ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) е истражување кое се

Transcripción

1 Силвана Ончева

2 Што е ЕСПАД ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) е истражување кое се спроведува во најголемиот број држави во Европа со ученици на возраст од 16 години, на секои четири години почнувајќи од 1995 година.

3 Опфат МК Истражувањето беше спроведено во 82 средни училишта во 31 населено место во 220 одделенија од прва и втора година или вкупно анкетирани 4739 ученици. Извештајот ги елаборира резултатите од вкупно 2430 ученици 1999 година (на возраст од години) од кои 51,4% женски и 48,6% машки. Инструмент на истражувањето е стандарден анкетен прашалник.

4 РЕЗУЛТАТИ 80,0% 70,0% Слободни активности, хоби 71,4% МК 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% Игра компјутерски игри Активно бавење со спорт Чита книги за уживање Излегува навечер (диско, кафуле) Друг хоби Се шета со пријателите Користи интернет во слободно време 10,0% 0,0% Никогаш 3,3% 1,6% неколку пати годишно 1-2 пати месечно 3,5% 9,6% најмалку еднаш неделно скоро секој ден Над 86% играат компјутерски игри, користат интернет и излегуваат навечер Над 10% играат спортска и слот машини

5 Пушење цигари, 2015г Пушел во текот на животот 61,6% МК 14,7% 5,1% 2,7% 3,1% 2,1% 10,7% Животно искуство со цигара: 1999 година 56,5% 2008 година 42,7% 2012 година 41.2% 2015 година 38,4%

6 24,2% пушеле во последниот месец (37% во 1999) Пушел во последните 30 дена МК 75,8% 9,0% 2,2% 4,5% 3,2% 3,3% 1,9% Никогаш Под 1 цигара неделно Под 1 цигара дневно 1-5 дневно 6-10 дневно дневно Над 20 дневно

7 АЛКОХОЛ Никогаш не пиеле алкохол Македонци Албанци Турци Срби Бошњаци Роми 18,8% 86,3% 70,9% 16,1% 60,0% 48,3% На скала од 1-10, колку би рекол дека си бил напиен последниот ден кога пиеше алкохол? % 7% 5% 4% 3% 2% 2% 1% 1% 1% МК

8 Искуство со алкохол имале 57% во животот, 51% во последната година и 38% во последниот месец, 2015г 70,0% Консумација на алкохол Nikoga{ ne piele alkohol vo `ivotot 2008 година РМ 40% 61,9% 60,0% 57% 50,0% 48,9% 43,0% 51% 40,0% 30,0% 38% Пиел во животот Пиел во последни 12 месеци Пиел во последни 30 дена 20,0% 10,0% 0,0% 17% 15% 13% 11% 12% 9% 9% 8% 9% 8% 8% 5% 6% 4% 4% 6% 1% 2% Вкупно МК

9 Во последните 30 дена пиеле (2015г): 36% Пиво (12% над 5 пати) 28% вино (7% над 5 пати) 28% жесток пијалок (9% над 5 пати)

10 Koga be{e posledniot den koga si piel/a alkohol? Nikoga{ nepijam alkohol % pred 1-7 dena 24% pred 8-14 dena 200 8% 4 pred dena 189 8% 5 pred 1 mesec do 1 godina % 6 Pred pove}e od 1 godina 135 6%

11 26% во текот на последниот месец пиеле над 5 пијалоци во една прилика, 2015г (22% во 2008) 80,0% 70,0% Испил 5 или повеќе алкохолни пијалоци наеднаш последниот месец 74,0% МК 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 26,9% 20,0% 10,0% 0,0% 9,0% 9,0% 5,9% 6,9% 5,8% 6,7% 2,5% 2,7% 2,3% 2,1% Никогаш

12 Последен ден кога пиеле алкохол бил во текот на последната недела кај 30%, 17% во период од 8-30 дена. ХБСЦ: 27% момчиња и 15% девојчиња (на македонски јазик), како и 6% момчиња (на албански јазик) на возраст од 15 години изјавиле дека пиеле алкохол во последните 7 дена. Енергетски пијалоци користеле 60% од кои 10% користеле над 40 пати во животот.

13 Возраст на прва употреба на алкохол 80% За прв пат пиел на возраст МК 70% 60% 50% 40% 30% Si piel pivo Si piel vino Si piel `estok pijalok Si bil pijan od alkohol 20% 10% 0% Никогаш под

14 Седативи 14,7% користеле седатив препишан од доктор, 2015 Седативи непрепишани од доктор, во животот МК 11,5% 6,79% 2,15% 0,85% 0,53% 0,45% 0,69% 1-2 пати Вкупно

15 Земале седативи непрепишани од доктор, 1999,2008 и 2015 година ,6% 6% 6,9% 3-5 0,9% 1,6% 2% 6-9 0,5% 0,9% 0,8% ,2% 0,4% 0,5% ,2% 0,2% 0,5% 40+ 0,4% 0% 0,4% Вкупно 6,8% 9,1% 11,1%

16 Марихуана Вкупно 5% ученици одговориле дека користеле марихуана во текот на животот, 3,9% во текот на последната година и 2,2% во последниот месец. Најчесто марихуаната за прв пат се зема на возраст од 15 години (2,6%). Интересно е што 0,6% ученици изјавиле дека за прв пат пробале марихуана на возраст под 9 години. На прашањето колку пати им било понудено марихуана, 27,7% вкупно одговориле дека им било понудено марихуана (во 2012 година 12,3% ).

17 Користеле марихуана, 1999, 2008 и 2015 година во текот на животот 4,5% 5,5% 5,0% во последните 12 месеци 2,3% 4,3% 3,9% во последните 30 дена 1,3% 2,2% 2,2%

18 Употреба на други ПАС, 2015г во текот на животот последната година Екстази 2,1% 1,7% амфетамин 1,4% 1,4% метамфетамин 1,1% 1,0% Кокаин 1,5% 1,2% Крек 0,9% 0,9% Животна преваленција вкупно Релевин (непостоечка дрога) 0,8% ЛСД или друга халуциногена дрога 0,9% Хероин 0,9% Магични печурки 0,6% ГХБ 0,7% Анаболични стероиди 0,6% Дроги што се користат со игла/шприц 0,8% Алкохол заедно со таблети (лекови) за да бидеш ХАЈ 2,1% Лекови против болка (аналгетик) за да бидеш ХАЈ 4,2% Алкохол и лекови против болка 2,8%

19 Коцкање 13,6% од учениците изјавиле дека се коцкале за пари во текот на последната година. Тоа најчесто се случувало еднаш месечно (5,8%). Најчесто кога станува збор за коцкање се подразбира кладење во спортска кладилница (16,2% вкупно или кај 6,3% тоа се случува еднаш месечно), играње карти (10,8%), лотарија, бинго (10,3%) и играње на слот машини (4,7%).

20 Интернет МК Часа на интернет во денот, последни 7 дена, 2015г Работен ден викенд 83% 86% 17% 14% 11% 7% 22% 15% 26% 23% 19% 12% 13% 22% Ниту еден под 30 мин околу 1 час 2-3 часа 4-5 часа над 6 часа Вкупно

21 ЕСПАД 2015 ВО ЕВРОПА

22 Достапност на ПАС Став: Многу е лесно да се набави 22

23 Употреба на цигари во животот Тренд (25 држави) 23

24 Секојдневна употреба на цигари: Преваленца за последните 30 дена, %,

25 Секојдневна употреба на цигари: Тренд (25 држави) 25

26 Употреба на алкохол во животот: Тренд (25 држави) 26

27 Употреба на алкохол во последните 30 дена Тренд (25 држави) 27

28 Просечна честота на користење алкохол во последните 30 дена,

29 FC1 Употреба на ПАС во последните 30 дена,

30 Slide 29 FC1 Consider taking 'Daily cigarette use' and 'Lifetime cannabis use' out. Feline Cardoso;

31 Употреба на канабис во животот, 2015 Македонија: 5 ЕУ просек:

32 Употреба на канабис во последните 30 дена, 2015 ЕУ просек:

33 Употреба на илегални дроги во животот Тренд (25 држави) Вклучува cannabis, amphetamine, cocaine, crack, ecstasy, LSD, heroin GHB. 32

34 Употреба на канабис во последните 30 дена Тренд (25 држави) 33

35 Употреба на транквилизери или седативи непрепишани од доктор Тренд (25 држави) МК: 11 ЕУ:

36 Споредба резултати ЕСПАД 2015 РМ-Европски просек Република Македонија Европски просек Пушел цигари во живот 38% 46% Пушел цигари во последните 30 дена 24% 21% Консумирал алкохол во животот 57% 80% Консумирал алкохол во последните 30 дена 38% 48% Употребувал дроги во животот 7% 18% Употребувал канабис во животот 5% 16% Употребувал екстази во животот 2% 2% Употребувал амфетамин во животот 1% 2% Употрбувал инхаланти во животот 2% 7% Употребувал аналгетици во животот 4% 4% Употребувал седативи во животот 11% 6% Број на денови во неделата кога бил на интернет 4 5,8 Се коцкал за пари барем еднаш во последните 12 месеци 14% 14% 35

37 Заклучок Опаѓа бројот на млади кои имале искуство со цигари и алкохол во животот. Загрижува големиот број млади кои земале алкохол во последниот месец и последната недела, како и бројот на млади кои испиле над 5 пијалоци во една прилика. Загрижува и бројот на млади кои имале искуство со седативи и употребата на енергетски пијалоци. Иако голем број млади се изјасниле дека спортуваат, 2/3 млади се секојдневно на интернет. Резултатите укажуваат на потребата за поттикнување на населението за практикување на здрави животни стилови од најмладата возраст, со цел зачувување на здравјето и превенција на КВБ.