Memoria Programa de prevención da Osteoporosis en Galicia Marzo- Abril 2012 Marga Borreguero Villanueva
ORGANIZAN: FHOEMO FEDYS, FUNDACIÓN EDUCACIÓN DEPORTE Y SALUD PATROCINAN: CON EL AVAL DE:
El presente documento se refiere al proyecto realizado por la Fundación Educación Deporte y Salud y la Fundación Hispana de Osteoporosis cuyo objetivo era desarrollar una campaña de prevención y sensibilización de la osteoporosis en la comunidad de Galicia. 1-OBJETIVO GENERAL: Ofrecer información sobre la prevención y tratamiento de la osteoporosis, enfermedad que en los últimos tiempos presenta un aumento del número de afectados debido, entre otras causas, al envejecimiento poblacional. 1.1-OBJETIVOS SECUNDARIOS: ADULTOS Conocer y evaluar la densidad ósea de los participantes del programa. Informar de los factores de riesgo de sufrir osteoporosis y fracturas osteoporóticas. Sensibilizar sobre la importancia que tiene la adecuada prevención de la osteoporosis para la salud de las personas. Promover una alimentación saludable con una ingesta adecuada de todos los grupos alimenticios, con un consumo óptimo de Calcio y vitamina D. Informar sobre la eficacia de los programas de ejercicios basados en ejercicios de impacto y fuerza para la prevención y tratamiento de la osteoporosis 1.2-OBJETIVOS SECUNDARIOS ADOLESCENTES Transmitir la necesidad de realizar actividad física diaria como medida para evitar el sedentarismo y la obesidad futura. Valorar los efectos de los tóxicos en la salud. Explicar los fundamentos básicos de la nutrición saludable entendiendo el concepto de variedad y ración en la dieta. Conocer la influencia que tienen los ítems anteriores respecto a la posibilidad de padecer osteoporosis en un futuro. Se planteó la prevención de esta enfermedad desde tres ámbitos de actuación: La prevención La práctica de ejercicio físico La nutrición. El programa se centró en dos grupos de población: Población Adulta, para los que se desarrollaron las siguientes actividades: Prueba densitométrica: La actividad cuenta con densitómetros de ultrasonidos para que todos los asistentes que lo deseen puedan realizar prueba de densidad ósea y evaluar el grado de osteoporosis.
Charla divulgativa: Qué es la osteoporosis?, Factores de riesgo, Prevención desde la actividad física en todos los tramos de edad, Prescripción de ejercicio físico. La charla explicativa es una acción puntual que se desarroll al finalizar las pruebas densitométricas. Población Adolescente, a los que se impactó con: Charla Informativa. (alumnos de 3º y 4º de la ESO) Actividad física como factor protector de la salud, Nutrición, Tabaco, alcohol y drogas, La osteoporosis; riesgos y medidas de prevención.
2.FECHAS INTERVENCIÓN - PROYECTO PREVENCIÓN OSTEOPOROSIS CONCELLO DE A CORUÑA: FECHA: 7 y 8 DE MARZO. De 10 a 2 y de 3 a 6. LUGAR: FORUM METROPOLITANO HORARIO CHARLA: 7 de MARZO. De 18 a 19 horas INSTITUTO: CFIP ANXEL CASAL HORARIO INTERVENCIÓN: 7 de MARZO. De 10,00a 11.00 h CONCELLO DE ORENSE: FECHA: 19 y 20 MARZO. De 10 a 2 y de 3 a 6. LUGAR: ESCUELA DE ARTES ESCÉNICAS. OTRAS IMÁGENES. Rúa da Canle,nº6.32.004 HORARIO CHARLA: 19 de MARZO. De 19:30-20:30h INSTITUTO: IES BLANCO AMOR. HORARIO INTERVENCIÓN: 19 de MARZO. De 11:20 a 12:10h CONCELLO DE PONTEVEDRA: FECHA: 16 y 17 ABRIL. De 10 a 2 y de 3 a 6. LUGAR: PAZO DA CULTURA. C/ Alexandre Bóveda. Seminarios 1 y 3. HORARIO CHARLA: 16 DE ABRIL. De 19:30 a 20:30h. Salón de actos. INSTITUTO: IES SÁNCHEZ CANTÓN. Avda da Raiña Vitoria.986866505 HORARIO INTERVENCIÓN: 16 de ABRIL. De 17:40 a 18:30h CONCELLO DE LUGO: FECHA: 12 y 13 DE MARZO. De 10 a 2 y de 4 a 7. LUGAR: Centro Social Uxía Novoneira HORARIO CHARLA: 13 de MARZO. De 19:30 a 20:30h INSTITUTO: Instituto Masculino Lucus Augusti HORARIO INTERVENCIÓN: 12 de MARZO. De 19:30 a 20:30h CONCELLO DE SANTIAGO: FECHA: 28 Y 29 DE MARZO. De 10 a 2 y de 4 a 6. LUGAR: Centro Social de Fontiñas. Rúa Berlín, 13. Fontiñas HORARIO CHARLA: 28 de Marzo de 19:00 a 20:00h INSTITUTO: Instituto FONTIÑAS HORARIO INTERVENCIÓN: 28 de MARZO. De 10.40 a 11.30h.
3-CRONOGRAMA INTERVENCIONES: Indicadores cuantitativos: RESULTADOS ESPERADOS RESULTADOS OBTENIDOS PRUEBA DENSITÓMÉTRICA: ESPERÁBAMOS ALCANZAR A 800 PERSONAS EN 5 CONCELLOS CHARLA INFORMATIVA: ESPERÁBAMOS OBTENER UN AUDITORIO DE 100 PERSONAS APROXIMADAMENTE EN LOS 5 CONCELLOS CHARLA INSTITUTOS SE ESPERABA ALCANZAR A UNOS 160 ADOLESCENTES IMPACTO EN LOS MEDIOS DE COMUNICACIÓN REPERCUSIÓN EN MEDIOS LOCALES NOTA DE PRENSA ENVIADA POR CONCELLO MATERIAL PROMOCIONAL ENTREGADO INTERÉS POR PARTE DE LOS AGENTES PRUEBAS DENSITOMÉTRICAS: 825-LUGO 940-CORUÑA 537-OURENSE 260-SANTIAGO COMPOSTELA 589-PONTEVEDRA TOTAL PERSONAS: 3151 CHARLA INFORMATIVA: 150-LUGO (SALÓN DE ACTOS LLENO) 320-CORUÑA (AUDITORIO LLENO) 75-OURENSE 60-SANTIAGO COMPOSTELA 35-PONTEVEDRA TOTAL ASISTENTES: 640 CHARLA INSTITUTOS: 120-LUGO 110-CORUÑA 100-OURENSE 75-SANTIAGO DE COMPOSTELA 250-PONTEVEDRA TOTAL ALUMNOS: 655 IMPACTO EN LOS MEDIOS DE COMUNICACIÓN REPERCUSIÓN EN MEDIOS AUTONÓMICOS Y LOCALES ACCESO A ENTREVISTAS EN RADIO ACCESO A REPORTAJES DE TV LOCAL Y AUTONÓMICA PRESENTACIÓN EN RUEDA DE PRENSA POR PARTE DEL CONCELLO DE LUGO (ADJUNTO CLIP DE MEDIOS) MATERIAL PROMOCIONAL ENTREGADO (MAS DE 500 BOLSAS, MÁS DE 300 JABONES, MÁS DE MIL FOLLETOS ) INTERÉS POR PARTE DE LOS AGENTES SOCIALES, SANITARIOS, ADMINISTRACIÓN, TEJIDO ASOCIATIVO ADJUDICACIÓN DE LA XUNTA DE GALICIA AL PROGRAMA CON EL AVAL DEL SELLO GALICIA SAUDABLE SOLICITUD DE INTERVENCIONES Y VISITAS PRIVADAS A CENTROS CÍVICOS, CENTROS DE MAYORES Y CONCELLOS PEQUEÑOS
4-EL PROGRAMA EN NÚMEROS: 1-PRUEBAS DENSITOMÉTRICAS REALIZADAS: 825-LUGO 940-CORUÑA 537-OURENSE 260-SANTIAGO COMPOSTELA 589 PONTEVEDRA TOTAL PRUEBAS: 3.151 2-ASISTENTES A LAS CHARLAS INFORMATIVAS 150-LUGO (SALÓN DE ACTOS LLENO) 320-CORUÑA (AUDITORIO LLENO) 75-OURENSE 60-SANTIAGO COMPOSTELA 35-PONTEVEDRA TOTAL ASISTENTES: 640 3-CHARLA INSTITUTOS: 120-LUGO 110-CORUÑA 100-OURENSE 75-SANTIAGO DE COMPOSTELA 250-PONTEVEDRA TOTAL ALUMNOS: 655
5-PROTOCOLO DE ACTUACIÓN: 1-ENVÍO DE DOSSIER DEL PROGRAMA 2-CONTACTO: SERV. DE DEPORTES, EDUCACIÓN Y/O SS SOCIALES DE CADA CONCELLO. 2.1-PRESENTACIÓN TELEFÓNICA 2.2-ENVÍO DEL DOSSIER DEL PROYECTO 2.3-ENVÍO DE PETICIÓN FORMAL (ANEXO 1) 2.4-NEGOCIACIÓN FECHAS Y ESPACIOS 2.5-DISEÑO Y ELABORACIÓN CARTEL DEL PROGRAMA PARA EL CONCELLO (ANEXO 2) 3-COORDINACIÓN CON FHOEMO Y PATROCINADORES (PULEVA) 4-PRESENTACIÓN A MEDIOS COMUNICACIÓN 5-BUSQUEDA DE ASISTENTES Y DESTINATARIOS. INVOLUCRACIÓN DE GRUPOS POTENCIALES DE DESTINATARIOS. CONTACTO TELEFÓNICO, VISITA, Y/O ENVÍO DE DOSSIERES Y ADJUDICACIÓN DE ESPACIOS HORARIOS A: Asociaciones de mujeres Centros cívicos Usuarios centros deportivos Centros de día y residencias Tejido asociativo ciudad Red de institutos y centros eduactivos Ong s, servicios sociales, fundaciones 6-DIFUSIÓN NOTA DE PRENSA Y ENVÍO DE DOSSIERES A MEDIOS DE COMUNICACIÓN LOCAL Y AUTONÓMICO. CONTACTO TELEFÓNICO CON MEDIOS Y PACTOS DE ENTREVISTAS. 7-EVALUACIÓN Y CONTROL DE RESULTADOS. 8-RECOPILACIÓN APARICIONES EN PRENSA Y MEDIOS DE COMUNICACIÓN (ANEXO 3) 9-ELABORACIÓN DE MEMORIA Y MATERIAL GRÁFICO (ANEXO 4) 10-RESULTADOS Y FUTURAS ACCIONES(ANEXO5)
ANEXO 1. SOLICITUD DE INTERVENCIÓN
ANEXO 2 (DISEÑO Y ELABORACIÓN MATERIAL GRÁFICO) CARTEL CORUÑA
CARTEL LUGO
CARTEL OURENSE (CAMBIARON NUESTRO CARTEL POR UNO SUYO)
CARTEL SANTIAGO DE COMPOSTELA
CARTEL PONTEVEDRA
ANEXO 3 CLIP DE PRENSA A CORUÑA: Web municipal www.coruna.es, 6 de marzo de 2012
La voz de Galicia, miércoles 7 de marzo 2012 La Opinión, 7 de marzo 2012
El Ideal Gallego, 7 de marzo 2012
LUGO, EL PROGRESO, 13-03-2012
LA REGIÓN, ORENSE, 14 de marzo 2012 CONCELLERÍA DE EDUCACIÓN E UNIVERSIDADE C O N C E L L O D E O U R E N S E
Web Tempo de Lecer
EL CORREO. SANTIAGO, 28 de marzo 2012
LA VOZ. ED SANTIAGO, 28 de marzo 2012
LA VOZ DE GALICIA. ED PONTEVEDRA. MARTES 17 ABRIL FARO DE VIGO, ED PONTEVEDRA, 17 ABRIL
DIARIO DE PONTEVEDRA, 17 ABRIL
LA VOZ DE GALICIA ED PONTEVEDRA, 17 DE ABRIL Entrevistas en Onda Cero Pontevedra; Radio Voz; la Ser Entrevista y reportaje en Informativos territoriales de rtve, Telexornal 2 http://www.rtve.es/alacarta/videos/telexornal-galicia/telexornal-galicia-16-04-12/1377508
Diario de Pontevedra, 14 de abril
Diario de Pontevedra, 20 de abril 2012
ANEXO 4 FOTOS CORUÑA
CHARLA FORUM METROPOLITANO
LUGO
CHARLA CENTRO CIVICO
OURENSE CHARLA
SANTIAGO DE COMPOSTELA PONTEVEDRA CHARLA NUTICIÓN Y ACTIVIDAD FISICA
CHARLA INSTITUTO SANCHEZ CANTÓN
ANEXO 4 : RESULTADOS Y FUTURAS ACCIONES Las 3151 pruebas que se realizaron en la población gallega durante las intervenciones realizadas por Fedys y Fhoemo, arrojan datos y resultados que no deberían ser tomados como representativos a priori, ni extrapolados a toda la población gallega por diferentes razones: -La convocatoria de los asistentes se delegó a veces en los propios concellos donde se les dieron directrices que pasaban por elegir un segmento de edad determinado y un priorizar el género femenino. -En algunos de los concellos se ofertó el programa a usuarios de escuelas municipales de deporte lo que implica que el mensaje de prevención a través de la actividad física ya está asentado en sus hábitos diarios, aunque sea pertinente reforzar. -Se puede afirmar que hubo un interés muy elevado por someterse a la prueba en todos y cada uno de los concellos objeto de intervención y que la escasa oferta de aparatos en nuestra comunidad refuerza aún más la pertinencia de llevar a cabo estos programas. Los parámetros que se han considerado para la lectura de estas gráficas son los siguientes: Teniendo en cuenta el VALOR TScore que arroja el aparato, es decir, la medida ósea, a priori: 1-Entre -1.5 y -2.5 se considera que la persona padece OSTEOPENIA 2-Más allá de -2.5 se considera que la persona padece OSTEOPOROSIS Pero hay que considerar que la edad es un valor fundamental en este sentido para considerar esta realidad y que aquí no se está haciendo una medición correcta en este sentido. Por otro lado no se están incluyendo porcentajes sobre tramos de edad, lo que implica que la representatitividad es nula. Dicho todo lo anterior, valgan estos datos como referencia de base para acciones futuras, pero sin consideraciones científicas.
El proyecto que Fedys y Fhoemo pueden desarrollar implica no sólo la prueba densitométrica de screening sino considerar además realizar un estudio fiable en el que: A modo de road-show, caravana itinerante, y llevando a cabo unas encuestas de tipo básico a los usuarios se obtengan: -RANGOS DE EDAD -SEXO -TEST DE FACTORES DE RIESGO -TEST DE MEDICACIÓN -GRADO DE OSTEOPENIA U OSTEOPOROSIS.