TEMA 4 O coñecemento científico
Guión do tema 2 1. O proceso do coñecemento Os apartados do tema 2. Que entendemos por ciencia? 3. Métodos, leis e teorías científicas 4. Filosofía contemporánea da ciencia
O estudo do coñecemento humán dende a filosofía 3 Dous temas de estudo Coñecemento en xeral Coñecemento da ciencia ou científico GNOSEOLOXÍA ( gnoseo ) EPISTEMOLOXÍA ( episteme )
Tema 4: a Gnoseoloxía 4 1. O proceso de coñecemento 1.1. Coñecemento sensible e intelectual 1.2. A experiencia 1.3. Percepción, abstracción e conceptualización
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A orixe do coñecemento: Racionalismo/Empir. 5 RACIONALISMO (de razón ou entendemento ) Platón (IV A.C.) Descartes (XVII) a nosa razón ten ideas ou coñecementos innatos garanten a súa obxectividade
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A orixe do coñecemento 6 EMPIRISMO ( empeiría : experiencia, sensación Locke (XVII) Hume (XVIII) non hai ideas innatas na mente a percepción da experiencia é a fonte de coñecemento
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A orixe do coñecemento 7 Coincidencias das dúas teorías: o coñecemento é unha captación inmediata (intuición), sen mediar proceso: Racionalismo: captación das ides innatas, non dos obxectos èintuición racional Emprirismo: captación da sensación de experiencia è intuición sensible
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A orixe do coñecemento 8 Inconvenientes das dúas teorías: Racionalismo: o coñecemento non é a priori, é decir, independente da experiencia e baseado só en ideas innatas Empirismo: resulta inxenuo afirmar que o coñecemento é simple receptividade pasica de sensacións externos
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A proposta unificadora de Kant 9 Kant (XVIII) PROPÓN UHNA SÍNTESE ENTRE: O Racionalismo O Empirismo Aceptar e rexeitar algo de cada unha das dúas teorías resultando algo novidoso e conciliador
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A proposta unificadora de Kant 10 No coñecemento hai dous procesos: os datos da percepción procedentes da experiencia, son elaborados e articulados mediante formas a priori da sensibilidade (espacio e tempo)è FENÓMENO os fenómenos son, a súa vez, son ordenados mediante os conceptos apriori do entendemento (categorías) è COÑECEMENTO OBXECTIVO
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A proposta unificadora de Kant 11 COÑECEMENTO é unha síntese de espacio + tempo + categorías posto polo home ordenan a experiencia sensible
1.1. Coñecemento sensible e cto. intelectual n A proposta unificadora de Kant - DISTINCIÓN: 12 Coñecemento sensible recibir os datos sensoriais que son configurados... formas a priori de espazo e tempo: PERCEPCIÓNS Coñecemento intelectual ordenar as percepción mediante... categorías ou conceptos a priori: COÑECEMENTO OBXECTIVO
1.2. A experiencia n O coñecemento sensible 13 Coñecemento sensible = experiencia Diferenciar entre: experiencia da vida experiencia no coñecemento: fonte de coñecemento Dous tipos de experiencia: interna: autopercepción psicolóxica externa: observación dos sentidos
1.2. A experiencia n A experiencia científica diferenciar entre: 14 conocimiento empírico constatar feitos da experiencia establecer relacións entre eles experiencia científica explicar os feitos determinando as súas causas que os fan posible proceso: observación hipótese experimento.
1.2. A experiencia n Percepción, abstracción,conceptualización 15 Percepción: proceso polo que un estímulo captado polos sentidos adquire significado cognitivo polo tanto: estímulo (enerxía física que afecta a un sentido) + significado (organizado) = percepción
1.2. A experiencia n Percepción, abstracción,conceptualización 16 Abstracción: operación do entendemento polo que a partir da percepción se separa oo concreta unha característica esencial da mesma Función: universalizar obxectos e elaborar conceptos (os nomes comúns)
1.2. A experiencia n Percepción, abstracción,conceptualización 17 Conceptos: son ideas abstractas, pero tamén poden ser calquera procedemento semántico (significado ou signos dos obxectos) que faga posible a descrición e clasificación dos obxectos (=ábrese a porta a outros modos de dar significado na linguaxe)
Tema 4: a Epistemoloxía 18 2. Que entendemos por ciencia? 2.1. Características do cto. científico 2.2. Clasificación das ciencias 2.3. Ciencia e sociedade
2. Que entendemos por ciencia? 2.1. Características do coñeceto. científico 19 Definición de coñecemento científico aquel tipo coñecemento obtido por procedementos da ciencia coñecementos fundados e verificados de modo que calquera os considera válidos e verdadeiros en concreto, conxunto de teorías que os científicos aceptan como científicos, e que teñen un valor universal unha vez formulados teñen vida autónoma e independente
2. Que entendemos por ciencia? 2.1. Características do coñeceto. científico 20 racional e obxectivo refírese a feitos, regulares e predictivos verificación ou refuración por procesos específicos experimental método: observación, experimentación e inferencia os resultados contrástanse cos feitos sistemático xerarquía: hipóteses, leis e teorías aspira a facer prediccións de carácter xeral público calquera pode comprobar os seus contidos, aberta á crítica e mellorable (progreso)
2. Que entendemos por ciencia? 2.2. A clasificación das ciencias 21 atención aos cambios CIENCIAS clasificación EMPÍRICAS cc. fácticas FORMAIS cc. analíticas Naturais leis causais Sociais estatístico Humanas comprensión
2. Que entendemos por ciencia? 2.3. Ciencia e sociedade 22 A partir do XVII ciencia e filosofía evolucionan dun modo separado A ciencia convértese no modo de coñecemento predominante e prestixioso, desplazando á filosofía, consecuencia: O Positivismo (XIX)consideran que só o método científico proporciona coñecemento válido e auténtico; esto plantea unha alternativa: ou ben os saberes convértense en científicos, ou no son saberes propiamente, senon opinións
2. Que entendemos por ciencia? 2.3. Ciencia e sociedade 23 Esto provoca que outros filósofos do XX (Escola de Frankfurt) analicen aspectos extracientícifos da ciencia: a influencia social e o seu desenvolvemento social. Consecuencias: a percepción dos feitos empíricos non é independente do marco social do perceptor a relación da ciencia cos intereses e cambios sociais producidos na historia das mesmas
2. Que entendemos por ciencia? 2.3. Ciencia e sociedade 24 Como conclusión, debemos destacar que a ciencia, en tanto que actividade social, ten como finalidade as necesidades humanas e redundar en proveito da humanidade no seu conxunto Poñer de manifesto as implicacións da neutralidade moral e social da ciencia (intereses económicos, ideolóxicos, políticos)
Tema 4: a Epistemoloxía 3. Métodos, leis e teorías científicas 25 3. Métodos, leis e teorías científicas 3.1. Método hipotético-deductivo e o criterio de falsación 3.2. As hipótesis e as leis 3.3. As teorías científicas 3.4. Modelos de explicación 3.5. Explicación e comprensión
3.1. O método hipotético-deductivo e o c. de falsación no método hipotético-deductivo 26 Nas ciencias empíricas o método de coñecemento e investigación é o denominado hipotético-deductivo ou, tamén denominado, experimental Os pasos que propón son os seguintes
3.1. O método hipotético-deductivo e o c. de falsación no método hipotético-deductivo 27 1º 2º 3º 4º 5º Observación: descobremento dun problema empírico recollida de datos e información mesmo Hipótese: formúlase unha explicación ou solución provisional do problema observado Deducción: a partir da hipótese dedúcense consecuencias ou efectos susceptibles de contrastación Experimentación: no laboratorio deséñase unha proba que permita poñer a proba as consecuencias da hipótese e a súa contrastación (verificación ou falsación) Lei: se a hipótese é verificada incorpórase como unha lei dentro dunha teoría máis ampla
3.1. O método hipotético-deductivo e o c. de falsación n Criterio de falsación 28 O punto decisivo para que unha hipótese pase a lei é o da súa contrastación experimental Pero neste punto xurde un problema e dúas posturas ante o mesmo: verificación ou falsación das leis
3.1. O método hipotético-deductivo e o c. de falsación no método hipotético-deductivo 29 Criterio POSITIVISTA: verificación comprobar empíricamente o contido da lei para garantir a súa validez e verdade Ante esto xurde un problema: é imposible verificar dun modo definitivo unha lei ou teoría (a súa universalidade faino imposible, ademais, aparecen novos datos no futuro) = proposta nova
3.1. O método hipotético-deductivo e o c. de falsación no método hipotético-deductivo 30 Criterio de POPPER: falsación en lugar de buscar feitos que verifiquen a leis da ciencia, trátase de buscar feitos que as contradigan ou falseen (falsación), mentras esto non suceda son aceptadas falamos de leis corroboradas que van superando as probas e permiten facer prediccións futuras