UNIDADE 0 Introdución. Que é a Ciencia? Ciencia, Tecnoloxía e sociedade

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "UNIDADE 0 Introdución. Que é a Ciencia? Ciencia, Tecnoloxía e sociedade"

Transcripción

1 UNIDADE 0 Introdución Que é a Ciencia? Ciencia, Tecnoloxía e sociedade

2 1.- Ciencia e filosofía. CIENCIAS EMPÍRICAS FORMALES Se basan en la experiencia No se refeieren a hechos de la experiencia; Argumentaciones y razonamientos NATURALES: su objetivo es estudiar la naturaleza SOCIALES: Se dedican al estudio del ser humano

3 2.- O método científico PASOS DO MÉTODO CIENTÍFICO: 1. Proposta dunha hipótese a partir da observación da realidade. 2. Realización de predicións que demostren, mediante experimentación, se a hipótese proposta é correcta ou non. PREDICIÓN CORRECTA Confírmase a hipótese PREDICIÓN INCORRECTA Modificación da hipótese

4 EXEMPLO: 1. Proposta dunha hipótese en función da observación: Todos os paxaros voan. 2. Experimentación: 1. Búscanse todos os seres vivos que coincidan coas características das aves. 2. Descóbrense pingüinos, avestruces que tamén son aves pero non voan. 3. Modificación da hipótese: Case todos os paxaros voan.

5 4.-HIPÓTESE, LEIS E TEORÍAS. HIPÓTESE: explicacións ou solucións ás observacións que se fan na realidade. LEI CIENTÍFICA: hipótese que se ten confirmado reiteradamente e dá unha explicación a un feito/conxunto de feitos e ademais explica por que acontecen. TEORÍA CIENTÍFICA: explicacións a un conxunto de feitos que están interconectados e que foron explicados individualmente mediante leis.

6 Un estudiante de bioloxía mariña pasou meses estudiando os animais mariños. Tras moito observar e comparar os animais, pregúntase: Por que os mamíferos acuáticos teñen que saír á superficie a respirar?

7 PROPÓN UNHA HIPÓTESE: O ancestro máis cercano dos mamíferos acuáticos non son os peixes, senón os mamíferos terrestres, que están adaptados a respirar O2 aéreo.

8 EXPERIMENTACIÓN: O noso amigo comeza a realizar probas ós grandes mamíferos acuáticos: radiografías, diseccións e toma de mostras e descobre que:

9 Dentro da aleta, os grandes mamíferos acuáticos teñen CINCO dedos, unha característica exclusiva de animais terrestres, pois serve para desprazarse por terra pero non pola agua.

10 Os grandes mamíferos acuáticos non teñen branquias, senón pulmóns, que son órganos adaptados á respiración aérea, pero que non lles permiten respirar baixo a auga.

11 O seu ADN é moito máis semellante ó dos mamíferos terrestres que ó dos peixes.

12 O seu desenvolvemento ontoxénico (os pasos que segue o embrión no seu desenvolvemento dentro do útero antes de nacer) segue todos os pasos que seguen os mamíferos

13 HIPÓTESE: Os ancestros máis cercanos dos mamíferos acuáticos non son os peixes, senón os mamíferos terrestres, que están adaptados a respirar O2 aéreo. Hipótese reiteradamente confirmada LEI CIENTÍFICA Ten que explicar por que pasa Obsérvase unha crise alimentaria fai millóns de anos: a escasez de alimentos na terra e a súa abundancia no mar fixo máis fácil a alimentación na auga, co que se viron favorecidos aqueles mamíferos capaces de vivir na agua.

14 O ADN do ser humano é prácticamente idéntico ó do chimpancé LEI CIENTÍFICA: Os mamíferos acuáticos evolucionaron a partir dos mamíferos terrestres. Os seres humanos temos órganos e pezas atrofiadas que foron moi benificiosas para dixerir alimentos sen cociñar e vexetais Poblacións de Volvoretas que aumentaron a cor negra das súas ás para camuflarse mellor nas codias das árbores contaminadas Dúas especies que viven en zonas xeográficamente illadas na actualidade, pero que previamente permaneceron xuntas, son moi similares Os animais que máis se camuflan co seu entorno sobreviven máis TEORÍA DA EVOLUCIÓN Existen animais moi pouco abundantes que presentan características comúns entre as aves e os mamíferos

15 6.-O proceso de investigación científica 1. Documentación: É fundamental recoller todos os datos dos que se dispón. 2. Investigación: Obsérvase a realidade, proponse a hipótese e investígase. 3. Presentación dos resultados.

16 O CASO DO Dr. HWANG WOOSUCK O fraude científico, por sorte para todos, non está moi extendido. Pero sempre hai excepcións que confirman a regra, como o caso do Dr. Hwang Woo-Suck

17 O CASO DO Dr. HWANG WOOSUCK Era un investigador da Universidade de Corea do Sur, que no 2004 publicou un artículo na revista Science no que presentaba unhas líneas celulares humanas conseguidas, segundo el, por clonación terapéutica, algo que nunca antes se conseguira e que abría todo un mundo de novas posibilidades terapéuticas.

18 O CASO DO Dr. HWANG WOOSUCK En decembro de 2005, foi acusado de fraude pola comunidade científica: A TÉCNICA NON ERA REPRODUCIBLE. Evidentemente, perdeu o seu posto na Universidade e o seu prestixio.

19 Coidado coas pseudociencias! Usan unha linguaxe aparentemente científica. Evitan a xustificación, expoñendo conclusións e resultados que non poden nin reproducirse nin avaliar empiricamente.

20 Coidado coas pseudociencias! Pretenden facer pasar por científico un coñecemento ordinario. Adoitan mencionar a especialistas recoñecidos na materia, aínda que en realidade esas persoas nunca contrastaron as súas teorías. Refírense a culturas ancestrais e milenarias, poseedoras de saberes ocultos ós que só uns elixidos poden acceder.

A IMPORTANCIA DE SABER CIENCIA

A IMPORTANCIA DE SABER CIENCIA A IMPORTANCIA DE SABER CIENCIA Tema 0 Ciencias para o mundo contemporáneo 1º Bacharelato Características da ciencia Tema 0 A palabra ciencia ven de scire (saber). A diferenza entre coñecemento e crenza

Más detalles

NUTRICIÓN: N: INTERCAMBIO DE GASES

NUTRICIÓN: N: INTERCAMBIO DE GASES NUTRICIÓN: N: INTERCAMBIO DE GASES Carmen Cid Manzano I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía. INTERCAMBIO GASEOSO CELULAR POR DIFUSIÓN A difusión éo sistema de intercambio de gases

Más detalles

SUPERFICIE POR USO Y NIVELES DE CLASIFICACIÓN DEL SUELO VIII.COMPARACIÓNS O MONTE GALEGO EN CIFRAS

SUPERFICIE POR USO Y NIVELES DE CLASIFICACIÓN DEL SUELO VIII.COMPARACIÓNS O MONTE GALEGO EN CIFRAS VIII.COMPARACIÓNS 15 VIII.1.Introducción A interpretación das variacións acaecidas nos ecosistemas forestais entre os sucesivos inventarios é complicada, polo que debe ser feita por expertos non só en

Más detalles

DO FOTÓN AO LED. UN PERCORRIDO POLA LUZ E AS SÚAS TECNOLOXÍAS

DO FOTÓN AO LED. UN PERCORRIDO POLA LUZ E AS SÚAS TECNOLOXÍAS DO FOTÓN AO LED. UN PERCORRIDO POLA LUZ E AS SÚAS TECNOLOXÍAS PRESENTACIÓN É imposible abarcar todo o coñecemento sobre a luz e as súas tecnoloxías nunha charla. Por isto, optamos por contextualizar o

Más detalles

GLÍCIDOS. Carmen Cid Manzano. I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía.

GLÍCIDOS. Carmen Cid Manzano. I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía. GLÍCIDOS Carmen Cid Manzano I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía. CONCEPTO DE GLÍCIDOS Antigamente chamóuselle Hidratos de Carbono, xa que a súa fórmula empírica: C n ( H 2 O

Más detalles

TEMA 4. O coñecemento científico

TEMA 4. O coñecemento científico TEMA 4 O coñecemento científico Guión do tema 2 1. O proceso do coñecemento Os apartados do tema 2. Que entendemos por ciencia? 3. Métodos, leis e teorías científicas 4. Filosofía contemporánea da ciencia

Más detalles

Informe sobre o financiamento de ONGs

Informe sobre o financiamento de ONGs Informe sobre o financiamento de ONGs Os datos a continuación presentados pertencen á Asociación Española de Fundraising (AEFr). Esta Asociación é unha organización non lucrativa cuxa misión é o desenvolvemento

Más detalles

ACTIVIDADES MÓDULO II

ACTIVIDADES MÓDULO II ACTIVIDADES MÓDULO II ACTIVIDADE 1. A IGUALDADE DE XÉNERO NO NOSO CONTORNO SOCIAL OBXECTIVOS Analizar as percepcións sociais sobre a igualdade entre mulleres e homes. Comprender o concepto de igualdade

Más detalles

C.-OS ELEMENTOS HUMANOS

C.-OS ELEMENTOS HUMANOS C.-OS ELEMENTOS HUMANOS 1.-A ESTRUTURA PESQUEIRA ESPAÑOLA A estrutura pesqueira española caracterízase polos seguintes trazos: A poboación pesqueira é escasa: preto de 33500 persoas en 2014, o que supón

Más detalles

CRÍTICA DA DOUTRINA PLATÓNICA

CRÍTICA DA DOUTRINA PLATÓNICA CRÍTICA DA DOUTRINA PLATÓNICA Mellor será, por ventura, en xeral, considerar e dubidar de todo canto se di; aínda que levara cabo esta conduta seranos dificultoso por ser amigo dos defensores das Ideas

Más detalles

Parte específica FILOSOFÍA E CIDADANÍA [CS.PE.A05] Páxina 1 de 8

Parte específica FILOSOFÍA E CIDADANÍA [CS.PE.A05] Páxina 1 de 8 Páxina 1 de 8 1. Formato da proba Formato A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas das que soamente unha é correcta. Puntuación 0,50 puntos por

Más detalles

TEMA 8: OS ESPAZOS DO SECTOR PRIMARIO

TEMA 8: OS ESPAZOS DO SECTOR PRIMARIO TEMA 8: OS ESPAZOS DO SECTOR PRIMARIO A.-O ESPAZO RURAL O espazo rural é o territorio non urbanizado da superficie terrestre no que se desenvolven as actividades agrícolas, gandeiras e forestais do ser

Más detalles

O PLAN DE EMPRESA PLAN DE RECURSOS HUMANOS... 2

O PLAN DE EMPRESA PLAN DE RECURSOS HUMANOS... 2 IES LUIS SEOANE CICLO SUPERIOR DE ADMINISTRACIÓN E FINANZAS Módulo: PROXECTO EMPRESARIAL Profesor: Francisco Álvarez Pérez O PLAN DE EMPRESA PLAN DE RECURSOS HUMANOS... 2 1. Recursos humanos necesarios:

Más detalles

C.- As fontes de enerxía

C.- As fontes de enerxía C.- As fontes de enerxía C.1.- Que son as fontes de enerxía? C.2.- Usa a información das páxinas 148 e 150 para facer un esquema clasificando as fontes de enerxía segundo a súa duración e a importancia

Más detalles

2.1. Escalas e cuestionarios empregados

2.1. Escalas e cuestionarios empregados 2.1. Escalas e cuestionarios empregados Os criterios que guiaron a elaboración dos instrumentos empregados foron, por unha banda, a súa finalidade (avaliación da docencia, das competencias do profesorado

Más detalles

BASES DO III PREMIO UNIVERSITARIO DE COMUNICACIÓN CIENTÍFICA

BASES DO III PREMIO UNIVERSITARIO DE COMUNICACIÓN CIENTÍFICA BASES DO III PREMIO UNIVERSITARIO DE COMUNICACIÓN CIENTÍFICA Caixabank e GCiencia, o portal da Ciencia Galega, convocan a terceira edición do Premio Universitario de Comunicación Científica Contar a Ciencia,

Más detalles

Edita: Xunta de Galicia Consellería de Educación e Ordenación Universitaria Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa

Edita: Xunta de Galicia Consellería de Educación e Ordenación Universitaria Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa Edita: Xunta de Galicia Consellería de Educación e Ordenación Universitaria Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa Ilustración: Óscar Villán Idea e textos: Colectivo Acatrotintas: Mayte Leis,

Más detalles

Para que non o vexamos tan negro

Para que non o vexamos tan negro Para que non o vexamos tan negro En África tanto a pobreza como a SIDA, a ablación e a violencia sexual teñen rostro de muller. Isto supón unha clara violación dos DDHH fronte a cal se alzan algunhas voces,

Más detalles

O 93,1% dos galegos de 16 ou máis anos manifesta estar preocupado polo medio ambiente e un 19,1% participar en actividades relacionadas

O 93,1% dos galegos de 16 ou máis anos manifesta estar preocupado polo medio ambiente e un 19,1% participar en actividades relacionadas Enquisa social 2008: fogares e medio ambiente NOTA DE PRENSA O 93,1% dos galegos de 16 ou máis anos manifesta estar preocupado polo medio ambiente e un 19,1% participar en actividades relacionadas O IGE

Más detalles

Guía de propostas didácticas para docentes SECUNDARIA, BACHARELATO, FP DE GRADO MEDIO E ENSINAS ESPECIAIS

Guía de propostas didácticas para docentes SECUNDARIA, BACHARELATO, FP DE GRADO MEDIO E ENSINAS ESPECIAIS Guía de propostas didácticas para docentes SECUNDARIA, BACHARELATO, FP DE GRADO MEDIO E ENSINAS ESPECIAIS Esta pequena guía inclúe unha serie de actividades para traballar a temática do consumo responsable

Más detalles

N: TRANSPORTE NOS ANIMAIS

N: TRANSPORTE NOS ANIMAIS NUTRICIÓN: N: TRANSPORTE NOS ANIMAIS Carmen Cid Manzano. Departamento Bioloxía e Xeoloxía. Os animais que teñen unha dixestión intracelular e realizan o intercambio gaseoso célula a célula, como son as

Más detalles

AS SECCIÓNS BILINGÜES A IMPLANTACIÓN DO PORTUGUÉS NO ENSINO REGRADO GALEGO

AS SECCIÓNS BILINGÜES A IMPLANTACIÓN DO PORTUGUÉS NO ENSINO REGRADO GALEGO AS As SECCIÓNS seccións BILINGÜES bilingües A a IMPLANTACIÓN implantación DO do portugués PORTUGUÉS NO no ENSINO ensino REGRADO regrado galego GALEGO AS SECCIÓNS BILINGÜES A IMPLANTACIÓN DO PORTUGUÉS NO

Más detalles

Idea e texto: Fina Mosquera Roel Ilustracións: Ana Sánchez Moreno Fotografía: Miguel Sánchez Ortiz

Idea e texto: Fina Mosquera Roel Ilustracións: Ana Sánchez Moreno Fotografía: Miguel Sánchez Ortiz XUNTA DE GALICIA Colección: A Vida no mar salgado Idea e texto: Fina Mosquera Roel Ilustracións: Ana Sánchez Moreno Fotografía: Miguel Sánchez Ortiz Edita: XUNTA DE GALICIA Consellería de Pesca e Asuntos

Más detalles

MAPA DE RECURSOS: Oficinas de Emprego, Puntos de Información Multimedia e Entidades Colaboradoras en Captación de Ofertas

MAPA DE RECURSOS: Oficinas de Emprego, Puntos de Información Multimedia e Entidades Colaboradoras en Captación de Ofertas ASOCIACION IMPULSORA DO PACTO TERRITORIAL DE EMPREGO DE BARBANZA-NOIA ASOCIACIÓN IMPULSORA DO PACTO TERRITORIAL DE EMPREGO DO BARBANZA-NOIA UNIDADES DE PROMOCIÓN E DESENVOLVEMENTO MAPA DE RECURSOS: Oficinas

Más detalles

O VOLUNTARIADO E A INMIGRACIÓN Inmigración, xuventude e Voluntariado

O VOLUNTARIADO E A INMIGRACIÓN Inmigración, xuventude e Voluntariado O VOLUNTARIADO E A INMIGRACIÓN Inmigración, xuventude e Voluntariado Q-42g Dende o Voluntariado, ofrecemos unha iniciativa ós centros que como un feito xa habitualatópanse na situación de acoller alumnado

Más detalles

CUESTIONARIO PARA O SECTOR CIENCIA-COÑECEMENTO-CREATIVO DO SECTOR SAÚDE, BENESTAR E VIDA

CUESTIONARIO PARA O SECTOR CIENCIA-COÑECEMENTO-CREATIVO DO SECTOR SAÚDE, BENESTAR E VIDA CUESTIONARIO PARA O SECTOR CIENCIA-COÑECEMENTO-CREATIVO DO SECTOR SAÚDE, BENESTAR E VIDA Nome da organización: Nome da persoa de contacto: Data: 1. Benestar 2. Saúde 3. Vida (nale a/as área/s que corresponda)

Más detalles

A sociedade da información. Tema 1

A sociedade da información. Tema 1 A sociedade da información Tema 1 As tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) Denomínanse Tecnoloxías da Información e as Comunicacións (TIC) ó conxunto de tecnoloxías que permiten a adquisición,

Más detalles

INFORME SOBRE A POBREZA EN GALICIA

INFORME SOBRE A POBREZA EN GALICIA INFORME SOBRE A POBREZA EN GALICIA Seguimento do indicador de risco de pobreza e exclusión social en Galicia 2009-2014 REDE GALEGA CONTRA A POBREZA (EAPN-Galicia) Outubro 2015 GALICIA TAXA AROPE (TAXA

Más detalles

Proba de acceso aos ciclos superiores. Estructura da Proba. Cualificación e Certificación. Exención da parte específica

Proba de acceso aos ciclos superiores. Estructura da Proba. Cualificación e Certificación. Exención da parte específica Proba de acceso aos ciclos superiores O acceso mediante proba é un dos modos de acceso aos ciclos superiores. Resérvanse o 20 % das prazas para alumnos da proba. As probas de acceso a ciclos formativos

Más detalles

ITINERARIOS SMART CORUÑA SMART CITY

ITINERARIOS SMART CORUÑA SMART CITY ITINERARIOS SMART CORUÑA SMART CITY Manual de usuario 1. INTRODUCIÓN 3 2. ACCESO PÚBLICO 4 2.1. CONTROL... 5 2.2. NAVEGACIÓN... 6 2.2.1. NAVEGACIÓN POR MAPA... 6 2.2.2. NAVEGACIÓN POR MINIATURA... 6 2.2.3.

Más detalles

Seminario de Planificación Empresarial

Seminario de Planificación Empresarial Seminario de Planificación Empresarial Con Perspectiva de Xénero Matrícula Gratuita Acción seleccionada no marco dun programa operativo cofinanciado polo FSE coa colaboración da Xunta de Galicia OBXECTIVOS

Más detalles

A ACTIVIDADE ECONÓMICA

A ACTIVIDADE ECONÓMICA A ACTIVIDADE ECONÓMICA I.- ACTIVIDADE ECONÓMICA. 1. Concepto: Conxunto de actividades que o ser humano realiza para satisfacer as súas necesidades, tanto básicas ( alimento, vestido, vivenda, enerxía,

Más detalles

BIOELEMENTOS. Carmen Cid Manzano. I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía.

BIOELEMENTOS. Carmen Cid Manzano. I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía. BIOELEMENTOS Carmen Cid Manzano I.E.S. Otero Pedrayo.. Departamento Bioloxía e Xeoloxía. Que compartimos todos os seres vivos? I.E.S. Otero Pedrayo. E. Coli A análise química da materia viva revela que

Más detalles

Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte

Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte Pacto Territorial de Emprego Costa da Morte Afiliación 1º Trimestre 21 ÍNDICE Evolución afiliacións 28 29 21 Composición das afiliacións Variación interanual afiliacións 29 21 Variación intermensual afiliacións

Más detalles

DIVERSIDADE AFECTIVA E SEXUAL NA AULA

DIVERSIDADE AFECTIVA E SEXUAL NA AULA DIVERSIDADE AFECTIVA E SEXUAL NA AULA PRIMARIA Actividades para traballar a diversidade afectiva e sexual na aula www.stegsindicato.org ACTIVIDADE 1 COMEZAMOS POR UN CONTIÑO Ler un conto: TITIRITESA Actividade

Más detalles

C.- OS FACTORES DE PRODUCIÓN (páx )

C.- OS FACTORES DE PRODUCIÓN (páx ) C.- OS FACTORES DE PRODUCIÓN (páx. 98-101) C.1.- Que son os factores de produción? Indica cales son. Os factores de produción son os recursos básicos que utilizan as empresas para levar a cabo a súa actividade

Más detalles

NORMATIVA DE RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS POR ACTIVIDADES EN TITULACIÓNS OFICIAIS DE GRAO (Acordo do Consello de Goberno do 20 de abril de 2009)

NORMATIVA DE RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS POR ACTIVIDADES EN TITULACIÓNS OFICIAIS DE GRAO (Acordo do Consello de Goberno do 20 de abril de 2009) NORMATIVA DE RECOÑECEMENTO DE CRÉDITOS POR ACTIVIDADES EN TITULACIÓNS OFICIAIS DE GRAO (Acordo do Consello de Goberno do 20 de abril de 2009) Motivación A Lei Orgánica 6/2001, de 21 de decembro de Universidades,

Más detalles

Pasamos polo mercadillo para deixar o noso kilo de comida e o xoguete/libro no espazo de troco.

Pasamos polo mercadillo para deixar o noso kilo de comida e o xoguete/libro no espazo de troco. EVENTO Tic tac O Pino ACCIÓNS DESENVOLVIDAS DÍA 5 DE MARZO: Actividade no centro educativo CPI Camiño de Santiago. Unha educadora social (Viviana Varela Novo) e a mascota do proxecto (Tic Tac), entraron

Más detalles

Unidade 3. A terra que pisamos

Unidade 3. A terra que pisamos Unidade 3 A terra que pisamos As capas do planeta Terra Como ben sabes, o noso planeta Terra está dividido en 3 grandes capas: hidrosfera (agua), atmosfera (aire) e xeosfera (terra). ATMOSFERA XEOSFERA

Más detalles

PROPOSTA DO COMITÉ DE EMPRESA DE PONTEVEDRA DA CARREIRA PROFESIONAL PARA O PAS LABORAL DA UNIVERSIDADE DE VIGO

PROPOSTA DO COMITÉ DE EMPRESA DE PONTEVEDRA DA CARREIRA PROFESIONAL PARA O PAS LABORAL DA UNIVERSIDADE DE VIGO PROPOSTA DO COMITÉ DE EMPRESA DE PONTEVEDRA DA CARREIRA PROFESIONAL PARA O PAS LABORAL DA UNIVERSIDADE DE VIGO Tanto a Lei da función pública coma a Lei do emprego público de Galicia, establecen que os

Más detalles

TEMA 2 OS ANIMAIS 1.- CARACTERÍSTICAS

TEMA 2 OS ANIMAIS 1.- CARACTERÍSTICAS TEMA 2 OS ANIMAIS 1.- CARACTERÍSTICAS Son seres vivos pluricelulares organizados e heterótrofos. Aínda que son moi disitintos comparten tres características: A Simetría: Poderíanse dividir en dúas partes

Más detalles

Dereitos e deberes. Co financiamento de:

Dereitos e deberes. Co financiamento de: Dereitos e deberes Co financiamento de: Dereitos e deberes do empresario Calquera empresario ou autónomo que contrate a traballadores por conta allea terá con eles obrigacións en materia de prevención

Más detalles

Que son os orzamentos participativos da Deputación de Lugo?

Que son os orzamentos participativos da Deputación de Lugo? Que son os orzamentos participativos da Deputación de Lugo? É un proceso a través do que todos os cidadáns da provincia de Lugo contribúen ca súa opinión a determinar as necesidades prioritarias e as áreas

Más detalles

A DEDICACIÓN EXCLUSIVA AO SERVIZO PÚBLICO DOS PROFESIONAIS SANITARIOS DO SERVIZO GALEGO DE SAÚDE.

A DEDICACIÓN EXCLUSIVA AO SERVIZO PÚBLICO DOS PROFESIONAIS SANITARIOS DO SERVIZO GALEGO DE SAÚDE. A DEDICACIÓN EXCLUSIVA AO SERVIZO PÚBLICO DOS PROFESIONAIS SANITARIOS DO SERVIZO GALEGO DE SAÚDE. Fomento da dedicación exclusiva ao servizo público É un dos puntos do acordo de Goberno da Xunta de Galicia

Más detalles

Carmen Cid Manzano e Emilia Nogueiras Hermida Ciencias para o mundo contemporáneo I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía

Carmen Cid Manzano e Emilia Nogueiras Hermida Ciencias para o mundo contemporáneo I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía CÉLULAS NAI Carmen Cid Manzano e Emilia Nogueiras Hermida Ciencias para o mundo contemporáneo I.E.S. Otero Pedrayo.. Departamento Bioloxía e Xeoloxía Células nai (stem células) As células nai son as que

Más detalles

En que consiste a clonación terapéutica e a reproductiva? Que ten que ver a clonación coas células nai?

En que consiste a clonación terapéutica e a reproductiva? Que ten que ver a clonación coas células nai? A CLONACIÓN Que son as células nai? Que é clonación? En que consiste a clonación terapéutica e a reproductiva? Que ten que ver a clonación coas células nai? Clonación: proceso encamiñado á obtención dun

Más detalles

CARACTERISTICAS DOS SERES VIVOS

CARACTERISTICAS DOS SERES VIVOS CARACTERISTICAS DOS SERES VIVOS Carmen Cid Manzano I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía. SERES VIVOS Sistemas abertos organizados, que realizan intercambios de materia e enerxía

Más detalles

OBXECTIVOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN CIENCIAS NATURAIS 1º ESO

OBXECTIVOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN CIENCIAS NATURAIS 1º ESO E CIENCIAS NATURAIS 1º ESO UNIDADE 1: A Terra no universo 1. Coñece-las características dos modelos xeocéntrico e heliocéntrico. 2. Sabe-las características fundamentais dos compoñentes do sistema solar.

Más detalles

Hai accesos directos ás ensinanzas profesionais de artes plásticas de réxime especial?

Hai accesos directos ás ensinanzas profesionais de artes plásticas de réxime especial? S MÁIS COMÚNS SOBRE AS ENSINANZAS DE ARTES PLÁSTICAS DE RÉXIME ESPECIAL E OS ESTUDOS SUPERIORES DE DESEÑO E DE CONSERVACIÓN E RESTAURACIÓN DE BENS CULTURAIS PREGUNTA Que son os estudos superiores de artes?

Más detalles

Informe sobre os fogares compostos por persoas maiores de 64 anos.

Informe sobre os fogares compostos por persoas maiores de 64 anos. Informe sobre os fogares compostos por persoas maiores de 64 anos. ÍNDICE Poboación total 2016... 4 Poboación maior de 64 anos en Galicia.... 4 Poboación maior de 64 anos en A Coruña... 5 Poboación maior

Más detalles

C.S.I. CENTRO SOLIDARIO DE INVESTIGACIÓN: Buscando desperdicios

C.S.I. CENTRO SOLIDARIO DE INVESTIGACIÓN: Buscando desperdicios C.S.I. CENTRO SOLIDARIO DE INVESTIGACIÓN: Buscando desperdicios Con esta actividad pretendemos A partir dunha sinxela investigación na casa, reflexionar sobre a cantidade de alimentos que desperdiciamos

Más detalles

Programa de Vacacións IMSERSO - FADEMGA Plena inclusión Galicia

Programa de Vacacións IMSERSO - FADEMGA Plena inclusión Galicia Programa de Vacacións IMSERSO - FADEMGA Plena inclusión Galicia 2015-2016 Programa de Vacacións IMSERSO FADEMGA Plena inclusión Galicia 2015-2016 IMSERSO: é unha entidade do estado, que fai programas,

Más detalles

INFORME DO PARO REXISTRADO DECEMBRO DE 2009

INFORME DO PARO REXISTRADO DECEMBRO DE 2009 INFORME DO PARO REXISTRADO DECEMBRO DE 2009 Secretaría de Emprego, Economía Social e Autoemprego do S. N. de CC OO de Galicia Elaborado por: Rede de Técnicos de Emprego Informe de paro N.º 36 / Decembro

Más detalles

XORNADAS DE ORIENTACIÓN LABORAL

XORNADAS DE ORIENTACIÓN LABORAL XORNADAS DE ORIENTACIÓN LABORAL ( Departamento de FOL) Ao longo dunha semana, pasaron polo centro economistas, emprendedoras, sindicalistas, seleccionadores de recursos humanos e docentes, que achegaron

Más detalles

PROGRAMAS DA ADMINISTRACIÓN DA XUNTA DE GALICIA PARA O FOMENTO DA EDUCACIÓN AMBIENTAL NA ETAPA DE EDUCACIÓN PRIMARIA

PROGRAMAS DA ADMINISTRACIÓN DA XUNTA DE GALICIA PARA O FOMENTO DA EDUCACIÓN AMBIENTAL NA ETAPA DE EDUCACIÓN PRIMARIA PROGRAMAS DA ADMINISTRACIÓN DA XUNTA DE GALICIA PARA O FOMENTO DA EDUCACIÓN AMBIENTAL NA ETAPA DE EDUCACIÓN PRIMARIA Ourense, xullo 2017 Este relatorio forma parte dunha investigación máis ampla levada

Más detalles

AS MEDIDAS DE SEGURIDADE ACCIÓNS PREVENTIVAS

AS MEDIDAS DE SEGURIDADE ACCIÓNS PREVENTIVAS AS MEDIDAS DE SEGURIDADE ACCIÓNS PREVENTIVAS No novo Código Penal, ademais dos criterios para determinar a inimputabilidade, regúlanse as accións legais que se poidan adoptar unha vez ditada unha sentenza

Más detalles

BIBLIOTECA DE GALICIA. Del 5 de diciembre 2015 al 24 de enero Lino. González Rubido: un dibujante olvidado en la prensa compostelana

BIBLIOTECA DE GALICIA. Del 5 de diciembre 2015 al 24 de enero Lino. González Rubido: un dibujante olvidado en la prensa compostelana BIBLIOTECA DE GALICIA Del 5 de diciembre 2015 al 24 de enero 2016 Lino González Rubido: un dibujante olvidado en la prensa compostelana Se sabe muy poco de la vida y la obra de este dibujante. Nació en

Más detalles

coñecer a tuberculose

coñecer a tuberculose coñecer a tuberculose que é a tuberculose? A tuberculose é unha enfermidade infecciosa e contaxiosa causada por unha micobacteria, tamén chamada bacilo de Koch. A maioría das veces a enfermidade afecta

Más detalles

(Campus de Vigo) Actividade física e saúde: Ximnasia de mantemento. Programa de Formación Permanente do Profesorado. Universidade de Vigo

(Campus de Vigo) Actividade física e saúde: Ximnasia de mantemento. Programa de Formación Permanente do Profesorado. Universidade de Vigo Actividade física e saúde: Ximnasia de mantemento (Campus de Vigo) Programa de Formación Permanente do Profesorado Novembro 2006 Universidade de Vigo Vicerreitoría de Formación e Innovación Educativa Edificio

Más detalles

2.4. Os seres vivos e a paisaxe

2.4. Os seres vivos e a paisaxe Ecosistema Comunidade ou biocenose O conxunto dos seres vivos do ecosistema ou compoñentes bióticos. Cada especie diferente que vive nun ecosistema forma unha poboación. Biótopo O espazo físico natural

Más detalles

Plan Municipal de Emprego 2012 Concello do Porriño

Plan Municipal de Emprego 2012 Concello do Porriño 123 ACCIÓN 3: Acción Formativas para Desempregados (AFD) As acción formativas para desempregados é unha das accións mais importantes dentro das políticas activas de emprego, xa que facilitan o traballador

Más detalles

COMPLEMENTO POR MATERNIDADE NAS PENSIÓNS CONTRIBUTIVAS DA SEGURIDADE SOCIAL

COMPLEMENTO POR MATERNIDADE NAS PENSIÓNS CONTRIBUTIVAS DA SEGURIDADE SOCIAL COMPLEMENTO POR MATERNIDADE NAS PENSIÓNS CONTRIBUTIVAS DA SEGURIDADE SOCIAL Aplicable ás pensións recoñecidas a partires do 1 de xaneiro de 2016 páx. 2 Complemento de maternidade nas pensións contributivas

Más detalles

Pequena guia de acollida na Facultade

Pequena guia de acollida na Facultade Pequena guia de acollida na Facultade Este folleto é unha referencia rápida para a xente que comeza nesta facultade. Da información sobre cousas que podedes necesitar para comezar a desenvolvervos nela,

Más detalles

b) Normas con arreglo ás que se desenvolve o traballo.

b) Normas con arreglo ás que se desenvolve o traballo. INFORME ADICIONAL AO DE AUDITORIA DAS CONTAS ANUAIS I. INTRODUCIÓN. a) Órgano que emite o informe. A Intervención Xeral da Comunidade Autónoma a través da Subdirección Xeral de Control Financeiro Permanente,

Más detalles

En TRASCOS celebraron el dia del Síndrome de Asperger- 18 de febrero de 2017.

En TRASCOS celebraron el dia del Síndrome de Asperger- 18 de febrero de 2017. Un total de 41 jóvenes, escolarizados en centros tradicionales de Ourense, se beneficiarán del convenio para mejorar la formación del profesorado firmado entre la Federación Autismo Galicia y la Consellería

Más detalles

RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS NO LABO- RATORIO DE BIOLOXÍA

RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS NO LABO- RATORIO DE BIOLOXÍA XII Congreso de Enciga 39 BIOLOXÍA E XEOLOXÍA RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS NO LABO- RATORIO DE BIOLOXÍA DÍAZ DE BUSTAMANTE, Joaquín JIMÉNEZ ALEIXANDRE, María Pilar Dpto. Didáctica das Ciencias Experimentais

Más detalles

Guía buscar revistas-e

Guía buscar revistas-e Guía buscar revistas-e 14/07/2008 Guía buscar revistas-e Páxina 1 de 8 ÍNDICE 1. INTRODUCIÓN...3 2. BUSCA POR TÍTULO...3 3. BUSCA CO ÍNDICE A-Z...4 4. BUSCA POR MATERIA... 4 5. BUSCA AVANZADA...5 6. LOCALIZADOR

Más detalles

COLEGIO NUESTRA SEÑORA DEL ROSARIO. I.S. Hijas de la Natividad de María

COLEGIO NUESTRA SEÑORA DEL ROSARIO. I.S. Hijas de la Natividad de María BLOQUE 1. SENTIDO RELIXIOSO DO HOME Deus pai da humanidade quere a nosa felicidade. Identifica na propia vida o desexo de ser feliz. Toma conciencia e expresa os momentos e as cousas que lle fan feliz

Más detalles

Os maiores e as TIC ANO 2011

Os maiores e as TIC ANO 2011 SI Os maiores e as TIC ANO 2011 1 Índice I Introdución Páxina 3 2. II Os maiores e o uso de ordenador 5 III 3. IV Os maiores e o uso de Internet e comercio electrónico Os maiores e a Administración electrónica

Más detalles

Editar (podedes consultar ademáis o manual de OJS en

Editar (podedes consultar ademáis o manual de OJS en Editar (podedes consultar ademáis o manual de OJS en http://pkp.sfu.ca/ojs/docs/userguide/2.3.3/es/sectioneditorediting.html) Aquí podemos: Facer a corrección gramatical, lingüística...: non é obrigatorio

Más detalles

HOMENAXE A MARTIN GARDNER

HOMENAXE A MARTIN GARDNER HOMENAXE A MARTIN GARDNER O pasado 22 de maio morreu en Oklahoma (Estados Unidos), aos 95 anos de idade, o famoso divulgador científico Martin Gardner. É difícil atopar unha biblioteca, por moi pequena

Más detalles

PRESENTACIÓN DAS ACCIONS A DESENVOLVER POLO CONCELLO DE LUGO DENTRO DO PROXECTO MURALLA DIGITAL

PRESENTACIÓN DAS ACCIONS A DESENVOLVER POLO CONCELLO DE LUGO DENTRO DO PROXECTO MURALLA DIGITAL Aplicación de las TIC a la puesta en valor del Patrimonio Cultural e Histórico PRESENTACIÓN DAS ACCIONS A DESENVOLVER POLO CONCELLO DE LUGO DENTRO DO PROXECTO MURALLA DIGITAL Lugo, 30 de novembro de 2011

Más detalles

C.- Os factores condicionantes da actividade agraria

C.- Os factores condicionantes da actividade agraria C.- Os factores condicionantes da actividade agraria C.1.- Cales son os factores condicionantes da actividade agraria? (páx. 120 e 122) Os factores condicionantes das son: - Factores físicos: as teñen

Más detalles

ACOLLEMENTO FAMILIAR En familia, por dereito. Dossier Informativo 2015

ACOLLEMENTO FAMILIAR En familia, por dereito. Dossier Informativo 2015 En familia, por dereito Dossier Informativo 2015 QUE É O ACOLLEMENTO? O acollemento familiar é unha forma de coidado alternativo que prevé o sistema de protección á infancia, baseado na solidariedade da

Más detalles

INFORME SOBRE O EPISODIO DE SECA

INFORME SOBRE O EPISODIO DE SECA INFORME SOBRE O EPISODIO DE SECA 2011-2012 Data edición: 10-04-2012 Resumo Estamos inmersos nun episodio de seca que comezou coa extraordinaria escaseza de precipitacións na primavera e inicio do verán

Más detalles

1.- CRITERIOS DE PROMOCIÓN 2.- MÍNIMOS ESIXIBLES 3.- INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN MÍNIMOS ESIXIBLES 2º CURSO DE PRIMARIA 1

1.- CRITERIOS DE PROMOCIÓN 2.- MÍNIMOS ESIXIBLES 3.- INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN MÍNIMOS ESIXIBLES 2º CURSO DE PRIMARIA 1 1.- CRITERIOS DE PROMOCIÓN Ao final do curso, e como consecuencia do proceso de avaliación, tomaranse a decisión se promociona ao seguinte curso. A decisión de promoción de curso a adoptará o equipo de

Más detalles

INSTRUCIÓNS XERAIS PARA A FERRAMENTA DE AXUDA A CUMPRIMENTACIÓN DE SOLICITUDES.

INSTRUCIÓNS XERAIS PARA A FERRAMENTA DE AXUDA A CUMPRIMENTACIÓN DE SOLICITUDES. INSTRUCIÓNS XERAIS PARA A FERRAMENTA DE AXUDA A CUMPRIMENTACIÓN DE SOLICITUDES. ÍNDICE INSTRUCIÓNS XERAIS PARA A FERRAMENTA DE AXUDA A CUMPRIMENTACIÓN DE SOLICITUDES...1 INTRODUCIÓN...1 ACCESO Á APLICACIÓN...2

Más detalles

A memoria nos teléfonos android

A memoria nos teléfonos android A memoria nos teléfonos android En ocasións, non temos moi claro que iso da memoria nos móbiles, porque vemos mensaxes como que non hai espazo, incluso despois de mercar unha tarxeta de memoria. Velaquí

Más detalles

ÁREA: CIENCIAS DA NATUREZA

ÁREA: CIENCIAS DA NATUREZA 2.016 2.017 ÁREA: CIENCIAS DA NATUREZA CURSO: SEXTO ETAPA: PRIMARIA Rúa Pi y Margall 58 36202 VIGO Telf.: 986 22 95 20 Fax: 986 43 47 61 Página 1 de 8 UNIDADE 1: OS SERES VIVOS 1. Diferenciar as características

Más detalles

REUNIÓN DO 23 DE MAIO DE

REUNIÓN DO 23 DE MAIO DE REUNIÓN DO 23 DE MAIO DE 2017 A 21ª reunión do Consello Económico do MMO tivo lugar o 23 de maio de 2017, coa participación de especialistas das distintas etapas da cadea de subministración de leite: CEJA

Más detalles

INDUSTRIA 4.0. PROXECTO DE CAPACITACIÓN EN TECNOLOXÍAS, METODOLOXÍAS OU TÉCNICAS RELACIONADAS COA. Organiza:

INDUSTRIA 4.0. PROXECTO DE CAPACITACIÓN EN TECNOLOXÍAS, METODOLOXÍAS OU TÉCNICAS RELACIONADAS COA. Organiza: PROXECTO DE CAPACITACIÓN EN TECNOLOXÍAS, METODOLOXÍAS OU TÉCNICAS RELACIONADAS COA INDUSTRIA 4.0. Organiza: Financiado Cofinanciado CONSELLERÍA DE ECONOMÍA, EMPREGO E INDUSTRIA FONDO SOCIAL EUROPEO O FSE

Más detalles

A cohesión textual. Unha aproximación. Algúns exemplos están adaptados de XABIER MOURIÑO: Curso de técnicas de expresión escrita, Tambre.

A cohesión textual. Unha aproximación. Algúns exemplos están adaptados de XABIER MOURIÑO: Curso de técnicas de expresión escrita, Tambre. A cohesión textual Unha aproximación Algúns exemplos están adaptados de XABIER MOURIÑO: Curso de técnicas de expresión escrita, Tambre. Que é a cohesión textual? É a propiedade máis importante dun texto?

Más detalles

AFONDAMENTO EN INGLÉS

AFONDAMENTO EN INGLÉS OPTATIVAS EN I BACH AFONDAMENTO EN INGLÉS Para o vindeiro curso, o departamento oferta a materia de afondamento en inglés nos cursos 1º e 2º de BAC, cunha hora á semana. Veremos contidos que por falta

Más detalles

Enlaza Vigo contra a violencia de xénero

Enlaza Vigo contra a violencia de xénero Enlaza Vigo. Cadea humana contra a Violencia de Xénero 25 de Novembro de 2011 Introdución: A Violencia de Xénero deixou de ser un fenómeno invisible en España en 2003. Naquel ano o Goberno de España comezou

Más detalles

COMO ENSINAR A MEU FILLO A SER RESPONSABLE NO FOGAR (de 2 a 12 anos)

COMO ENSINAR A MEU FILLO A SER RESPONSABLE NO FOGAR (de 2 a 12 anos) COMO ENSINAR A MEU FILLO A SER RESPONSABLE NO FOGAR (de 2 a 12 anos) É moi frecuente oír nais e pais cousas como: "Na casa non fai nada", Esquece todo". "Se non estou enriba, non estuda". "Ten o seu cuarto

Más detalles

1. Formato da proba [CS.PE.A05]

1. Formato da proba [CS.PE.A05] Páxina 1 de 8 1. Formato da proba Formato A proba constará de 20 cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0,50

Más detalles

reclamamos Tarefa final: escribir unha carta para a Administración de xeito correcto

reclamamos Tarefa final: escribir unha carta para a Administración de xeito correcto Tarefa final: escribir unha carta para a Administración de xeito correcto obxectivos Redactar comunicados oficiais Mostrar malestar e agradecemento de xeito formal Comparar ideas, argumentos e puntos de

Más detalles

Fundación Refuxio de Animais

Fundación Refuxio de Animais Fundación Refuxio de Animais A Fundación inicia a súa traxectoria en decembro do 2006 trátase dunha entidade sen ánimo de lucro está presidida polo alcalde do concello de Santiago de Compostela está financiada

Más detalles

UNHA ECONOMÍA GLOBALIZADA A ORGANIZACIÓN DA ECONOMÍA MUNDIAL

UNHA ECONOMÍA GLOBALIZADA A ORGANIZACIÓN DA ECONOMÍA MUNDIAL UNHA ECONOMÍA GLOBALIZADA A ORGANIZACIÓN DA ECONOMÍA MUNDIAL ACTIVIDADE ECONÓMICA ACTIVIDADE ECONÓMICA Busca satisfacer as necesidades e desexos a través de bens e servizos a cambio dunha ganancia. No

Más detalles

Todo aquelo que se emprega na produción de bens e servizos

Todo aquelo que se emprega na produción de bens e servizos Todo aquelo que se emprega na produción de bens e servizos Terra Traballo Capital Factor terra Proveñen da natureza. Concepto tradicional TERRA Concepto actual RECURSOS NATURAIS Terreos cultivables Terreos

Más detalles

c o n m i c r o c h i p s

c o n m i c r o c h i p s 1 Identif i cación c o n m i c r o c h i p s 2 INFORMACIÓN PARA PAIS E EDUCADORES Ter unha mascota supón unha gran responsabilidade. Ademais de mantela sa e feliz, debemos garantir a súa seguridade e a

Más detalles

A Lei da Dependencia. Cara onde imos?

A Lei da Dependencia. Cara onde imos? A Lei da Dependencia. Cara onde imos? DEPENDENCIA A SITUACIÓN DE LARGA DURACIÓN NA QUE SE ATOPAN AS PERSOAS QUE, POR RAZÓNS DERIVADAS DA IDADE, A ENFERMIDADE OU A DISCAPACIDADE, E LIGADAS Á FALTA OU Á

Más detalles

OE 1.4. Atención ao benestar social

OE 1.4. Atención ao benestar social 2.3.4. OE 1.4. Atención ao benestar social Este Obxectivo Estratéxico persegue, principalmente, conseguir a satisfacción das necesidades das persoas con dependencia ou con discapacidade, e da xuventude.

Más detalles

TECIDO NERVIOSO. neurona dendritas. axón

TECIDO NERVIOSO. neurona dendritas. axón TECIDO NERVIOSO núcleo É moi facil de diferenciar polas súas especialísimas s. Con prolongacións de 2 tipos: as dendritas numerosas e ramificadas. e o axón que é un só e lineal. axón neurona dendritas

Más detalles

DINAMO producións. Catálogo de espectáculos 2010

DINAMO producións. Catálogo de espectáculos 2010 DINAMO producións Catálogo de espectáculos 2010 Ás Andadas DINAMOteatro Ás Andadas Xénero: Comedia (adultos) Duración: 60 minutos Tipo de público: todos os públicos Elenco: Pedro Brandariz Gómez Felipe

Más detalles