Aruba, juni Edicion 36

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "Aruba, juni Edicion 36"

Transcripción

1 Morning after Pill pulso Aruba, juni Edicion 36 HEADLINES 2 Cardiologia intervencionista na Aruba mes A yega ora pa lanta! E actual adiccion na remedi pa drumi na Aruba 3Purple Day Un receta secreto? Aquawindies Importancia 11 di e lenga materno Adiccion na Video Games por ta berdad? E ta dushi e receta di Lucy! Nutricion pa mucha di edad escolar 15 Noticianan Internacional A yega ora pa bo lanta! Si. Tin hopi cu no ta tribi di papia tocante esaki pero ta tempo pa habri wowo y realisa cu no ta bon pa sigui riba e remedi di drumi pa eternidad. No! E miho cos ta pa busca ayudo. Bo dokter di cas lo por ta un ayudo pero mas importante ta... loke bo ta enfrenta y kico bo por haci pa percura pa cuminsa drumi miho of riba bo mes. E constante dependencia na remedi di drumi no ta bon. Bo tabata sa cu esaki tin ora ta causa mas malo cu bon? Laga nos alerta bo cu tin ora ta bon pa bo ta consciente di kico si y kico no. Papiando di kico si of no. Bo tabata sa cu tin un receta secreto? Si. Laga dokter di cas Wouter van Kempen conta bo. Y ora bo ta pensa cu ainda bo no por perde peso no! Saca e mal pensamento for di bo cabes paso tin hopi cosnan bon y excitante pa haci. Nos ta conta bo, djis tira un bista y lo bo evita hopi dolor di cabes haciendo loke nos ta recomenda bo! Si! Aquafitness y mucho mas. Salud!

2 2 3 A yega ora pa lanta! E actual adiccion na remedi pa drumi na Aruba door di drs. Utra Marapin, farmaceutico Cardiologia intervencionista na Aruba mes door di Solange Tchong Mas o menos cuater aña pasa AZV hunto cu Dokter Horacio Oduber Hospitaal a anuncia e proyecto piloto di cardiologia intervencionista na Aruba. E tempo ey, e pensamento tabata ta cu treciendo cardiologia intervencionista na Aruba lo logra mehora e calidad di cuido di e pashentnan. Tur cos a cuminsa cu e entousiasmo mes di nos propio cardiologonan (vooral dokter Casper Laclé) cu tabata kier yuda nan pashent y trece e cuido aki na Aruba mes. A haci un proyecto piloto pa asina studia bon kico tur tabata e necesidadnan y a yega na e conclusion cu lo mester organisa e cardiologia intervencionista otro. Esaki lo nifica cu lo mester establece un cuido nobo 24/7 pa loke ta e intervencion di cardiologia. Pues a sinta cu AZV pa combersa y wak di ki forma lo financia esaki. Tambe a busca diferente otro partners. Mehoracion E pensamento tras di esaki tabata cu e pashent por sinti su mes mas trankil paso e ta den su propio cas y no tin nodi bay exterior mas. Awor e ta un realidad. Despues di hopi preparacion, Dokter Horacio Oduber Hospitaal a habri porta di su compleho nobo unda por opera pashentnan cu tin obstruccion of ceramento di ader. Un inverscion grandi pero sigur benificioso pa comunidad di Aruba. Unda antes bo ta wordo manda cu urgencia pa Colombia pa wordo yuda, awor esaki ta posibel na Aruba mes. Partidonan a traha hunto Mas cu claro, e partidonan mas clave tabata AZV, Dokter Horacio Oduber Hospital, e cardiologonan y algun partners di exterior manera e compania Siemens y e institutonan Academisch Medisch Centrum (AMC) y Onze Lieve Vrouwe Gasthuis di Hulanda (OLVG). Hunto cada uno tabata tin nan propio tarea. Por ehempel Siemens a percura pa e compleho nobo cu e aparatonan di mas sofistica y e institutonan AMC y OLVG a percura pa e educacion y guia di dos cardiologo local pa asina nan finalisa nan specialisacion. Tambe tin enfermeronan local cu ta wordo specialisa pa por asisti e intervencionnan cardiologico. Ban sea cauteloso E ta un hecho cu Aruba ta confronta sobrepeso y obesidad cual ta resulta den problemanan grave, entre otro di curason. AZV su mensahe ta keda semper miho preveni cu lamenta. Pero tur hende por ta trankil awor si acaso algo pasa cu bo curason, na Aruba mes bo por wordo yuda! Segun hospital, lo por yuda mas o menos 150 persona e prome aña. Di parti di AZV nos ta desea hospital hopi exito y cu comunidad di Aruba por ta orguyoso di un compleho nobo y asina sofistica. Ta parse asina simpel: drumi ta dificil, dus bo ta tuma un pildo di drumi. Ta p esey e remedinan tey toch? E siguiente dia atrobe bo no ta logra pa pega soño. No ta keda nada otro cu bolbe bebe un remedi pa drumi, ta asina facil. Prome cu bo pensa bo ta simannan largo ta bebiendo remedi pa drumi y na mes momento bo ta realisa cu diripiente bo no por drumi sin e pildo. Un adiccion a nace. Awor bo ta realisa con dificil e ta pa por drumi sin bebe e pildo prome. Ficcion of adiccion? Na Hulanda tin 3.4% di e pashentnan cu ta bishita dokter di cas pa motibo di problema cu drumimento. Pa logra cu un persona cu tin problema pa drumi por pega soño facil of por drumi henter anochi, e dokter di cas tin ora ta prescribi remedi di drumi. E mayoria remedinan di drumi ta wordo prescribi pa un periode cortico. Esaki tin di haber cu despues di un par di siman e curpa ta custuma cu e remedi. Pa haya e mesun efecto (esta pa por pega soño lihe of drumi algun ora tras di otro) mester hisa e dosis. Esaki tin consecuencia, esta cu e curpa ta bira dependiente di e remedi pa drumi, e curpa ta custuma y ta core riesgo pa un sobredosis. Mescos cu humamento, bebemento di remedi pa drumi ta masha adictivo mes y mayoria biaha mesun dificil pa kick af. Diferente sorto Awendia tin diferente sorto di remedi pa drumi disponibel, di cual e remedi hopi prescribi na Aruba ta yama Dormicum. Lamentablemente AZV mester constata cu dormicum ta wordo prescribi hopi door di nos dokternan, sin embargo e remedi dormicum den principio no ta e miho (of prome) escogencia di remedi. Asina mes e ( dormicum ) ta wordo prescribi hopi door di e dokternan di cas y ta wordo duna door di e boticarionan. Den un intento pa mehora e situacion aki, AZV no solamente a papia cu e dunadonan di cuido pero tambe AZV a referi bek na e liñanan di guia (y instruccion) di e Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG, esta e Asociacion Hulandes di Dokternan di cas) unda e actual recomendacion ta pa opta den prome instante pa e remedinan zolpidem, zopiclon y temazepam. Ariba e potret bo ta wak e remedi dormicum of nomber generico cu ta midazolam. Problema actual Adiccion na remedi di drumi ta un problema actual cu na Aruba tambe ta merece di haya su debido atencion. E remedi di drumi den e caso aki ta pio cu e problema mes. E efectonan positivo cu e persona ta experiencia -esta pega soño y sigui drumi pa algun ora sigui- ta efectivo, sin embargo esaki ta efectonan positivo pa un periodo cortico so. Alcontrario, e efectonan secundario y negativo -manera bira suf, haya biramento di stoma, dolor di cabez y draaimento di cabez- si ta efectonan di largo plazo y por ta hopi grave. Efecto riba e celebro E uzo di remedi di drumi por resulta den un reaccion y concentracion menos lihe di e persona den su bida diario. Por ehempel den trafico e por hay e confronta cu problema di concentracion. Esaki ta un riesgo pa su persona mes pero tambe pa e trafico. Tambe e riesgo di cay t ey por ehempel pa hende grandi uzando remedi di drumi. Sea consciente y cauteloso P esey ta hopi importante pa ta consciente di esaki. Esaki ta conta tanto pa e dokter, e boticario y e pashent mes. Personanan cu pa algun tempo caba a logra stop di uza e remedi di drumi, ta sinti nan mes mucho mas miho cu tempo cu nan tabata uza e remedi di drumi diariamente. E stopmento di e uzo di e remedi di drumi ta bay mucho mas miho ora e persona ta bon prepara y ora e persona sa cu kico e por haya su mes enfrenta ora e stop di bebe e remedi di drumi. Aki ta importante pa enfatisa cu un parti di e problema pa pega soño of drumi lo mester por wordo guia y como persona bo mes mester wak kico otro bo mes tambe por haci pa yuda bo mes. A bira tempo pa lanta for di soño y ta mas cauteloso cu uzamento di remedi di drumi. Wake up and smell the coffee!

3 4 5 Purple Day 2018 door di Sticting Epilepsie Aruba Stichting Epilepsie Aruba (SEA) a celebra Purple Day 2018 na Skol Profesional pa Ofishi na Santa Cruz. Gustosamente SEA kier comparti e poesia cu Juffrouw Jane a dedica na tur persona cu tin epilepsia. Epilepsia Mi nomber ta Epi Mi fam ta Lepsia Mi nomber completo ta Epilepsia Tin hopi hende cu no conoce mi Mi ta un malesa Cu ta ataca homber y muhe Mucha jong y hende grandi Epilepsia Un malesa cu ta biba Den hende su celebro De bes en cuando Epilepsia ta haci hende malo E por laga e hende Bay leu aya Den su pensamento Tin bes e hende ta bay fo i tino Tin biaha e ta benta e hende riba vloer Y e persona ta cuminsa bati Tin hende ta hari y cherche Algun hende te hasta ta core bay Shon, para un rato Si, abo mes Educa bo mes Epilepsia ta pidi comprension y respet Epilepsia ta algo cu un persona no por controla Ni maske cuanto e ta desea Ta algo cu ta bin dimes Felis Si felis ta e persona Cu ta sufri di Epilepsia Y tin abo como amigo Amigo cu e por confia Cu no ta hari ni cherche Amigo cu ta respeta Epilepsia Amigo cu ta yud e y comprond e Danki Danki pa ta amigo di curason Amigo di berdad Jane van der Linde de Kort 26 maart 2018 SPO ST. CRUZ Celebracion Purple day na Skol pa Ofishi Santa Cruz 2018 Efecto di epilepsia riba e famia door di Sticting Epilepsie Aruba Na prome luga ta acepta e diagnose y cerca e famia aki na cas pa duna informacion. E famia coma, hasta a dunami santa oleo. Mi a keda interna 4 despues compronde kico kiermen epilepsia. E meta ta pa sigui un bida normal Stichting Epilepsie Aruba. E skol a haya informacion rando pa bay scol, mi a haya mi prome ataca di epi- recientemente a participa na e encuentro social di luna den hospitaal. E mesun aña di operación, prepa- aunke bo sa cu cualkier momento bo por y e presentacion Sera conoci cu Epilepsia. lepsia. Ma cuminsa bati y ma perde conocemento. Mi haya un atake di epilepsia. Epilepsia tin un efecto mayornan ni ami no tabata sa kico tabata pasando. grandi riba e bida social. Despues di e diagnostico, ken bo lo pone altura? Epilepsia ta causa tristeza, emocion, frustracion y rabia. Pa compronde un persona cu tin epilepsia, SEA ta comparti 3 testimonio. Testimonio di un persona hoben cu tin epilepsia Tempo mi a wordo diagnostica cu epilepsia, tabata un etapa hopi duro den mi bida. Den mi hubentud tur cos tabata masha normal te dia cu mi a haya mi prome ataka di epilepsia. Test y resultado Despues di un serie di test a bin descubri cu ta epilepsia mi tin -cu segun e dokternan- a wordu causa door di e operacionnan. Mientras tanto, e atacanan tabata Testimonio di un mama Mi ta mayor di un hoben di 14 aña cu a haya su prome ataca aña pasa cu su 13 aña. E prome biaha ora e la hay e mainta preparando pa bay school. Nos no tabata sa kico e ta. Mi a yama ambulance mesora y na hospitaal nan a informa mi por ta e ta un ataca di epilepsia. Mi a keda asombra. Despues di testnan di EEG a wordo indica cu ta ataca di epilepsia. Di e momento ey, mi a spanta y a busca tur informacion via dokternan y via google/internet. Mi yui tabata hay e cada 3 luna, despues cada 2 luna y awor cada luna. El a cuminsa bebe 2 tipo di remedi cu e no a bay bon cune y a dun e un alergische uitslag. Awor e ta bebe otro 3 diferente pildo cu ta en totaal 10 pa dia. Na prome instante, mi mayornan ainda no tawata sa kico exactamente a pasa. Pero desde e dia ey, mi a pasa un trayectoria di mas o menos 3 aña, di dokter pa dokter, pa specialista, pa exterior, y pa mi bon suerte, mi a haya un persona pa guia mi spiritual- y mentalmente. El a tuma mi mayornan y famia tempo pa siña di epilepsia, pa ahusta y deal cu mi enfermedad. E no ta un experiencia agradabel pa ningun hende, pero tanten bo tin otronan rond di bo pa compronde, sostene y guiabo, bo por tin un bida normal sin mucho preocupacion. No kere cu pasobra bo tin epilepsia esaki ta bay stroba bo den bo bida, alcontrario, busca sosten y bo por logra tur loke ABO kier. sigui hincando mi den un desesperacion pasobra na e edad hoben ey mi no tabata compronde kico ta epilepsia. Mi a kere cu ta un condicion di salud cu un dia lo cura. Cu tempo mi a realisa cu mi mester a sigui biba cune. E condicion di salud a cambia mi estilo di bida completo. Mi no por a bay discoteca unda tin luznan briyante y mi no por a bay lama mi so mas, pasobra bo no sa ki ora bo ta bolbe haya un ataca. Mi mester a conta mi amigonan y famia cu mi tin eplilepsia y kico pa haci ora mi haya un ataca. Diagnostico Na e momentonan aki e tin 14 aña di edad. Dokter ta wak e cada luna y e bon ta cu mi yui no tin nada grave den su celebro. E tin Epilepsia Primaria Generalizada / Primary Generalized Epilepsy cu segun dokter ta algo hereditario di famia, pero nos tin fe cu e lo bay pronto. Ta dificil pa awor e bay school door di tanto remedi cu ta pone drumi sin gana pero pronto su curpa lo custumbra cu ne y lo por baha e cantidad di pildo. E por hiba un bida normal cu control di dokter of neurologo. Si e bay lama e mester bay cu un hende cu sa cu e tin epilepsia pa por yude. E mester drumi bon, mas cu 8 ora, y no mag biba den stress. Ta hopi importante pa e come bon y na ora, vooral cu e ta bebe hopi pildo. SEA a haci un bishita Testimonio di Leo Vrolijk Aunque mi a haya epilepsia cu mi 14 aña, mi a logra biba un bida normaal pa 45 aña caba. Mi nomber ta Leo Vrolijk y mi ta un persona cu tin epilepsia pa 45 aña caba. Cu mi 14 aña mi mester a haci un operacion grandi na Corsow pa saca un tumor grandi na mi cabes. A operami 5 biaha. No tabata tin tempo pa opera otro caminda y despues di operacion mi a keda 31 dia den Cambio di bida Epilepsia a cambia henter mi bida. Como nos tabata 8 ruman y mi tabata tin mester di trankilidad, mi a bay biba cerca mi wela, separa di mi ruman- y mayornan y mi no por a practica deporte mas. Cu tempo mi a siña cu mi mester adapta mi mes na e condicion di salud, pasobra de lo contrario nunca mi lo por avansa den bida. E atacanan a bira menos ora cu e pildo y dosis adecuado tabata wordo uza y mi a realisa cu epilepsia no ta fin di mundo, cu mi tin un bida ainda mi dilanti. Mi a siña biba cune, bebiendo mi pildo na tempo, drumi suficiente y no bebe alcohol. Aworaki mi tin 15 aña sin haya un ataca. Conoce SEA Mi a bin den contacto cu e Stichting di Epilepsia na 2008 ora mi a bay filma un evento na un skol na Paradera. Durante e evento ey mi a mira con un mama danki na e informacion cu el a ricibi, e momento ey, a haya sa cu ta epilepsia su yiu chikito tin. Mi a sinti cu mi caso por yuda otronan y mi a dicidi di hiba palabra y splica con mi a cuminsa sufri di e condicion di salud aki na un edad hoben y con mi a cambia mi bida pa por haci tur locual mi a logra te aworaki. Y desde e evento ey na Paradera mi a cuminsa brinda mi ayudo na e Stichting Epilepsie Aruba. Di e tempo ey mi ta duna informacion na studiante- y maestronan riba e tema di epilepsia.

4 6 7 Asina algun dia pasa mi a spierta cu un imagen hopi cla di un pashent di basta edad di mi oficina. Mi tabata sorpresa, ya cu pa casi un aña y mey mi no a tende nada di e señora aki. Y di esaki exactamente mi soño a bay. Algo no tabata cuadra. E senora ey tin 96 aña anto e ta masha straño si un dokter di cas no tin contacto cu ne durante un aña y mey! Antes al contrario mi tabatin hopi contacto cu ne, pero e tempo ey su casa tabata na bida ainda. Mi tabata bishita nan sigur un biaha pa luna. Nos tabatin un contacto amistoso y nos tabata yama otro na nomber. Despues cu Piet a muri na edad di 92 aña, mi a bishita Truus algun biaha ainda, pero e no tabata sinti malo y no tabatin pregunta. Otro pashent tabata mester di mi atencion y mi a lubida e señora aki completamente. Despues di e soño straño aki, mi a bay su manece mes den mi computer. Y tabata berdad. E ultimo contacto tabata un aña y mey pasa. Mi a wak bon un biaha mas y mi a ripara pa mi susto cu e no a pidi su remedi contra presion halto durante henter un aña! Y e presion semper tabata te top. Mi a cuminsa preocupa. E lo ta na bida si ainda? E lo tabata benta morto den su cas tur e tempo ey? Mi a yam e na telefon, pero e no a contesta telefon. Awor mi tabata kier sa tambe. Mi a dicidi di yama un di su yui hombernan. E tabata contento cu mi a yama. No, mama ta na bida ainda y e ta biba na cas ainda y a ta haci tur cos su mes! Pero ta mas dificil si cada biaha. Nos a inscribi mama awor si pa un cas di anciano. Si mama ta bebe pilder ainda si mi no sa. door di Wouter van Kempen, dokter di cas na Hulanda y na Aruba Den mi buki De dokter, de duif en de ambulance, henter un capitulo ta dedica na bira bieu. Mi ta hay e hopi intrigante cu algun hende tin hopi problema di salud, mientras cu otro hende ta dispone di un condicion di hero. Dicon? Tin un receta secreto? Si bo ta traha cu hende bieu, casi bo ta bira di mes un contado di storia. Poco tempo pasa un señora a cumpli 100 aña den mi oficina. Casi nunca e no a bishita dokter y e no tabata uza ningun remedi! Esaki ta un caso unico. Un receta secreto? Tin biaha remedi ta haci door di nan contradicionnan (efectonan) mas malo cu bon. E señora cu mi ta describi den mi storia Un resucitacion ta un bon ehempel! El a recupera enormemente despues di a stop cu su 16 pildernan pa dia! Esey ta fastioso pa tur protocol y guia obligatorio cu dokter di cas mester mantene nan mes na dje awor. Esey por nifica tambe e ora cu abo como dokter di cas ta keda hopi den background. Den e storia akibou Scapa di nos cuido mi ta describi cu tin biaha no lo tabata asina co i kens si e dokter di cas no mete, specialmente no cu e salud di e hendenan di edad halto. E hendenan aki no asina asina a bira asina bieu. Nan a demostra caba cu nan tin un condicion di hero. Scapa di nos cuido. En general mi no ta un hende cu ta hiba trabou cas. Casi semper mi ta drumi masha bon mes tambe. Mi ta soña hopi si y tin biaha mi ta corda mainta ainda loke mi a soña. Asina mi a keda un tiki mas trankil. E yiu homber a bisa mi cu si mi kier bishita su mama mi mester yama prome y bay despues di un ora. Asina e tin tempo pa habri porta. Awe pues ta e dia. Mi a yam e cuat or di atardi y pa cinc or mi a pasa. Pa motibo cu e ta sordo mi a hiba un trechter pa horea... Un slang cu un trechter. Truus a habri porta y tabata contento di mira mi. Cu e slang den su horea robes nos por a papia trankil. Por cierto e tabata mustra bon. Bon cuida tambe. Truus no tabatin ningun keho, el a bisa. E mes tabata haci compra chikito ainda y e tabata cushina su mes ainda tambe. E cuminda tabata smaak dushi. Tur cos ta drenta y sali bon. Mi a puntr e pa e remedinan pa presion. El a wak mi cu un cara di mala mucha y el a bisa: Ay Wouter, ora bo haci 96 aña e pildernan ta menos importante; mi no tin miedo di muri. Mesora mi a pensa: bo tin rason, Truus, esta un sabiduria. Toch mi no por a keda sin tuma su presion. RR 160/95 pols 70. Anto un aña caba sin medicamento. Un aña sin ningun dokter ta mete henter ora, ni asistente di dokter ni boticario. Esta un bendicion! Laga nos duna hendenan manera Truus chance pa scapa di nos cuido cu tin biaha ta mucho metiche.

5 8 9 Morning after Pill : door di Famia Planea Aruba un pilder di emergencia y NO un metodo anticonceptivo! Den e edicion aki di Pulso, Famia Planea Aruba kier a para keto riba e pilder di emergencia miho conoci como Morning after Pill, of Emergency Contraceptive. Conoce den e edicion aki kico e producto ta, con e producto ta traha y dicon ta importante pa laga e producto aki solamente pa casonan di emergencia. Morning after Pill E pilder di emergencia, Morning after Pill ta un producto cu ta preveni fertilisacion despues cu a tene relacion sexual sin proteccion y of cu e metodo di proteccion a kibra of faya. Dunando asina e ser femenino e opcion di escogencia pa planea si e kier bira mama awo of mas despues. E pilder di emergencia ta un metodo di emergencia sosteni pa IPPF ( International Plannend Parenthood Federation y tambe door di e Comision di United Nations cu ta para pa productonan basico di bida pa e ser femenino. Sin lubida cu esaki ta forma parti di e derechonan sexual y escogencia di cada un persona, incluyendo e ser femenino. Pa agrega riba e parti aki ta di menciona cu organisacionnan internacional y Famia Planea Aruba ta para pa un mundo y comunidad unda cu tur embaraso ta uno desea. Pa asina na final di dia por cumpli cu e derecho di tur mucha di por wordo lanta cu un fundeshi solido, unda cu norma y balornan ta wordo inculca den e mucha y cu e ta ricibi e atencion, proteccion y amor debido. Con e ta traha? E pilder di emergencia conoci como Morning after Pill of Plan B ta un pilder cu por wordo bebi pa asina preveni un embaraso. Esaki ta mas cu claro si e ser femenino no ta riba un producto anticonceptivo caba. E pilder aki di emergencia ta un pilder cu e ser femenino mester bebe mas pronto cu ta posibel despues di a tene relacion sexual sin proteccion of unda cu e proteccion por a faya, pa asina por preveni un embaraso. E pilder di emergencia ta contene 1.5 (mg) milligram di e hormoon yama Levonorgestrel cu ora esaki drenta den bo sistema e lo percura pa preveni of retrasa bo ovulacion y of interveni e fertilisacion di un webo. Cu otro palabra esaki ta haci cu dificilmente e ser femenino por sali embarasa. Ta importante pa menciona cu e pilder di emergencia no ta un pilder abortivo. Tambe ta recomendabel pa no haci uzo di e producto aki consecuentemente, ya cu e no ta un producto anticonceptivo y ta contene un dosis halto di hormoon. E pilder aki ta obtenibel na Famia Planea Aruba pa solamente 10,- florin. Con e tin cu wordo uza? E pilder di emergencia mester wordo tuma mas lihe cu ta posibel despues di a tene relacion sexual sin proteccion y of cu e metodo di proteccion por a kibra of faya. E ser femenino tin te cu 3 dia (72 ora) pa por tuma e pilder pa asina e producto por traha y asina preveni e fertilisacion/ embaraso. Mas lihe e persona bebe esaki, mas halto e efectividad di e pilder di emergencia ta. Tene na cuenta cu e producto por tin efectonan secundario, manera dolor di cabes, biramento di stoma y por haya manchamento inespera. Ta importante pa menciona cu si ya e persona aki ta na estado e pilder di emergencia lo no tin ningun efecto mas riba e curpa. Ta bon pa trece dilanti cu mamanan cu ta dunando pecho no por haci uzo di e producto aki, ya cu e por afecta e lechi di pecho como tambe e baby. Corda semper cu e pilder aki NO ta un pilder abortivo! Por ultimo corda cu si bo persona ta sexualmente activo tin diferente metodonan anticonceptivo cu bo por scoge. Papia cu bo dokter di cas y abase di bo estilo di bida y historia medico lo recomendabo y recetabo e producto corecto. Pa mas informacion por pasa of yama libremente na oficina di Famia Planea Aruba situa na Bilderdijkstraat 16 Unit 4 Oranjestad for di dialuna pa diabierna di 8or am te cu 4or pm, telefon Tambe por manda mail na famiaplanea@hotmail.com of bishita nos website of Facebook Aquawindies door di Solange Tchong Riba un diabierna merdia bastante solea, Pulso tabata tin e placer di bishita Aquawindies unda a topa cu señora Windie y señora Monica pa papia di e servicionan cu nan ta ofrece e comunidad di Aruba, specificamente nan programa di aquafitness. Aquafitness ta un estilo di haci movecion den awa. E tin un sin fin di benificio pa e curpa. No solamente e ta lagabo haci masha hopi mes pa motibo cu den awa bo no ta sinti e peso (of sobrepeso) di bo curpa, pero e ta hasta bon pa hende cu tin limitacion paso bo por toch haci masha hopi cos mes. Aquafitness no ta peligroso, bo wesonan ( jointsnan ) no ta sufri y e ta apto pa tur edad. E ta bon pa e circulacion di sanger y sigur super bon ora bo kier mantena bo curason y arterianan saludabel. Tambe bo ta haya mas energia, e ta tonifica bo musculonan, e ta haci bo musculonan mas fuerte, e ta yuda bo baha peso y ta lago sinti nobo nobo. Nobato E persona cu nunca no a haci aquafitness y kier purba esaki ta bay wak cu esaki por. Tin les special pa nobato y tambe pa hende cu ta recuperando di por ehempel un cva (un atake cerebral). E lesnan aki ta wordo duna door di e profesionalnan na Aquawindies. Semper lo laga e persona purba prome y despues cu custuma poco poco ta hisa e intensidad. Les ta wordo duna 3 biaha pa siman riba dialuna, diaranson y diabierna mainta 9:30. E ta un workout completo di 45 minuut. E instructornan Windie y Monica ta recomenda pa haci aquafitness minimo 2 biaha pa siman, pero mas biaha cu esey ta miho. Y loke ta bon pa sa ta cu semper Aquawindies ta recomenda e cliente pa puntra prome cerca bo dokter of fisioterapista ki tipo di movecion bo mag of no mag pa asina nan por tene cuenta cu esaki. Programa nobo Interesante ta cu Aquawindies a introduci un programa nobo. E ta un programa di 12 siman unda bo ta haci aquafitness y ta haya guia di un instructor specialmente riba e parti di nutricion. Bo ta siña tur kico bo mester haci pa asina haci e cambio den bo estilo di bida. Na Aquawindies lo inventarisa prome tur kico e persona ta come pa despues duna conseho y guia den nutricion. Tambe lo pisa e persona pa asina por monitoria e desaroyo durante e programa. Den caso cu ta necesario, señora Monica lo pone hasta extra session pa asina sigura cu e persona ta riba e bon caminda pa un bida mas saludabel. Otro actividadnan Otro actividadnan cu ta wordo ofreci na Aquawindies ta aqua terapia, aqua bootcamp, aqua hidrobike y lesnan di landamento pa mucha y adulto. Tur e actividadnan aki tin e beneficio cu nan ta wordo ofreci den un ambiente safe, ta bon pa bo circulacion di sanger, no tin impacto riba bo wesonan y ta mehora e mobilidad y coordinacion. E ambiente ta dushi unda ta pone musica pa alegra e ambiente. Ta ofrece cada actividad den diferente nivel di intensidad. Contacto Aquawindies ta ofrece un sin fin di actividad. Nan ta duna lesnan di landamento, snorkeling y diving. Tur esaki na Dokter Horacio Oduber Hospitaal 4. Si bo ta interesa pa participa na e programa di aquafitness of cualkier otro actividad, por comunica cu Aquawindies na of na activities@aquawindies.com. Tambe por bishita nan website

6 10 11 Adiccion na Video Games por ta berdad? Importancia di e lenga materno door di FADA Ora scucha e nomber adiccion, nos ta pensa mesora ariba droga of alcohol, sin pensa ariba e diferente formanan di adiccion. Adiccion ta wordo defini como un dependencia fisicio y psicologico di substancia cu ta altera e kimica di celebro. E ta e uzo frecuente di un substancia, obheto of actividad, apesar di consecuencianan negativo asocia na dje. Adiccion na video games, y adiccion en general tin efectonan biologico y tambe psicologico. E componentenan biologico ta loke adictonan na e wega ta libera, esaki ta e dopamina den e celebro, e ta un kimica cu ta regula e estado di animo. Video gaming ta un actividad cu ta recompensa, stimula y motiva nos y nos celebro ta atento di esaki. E ta yega na un punto ora un cantidad mas halto ta necesario pa experiencia e efectonan aki. E adiccion ta cuminsa consumi e bida di e persona, y ta tuma prioridad sobre famia, amistadnan, trabou, scol y mas. E fuente adictivo ta bira un necesidad y ta sumamente importante pa e persona sobrevivi na banda di come of drumi. Psicologicamente, e persona ta scapa realidad door di hinca su mes den e mundo virtual, similair na e manera cu un adicto lo uza un droga pa scapa for di un situacion emocional y doloroso. Hopi di e weganan moderno ta ofrece e opcion pa personalisa y traha bo mes un caracter, for di caracteristicanan personal na caracteristicanan fisico. E tipo di control aki ariba un caracter ta anima e persona pa integra su mes den e mundo virtual. E sorto di video games di mas popular ta e Massive Multi-user Online Role-Playing Games (MMOR- PG S), esakinan ta wega manera World of Warcraft of Tera. Esaki ta door cu nan ta mescla e caracternan personalisa den un mundo virtual hunto cu otro hungadornan. E socialisacion entre e persona y otro caracternan personalisa cu ta wordo controla door di otro hende rond mundo, ta reemplasa e socialisacion den bida real. Esnan cu autoestima baho, anciedad social of otro inseguridad lo haya comodidad den nan identidad nobo. E persona lo sacrifica drumi, come y participacion den contacto fisico y social pa hunga video games. Nan lo hunga 10 pa 20 ora, perdiendo e concepto di ora y realidad. Uzo excesivo di video games por causa problema cu formacion social, salud mental, higiena, y cuido personal. Hungando wega pa oranan largo, por tin consecuencianan negativo y ta forma peliger pa muchanan y adolescentenan. E por causa problema cu nan tarea, bida social, formacion, y por yega na irritabilidad, anciedad, y depresion. Pa adulto, e por bira problematico pa trabou, relacionnan, y bida familiar. E por tin daño fisico manera dolor di lomba, dolor di wowo, perdida di peso, y daño na aparencia. Pa muchanan, efecto fisico di hunga video games excesivo ta raporta di ta sacudimento di curpa, curason ta bati lihe, respira lihe, y nan oido y vision ta bira skerpi. Mescos cu tur otro adiccion, ora di ta sospecha e posibilidad di adiccion cerca un persona, ta importante pa no solamente considera cuanto tempo e persona ta hunga e wega pero tambe e motibonan dicon y ki funcion e ta sirbi e persona. Ainda video gaming no ta wordo reconoci como un adiccion, pero si hungando excesivamente ta interumpi cu e bida diario of ta afectando un persona su bienestar na un manera negativo, ta recomendabel pa busca ayudo pa asina haci esaki menos. Si ta desea di haya mas informacion en cuanto e articulo aki, por tuma contacto libremente cu: Pa mas informacion por tuma contact cu F.A.D.A. na number di telefon of Fuente di informacion: door di Fundacion Siñami Paso pa Paso Aruba Lenga materno ta e prome lenga of idioma cu un persona ta siña y ta identifica su mes for di e bariga di e mama. Aruba ta pertenece na un di regionan unda tin mas cu 1 lenga materno, otro luganan cu tambe ta conta cu mas di 1 lenga materno ta Canada, Belgica y España entre otro. E lenga materno tin un validez universal, ta un liña social, socializadora intimo, personal y afectivo di cada ser humano Hopi famia, diferente lenga Na Aruba tin hopi famia cu tin mas di un lenga / idioma, cada mayor tin su mesun lenga materno ya sea esaki ta Papiamento Spaño of Papiamento Hulandes of Papiamento Ingles of otro combinacion. Estudionan haci door di diferente universidadnan na Merca, Europa y Latinoamerica a demostra cu; durante embarazo e feto ta conta cu un sistema auditivo desaroya pa ricibi e prome estimulonan sonoro di e mama cu ta e zonido di su curason y stem. Tambe mester remarca cu e oido tin madurez den e 25 simannan di gestacion. Benificio grandi Na e momento di e nacemento, e baby ta reconoce e stem di su mama y despues di algun siman e ta reconoce e stem di su tata y famia mas cercano. Tambe e estudionan haci a yega na e conclusion cu un bon dominio di e lenga materno ta un pilar fundamental den e enseñanza, seguridad, identidad y autoestima di un mucha como tambe lo yud e den e introduccion den un di dos of di tres lenga (idioma). Otro punto cu a bin dilanti den e estudionan ta cu ora un mucha tin deficiencia of discapacidad ta mas recomendabel pa e haya su guia y ayudo profesional den su mesun lenga (idioma materno) ya cu esey lo yud e bay dilanti den su desaroyo. UNESCO Na aña 2000, UNESCO a declara 21 di februari como dia internacional di lenga materno. Den 2018 Aruba ta celebra e aña di Papiamento como idioma oficial y lenga materno ta di hopi importancia pa stimul e y dun e e balor cu e merece! Si ta desea di haya mas informacion en cuanto e articulo aki, por tuma contacto libremente cu: Fundacion Siñami Paso pa Paso Aruba Adress : Van Leeuwenhoekstraat 2. Oranjestad, Aruba, San Pedro di Verona ( Ex Hospital ), Afdeling Cayena Tel : f.s.p.p.a@live.com Facebook : Fundacion Siñami Paso pa Paso Aruba

7 12 13 E ta dushi e receta di Lucy! Na varios ocasion mi ta haya e pregunta: kico mi por come pa desayuno cu no ta pan cu beleg? Wel, e opcionnan ta hopi y hasta facil pa haci. Asina ta cu den e edicion di Pulso aki mi ta regala boso algun opcion dushi, lihe y saludabel pa henter famia disfruta. Opcion 1 Un bowl di quinoa y dark chocolate (pa 3-4 persona) Ingrediente: 1 cup di quinoa curo 1 cup almond milk sin sucu (preferiblemente sin careengeen ) 1 cup coconut milk (por uza di bleki of di paki carton) Masha tiki sea salt 2 cuchara di poeiro di cocoa Por uza stevia na gusto, stevia ta un sucu natural (por uza maple syrup of coconut palmsugar tambe) Si ta desea tambe por pone ½ telep di extracto di vanilia Chuculati puro (dark chocolate) corta chikito Blackberry y Strawberry Bacoba Preparacion: 1. Pone e quinoa den un colado y labe. 2. Keinta un planchi ariba candela mediano y agrega e quinoa y has e pa 3 minuut te ora e awa a seca y e quinoa a hasa un poco. 3. Agrega almond milk, coconut milk, e salo y mix nan hunto. Baha e candela y lag e cushina pa mas o menos 25 minuut. Rato rato ta draai e p e no pega. 4. Ora cu e quinoa ta moli y mayoria di e lechi a absorba, ta kita e planchi for di candela y ta agrega e poeiro di cocoa, e stevia y vanilia. Mix nan hunto. 5. Por purba un tiki pa wak si e smaak ta na gusto. Por agrega mas almond milk si ta mira cu e ta mucho diki. 6. Pone den un bowl y strooi e dark chocolate y e fruta nan riba dje. Opcion 2 Whole wheat wrap cu webo y berdura, 2 persona Ingrediente: 100 gram broccolli, si no tin un weegschaal chikito por pone e cantidad cu ta desea. 200 gram cherry tomato, si no tin un weegschaal chikito por pone e cantidad cu ta desea. Ciboyo corta chikito 1 teenchi chikito di knoflook 4 webo 2 wrap 2 telep di sesame seeds Un poco azeta dushi Sea salt, black pepper y chilli flakes si ta desea. Preparacion: Herbe e brocolli un poco, wak pa e no bira mucho moli y pa evita cu e ta perde su nutrientenan. Despues hasa e brocolli hunto cu e tomati, ciboyo y knoflook. E webonan nos ta pouch nan. Con pa pouch un webo? Ta herbe awa y ora e awa a herbe ta kit e for di e candela. Kibra e webo den un bowl chikito, draai e awa den e weya y despues baha e webo di biaha den e awa cayente y lag e pa 3 minuut (e mester keda completo). Cu un cuchara grandi ta saka e webo for di e weya. Pone e wrap den un tayo y pone e berdura ariba pa despues pone e webo ariba. Strooi salo, pepper y chilli flakes. Nutricion pa mucha di edad escolar door di Kidneys297 E desaroyo y crecemento optimal di mucha di edad escolar (6 12 aña) cu ta bay scol primario ta relaciona cu su estado nutricional. Mucha di e edad aki ta sigui den nan crecemento fisico cu un ritmo stabiel pero e desaroyo di punto di bista cognitivo (mental), emocional y social ta enorme. Durante e etapa aki e mucha ta prepara pa e rekerimentonan fisico y mental cual ta necesario pa e siguiente fase di crecemento: e fase di adolescencia. Personanan rond di e mucha manera famia, docentenan y otro, ta fungi como modelo di e comportacion alimentario saludabel. Un alimentacion balansa den e etapa aki tin influencia riba e salud na edad adulto. Hopi di e malesanan cronico cu hende ta haya na edad adulto ta debi na un mal nutricion tempo di ta mucha. P esey tambe ta importante pa come saludabel como famia pa e mucha siña bon habitonan alimentario di chikito. Desaroyo y importancia Mucha di e edad aki mester di un alimentacion adecua pa e por crece, desaroya, tin defensa contra malesa y suficiente energia pa studia y ta fisicamente activo. E alimentacion mester ta completo, varia, balansa y suficiente pa e mucha su rekerimentonan. Ta importante cu e cuminda ta consisti di tur componente pa asina percura cu e ta contene tur nutriente necesario. Ta recomenda pa come den transcurso di dia alimentonan di cada grupo di nutriente esencial y den nan cantidad adecua. Esakinan ta: awa, carbohidrato (integral pa e contenido di fibra), proteina, vet saludabel y fruta cu berdura pa nan contenido di mineral cu vitamina. Tur e nutrientenan aki ta forma parti di un dieta balansa. Asina ta evita tambe e riesgo di malnutricion, sobrepeso y insuficiencia alimentaria. limite. Alimentacion di mas ta manifesta su mes den sobrepeso y obesidad. Tambe e cantidad dimas di cuminda por causa diabetes, malesanan cardiovascular y otro problema di salud na edad adulto. Hopi biaha mucha ta come cantidadnan grandi di alimento halto den energia pero cu poco cantidad di otro nutriente fundamental; por ehempel bebida cu hopi sucu manera refresco y juice of alimento di hariña cu ta hasa. Den caso asina ta importante pa mehora e calidad di e alimentacion y motiva e mucha pa haci mas ehercicio y of actividad fisico. Mayoria biaha e mucha mes por indica ora cu el a come suficiente y no ta necesario pa e come un cantidad grandi. Esey kiermen cu no ta necesario pa e mucha caba di come ful su tayo ora e ta yen caba. Asina ta evita e consumo excesivo di cuminda. Importancia di awa Awa tin su funcion indespensabel pa e organismo y ta recomenda pa e mucha bebe por lo menos 6 pa 8 glas di awa tur dia. No ta necesario complementa esaki cu otro bebida manera juice. Tambe ta importante pa come na oranan fiho durante e dia. Esaki ta mas o menos cada 3 ora pa un total di 5 pa 6 biaha pa dia. Di lo cual 3 ta cuminda grandi y 2 pa 3 ta un snack saludabel. E periodo di edad escolar ta di suma importancia pa e mucha pasobra durante e fase aki e mucha ta forma e custumbernan alimentario pa resto di su bida. Mayornan y scolnan tin un responsabilidad pa guia e mucha durante e fase aki. Pa mas informacion y guia tocante un alimentacion saludabel pa mucha di e edad 4 pa 19 aña por tuma contacto cu Departamento di Salud Publico seccion Cuido Hubenil na Sobrepeso, obesidad y mucho mas E cantidad di cuminda no mester pasa e

8 14 15 Vakantie = subi peso? door di Sheryl Croes-Arends E temporada di vakantie sin duda ta uno placentero despues di un periodo druk den nos bida. Nos tin cu disfruta di e tempo liber y relaha nos mente. Nos no kier pensa mucho riba caloria den cuminda, pero si nos por haci escogencia mas consciente relaciona cu nos alimentacion. E tendencia di come afo na p.e. restaurant ta bira mas hopi pasobra nos no kier cushina. Door di diferente opcion menos saludabel di cuminda riba menu, nos escogencia ta bira mas dificil pa tuma un decision saludabel. Manera tur cos den nos bida nos mester purba balansa. P esey nos di Instituto Biba Saludabel y Activo (IBiSA) a bin cu algun sugerencia pa haci bo vakantie un poco mas saludabel. Consumed Consumed Consumed No Change Weight Gain Weight Loss Burned Burned Burned Energia Nos curpa mester di energia pa funciona; pa haci movecion, pa digestion y pa e mente traha optimal. Energia ta drenta den nos curpa via nos alimentacion. Energia cu no wordo uza ta wordo warda den nos curpa den forma di vet. Si esaki sosode pa un temporada largo nos ta subi di peso. Ta importante pa nos ta consciente cu nos alimentacion mester keda den un balansa pa nos no aumenta di peso. Nos ta subi di peso na momento cu e totalidad di energia cu nos ta come y e actividad fisico ta for di balansa. Come afo Mayoria biaha e porcion cu restaurant ta sirbi ta demasiado grandi, cu ta haci nos come mas cu ta necesario. Ultimo tempo hopi hende a cuminsa pidi un porcion mas chikito di cuminda of comparti nan tayo cu famia of amistad. Tambe bo por opta pa hiba e resto di cuminda cas y come na un otro momento. Pa duna e cuminda su sabor e coki ta uza condimentonan cu salo, pa baha e cantidad di salo den cuminda por opta pa pidi un cuminda sin saus of puntra un opcion sin salo p.e. batata hasa sin salo. Pa dessert por scoge mitar di e porcion (½ cup) di fruta of yogurt light. Si scoge pa un dessert menos saludabel manera ijscream, tuma un porcion mas chikito. Of por laga dessert pa un otro momento den dia. 1/2 Vegetables 1/4 Starch 1/4 Protein Un buffet ta bira mas dificil pa tene cuenta cu e porcion. Naturalmente bo kier purba un tiki di cada cuminda. Pa scapa un poco caloria, nos ta sugeri lo siguiente: come loke bo ta gusta pero den un porcion mas chikito y rasonabel. Come te ora bo ta satisfecho y no ora bo ta demasiado yen. E beneficio di un buffet ta cu bo mes por traha bo tayo saludabel. E particion di tayo ta ¼ carbohidrato, preferibel integral + ¼ carni, pisca, galiña y subsituto di proteina + ½ berdura/salada. Ta consehabel pa cuminsa cu un aperitivo yena cu salada colorido. Por pone algun noten y simia den e salada pa satisface e stoma cu vet saludabel. Scohe mas tanto cuminda fresco. Haci movecion Den vakantie hopi biaha bo ta cana mas, p.e. ora di haci compras, keiro den naturalesa of haci actividad fisico den forma di deporte. Movecion ta bon pa kima e energia/caloria cu nos ta come y ta tene e curpa saludabel. Probecha di e tempo liber pa haci mas actividad fisico p.e. landa den pool, cana riba santo di lama, haci deporte recreativo cu famia, ora di haci compras subi trapi en bes di tuma lift. Asina balansa e comemento extra cu extra movecion. P esey ta hopi importante pa ta consciente ora di haci escogencia di alimentacion. Balansa ta e yabi pa mantene nos peso saludabel. Podo OrthoCare Aruba door di Joost van de Kamp Den luna di maart a cuminsa un provedor nobo di sapato ortopedico. Podo OrthoCare Aruba, di señora Kimberly de Groot (Podiatra - Podotherapeut), ta brinda solucionan profesional y personal pa un variacion grandi di problemanan di pia. AZV a cera un contrato cu Podo OrthoCare Aruba pa sapatonan na midi: sapato semi ortopedico sapato ortopedico OVAC (adaptacion ortopedico di sapato) Pa suministracion di sapato (semi-)ortopedico tin mester di un indicacion y referencia previo di un specialista medico, den mayoria di caso esaki ta un dokter di revalidacion of un ciruhano (ortopedico). Mester tene cuenta cu ta existi un aporte propio di 125 florin pa adulto y 62,50 pa muchanan bou di 16 aña. Si bo tin djies un pregunta of kier un conseho por pasa Podo OrthoCare Aruba sin carta di referencia. Banda di suministracion di sapato na midi, Podo OrthoCare Aruba tambe ta suministra sapato normal y plantia ortopedico. Por lo demas Kimberly de Groot tambe ta duna tratamento podoterapeutico, pero esakinan no ta wordo cubri door di AZV. Podo OrthoCare Aruba T: / E: podoorthocare@gmail.com Concessielaan 1, Oranjestad Salud Santé Gezondheid Noticianan Internacional compila door di Diandra Alders Sint Maarten MEHORA COMMUNICACION ENTRE DUNADONAN DI CUIDO: Dokter di Cas Radha Raghosing lo cuminsa traha pa mehora e communicacion entre dunadonan di cuido pa Caribe Hulandes, Colombia y Guadeloupe. E tareanan di dokter Raghosing lo encera entre otro pa guia y yuda specialistanan y otro dunadonan di cuido pa asina por laga e mandamento afor di pashentnan bay den bon caminda. Tambe e lo yuda y supervisa e mandamento di file di e pashentnan. Merca SINTOMANAN STRAÑO NA UN SCOL: Den e ciudad Le Roy na e estado New York, un dozijn di mucha a haya sintomanan cu ta parce mescos cu nan a haya un atake di nervio. Dokternan a diagnostica cu mayoria di e muchanan y un adulto ta haya e sintomanan aki pa via di histeria den grupo grandi. Mayornan di e muchanan ta teme cu e sintomanan ta wordo causa door di un derame di productonan kimico y toxico na añanan 70. Segun e directiva di e scol, despues di a consulta cu experto, e derame no ta causa di e sintomanan aki. Hulanda CANCER DI PULMON: Na Hulanda e cantidad di hende muhe cu ta haya cancer di pulmon a bira dobbel den e ultimo 10 añanan aki. Esaki e Koninging Wilhelmina Fonds di Hulanda ta raporta. E estadistica aki ta pone cu e organisacion aki kier traha mas duro pa laga Hulanda liber di tur humamento. Si ningun hende ta huma na Hulanda, e cantidad di hende cu ta muri di cancer di pulmon ta baha cu 30%. India GRIEP DI PARHA NA INDIA: Na e estadio indio di Odisha, na e ciudad Bhubaneswar a detecta griep di parha den e e galiñanan. E director di e departamento di salud, Benudhar Dash a bisa cu na a haci un investigacion despues cu varios galiña a muri repentinamente. A constata griep di parha na otro distritonan di e estado aki. Chile HANTAVIRUS TA PONE CHILE NA ALERTA: E departamento di salud na Chile a constata cu djaka a pasa e hantavirus pa hendenan na e capital Santiago. E djakanan ta mas den contacto cu hende door e candela di bosque a causa cu e animalnan aki a busca refugio cerca hende. E hantavirus no ta wordo pasa di hende pa hende, pero nan ta wordo contagia ora cu nan ta bin den contacto cu urina y sushi di djaca. En total tin tres hende a muri door di e virus aki. Reino Uni BO CELEBRO Y ADDICCION: Na Reino Uni a establece un impuesto riba sucu. Tur producto cu tin un cantidad di sucu como ingrediente riba un cierto limite ta wordo someti na un impuesto mas halto. E impuesto aki a wordo introduci pa yuda combati obesidad bou di hendenan hoben den e pais aki. Como reaccion di e impuesto aki y pa evita cu nan producto subi di prijs, companianan manera Coca Cola a reformula e ingredientenan di algun di nan productonan. E supermarcadonan Tesco, Asda y mas a dicidi di tambe reformula nan productonan. E departamento di impuesto a indica cu e reformulacionnan ta causa cu e entradanan spera di e impuesto aki lo baha cu mas cu 50% di locual a wordo premira. Canada EMBEJECIMENTO Y SEGURO DI SALUD NACIONAL: Canada ta ofrece un seguro di salud nacional. E agencia nacional di estadistica ta adverti cu e cantidad di hende grandi ta pone e beneficionan di e seguro nacional na peliger. Un porciento di e poblacion di Canada ta consumi 50% di e fondonan di e seguro nacional. Un sugerencia cu a wordo haci ta pa centraliza cuido medico pa hendenan cu tin malesanan cronico. Na Toronto, por ehempel, un hospital a habri un centro cu ta duna hende cu tin mas cu un malesa cuido integral. Australia PAGO PA DOKTERNAN DEN INTERIOR DI PAIS: E organisacion di dokternan Australiano ta bisa cu pa sigura cu dokternan ta keda den e interior di pais, leu di tur ciudad, mester paga nan mas placa. Na e momentonan aki, e dokternan cu ta den area aki ta dokternan cu ta di otro pais. E presidente di e organisacion ta bisa cu nan ta masha agradecido na e servicio cu e dokternan aki ta duna, pero pa e situacion keda bon mester di dokternan Australiano cu a bay universidad Australiano.

9 16 COMING SOON Colofon: Pulso ta un proyecto di departamento di Informacion & Comunicacion di Organo Ehecutivo AZV. E ta un corant gratis cu tin como meta pa informa y conscientisa e aseguradonan riba nan seguro AZV. Tambe e tin como meta pa informacion yega na e aseguradonan tocante diferente topico di salud na Aruba y internacionalmente. Bo tin algun comentario, pregunta of sugerencia? Comunica cu nos na: info@uoazv.aw Tambe bo por yama nos na: Organo Ehecutivo AZV Rumbastraat 21 Tel. (297) Pa mas informacion bo por bay: Redaccion: Diandra Alders Joost van de Kamp Lucy Lacle-Strijdhaftig Solange Tchong Magaly Tobel Colaborado: Fundacion Anti Droga Aruba (FADA) Famia Planea Aruba (FPA) Fundacion Siñami Paso pa Paso Aruba (F.S.P.P.A) Fundacion Epilepsie Aruba (SEA) Kidneys 297 Dr. Wouter van Kempen Sheryl Croes-Arends Drs. Utra Marapin Redaccion final: Solange Tchong Fotografo: Contribucion di e fundacionnan Joost van de Kamp Solange Tchong Diseñador: Gerardo Perdomo Imprenta: Interprint N.V. Van Leeuwenhoekstraat 26 Oranjestad Aruba Siguiente edicion: 14 di september 2018 Derecho di autor Tur derecho reserva. Ningun parti di e edicion aki por wordo multiplica, copia y/of publica sin e aprobacion previo y por escrito di e redaccion di Pulso. Aunke e edicion aki a wordo compila cu hopi cautela, e redaccion di Pulso y colaboradonan, no ta acepta responsabilidad pa daño causa pa motibo di eror y/of imperfeccion den e edicion aki. Opinionnan vocifera den e articulonan no necesariamente ta refleha e opinion di gerencia di AZV.

ASSESSMENT PA UNIDAD DI SERVICIO.

ASSESSMENT PA UNIDAD DI SERVICIO. ASSESSMENT VAK: UNIDAD DI SERVICIO. ASSESSMENT PA UNIDAD DI SERVICIO. Meta di e assessment aki: ta pa haya wak si e alumno ta apto, pa un profesion den e unidad di servicio. Puntonan di atencion di e assessment

Más detalles

UN BON PREPARACION PA UN VACANSI SIN PREOCUPACION

UN BON PREPARACION PA UN VACANSI SIN PREOCUPACION UN EDICION DI ENNIA YEN YEN DI TIP DI PREVENCION PA DEN VACANSI UN BON PREPARACION PA UN VACANSI SIN PREOCUPACION JULI 2017 1 ennia.com facebook: ENNIAfeelsecure mail@ennia.com Contenido PROLOGO 3 TIPNAN

Más detalles

TA RED SO TA CUESTIONA Y BRINGA CONTRA

TA RED SO TA CUESTIONA Y BRINGA CONTRA UN PENSIOEN SIGUR?! Aña 1960 a introduci e Fondo di Pensioen di SVB. E sistema tawata basa riba e principio di solidaridad: esun cu ta traha awor, ta paga un premie (di 7,2%) riba nan salario pa esnan

Más detalles

E temporada di gozo alegria, musica y baile a yega un biaha mas! Chikito y grandi sa goza di dje.

E temporada di gozo alegria, musica y baile a yega un biaha mas! Chikito y grandi sa goza di dje. Carnaval y Mucha Introduccion E temporada di gozo alegria, musica y baile a yega un biaha mas! Chikito y grandi sa goza di dje. Pero nos ta tene cuenta cu nos muchanan? Pa cu solo, calor, musica duru y

Más detalles

Pesey e ta na su lugar pa nos celebra e cumpleaños di nos Rei Willem- Alexander. E ta pas pa ariba un dia manera awe nos brinda na su honor.

Pesey e ta na su lugar pa nos celebra e cumpleaños di nos Rei Willem- Alexander. E ta pas pa ariba un dia manera awe nos brinda na su honor. Discurso na occasion di Cumpleaños di Rey Willem- Alexander (50),26 di april 2017 Presidente di Parlamento y demas Parlamentarionan, Minister President y demas Mandatarionan, famiya y amigonan, Dama y

Más detalles

MI NOMBER: Mi buki di salud

MI NOMBER: Mi buki di salud MI NOMBER: Mi buki di salud Descubri kico ta pasando cu bo, ta e prome paso pa ricibi ayudo. Si abo of un otro persona cu bo ta cuida tin problema di memoria, pidi un cita pa bay un dokter. Si bo dokter

Más detalles

Bon nochi dama y cabayeronan,

Bon nochi dama y cabayeronan, Speech di sra. Jane Semeleer, President di Banco Central di Aruba, na ocasion di e apertura di e exposicion 25 aña Banco Central di Aruba y nos florin dia 17 di Februari 2011 Bon nochi dama y cabayeronan,

Más detalles

Mucha den e fase di cambio

Mucha den e fase di cambio Mucha den e fase di cambio MODA AMIGO SKOL AMOR COMPRAS HUISWERK HABITO DI COME DEPORTE SKOL AMIGO VIDEO GAME HUISWERK HABITO DI COME Un guia pa mayor cu tin yiu den e fase di (pre)-pubertad 1 Introduccion

Más detalles

Gender Gap na. Aruba. februari 2012

Gender Gap na. Aruba. februari 2012 Gender Gap na Aruba februari 212 CON E GENDER GAP NA ARUBA TA COMPARA CU OTRO PAIS? E World Economic Forum a introduci e Global Gender Gap Index na 26 cu ta fungi como un cuadro pa capta e magnitut di

Más detalles

S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO

S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO ARUBA, MAART 2008 1 STILISTICA Stilistica kiermen arte di palabra. Tur loke ta trata formulacion corecto di frase y uzo corecto di idioma figurativo ta forma parti di

Más detalles

BUKI DI INFORMACION PA PASHENT

BUKI DI INFORMACION PA PASHENT BUKI DI INFORMACION PA PASHENT www.arubahospital.com CONTENIDO PROME CU ADMISION 3 Television 11 Trato medico den exterior 3 Laba paña 12 Lista di espera 3 Servicio di nutricion durante estadia 12 DIA

Más detalles

FAQ s Cambionan. Si. E preguntanan mas frecuente haci na AZV ta wordo publica den

FAQ s Cambionan. Si. E preguntanan mas frecuente haci na AZV ta wordo publica den 2 Cuido di djente di bo yiu! pulso Aruba, december 2018. Edicion 38 HEADLINES 2 Cera conoci cu Ruben Goedhoop, director nobo di AZV 3E efectonan social di epilepsia 4 Centro di memoria: E importancia di

Más detalles

Aspecto verbal den Papiamento

Aspecto verbal den Papiamento Aspecto verbal den Papiamento Ramon Todd Dandaré Mag. Ling. Conferencia Papiamentu den era digital ICUC Willemstad, Corsou dia 31 di october 2015 Contenido Introduccion Structura di predicado Clasificacion

Más detalles

Prueba di Naturalisacion

Prueba di Naturalisacion Prueba di Naturalisacion Foyeto di informacion Informacion cu ta vigente desde: 1 januari 2011 Departamento di Enseñansa Aruba Seccion Examenbureau Publicacion nr. 11 Juli 2017 www.ea.aw Contenido Pakico

Más detalles

Adres: Beatrixstraat 8 Oranjestad, Aruba T F facebook.com/arubadoet TOOLKIT

Adres: Beatrixstraat 8 Oranjestad, Aruba T F facebook.com/arubadoet TOOLKIT Adres: Beatrixstraat 8 Oranjestad, Aruba T +297 582-7666 F +297 583-9076 TOOLKIT info.arubadoet@gmail.com facebook.com/arubadoet 1. Ideanan pa actividadnan / proyectonan / trabounan pa ARUBA DOET 2. Guia

Más detalles

Prome entrega di remedi

Prome entrega di remedi 8Stichting BOB Aruba pulso Aruba, september 2017. Edicion 33 HEADLINES 2 F.A.D.A. y C.A.A. bou di un dak 4 Bo tabata sa? 3 Uzo di remedi pa prome biaha 5 Kico por spera e prome biaha cu bo ta busca un

Más detalles

Sherwin Vingal Manager Financien

Sherwin Vingal Manager Financien Sherwin Vingal Manager Financien Posicion Financiero di un fondo di pensioen Kico ta grado di cobertura y pakico e ta importante Diferencia entre grado di cobertura bruto y netto Grado di cobertura di

Más detalles

Mehoracion den cuido. Si! Un edicion yena di informacion pa guia bo den e mundo medico di. HEADLINES Seguro di biahe. pulso. 12Bacteria resistente

Mehoracion den cuido. Si! Un edicion yena di informacion pa guia bo den e mundo medico di. HEADLINES Seguro di biahe. pulso. 12Bacteria resistente 12Bacteria resistente pulso Aruba, juni 2017. Edicion 32 HEADLINES Seguro di biahe 3 2 4 Cera conoci cu dokter Aurystella Wever Un comunidad consciente tocante su salud sexual. 5 Vakantie + mucha = stress?

Más detalles

EMBARGO TOT 12 SEPTEMBER UUR DISCURSO DI GOBERNADOR DI ARUBA NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO

EMBARGO TOT 12 SEPTEMBER UUR DISCURSO DI GOBERNADOR DI ARUBA NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO EMBARGO TOT 12 SEPTEMBER 2017 10.45 UUR DISCURSO DI GOBERNADOR DI ARUBA NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2017-2018 Presenta pa: SU EXCELENCIA GOBERNADOR DI ARUBA SR. J. A. BOEKHOUDT ORANJESTAD,

Más detalles

Foyeto Colombia 2018 Biahe educativo di e alumnonan di Havo 4 di Colegio Arubano

Foyeto Colombia 2018 Biahe educativo di e alumnonan di Havo 4 di Colegio Arubano 0 Foyeto Colombia 2018 Biahe educativo di e alumnonan di Havo 4 di Colegio Arubano 1 Contenido Introduccion 2 Ekipo organisatorio 3 Meta 4 Programa di e biahe 5 Finansa 6 Plan di proyecto 8 Palabracion,

Más detalles

Continuamente AZV hunto

Continuamente AZV hunto 10 Pia ta bola pulso Aruba, september 2016. Edicion 29 HEADLINES 2 Cancer na garganta di matris 3Kico ta un remedi original y kico ta un remedi generico? Guia pa cuidado/ famia di un pashent cu a sufri

Más detalles

E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe!

E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe! TRADING ARUBA E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe! Obtenibel na e supermercadonan mas grandi BON BINI

Más detalles

Checkeo si / no. Ta ken no a yega di haci un checkeo medico general? Tin di nos cu ta HEADLINES. pulso. 8Podoterapia

Checkeo si / no. Ta ken no a yega di haci un checkeo medico general? Tin di nos cu ta HEADLINES. pulso. 8Podoterapia 8Podoterapia pulso Aruba, december 2017. Edicion 34 HEADLINES 2 Prevencion di malesa di riñon ta cuminsa cerca mucha 3Puro benificio y satisfaccion Fundacion Telefon pa Hubentud Aruba 5 4 Busca bo anticonceptivo

Más detalles

Di curason; duna sanger! No tin niun satisfaccion mas grandi cu duna sanger. Si! Bo tabata sa cu HEADLINES. pulso. Fundacion Anti Droga Aruba

Di curason; duna sanger! No tin niun satisfaccion mas grandi cu duna sanger. Si! Bo tabata sa cu HEADLINES. pulso. Fundacion Anti Droga Aruba 14 Fundacion Anti Droga Aruba pulso Aruba, maart 2017. Edicion 31 HEADLINES 2 Jeugdpuistjes 3 Diahuebs 9 maart ta Dia Mundial di Riñon 4 Dicon un donacion di sanger? 6 Paralisis, desfiguracion of morto

Más detalles

CONTENIDO: UN COMUNIDAD NOBO - (Home) Carta personal di Lider di MPA I. INTRODUCCION. Vision y principio di partido UN COMUNIDAD NOBO SECTORNAN

CONTENIDO: UN COMUNIDAD NOBO - (Home) Carta personal di Lider di MPA I. INTRODUCCION. Vision y principio di partido UN COMUNIDAD NOBO SECTORNAN UN COMUNIDAD NOBO - (Home) CONTENIDO: Carta personal di Lider di MPA I. INTRODUCCION Vision y principio di partido II III UN COMUNIDAD NOBO SECTORNAN 1. Sector Social a) Nos Famianan b) Nos Grandinan c)

Más detalles

Introducion di un reglamento nobo. Viviana Bermudez Manager di Pensioen

Introducion di un reglamento nobo. Viviana Bermudez Manager di Pensioen Introducion di un reglamento nobo Viviana Bermudez Manager di Pensioen NPR ta un areglo di salario promedio Diferencia entre NPR2011 y NPR2014 Aumento di edad di pensioen Areglo transitorio Consecuencia

Más detalles

Ta hopi importante pa cada pashent haya sa kico tur e por haci ora e mester di cuido. Ta. Bo mester di cuido Pero bo sa unda pa bay? HEADLINES.

Ta hopi importante pa cada pashent haya sa kico tur e por haci ora e mester di cuido. Ta. Bo mester di cuido Pero bo sa unda pa bay? HEADLINES. 9HIV y AIDS pulso Aruba, september 2018. Edicion 37 HEADLINES 2 Bo mester di cuido, pero bo sa unda pa bay? Mayor, e progreso di bo yiu ta den bo man 3 5 4 Gamblemento Psicoterapia: un entrevista cu Eva

Más detalles

CONTESTA PA10 PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI

CONTESTA PA10 PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI CONTESTA PA10 PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI CONTESTA PA10PREGUNTA CU HOBENNAN SA HACI CONTENIDO 1 Ken Mi Ta Realmente? 2 DiconMiTaAsinaPreocupacuMiApariencia? 3 ConMiPorPapiacuMiMayornan? 4 Con Mi Por Drecha

Más detalles

Obesidad y tratamento medico den exterior HEADLINES. pulso. 14Pone BISTA riba DIABETES. Sanger dushi. Biba cu incontinencia no ta un berguensa!

Obesidad y tratamento medico den exterior HEADLINES. pulso. 14Pone BISTA riba DIABETES. Sanger dushi. Biba cu incontinencia no ta un berguensa! 14Pone BISTA riba DIABETES Aruba, december 2016. Edicion 30 pulso HEADLINES 2 Sanger dushi 3 Biba cu incontinencia no ta un berguensa! 4 Obesidad y su retonan pa tratamento medico den exterior Otro exitoso

Más detalles

HAVO Habilidad di lesa 2018 Periodo di examen 1 9 di mei 150 minuut ARUBA PAPIAMENTO. Buki di texto. E buki di texto aki ta contene tres texto..

HAVO Habilidad di lesa 2018 Periodo di examen 1 9 di mei 150 minuut ARUBA PAPIAMENTO. Buki di texto. E buki di texto aki ta contene tres texto.. ARUBA HAVO Habilidad di lesa 2018 Periodo di examen 1 9 di mei 150 minuut PAPIAMENTO Buki di texto E buki di texto aki ta contene tres texto.. - 1 - Texto 1 Superfecundacion versus superfetacion 5 10 15

Más detalles

FEDERACION DI TRAHADORNAN DI ARUBA (F.T.A.) REGLAMENTO DI DAHU ASISTENCIA HURIDICO

FEDERACION DI TRAHADORNAN DI ARUBA (F.T.A.) REGLAMENTO DI DAHU ASISTENCIA HURIDICO FEDERACION DI TRAHADORNAN DI ARUBA (F.T.A.) REGLAMENTO DI DAHU ASISTENCIA HURIDICO Revisa y aproba den XVIII Congreso September 2003 2003/2006 1. a. Den caso cu e miembro o miembronan acudi na departamento

Más detalles

Arubalening : unda mi ta bay studia?

Arubalening : unda mi ta bay studia? Arubalening 2019-2020: unda mi ta bay studia? Slido Live Poll Arubalening Departamento di Enseñansa Aruba Afdeling Studiefaciliteiten / www.ea.aw Codemsa, Cumana 69, piso 1 Arubalening 2019-2020 Progressing

Más detalles

DISCURSO DI GOBERNADOR NA OCASION DI HURAMENTACION DI GABINETE WEVER-CROES

DISCURSO DI GOBERNADOR NA OCASION DI HURAMENTACION DI GABINETE WEVER-CROES 1 DISCURSO DI GOBERNADOR NA OCASION DI HURAMENTACION DI GABINETE WEVER-CROES Honorabel señor Presidente di Parlamento, representantenan di nos colegionan Gubernamental, proximo Ministernan, nan famianan

Más detalles

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2015-2016 Presenta pa: SU EXCELENCIA GOBERNADOR DI ARUBA SR. F.J. REFUNJOL ORANJESTAD, 8 DI SEPTEMBER 2015 Señora Presidente, Awe ta marca inicio di

Más detalles

Aña escolar

Aña escolar Buki di informacion Aña escolar 2018-2019 Colegio Conrado Coronel Scol publico pa enseñansa primario. Morgenster 56 D/E Tel secci on preparatorio: 588-5699 Tel. seccion basico: 583-5558 Fax.: 588-4457

Más detalles

Departamento di Progreso Laboral. Checklist peticion pa entrega di vacatura

Departamento di Progreso Laboral. Checklist peticion pa entrega di vacatura Nomber di registracion di compania: Nomber comercial di compania: Nomber di director: Number di C.d.C.: (K.v.K) Departamento di Progreso Laboral Seroe Blanco No. Oranjestad, Aruba Tel. () / Fax. () Checklist

Más detalles

LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13)

LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13) Virus Campaña Vacunacion contra HPV 2013-2014 LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13) 1) Kico ta un virus? Virus ta un organismo hopi chikito (mayoria bo ni por wak cu un microscop normal). Nan no

Más detalles

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Maart 2018

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Maart 2018 Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Maart 2018 Oficina Central di Estadistica ta presenta e resultadonan principal di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) pa luna di Maart 2018. E CPI pa luna

Más detalles

E Recordatorionan di Jehova Ta Confiabel PAGINA 3 CANTICA: 64, 114

E Recordatorionan di Jehova Ta Confiabel PAGINA 3 CANTICA: 64, 114 34567 1 5 D I S E P T E M B E R 2 0 1 3 28 di October 3 di November E Recordatorionan di Jehova Ta Confiabel PAGINA 3 CANTICA: 64, 114 4-10 di November Laga e Recordatorionan di Jehova Alegra Bo Curason

Más detalles

Comunicado di Prensa di Indice di Prijs di Consumo December 2017

Comunicado di Prensa di Indice di Prijs di Consumo December 2017 Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 December 2017 Oficina Central di Estadistica ta presenta e resultadonan principal di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) pa luna di December 2017. E CPI pa

Más detalles

DISCURSO GOBERNADOR APERTURA AÑA PARLAMENTARIO SEPTEMBER 2018

DISCURSO GOBERNADOR APERTURA AÑA PARLAMENTARIO SEPTEMBER 2018 Como pais chikito nunca lo bo sa di kico bo ta capaz te ora bo dicidi di enfrenta e retonan grandi, cu kisas como individuo nos por pensa ta insurpasabel. Na e momento cu bo cuminsa cu e prome pasonan

Más detalles

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Januari 2018

Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Januari 2018 Indice di Prijs di Consumo, base December 2006 Januari 2018 Oficina Central di Estadistica ta presenta e resultadonan principal di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) pa luna di Januari 2018. E CPI pa luna

Más detalles

Not é riba bòrchi Tim di maneho di tantu VSBO, HavoVWO i SBO diskutiendo riba plan di maneho nobo pa RK. Tur miembro aktivamente a deliberá riba

Not é riba bòrchi Tim di maneho di tantu VSBO, HavoVWO i SBO diskutiendo riba plan di maneho nobo pa RK. Tur miembro aktivamente a deliberá riba Plenchi Bèl a bati Nos a pidi awaseru, el a kontestá mesora. Esta dushi no. Paranan ta kontentu, matanan ta hari i mesora nan a kuminsá bona. Tata danki pa e awa pa asina laba i limpia tur stòf i trese

Más detalles

DI OCTOBER 2013

DI OCTOBER 2013 3456715 DI OCTOBER 2013 ARTICULONAN DI ESTUDIO 2-8 DI DECEMBER Creacion Ta Revela e Dios Bibo PAGINA 7 CANTICA: 110, 15 9-15 DI DECEMBER Sirbi Manera Esclavo pa Jehova PAGINA 12 CANTICA: 62, 84 16-22 DI

Más detalles

Seguridad Prome. Adolescente y droga for di un perspectiva basa riba realidad. Marsha Rosenbaum, PhD

Seguridad Prome. Adolescente y droga for di un perspectiva basa riba realidad. Marsha Rosenbaum, PhD Seguridad Prome Adolescente y droga for di un perspectiva basa riba realidad Marsha Rosenbaum, PhD Logo di Drug Policy Alliance y logo di Fundacion Elsa Coffi 1 Nos ta Drug Policy Alliance y nos vision

Más detalles

Studiante : Soraima Grell Modulo : Introduccion di Papiamento Periodo : 1.3 Docente : Swinda Maduro-Schwengle Specialisacion : Informatiekunde

Studiante : Soraima Grell Modulo : Introduccion di Papiamento Periodo : 1.3 Docente : Swinda Maduro-Schwengle Specialisacion : Informatiekunde Studiante : Modulo : Introduccion di Periodo : 1.3 Docente : Swinda Maduro-Schwengle Specialisacion : Informatiekunde Contenido di e map 1. Analisis di Unda bo ta mami? 1 2. Analisis di Tur cos a keda

Más detalles

CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO

CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO Subsidio UNOCA Criteria peticion cofinanciamento E meta mas importante di UNOCA ta pa stimula tereno cultural pa medio di subsidio den forma di cofinanciamento.

Más detalles

Saca Pleno Beneficio di Bo Lesamento di Bijbel PAGINA 7. Uza e Palabra di Dios pa Beneficia Bo Mes y Otronan PAGINA 12

Saca Pleno Beneficio di Bo Lesamento di Bijbel PAGINA 7. Uza e Palabra di Dios pa Beneficia Bo Mes y Otronan PAGINA 12 34567 1 5 DI APRIL 201 3 ARTICULONAN DI ESTUDIO 3-9 DI JUNI Saca Pleno Beneficio di Bo Lesamento di Bijbel PAGINA 7 CANTICA: 114, 113 10-16 DI JUNI Uza e Palabra di Dios pa Beneficia Bo Mes y Otronan PAGINA

Más detalles

Dwight Didier Manager Hypotheken

Dwight Didier Manager Hypotheken Dwight Didier Manager Hypotheken 1. Motibo pa un hipoteca 2. Kende por aplica pa un APFA Hypotheek? 3. Pakico un APFA Hypotheek? 4. E condicionnan pa un APFA Hypotheek 5. Informacion pa calculo di hipoteca

Más detalles

tocante esaki riba pagina 2

tocante esaki riba pagina 2 FPNM a lansa un Documentario nobo titula Famia ta Nos! ia 12 di juni 2011 Fundacion Pa Nos Muchanan a celebra su 20 aña di existencia! Como parti di e celebracion aki FPNM a lansa un documentario den forma

Más detalles

Servicio di Impuesto. Belastingkantoor

Servicio di Impuesto. Belastingkantoor Servicio di Impuesto Belastingkantoor Servicio di Impuesto a compila e informacion den e aclaracion aki cu cautela. No obstante, di ningun manera bo por adkiri derecho riba e informacion aki. CONTENIDO

Más detalles

Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e

Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e BIN, SIGUI MI Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e bon wardado; y mi conoce esnan cu ta di

Más detalles

Considerando cu ta esencial pa promove desaroyo di relacion amistoso entre e nacionnan;

Considerando cu ta esencial pa promove desaroyo di relacion amistoso entre e nacionnan; DECLARACION UNIVERSAL DI DERECHO HUMANO Preambulo Considerando cu reconocemento di e dignidad inherente y di e derechonan igual y inalienabel di tur miembro di famia humano ta base di libertad, husticia

Más detalles

Lista di guia escolar y bijles

Lista di guia escolar y bijles Educacion pa un base firme Lista di guia escolar y bijles E lista no ta un recomendación 2011 Pa alumnonan di enseñansa basico pa mucha Rekenen y Nederlandse taal pa alumno di scol basico Juffrouw Glenda:

Más detalles

News. Cambio den directiva di OCA. Org. Caballista Arubano. Alex y Tom a retira di Directiva

News. Cambio den directiva di OCA. Org. Caballista Arubano. Alex y Tom a retira di Directiva Org. Caballista Arubano Volume 3, Issue 5 July 21 th 2015 Noti & News Cambio den directiva di OCA Alex y Tom a retira di Directiva DEN E EDICION AKI: Cambio den OCA 1 Interpaso 30 2 Inter 2015 3 Jimmy

Más detalles

Vakantie grandi pa mucha ta dilanti porta atrobe. Pa hopi mayor cu ta traha, esaki

Vakantie grandi pa mucha ta dilanti porta atrobe. Pa hopi mayor cu ta traha, esaki Vakantie grandi pa mucha ta dilanti porta atrobe. Pa hopi mayor cu ta traha, esaki ta un temporada dificil. Haya un lugar pa e mucha keda ta un problema si bo ta un mayor cu no por haya liber of no tin

Más detalles

HUGO CHAVEZ TA PERDE SU BATAYA CONTRA CANCER

HUGO CHAVEZ TA PERDE SU BATAYA CONTRA CANCER Diaranson 6 di Maart 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS 28 JULI 1954 5 MAART 2013 HUGO CHAVEZ TA PERDE SU BATAYA CONTRA CANCER 2 Local Diaranson 6 di Maart 2013

Más detalles

AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!!

AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!! BENNY NISBET(PPA): AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!! Cu atencion PPA a tuma nota di un comunicado di prensa cu a sali for

Más detalles

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015 EMBARGO TOT 9 SEPTEMBER 2014 10:45 UUR DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015 Presenta pa: SU EXCELENCIA GOBERNADOR INTERINO DI ARUBA SRA. E.A. TROMP-YARZAGARAY ORANJESTAD, 9 DI

Más detalles

Triage enbes di sistema di number pa cita cu dokter

Triage enbes di sistema di number pa cita cu dokter Diaranson 22 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin Triage enbes di sistema di number pa cita cu dokter Pagina 3 AZV y dentistanan no haya otro ainda

Más detalles

10 aña largo un trahado a horta miyones

10 aña largo un trahado a horta miyones Diamars 21 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin 10 aña largo un trahado a horta miyones Scandal di carni putri for di Brasil Pagina 6 Cifranan

Más detalles

7. EDUCACION DI CALIDAD Y CULTURA

7. EDUCACION DI CALIDAD Y CULTURA 7. EDUCACION DI CALIDAD Y CULTURA Educacion di calidad y enseñansa formativo ta un derecho universal y constitucional den tur sociedad prospero, cual ta conduci na desaroyo social y crecemento economico

Más detalles

AZV: Pashent afo ta haya debitcard

AZV: Pashent afo ta haya debitcard Diaranson 8 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin AZV: Pashent afo ta haya debitcard Hulanda a gana cu homerun Rubiano Pagina 3 Pagina 18 InselAir

Más detalles

PUBLICACION DI GABINETE DI

PUBLICACION DI GABINETE DI Aña 31, Volumen 1 Noticiero PUBLICACION DI GABINETE DI Aruba MINISTER PLENIPOTENCIARIO DI ARUBA R.J. SCHIMMELPENNINCKLAAN 1 2517 JN DEN HAAG TELEFOON: (070) 356 62 00 Mayoria turista ta baha na final di

Más detalles

PREVENCION DI ENNIA ennia.com. atencion: tip pa horcan. manual pa tormenta y horcan

PREVENCION DI ENNIA ennia.com. atencion: tip pa horcan. manual pa tormenta y horcan PREVENCION DI ENNIA ennia.com atencion: tip pa horcan manual pa tormenta y horcan Edicion ARUBA 2016 aruba stem uw radio af op 89.9 FM Numbernan importante di telefon Polis Oranjestad 100 Nicolas 104 Santa

Más detalles

Kico e ta y con mi ta yega na dje. Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie

Kico e ta y con mi ta yega na dje. Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie Kico e ta y con mi ta yega na dje Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie Introduccion Kico ta pensioen? Na ki momento bo ta baha cu pensioen? Con bo ta yega na bo pensioen Pakico pensioen ta importante?

Más detalles

SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! GRATIS. CUSTOMER RELATION MANAGEMENT software

SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! GRATIS. CUSTOMER RELATION MANAGEMENT software Dialuna 10 di December 2012 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! AYERA nochi, durante di e entrega di Shoco Award, por a confirma

Más detalles

Caso Bouldin & Lawson contra Icon Aruba N.V. posponi. Corte Comun di Husticia na caminda pa su independencia

Caso Bouldin & Lawson contra Icon Aruba N.V. posponi. Corte Comun di Husticia na caminda pa su independencia gratis Un noticia cu a sorprende nos di AWEMainta ayera tabata e retiro anuncia pa Rob Smith como CEO y Presidente di Aruba Hotel & Tourism Association (AHATA). Pasobra esaki ta bin casi net 2 aña despues

Más detalles

Mi kier a yama nos miembronan di prensa un bon bini na nos conferencia anual di prensa. Nos ta aprecia hopi boso presencia aki na nos oficina.

Mi kier a yama nos miembronan di prensa un bon bini na nos conferencia anual di prensa. Nos ta aprecia hopi boso presencia aki na nos oficina. Discurso di Jeanette R. Semeleer, President di Banco Central di Aruba (BCA), na ocacion di publicacion di raportahe anual 2009 di BCA, 13 Juli 2010. Bon dia dama y cabayeronan, 1. Introduccion Mi kier

Más detalles

PADILANTI 2017/2021. Berd e ta!

PADILANTI 2017/2021. Berd e ta! PADILANTI 2017/2021 Berd e ta! 2 Aruba padilanti Berd e ta! Aruba padilanti Berd e ta! 3 Duna nos Luz Berde Danki na Bo sosten partido AVP por a sirbi Aruba durante ocho aña. Nos a traha duro pa haci nos

Más detalles

Companianan di Compra y Benta. Pawn shops

Companianan di Compra y Benta. Pawn shops Companianan di Compra y Benta Pawn shops 1 Contenido I. Introduccion II. Maneho di dispensacion (policy) III. Periodo di transicion IV. Reglanan general (guidelines) V. Aspectonan di Integridad VI. Oportunidad

Más detalles

mas hoben denteni mucha a dal muher cu klinker na tamarijn a conmemora e heroenan di Segunda Guera Mundial malechornan a kibra graf di gilbert regales

mas hoben denteni mucha a dal muher cu klinker na tamarijn a conmemora e heroenan di Segunda Guera Mundial malechornan a kibra graf di gilbert regales a conmemora e heroenan di Segunda Guera Mundial gratis Ayera a tuma lugar e conmemoracion di e heroenan cu a cay durante Segunda Guera Mundial na Plaza 4 di mei manera tur aña.presente tabata Gobernador

Más detalles

Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015

Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015 Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015 www.sagradocurason.com Rumannan! Dia 8 di december, riba solemnidad di Inmaculada Concepcion di Maria, iglesia lo inicia e Aña di Hubileo di

Más detalles

I P A B O DESEO PA UN AÑA DI PROSPERIDAD DI REDACCION DI IPABO. Den IPA BO

I P A B O DESEO PA UN AÑA DI PROSPERIDAD DI REDACCION DI IPABO. Den IPA BO I P A B O Instituto Pedagogico Arubano Volumen 5, aña 2006 / 2007 18 di januari 2007 DESEO PA UN AÑA DI PROSPERIDAD DI REDACCION DI IPABO Directiva di IPA kier a desea tur docente, studiante y OOP di IPA

Más detalles

Candela misterioso a caba cu Black Hog Saloon y mas compleho di Adventure Golf

Candela misterioso a caba cu Black Hog Saloon y mas compleho di Adventure Golf Maneho severo riba posesion ilegal di arma di candela gratis Señora Sacha Geerman a bira e prome graduado di e programa Master Social Work & Development di Universidad di Aruba despues di a defende exitosamente

Más detalles

Adiccion ta un problematica creciente

Adiccion ta un problematica creciente weekend a bai cu diferente caso di pelea y maltrato gratis Diasabra madruga 2.30 Central di Polis, ta haya diferente yamada cu tin un homber benta for di tino riba caminda, na altura di Cas di Cultura.

Más detalles

PROGRAMA DI ACCION ...

PROGRAMA DI ACCION ... E C E R E M A B U AR R O MIH PROGRAMA DI ACCION - 2017 2013... UN COMPROMISO SOCIAL DEMOCRATA Nos cu ta forma parti di e partido Movimiento Electoral di Pueblo ta kere firmemente cu e meta di tur accion

Más detalles

AZV ta lamenta morto di baby di 3 aña gratis

AZV ta lamenta morto di baby di 3 aña gratis AZV ta lamenta morto di baby di 3 aña gratis. Richard Visser di AVP ta presenta awe tardi su Sea & Air Show na Fisherma s Hut. E candidato number 9 riba lista di AVP, a anuncia ayera un otro evento grandi

Más detalles

FUNDACION DI FONDO DI PENSION SECTOR TURISMO ARUBA REGLA Y REGULACION

FUNDACION DI FONDO DI PENSION SECTOR TURISMO ARUBA REGLA Y REGULACION FUNDACION DI FONDO DI PENSION SECTOR TURISMO ARUBA REGLA Y REGULACION RRDC012014 Articulo 1. Articulo 2. Articulo 3. Articulo 4. Articulo 5. Articulo 6. Articulo 7. Articulo 8. Articulo 9. DEFINICION COMIENSO

Más detalles

Noti & News. Regalo di OCA na e Gran Campeonnan di Paso Fino den Bataya di Campeones na Corsow. Org. Caballista Arubano

Noti & News. Regalo di OCA na e Gran Campeonnan di Paso Fino den Bataya di Campeones na Corsow. Org. Caballista Arubano Org. Caballista Arubano Volume 3, Issue 5 July 21 th 2015 Noti & News Regalo di OCA na e Gran Campeonnan di Paso Fino den Bataya di Campeones na Corsow DEN E EDICION AKI: Reglo pa Corsow 1 OCA board 2

Más detalles

aaa n.v. mester publica nan presupuesto

aaa n.v. mester publica nan presupuesto Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com gratis ATA y AHATA ta celebrando e di 20 aniversario di CATA mike de meza aaa n.v. mester publica nan presupuesto su director ta gana

Más detalles

Mester bin un evaluacion di BBO

Mester bin un evaluacion di BBO Mester bin un evaluacion di BBO gratis Como experto den impuesto, Evelyn Wever Croes, subrina di Rudy Croes y candidato nobo di partido MEP, ta bisa cu a yega ora pa evalua BBO.E ta splica cu BBO ta bay

Más detalles

REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO

REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO ARUBA, MAART 2008 1 INTRODUCCION DI GRAMATICA Gramatica ta studia e structura di cada lenga. Por agrupa palabra segun forma, funcion y nificacion y, ademas, ta

Más detalles

TRATADO TOCANTE DERECHO DI MUCHA. Preambulo

TRATADO TOCANTE DERECHO DI MUCHA. Preambulo Preambulo E Estadonan participante di e Tratado aki, Considerando cu, di acuerdo cu e principionan anuncia den e Carta di Nacionnan Uni, e reconocimento di e dignidad inherente na, y tambe di e derechonan

Más detalles

di homosexualnan y religiosonan casi pareu

di homosexualnan y religiosonan casi pareu EXCESO DI VELOCIDAD A CAUSA ACCIDENTE FRONTAL na saliña gratis Diahuebs atardi a drenta informe di un accidente cu hendenan herida na Salinja Cerca, mesora a dirigi un ambulans na e sitio. Na yegada di

Más detalles

Husticia Aruba a conseha: haci investigacion interno prome

Husticia Aruba a conseha: haci investigacion interno prome Diabierna 24 di Maart 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin Den Setargate Husticia Aruba a conseha: haci investigacion interno prome Pagina 2 Hopi no ta

Más detalles

Saneamento di nos Finanzas Publico:

Saneamento di nos Finanzas Publico: BENNY NISBET(PPA): (part 1) PPA LO DIRIGI NOS MANEHO NA ENSENANSA PRIORIDAD NO. 1, DIVERSIFICACION DI NOS ECONOMIA, SANEAMENTO DI NOS FINANZAS PUBLICO, Y UPGRADING DI NOS SALUBRIDAD PUBLICO! Durante ana

Más detalles

Tips y Conseho pa e cuidador

Tips y Conseho pa e cuidador Tips y Conseho pa e cuidador Den e seccion aki nos lo fiha riba e retonan cu un cuidado tin cu enfrenta dia pa dia y algun sugerencia con esakinan por ser maneha na un manera satisfactorio. Bañamento y

Más detalles

Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad

Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad 1 Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad NACIONNAN UNI 2 TRATADO TOCANTE DERECHO DI PERSONA CU DISCAPACIDAD Preambulo E Estadonan cu ta Parti den e Tratado aki, a) Teniendo na cuenta e principionan

Más detalles

bon aña no ta investiga proyecto di waf awemainta na caminda pa su prome lustro stempel parlament

bon aña no ta investiga proyecto di waf awemainta na caminda pa su prome lustro stempel parlament Diaranson 31 di December 2008 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Afl. 1,50om bon aña stempel parlament no ta investiga proyecto di waf awemainta na caminda pa su prome lustro

Más detalles

Diaranson 5 di APRIL Tel: Fax: ,50 Florin. Pagina 3 y 4

Diaranson 5 di APRIL Tel: Fax: ,50 Florin. Pagina 3 y 4 Diaranson 5 di APRIL 2017 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin Despues Bon Dia Aruba a anuncia luna pasa caba Porfin ta adimiti epidemia Zika Doño di dump Tamarijn

Más detalles

E ta planea pa prosperá hende (Jeremias 29:11)

E ta planea pa prosperá hende (Jeremias 29:11) Lès 4 pa April 28, 2018 E ora ei mi a mira un otro angel ta bula meimei di shelu, kende tabatin e evangelio etèrno pa prediká na esnan ku ta biba riba tera na tur nashon, tribu, lenga, i pueblo. (Revelashon

Más detalles

Aruba Bank caminata di 4 dia atrobe exitoso. ROBO Di un laptop for di MOT tin recherche preocupa. Despues cu e baca a hoga a bin tuma pasonan.

Aruba Bank caminata di 4 dia atrobe exitoso. ROBO Di un laptop for di MOT tin recherche preocupa. Despues cu e baca a hoga a bin tuma pasonan. ROBO Di un laptop for di MOT tin recherche preocupa gratis Minister di Husticia di Aruba, Rudy Croes, tabatin e intencion di atende e reunion tripartite di husticia aki na Corsow. Ayera tardi na Club di

Más detalles

Cana pa bo salud y pa un bon causa

Cana pa bo salud y pa un bon causa Notario Yarzagaray a haci entrega di un re-produccion di El Papiamento gratis Nos Director Victor (Toko) Winklaar, tabatin a haya un bishita masha grato mes, di notario mr. Ralph Yarzagaray, cu e proposito

Más detalles

Diamars 16 di APRIL 2013 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin MAMBO contra Boutique Hotel!

Diamars 16 di APRIL 2013 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin MAMBO contra Boutique Hotel! Diamars 16 di APRIL 2013 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin MAMBO contra Boutique Hotel! Mambo a expresa su desaprobacion pa e plan pa bin cu un Boutique Hotel

Más detalles

hobennan arma bom na azv eigenbijdrage lo subi? matanza na california avion su tire a rebenta placa ta cabando na azv

hobennan arma bom na azv eigenbijdrage lo subi? matanza na california avion su tire a rebenta placa ta cabando na azv Diasabra 27 di December 2008 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Afl. 1,50om hobennan arma placa ta cabando na azv bom na azv eigenbijdrage lo subi? avion su tire a rebenta

Más detalles

St. Paulus School Guia Escolar

St. Paulus School Guia Escolar St. Paulus School Guia Escolar 2014-2015 Un prome saludo. Aruba, Augustus 2014. Apreciable Mayornan, Nos ta habri aña escolar 2014-2015 yen di animo y entusiasmo y ta nos deseo pa tur mayor y nan yiunan

Más detalles