I.E.S. GRANDE COVIÁN M DEPARTAMENTO DE LATÍN

Transcripción

1 Comparativos y superlativos Vita servorum miserior erat quam vita ceterorum hominum. Condiciones vitae multorum servorum miserrimae fuerunt. - Nihil miserius est quam servitus, nihil pulchrius quam libertas. - Nulla urbs Graeciae celebrior fuit quam Athenae. - Equus celerior est quam homo. - Quid celerius est quam navis? - Opus meum difficilius est quam amici. - Romani bellis gravissimis hostes acerrimos vicerunt. - Athenae et Corinthus urbes nobilissimae et celeberrimae erant. - In homine optimum et pessimum est lingua. - Facillimum est alios vituperare; sua vitia cognoscere interdum difficillimum est. - Multi viri, humillimo genere nati, ad summos honores pervenerunt. - Templum Minervae, cuius in tutela Athenae erant, clarissimun templum Graeciae est. - Ver pulcherrimum tempus anni est, hiems asperrimum. FORMAS VERBALES PERSONALES Verbos compuestos de sum Augustus multos annos imperio Romano praefuit. - Quarta hora adero. - Adeste, fideles. - Non procul ab oppido absumus. - Vtinam a culpa afuissemus! - Vtinam di nobis adsint! - Nonnulli pueri ludis interfuerunt. - Inter dies festos discordia aberat neque Graeci bellabant. - Tibi gratiam habemus, quod nobis saepe adfuisti. - Plancus, qui legionibus praeerat, locum capit superiorem. - Impedit ira animum, ne possis cernere verum. Verbos en pasiva Nova lex a tribuno plebis rogata est. - Magna erat clades Atheniensium, cum a Lacedaemoniis vincerentur. - Navis frumento onusta a nauta perito gobernata est. - Post magnas clades auctoritas atque opes Atheniensium minutae sunt. - Troia, quae decem annos obsessa erat dolo Vlixis expugnata est - Nobilis equus umbra quoque (incluso) virgae regitur Honos alit artes, omnesque incenduntur ad studia gloria. - Avarus animus nullo satiatur lucro. - Maximo periculo custoditur quod multis placet. - Nutritur vento, vento restinguitur ignis; lenis alit flammas, grandior aura necat. Verbos deponentes Nam sine vitiis nemo nascitur, optimus ille est qui minimis urguetur. - Vtinam medicus sorori medeatur! - Eques hasta vulneratus ex equo labitur. - Multi homines summa ope ad gloriam nituntur. - Vita, qua fruimur, brevis est. - Dux cum exercitu flumen transgressus est ut hostes aggrederetur et iniurias eorum ulcisceretur. - Dux fugientes cum equitatu persecutus est. - Ingratus est qui beneficium non reddit; ingratissimus onmium qui oblitus est. - Litterarum studia delectant domi, pernoctant nobiscum, peregrinantur, rusticantur. Verbos defectivos e impersonales Ducem consilii sui paenitebat. - Ti. Gracchum plebis Romanae miserebat. - Miseret te aliorum, tui te nec miseret nec pudet. - Secreto velle loqui te aiebas mecum. - Non queo plura iam scribere. - Vario certamine pugnatum est. Suum cuique tribuendum est. - Semper ita nos geramus, ut mores nostri ac facta optimo cuique placeant. - Pugnabatur acriter. Parvum parva decent. - Atrox erat res; ergo ex omnibus locis urbis in forum curritur. El verbo FIO Malus ipse fiet, qui convivet cum malis. Leve fit, quod bene fertur, onus. - Factum fieri infectum non potest. - Socius fit culpae qui nocentem liberat. - Quidquid fit cum virtute, fit cum gloria. - Romani, cum de clade ad Cannas accepta certiores fierent, de re publica non desperaverunt. - Tanta animi magnitudine fuit civitas, ut pacis mentio nusquam apud Romanos fieret; quo factum est ut res publica servaretur. Usos especiales de los tiempos Possum persequi permulta oblectamenta rerum rusticarum, sed ea ipsa, quae dixi, longiora sunt. - Neque sustineri poterant, nisi extraordinariae cohortes se obiecissent. - Nisi Latini arma sumpsissent, capti et deleti eramus. - Admonebat me res, ut intermissionem eloquentiae, ne dicam interitum, deplorarem. - Res rustica sic est: si unam rem sero feceris, omnia opera sero facies. - Ad rivum eundem lupus et agnus venerant, siti compulsi; superior stabat lupus, longeque inferior agnus. Los modos del verbo Ne hoc feceris. - Ne cessaveris; opus tuum perage. - Nolite dubitare. - Noli impudens esse neque mihi molestiam exhibere. - Ne puero gladium dederis. - Neminem nec accusaveris nec laudaveris cito. - Turpia ne dixeris. Quis dubitet? - Haud facile discerneres utrum imperatori an exercitui carior esset (Hannibal). - Haec cum viderem, quid agerem? ego tibi irascerer?; tibi ego non possem irasci. GRAMÁTICA LATINA. EJERCICIOS 2º BACHILLERATO 1

2 PRONOMBRES Numerales Una castra iam facta ex binis videbantur. - Carthago condita est septuaginta duobus annis ante Romam. - Quindecim milia Romanorum caesa sunt. - Eum electi milites circiter CXX voluntarii eiusdem centuriae sunt prosecuti. - Cohortes circiter XXX alarias addidit. - Naveslongas X Gaditanis ut facerent imperavit. - Massilienses naves longas expediunt numero XVII, quarum erant XI tectae. - Nostri in primo congressu circiter LXX ceciderunt, vulnerantur amplius DX; ex Afranianis interficiuntur T. Caecilius, primipili centurio, et praeter eum centuriones IIII, milites amplius CC. Los pronombres Ipsi di Graecis adfuerunt. - Hospitibus vestris semper adfuistis; multi eorum vobis fidem servabunt. - Magister muita de Italia narravit; ipse ante nonnullos annos ibi fuit. - Dareus ipse in fuga a praefecto suo necatur. - Regnum Alexandri non manet, sed inter duces eius dividitur. - Multi laudem amittunt, quoniam ipsi eam de se praedicant. - Avarus ipse miseriae causa est suae. - In hac calamitate plebs postulavit ut novae leges scriberentur; hoc munus Soloni mandatum est. Tempora mutantur, nos etiam mutemur in illis. - Hos omnes flumina continebant. - Ipse praesentem inopiam, quibus poterat subsidiis, tutabatur. - Ii, dum pari certamine res geri potuit, magnum hostium numerum sustinuere. - Haec Afranius Petreiusque et eorum amici pleniora etiam atque uberiara Romam ad suos perscribebant. - In his angustiis erat res. - Eo die equitatum magnam partem traiecit. Pronombres relativos Pericula timidus, etiam quae non sunt, videt. - Vergilius, quem supra memoravimus, multa nobis de pio Aenea narravit. - Ad oram, quam procul vides, navigavimus. - Multos timere debet, quem multi timent. - Dionysius tirannus, a quo multi necati sunt, dominus severus et iniustus erat. - Athenae et Roma sunt oppida, quorum artificiis adhuc multi delectantur. Pronombres-adjetivos interrogativos O dii imortales! Quam rem publicam habemus? In qua urbe vivimus? - Quis autem amicior quam frater fratri? aut quem alienum fidum invenies, si tuis hostis fueris? - O qui me gelidis convallibus Haemi sistat! Pronombres-adjetivos indefinidos Si quis est felix, semper aliquis ei invidet. Si cui crimen notum est, praetori indicato. - Quidquid agis, prudenter agas et respice finem. - Caesar firmum praesidium in Remis collocavit ne quam a finitimis calamitatem acciperent. - Territi omnes tacuerunt neque quisquam respondere ausus est. - Turpe est aliud loqui, aliud sentire. VALORES DE LOS CASOS Valores del acusativo Multi ad theatrum ierunt ut ludos spectarent. - Legati Helvetiorum ad Caesarem venerunt qui pacem peterent. - Cum Caesar copias in oram Siciliae coegisset, accidit ut ventos ad navigandum idoneos non haberet. - Romani M. Tullium Ciceronem consulem fecerunt. - Cato opera ab eo scripta Origines appellavit. - Catilina iuventutem mala facinora edocebat. - Mortem regis omnes celavit. - Hannibal duodecim milia equitum Hiberum traduxit. - Pater hinc me misit Rhodum. - Socrates triginta dies in carcere mansit. - Fossam quindecim pedes latam perduxit. Valores del genitivo Fabius finitimarum civitatum animos litteris nuntiisque temptabat. - Magnos impetus legionum equitatusque sustinuit. - Labores mercatorum magni sunt. - Magni erant vulnerum dolores. - Humani nihil a me alienum puto. - Arduenna silva totius Galliae maxima est Me non solum piget stultitiae meae, sed etiam pudet. - Quosdam infamiae suae noque pudet neque tedet. Valores del dativo Legiones duae flumen transierant pabulatoribus praesidio. - Cum dei imperatori propitii essent, hostes superati sunt. - Magister pueris de erroribus Aeneae terra marique narravit. - Habere quaestui rempublicam (cargos públicos) non modo turpe est sed etiam sceleratum et nefarium. - Multis minatur, qui uni facit iniuriam. - Metum bonis, spem audacibus, timorem senatui, servitutem civitati depuli. - Aristides aequalis fere fuit Themistocli. - Fabius legiones duas subsidio nostris miserat. - Caesar DCC equites sibi praesidium reliquerat. El ablativo propio Duae civitates ex Britannia obsides miserunt. - Ah hora tertia bibebatur. - Mercatores ex interiore Africa et ex intima Asia merces apportabant. - Navis, cum non longo a Pharmacussa insula abesset, a piratis oppressa est. - Belgae a nonnullis Gallis sollicitabantur. - Quis vir me fortior est? - Leva me hoc onere. - Robustus animus et excelsus omni est liber cura et angore. - Semper haruspices consulebat a nimia superstitione. - Roma proficiscimur. - Archias poeta Antiochiae natus est, loco nobili. El ablativo instrumental Germanis imprimis lacte et caseo et carne vivebant. - Latro cultro, quem sub vestimento habuerat, mercatorem necavit. - Aesculapius, Apollinis filius, arte sua multos homines sanavit. - Cloelia summa laude digna est. - Cicero novo et inusitato genere dicendi utebatur. GRAMÁTICA LATINA. EJERCICIOS 2º BACHILLERATO 2

3 FORMAS VERBALES NO PERSONALES Participios Mamercus tyrannos adiuturus venerat. - Hannibal mare inferum petit oppugnaturus Neapolim. - Nostri enim nacti spatium se in loca superiora receperunt. - Parum comitatus ex urbe exivit. - Regnatum est Romae ab urbe condita annos CCXLIX. - Homerus fuit et Hesiodos ante Romam conditam. - Testudo in saxa incidens cormminuta interiit. - Laocoon exclamavit: aut in hoc ligno (el caballo de madera) inclusi occultantur Achivi, aut haec machina in nostros muros fabricata est, inspectura domos venturaque desuper urbi, aut aliquis latet error. Timeo Danaos et dona ferentes. - Tarquinius Superbus socerum sepultura prohibuit dictitans Romulum quoque insepultum perisse. - Eburones hanc adepti victoriam in perpetuum se fore victores confidebant. - Caesar cohortatus suos legionem nonam subsidio ducit. Ablativo absoluto Caesar, hoc sperans, legiones III ex castris educit, acieque in locis idoneis instructa, unius legionis antesignanos procurrere iubet. - Qua re cognita, celeriter cohortes breviore itinere ad eundem occupandum locum mittuntur. - C. - Flaminium Caelius, neglecta religione, occidisse apud Trasumenum scribit. - Xerxes, Thermopylis expugnatis, protinus accesit Athenas, quas, nullis defendentibus, interfectis sacerdotibus quos in arce invenerat, incendio delevit. - Perditis rebus omnibus, tamen ipsa virtus se sustentare potest. - Hoc nuntio allato, statui exspectare. Tipo Cicerone consule Caesare et Mesala Corvino consulibus, debellatum est apud Actium. - Omnia summa consecutus es, virtute duce, comite fortuna. - Cum iam poeta esset notus hac tanta celebritate famae Romam venit, Mario consule et Catulo. - Populi Romani exercitus, Lucullo duce, innumerabiles Armeniorum copias fudit. - Populus Romanus aperuit, Lucullo imperante, Pontum vallatum quondam ipsa natura regionis. - Postero die, omnibus copiis triplici instructa acie, ad Ilerdam proficiscitur. - His rebus constitutis, equites auxiliaque toti Lusitaniae a Petreio imperantur. Conjugacion perifrastica Et corporis et animi vires exercendae sunt. - Pietati Aeneae summa laus tribuenda est. - Hic liber mihi (tibi, nobis, vobis) legendus est. - Multa pericula tibi sustinenda erunt. - Cum soror veniret, librum lecturus erat. - Mox in urbem Neapolim adventuri sumus. - Hoc facturus sum. - Frater tuus hieme apud nos futurus erit. - Iustitia propter sese colenda est. - Abiturusne es? - Quod futurum est, vitare non possumus. - Non est infitiandum Hannibalem praestitisse ceteros imperatores prudentia. - Aut pugnandum aut moriendum est. - Delenda est Carthago. - Die ipso, quo facturus erat navale proelium, classiarios convocat. Proposición de infinitivo Caesar pontem noctu perfici iussit. - Caesar castra facere constituit, sed vallo muniri vetuit; sic omne opus prius est perfectum quam intellegeretur ab Afranio castra muniri. - Tertio die Caesar reliquas cohortes, quas in superioribus castris reliquerat, impedimentaque ad se traduci iubet. - Se utrique superiores discessisse existimabant. - Numquam illis locis maiores aquas fuisse constabat. - Platonem ferunt in Italiam venisse. - Vos video esse miserrimas. - Noli putare me ad quemquam longiores epistulas scribere. - Daedalum Minotauro labyrintum aedificavisse narratum est. - Non est miser, nisi qui se esse credit. - Beneficium qui dedisse se dicit, petit. - Thales primus defectionem solis praedixisse fertur. - Disciplina Druidum in Britannia reperta atque inde in Galliam translata esse existimatur. - In sepulcro Scipionum Ennius putabatur esse constitutus ex marmore. - Theophrastus moriens accusasse naturam dicitur, quod hominibus tam exiguam vitam dedisset. - Caesar audierat Pompeium per Mauretaniam cum legionibus iter in Hispaniam facere confestimque esse venturum. - Fabius putabat fore id quod accidit. Gerundio, gerundivo y supino Nihil agendo homines male agere discunt. - Multi viri sapientes de bono beateque vivendo et de prudenter agendo scripserunt. - Animus eius paratus erat ad omnes labores perferendos. - Ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum natus est. - Universae tum Galliae consensio fuit libertatis vindicandae. - Multa sunt dicta ab antiquis de contemnendis rebus humanis. - Nec iam possidendis publicis agris contenti erant. - Archias poeta omne ingenium contulerat ad populi Romani gloriam celebrandam. - Quantum temporum ceteris conceditur ad res suas obeundas, quantum ad festos dies ludorum celebrandos, tantum mihi egomet ad haec studia recolenda sumpsi. - Praeponenda est divitiis gloria. - Non est hoc dissimulandum quod obscurari non potest, sed prae nobis ferendum est. - Ipse dux cum promptissimis iuvenum praedatum ibat. - Pamphilam cantatum provocemus!. - Virtus difficilis inventu est. GRAMÁTICA LATINA. EJERCICIOS 2º BACHILLERATO 3

4 ORACIONES SUBORDINADAS CIRCUNSTANCIALES O ADVERBIALES Proposiciones finales Caesar equitatum ex castris educi iubet ut suum quisque locum teneat et noverit. - Accelerat Caesar ut proelio intersit. - Plancus diversam aciem in duas partes constituit ne ab equitatu circumveniri posset. - Caesar castra vallo muniri vetuit ne in opere faciendo milites repentino hostium incursu exterrerentur. - Nostri in duas partes sese distribuunt, alii ut praedae praesidio sint, alii ut venientibus resistant atque eos propellant. - Galli inter equites raros sagittarios expeditosque levis armaturae interiecerant, qui nostrorum equitum impetus sustinerent. - In quid amicum paro? ut habeam pro quo mori possem, ut habeam quem in exilium sequar. - Adiuta me quo id facilius fiat. - Pompeius quo facilius Caesaris tardaret, portas obruit. Proposiciones consecutivas Locus tantum in latitudinem patebat ut subsidia ab lateribus summitti non possent. - Tot annos ita vivo ut a nullius tempore aut commodo umquam somnus me retardarit. - Quis nostrum tam animo agresti ac duro fuit ut Roscio morte nuper non commoveretur? - Tantum fuit odium multitudinis ut nemo voluerit Phocionem damnatum sepelire. - Tam parvi divitias pendo ut de eis nihil curem. - Non is sum ut mea me maxime delectent. - Epaminondas adeo fuit veritatis diligens ut ne ioco quidem mentiretur. - Traianus rem publican ita administravit ut omnibus principibus merito praeferatur. - Nemo tam fortis est quin tanto periculo perturbetur. - Quis tam esset ferreus ut solitariam vitam ferre posset? Proposiciones causales Bene maiores accubitionem epularem amicorum, quia vitae coniunctionem haberet, convivium appellaverunt. - Noctu ambulabat in publico Themistocles, quod somnum capere non posset. - Laudat Panaetius Africanum, quod fuerit abstinens. - Vera dico, sed nequiquam, quoniam non vis credere. - Liberalibus studiis filios erudimus, non quia virtutem dare possunt, sed quia animum ad accipiendam virtutem praeparant. Proposiciones temporales Nondum profectus erat praetor, cum haec in Hispania gerebantur. - Catilina, postquam omnium animos alacres videt, conventum dimisit. - Caesar cum primum potuit, ad exercitum contendit. - Tempestas minatur antequam surgat. - Ut primum ex pueris excessit Archias, celeriter antecellere omnibus coepit. - Fuit quoddam tempus cum in agris homines passim bestiarum more vagabantur. - Istos novi polypos qui, ubi quidquid tetigerunt, tenent. - Non proficiscar priusquam te viderim. - Ut vires refecerant, audent proficisci. - Quod ubi senserant hostes, crevit audacia. - Quamdiu orator dixit, tacuerunt. - M. Porcius Cato, quoad vixit, virtutum laude crevit. - Dum vires annique sinunt, tolerate labores. - Simul ac constituero, ad te scribam. Proposiciones comparativas Pausanias ut virtutibus eluxit, sic vitiis est obrutus. - Inde varios vultus digredientium ab nuntiis cerneres, ut cuique laeta aut tristia nuntiabantur. - Sic iacent tamquam omnino sine animo sunt. - Haec sicut exposui, ita gesta sunt. - Ut aliarum nobis rerum innata dulcedo, sic amicitiae. - Quomodo solitudinis odium est et adpetitio societatis, quomodo hominem homini natura conciliat, sic inest huic quoque rei stimulus, qui nos amicitiarum adpetentes faciat. - Tecum agam non secus ac si meus frater esses. - Cum dignitate potius cadamus quam cum ignominia serviamus. - Quanto maior est ira, hoc effervescit manifestius. - Tanto brevius omne tempus, quanto felicius est. Proposiciones concesivas Caesar, etsi multis necessariisque rebus in Italiam revocabatur, tamen constituerat nullam partem belli in Hispaniis relinquere. - Sapiens, etiam si contentus secum est, tamen habere amicum vult. - Deum, etsi non videmus, tamen agnoscimus ex operibus eius. - Romani, quamquam itinere et proelio fessi erant, tamen Metello obviam procedunt. - Ut desunt vires, tamen laudanda est voluntas. - Tametsi ab duce et a fortuna deserebantur, tamen omnem spem salutis in virtute ponebant. Proposiciones condicionales Placebit aliquod pretium contra amicitiam si ullum in ulla placet praeter ipsam. - Si perdiderit Phidias statuam, protinus alteram faciet. - Si possent homines facere sibi sortem nascendi, nemo esset humilis, nemo egenus. - Si quis minorem gloriae fructum putat ex Graecis versibus percipi quam ex Latinis, vehementer errat. - Nec umquam inmodica durarunt nisi illa moderatrix ratio compescuit. - Si sapienti manum aut morbus aut hostis exciderit, reliquiae illi suae satisfacient; et erit, inminuto corpore et amputato, tam laetus quam integro fuit. GRAMÁTICA LATINA. EJERCICIOS 2º BACHILLERATO 4

5 Preposiciones de acusativo Planities ante oculos militum patebat. - Ante nonnullos dies adero. - Post decem annos Troia a Graecis expugnata est. - Per multa saecula oppida floruerant. - Graeci et Romani praeter oras navigaverunt. - Neptuno praeter equos etiam tauri immolabantur. - Propter inopiam frumenti multi Graeci emigraverunt. - Ob eam causam magnum periculum sustinuit. Preposiciones de acusativo y ablativo Hanc epistulam dictavi sedens in rheda, cum in castra proficiscerer. - Afranius copias in medio colle sub castris constituit. - In media parte urbis arx erat sub arce theatrum exstructum erat. Preposiciones de ablativo Matres familiae de muro vestem argentumque iactaverunt. - Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. - Naves totae facta sunt ex robore. - Pro pudore, pro abstinentia, pro virtute, audacia, largitio, avaritia vigebant. - Caesar prima luce pro castris aciem instruxit. - Scipionem ex Africa sicut Fulvium a Capua arcessemus. - Heri Marcum quinque vaccas prae se agentem vidi. - Collis vix prae multitudine hominum videri poterat. - Cum amico interesse ludis mihi animo est. Adverbios Aeneam iamdudum aversa regina tuetur, huc illuc volvens oculos. - Aestate exeunte, magna avium pars hinc in terras alienas abit; ineunte vere, omnes hinc huc redeunt. - Quo itis? - Huc delectos viros corpore furtim includunt. - Huc in deserto litore se condunt. - Hic acie certare solebant. - Hic tendebat saevus Achilles. - Dixit regina: Num lacrimas dedit aut miseratus est amantem? Iam iam nec maxima Juno, nec Iuppiter haec oculis aequis aspicit. - Nusquam tuta est fides. - Hac iter est. - Inde L. Tarquinius regnare coepit. - Huc cotidiana consuetudine legiones duae flumen transierant. Negaciones Nemini licet de quavis re iudicare. Aristides nihil nisi salutem publicam spectavit neque ulli homini incolae Athenarum maiorem gratiam quam ei habuerant. - Ignosco saepe alteri, numquam mihi. - Nemo nostrum non peccat: homines sumus, non dei. La interrogación directa Estne frater tuus aegrotus? - Nonne meministi me hoc dixisse? - Num amicum meum reprehendere audes?- Rogavit pater: Quomodo rem (los bienes) perdidit? publicisne affinis fuit an maritimis negotiis? mercaturamne an venales habuit ubi rem perdi dit? - Nihil istorum, ait Lysiteles. - Quid, igitur?, ait Philto. - Per comitatem, edepol, pater, respondit Lysiteles. - Vtrum vultis edere an bibere? Interrogativas indirectas Pausanias eum quaerit quae causa sit tam repentini consilii. - Quaeris quomodo novum amicum cito facturus sit. - Nescire quid acciderit, antequam natus es, id est semper esse puerum. - Scribam quid sentiam. - An imperare noluisset dubium est. - In Aristide et Themistocle cognitum est quanto antestaret eloquentia innocentiae. - Afnicanus Hannibalem quaesivit quem maximum imperatorem duceret. - Sapientia sola per se beatos efficiat necne, quaestio est. PROPOSICIONES SUSTANTIVAS INTRODUCIDAS POR CONJUNCIONES Ut Consules ediderunt ut supplicatio fieret. - Splendor vester facit ut peccare sine summo reipublicae detrimento ac periculo non possitis. - Peto ut id a me neve in hoc reo neve in aliis requiras. - Quod ut ne accidat, cavendum est. - Perfice ut ne minus res publica tibi quam tu rei publicae debeas. - Caesar equitibus imperavit ut impetus in hostes facerent. - Nautae deos implorant ne navis tempestate in saxa iaciatur. - Cicero consul vigilando effecit ne res publica everteretur. - Pompeius piratas vincendo effecit ut mare tutum esset. - Provide ne quid ei desit. - Veremur ne forte non aliorum utilitatibus, sed propria salute servivisse videamur. - Pythagoreis interdictum erat ne faba vescerentur. Quod Accidit perincommode quod eum nusquam vidisti. - Multun eos adiuvabat quod Liger ex nivibus creverat. - Adde quod ingenuas didicisse artes emollit mores. - Opportunissima res accidit, quod postridie eius diei Germani in castra venerunt. - Accedit quod mirifice ingeniis excellentibus delectatur. Quia Dubitare quisquam potest quin hoc multo sit honestius? - Miltiades non dubitabat quia ad regis aures consilia sua essent perventura. - Quis dubitet quin in virtute divitiae sint? - Non erat dubium quia Helvetii plurimum possent. - Non dubitabat quia prima luce instructus cum coniuratorum manu armatusque venturus sit. GRAMÁTICA LATINA. EJERCICIOS 2º BACHILLERATO 5

6 EL PARTICIPIO A lateribus hostes nostros pugnantes circumvenerunt. C. Fabio et L. Virginio consulibus trecenti nobiles homines, qui ex Fabia familia erant, contra Veientes bellum soli susceperunt. C. Valenius Procillus in ipsum Caesarem hostes equitatu persequentem incidit. Caesar exposito exercitu et loco castris idoneo capto, cohortibus decem ad mare relictis et equitibus trecentis, de tertia vigilia ad hostes contendit. Coniuncto exercitu Caesar Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae venientibus ab Epiro. Domitius Caesari ad Aeginium venienti occurrit. Ea re impetrata sese omnes flentes Caesari ad pedes proiecerunt. Eius adventu ex colore vestitus cognito, hostes proelium committunt. Galli pugnaturi cum Attalo aurum omne et argentum certis custodibus tradiderunt. Eodem tempore clamore exaudito dat tuba signum suis Vercingetorix atque ex oppido educit. Eos fugientes longius Caesar prosequi vetuit. His rebus cognitis Caesar legiones equitatumque revocari atque in itinere resistere iubet, ipse ad naves revertitur. His rebus confectis in Haeduos proficiscitur; civitatem recipit. His rebus constitutis Caesar ad portum Itium cum legionibus pervenit. Hostes e loco superiore in nostros venientes tela coniciebant. Iam milites pulverem venientium cernebant. Illi longe mihi obviam cum suis omnibus processerunt, venienti Syracusas egerunt gratias flentes, Romam mecum decedere cupiverunt. Legati flentes pacem petiverunt. Magnitudine supplicii dubitantes cogit. Milites e loco superiore pilis missis facile hostium phalangem perfregerunt. Mulieres ad proelium proficiscentes passis manibus flentes implorabant, ne se in servitutem Romanis traderent. Multis interfectis, compluribus equis captis Germani sese recipiunt. Antigonus autem regem mortuum propinquis eius sepeliundum tradidit. Caesar ad pontem in Arari faciendum milites misit. Caesar omnes evocat spe praedae ad diripiendos Germanos. Castra erant ad bellum ducendum aptissima natura et loci munitione et maris propinquitate et aquae et salis copia. Diripiendas militibus civitates dedit. Eam legionem L. Roscio in pacatissimam et quietissimam partem ducendam dederat. Eodem die oppidum ante solis occasum expugnavit et ad diripiendum militibus concessit. Eodem tempore barbari praedae faciendae facultatem habebant. Eum a Lucullo consule petendi auxilii causa ex Hispania in Africam missum est. Hostes nocte ad diripienda castra venerunt. Ingenti Poenorum classe circa Siciliam devicta duces eius fractis animis consilia petendae pacis agitabant. Legatos ad eum pacis petendae causa mittunt. Loco sic munito magnam ad ducendum bellum facultatem eis dabat. Magna in perpetuum sui liberandi facultas barbaris erat. Milites commeatus petendi causa missi erant. Nam de ornanda instruendaque urbe, item de tuendo ampliandoque imperio plura ac maiora in dies destinabat. Pecuniam etiam non ad curiam sed sacraria aedificanda sacrificiaque facienda tribuit. Praefectos tribunosque militum complures in finitimas civitates frumenti commeatusque petendi causa dimisit. Proxima nocte Sabinus clam ex castris exercitum educit et ad Caesarem auxilii ferendi causa proficiscitur. Quattuor legiones in Senones Parisiosque Labieno ducendas dedit, sex ipse in Arvernos ad oppidum Gergoviam secundum flumen Elaver duxit. EL GERUNDIVO GRAMÁTICA LATINA. EJERCICIOS 2º BACHILLERATO 6

7 LA CONJUGACIÓN PERIFRÁSTICA Aut pugnandum aut moriendum est. Delenda est Carthago. Die ipso, quo facturum erat navale proelium, classiarios convocat. Dux Brundisium venturus est. Hostes silvam, quam transiturus erat noster exercitus, combusserunt. Ipse suae civitatis imperium obtenturus fuerat. Mons erat ascendendus. Odium effugere non potuerunt neque victoriam diutius tenere praeter unum L. Sullam quem imitaturus non sum. Omnia armis agenda sunt. Reddendus est nunc Romanae iuventuti debitus gloriae titulus. Tibi non solum deliberandum est sed etiam agendum. Caesar hostem insolenter atque acriter nostros insequentem supprimit. Caesar, ne semper magno circuitu per pontem equitatus esset mittendus, nactus idoneum locum, fossas pedum XXX in latitudinem complures facere instituit. Caesari omnia uno tempore erant agenda. De Caesaris virtutibus dicturus sum. Ducturus erat adversas Parthos exercitum. Eo tempore aeger erat vulneribus, quae in oppugnando oppido acceperat. Equites ab eo missi flumen transeunt. Erant hae difficultates belli gerendi, quas supra ostendimus. Hac oratione habita mirum in modum conversae sunt omnium mentes summaque alacritas et cupiditas belli gerendi iniecta est. His rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permoti constituerunt ea quae ad proficiscendum pertinerent comparare. Id ille sui muniendi, non Galliae impugnandae causa faciebat. Legatis respondit diem se ad deliberandum sumpturum. Magno hostium numero interfecto neque sui colligendi neque consistendi aut ex essedis desiliendi facultatem dederunt. Messalam sororis suae filium heredem habiturus erat. Naves triremes duas, quas Brundisii faciendas curaverat, per causam exercendorum remigum ad faucis portus prodire iussit. Nemo ei dicendo potuit resistere. Nihil de eorum sententia dicturus sum, qui turpissimam servitutem deditionis nomine appellant, neque hos habendos civium loco neque ad concilium adhibendos censeo. Proelii committendi signum dedit. Reliqua privata aedificia incendunt, frumentum omne, praeter quod secum portaturi erant, comburunt. Romani Haeduis libertatem sunt erepturi. Sic et ad subeundum periculum et ad vitandum multum Fortuna valuit. Subito Galli belli renovandi legionisque opprimendae consilium ceperunt. Summam spem regni obtinendi habebat. Tempus inter eos committendi proelii convenerat. GRAMÁTICA LATINA. EJERCICIOS 2º BACHILLERATO 7