reaccion di comunidad Te ainda tin un taboe rond di epilepsia. Door di malcomprendemento, falta di conocemento tin ora e hendenan por reacciona bot. Tin ora bo ta sinti cu nan ta rechasabo sin cu nan mes ta ripara esey. Hende no tin tempo mas pa scuchabo, of no ta invitabo na nan fiesta. Tur esaki por traha riba bo confiansa propio. Ta bon pa nos compronde cu un otro persona tambe tin cu siña pa deal cu epilepsia. P esey ta consehabel pa pone famia na altura pa nan por comprende e situacion di esun cu tin e problema aki. Tambe su famia. Epilepsia y core auto Stuurmento di auto ta un desapunto si e persona no ta permiti pa stuur auto mas. Esaki por haci su bida diario dificil si esaki ta parti di su trabou. Na Aruba no tin ley ainda pa prohibi un persona cu tin e condicion di salud epilepsia pa core auto pa cierto periodo. Epilepsia y trabou Otro contratiempo ta pa haya un trabou. Tin doño di trabou ta nenga di duna un persona cu epilepsia trabou. Te hasta tin ta perde trabou door cu nan tin epilepsia. Falta di conocemento y informacion lastimamente ta causa di e desicionnan aki. Actividad social di SEA Tin cu no ta sali diverti door di miedo pa haya atake di epilepsia (seizure) den publico. Pa saca e personanan aki for di soledad SEA ta organisa encuentro social pa persona cu tin epilepsia y nan famia. Meta ta pa e persona bin den contacto cu otro persona cu tambe tin epilepsia, y haya sa cu nan no ta nan so. Algun punto cu a resalta durante e encuentronan aki ta entre otro: No tin un neurologo fiho pa controla e persona cu tin epilepsia. Diferente waarnemers, ta causa cu no tin continuidad den tratamento di epilepsia. Mester warda hopi pa haci MRI. No ta haya suficiente splicacion di e dokter. Epilepsia tin impacto riba henter famia. Ta bon pa participa den deporte cu no ta forma peliger. Conseho di SEA ta pa participa na e enuentro social pa comparti experiencia y yuda otro cu conseho. Haci deporte cu no ta forma peliger. Biba y come saludabel, mantene bo mes na recomendacion di bo dokter. No laga epilepsia dominabo pero abo tin cu domina e condicion di salud, esta e epilepsia. Un persona cu epilepsia mester por haya e mesun oportunidad manera tur hende rond di dje y no wordo discrimina. Facebook Page di SEA: SEA ta invita tur persona cu tin epilepsia y nan famia pa Like nos Facebook Page: Stichting Epilepsie-Aruba. Pa asina tur persona por ta pendiente di SEA su actividadnan social y tambe por lesa algun noticia tocante epilepsia. Pa tur persona cu tin epilepsia por comparti nan experiencia cu otro, por haci esaki via Stichting Epilepsie-Aruba su Facebook group Bo no ta bo so Stichting Epilepsie Aruba. SEA ta desea comunidad di Aruba feliz dianan di fiesta y un exitoso 2019! Informacion : Sere Conoci cu Epilepsia cerca maestronan di Colegio Santa Teresita. Informacion di Epilepsia cerca 6de klas Colegio Sagrado Curazon

3 4 5 Cera conoci cu Joost Samuels door di Solange Tchong Un cara conoci kisas pa hopi hende. Despues di un trayectoria di mas cu 30 aña, awor e no ta traha mas como dokter di cas. Den un entrevista hopi ameno, Pulso tabata tin e honor pa cera conoci cu señor Joost Samuels, antes conoci como dokter di cas den Playa, awor e chief medical officer di AZV. Prome imprecion Su prome dia na AZV tabata 8 di augustus 2018 unda el a cera conoci cu hopi hende. Mesora el a ripara tambe cu AZV ta un mundo diferente di loke e tabata custuma cu ne. E mester a absorba hopi informacion y scucha un lenguahe diferente. Kisas por zona straño, siendo un dokter di cas lo bo pensa cu e lo mester compronde tur lenguahe dentro di AZV, sin embargo toch e mes nunca no a realisa con duro tur esnan den AZV ta traha pa cu cuido medico na Aruba. Awor siendo e mes parti di e team di AZV e ta ripara cu hopi trabou y esfuerzo ta wordo haci. Su persona ta haya cu ta lamentabel cu tin ora e criticanan contra AZV of contra cuido medico ta asina fuerte siendo cu Aruba su cuido medico ta hopi bon si bo compara cu otro paisnan. Den mundo henter bo ta enfrenta retonan, igual cu aki na Aruba. Pa duna un ehempel: si compara Aruba cu Hulanda, nan tambe tin e reto di mehora e tempo di espera pa bay un specialista. E diferencia ta cu den paisnan grandi, tur cos ta sosode mas anonimo pero esey no ta nifica cu nan no tin e retonan igual cu nos. Centro di memoria: E importancia di un diagnostico trempan Hopi variacion Participando na varios reunion y conociendo diferente partners manera e hospitalnan den exterior, señor Joost Samuels ta opina cu su funccion ta hopi varia. Tur dia tin algo otro pa haci, e ta bisa y ta añadi cu e no ta lamenta su decision tuma pa traha na AZV. Pa hopi aña el a yuda mas hopi pashent cu ta posibel y ta satisfecho di tur loke el a haci. El a purba di duna e miho di su mes dentro di su trayectoria como dokter di cas. Na mes momento, e ta bisa cu tabata tempo pa cambio. Su atraccion personal pa un funccion den e area di maneho / bestuurskunde a resulta den su decision pa solicita pa un reto nobo. E ta sinti e contento cu su decision. Traha na AZV ta algo completamente diferente pero sigur satisfactorio. Ya e tin varios plan pa mehoracion di cuido medico na Aruba. Progreso Un punto cu sali na cla durante e entrevista, ta e progreso cu tur dokter di cas tabata tin cu introduccion di AZV. Segun señor Joost Samuels, e calidad di e dokternan di cas a subi ya cu e enseñanza di awendia y e constante upgrading ta haci cu e profesionalnan medico a haya manera un boost. Tambe e hecho cu awor por studia (specialisa) pa bira dokter di cas na Aruba mes (trayecto hunto cu Vrije Universiteit Amsterdam) ta haci cu Aruba a bira mas accesibel incluyendo pa e studiante cu kier specialisa pa bira dokter di cas. Centro di Memoria Aruba a habri su porta na December 2014 y ta wordo considera como e pilar den Caribe. E meta principal di Centro di Memoria ta pa di un manera profesional logra identifica, investiga y trata e diverso problemanan di memoria cu por inclui e malesa di demencia. E centro ta un policlinica di Dokter Horacio Oduber Hospital den colaboracion cu Stichting Algemene Bejaardenzorg Aruba (S.A.B.A.) y Fundacion Cas Marie. Loke ta haci Centro di memoria exitoso ta e team multidisciplinario su tras. E team ta consisti di un internista-geriatra, un neurologo, dokter specialisa den demencia, un psicologo, un casemanager, un enfermera y un secretaria medico. Un aspecto crucial den e servicio cu ta wordo brinda ta cu e team di profesionals ta acompaña e pashent y famia den full e proceso y ta brinda guia. Envehecimiento hopi biaha ta bin cu problema di memoria. Si e problema di memoria ta aumenta y ta stroba e bida diario ta importante pa investiga kico por ta e causa. Cierto problema psicologico of cambio di comportamiento por ta e promer señal cu algo no ta bon. E problemanan di memoria no ta tur ora ta resulta den un demencia y pa e motibo aki ta hopi importante pasa averigua esaki. 1. Si en caso tal no ta un demencia pero si algo medico of psicologico lo por trata esaki cu medicamento of terapia. 2. Si ta trata di un tipo di demencia, un diagnostico trempan por yuda aclarea kico ta sosode y siña anda cu e malesa aki. Tambe ta importante pa por haci cierto decisionan financiero/huridico. Ademas por prepara pa aspectonan emocional y practico di e malesa. Contacto: Pa haci onderzoek na Centro di Memoria mester tin un referencia (verwijsbrief) di dokter di cas. Dialuna-Diabierna 8am-4:30pm. Centro di Memoria-San Pedro Paviljoen S.A.B.A. Telefon: M.Castillejo-Manuela@arubahospital.com Proximo topico: Diferencia entre lubidamento normal of posibel demencia. Expectativa Actualmente AZV ta bezig cu diferente proyecto. Pero loke segun señor Joost Samuels falta ta mas accion riba e tereno di prevencion. Esta cu nos tur lo mester hinca mas energia den nos estilo di bida esta haci e cambio pa un estilo di bida di sendentario pa activo y saludabel. Lo mester bringa sobrepeso. No ta sigur ken of con exactamente mester haci esaki pero ta kere cu hunto cu gobierno, departamento di salud publico y otro partnernan lo mester por yega na un solucion. Posiblemente AZV lo por haya un rol mas grandi dentro di prevencion, referiendo kinan na prevencion primario. Esaki ta un trabou duro, lo nifica cu lo mester haci cambio den Ley AZV y mester tene cuenta cu prevencion ta costa placa. Tambe e lo nifica cu por dura 10 pa 15 aña prome cu wak su efectonan. Deseo Un punto cu señor Joost Samuels ta un tiki preocupa ta e impacto di atencion pa pashent. Segun su persona e introduccion di mas y mas tecnologia por causa un cambio den con e dokter di cas ta atend e su pashent pero na mes momento con pa keda duna atencion (humano) na e pashent. E atencion mester keda tur momento na e pashent pa asina sigura cu tin curason pa e pashent ya cu calidad y atencion ta bay man den man.

4 6 7 Kico ta alcohol? -door di Fundacion Anti Droga Aruba Alcohol puro ta un likido transparente, sin color, sin smaak. Ta produci alcohol door di laga yeast traha riba alimentonan cu tin sucu aden manera: batata of frutanan. Yeast ta pone cu sucu ta cambia bira alcohol. Algun ehempel: grano ta wordo uza pa traha cerbes, druif ta wordo uza pa traha biña. Alcohol den bo curpa Alcohol ta pasa via bo boca bay na bo stoma y tripa. Via bo tripa e ta bay na bo sanger, higra y otro organonan. Despues di 10 minuut alcohol ta yega e celebro. Ta dura 1 ora y mey pa 1 glas di alcohol sali for di bo sistema. Mundialmente alcohol ta e droga mas uza y ta e droga cu ta mata mas hende rond mundo. Un di e motibonan ta cu alcohol ta un droga legal, e ta facil pa haya y ta wordo bendi casi tur caminda y den mayoria di celebracion alcohol ta wordo uza. Riesgonan a corto plazo Kico tur bo curpa ta sinti uzando alcohol a corto plazo? Memoria: alcohol ta afecta bo memoria, pa corda informacion y detayenan di e dia anterior. Peso y aliento: consumo di alcohol por laga un persona subi di peso y ainda e dia despues di a bebe lo tin holo di alcohol. Wayaba: ora di bebe bebida alcoholico bo curpa ta saca mas hopi vocht cu e ta retene y esaki por tin efecto riba bo stoma. Pa e motibo eynan bo curpa lo sinti mas cansa cu normal y bo ta haya mareamento. Drumimento y sex: consumo di alcohol tin efecto ora di drumi anochi y bo curpa no ta haya e sosiego necesario. Ora di tene relacion sexual, impotencia por presenta. Alcoholvergiftiging (intoxicacion): un persona por bebe asina hopi te cu e ta bira inconsciente. Un persona por hasta bay den coma door di demasiado alcohol. Embaraso: Fetal Alcohol Syndroom. E syndroom aki ta ora e hende muhe ta consumi alcohol durante su embaraso cu consecuencia cu e baby por nace cu defectonan fisico y mental. Ora di duna pecho esaki tambe tin consecuencia pa e baby. door di: Joost van de Kamp Mi ta bezig ta campa oranan largo na Hospital y alfin nan ta mandami cas cu paracetamol. Ta zona familiar? Tur hende cu un account di facebook sa wak tipo di post asina of mes a yega di comparti un opinion similar riba e red di media social. Y pa ta honesto mi mes a experiencia situacionnan similar unda mi tawata sinta warda riba e stoelnan na Spoedeisende Hulp (SEH) puntrando mi mes pakico e ta tarda asina hopi. Net bon cu mi ta traha na AZV pa mi reclama e trato cerca un consehero medico. Pero e ora ey nan ta puntra mi pakico bo no a bay bo dokter di cas... Kico mi haci awo? Si algo ta pasa den weekend of anochi e oficina di mi dokter di cas ta cera, dus e ora ta logico pa bay SEH, toch? Y bon mira mi ta asumi cu hospital ta mas miho ekipa pa por yuda mi. Wel, eynan e rabo di porco ta krul. Si bo ta bay SEH pa algo relativamente simpel y en todo caso algo cu no ta un cuestion di bida of morto e dokternan ta bay yuda e pashentnan cu ta drenta via ambulance of cu tin un problema di curazon prome. Es mas, prome cu un dokter ta yudabo nan ta haci triage esey kiermen cu ta check con urgente bo caso ta. Si ta algo cu ta wordo considera no-urgente bo tin cu warda basta rato pa bo yega na beurt. Unda mi mester ta anto? E dokternan di cas ta traha durante oranan di trabao. Esey no kiermen cu si un persona mester un tipo di cuido cu ta wordo considera huisartsenzorg bo no por hay e. Anochi y den weekend tin un dokter di cas na warda. Pariba di brug e dokternan di cas ta traha for di nan mes un oficina y pabou di brug tin un asina yama HAP (huisartsenpost). E HAP ta den edificio di hospital y ta basta cerca di e SEH. Por ta esaki ta trece un tiki confusion cerca e pashentnan ora nan busca e miho caminda pa nan bay. Ta bon pa realisa cu si tin algo cu no ta asina serio cu bo bida ta na peliger, pero e no por warda tampoco te otro dia ora bo dokter di cas ta disponibel atrobe, bo por bay e HAP. Con mi sa ki ora pa bay dokter di cas, HAP of SEH? Mucho bes bo kier djies informacion. Si algo a pasa cu bo mes of bo yiu, bo ta preocupa y bo kier sa kico por haci y si loke bo ta sinti por ta algo grave. Tin persona cu ta haci uzo di social media pa puntra conseho di nan amigo y conocirnan. Personalmente mi ta asombra si un hende ta uza #durftevragen pa algo asina vulnerabel manera bo salud, pero mi cachete ta cay te vloer ora mi ta wak e contestanan di tur e dokter y experto riba internet. Si bo ta busca informacion online, zorg cu ta di un fuente confiabel. Websitenan manera thuisarts.nl y moetiknaardedokter.nl tin hopi informacion cu ta bini di e dokternan di cas mes. Si bo kier informacion na Papiamento bo por check riba e website di AZV mes. Eynan tin mas cu 50 diferente topico cu por yuda bo haci un escohencia consciente ora bo tin mester di cuido medico. Djies bay na azv.aw klik riba Bo salud y Kico mi haci awo? pa wak henter e lista. (azv.aw/pap/kico-mi-haci-awo) Orario di HAP: Dialuna te diabierna e HAP ta habri di 6:30 pm - 10:30 pm y den fin di siman y dianan di fiesta di 9:00 am te 1:00 pm y di 6:00 pm te 10:00 pm. Riesgonan a largo plazo Kico tur bo curpa ta sinti uzando alcohol a largo plazo? Celebro: bo celebro ta caba di desaroya ora bo yega e edad di 24 aña. Consumo di alcohol prome cu e edad aki por tin efecto riba bo celebro. Concentracion, memoria y siña bon ta bay atras. Esaki ta pio pa hoben pa motibo cu nan ta den desaroyo. Curason y adernan: pulso di curason ta desbalansa. Vet di alcohol por acumula den adernan y esaki por haci cu un persona por haya ataka di curason. Higra: bo higra ta e organo cu tin cu traha mas hopi ora di bebe alcohol. E riesgo cu esaki ta trece cune ta cu bo por haya inflamacion di higra cu consecuencia cu e ta bira cancer na higra (cirrose). Cancer: alcohol ta hisa e riesgo pa haya cancer na diferente parti di bo curpa. Boca, garganta, tripa y pecho. Adiccion: bo curpa ta bay depende di alcohol fisicamente y mentalmente. Un persona adicto na alcohol ta bay cuminsa bira iritabel, soda, haya mareo y hopi ansiedad. tin Tips Evita bebe y stuur. Si bo ta pensa di bebe laga otro hende stuur pa bo. Evita di bebe alcohol dilanti bo yiunan. Corda semper duna un bon ehempel. Corda semper prevencion ta cuminsa na cas. Ora tin fiesta di mucha no pone alcohol na fiesta. Den caso di adiccion busca ayudo profesional mas lihe posibel.

5 8 9 Snack of tussendoortje saludabel on the go! door di IBISA Mi crecemento y desaroyo ta importante. Di mucha pa hoben door di Famia Planea Aruba Den e edicion aki Famia Planea Aruba kier a para keto riba e temporada di pubertad y/of yama e periodo di crecemento y desaroyo di muchanan entre 9 te cu 21 aña di edad. Kico ta pubertad? Pubertad (Puberteit/Puberty) ta e periodo na unda cu bo curpa ta cambia di un mucha chikito pa hoben. Cambionan di curpa por cuminsa entre 9 te cu 20 aña di edad. Importante pa menciona ta cu no ta tur mucha ni curpa ta mescos. Cada mucha ta desaroya y crece na su debido tempo y esaki ta algo normal y parti di bida. Mucha homber, con bo curpa ta cambia? Durante bo pubertad tin yen di cambio ta tuma lugar, tur esaki ta wordo causa door di bo hormonanan. Hormona ta un kimico den nos curpa, cu ta bisa e curpa ki ora e tin cu crece y desaroya. Banda di e hormona pa desaroya y crece, tin un hormona sexual tambe. Esaki yama testosterone. E hormona aki ta causa cu e curpa di un ser masculino ta cambia y desaroya su mes. Cambionan fisico di mucha homber: Bo ta haya spier/musculo. Bo schouder por bira mas hancho. Cabey ta cuminsa crece na diferente parti di curpa, por ehempel: bou brasa, na pecho, cara, y rond di bo penis. Bo stem ta cuminsa cambia, por bira pisa of grof. Zweetklieren ta cuminsa traha mas duro, cual por causa un holo desagradabel. P esey ta conseha pa baña 2 biaha pa dia, uza un bon deodorante y bisti paña limpi. Bo lo por cuminsa haya puishi na diferente parti di curpa, por ehempel cara y lomba. Pa evita di haya hopi puishi, laba bo cara bon, no mishi cu e puishinan y come saludabel. Cu tempo bo penis lo crece y tambe cuminsa produci sperma. Tur ser masculio su penis ta diferente den structura y grandura. Mucha muhe, con bo curpa ta cambia? Durante bo pubertad tin yen di cambio ta tuma lugar, tur esaki ta wordo causa door di bo hormonanan. Hormona ta un kimico den nos curpa, cu ta bisa e curpa ki ora e tin cu crece y desaroya. Banda di e hormona pa desaroya y crece, tin hormona sexual tambe. Esakinan yama oestrogen y progesterone. E hormonanan aki ta causa cu e curpa di un ser femenino ta cambia y desaroya su mes. Cambionan fisico di un mucha muhe: Bo pechonan ta cuminsa crece. Bo heup por bira mas hancho. Bo lo nota cu bo ta crece hopi lihe. Cabey ta cuminsa crece na diferente parti di curpa, por ehempel: bou brasa, pia, y rond di bo vagina. Bo stem ta cuminsa cambia, por bira mas fini of hasta pisa. Zweetklieren ta cuminsa traha mas duro, bo por soda mas, cual por causa un holo desagradabel. P esey ta conseha pa baña 2 biaha pa dia, uza un bon deodorante y bisti paña limpi. Bo lo por cuminsa haya puishi na diferente parti di curpa, por ehempel cara y lomba. Pa evita di haya hopi puishi, laba bo cara bon, no mishi cu e puishinan y come saludabel. Ta conoci cu mucha muhe ta drenta nan pubertad un tiki mas trempan cu mucha homber. Importante pa menciona ta cu no solamente e curpa ta cambia, pero tambe e mucha lo cambia emocionalmente, socialmente y mentalmente. Esaki ta haci cu no solamente su curpa ta cambia, pero tambe su manera di pensa, papia y actua. Contacto: Si acaso bo ta un mayor y/of educador, y bo yiu ta pasando den e fase di crecemento y desaroyo aki y bo ta desea di haya mas informacion y guia, por pasa of yama libremente na oficina di Famia Planea Aruba situa na Bilderdijkstraat 16 Unit 4 Oranjestad for di dialuna pa diabierna di 8or am te cu 4or pm, telefon Tambe por manda mail na famiaplanea@hotmail.com of bishita nos website of Facebook Imagina bo ta cu auto den un fila para y bo ta pura pa yega un reunion na tempo pero e stoma ta ranka, bo ta cuminsa sinti malbeis y cada cos chikito ta frustabo riba caminda. Si bo a yega di sinti asina, hopi biaha ta pasobra bo no a come na tempo of bo a lubida di come bo snack. Ultimo tempo ta parce cu mayoria hende ta druk cu compras pa dianan di fiesta y atende cu e yiunan. Bo ta asina druk, cu bo ta pasa un drive thru of cumpra cuminda cu ta porcion mucho grandi of cumpra cuminda cu ta contene hopi caloria y vet. Si come asina tur dia e por contribui na sobrepeso, obesidad y malesanan indeseabel. Pa evita esaki, bo tin cu haci bo momentonan di snack hopi simpel y facil. E snack aki por wordo warda den tas, lachi of frigidaire na trabou. Un snack chikito ta pa wanta e stoma pa bo no haya demasiado hamber ora di come cuminda di merdia. Bo nivel di energia ta keda den balansa ora bo ta come un snack entre cuminda. Energia cu bo ta ricibi di cuminda ta yuda cu bo por haci movecion, papia y pensa. Tin 3 momento den dia cu ta wordo recomenda pa come un snack. Despues di 3 ora di come desayuno, cuminda cayente y parti atardi/anochi. Pa bo haci un bon escogencia den alimentacion, Insituto Biba Saludabel y Activo (IBiSA) a pone algun sugerencia pa yudabo mehora bo alimentacion di tur dia. Proteina Alimento cu ta contene proteina ta satisface e stoma y ta un bon escogencia. Webo herbi. Bara di proteina cu ta bou di 200 caloria. Un man di noten. Un sneechi pan integral cu pindakaas. Yogurt plain cu fruta fresco corta den dje. Un pida mozarella of otro tipo di keshi low fat. Fibra Productonan cu ta contene fibra ta lagabo sinti mas satisfecho y yen: Un apel mediano, ta contene 100 caloria y 4.5 gram di fibra. Apelsina ta 100 caloria y ta contene 3.5 gram di fibra. Mitar cup di edamame, un tipo di bonchi, ta contene 9 gram di fibra. Awakati ta contene 6.7 gram di fibra pa cada 100 gram. Berdura tambe semper ta un bon opcion como snack p.e. baby wortel y cherry tomatoes. Planea di antemano loke bo ta bay come ta esencial pa come saludabel, specialmente ora bo ta den pura. Haci sigur cu semper bo tin un boter di awa cu bo sea den tas of na trabou y algun almendra y otro noten, crackers integral ta algun snacks simpel y dushi pa disfruta di nan on the go. Pa mas informacion por tuma contacto cu IBiSA na Frankrijkstraat 1, Oranjestad na number telefon Dokter di cas nobo na San Nicolas door di Solange Tchong Entrante 1 di Januari dokter Eelco Veringa lo cuminsa traha na San Nicolas den consultorio di dokter Lunchmun y e lo atende su propio pashentnan. Esaki lo nifica cu tur asegurado di AZV interesa pa bay un dokter di cas nobo por acudi na e consultorio pa inscribi. Mester menciona cu bo kier inscribi cerca dokter Eelco Veringa. Su persona Dokter Eelco Veringa ta naci na Hulanda unda e la bay scol basico, secundario (VWO) y na universidad di Maastricht facultad di medicina,salud y sciencia di bida. Despues di haya su master den medicina e la sigui studia salud publico na universidad di London, Inglaterra. Dokter Veringa a haci su huisartsopleiding na Aruba mes. Durante su añanan di estudio e la haya oportunidad pa conoce diferente cultura y traha entro otro na Sur Africa,Mexico y Italia. Experiencia Su experiencia di trabou e la haya entre otro na Aruba,Hulanda y Merca. E ta domina e idiomanan di Papiamento,Hulandes,Ingles,Spaño,Alem an y Italiano.E ta casa y su yiu ta naci na Aruba. Meta Su meta ta pa duna cuido medico di calidad halto y pa contribui na e bienestar di e comunidad di Aruba. Dokter Veringa su deseo ta pa gana e confiansa di su pashent y cu esaki logra forma un relacion basa riba comprension y respet. E ta haya di suma importancia pa su pashent sinti cu e ta wordo scucha y cu e lo haya e atencion medico necesario pa ora di bay un consulta.

6 10 11 E ta dushi e receta di Lucy Luna di december ta un luna cu tradicionalmente e mayoria di famia arubiano tin ham horna na cas. Mayoria di biaha tin 1 of 2 ham na cas cual ta mas cu nos por come. Kico pa haci cu e resto? Traha un dushi casserole di ham y batata. Ingrediente: 6 batata pela y corta na bloki 3 cuchara di manteca 2 cup di ham horna 1 ciboyo ¼ cup di manteca 3 cuchara di hariña all-purpose ½ cup lechi Salo y black pepper na gusto 8 ons di keeshi cheddar ¼ cup di bread crumbs Por pone frozen veggies na gusto aden Preparacion: Pone e batata herbe den un weya cu awa y salo te ora e batata bira moli (wak pa e batata no garna bira mucho moli). Pone e forno keinta na 350 grado F of 170 grado C. Hunta un scalchi di forno di 1 ½ quart (baking form) cu manteca of cooking spray. Smelt e 3 cuchara di Manteca den un planchi y hasa e ham y ciboyo y e frozen veggies na gusto. Bruha e batata den e ham y ciboyo pa despues pas e den e scalchi. Smelt e ¼ cup di manteca y mix e hariña den dje. Y poco poco agrega lechi, salo y pepper te ora e mix bira un poco diki. Baha e candela full y agrega e keeshi cheddar/ den e mix. Basha e mix ariba e ham y batata y strooi e bread crumbs ariba dje. Horna esaki pa minuut. Si bo ta un persona cu no ta come ham/carni/galiña/seafood/pisca por cambia e receta door di uza tofu, por sazona e tofu na gusto. Si bo ta un persona cu ta come solamente pisca/ seafood e ora por cambia e ham pa por ehempel salmou fresco. Bon probecho! Lucy Lacle Strijdhaftig

7 12 13 E trabou di un logopedista FSPPA Kico ta un logopedista? Pakico mi yiu mester ayudo di un logopedista? Den ki situacion mi mester haci un bishita cerca dje? Diferente pregunta cu un mayor of miembro di famia por haci su mes. Den e articulo aki, nos di Fundacion Siñami Paso Pa Paso Aruba ta splica kico e trabou y bunita tarea di un logopedista ta. E logopedista Logopedia ta e disciplina cu ta encera e estudio, prevencion, evaluacion, diagnostico y tratamento di e patologianan di lenguahe (oral, escrito y gestual) manifesta den trastornonan di stem, habla, comunicacion y funcion orofacial. E area di trabou di un logopedista ta hopi amplio: Area di salud, ta duna servicio di prevencion na hospitalnan y centronan di salud. Area educativo, ta duna sosten y guia na scolnan special y/of scol regular. Area social, ta participa y of coordina na programanan di stimulacion tempran, centronan di sosten pa grandinan, centronan di dia of centronan di cuido. Tambe ta duna servicio den area di informacion y comunicacion. Of ta participa den programanan educacional. Esta informacion na radio, television, diferente medio di comunicacion, profesionalnan cu ta haci uzo di stem of cantantenan, den institucion di coreccion of gruponan di investigacion. E logopedista ta e profesional cu tin e hermentnan necesario pa yuda esnan cu mester recupera e capacidad pa comunica. Den ki situacion mi yiu mester di ayudo? Semper cu e mayor, dokter di cas of specialista, maestro ta wak cu ta necesario pa haci un bishita lo mester hacie. Mester tene na cuenta cu nan ta e prome cu tin contacto directo cu e mucha. E desaroyo di lenguahe ta implica diferente aspectonan: Cognitivo. Na nivel di e corteza cerebral unda ta ricibi, procesa y elabora e informacion ta pone na marcha e proceso di atencion y memoria. Social. Afectivo. Ta implica e comunicacion cu otro hendenan. Auditivo. Pa un percepcion y comprension adecua. Motorico. Organonan fonoarticulador cu ta: fonacion - respiracion - articulacion. Na ki momento mayornan mester pidi ayudo. Ora nos ta wak cu e baby no ta chupa bon e pecho of boter. Ora tin dificultad pa kauw of guli. Ora tin ausencia di comunicacion. Ora no ta compronde locual e mucha ta papia. Ora e mucha ta hala rosea cu su boca habri. Ora e mucha ta aisla su mes di otro (aislamento). Ora e mucha no ta pronuncia corectamente e palabranan. Ora e mucha tin dificultad pa lesa y skirbi. Ora e mucha tin alteracion den su comprencion den lesamento. Ora ta ripara cu e mucha no ta scucha bon. Con mayornan por yuda den nos intervencion? No haci uzo di diminutivonan ora e mucha ta papia. Yuda e mucha pa e por comunica miho cu e miembronan di su famia. Reforsa e vocabulario. Enrikece e vocabulario. No imita ora e ta papia. Den situacionnan cotidiano manera (bisti-bañacome) mester ta un momento di siñamento pa e mucha. Stimula su progreso. Aplaudi su logronan. Nos ta recomenda cu e guia mester wordo duna bou di un plan interdisciplinario, unda profesionalnan rekeri y famia ta traha hunto. Mayornan ta e pilar basico pa preveni y stimula e mucha. Si ta desea di haya mas infomacion en cuanto desaroyo di habla y lenguahe cerca mucha, por tuma contacto libremente cu: Lic. Maria Cristina Harsveld. Logopedista / Pedagogia Infantil. Fundacion Siñami Paso pa Paso Aruba Adres : Van Leeuwenhoekstraat 2. Oranjestad, Aruba Tel.: f.s.p.p.a@live.com Facebook : Fundacion Siñami Paso pa Paso Aruba Cuido di djente di bo yiu! Pakico cuido dental ta asina importante den nos bida? Door di: Jerrely Franca, dentista na Departamento di Salud Publico Djente sano ta importante pa ora di kauw nos cuminda, pa un sonrisa agradabel y tambe pa nos comunicacion diario. Loke e futuro mama come, durante e 9 lunanan di embarazo, tin efecto riba e desaroyo di e baby. Esaki ta inclui e desaroyo di e djentenan cual ta tuma luga entre e di tres pa seis luna di embarazo. Ta importante pa e futuro mama haya suficiente vitamina A,C y D, proteina, calcio y fosforo. Despues di nacemento di bo yiu, ya ta ora pa cuminsa pone atencion na su salud dental. Bo yiu no tin djente ainda, pero nan ta desaroyando bou di e carn i djente. Asina e djentenan sali mester cuminsa skeiro nan. Siña bo yiu fo i chikito con pa cuida su djentenan. Pa logra esaki ta necesario pa skeiro djente minimo dos biaha, bay dentista dos biaha pa aña pa control y limpieza y evita di uza demasiado sucu. Yuda bo yiu skeiro djente te ora e tin 8 pa 10 aña. Asina bo yiu su prome djente sali bo por cuminsa hib e dentista. Bo yiu ta custuma cu e ambiente y cu su dentista y e mayor por haya informacion tocante cuido dental di su yiu. Unabes bo yiu tin su certificado di sanacion (saneringsbewijs) AZV ta yuda cubri e gastonan dental. Alimentacion y su importancia pa e salud di e adulto mayor Bon Nutricion ta un di e determinantenan principal di un envehecimiento exitoso door di Kidneys297 Ken ta wordo considera como un adulto mayor? Segun e definicion mas comun e edad di un adulto mayor ta cuminsando na 65 aña bay ariba. Nos por wak e edad cronologico como un marcador di unda nos ta den e etapa di nos bida. Pero na luga di e edad nos estado funcional ta duna nos un miho indicacion di nos salud. E estado funcional kiermen e capacidad pa por haci e tareanan normal di cada dia. E efectonan acumula di nos habitonan dietetico ta determina con nos estado di salud ta segun cu nos edad avanza.un bon nutricion a lo largo di nos bida ta contibui na un crecimento optimal, un peso saludabel y e nivelnan di nutriente optimal den nos sanger. Esaki ta crea un resistencia contra enfermedadnan. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) na Merca ta indica cu te cu un 51% di e longevidad (esaki ta e tempo maximo di bida; un medida di e duracion di bida den aña) ta depende di e habitonan dietetico y di un estilo di bida saludabel. Tambe e e habitonan dietetico y estilo di bida saludabel ta baha e riesgo pa desaroya malesanan cronico y ta mehora malesanan cronico existente. Ehercicio, movecion y un alimentacion adecua ta e factornan mas importante cu ta contribui na baha e mortalidad of prolonga e bida. Ademas e ta duna un miho bienestar mental y fisico. E recomendacionnan di nutriente specifico ta cambia cu e edad ta bay progresando y p esey e alimentacion tin cu cambia tambe den transcurso di un hende su bida. E cantidad di caloria necesario ta bira menos. Y e necesidad pa alimentonan cu densidad di nutriente mas halto ta bira mas hopi. Fruta, berdura y vetnan saludabel ta contente hopi vitamina, mineral y antioxidante. Kiermen cu mester consumi suficiente di esakinan. Calcio y vitamina B complex ta hopi importante. Productonan di lechi (cu contenido abao di vet/ magere melk) ta un bon fuente di esakinan. Alimentonan cu hopi fibra ta percura pa un bon salud intestinal; entro otro granonan henter, fruta y berdura ta contene cantidadnan halto di fibra. Otro razon pa come suficiente fibra ta e relacion fuerte entre e falta di suficiente fibra y e incidencia di nivel halto di sucu den sanger, presion halto y nivel halto di colesterol. Y esaki ta malo pa e salud cardiovascular. Como cu e sensacion di sed ta disminui ora hende bira mas grandi ta importante pa tene cuenta cu e cantidad di awa cu un persona tin cu bebe durante e dia. Por lo menos 8 glas di awa pa dia pa mantene un bon hidratacion y pa e procesamento di fibra ta necesario. E perdida di masa muscular y aumento simultaneo di grasa corporal ta e cambio fisiologico mas importante segun e edad avanza. Proteina di calidad halto ta yuda mantene e masa muscular hunto cu suficiente actividad fisico. Alimentonan cu proteina di calidad halto ta inlcui: webo, pisca, galina y carni cu tiki vet. E consumo di proteina mester ta suficiente y ta importante pa tene cuenta cu su preparacion. Pa e preparacion di cuminda ta recomendabel pa uza un cantidad chikito di azeta vegetal (no mas cu 1 telep pa persona) y formanan di cushina manera: a la plancha, horna, steamed y stoba. Pa duna e cuminda suficiente smaak por uza condimento manera specerij fresco of seco pero tene cuenta pa limita e cantidad di salo, sauce y boullion. Finalmente come y disfruta di un dieta varia ta contribui na un bienestar mental y fisico. Tene cuenta cu esaki durante e proximo dianan di fiesta.

8 14 15 Salud Santé Gezondheid Noticianan Internacional compila door di Diandra Alders China / Geneve CONSIDERA BABYNAN CU DNA AHUSTA: E organisacion mundial di salud a crea un grupo di scientificonan pa considera e implicacionnan di edita DNA di hende despues cu un scientifico Chines a causa controversia door di bisa cu e la crea e prome babynan cu DNA ahusta. Algo asina no por wordo haci sin cu tin guianan cla, e hefe di e organisacion a bisa. E hefe a sigui splica cu e meta di e grupo ta pa cuminsa pa wak si mester haci esaki, no si e tin beneficionan pa salud publico. Gobierno Chines tambe a critica fuertemente e actonan di e scientifico Chines y e Minister di Sciencia y Tecnologia a bisa cu nan no ta di acuerdo cu ta ahusta DNA di babynan y a demando un paro na tur actividadnan scientifico di e personal relevante. The Guardian Ghana TESTNAN PA HIV HACI NA CAS: E comision di AIDS di e pais Africano di Ghana lo bin pronto cu un test cu hendenan lo por haci na cas. Esaki pa encurasha e poblacion pa test pa HIV pa nan sa nan status sin cu tin miedo pa bay na un luga publico pa haci e test. E presidente di Ghana a yama pa tur hende haci e test di HIV pa nan sa nan status y asina sea empodera pa busca tratamento cu por salba bida. Segun recien estadisticanan tur dia 52 hende ta wordo infecta cu HIV na Ghana y 43 hende ta muri tur dia di e malesa aki. Ghanaweb Merca BUSCANDO DONANTE DI SANGER SPECIAL PA UN MUCHA DI 2 AÑA: Na Miami, Florida, e mucha muhe di 2 aña yama Zainab mester di sanger hopi special. Ta asina cu Zainab tin un forma di cancer Neuroblastoma, cu ta wordo trata, pero Zainab lo tin mester di hopi transfusion di sanger den futuro. Sin embargo, Zainab por solamente ricibi sanger si tur dos mayornan di e donante ta 100% Pakistan, Indio of Iranes. E chens cu un hende lo por duna Zainab sanger ta menos cu 4%, segun e manager di laboratorio OneBlood. Pa e motibo aki e laboratorio ta buscando ful rond mundo pa haya e sanger necesario. Local10.com Reino Uni SIMTONAN DI LEUKEMIA: Dave Fletcher, tata di Izzy di 3 aña, a saca un potret di su yiu muhe ora cu Izzy a pega soño hungando den un stul di zoya. Locual cu Dave a haya sa un par di siman despues ta cu cu Izzy tawata mustrando sintomanan di leukemia. Señor Fletcher ta advertiendo otro mayornan pa ta vigilante y wak si nan yiunan tambe ta mustrando sintomanan di leukemia manera cansancio, diferente biaha verkoud y bastante pleki blauw riba pianan. The Daily Mail Brazil BROTE DI SARAMPI: E organisacion Pan- Americano di salud ta raporta cu tin un subida grandi di e casonan di sarampi na Brazil. Awor Brazil a surpasa Venezuela como e pais cu tin mas casonan di sarampi raporta. Na final di november, e region a wak mas cu 16 mil casonan confirma di sarampi, pero mas cu mita a wordo raporta na november mes, e organisacion a bisa. Brazil awor tin 10,000 casonan confirma, di cual 75% a wordo raporta den e ultimo luna. Na e pais aki 13 hende a muri di sarampi, compara cu Venezuela na unda tawatin 6 mil casonan y 70 hende a fayece. E organisacion ta urgi paisnan Latino America pa traha mas duro riba campañanan di vacunacion na areanan cu tin un riesgo eleva pa haya brote di sarampi y na fronteranan. Economic Times Hulanda GENONAN CU TA CAUSA ADHD: Un grupo di scientificonan, entre otro estableci na Radboud MC na Nijmegen, a descubri 12 variacion genetico cu tin influencia pa ocaciona e malesa psikiatrico aki. E scientificonan ta specula cu e 12 variacionnan aki ta djis e comienzo y lo descubri miles di genonan cu ta relata cu ADHD. Specialmente pa ADHD esaki ta un avance hopi importante, paso ainda tin hende cu no ta considera ADHD como un malesa di berdad. Ta importante pa e origen genetico y mecanismonan biologico patras di ADHD bira mas cla, segun Barbara Franke, docente di psikiatria moleculario na Radboud. Algemeen Dagblad

9 16 Colofon: Pulso ta un proyecto di departamento di Informacion & Comunicacion di Organo Ehecutivo AZV. E ta un corant gratis cu tin como meta pa informa y conscientisa e aseguradonan riba nan seguro AZV. Tambe e tin como meta pa informacion yega na e aseguradonan tocante diferente topico di salud na Aruba y internacionalmente. Bo tin algun comentario, pregunta of sugerencia? Comunica cu nos na: info@uoazv.aw Tambe bo por yama nos na: Organo Ehecutivo AZV Rumbastraat 21 Tel. (297) Pa mas informacion bo por bay: Redaccion: Diandra Alders Joost van de Kamp Lucy Lacle-Strijdhaftig Solange Tchong Colaborado: Sheryl Croes-Arends Stichting Epilepsie Aruba Centro di Memoria Fundacion Anti Droga Aruba Famia Planea Aruba Departamento di Salud Publico Kidneys297 Fundacion Siñami Paso Pa Paso Aruba Redaccion final: Solange Tchong Fotografo: Contribucion di e fundacionnan Solange Tchong Diseñador: Gerardo Perdomo Imprenta: Interprint N.V. Van Leeuwenhoekstraat 26 Oranjestad Aruba Siguiente edicion: Siguiente edicion: 15 di maart 2019 Derecho di autor Tur derecho reserva. Ningun parti di e edicion aki por wordo multiplica, copia y/of publica sin e aprobacion previo y por escrito di e redaccion di Pulso. Aunke e edicion aki a wordo compila cu hopi cautela, e redaccion di Pulso y colaboradonan, no ta acepta responsabilidad pa daño causa pa motibo di eror y/of imperfeccion den e edicion aki. Opinionnan vocifera den e articulonan no necesariamente ta refleha e opinion di gerencia di AZV.

ASSESSMENT PA UNIDAD DI SERVICIO.

ASSESSMENT PA UNIDAD DI SERVICIO. ASSESSMENT VAK: UNIDAD DI SERVICIO. ASSESSMENT PA UNIDAD DI SERVICIO. Meta di e assessment aki: ta pa haya wak si e alumno ta apto, pa un profesion den e unidad di servicio. Puntonan di atencion di e assessment

Más detalles

Gender Gap na. Aruba. februari 2012

Gender Gap na. Aruba. februari 2012 Gender Gap na Aruba februari 212 CON E GENDER GAP NA ARUBA TA COMPARA CU OTRO PAIS? E World Economic Forum a introduci e Global Gender Gap Index na 26 cu ta fungi como un cuadro pa capta e magnitut di

Más detalles

TA RED SO TA CUESTIONA Y BRINGA CONTRA

TA RED SO TA CUESTIONA Y BRINGA CONTRA UN PENSIOEN SIGUR?! Aña 1960 a introduci e Fondo di Pensioen di SVB. E sistema tawata basa riba e principio di solidaridad: esun cu ta traha awor, ta paga un premie (di 7,2%) riba nan salario pa esnan

Más detalles

UN BON PREPARACION PA UN VACANSI SIN PREOCUPACION

UN BON PREPARACION PA UN VACANSI SIN PREOCUPACION UN EDICION DI ENNIA YEN YEN DI TIP DI PREVENCION PA DEN VACANSI UN BON PREPARACION PA UN VACANSI SIN PREOCUPACION JULI 2017 1 ennia.com facebook: ENNIAfeelsecure mail@ennia.com Contenido PROLOGO 3 TIPNAN

Más detalles

E temporada di gozo alegria, musica y baile a yega un biaha mas! Chikito y grandi sa goza di dje.

E temporada di gozo alegria, musica y baile a yega un biaha mas! Chikito y grandi sa goza di dje. Carnaval y Mucha Introduccion E temporada di gozo alegria, musica y baile a yega un biaha mas! Chikito y grandi sa goza di dje. Pero nos ta tene cuenta cu nos muchanan? Pa cu solo, calor, musica duru y

Más detalles

Pesey e ta na su lugar pa nos celebra e cumpleaños di nos Rei Willem- Alexander. E ta pas pa ariba un dia manera awe nos brinda na su honor.

Pesey e ta na su lugar pa nos celebra e cumpleaños di nos Rei Willem- Alexander. E ta pas pa ariba un dia manera awe nos brinda na su honor. Discurso na occasion di Cumpleaños di Rey Willem- Alexander (50),26 di april 2017 Presidente di Parlamento y demas Parlamentarionan, Minister President y demas Mandatarionan, famiya y amigonan, Dama y

Más detalles

Prueba di Naturalisacion

Prueba di Naturalisacion Prueba di Naturalisacion Foyeto di informacion Informacion cu ta vigente desde: 1 januari 2011 Departamento di Enseñansa Aruba Seccion Examenbureau Publicacion nr. 11 Juli 2017 www.ea.aw Contenido Pakico

Más detalles

Bon nochi dama y cabayeronan,

Bon nochi dama y cabayeronan, Speech di sra. Jane Semeleer, President di Banco Central di Aruba, na ocasion di e apertura di e exposicion 25 aña Banco Central di Aruba y nos florin dia 17 di Februari 2011 Bon nochi dama y cabayeronan,

Más detalles

Mucha den e fase di cambio

Mucha den e fase di cambio Mucha den e fase di cambio MODA AMIGO SKOL AMOR COMPRAS HUISWERK HABITO DI COME DEPORTE SKOL AMIGO VIDEO GAME HUISWERK HABITO DI COME Un guia pa mayor cu tin yiu den e fase di (pre)-pubertad 1 Introduccion

Más detalles

S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO

S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO ARUBA, MAART 2008 1 STILISTICA Stilistica kiermen arte di palabra. Tur loke ta trata formulacion corecto di frase y uzo corecto di idioma figurativo ta forma parti di

Más detalles

Aruba, juni Edicion 36

Aruba, juni Edicion 36 Morning after Pill pulso Aruba, juni 2018. Edicion 36 HEADLINES 2 Cardiologia intervencionista na Aruba mes A yega ora pa lanta! E actual adiccion na remedi pa drumi na Aruba 3Purple Day 2018 6 4 Un receta

Más detalles

Checkeo si / no. Ta ken no a yega di haci un checkeo medico general? Tin di nos cu ta HEADLINES. pulso. 8Podoterapia

Checkeo si / no. Ta ken no a yega di haci un checkeo medico general? Tin di nos cu ta HEADLINES. pulso. 8Podoterapia 8Podoterapia pulso Aruba, december 2017. Edicion 34 HEADLINES 2 Prevencion di malesa di riñon ta cuminsa cerca mucha 3Puro benificio y satisfaccion Fundacion Telefon pa Hubentud Aruba 5 4 Busca bo anticonceptivo

Más detalles

DISCURSO DI GOBERNADOR NA OCASION DI HURAMENTACION DI GABINETE WEVER-CROES

DISCURSO DI GOBERNADOR NA OCASION DI HURAMENTACION DI GABINETE WEVER-CROES 1 DISCURSO DI GOBERNADOR NA OCASION DI HURAMENTACION DI GABINETE WEVER-CROES Honorabel señor Presidente di Parlamento, representantenan di nos colegionan Gubernamental, proximo Ministernan, nan famianan

Más detalles

Prome entrega di remedi

Prome entrega di remedi 8Stichting BOB Aruba pulso Aruba, september 2017. Edicion 33 HEADLINES 2 F.A.D.A. y C.A.A. bou di un dak 4 Bo tabata sa? 3 Uzo di remedi pa prome biaha 5 Kico por spera e prome biaha cu bo ta busca un

Más detalles

MI NOMBER: Mi buki di salud

MI NOMBER: Mi buki di salud MI NOMBER: Mi buki di salud Descubri kico ta pasando cu bo, ta e prome paso pa ricibi ayudo. Si abo of un otro persona cu bo ta cuida tin problema di memoria, pidi un cita pa bay un dokter. Si bo dokter

Más detalles

Mehoracion den cuido. Si! Un edicion yena di informacion pa guia bo den e mundo medico di. HEADLINES Seguro di biahe. pulso. 12Bacteria resistente

Mehoracion den cuido. Si! Un edicion yena di informacion pa guia bo den e mundo medico di. HEADLINES Seguro di biahe. pulso. 12Bacteria resistente 12Bacteria resistente pulso Aruba, juni 2017. Edicion 32 HEADLINES Seguro di biahe 3 2 4 Cera conoci cu dokter Aurystella Wever Un comunidad consciente tocante su salud sexual. 5 Vakantie + mucha = stress?

Más detalles

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2015-2016 Presenta pa: SU EXCELENCIA GOBERNADOR DI ARUBA SR. F.J. REFUNJOL ORANJESTAD, 8 DI SEPTEMBER 2015 Señora Presidente, Awe ta marca inicio di

Más detalles

BUKI DI INFORMACION PA PASHENT

BUKI DI INFORMACION PA PASHENT BUKI DI INFORMACION PA PASHENT www.arubahospital.com CONTENIDO PROME CU ADMISION 3 Television 11 Trato medico den exterior 3 Laba paña 12 Lista di espera 3 Servicio di nutricion durante estadia 12 DIA

Más detalles

Aspecto verbal den Papiamento

Aspecto verbal den Papiamento Aspecto verbal den Papiamento Ramon Todd Dandaré Mag. Ling. Conferencia Papiamentu den era digital ICUC Willemstad, Corsou dia 31 di october 2015 Contenido Introduccion Structura di predicado Clasificacion

Más detalles

Adres: Beatrixstraat 8 Oranjestad, Aruba T F facebook.com/arubadoet TOOLKIT

Adres: Beatrixstraat 8 Oranjestad, Aruba T F facebook.com/arubadoet TOOLKIT Adres: Beatrixstraat 8 Oranjestad, Aruba T +297 582-7666 F +297 583-9076 TOOLKIT info.arubadoet@gmail.com facebook.com/arubadoet 1. Ideanan pa actividadnan / proyectonan / trabounan pa ARUBA DOET 2. Guia

Más detalles

Ta hopi importante pa cada pashent haya sa kico tur e por haci ora e mester di cuido. Ta. Bo mester di cuido Pero bo sa unda pa bay? HEADLINES.

Ta hopi importante pa cada pashent haya sa kico tur e por haci ora e mester di cuido. Ta. Bo mester di cuido Pero bo sa unda pa bay? HEADLINES. 9HIV y AIDS pulso Aruba, september 2018. Edicion 37 HEADLINES 2 Bo mester di cuido, pero bo sa unda pa bay? Mayor, e progreso di bo yiu ta den bo man 3 5 4 Gamblemento Psicoterapia: un entrevista cu Eva

Más detalles

Sherwin Vingal Manager Financien

Sherwin Vingal Manager Financien Sherwin Vingal Manager Financien Posicion Financiero di un fondo di pensioen Kico ta grado di cobertura y pakico e ta importante Diferencia entre grado di cobertura bruto y netto Grado di cobertura di

Más detalles

Comunicado di Prensa di Indice di Prijs di Consumo December 2017

Comunicado di Prensa di Indice di Prijs di Consumo December 2017 Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 December 2017 Oficina Central di Estadistica ta presenta e resultadonan principal di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) pa luna di December 2017. E CPI pa

Más detalles

Obesidad y tratamento medico den exterior HEADLINES. pulso. 14Pone BISTA riba DIABETES. Sanger dushi. Biba cu incontinencia no ta un berguensa!

Obesidad y tratamento medico den exterior HEADLINES. pulso. 14Pone BISTA riba DIABETES. Sanger dushi. Biba cu incontinencia no ta un berguensa! 14Pone BISTA riba DIABETES Aruba, december 2016. Edicion 30 pulso HEADLINES 2 Sanger dushi 3 Biba cu incontinencia no ta un berguensa! 4 Obesidad y su retonan pa tratamento medico den exterior Otro exitoso

Más detalles

Introducion di un reglamento nobo. Viviana Bermudez Manager di Pensioen

Introducion di un reglamento nobo. Viviana Bermudez Manager di Pensioen Introducion di un reglamento nobo Viviana Bermudez Manager di Pensioen NPR ta un areglo di salario promedio Diferencia entre NPR2011 y NPR2014 Aumento di edad di pensioen Areglo transitorio Consecuencia

Más detalles

EMBARGO TOT 12 SEPTEMBER UUR DISCURSO DI GOBERNADOR DI ARUBA NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO

EMBARGO TOT 12 SEPTEMBER UUR DISCURSO DI GOBERNADOR DI ARUBA NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO EMBARGO TOT 12 SEPTEMBER 2017 10.45 UUR DISCURSO DI GOBERNADOR DI ARUBA NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2017-2018 Presenta pa: SU EXCELENCIA GOBERNADOR DI ARUBA SR. J. A. BOEKHOUDT ORANJESTAD,

Más detalles

FEDERACION DI TRAHADORNAN DI ARUBA (F.T.A.) REGLAMENTO DI DAHU ASISTENCIA HURIDICO

FEDERACION DI TRAHADORNAN DI ARUBA (F.T.A.) REGLAMENTO DI DAHU ASISTENCIA HURIDICO FEDERACION DI TRAHADORNAN DI ARUBA (F.T.A.) REGLAMENTO DI DAHU ASISTENCIA HURIDICO Revisa y aproba den XVIII Congreso September 2003 2003/2006 1. a. Den caso cu e miembro o miembronan acudi na departamento

Más detalles

E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe!

E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe! TRADING ARUBA E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe! Obtenibel na e supermercadonan mas grandi BON BINI

Más detalles

Continuamente AZV hunto

Continuamente AZV hunto 10 Pia ta bola pulso Aruba, september 2016. Edicion 29 HEADLINES 2 Cancer na garganta di matris 3Kico ta un remedi original y kico ta un remedi generico? Guia pa cuidado/ famia di un pashent cu a sufri

Más detalles

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Maart 2018

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Maart 2018 Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Maart 2018 Oficina Central di Estadistica ta presenta e resultadonan principal di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) pa luna di Maart 2018. E CPI pa luna

Más detalles

CONTESTA PA10 PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI

CONTESTA PA10 PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI CONTESTA PA10 PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI CONTESTA PA10PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI CONTENIDO 1 Ken Mi Ta Realmente? 2 DiconMiTaAsinaPreocupacuMiApariencia? 3 ConMiPorPapiacuMiMayornan? 4 Con Mi Por Drecha

Más detalles

CONTENIDO: UN COMUNIDAD NOBO - (Home) Carta personal di Lider di MPA I. INTRODUCCION. Vision y principio di partido UN COMUNIDAD NOBO SECTORNAN

CONTENIDO: UN COMUNIDAD NOBO - (Home) Carta personal di Lider di MPA I. INTRODUCCION. Vision y principio di partido UN COMUNIDAD NOBO SECTORNAN UN COMUNIDAD NOBO - (Home) CONTENIDO: Carta personal di Lider di MPA I. INTRODUCCION Vision y principio di partido II III UN COMUNIDAD NOBO SECTORNAN 1. Sector Social a) Nos Famianan b) Nos Grandinan c)

Más detalles

Di curason; duna sanger! No tin niun satisfaccion mas grandi cu duna sanger. Si! Bo tabata sa cu HEADLINES. pulso. Fundacion Anti Droga Aruba

Di curason; duna sanger! No tin niun satisfaccion mas grandi cu duna sanger. Si! Bo tabata sa cu HEADLINES. pulso. Fundacion Anti Droga Aruba 14 Fundacion Anti Droga Aruba pulso Aruba, maart 2017. Edicion 31 HEADLINES 2 Jeugdpuistjes 3 Diahuebs 9 maart ta Dia Mundial di Riñon 4 Dicon un donacion di sanger? 6 Paralisis, desfiguracion of morto

Más detalles

DISCURSO GOBERNADOR APERTURA AÑA PARLAMENTARIO SEPTEMBER 2018

DISCURSO GOBERNADOR APERTURA AÑA PARLAMENTARIO SEPTEMBER 2018 Como pais chikito nunca lo bo sa di kico bo ta capaz te ora bo dicidi di enfrenta e retonan grandi, cu kisas como individuo nos por pensa ta insurpasabel. Na e momento cu bo cuminsa cu e prome pasonan

Más detalles

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Januari 2018

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Januari 2018 Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Januari 2018 Oficina Central di Estadistica ta presenta e resultadonan principal di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) pa luna di Januari 2018. E CPI pa luna

Más detalles

HAVO Habilidad di lesa 2018 Periodo di examen 1 9 di mei 150 minuut ARUBA PAPIAMENTO. Buki di texto. E buki di texto aki ta contene tres texto..

HAVO Habilidad di lesa 2018 Periodo di examen 1 9 di mei 150 minuut ARUBA PAPIAMENTO. Buki di texto. E buki di texto aki ta contene tres texto.. ARUBA HAVO Habilidad di lesa 2018 Periodo di examen 1 9 di mei 150 minuut PAPIAMENTO Buki di texto E buki di texto aki ta contene tres texto.. - 1 - Texto 1 Superfecundacion versus superfetacion 5 10 15

Más detalles

CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO

CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO Subsidio UNOCA Criteria peticion cofinanciamento E meta mas importante di UNOCA ta pa stimula tereno cultural pa medio di subsidio den forma di cofinanciamento.

Más detalles

Foyeto Colombia 2018 Biahe educativo di e alumnonan di Havo 4 di Colegio Arubano

Foyeto Colombia 2018 Biahe educativo di e alumnonan di Havo 4 di Colegio Arubano 0 Foyeto Colombia 2018 Biahe educativo di e alumnonan di Havo 4 di Colegio Arubano 1 Contenido Introduccion 2 Ekipo organisatorio 3 Meta 4 Programa di e biahe 5 Finansa 6 Plan di proyecto 8 Palabracion,

Más detalles

E Recordatorionan di Jehova Ta Confiabel PAGINA 3 CANTICA: 64, 114

E Recordatorionan di Jehova Ta Confiabel PAGINA 3 CANTICA: 64, 114 34567 1 5 D I S E P T E M B E R 2 0 1 3 28 di October 3 di November E Recordatorionan di Jehova Ta Confiabel PAGINA 3 CANTICA: 64, 114 4-10 di November Laga e Recordatorionan di Jehova Alegra Bo Curason

Más detalles

Aña escolar

Aña escolar Buki di informacion Aña escolar 2018-2019 Colegio Conrado Coronel Scol publico pa enseñansa primario. Morgenster 56 D/E Tel secci on preparatorio: 588-5699 Tel. seccion basico: 583-5558 Fax.: 588-4457

Más detalles

LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13)

LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13) Virus Campaña Vacunacion contra HPV 2013-2014 LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13) 1) Kico ta un virus? Virus ta un organismo hopi chikito (mayoria bo ni por wak cu un microscop normal). Nan no

Más detalles

Dwight Didier Manager Hypotheken

Dwight Didier Manager Hypotheken Dwight Didier Manager Hypotheken 1. Motibo pa un hipoteca 2. Kende por aplica pa un APFA Hypotheek? 3. Pakico un APFA Hypotheek? 4. E condicionnan pa un APFA Hypotheek 5. Informacion pa calculo di hipoteca

Más detalles

Saca Pleno Beneficio di Bo Lesamento di Bijbel PAGINA 7. Uza e Palabra di Dios pa Beneficia Bo Mes y Otronan PAGINA 12

Saca Pleno Beneficio di Bo Lesamento di Bijbel PAGINA 7. Uza e Palabra di Dios pa Beneficia Bo Mes y Otronan PAGINA 12 34567 1 5 DI APRIL 201 3 ARTICULONAN DI ESTUDIO 3-9 DI JUNI Saca Pleno Beneficio di Bo Lesamento di Bijbel PAGINA 7 CANTICA: 114, 113 10-16 DI JUNI Uza e Palabra di Dios pa Beneficia Bo Mes y Otronan PAGINA

Más detalles

Departamento di Progreso Laboral. Checklist peticion pa entrega di vacatura

Departamento di Progreso Laboral. Checklist peticion pa entrega di vacatura Nomber di registracion di compania: Nomber comercial di compania: Nomber di director: Number di C.d.C.: (K.v.K) Departamento di Progreso Laboral Seroe Blanco No. Oranjestad, Aruba Tel. () / Fax. () Checklist

Más detalles

7. EDUCACION DI CALIDAD Y CULTURA

7. EDUCACION DI CALIDAD Y CULTURA 7. EDUCACION DI CALIDAD Y CULTURA Educacion di calidad y enseñansa formativo ta un derecho universal y constitucional den tur sociedad prospero, cual ta conduci na desaroyo social y crecemento economico

Más detalles

Arubalening : unda mi ta bay studia?

Arubalening : unda mi ta bay studia? Arubalening 2019-2020: unda mi ta bay studia? Slido Live Poll Arubalening Departamento di Enseñansa Aruba Afdeling Studiefaciliteiten / www.ea.aw Codemsa, Cumana 69, piso 1 Arubalening 2019-2020 Progressing

Más detalles

Kico e ta y con mi ta yega na dje. Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie

Kico e ta y con mi ta yega na dje. Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie Kico e ta y con mi ta yega na dje Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie Introduccion Kico ta pensioen? Na ki momento bo ta baha cu pensioen? Con bo ta yega na bo pensioen Pakico pensioen ta importante?

Más detalles

Mi kier a yama nos miembronan di prensa un bon bini na nos conferencia anual di prensa. Nos ta aprecia hopi boso presencia aki na nos oficina.

Mi kier a yama nos miembronan di prensa un bon bini na nos conferencia anual di prensa. Nos ta aprecia hopi boso presencia aki na nos oficina. Discurso di Jeanette R. Semeleer, President di Banco Central di Aruba (BCA), na ocacion di publicacion di raportahe anual 2009 di BCA, 13 Juli 2010. Bon dia dama y cabayeronan, 1. Introduccion Mi kier

Más detalles

Companianan di Compra y Benta. Pawn shops

Companianan di Compra y Benta. Pawn shops Companianan di Compra y Benta Pawn shops 1 Contenido I. Introduccion II. Maneho di dispensacion (policy) III. Periodo di transicion IV. Reglanan general (guidelines) V. Aspectonan di Integridad VI. Oportunidad

Más detalles

Seguridad Prome. Adolescente y droga for di un perspectiva basa riba realidad. Marsha Rosenbaum, PhD

Seguridad Prome. Adolescente y droga for di un perspectiva basa riba realidad. Marsha Rosenbaum, PhD Seguridad Prome Adolescente y droga for di un perspectiva basa riba realidad Marsha Rosenbaum, PhD Logo di Drug Policy Alliance y logo di Fundacion Elsa Coffi 1 Nos ta Drug Policy Alliance y nos vision

Más detalles

Servicio di Impuesto. Belastingkantoor

Servicio di Impuesto. Belastingkantoor Servicio di Impuesto Belastingkantoor Servicio di Impuesto a compila e informacion den e aclaracion aki cu cautela. No obstante, di ningun manera bo por adkiri derecho riba e informacion aki. CONTENIDO

Más detalles

AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!!

AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!! BENNY NISBET(PPA): AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!! Cu atencion PPA a tuma nota di un comunicado di prensa cu a sali for

Más detalles

Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015

Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015 Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015 www.sagradocurason.com Rumannan! Dia 8 di december, riba solemnidad di Inmaculada Concepcion di Maria, iglesia lo inicia e Aña di Hubileo di

Más detalles

PADILANTI 2017/2021. Berd e ta!

PADILANTI 2017/2021. Berd e ta! PADILANTI 2017/2021 Berd e ta! 2 Aruba padilanti Berd e ta! Aruba padilanti Berd e ta! 3 Duna nos Luz Berde Danki na Bo sosten partido AVP por a sirbi Aruba durante ocho aña. Nos a traha duro pa haci nos

Más detalles

HUGO CHAVEZ TA PERDE SU BATAYA CONTRA CANCER

HUGO CHAVEZ TA PERDE SU BATAYA CONTRA CANCER Diaranson 6 di Maart 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS 28 JULI 1954 5 MAART 2013 HUGO CHAVEZ TA PERDE SU BATAYA CONTRA CANCER 2 Local Diaranson 6 di Maart 2013

Más detalles

DI OCTOBER 2013

DI OCTOBER 2013 3456715 DI OCTOBER 2013 ARTICULONAN DI ESTUDIO 2-8 DI DECEMBER Creacion Ta Revela e Dios Bibo PAGINA 7 CANTICA: 110, 15 9-15 DI DECEMBER Sirbi Manera Esclavo pa Jehova PAGINA 12 CANTICA: 62, 84 16-22 DI

Más detalles

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015 EMBARGO TOT 9 SEPTEMBER 2014 10:45 UUR DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015 Presenta pa: SU EXCELENCIA GOBERNADOR INTERINO DI ARUBA SRA. E.A. TROMP-YARZAGARAY ORANJESTAD, 9 DI

Más detalles

FUNDACION DI FONDO DI PENSION SECTOR TURISMO ARUBA REGLA Y REGULACION

FUNDACION DI FONDO DI PENSION SECTOR TURISMO ARUBA REGLA Y REGULACION FUNDACION DI FONDO DI PENSION SECTOR TURISMO ARUBA REGLA Y REGULACION RRDC012014 Articulo 1. Articulo 2. Articulo 3. Articulo 4. Articulo 5. Articulo 6. Articulo 7. Articulo 8. Articulo 9. DEFINICION COMIENSO

Más detalles

Not é riba bòrchi Tim di maneho di tantu VSBO, HavoVWO i SBO diskutiendo riba plan di maneho nobo pa RK. Tur miembro aktivamente a deliberá riba

Not é riba bòrchi Tim di maneho di tantu VSBO, HavoVWO i SBO diskutiendo riba plan di maneho nobo pa RK. Tur miembro aktivamente a deliberá riba Plenchi Bèl a bati Nos a pidi awaseru, el a kontestá mesora. Esta dushi no. Paranan ta kontentu, matanan ta hari i mesora nan a kuminsá bona. Tata danki pa e awa pa asina laba i limpia tur stòf i trese

Más detalles

Triage enbes di sistema di number pa cita cu dokter

Triage enbes di sistema di number pa cita cu dokter Diaranson 22 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin Triage enbes di sistema di number pa cita cu dokter Pagina 3 AZV y dentistanan no haya otro ainda

Más detalles

Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e

Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e BIN, SIGUI MI Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e bon wardado; y mi conoce esnan cu ta di

Más detalles

tocante esaki riba pagina 2

tocante esaki riba pagina 2 FPNM a lansa un Documentario nobo titula Famia ta Nos! ia 12 di juni 2011 Fundacion Pa Nos Muchanan a celebra su 20 aña di existencia! Como parti di e celebracion aki FPNM a lansa un documentario den forma

Más detalles

News. Cambio den directiva di OCA. Org. Caballista Arubano. Alex y Tom a retira di Directiva

News. Cambio den directiva di OCA. Org. Caballista Arubano. Alex y Tom a retira di Directiva Org. Caballista Arubano Volume 3, Issue 5 July 21 th 2015 Noti & News Cambio den directiva di OCA Alex y Tom a retira di Directiva DEN E EDICION AKI: Cambio den OCA 1 Interpaso 30 2 Inter 2015 3 Jimmy

Más detalles

PROGRAMA DI ACCION ...

PROGRAMA DI ACCION ... E C E R E M A B U AR R O MIH PROGRAMA DI ACCION - 2017 2013... UN COMPROMISO SOCIAL DEMOCRATA Nos cu ta forma parti di e partido Movimiento Electoral di Pueblo ta kere firmemente cu e meta di tur accion

Más detalles

Lista di guia escolar y bijles

Lista di guia escolar y bijles Educacion pa un base firme Lista di guia escolar y bijles E lista no ta un recomendación 2011 Pa alumnonan di enseñansa basico pa mucha Rekenen y Nederlandse taal pa alumno di scol basico Juffrouw Glenda:

Más detalles

Saneamento di nos Finanzas Publico:

Saneamento di nos Finanzas Publico: BENNY NISBET(PPA): (part 1) PPA LO DIRIGI NOS MANEHO NA ENSENANSA PRIORIDAD NO. 1, DIVERSIFICACION DI NOS ECONOMIA, SANEAMENTO DI NOS FINANZAS PUBLICO, Y UPGRADING DI NOS SALUBRIDAD PUBLICO! Durante ana

Más detalles

Considerando cu ta esencial pa promove desaroyo di relacion amistoso entre e nacionnan;

Considerando cu ta esencial pa promove desaroyo di relacion amistoso entre e nacionnan; DECLARACION UNIVERSAL DI DERECHO HUMANO Preambulo Considerando cu reconocemento di e dignidad inherente y di e derechonan igual y inalienabel di tur miembro di famia humano ta base di libertad, husticia

Más detalles

Studiante : Soraima Grell Modulo : Introduccion di Papiamento Periodo : 1.3 Docente : Swinda Maduro-Schwengle Specialisacion : Informatiekunde

Studiante : Soraima Grell Modulo : Introduccion di Papiamento Periodo : 1.3 Docente : Swinda Maduro-Schwengle Specialisacion : Informatiekunde Studiante : Modulo : Introduccion di Periodo : 1.3 Docente : Swinda Maduro-Schwengle Specialisacion : Informatiekunde Contenido di e map 1. Analisis di Unda bo ta mami? 1 2. Analisis di Tur cos a keda

Más detalles

PUBLICACION DI GABINETE DI

PUBLICACION DI GABINETE DI Aña 31, Volumen 1 Noticiero PUBLICACION DI GABINETE DI Aruba MINISTER PLENIPOTENCIARIO DI ARUBA R.J. SCHIMMELPENNINCKLAAN 1 2517 JN DEN HAAG TELEFOON: (070) 356 62 00 Mayoria turista ta baha na final di

Más detalles

Vakantie grandi pa mucha ta dilanti porta atrobe. Pa hopi mayor cu ta traha, esaki

Vakantie grandi pa mucha ta dilanti porta atrobe. Pa hopi mayor cu ta traha, esaki Vakantie grandi pa mucha ta dilanti porta atrobe. Pa hopi mayor cu ta traha, esaki ta un temporada dificil. Haya un lugar pa e mucha keda ta un problema si bo ta un mayor cu no por haya liber of no tin

Más detalles

Caso Bouldin & Lawson contra Icon Aruba N.V. posponi. Corte Comun di Husticia na caminda pa su independencia

Caso Bouldin & Lawson contra Icon Aruba N.V. posponi. Corte Comun di Husticia na caminda pa su independencia gratis Un noticia cu a sorprende nos di AWEMainta ayera tabata e retiro anuncia pa Rob Smith como CEO y Presidente di Aruba Hotel & Tourism Association (AHATA). Pasobra esaki ta bin casi net 2 aña despues

Más detalles

10 aña largo un trahado a horta miyones

10 aña largo un trahado a horta miyones Diamars 21 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin 10 aña largo un trahado a horta miyones Scandal di carni putri for di Brasil Pagina 6 Cifranan

Más detalles

SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! GRATIS. CUSTOMER RELATION MANAGEMENT software

SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! GRATIS. CUSTOMER RELATION MANAGEMENT software Dialuna 10 di December 2012 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! AYERA nochi, durante di e entrega di Shoco Award, por a confirma

Más detalles

Adiccion ta un problematica creciente

Adiccion ta un problematica creciente weekend a bai cu diferente caso di pelea y maltrato gratis Diasabra madruga 2.30 Central di Polis, ta haya diferente yamada cu tin un homber benta for di tino riba caminda, na altura di Cas di Cultura.

Más detalles

REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO

REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO ARUBA, MAART 2008 1 INTRODUCCION DI GRAMATICA Gramatica ta studia e structura di cada lenga. Por agrupa palabra segun forma, funcion y nificacion y, ademas, ta

Más detalles

Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad

Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad 1 Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad NACIONNAN UNI 2 TRATADO TOCANTE DERECHO DI PERSONA CU DISCAPACIDAD Preambulo E Estadonan cu ta Parti den e Tratado aki, a) Teniendo na cuenta e principionan

Más detalles

jet chikito cu problema menasa serio contra polis avp cla pa eleccion di parlamento europeo otro mas...

jet chikito cu problema menasa serio contra polis avp cla pa eleccion di parlamento europeo otro mas... Diamars 7 di April 2009 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com gratis menasa serio contra polis otro mas... jet chikito cu problema Dialuna anochi atrobe ta aparece insulto

Más detalles

AZV ta lamenta morto di baby di 3 aña gratis

AZV ta lamenta morto di baby di 3 aña gratis AZV ta lamenta morto di baby di 3 aña gratis. Richard Visser di AVP ta presenta awe tardi su Sea & Air Show na Fisherma s Hut. E candidato number 9 riba lista di AVP, a anuncia ayera un otro evento grandi

Más detalles

Noti & News. Evento grandi pariba di brug. Bishita Special na Baranca y Yerba. Org. Caballista Arubano

Noti & News. Evento grandi pariba di brug. Bishita Special na Baranca y Yerba. Org. Caballista Arubano Org. Caballista Arubano Volume 3, Issue 4 May 21 th 2015 Noti & News Evento grandi pariba di brug DEN E EDICION AKI: Feria Pariba 1 Bishita Special 1 R. Las Piedras 2 Rifa di silla KUDA 2 E cos di mas

Más detalles

I P A B O DESEO PA UN AÑA DI PROSPERIDAD DI REDACCION DI IPABO. Den IPA BO

I P A B O DESEO PA UN AÑA DI PROSPERIDAD DI REDACCION DI IPABO. Den IPA BO I P A B O Instituto Pedagogico Arubano Volumen 5, aña 2006 / 2007 18 di januari 2007 DESEO PA UN AÑA DI PROSPERIDAD DI REDACCION DI IPABO Directiva di IPA kier a desea tur docente, studiante y OOP di IPA

Más detalles

mas hoben denteni mucha a dal muher cu klinker na tamarijn a conmemora e heroenan di Segunda Guera Mundial malechornan a kibra graf di gilbert regales

mas hoben denteni mucha a dal muher cu klinker na tamarijn a conmemora e heroenan di Segunda Guera Mundial malechornan a kibra graf di gilbert regales a conmemora e heroenan di Segunda Guera Mundial gratis Ayera a tuma lugar e conmemoracion di e heroenan cu a cay durante Segunda Guera Mundial na Plaza 4 di mei manera tur aña.presente tabata Gobernador

Más detalles

HUNTO NOS SI POR MAS PA BO

HUNTO NOS SI POR MAS PA BO Programa di Accion di MEP pa Gobernacion 2006 2010 HUNTO NOS SI POR MAS PA BO Contenido pagina Introduccion 3 Maneho General 4 Maneho Financiero-Economico 5 Maneho di Turismo y Transporte 9 Maneho Social

Más detalles

di homosexualnan y religiosonan casi pareu

di homosexualnan y religiosonan casi pareu EXCESO DI VELOCIDAD A CAUSA ACCIDENTE FRONTAL na saliña gratis Diahuebs atardi a drenta informe di un accidente cu hendenan herida na Salinja Cerca, mesora a dirigi un ambulans na e sitio. Na yegada di

Más detalles

Nos compromiso civico

Nos compromiso civico Nos compromiso civico Programa pragmatico di Democracia Real pa eleccion parlamentario 201 E titulo di nos programa di gobernacion, ta papia pa su mes Democracia Real ta haci un compromiso cu Pueblo cu

Más detalles

Husticia Aruba a conseha: haci investigacion interno prome

Husticia Aruba a conseha: haci investigacion interno prome Diabierna 24 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin Den Setargate Husticia Aruba a conseha: haci investigacion interno prome Pagina 2 Hopi no ta

Más detalles

Candela misterioso a caba cu Black Hog Saloon y mas compleho di Adventure Golf

Candela misterioso a caba cu Black Hog Saloon y mas compleho di Adventure Golf Maneho severo riba posesion ilegal di arma di candela gratis Señora Sacha Geerman a bira e prome graduado di e programa Master Social Work & Development di Universidad di Aruba despues di a defende exitosamente

Más detalles

Cristiannan Uni Reforzando e Potencialnan di Aruba C.U.R.P.A. Programma Politico SALBA ARUBA

Cristiannan Uni Reforzando e Potencialnan di Aruba C.U.R.P.A. Programma Politico SALBA ARUBA Cristiannan Uni Reforzando e Potencialnan di Aruba C.U.R.P.A. Programma Politico 2017 2021 SALBA ARUBA Aruba, Augustus 2017 CONTENIDO INTRODUCCION: Salba Aruba... 1 FINANSAS PUBLICO/DEBE: Rescata, sana

Más detalles

Chofer sin pasenshi y no conocedor di ley di trafico, causante di morto den trafico

Chofer sin pasenshi y no conocedor di ley di trafico, causante di morto den trafico OM no a keda cla cu reglamentacion di portacion di arma gratis. Te ainda ta un misterio, kende a tira riba e hobennan aki, kendenan a keda herida na Palo Marga ayera merdia. Nan a bay wak nan cabritonan

Más detalles

PREVENCION DI ENNIA ennia.com. atencion: tip pa horcan. manual pa tormenta y horcan

PREVENCION DI ENNIA ennia.com. atencion: tip pa horcan. manual pa tormenta y horcan PREVENCION DI ENNIA ennia.com atencion: tip pa horcan manual pa tormenta y horcan Edicion ARUBA 2016 aruba stem uw radio af op 89.9 FM Numbernan importante di telefon Polis Oranjestad 100 Nicolas 104 Santa

Más detalles

Cana pa bo salud y pa un bon causa

Cana pa bo salud y pa un bon causa Notario Yarzagaray a haci entrega di un re-produccion di El Papiamento gratis Nos Director Victor (Toko) Winklaar, tabatin a haya un bishita masha grato mes, di notario mr. Ralph Yarzagaray, cu e proposito

Más detalles

Tips y Conseho pa e cuidador

Tips y Conseho pa e cuidador Tips y Conseho pa e cuidador Den e seccion aki nos lo fiha riba e retonan cu un cuidado tin cu enfrenta dia pa dia y algun sugerencia con esakinan por ser maneha na un manera satisfactorio. Bañamento y

Más detalles

AZV: Pashent afo ta haya debitcard

AZV: Pashent afo ta haya debitcard Diaranson 8 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin AZV: Pashent afo ta haya debitcard Hulanda a gana cu homerun Rubiano Pagina 3 Pagina 18 InselAir

Más detalles

hobennan arma bom na azv eigenbijdrage lo subi? matanza na california avion su tire a rebenta placa ta cabando na azv

hobennan arma bom na azv eigenbijdrage lo subi? matanza na california avion su tire a rebenta placa ta cabando na azv Diasabra 27 di December 2008 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Afl. 1,50om hobennan arma placa ta cabando na azv bom na azv eigenbijdrage lo subi? avion su tire a rebenta

Más detalles

Aruba Bank caminata di 4 dia atrobe exitoso. ROBO Di un laptop for di MOT tin recherche preocupa. Despues cu e baca a hoga a bin tuma pasonan.

Aruba Bank caminata di 4 dia atrobe exitoso. ROBO Di un laptop for di MOT tin recherche preocupa. Despues cu e baca a hoga a bin tuma pasonan. ROBO Di un laptop for di MOT tin recherche preocupa gratis Minister di Husticia di Aruba, Rudy Croes, tabatin e intencion di atende e reunion tripartite di husticia aki na Corsow. Ayera tardi na Club di

Más detalles

aaa n.v. mester publica nan presupuesto

aaa n.v. mester publica nan presupuesto Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com gratis ATA y AHATA ta celebrando e di 20 aniversario di CATA mike de meza aaa n.v. mester publica nan presupuesto su director ta gana

Más detalles

Noti & News. Regalo di OCA na e Gran Campeonnan di Paso Fino den Bataya di Campeones na Corsow. Org. Caballista Arubano

Noti & News. Regalo di OCA na e Gran Campeonnan di Paso Fino den Bataya di Campeones na Corsow. Org. Caballista Arubano Org. Caballista Arubano Volume 3, Issue 5 July 21 th 2015 Noti & News Regalo di OCA na e Gran Campeonnan di Paso Fino den Bataya di Campeones na Corsow DEN E EDICION AKI: Reglo pa Corsow 1 OCA board 2

Más detalles

Mester bin un evaluacion di BBO

Mester bin un evaluacion di BBO Mester bin un evaluacion di BBO gratis Como experto den impuesto, Evelyn Wever Croes, subrina di Rudy Croes y candidato nobo di partido MEP, ta bisa cu a yega ora pa evalua BBO.E ta splica cu BBO ta bay

Más detalles