CIENCIAS EXPERIMENTALES PARA LA CONSERVACIÓN DEL PATRIMONIO
|
|
- Natalia Parra Torregrosa
- hace 6 años
- Vistas:
Transcripción
1 CIENCIAS EXPERIMENTALES PARA LA CONSERVACIÓN DEL PATRIMONIO Burgos, Noviembre 2008 CARACTERIZACIÓN MEDIANTE DIFRACCIÓN DE RAYOS X DEL PATRIMONIO ARTÍSTICO Ángel Justo Erbez ICMSE-US
2 EMPLEO DE LA DIFRACCIÓN DE RAYOS X CONVENCIONAL EN EL ESTUDIO DE MUESTRAS DEL PATRIMONIO HISTÓRICO
3
4 CRISTAL: Distribución ordenada de átomos dispuestos de manera periódica HAZ INCIDENTE CRISTAL DISPERSIÓN DIRECCIONES ESPECÍFICAS: ondas en fase DIFRACCIÓN
5
6
7 Geometría de la reflexión de los Rayos X
8
9
10 Problemática en el estudio de muestras del Patrimonio En general cantidades de muestra muy pequeñas La mayoría de las veces no se puede tomar muestras Muestras enteras Superficies rugosas o con formas no planas
11 MATERIAL DE ESTUDIO
12 INTERESES DEL ESTUDIO Materiales Identificación Alteraciones envejecimientos Técnicas pictóricas Restauración y conservación
13 DIFRACCIÓN CONVENCIONAL
14
15 Cuarzo Lin (Counts) Mica Anortita SB/03 H-23 UE.19 nº 291 ceramica - File: cer.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Operations: Import (D) - Quartz, syn - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b c alpha beta gamma Primitive - P3221 (154) (D) - Anorthite, ordered - CaAl2Si2O8 - Y: % - d x by: 1. - WL: Triclinic - a b c alpha beta gamma Primitive - P-1 (2) F (I) - Muscovite-1M, syn - KAl2Si3AlO10(OH)2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Monoclinic - a b c alpha beta gamma Base-centred - C2/m ( Cuarzo Anortita Mica 2-Theta - Scale
16
17 Cerámica del estanque del Jardín de las Flores, Alcázar de Sevilla
18 B: Cerámica 1000ºC Anortita Calcita A: Cerámica natural Wollastonita Gehlenita 900 B Lin (Counts) Mica A Mica L1B LADRILLO 1 PARTE ROJA D5MEAS - Program:36505 Operations: Import L1B1000 LADRILLO 1 ROJO 1000 C D5MEAS - Program:365 Operations: Y Scale Add 375 Import (I) - Muscovite-1M, syn - KAl2Si3AlO10(OH)2 - Y: (D) - Quartz, syn - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - W (D) - Anorthite, ordered - CaAl2Si2O8 - Y: % - d (C) - Wollastonite - CaSiO3 - Y: % - d x by: (*) - Gehlenite, syn - Ca2Al2SiO7 - Y: % - d x by: Gehlenita Wollastonita Calcita Anortita Mica A 2-Theta - Scale B A: Cerámica natural B: Cerámica 1000ºC
19
20 Casiterita 500 Cuarzo Lin (Counts) Calcita Casiterita Casiterita JFETL1 ALC.SEV. JFETL1 D5MEAS - Program:D3651.DQL D5MEAS - Program:D3651.DQ Operations: Import (*) - Quartz, syn - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b (*) - Cassiterite, syn - SnO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Tetragonal - a (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal (Rh) - a 4.9 Casiterita Casiterita Casiterita 2-Theta - Scale Cuarzo Calcita
21 Cerámica con eflorescencias, Osuna, Sevilla
22 Thenardita Aphthitalita Lin (Counts) OSUNA2 EFLOR. PALACIO ORIOL D5MEAS - Program: DQL D5MEAS - Program: DQL - File: OSUNA2.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step ti Operations: Import (*) - Thenardite, syn - Na2SO4 - Y: % - d x by: 1. - WL: Orthorhombic - a b c alpha beta gamma Face-centred - Fddd (70) (I) - Aphthitalite, syn - K3Na(SO4)2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b c alpha beta gamma Primitive - P-3m1 (164) Thenardita Aphthitalita 2-Theta - Scale Eflorescencias sobre cerámica, Osuna, Sevilla
23 Trona Thenardita: Na2SO4 Trona: Na3H(CO3)2.2H2O Thenardita Trona Thenardita Theta - Scale Eflorescencias sobre cerámica, Osuna, Sevilla Lin (Counts)
24 Retablo Mayor, Puerto Serrano
25 Estrato superficial de color blanco (20-25 μm): albayalde (carbonato básico de plomo) y aceite. Estrato intermedio de color verde ( μm): albayalde y aceite. El color verde es debido a la presencia de acetoarsenito de cobre (Verde Esmeralda). Escasa proporción de yeso. Estrato intermedio de color blanco / ámbar (b/a 1) ( μm): yeso y cola Estrato interno de color blanco / ámbar (b/a 2) ( μm): yeso y cola Verde de París Yeso Cerusita 600 Lin (Counts) Theta - Scale
26 Convento de Santa Clara, Carmona
27 Cuarzo Cinabrio 500 Calcita Lin (Counts) Hidrocerusita D4 S.CLARA CARMONA ARCANGEL D4 D5MEAS - Program:D3651.DQL D5MEAS - Program:D Operations: Import (I) - Cinnabar, syn - HgS - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b (I) - Hydrocerussite, syn - Pb3(CO3)2(OH)2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexa (D) - Quartz, syn - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b (D) - Cerussite, syn - PbCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Orthorhombic - a (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal (Rh) - a 4.9 Cinabrio 2-Theta - Scale Cuarzo Calcita Hidrocerusita
28
29 Calcita Lin (Counts) Cuarzo Caliza de Campaspero, cantera - File: campaspero-c.raw - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Operations: Import (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal (Rh) - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) (D) - Quartz, syn - SiO2 - Y: 4.17 % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b c alpha beta gamma Primitive - P3221 (154) I Calcita Cuarzo 2-Theta - Scale
30
31 Lin (Counts) Caolinita Cuarzo Tridimita Caolinita Cuarzo Theta - Scale Granito rojo, Catedral de Ávila, polvo
32 Probeta de granito
33 Caolinita Tridimita Cuarzo Lin (Counts) GALD1 GRANITO AVILA LAM.DEL. AC D5MEAS - Program: DQL D5MEAS - Program: DQL - File: GALD1.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step ti Operations: Import (I) - Kaolinite-1A - Al2Si2O5(OH)4 - Y: % - d x by: 1. - WL: Triclinic - a b c alpha beta gamma Base-centred - C1 (0) F (D) - Tridymite - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b c alpha beta gamma F30= 6(0.0430,126) (D) - Quartz, syn - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b c alpha beta gamma Primitive - P3221 (154) Caolinita 2-Theta - Scale Cuarzo Tridimita Granito rojo, catedral de Ávila, placa, ángulo rasante 1º(θ)
34 1100 Papel de filtro, acoplados Celulosa 700 Lin (Counts) Celulosa 400 Celulosa Theta - Scale Papel de filtro, acoplados - File: Papel-filtro-ac.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: P Operations: Import (Q) - Cellulose - (C6H10O5)n - Y: % - d x by: 1. - WL: Diagrama de Difracción de Rayos X de papel de filtro
35 Papel de fotocopiadora, acoplados 500 calcita 400 Celulosa Lin (Counts) 300 Celulosa 200 Celulosa Theta - Scale Papel de fotocopiadora, acoplados - File: Papel-fotocopiadora-ac.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Operations: Y Scale Mul Displacement Import (Q) - Cellulose - (C6H10O5)n - Y: % - d x by: 1. - WL: (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) Diagrama de Difracción de Rayos X de papel de fotocopiadora
36 Papel de periódico, acoplados 500 Caolinita 400 Lin (Counts) 300 Celulosa Celulosa Caolinita calcita 200 Moscovita Celulosa Talco Theta - Scale Papel de periódico, acoplados - File: Papel-periódico-ac.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: 1 Operations: Import (Q) - Cellulose - (C6H10O5)n - Y: % - d x by: 1. - WL: (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) (I) - Kaolinite-1A - Al2Si2O5(OH)4 - Y: % - d x by: 1. - WL: Triclinic - a b c alpha beta gamma Base-centered - C1 (0) (C) - Talc - Mg3(OH)2Si4O10 - Y: % - d x by: 1. - WL: Triclinic - a b c alpha beta gamma Base-centered - C-1 (0) I/Ic P (I) - Muscovite-1M, syn - KAl2Si3AlO10(OH)2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Monoclinic - a b c alpha beta gamma Base-centered - C2/m Diagrama de Difracción de Rayos X de papel de periódico
37 1100 Papel 1 acoplados Calcita Lin (Counts) Calcita Theta - Scale Papel 1 acoplados - File: Papel-1-ac.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: Phi: Operations: Y Scale Mul Import (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) Diagrama de Difracción de Rayos X de papel de calidad (revista ESRF)
38 1100 Papel-2 BSECV acoplados Calcita Lin (Counts) Caolinita Calcita Caolinita Theta - Scale Papel-2 BSECV acoplados - File: papel-2-ac.raw - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: P Operations: Import (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) (I) - Kaolinite-1A - Al2Si2O5(OH)4 - Y: 9.65 % - d x by: 1. - WL: Triclinic - a b c alpha beta gamma Base-centered - C1 (0) F Diagrama de Difracción de Rayos X de papel de calidad (revista BSECV)
39 Tarjeta-1 acoplados 800 Calcita Lin (Counts) Caolinita Celulosa Celulosa Celulosa Caolinita Theta - Scale Tarjeta-1 acoplados - File: Tarjeta-1-ac.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: Phi: 0.00 Operations: Y Scale Mul Import (Q) - Cellulose - (C6H10O5)n - Y: % - d x by: 1. - WL: (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) (I) - Kaolinite-1A - Al2Si2O5(OH)4 - Y: % - d x by: 1. - WL: Triclinic - a b c alpha beta gamma Base-centered - C1 (0) Diagrama de Difracción de Rayos X de cartulina (tarjeta de visita)
40 Órgano de Francisco Pérez de Valladolid Pérez (S. XVIII). de Alcalá Valladolid, de los Gazules (Cádiz) S. XVIII
41 o Estaño Δ Plomo a b a) DRX de un tubo rico en b) DRX de un tubo en plomo. a) Tubo rico en estaño. b) Tubo rico en plomo
42 O O Hematites (Fe 2 O 3 ) Cuarzo (SiO 2 ) Δ Plomo o Estaño DRX correspondiente a la pintura de color rojo. Diagrama de difracción de Rayos X de la pintura de color rojo
43 Fotografía izquierda: Lengüeta. Fotografía derecha: Canal. Cu 3 Cl 4 (OH) 2 2H 2 O Δ Cu 5 (SO 4 ) 2 (OH) 6 5H 2 O o Zn 5 (OH) 8 Cl 2 H 2 O (izda). EDX correspondiente a las zonas de color verde. (dcha). DRX correspondiente a las zonas de color verde.
44 Δ Plumbonacrita Pb 10 (CO 3 ) 6 (OH) 6 O o Hidrocerusita Pb 3 (CO 3 ) 2 (OH) 2 DRX correspondiente a la pátina que recubre la zoqueta. Diagrama de difracción de Rayos X de la pátina que recubre la zoqueta
45 Estado del Órgano de la Iglesia de la Merced después del incendio (2001)
46 Interior del órgano después del incendio
47 Pb Lin (Counts) Violón 8 Sn Pb Sn Pb Sn Pb Sn Sn Pb Sn Fachada Sn Theta - Scale Diagramas de difracción de Rayos X de dos tipos de tubo
48 a b Sn c Pb d Counts Sn Counts Sn Pb Sn 0 Pb Pb Energy (KeV) Energy (KeV) (a) Estructura metalográfica (MEB-Retrodispersados) de la aleación del tubo de fachada (x500) y su análisis químico por EDX (c); (b) Estructura metalográfica de la aleación del violón 8 (x500) y su análisis químico por EDX (d) 0 Pb Pb
49
50 DIFRACCIÓN DE RAYOS X POR TRANSMISIÓN
51
52
53
54
55 Algodón Lin (Counts) Theta - Scale ALGOD-1 ALGODON D5MEAS - Program: DQLD5MEAS - Program: DQL - File: ALGOD-1.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 20. s - Temp Operations: Import (Q) - Cellulose - (C6H10O5)n - Y: % - d x by: 1. - WL: Diagrama de Difracción de Rayos X de algodón
56 FIBRAS Lin (Counts) Patrón de Lino Fibra Lienzo Theta - Scale FIBOCA-D FIBRA BOCANEGRA D D5MEAS - Program: DQLD5MEAS - Program: DQL - File: FIBOCA-D.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: Operations: Import LINO-1 LINO D5MEAS - Program: DQLD5MEAS - Program: DQL - File: LINO-1.RAW - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: 20. s - Temp.: 2 Operations: Y Scale Add 292 Import (Q) - Cellulose - (C6H10O5)n - Y: % - d x by: 1. - WL:
57 DIFRACCIÓN CON ESPEJOS MULTICAPAS Y ÁNGULO RASANTE
58 Haz divergente Haz paralelo Efecto del paralelismo del haz incidente sobre la difracción
59 a) Esquema del espejo Göbel b) Constitución de un cristal multicapa
60 Composición de un espejo Göbel
61 Esquema de un difractómetro de Rayos X de haz paralelo
62
63
64
65
66 800 Pb 700 Pb Lin (Counts) Pb HCer HCer Cer HCer Pb HCer Theta - Scale Órgano de la Seo de Zaragoza, Portavientos
67 600 Portavientos, Órgano de la Seo de Zaragoza d1 500 Sn Pb Sn 400 Lin (Counts) 300 Pb Sn Pb 200 HC Pb Sn 100 HC HC HC Sn Sn Theta - Scale Portavientos, Órgano de la Seo de Zaragoza d1 - File: portavientos_1.raw - Type: 2Th alone - Start: End: Step: Step time: 5. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: 3.0 Operations: Import (*) - Lead, syn - Pb - Y: % - d x by: 1. - WL: Cubic - a b c alpha beta gamma Face-centered - Fm3m (225) F13= (*) - Tin, syn - Sn - Y: % - d x by: 1. - WL: Tetragonal - a b c alpha beta gamma Body-centered - I41/amd (141) I/I (I) - Hydrocerussite, syn - Pb3(CO3)2(OH)2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R (
68
69 Sello de plomo alterado d5 900 Pb Lin (Counts) Pb Cer Cer HC HC Cer Cer Cer Pb Pb Pb Theta - Scale Sello de plomo alterado d5 - File: sello alterado_5.raw - Type: 2Th alone - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: Operations: Import (*) - Lead, syn - Pb - Y: % - d x by: 1. - WL: Cubic - a b c alpha beta gamma Face-centered - Fm3m (225) F13= (I) - Hydrocerussite, syn - Pb3(CO3)2(OH)2 - Y: 9.42 % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R (0) (D) - Cerussite, syn - PbCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Orthorhombic - a b c alpha beta gamma Primitive - Pmcn (62) Diagrama de difracción de Rayos X en ángulo rasante con espejo Göbel
70 Punta de flecha, Baena, Córdoba
71 Calcita Lin (Counts) Cuarzo Vesubianita Calcita Calcita Calcita Vesubianita Cuarzo Theta - Scale Punta de flecha d10 - File: punta de flecha_10.raw - Type: 2Th alone - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: Operations: Import (D) - Quartz, syn - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b c alpha beta gamma Primitive - P3221 (154) I/I (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) (C) - Vesuvianite - Ca19(Al9.98Mg2.78Fe1.18)(SiO4)10(Si2O7)4O1.86(OH) Y: % - d x by: 1. - WL: Tetragonal - a b c alpha beta Diagrama de difracción de Rayos X de la superficie de la punta de flecha
72 Botón romano, Baena, Córdoba
73 Botón romano d Cuarzo Lin (Counts) Calcita CuarzoCalcita Calcita Cuarzo Cuarzo, Calcita Calcita Calcita Calcita Cuarzo Theta - Scale Botón romano d5 - File: botón romano_5.raw - Type: 2Th alone - Start: End: Step: Step time: 2. s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 2 s - 2-Theta: Theta: Phi: 0.00 Operations: Import (D) - Quartz, syn - SiO2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Hexagonal - a b c alpha beta gamma Primitive - P3221 (154) I/Ic PD (*) - Calcite, syn - CaCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R-3c (167) Diagrama de difracción de Rayos X de la superficie del botón
74 EMPLEO DE LA RADIACIÓN SINCROTRÓN EN EL ESTUDIO DE MUESTRAS DE PATRIMONIO
75 Ventajas de la Radiación Sincrotrón Se puede variar la longitud de onda Gran focalización del Haz Elevada intensidad del Haz Gran versatilidad en el posicionamiento de la muestra y en la colección de datos
76 European Synchrotron Radiation Facility APLICACIÓN DE RADIACIÓN SINCROTRON EN MICROMUESTRAS DEL PATRIMONIO ANDALUZ MICRODIFRACCIÓN N y MICROFLUORECENCIA DIFRACCION DE RAYOS X EN SUPERFICIE DIFRACCIÓN N POR TRANSMISIÓN
77 H Técnicas de laboratorio EDX / XRD H, Mo? Lin (Counts) Mi Y H Y H Ce H Ce Ce Q Y, Ce, Mo? Ca Y Mo? H H, Ce Theta - Scale
78 Preparación de muestras con microtomo Espesor entre μm 30X
79 μ-xrf/ μ-xrd ID18F Herrera, L.K., Cotte, M., Jimenez de Haro, M.C., Duran, A., Justo, A., Perez Rodriguez, J.L. Characterization of iron oxide-based pigments by synchrotronbased micro X-ray diffraction. Applied Clay Science 2008 DOI: /j.clay
80 Ce La Fe Mn Pb Ca S Herrera, L.K., Cotte, M., Jimenez de Haro, M.C., Duran, A., Justo, A., Perez Rodriguez, J.L. Characterization of iron oxide-based pigments by synchrotron-based micro X-ray diffraction. Applied Clay Science 2008 DOI: /j.clay
81 Ce Ce
82 Combinación μxrd μxrf Pb pb Lin (Counts) Theta - Scale pb - File: pb.raw - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 0 s - 2-Theta: Theta: Chi: Phi: Au Operations: Import (I) - Hydrocerussite, syn - Pb3(CO3)2(OH)2 - Y: % - d x by: 1. - WL: Rhombo.H.axes - a b c alpha beta gamma Primitive - R ( (D) - Cerussite, syn - PbCO3 - Y: % - d x by: 1. - WL: Orthorhombic - a b c alpha beta gamma Primitive - Pmcn (62)
83 Lin (Counts) G G Fe d - Scale 2 1. G G G G, H c G, L b G, L a G G G G G, H G, H G G G L L
84 Lin (Counts) Mon Combinación μxrd μxrf Ce Mon Mon Theta - Scale ce - File: ce.raw - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 0 s - 2-Theta: Theta: Chi: Phi: Au Operations: Y Scale Add -25 Y Scale Add 0 Y Scale Add 0 Y Scale Add -125 Y Scale Add 125 Y Scale Add 42 Background 5.000,0.010 ce2 - File: ce2.raw - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 0 s - 2-Theta: Theta: Chi: Phi: Operations: Y Scale Add 125 Background 5.000,0.010 Import ce0 - File: ce0.raw - Type: 2Th/Th locked - Start: End: Step: Step time: s - Temp.: 25 C (Room) - Time Started: 0 s - 2-Theta: Theta: Chi: Phi: Operations: Y Scale Add 83 Background 5.000,0.010 Import (C) - Monazite - CePO4 - Y: % - d x by: 1. - WL: Monoclinic - a b c alpha beta gamma Primitive - P21/n (14) I/Ic
85 ESPEJOS BARROCOS
86 BM 2 - the D2AM French CRG Beamline at ESRF
87 0,100 λ=0.885 A º Hg0,1Sn0,9 AMALGAMA CORROSIÓN 1 mm Intensity (arb. units) 0,075 0,050 0,025 SnO 2 Hg0,1Sn0,9 SnO 2 SnO Sn SnO SnO 2 Hg0,1Sn0,9 Sn Hg0,1Sn0,9 Sn 0, θ (degrees)
88 Equipo Investigador Prof. Dr. José Luis Pérez Rodríguez Dr. Ángel Justo Erbez Dr. Adrián Durán Benito Dr. Juan Poyato Ferrera Ing. Liz Karen Herrera Quintero Lda. Belinda Sigüenza Carballo Lda. Mª Carmen Jiménez de Haro Ldo. Carlos Odriozola Lloret
APLICACIÓN DE LA TÉCNICA DE DIFRACCIÓN DE RAYOS X (DRX) EN LA INDUSTRIA MINERA
APLICACIÓN DE LA TÉCNICA DE DIFRACCIÓN DE RAYOS X (DRX) EN LA INDUSTRIA MINERA Erika Gabriel Tuesta Yezeña Huaypar Vásquez Laboratorio de Caracterización Mineralógica BUENAVENTURA INGENIEROS S. A. - BISA
Más detallesJornada de servicios generales de análisis instrumental. 30 de octubre de 2013 Universidad de Murcia Sala de Grados de la Facultad de Química
www.upct.es Jornada de servicios generales de análisis instrumental 30 de octubre de 2013 Universidad de Murcia Sala de Grados de la Facultad de Química Índice Mª José Roca Titulada de grado medio SIT
Más detallesNombre del Grupo por el que quiere ser conocido dentro de la Red. Topic de NET-HERITAGE en el que se incluye la actividad científica
FICHA PARA GRUPOS DEL CSIC C05 Nombre del Grupo por el que quiere ser conocido dentro de la Red Estudio de materiales y técnicas utilizados en obras de arte Investigador principal/responsable Dr. Ángel
Más detallesANÁLISIS QUÍMICO DE MATERIALES PICTÓRICOS: IDENTIFICACIÓN DE CARGAS Y PIGMENTOS IDENTIFICACIÓN DE FIBRAS TEXTILES SAN MATEO
ANÁLISIS QUÍMICO DE MATERIALES PICTÓRICOS: IDENTIFICACIÓN DE CARGAS Y PIGMENTOS IDENTIFICACIÓN DE FIBRAS TEXTILES SAN MATEO RETABLO DE LOS EVANGELISTAS Catedral de Sevilla Julio de 2003 Análisis químico.
Más detallesEstudios científicos
Estudios científicos Nª Registro: 125/2012 Clave: PM24 Informe: Estudio de los materiales perteneciente a la pintura mural del ECCE HOMO de Borja (Zaragoza). 1- Ficha Técnica de la obra Naturaleza de la
Más detallesDiagrama de correlación de enlaces moleculares Antienlace : rojo 1s similar a 2s
Redes Cristalinas Ciencia de Materiales Ing. en Mecatrónica Otoño 2009 Lilia Meza Montes-IFUAP Diagrama de correlación de enlaces moleculares Antienlace : rojo 1s similar a 2s Sólidos cristalinos y amorfos
Más detallesUNIDAD 1: LA MATERIA CRISTALINA
UNIDAD 1: LA MATERIA CRISTALINA CONCEPTOS MATERIA CRISTALINA: Aquella cuyas partículas están perfectamente ordenadas en el espacio, ocupando posiciones fijas y a distancias regulares unas de otras, formando
Más detallesFísica del Estado Sólido REDES CRISTALINAS. Dr. Andrés Ozols. Facultad de Ingeniería Universidad de Buenos Aires. Dr. A. Ozols 1
Física del Estado Sólido REDES CRISTALINAS Dr. Andrés Ozols Facultad de Ingeniería Universidad de Buenos Aires 2009 Dr. A. Ozols 1 ÁTOMOS EN SÓLIDOS Dr. A. Ozols 2 ORDEN CRISTALINO y FORMA René Just Hauy
Más detallesEntorno de la Espectrometría de Fluorescencia de Rayos X Polarizados de Energías Dispersivas (PDEXRF) y Usos del Equipo SPECTRO XEPOS III (SXIII)
Entorno de la Espectrometría de Fluorescencia de Rayos X Polarizados de Energías Dispersivas (PDEXRF) y Usos del Equipo SPECTRO XEPOS III (SXIII) Nabanita Dasgupta Schubert 1. Introducción y Objetivos
Más detallesRIAIDT Rede de Infraestruturas de Apoio á Investigación e ao Desenvolvemento Tecnolóxico. Título del estudio:
RIAIDT Rede de Infraestruturas de Apoio á Investigación e ao Desenvolvemento Tecnolóxico Vicerrectorado de investigación http://www.usc.es/gl/investigacion/riaidt/ Título del estudio: Análisis cuantitativo
Más detallesCURSO DE AGUAS SUBTERRANEAS TEMA 13: LA CALIDAD DEL AGUA SUBTERRÁNEA
CURSO DE AGUAS SUBTERRANEAS 2010 TEMA 13: LA CALIDAD DEL AGUA SUBTERRÁNEA Mario Valencia Cuesta Geólogo AGUAS SUBTERRÁNEAS LTDA. aguassubterraneas@gmail.com INTRODUCCION A LAS AGUAS SUBTERRANEAS 2010 TEMA
Más detallesI. LA SALA CAPITULAR DE LA CASA CONSISTORIAL DE SEVILLA
INVESTIGACIÓN DE LA POLICROMÍA ORIGINAL EN LA BÓVEDA DE LA SALA CAPITULAR DE LA CASA CONSISTORIAL DE SEVILLA ROBADOR GONZALEZ, MARÍA DOLORES 1. DURAN BENITO, ADRIÁN 3. PÉREZ RODRÍGUEZ, JOSÉ LUIS 3. ALCALDE
Más detallesCAPITULO 2 LA TABLA PERIODICA
1.0079 1 H HIDROGENO 6.941 3 Li LITIO 22.989 11 Na SODIO 30.098 19 K POTASIO CAPITULO 2 LA TABLA PERIODICA ORDENAMIENTO ACTUAL GRUPOS Y PERIODOS PROPIEDADES PERIODICAS TAMAÑO POTENCIAL DE IONIZACION AFINIDAD
Más detallesPractica nº n 5: Fenómenos de Difracción.
Facultad de Farmacia Universidad de Granada Departamento de Química Física Practica nº n 5: Fenómenos de Difracción. OBJETIVOS 1.Observar los fenómenos de difracción Rendija simple Rendija doble 2.Calcular
Más detallesEstructura de los Sólidos
Estructura de los Sólidos Estructura Cristalina OBJETIVOS a) Definir sólidos cristalinos y amorfos b) Definir estructura cristalina c) Describir las diferentes estructuras cristalinas d) Utilizar índices
Más detallesTutoría 2: Experimentos de difracción
Tutoría 2: Experimentos de difracción T2.1 Introducción En esta tutoría trataremos la cuestión fundamental de cómo conocemos donde se sitúan los átomos en un sólido. La demostración realizada se basa en
Más detallesLaboratorio Geoquímico. Información analítica. Químico responsable: Jaime Martínez # 2-9784121 Coordinadora: Katja Deckart # 2-9784758
Laboratorio Geoquímico Información analítica Químico responsable: Jaime Martínez # 2-9784121 Coordinadora: Katja Deckart # 2-9784758 Mayo 2012 LÍMITES DE DETECCIÓN elemento ICP-OES [ppm] AAS [ppm] Observaciones
Más detallesMasterclass Aceleradores de partículas
Unidad de Divulgación Científica del Centro Nacional de Aceleradores (CNA) Masterclass Aceleradores de partículas 1. Técnicas experimentales empleadas en el CNA 2. Ley de decaimiento radiactivo y su aplicación
Más detallesMasa y composición isotópica de los elementos
Masa y composición isotópica de los elementos www.vaxasoftware.com Z Sím A isótopo Abndancia natral Vida Prodcto 1 H 1 1,00782503207(10) 99,9885(70) 1,00794(7) estable D 2 2,0141017780(4) 0,0115(70) estable
Más detallesAnexo I: ESPECTROSCOPIA ULTRAVIOLETA-VISIBLE
Anexo I: ESPECTROSCOPIA ULTRAVIOLETA-VISIBLE Conceptos previos Radiación electromagnética: es la propagación de energía a través del espacio sin soporte de materia, es decir, a través de ondas producidas
Más detallesDr. Diego Gaiero. INVESTIGADOR DEL CONICET CICTERRA
Dr. Diego Gaiero Profesor Titular de Geoquímica General e Isotópica y Química Analítica Escuela de Geologia, FCEFyN/UNC. http://www.esc.geologia.efn.uncor.edu/ INVESTIGADOR DEL CONICET CICTERRA www.cicterra-conicet.gov.ar
Más detallesEstructura Atómica. Lic. Raúl Hernández Mazariegos
Área de Química 2008 Estructura Atómica Lic. Raúl Hernández Mazariegos http://rhermazariegos.wordpress.com/ http://raulher.wordpress.com http://raulherqg.wordpress.com http://medicina.usac.edu.gt/quimica/
Más detallesINVESTIGACIÓN CIENTÍFICA DE METALES EN EL MUSEO HISTÓRICO NACIONAL SANTIAGO DE CHILE. Juan Manuel Martínez S. Carolina Araya M.
INVESTIGACIÓN CIENTÍFICA DE METALES EN EL MUSEO HISTÓRICO NACIONAL SANTIAGO DE CHILE Juan Manuel Martínez S. Carolina Araya M. (Primera Parte) INTRODUCCIÓN En esta ocasión queremos compartir en este primer
Más detallesEstado Sólido. Estado Sólido. Estado Sólido. Estado Sólido - + Sólidos cristalinos y sólidos amorfos
Sólidos cristalinos y sólidos amorfos Sólidos cristalinos: presentan un ordenamiento regular en el espacio Sólidos amorfos: no presentan el ordenamiento típico de los cristalinos Región cristalina Región
Más detallesPLIEGO DE PRESCRIPCIONES TÉCNICAS QUE HA DE REGIR EN LA CONTRATACIÓN DE SUMINISTRO E INSTALACIÓN DE UN EQUIPO DE DIFRACCIÓN DE RAYOS X (DRX)
PLIEGO DE PRESCRIPCIONES TÉCNICAS QUE HA DE REGIR EN LA CONTRATACIÓN DE SUMINISTRO E INSTALACIÓN DE UN EQUIPO DE DIFRACCIÓN DE RAYOS X (DRX) CERO: Antecedentes. El Instituto Madrileño de Estudios Avanzados
Más detallesEspectrómetros de fluorescencia de rayos-x
Espectrómetros de fluorescencia de rayos-x Diseño básico de una espectrómetro de dispersión de energías y de un espectrómetro de dispersión de longitudes de onda (fundamentos) EDXRF con óptica 2D EDXRF
Más detallesUniversidad de Murcia
Universidad de Murcia CRISTALOGRAFÍA Control MURCIA 2011 2012 Francisco Cánovas Picón Índice Índice.............................................. 2 1. Problema 1.......................................
Más detallesALTERNATIVA DE LIXIVIACIÓN DE MINERALES COMPLEJOS DE COBRE Y MINERALES OXIDADOS DE ZINC
ALTERNATIVA DE LIXIVIACIÓN DE MINERALES COMPLEJOS DE COBRE Y MINERALES OXIDADOS DE ZINC Ing. Álvaro Ordoñez Nuñez Consultor alvaroordoes10@gmail.com Edmundo Alfaro Delgado; Dr. Ing. Pontificia Universidad
Más detallesPROBLEMAS LUZ Y ÓPTICA SELECTIVIDAD
PROBLEMAS LUZ Y ÓPTICA SELECTIVIDAD 1.- Un objeto luminoso de 2mm de altura está situado a 4m de distancia de una pantalla. Entre el objeto y la pantalla se coloca una lente esférica delgada L, de distancia
Más detallesUn escudo romano del Museo de León. Análisis y estudio
Un escudo romano del Museo de León. Análisis y estudio José V. Navarro Gascón Instituto del Patrimonio Histórico Español Descripción y estado de conservación de la pieza La pieza estudiada está constituida
Más detallesUTILIZACIÓN DE LODOS DE LA INDUSTRIA DEL MÁRMOL COMO ESTABILIZANTES DE METALES PESADOS EN SUELOS CONTAMINADOS
UTILIZACIÓN DE LODOS DE LA INDUSTRIA DEL MÁRMOL COMO ESTABILIZANTES DE METALES PESADOS EN SUELOS CONTAMINADOS Jorge Marimón Santos Grupo de Investigación de Contaminación de Suelos Universidad de Murcia.
Más detallesLuz polarizada y el microscopio de polarización. Prof. Martin Reich
Luz polarizada y el microscopio de polarización Prof. Martin Reich Componentes de la radiación electromagnética Ondas transversales direcciones de vibración Vector de Poynting (flujo de energía) Longitudes
Más detallesCapítulo 2 La estructura de los sólidos cristalinos
Capítulo 2 La estructura de los sólidos cristalinos TEMA 2: La estructura de los sólidos cristalinos 1. Los enlaces interatómicos 2. La estructura cristalina 3. Estructuras de empaquetamiento compacto
Más detallesDETERMINACIÓN DE LA MORFOLOGÍA Y EL TAMAÑO DE POLVOS CERÁMICOS DE OXIDO DE ZINC. Resumen
DETERMINACIÓN DE LA MORFOLOGÍA Y EL TAMAÑO DE POLVOS CERÁMICOS DE OXIDO DE ZINC J. León-Téllez a, J. E. Rodriguez a, C. Moure b y J.F. Fernandez b a Departamento de Física, Universidad del Cauca, Popayán,
Más detallesFÍSICA de 2º de BACHILLERATO ÓPTICA -GEOMÉTRICA-
FÍSICA de 2º de BACHILLERATO ÓPTICA -GEOMÉTRICA- EJERCICIOS RESUELTOS QUE HAN SIDO PROPUESTOS EN LOS EXÁMENES DE LAS PRUEBAS DE ACCESO A ESTUDIOS UNIVERSITARIOS EN LA COMUNIDAD DE MADRID (1996 2013) DOMINGO
Más detallesPROPIEDADES QUÍMICAS DEL SUELO
PROPIEDADES QUÍMICAS DEL SUELO DEFINICIONES Ión: Átomos o moléculas que pierden o ganan electrones por lo cual adquieren una determinada carga; si ganan adquieren carga negativa: aniones (Cl -, NO 3- );
Más detalles6.01 Óxidos mayores por vía húmeda Rocas, sedimentos, minerales no metálicos.
+ Laboratorio Químico Análisis y s 6.01 Óxidos mayores por vía húmeda Rocas, sedimentos, minerales no metálicos. 2.5 UF Fusión y digestión ácida AAS y espectrofotometría UV-VIS. SiO 2, Al 2 O 3, Fe 2 O
Más detallesFundamentos de Caracterización de Materiales Microscopía Electrónica de Transmisión (TEM)
Imagen tomada del enlace: http://es.wikipedia.org/wiki/imagen:simplesemandtem.jpg 1.- Microscopía electrónica de transmisión (TEM) -Se hace uso del carácter ondulatorio de los electrones con la posibilidad
Más detallesLOS MATERIALES DE LA SUPERFICIE TERRESTRE. MINERALES Y ROCAS
LOS MATERIALES DE LA SUPERFICIE TERRESTRE. MINERALES Y ROCAS Sobre la superficie terrestre podemos encontrar materiales, generalmente en estado sólido, cuya variedad de orígenes y composición conforman
Más detallesNOMENCLATURA Y FORMULACIÓN DE QUÍMICA INORGÁNICA. Física y Química 3º de E.S.O. IES Isidra de Guzmán
NOMENCLATURA Y FORMULACIÓN DE QUÍMICA INORGÁNICA Física y Química 3º de E.S.O. IES Isidra de Guzmán INTRODUCCIÓN La IUPAC ( Unión Internacional de Química Pura y Aplicada) es el organismo que coordina
Más detallesBloque IV: Electrolisis. Prof. Dr. Mª del Carmen Clemente Jul
Bloque IV: Electrolisis Prof. Dr. Mª del Carmen Clemente Jul ELECTROLISIS PROCESO EN EL QUE SE UTILIZA LA ENERGÍA ELÉCTRICA PARA PROVOCAR UNA REACCIÓN QUÍMICA (REDOX) NO ESPONTÁNEA ELECTROLISIS DEL NaCl
Más detallesMaster en Análisis Forense
Master en Análisis Forense Evidencias físicas Métodos Cristalográficos de Caracterización en AF Tema 3.- Difracción de Rayos X Dr. José Luis Pizarro Dpto. Mineralogía y Petrología Fac. Ciencia y Tecnología
Más detallesANÁLISIS DEL ESTADO DE POLARIACIÓN
SESIÓN 5: ANÁLISIS DEL ESTADO DE POLARIACIÓN TRABAJO PREVIO CONCEPTOS FUNDAMENTALES Luz natural Luz con el vector eléctrico vibrando en todas las direcciones del plano perpendicular a la dirección de propagación.
Más detallesTÉCNICAS DE DIFRACCIÓN Y TERMOGRAVIMETRIA PARA LA DETERMINACIÓN ESTRUCTURAL DE MATERIALES
TÉCNICAS DE DIFRACCIÓN Y TERMOGRAVIMETRIA PARA LA DETERMINACIÓN ESTRUCTURAL DE MATERIALES AUTORÍA JORGE RODRIGUEZ FERNANDEZ TEMÁTICA ENSAYOS FÍSICOS DE MATERIALES ETAPA FORMACIÓN PROFESIONAL Resumen En
Más detallesProblemas. La interferencia constructiva se dará cuando se cumpla la ecuación
Problemas 1. Dos rendijas estrechas distantes entre si 1,5 mm se iluminan con la luz amarilla de una lámpara de sodio de 589 nm de longitud de onda. Las franjas de interferencia se observan sobre una pantalla
Más detallesEstructura Interna de los Materiales
TEMA III Estructura Interna de los Materiales LECCIÓN 3 Estructura Cristalina y Amorfa 1 3.1 ESTADOS DE LA MATERIA Ciencia y Tecnología de los Materiales La materia puede presentarse en tres estados: gaseoso,
Más detallesDesarrollo de la Tabla Periódica
Desarrollo de la Tabla Periódica El descubrimiento de nuevos elementos químicos es un proceso que se ha llevado a cabo desde tiempos antiguos. Ciertos elementos como el oro y la plata, aparecen en la naturaleza
Más detallesTEM TRANSMISSION ELECTRON MICROSCOPY
TEM TRANSMISSION ELECTRON MICROSCOPY Microscopía Electrónica de Transmisión (TEM) se ha convertido en un pilar fundamental en el repertorio de técnicas de caracterización de materiales nanoestructurados.
Más detallesBALANCEO DE ECUACIONES QUÍMICAS
UNIDAD 1 BALANCEO DE ECUACIONES QUÍMICAS DICROMATO DE POTASIO 1 Qué sería de C.S.I. sin la ciencia? Y de la policía sin la química?: por ejemplo el examen (temido por algunos) para el control de alcohol
Más detallesCapítulo 2: Los Minerales. Geología Física
Capítulo 2: Los Minerales Geología Física La materia y su composición TODO lo que tenga masa y ocupe espacio es materia La materia se presenta en uno de tres estados o fases, todos ellos importantes para
Más detallesCRISTALOQUÍMICA TEMA 9 POLIMORFISMO Y TRANSFORMACIONES POLIMÓRFICAS. TRANSFORMACIONES ORDEN - DESORDEN ÍNDICE
CRISTALOQUÍMICA TEMA 9 POLIMORFISMO Y TRANSFORMACIONES POLIMÓRFICAS. TRANSFORMACIONES ORDEN - DESORDEN 9.1 Introducción 9.2 Estabilidad y equilibrio ÍNDICE 9.3 Concepto de polimorfismo y de transformación
Más detallesNUEVAS PRÁCTICAS MOTIVADORAS PARA LOS ALUMNOS DE ESO. BINGO
NUEVAS PRÁCTICAS MOTIVADORAS PARA LOS ALUMNOS DE ESO. BINGO Teresa Ruano Culla COLEGIO SAN ANTONIO DE PADUA II Catarroja Introducción: La motivación de este proyecto es realizar nuevas actividades en los
Más detallesQué se busca al restaurar?
Aleaciones Qué se busca al restaurar? Estética y función Devolver la armonía óptica Devolver la forma anatómica Evitar la formación de nuevas lesiones Restablecer el comportamiento biomecánico Qué se busca
Más detallesBORJA VELASCO PÉREZ (*), RAÚL CARACENA TORIBIO (*), ANA ADELLAC MORENO (**) y JULIÁN VELASCO ORTEGA (**) INTERFERENCIAS producidas por la
BORJA VELASCO PÉREZ (*), RAÚL CARACENA TORIBIO (*), ANA ADELLAC MORENO (**) y JULIÁN VELASCO ORTEGA (**) (*) Facultad de Químicas de San Sebastián (**) Laboratorio de Higiene Industrial Analítica de APA
Más detallesUNIVERSIDAD NACIONAL DE RIO NEGRO Diseño Gráfico Física y Química I Trabajo Práctico Nº 2
1) Un rayo de luz pasa del aire al agua incidiendo en la superficie de separación con un ángulo de 45. cuales de las siguientes magnitudes de la luz se modifican cuando esta penetra en el agua? a) longitud
Más detallesPonte en forma 1.- Realiza las actividades que se te solicitan a continuación: a) Completa el siguiente cuadro:
RESPUESTAS BLOQUE III Ponte en forma 1.- Realiza las actividades que se te solicitan a continuación: a) Completa el siguiente cuadro: Tipo de raciación Partículas Carga eléctrica Masa(uma) Alfa α +2 4
Más detalles13. Por qué no se observa dispersión cuando la luz blanca atraviesa una lámina de vidrio de caras planas y paralelas? 14. Sobre una lámina de vidrio,
PROBLEMAS ÓPTICA 1. Una de las frecuencias utilizadas en telefonía móvil (sistema GSM) es de 900 MHz. Cuántos fotones GSM necesitamos para obtener la misma energía que con un solo fotón de luz violeta,
Más detallesMineralogía CLASIFICACIÓN MINERAL
Mineralogía CLASIFICACIÓN MINERAL CLASIFICACIÓN MINERAL La clasificación de los minerales más usada se basa en la composición química. CLASES FAMILIAS GRUPOS ESPECIES VARIEDADES CLASIFICACIÓN MINERAL CLASES:
Más detallesJefe de grupo: Dra. Elia Mercedes Alonso Guzmán
PROYECTO STRAVAL Caso de estudio Eje Capula-Cuitzeo-Los Azufres (Michoacán, México) Jefe de grupo: Dra. Elia Mercedes Alonso Guzmán Colaboradores: Wilfrido Martínez Molina Andoni Quezada Morales Mauricio
Más detallesESTUDIO DEL PROCESO DE DEGRADACIÓN DE LA COLECCIÓN DE SELLOS DE PLOMO DEL AYUNTAMIENTO DE SEVILLA
ESTUDIO DEL PROCESO DE DEGRADACIÓN DE LA COLECCIÓN DE SELLOS DE PLOMO DEL AYUNTAMIENTO DE SEVILLA STUDY OF THE DEGRADATION PROCCESS OF THE LEAD SEALS COLLECTION OF THE CITY HALL OF SEVILLE ADRIÁN DURÁN
Más detallesMINERALOGÍA Profesora: Priscilla Guzmán C.
MINERALOGÍA Profesora: Priscilla Guzmán C. Habilidades Conocimiento. Comprensión. Aplicación. Contenidos Definición de mineral. Propiedades físicas y químicas de los minerales. Definición de roca y clasificación.
Más detallesAmalgama dental. Dental Amalgam. Carlos Enrique Cuevas Suárez J. Eliezer Zamarripa Calderón
C.D. Dr. Carlos Enrique Cuevas Suárez J. Eliezer Zamarripa Calderón Presentación realizada en el curso de Materiales dentales dentro de la Licenciatura de Cirujano Dentista del Área Académica de Odontología
Más detallesLA PETROLOGÍA AL SERVICIO DEL. Mª José Varas Muriel
LA PETROLOGÍA AL SERVICIO DEL Mª José Varas Muriel Ruta GeoMonumental Piedra de construcción tradicional en los Monumentos de Madrid -Palacio Real. Historia -Materiales de Construcción -Estado de Conservación
Más detallesESCUELA SUPERIOR POLITÉCNICA DEL LITORAL INSTITUTO DE CIENCIAS FÍSICAS II TÉRMINO PRIMERA EVALUACIÓN DE FÍSICA D.
ESCUELA SUPERIOR POLITÉCNICA DEL LITORAL INSTITUTO DE CIENCIAS FÍSICAS II TÉRMINO 2011-2012 PRIMERA EVALUACIÓN DE FÍSICA D Nombre: Paralelo: PRIMERA PARTE: Ejercicios de opción múltiple (2 puntos c/u)
Más detallesMAPA DE CORROSIÓN ATMOSFÉRICA DE CHILE
CORROMIN 2013 MAPA DE CORROSIÓN ATMOSFÉRICA DE CHILE R. Vera, R. Araya, M. Puentes, P.A. Rojas, A. M. Carvajal Pontificia Universidad Católica de Valparaíso, Valparaíso, Chile. e-mail autor:rvera@ucv.cl
Más detallesTrabajo Práctico de Laboratorio. Análisis Cualitativo de Cationes. Marcha Sistemática. Identificación de algunos Cationes de Interés Bromatológico.
Trabajo Práctico de Laboratorio Análisis Cualitativo de Cationes. Marcha Sistemática. Identificación de algunos Cationes de Interés Bromatológico. Objetivo: Desarrollar en el estudiante las habilidades
Más detallesMetales pesados en materiales de referencia Herramientas para su caracterización mediante métodos trazables y normativos
Metales pesados en materiales de referencia Herramientas para su caracterización mediante métodos trazables y normativos Dr. Alberto José Quejido Cabezas Jefe de la División de Química Departamento de
Más detallesRealizando una pequeña investigación
Realizando una pequeña investigación 1. Introducción: Investigación realizada 1.1 Objetivo El Objetivo de esta investigación ha sido estudiar de qué factores depende la corrosión del hierro. 1.2 Hipótesis
Más detallesMateriales recopilados por la Ponencia Provincial de Química para Selectividad TEMA 1: QUÍMICA DESCRIPTIVA EJERCICIOS DE SELECTIVIDAD 96/97
TEMA 1: QUÍMICA DESCRIPTIVA EJERCICIOS DE SELECTIVIDAD 96/97 1. De un recipiente que contiene 32 g de metano, se extraen 9 10 23 moléculas. a) Los moles de metano que quedan. b) Las moléculas de metano
Más detallesPrincipios Básicos. Fundamentos sobre el Tamaño de una Partícula
Principios Básicos Fundamentos sobre el Tamaño de una Partícula O.0001 O.001 O.01 O.1 1 10 100 1000 10000 Humo de tabaco Cenizas volantes Cemento Emulsiones poliméricas Pigmentos Polen Arena Virus Bacterias
Más detallesCaracterísticas: : Brillo metálico, Color de la raya: gris, Dureza: 6, forma masas compactas con cristales cúbicos de color amarillo latón
PIRITA Fórmula Química: FeS 2 Características: : Brillo metálico, Color de la raya: gris, Dureza: 6, forma masas compactas con cristales cúbicos de color amarillo latón Se usa como fuente de azufre Yacimientos
Más detallesFicha 1. CONCEPTOS BÁSICOS
Ficha 1. CONCEPTOS BÁSICOS 1 4 LA TABLA PERIÓDICA Ejercicio 1. Las cosas están formadas a partir de: Protones Moléculas Elementos químicos Ejercicio 2. Los elementos químicos se representan ordenados en:
Más detallesLos minerales son sustancias químicas y como tales, tienen una composición
4.2. MINERALES. Los minerales son sustancias químicas y como tales, tienen una composición química fija. Están formados siempre por los mismos elementos y en la misma proporción. Los minerales siempre
Más detallesDEPARTAMENTO DE ESTRATIGRAFIA ANÁLISIS MINERALOGICO MEDIANTE DIFRACCION DE RAYOS-X.
TELEFONOS 394 4813 394 47 98 TELEFAX 394 48 08 DEPARTAMENTO DE ESTRATIGRAFIA FACULTAD DE CIENCIAS GEOLOGICAS UNIVERSIDAD COMPLUTENSE 28040 MADRID ANÁLISIS MINERALOGICO MEDIANTE DIFRACCION DE RAYOS-X. Se
Más detallesLA CORTEZA TERRESTRE
LA CORTEZA TERRESTRE La corteza es la capa superficial sólida de la geosfera, es una capa muy delgada, pues su espesor oscila entre los 60 km en los continentes y los 7 km en los fondos oceánicos. Tipos
Más detallesEstructura atómica de superficies
Estructura atómica de superficies El número de coordinación de los átomos en una superficie es mucho menor que el número de coordinación de los átomos en el sólido. Uno puede pensar que forma una superficie
Más detallesLa tabla periódica. Julius Lothar Meyer. Dimitri Ivanovich Mendeleev
La tabla periódica Julius Lothar Meyer Dimitri Ivanovich Mendeleev Silvia Ponce López ITESM, Julio 2007 Contenidos Organización de los elementos en la tabla periódica Propiedades periódicas: radio atómico,
Más detallesESCUELA SUPERIOR POLITÉCNICA DEL LITORAL INSTITUTO DE CIENCIAS FÍSICAS II TÉRMINO PRIMERA EVALUACIÓN DE FÍSICA GENERAL II SOLUCIÓN
ESCUELA SUPERIOR POLITÉCNICA DEL LITORAL INSTITUTO DE CIENCIAS FÍSICAS II TÉRMINO 2011-2012 PRIMERA EVALUACIÓN DE FÍSICA GENERAL II SOLUCIÓN PRIMERA PARTE: Ejercicios de opción múltiple (2 puntos c/u)
Más detallesSeminario de Química 2º Bachillerato LOGSE Unidad 0: Repaso Química 1º Bachillerato
A) Composición Centesimal y Fórmulas químicas 1.- Determina la composición centesimal del Ca3(PO4)2. Datos: Masas atómicas (g/mol): Ca=40; P=31; O=16 S: Ca= 38,7%; P=20%; O=41,3% 2.- Determina la composición
Más detallesLa pareja de obras que nos ocupa, Diseño de indio chichimeca (óleo
RAFAEL ROMERO ASENJO Un caso de reutilización de lienzo en dos obras de Arellano La pareja de obras que nos ocupa, Diseño de indio chichimeca (óleo sobre lienzo, 103.5 79.5 cm) y Diseño de india chichimeca
Más detallesTubo de ensayo. binocular o de mano. Minerales para identificar. Escala de Mohs. (Simplificada).
Colegio Virgen Inmaculada - Sta. María de la Victoria Hijas de Jesús Departamento de Ciencias Naturales. Dr. Lazárraga, 14 29010 MÁLAGA DEPARTAMENTO DE CC.NN Utilización de claves para identificar minerales
Más detallesANÁLISIS QUÍMICO DE MATERIALES PICTÓRICOS: IDENTIFICACIÓN DE CARGAS Y PIGMENTOS IDENTIFICACIÓN DE FIBRAS TEXTILES SAN JUAN EVANGELISTA
ANÁLISIS QUÍMICO DE MATERIALES PICTÓRICOS: IDENTIFICACIÓN DE CARGAS Y PIGMENTOS IDENTIFICACIÓN DE FIBRAS TEXTILES SAN JUAN EVANGELISTA RETABLO DE LOS EVANGELISTAS Catedral de Sevilla Febrero de 2003 INTRODUCCIÓN
Más detallesTEMA 0: QUÍMICA DESCRIPTIVA EJERCICIOS DE SELECTIVIDAD 96/97
TEMA 0: QUÍMICA DESCRIPTIVA EJERCICIOS DE SELECTIVIDAD 96/97 1. De un recipiente que contiene 32 g de metano, se extraen 9 10 23 moléculas. Calcule: a) Los moles de metano que quedan. b) Las moléculas
Más detallesMarcha Analítica - Segunda de Cationes
Marcha Analítica - Segunda de Cationes Cadmio (II) (Interfiere Zn 2+ ): 1. Preparar 5 tubos de hemólisis 2. Agregar a uno de ellos (tubo testigo) 2 gotas de solución de Cd 2+ de 1 mg/ml, a otro (tubo muestra)
Más detallesFísica P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA
Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA PROBLEMAS DIOPTRIO PLANO 1. Un rayo de luz de frecuencia 5 10¹⁴ Hz incide con un ángulo de incidencia de 30 sobre una lámina de vidrio de caras plano-paralelas de espesor
Más detallesIV - ÓPTICA PAU.98 PAU.98
1.- Dónde debe colocarse un objeto para que un espejo cóncavo forme imágenes virtuales?. Qué tamaño tienen estas imágenes?. Realiza las construcciones geométricas necesarias para su explicación PAU.94
Más detallesCOBRE Y SUS ALEACIONES. Julio Alberto Aguilar Schafer
COBRE Y SUS ALEACIONES Julio Alberto Aguilar Schafer Red cúbica centrada en caras (FCC) Nº de átomos: 4 Propiedades: se deforman mejor que BCC Feγ, Cu, Al, Au, Ag, Pb, Ni, Pt F. empaq: 0,74 FCC BCC HCP
Más detallesAPLICACIONES. 1. MEDIOAMBIENTE Determinación de metales y contaminantes en aguas continentales, potables, vertido, salmueras y aguas de mar
APLICACIONES 1. MEDIOAMBIENTE Determinación de metales y contaminantes en aguas continentales, potables, vertido, salmueras y aguas de mar 2. ALIMENTACIÓN Y AGRICULTURA Determinación de metales y posibles
Más detallesEstructuras Cristalinas. Julio Alberto Aguilar Schafer
Estructuras Cristalinas Julio Alberto Aguilar Schafer Modelo del estado líquido los metales Modelo del paso del estado líquido al estado sólido de los metales Equilibrio líquido-vapor Presión de vapor
Más detallesDETERMINACIÓN DE ESTRUCTURAS CRISTALINAS I. La determinación de una estructura desconocida se realiza en tres etapas principales:
CAPÍTULO 4 DETERMINACIÓN DE ESTRUCTURAS CRISTALINAS I 4.. INTRODUCCIÓN El método que se adopta para la determinación de las estructuras cristalinas es esencialmente la de prueba y error. Sobre la base
Más detallesTEMA I: REACCIONES Y ESTEQUIOMETRIA
TEMA I: REACCIONES Y ESTEQUIOMETRIA 1. De un recipiente que contiene 32 g de metano, se extraen 9 10 23 moléculas. a) Los moles de metano que quedan. b) Las moléculas de metano que quedan. c) Los gramos
Más detallesQUÍMICA.SEPTIEMBRE (FE). OPCIÓN A
1. (2,5 puntos) QUÍMICA.SEPTIEMBRE (FE). OPCIÓN A Las entalpías estándar de combustión del C(s), H 2 (g) y propano gas, C 3 H 8 (g), son -394, -286 y -2220 kj/mol, respectivamente: i. Calcule la entalpía
Más detallesGUÍA DETALLADA DE LA DEMOSTRACIÓN
DEMO 6 Difracción de electrones GUÍA DETALLADA DE LA DEMOSTRACIÓN Introducción La naturaleza cuántica de los sistemas físicos, descritos por ondas de probabilidad, implica una relación entre su longitud
Más detallesESPECTRÓMETROS. Máster. Astrofísica. sica INSTRUMENTACIÓN N ASTRONÓMICA
INSTRUMENTACIÓN N ASTRONÓMICA Máster Astrofísica sica ESPECTRÓMETROS 1 ESPECTRÓMETROS Espectroscopía. Resolución espectral. Espectrógrafos de prismas Espectrógrafos sin rendija. Prisma objetivo. Componentes
Más detallesGrupo de investigación en Aplicaciones del láser. Grupo FA5: Aplicaciones industriales de los láseres
Grupo de investigación en Aplicaciones del láser Grupo FA5: Aplicaciones industriales de los láseres 1 Grupo FA5 Equipo investigador Staff (4): Dr. Juan Pou Saracho (C.U.) Dr. Ramón Soto Costas (T.U.)
Más detallesJornada de recubrimientos y tratamientos de superficies
Jornada de recubrimientos y tratamientos de superficies BCN Rail 1 de Diciembre de 2009 Barcelona Aplicaciones del recubrimiento de estaño en el sector ferroviario Enric Martínez Con la colaboración n
Más detallesPONTIFICIA UNIVERSIDAD CATÓLICA DEL PERÚ FACULTAD DE CIENCIAS E INGENIERÍA
PONTIFICIA UNIVERSIDAD CATÓLICA DEL PERÚ FACULTAD DE CIENCIAS E INGENIERÍA Medición del Potencial de Generación de Agua Ácida para un Relave en la Zona Central del Perú y sus Necesidades de Neutralización
Más detallesLeonel Lira Cortes Laboratorio de Propiedades Termofísicas. Centro Nacional de Metrología
MEDICIÓN DE LA CONDUCTIVIDAD TÉRMICA EN MATERIALES SÓLIDOS DE CONSTRUCCIÓN Leonel Lira Cortes Laboratorio de Propiedades Termofísicas División Termometría, Área Eléctrica Centro Nacional de Metrología
Más detallesANEJO Nº4: Análisis de suelo.
ANEJO Nº4: Análisis de suelo. ÍNDICE 1. INTRODUCCIÓN 3 2. RESULTADOS DEL ANÁLISIS 4 2.1 Análisis químico 4 2.2 Análisis físico 4 3. INTERPRETACIÓN DE LOS RESULTADOS 5 3.1 Características físicas 5 3.2
Más detallesPE PVC. Bridas de aluminio para PE y PVC INFORMACIÓN TÉCNICA
PE PVC Bridas de aluminio para PE y PVC INFORMACIÓN TÉCNICA BRIDA - GENERAL El uso de las bridas, como parte de la conexión de tuberías, generalmente impuesta por la necesidad de montaje y desmontaje de
Más detalles