Bacilos Gram Negativos no Fermentadores
|
|
- María Teresa Pilar Prado Gallego
- hace 5 años
- Vistas:
Transcripción
1 Bacilos Gram Negativos no Fermentadores Pseudomonas aeruginosa Acinetobacter baumannii Stenotrophomonas maltophilia Dra Mirta Quinteros Htal Muñiz- USAL Burkholderia cepacia
2 Dr. Carlos Vay- UBA El sistema citocromooxidasa, se halla en microorganismo aerobios, microaerófilos y anaerobios facultativos.
3 CLASIFICACION: BACILOS GRAM NEGATIVOS NO FERMENTADORES Familia/Grupo/ características Genero/Especie Móviles con flagelos polares Familia Pseudomonadaceae Ia grupo fluorescente Ib grupo stutzeri Ic grupo alcaligenes II grupo pseudomallei Pseudomonas aeruginosa* Pseudomonas fluorescens Pseudomonas putida Pseudomonas stutzeri y otras Pseudomonas alcaligenes y otras Burkholderia pseudomallei Burkholderia cepacia *y otras Misceláneas Shewanella putrefaciens y otras Resaltadas en negrita las especies de importancia en clínica humana. *Con asterisco se destacan las más frecuentes
4 CLASIFICACION: BACILOS GRAM NEGATIVOS NO FERMENTADORES Familia/Grupo/ características Genero/Especie Familia Comamonadaceae III IV grupo diminuta Móviles, oxidasa negativa Comamonas acidovorans Brevundimonas diminuta Brevundimonas vesicularis Stenotrophomonas maltophilia* Resaltadas en negrita las especies de importancia en clínica humana. *Con asterisco se destacan las más frecuentes
5 CLASIFICACION: BACILOS GRAM NEGATIVOS NO FERMENTADORES Familia/Grupo/ características Móviles con flagelos peritricos Genero/Especie Familia Alcaligenaceae Familia Rhizobiaceae Posición taxonómica incierta No móviles, oxidasa positivos Familia Flavobacteriaceae No móviles, oxidasa negativos Alcaligenes Agrobacterium Achromobacter y otras. Chryseobacterium Elizabethkingia meningoseptica Flavimonas y otros Acinetobacter* No móviles, oxidasa positivos (Posición incierta en esta clasificación) Moraxella Resaltadas en negrita las especies de importancia en clínica humana. *Con asterisco se destacan las más frecuentes
6 Resistencias naturales en BNNF penicilina isoxazolil penicilinas tetraciclinas macrólidos clindamicina rifampicina oxazolidinonas Nitrofuranos ácido fusídico, linezolid, ácido nalidixico, cotrimoxazol cloranfenicol 6
7 Resistencia natural a vancomicina Todos los BGNNF son resistentes, Excepciones (son inhibidos por este antimicrobiano): Chryseobacterium gleum-indologenes Elizabethkingia meningoseptica, Websiella virosa, Bergeyella zoohelcum, Sphingobacterium spp., Sphingomonas paucimobilis Acinetobacter lowffi, Brevundimonas vesicularis Resistencia natural a polimixina B y colistina Chryseobacterium gleum-indologenes Elizabethkingia meningoseptica Myroides spp Shewanella algae / putrefaciens.(solo S. algae) 7
8 Antibiotipo - Especie Ampliamente sensible BLM (excepto CEF- CFX) / AMINOG / TMS / FQ Acinetobacter lwoffi P. stutzeri S. putrefaciens/algae
9 Resistencia natural: Aspectos bioquímicos Impermeabilidad AmpC: Nivel basal: AMS, CTN, CXT Eflujo: MexAB-OprM: TET, CLOR, CIPRO, AMP, AMS MexXY-OprM: aminoglucósidos, CIPRO Combinación de todos los mecanismos 9
10 Bacilos Gram Negativos no Fermentadores Pseudomonas aeruginosa
11 Pseudomonas aeruginosa
12 Pseudomonas aeruginosa
13
14
15 Pseudomonas aeruginosa
16 Pseudomonas aeruginosa
17 Pseudomonas aeruginosa
18 Pseudomonas aeruginosa
19 Pseudomonas aeruginosa
20 Pseudomonas aeruginosa Pseudomonas aeruginosa P. aeruginosa
21 Pseudomonas aeruginosa
22 La infección se origina como resultado de alteraciones en las defensas normales del huésped. Puede suponer la pérdida de protección que proporcionan las membranas mucosas o la piel, como ocurre en la otitis externa.
23 Colegio de Bioquímicos de la Provincia de Buenos Aires Universidad Argentina John F. Kennedy Resistencia natural en Pseudomonas aeruginosa Aminopenicilinas c/s IBL - Cefalosporinas de 1º y 2º G Cefamicinas - Ertapenem Trimetoprima-sulfametoxazol - Tetraciclinas - Macrólidos Ácido nalidixico - Cloranfenicol Presenta R in vivo a: ticarcilina/clavulánico, cefotaxima y ceftriaxona. 23
24 Resistencia adquirida a ß-lactámicos Aminopenicilinas β-lactamasas de espectro ampliado (BLEA) Ej.: TEM-1, TEM-2 y SHV-1 Aminopenicilinas Aminop.+Inhibidor Cef.1ª G - Hiperproducción de BLEA - Hiperproducción de cefalosporinasas cromosómicas no induc. Cef.3ªG y 4ªG - β-lactamasas de espectro extendido (BLEE) Ej.: CTX-M; derivadas de TEM o de SHV ; etc. - Derrepresión de cefalosporinasas cromosómicas naturales - Adquisición de cefalosporinasas plasmídicas Carbapenemes - Combinación de impermeabilidad + BLEE - Carbapenemasas (clase A, B o D) 24
25 Pseudomonas aeruginosa Mecanismos probables de resistencia a los carbapenemes 1 Sinergia con IMI MER Agentes quelantes PTZ Mecanismo probable R S/I - - Déficit de OprD Eflujo S I/R - - (sobreexpresión MexAB OprM, MexXY-OprM y/o MexCD-OprJ) R R - - Déficit de OprD + eflujo R R - + Carbapenemasas de clase A (tipo KPC) R R + - Carbapenemasas tipo MBL I/S I/S + - Carbapenemasas tipo MBL (tipo IMP)
26 Detección de MBLs EDTA EDTA P. aeruginosa productora de IMP-13 P. aeruginosa productora de IMP-13
27 Ubicación estratégica de los discos Búsqueda de enzima tipo GES 20 mm 15 mm EDTA MBLs EDTA 15 mm 15 mm Búsqueda de carbapenemasas clase A Pseudomonas aeruginosa productora de VIM-11
28 Antimicrobianos a ensayar e informar por el método de difusión en agar en P. aeruginosa Piperacilina (PIP) Antibiótico Ensayar Informar Piperacilina/tazobactam (PTZ) X X Ceftazidima (CAZ) X X Ceftazidima/ácido clavulánico (CAC) Cefepima (FEP) X X Aztreonam Imipenem (IMI) X X Meropenem (MER) X X Amikacina (AKN) X X Gentamicina (GEN) X X Ciprofloxacina (CIP) X X Colistina (COL) X X* Agente quelante de Zn X X X X * Informar sólo en aislamientos multiresistentes
29
30
31
32
33
34 Colegio de Bioquímicos de la Provincia de Buenos Aires Universidad Argentina John F. Kennedy Acinetobacter baumannii Resistencias naturales y/o habituales a los antimicrobianos Especies Resistencia Comentarios Complejo Acinetobacter Calcoaceticusbaumannii Penicilinas sulbactam Cefalosporinas de 1º-3ºG Cefamicinas - Aztreonam Aminoglucósidos - Quinolonas Tetraciclina -Cloranfenicol Frecuentemente multirresistentes OXA-51 es intrínseca y marcadora de la genomoespecie A. baumanii El alto nivel de resistencia a carbapenemes se debe principalmente a la producción de enzimas tipo OXA A. haemolyticus Amikacina Cefalosporinas de 1º y 2º G - cefamicinas A. lwoffi Cefalosporinas de 1º y 2º G - cefamicinas Produce una acetiltransferasa (AAC 6 I) que inactiva a amikacina y no gentamicina Frecuentemente sensible a múltiples antimicrobianos vancomicina? 34
35 Colegio de Bioquímicos de la Provincia de Buenos Aires Universidad Argentina John F. Kennedy Acinetobacter baumannii MDR (microorganismos multirresistente) : resistencia a 3 o más clases de antimicrobianos. XDR (microorganismos con resistencia extrema): resistencia a todas menos 1 o 2 clases de antimicrobianos) PDR (panrresistencia) resistencia a todos los antibióticos disponibles 35
36 Detección de MBLs EDTA 15 mm 15 mm EDT A CAZ P. aeruginosa productora de VIM-11 P. aeruginosa productora de VIM-2
37 Bacilos Gram Negativos no Fermentadores Acinetobacter baumannii
38 Acinetobacter baumannii 38
39 Acinetobacter baumannii 39
40 Acinetobacter baumannii RESISTENCIA ADQUIRIDA
41 Acinetobacter baumannii
42 Acinetobacter baumannii Multi-resistencia (MDR)
43 Acinetobacter baumannii
44 Acinetobacter spp Complejo A. baumannii-calcoaceticus Multirresistencia: Amp C / Imperm R// CAZ-FEP Blsa tipo OXA / Car O R// CARB Alteración PBPs R// CARB Eflujo R// MER A. haemolyticus A. lwoffi AAC 6 I R// AMIKA Ampliamente sensible
45 Antimicrobianos a ensayar e informar por el método de difusión en agar en Acinetobacter spp Antibiótico Ampicilia/sulbactam (AMS) Piperacilina/tazobactam (PTZ) Ceftazidima (CAZ) Cefepima (FEP) Imipenem (IMI) Meropenem (MER) Amikacina (AKN) Gentamicina (GEN) Ciprofloxacina (CIP)* Cotrimoxazol (TMS minociclina Ensayar e informar X X X X X X X X X X X * sensibilidad a ciprofloxacina es extrapolable al resto de las fluorquinolonas.
46 Perfil de sensibilidad a antibióticos en las distintas especies de BGNNF excluidos P. aeruginosa y Acinetobacter spp.. Especie AMP/ PIP/ IMI/ POL/ CEF CXT CAZ FEP AG AMS TAZ MER COL FQ TMS A. faecalis R/R V/V R R S R S R S/S R S R S V A. xylosoxidans ss xylosoxidans R/R S/S R R S R S S/S* R S R R V Complejo B. cepacia R/R S/S R R S R S R V R R S R S C. gleum-indologenes R/R S/S R V S R S V R R S S E. meningoseptica R/R V/V R R R R V R R V Myroides spp. R/R R/R R R R R V R R R P. fluorescens / P. putida R/R S/S R R V V S/S* V S S P. stutzeri S/S S R R S S S S/S S S S S S. maltophilia R/R R/R R R R S R R/R R S R S R S S. algae / V/V S/S S. putrefaciens S/S S/S S S S S S/S S R S S S R S S S S/S S S S S R: resistente, S: sensible, V: sensibilidad variable, R Algunos aislamientos pueden ser resistentes, S Algunos aislamientos pueden ser sensibles, * se han descripto aislamientos productores de MBL.
47 Bacilos Gram Negativos no Fermentadores Stenotrophomonas maltophilia
48
49 Resistencia natural en Stenotrophomona maltophilia Aminopenicilinas con c/s IBL - Cefalosporinas 1º y 2º G cefamicinas - aztreonam - carbapenemes Aminoglucósidos La resistencia a los β-lactámicos se debe a la presencia de las β-lactamasas: L1 (MBL) y L2 (cefalosporinasa) sumada a la impermeabilidad de la membrana externa y en menor medida a expresión de bombas de eflujo. La resistencia a los aminoglucósidos se debe a la presencia de la bomba de eflujo SmeBC que extruye gentamicina, amicacina y tobramicina y a la presencia de enzimas inactivantes (aac 6 Iz) tobramicina y netilmicina. que acetilan amicacina,
50 Antimicrobianos a ensayar e informar por el método de difusión en agar en Stenotrophomonas maltophilia Antibiótico Ensayar e Informar Minociclina (MIN) X Trimetoprima-sulfametoxazol (TMS) Levofloxacina R// BLM (excepto T/C) / AA Blsa plasm. (L-1 y L-2) / Eflujo Ez. Inact. X X
51 Bacilos Gram Negativos no Fermentadores Burkholderia cepacia
52 BGNNF oxidasa (+) Pigmento amarillo
53
54 Resistencia natural en Complejo Burkholderia cepacia Aminopenicilinas con c/s IBL Cefalosporinas 1º y 2º generación cefamicinas Imipenem Aminoglucósidos Polipéptídos Cloranfenicol Baja permeabilidad de la membrana externa. Produce una cefuroximasa que hidroliza las cefalosporinas de 1º y 2º G. Produce PCM-1 (Clase D, tipo OXA), que hidroliza con más eficiencia a imipenem que a meropenem, por lo cual presenta sensibilidad variable a meropenem.
55 Antibióticos a ensayar e informar por el método de difusión en agar en complejo Burkholderia cepacia Antibiótico Ensayar e Informar Ceftacidima (CAZ) Meropenem (MER) Minociclina (MIN) Trimetoprima/sulfametoxazol X X X X (TMS) R// AMP-AMS / C1G-C2G-(CAZ) / IMI-(MER) / AA / POL Imperm. / Ez. inactivantes (BLM / AA) 14
56 Muchas gracias por su atención!!! 56
136 Revista Argentina de Microbiología (2011) ISSN 43: ARTÍCULO ESPECIAL
136 Revista Argentina de Microbiología (2011) ISSN 43: 0325-7541 136-153 ARTÍCULO ESPECIAL Revista Argentina de Microbiología (2011) 43: 136-153 Criterios de ensayo, interpretación e informe de las pruebas
Más detallesGUÍA DE TRATAMIENTO ANTIMICROBIANO EMPÍRICO DE MICROORGANISMOS MULTIRRESISTENTES
GUÍA DE TRATAMIENTO ANTIMICROBIANO EMPÍRICO DE MICROORGANISMOS MULTIRRESISTENTES Comisión de Infecciones y Terapéutica Antimicrobiana Hospital Universitario Basurto Marzo 2013 1 TRATAMIENTO EMPÍRICO DE
Más detallesEl dilema de la multirresistencia
El dilema de la multirresistencia Dra Micaela Mayer Wolf Existen dos factores que pueden limitar el uso de antibióticos: i) que la bacteria en cuestión desarrolle mecanismos de resistencia frente a los
Más detallesTRABAJOS PRÁCTICOS Cronograma de las Actividades en el Laboratorio de Bacteriología
TRABAJOS PRÁCTICOS 2009 Cronograma de las Actividades en el Laboratorio de Bacteriología Concurrir al laboratorio con guardapolvos, dos pares de guantes, y una regla. ACTIVIDAD PRACTICA Nº 1 1. Tinción
Más detallesConsenso sobre criterio de ensayo, interpretación e informe de las pruebas de sensibilidad en los BNNF de importancia clínica
Consenso sobre criterio de ensayo, interpretación e informe de las pruebas de sensibilidad en los BNNF de importancia clínica 1,2 Mirta Quinteros, 2 Angela Famiglietti, 3 Adriana Limansky, 2,4 José M.
Más detallesSelección de Antimicrobianos para los Estudios de Sensibilidad In Vitro.
Selección de Antimicrobianos para los Estudios de Sensibilidad In Vitro. RECOMENDACIONES PARA LOS LABORATORIOS DE MICROBIOLOGÍA CLÍNICA. SISTEMA NACIONAL DE VIGILANCIA EPIDEMIOLÓGICA DE LAS INFECCIONES
Más detallesMapa de sensibilidad antibiótica. Málaga 2017
Mapa de sensibilidad antibiótica. Málaga 2017 Dra. MV García López FEA Microbiología Clínica UGC Enfermedades Infecciosas, Microbiología y M. Preventiva. HV Virgen de la Victoria. Málaga Perfil de Sensibilidad
Más detallesGuía de Terapia Empírica
Comisión de Infecciones y Política Antibiótica H.U. Puerta del Mar 12 de diciembre de 2014 Guía de Terapia Empírica Perfil de sensibilidad a antimicrobianos 2014 Informe de la UGC de Microbiología Fátima
Más detallesPruebas de Sensibilidad a los Antimicrobianos
Pruebas de ensibilidad a los Antimicrobianos (Antibiograma por difusión con discos - CIM/CBM Curvas de muerte - PI/PB- VB Dosaje de Antimicrobianos) Mirta G. Quinteros Pruebas de ensibilidad a los Antimicrobianos
Más detallesMapas de Sensibilidad Antimicrobiana Área Sanitaria de Málaga, 2014
Mapas de Sensibilidad Antimicrobiana Área Sanitaria de Málaga, 2014 Dra. MV García López UGC- E. I n f e c c i o s a s, M i c r o b i o l o g í a y M P r e v e n t i v a - I C 24.11.2015 Perfil de Sensibilidad
Más detallesGuía de Terapia Empírica
Comisión de Infecciones y Política Antibiótica H.U. Puerta del Mar 1 de Marzo de 216 Guía de Terapia Empírica Perfil de sensibilidad a antimicrobianos 215 Informe de la UGC de Microbiología Fátima Galán
Más detallesResistencia antibiótica en Hospital Son Dureta en Enrique Ruiz de Gopegui Bordes 29 de marzo de 2.007
Resistencia antibiótica en Hospital Son Dureta en 2006 Enrique Ruiz de Gopegui Bordes 29 de marzo de 2.007 INTRODUCCIÓN A lo largo de los últimos 20 años, se ha producido un de las infecciones causadas
Más detallesRECOMENDACIONES PARA DETECCION Y CONFIRMACION DE. Introducción
RECOMENDACIONES PARA DETECCION Y CONFIRMACION DE β - LACTAMASAS EN ENTEROBACTERIAS Dra Erna Cona T Hospital FACH Clínica INDISA SOCHINF Mayo 2008 Introducción Familia Enterobacterias, gran número de especies.
Más detallesSISTEMA INFORMATICO DE RESISTENCIA (SIR)
SISTEMA INFORMATICO DE RESISTENCIA (SIR) Análisis de los datos de pacientes internados, años Quinteros M., Radice M., Giovanakis M.; Famiglietti A., Nicola F., Kovensky J., Marín M., Casellas J.M., Gutkind
Más detallesEnterobacterias oportunistas
Enterobacterias oportunistas Enterobacterias oportunistas Escherichia coli Klebsiella pneumoniae Klebsiella oxytoca Serratia marcescens Enterobacter spp Citrobacter spp Proteus spp Morganella morganii
Más detallesDATOS RESISTENCIA BACTERIANA ECUADOR
DATOS RESISTENCIA BACTERIANA ECUADOR - 2015 S. aureus Hospitalario UCI Comunidad GEN 895 17,8 511 14,7 OXA 1393 45,1 86 40 349 30,0 FOX 482 48,5 57 42 362 31,0 SXT 1226 16,2 594 13,5 CIP 768 20,1 512 13,1
Más detallesInfecciones nosocomiales por enterobacterias y no fermentadores
VII CURSO DE ACTUALIZACIÓN EN INFECCIONES NOSOCOMIALES I SIMPOSIO SOBRE BACTERIEMIAS VII CURSO Dirección DE ACTUALIZACIÓN de Enseñanza y EN INFECCIONES Desarrollo NOSOCOMIALES Académico I SIMPOSIO SOBRE
Más detallesDETECCIÓN DE RESISTENCIA EN BACILOS GRAM NEGATIVOS
GLORIA D. PACHECO S. Especialista de Aplicaciones Senior BDDS México gloria_pacheco@bd.com Cel.: 5541947702 DETECCIÓN DE RESISTENCIA EN BACILOS GRAM NEGATIVOS Enterobacterias Importancia de estudiar la
Más detallesMICROBIOLOGÍA. INFORME DE RESISTENCIA ANTIMICROBIANA EN ENTEROBACTERIAS 2013 Página 1 de 10
ENTEROBACTERIAS 2013 Página 1 de 10 ENTEROBACTERIAS 2013 OSI BILBAO-BASURTO BASURTO REGISTRO DE REVISIONES MODIFICACIÓN FECHA MOTIVO Revisado por: Control de Infección Aprobado por: D. Médica Fecha:22/12/2014
Más detallesManual de Antibióticos en Pediatría. 2ª edición Editorial Médica Panamericana.
Capítulo 1 - Generalidades 3 CUADRO 1.1 Clasificación GRUPO SUB-GRUPO PENICILINAS (1) CEFALOSPORINAS (1) NATURALES RESISTENTES A PENICILINASAS AMINOPENICILINAS ESPECTRO EXTENDIDO PRIMERA GENERACIÓN SEGUNDA
Más detallesMultirresistencia en Pseudomonas aeruginosa: Mecanismos y Epidemiología. Antonio Oliver Servicio de Microbiología H. Son Dureta
Multirresistencia en Pseudomonas aeruginosa: Mecanismos y Epidemiología Antonio Oliver Servicio de Microbiología H. Son Dureta Importancia clínica P. aeruginosa Bacilo Gram(-) ubicuo con predilección por
Más detallesGRUPO RNA 1 Pseudomonas aeruginosa Pseudomonas fluorescen Pseudomonas putida
NO FERMENTADORES DE IMPORTANCIA CLINICA FAMILIA PSEUDOMONADACEAE La familia Pseudomonadaceae se encuentra dividida en 5 grupos de homología de RNA. Anteriormente casi todos los miembros de la familia se
Más detallesInforme de resistencia antibiótica de los microorganismos más comunes en el Hospital Son Espases. Análisis de tendencias. Año 2016
Página: 1 de 27 Servicio de Microbiología Informe de la sensibilidad antibiótica de los microorganismos más comunes en el Hospital Son Espases Análisis de tendencias Año Revisiones del documento Versión
Más detallesEjercicios de Interpretación de Antibiogramas
CUO CUO DE DE POT POT GADO GADO ACTUALIZACIÓN ACTUALIZACIÓN N EN EN BACTEIOLOGÍA BACTEIOLOGÍA A CLÍNICA CLÍNICA 23 23 24 24 de de octubre octubre de de 2009 2009 Asociación Argentina de Microbiología Filial
Más detallesMECANISMOS GENERALES DE RESISTENCIA
MECANISMOS GENERALES DE RESISTENCIA Curso Trienal de Infectología 2014 Dra Marina Bottiglieri- Clínica Universitaria Reina Fabiola RESISTENCIA MICROBIANA DEFINICIÓN DEL CDC Es la capacidad de un microorganismo
Más detallesRECOMENDACIONES PARA LOS LABORATORIOS DE MICROBIOLOGIA CLINICA. Selección de antimicrobianos para los estudios de sensibilidad in vitro.
2010 RECOMENDACIONES PARA LOS LABORATORIOS DE MICROBIOLOGIA CLINICA Selección de antimicrobianos para los estudios de sensibilidad in vitro. 1 2 RECOMENDACIONES PARA LOS LABORATORIOS DE MICROBIOLOGIA CLINICA
Más detallesAntonio Oliver Servicio de Microbiología HUSE. X Curso Antibióticos 2015 Infecciones extrahospitalarias por bacterias multirresistentes
Antonio Oliver Servicio de Microbiología HUSE X Curso Antibióticos 2015 Infecciones extrahospitalarias por bacterias multirresistentes Posición 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Hospitalización-HUSE 2013-2014 (n=1.680)
Más detallesCAPITULO 3 SENSIBILIDAD DE LAS CEPAS BACTERIANAS MÁS FRECUENTES, AISLADAS EN 2014 AUTORES: F. Acosta González; R.
CAPITULO 3 SENSIBILIDAD DE LAS CEPAS BACTERIANAS MÁS FRECUENTES, AISLADAS EN 14 AUTORES: F. Acosta González; R. Garrido Fernández UNIDADES CLINICAS: UGC de Laboratorio; UGC Farmacia Fecha de Edición: Noviembre
Más detallesRequisitos para realizar derivaciones al Servicio Antimicrobianos
2017 Requisitos para realizar derivaciones al Servicio Antimicrobianos ENVIAR UN CULTIVO PURO DE LA CEPA IDENTIFICACIÓN BIOQUÍMICA PREVIA CONFIRMACIÓN DEL FENOTIPO (rechequeo en el laboratorio de origen
Más detallesCONTROL DE CALIDAD DE BACTERIOLOGÍA (B-1/14)
CONTROL DE CALIDAD DE BACTERIOLOGÍA (B-1/14) En el presente control se envió a los participantes un producto liofilizado con una única cepa identificada por el laboratorio de referencia como Empedobacter
Más detallesMapas de Sensibilidad Antimicrobiana Área Sanitaria de Málaga, 2013
Mapas de Sensibilidad Antimicrobiana Área Sanitaria de Málaga, 2013 Dra. MV García López UGC- E. I n f e c c i o s a s, M i c r o b i o l o g í a y M P r e v e n t i v a - I C 03.06.2014 Perfil de Sensibilidad
Más detallesDESAFIOS MICROBIOLOGICOS EN GRAM NEGATIVOS MULTI Y PAN RESISTENTES. Dra Erna Cona T Hospital FACH Clínica INDISA
DESAFIOS MICROBIOLOGICOS EN GRAM NEGATIVOS MULTI Y PAN RESISTENTES Dra Erna Cona T Hospital FACH Clínica INDISA Introducción La resistencia bacteriana es un problema creciente y de magnitud global. En
Más detallesmecanismos de acción de lo antimicrobianos. microorganismos frente a los antimicrobianos
1 Temas a desarrollar clasificación de los antimicrobianos. mecanismos de acción de lo antimicrobianos. los mecanismos de resistencia que presentan los microorganismos frente a los antimicrobianos los
Más detallesRequisitos para realizar derivaciones al Servicio Antimicrobianos
2016 Requisitos para realizar derivaciones al Servicio Antimicrobianos ENVIAR UN CULTIVO PURO DE LA CEPA IDENTIFICACIÓN BIOQUÍMICA PREVIA CONFIRMACIÓN DEL FENOTIPO (rechequeo en el laboratorio de origen
Más detallesMAPA DE SENSIBILIDAD BACTERIANA 2017 HOSPITAL CLÍNICO UNIVERSITARIO LOZANO BLESA SECTOR III ZARAGOZA
MAPA DE SENSIBILIDAD BACTERIANA 2017 HOSPITAL CLÍNICO UNIVERSITARIO LOZANO BLESA SECTOR III ZARAGOZA Servicio de Microbiología, Hospital Clínico Universitario Lozano Blesa 0 Elaborado por: Javier Castillo
Más detallesNuevos antibióticos para gérmenes resistentes
Nuevos antibióticos para gérmenes resistentes Elizabeth Bogdanowicz Médica Infectóloga Pediatra Hospital de Clínicas Ftad de Medicina UBA Comité Nacional de Infectología SAP Principales consideraciones
Más detallesINFORME SOGAMIC SOBRE RESISTENCIAS A ANTIMICROBIANOS EN GALICIA. AÑOS 2015 y 2016 RESUMEN
INFORME SOGAMIC SOBRE RESISTENCIAS A ANTIMICROBIANOS EN GALICIA AÑOS 2015 y 2016 RESUMEN 1 Este informe fue elaborado por un grupo de trabajo compuesto por: María González Domínguez. Hospital Comarcal
Más detallesCLASIFICACIÓN DE β- LACTAMASAS
BETALACTAMASAS CLASIFICACIÓN DE β- LACTAMASAS Clases estruct. (Ambler) Grupo funcional (Bush) Perfil de sustratos Peni Carbe Oxa Cefalor Ctx Azt Imi Inhibición por clavulánico C 1 ++ +/- - +++ + - - -
Más detallesCONTROL DE CALIDAD DE BACTERIOLOGÍA (B-4/03)
CONTROL DE CALIDAD DE BACTERIOLOGÍA (B-4/03) En el presente control se envió a los participantes un producto liofilizado con una única cepa caracterizada por el laboratorio de referencia como Stenotrophomonas
Más detallesβ-lactamasas AmpC Fenotipos de resistencia Detección en el laboratorio C. Segura. Patologia Infecciosa. Laboratori de Referència de Catalunya
β-lactamasas AmpC Fenotipos de resistencia Detección en el laboratorio Laboratori de eferència de Catalunya Generalidades Espectro actividad Origen y tipos AmpC plasmídicas Inhibidores Detección en el
Más detallesKPC, VIM, NDM1, MCR-1 Qué es esto?
Simposio para entender y afrontar el peso de la Resistencia a los carbapenémicos como problema de salud pública KPC, VIM, NDM1, MCR-1 Qué es esto? Ana M. Ocampo MSc Docente, Escuela de Microbiología LOS
Más detallesProtocolo Red Whonet Año 2019 Sistemas automatizados
Protocolo Red Whonet Año 2019 Sistemas automatizados Recomendación general para y Se debe confirmar: - la tipificación cuando la misma no coincide con el perfil de sensibilidad hallado. - las resistencias
Más detallesEvaluación de Carbapenémicos: Su rol en los esquemas terapéu9cos.
Evaluación de Carbapenémicos: Su rol en los esquemas terapéu9cos. Dr. Jaime Labarca Departamento de Enfermedades Infecciosas P. Universidad Católica de Chile Agenda Introducción Suscep9bilidad carbapenémicos
Más detallesManejo de Infecciones en la era de Resistencia a Antimicrobianos
Manejo de Infecciones en la era de Resistencia a Antimicrobianos Dr. Guillermo Acuña L. FACP Infectólogo Universidad Católica, Clínica las Condes, Hospital del Trabajador Factores que estimulan resistencia
Más detallesIX - ANÁLISIS DE LOS RESULTADOS
IX - ANÁLISIS DE LOS RESULTADOS Para realizar el análisis y caracterización de variables que den respuesta a los objetivos trazados en el presente trabajo es necesario conocer en primer lugar cual es la
Más detallesDETERMINACION DE BLEE Muestra 2 / 2015 Bacteriología
PEEC DETERMINACION DE BLEE Muestra 2 / 2015 Bacteriología Por: Floridalma Cano - Coordinadora PEEC/Bacteriología betalactamasas de espectro extendido (BLEE) Uno de los mecanismos de resistencias con mayor
Más detallesLydia Carvajal Bacteriologa Hospital de Niños de Cordoba
Lydia Carvajal Bacteriologa Hospital de Niños de Cordoba TIPOS DE RESISTENCIA Natural Adquirida Constitutiva Inducible Cromosómica Extracromosómica TIPOS DE RESISTENCIA Cromosómica Extracromosómica Cromosómica:
Más detallesInfección por microorganismos Gram negativos. Resistencia y Perspectiva terapéutica.
Infección por microorganismos Gram negativos. Resistencia y Perspectiva terapéutica. Dr. Luis Alberto Solar Salaverri. Servicio de Infectología. Hospital Pediátrico Universitario Centro Habana. Lista de
Más detallesInstituto Nacional. de Salud PROTOCOLO PARA DETECCION DE KPC EN ENTEROBACTERIAS
PROTOCOLO PARA DETECCION DE KPC EN ENTEROBACTERIAS Fuente: Servicio Antimicrobianos, de Enfermedades Infecciosas, INEI ANLIS Dr. Carlos G. Malbrán 1. ANTECEDENTES Las infecciones por enterobacterias productoras
Más detallesMULTIRRESISTENCIA BACTERIANA EN EL PACIENTE CRÓNICO
1 IMPORTANCIA DE LA MULTIRRESISTENCIA BACTERIANA EN EL PACIENTE CRÓNICO Dr. Jorge Guitian Deltell 1 ; Dr. Salvador Giner Almaraz 2 y Dr. José Luis López Hontangas 3. 1 Farmacéutico Interno Residente en
Más detallesRecomendaciones para la selección de antimicrobianos en el estudio de sensibilidad in vitro con sistemas automáticos y semiautomáticos
Recomendaciones para la selección de antimicrobianos en el estudio de sensibilidad in vitro con sistemas automáticos y semiautomáticos - MENSURA Luis Martínez Martínez y Rafael Cantón Antimicrobianos en
Más detallesSensibilitat als antimicrobians dels bacteris aïllats durant. l any 2003 en el Laboratori de Microbiologia de l Hospital. de la Santa Creu i Sant Pau
Sensibilitat als antimicrobians dels bacteris aïllats durant l any 2003 en el Laboratori de Microbiologia de l Hospital de la Santa Creu i Sant Pau PEN CTX ERY LEV RIF Estreptococ ß hemol. Grup A (Streptococcus.
Más detallesINFORME DE LA RESISTENCIA ANTIMICROBIANA EN BACTERIAS DE ORIGEN HOSPITALARIO EN LIMA
INFORME DE LA RESISTENCIA ANTIMICROBIANA EN BACTERIAS DE ORIGEN HOSPITALARIO EN LIMA - 28 LABORATORIO DE IRAs e IIH. CNSP 1 CONTENIDO INTRODUCCIÓN.3 OBJETIVO 4 METODOLOGÍA..4 RESULTADOS 4 1. RESULTADOS
Más detallesSensibilitat als antimicrobians dels bacteris aïllats durant l any Servei de Microbiologia
Sensibilitat als antimicrobians dels bacteris aïllats durant l any 2016 Servei de Microbiologia Índex Taula 1. Resistència dels estreptococs... 3 Taula 2. Resistència de Streptococcus pneumoniae segons
Más detallesMAPA MICROBIOLÓGICO 2015 INSTITUTO NACIONAL DE ENFERMEDADES NEOPLÁSICAS LABORATORIO DE MICROBIOLOGÍA
MAPA MICROBIOLÓGICO 215 INSTITUTO NACIONAL DE ENFERMEDADES NEOPLÁSICAS LABORATORIO DE MICROBIOLOGÍA Se aislaron un total de 868 microorganismos provenientes de hemocultivos; distribuidos como se muestra
Más detallesActividades farmacéuticas en Farmacia Hospitalaria Servicios Centrales IB salut Programa de Control de Antibióticos PCA
Actividades farmacéuticas en Farmacia Hospitalaria Servicios Centrales IB salut Programa de Control de Antibióticos PCA Olga Delgado Hospital Universitario Son Dureta 2 abril 2008 Every unnecessary antibiotic
Más detallesnuevos antibióticos Benito Almirante Consultor Senior Servicio de Enfermedades Infecciosas HU Vlld H Vall d Hebron, Barcelona
Resistencia bacteriana y papel de los nuevos antibióticos Benito Almirante Consultor Senior Servicio de Enfermedades Infecciosas HU Vlld H Vall d Hebron, Barcelona 1 La importancia de las infecciones causadas
Más detallesEVOLUCIÓN DE LA RESISTENCIA BACTERIANA A LOS ANTIMICROBIANOS (PERIODO )
Servicio de Microbiología Hospital Clínico Universitario "Dr. Lozano Blesa" EVOLUCIÓN DE LA RESISTENCIA BACTERIANA A LOS ANTIMICROBIANOS (PERIODO 13-17) MICROORGANISMOS Y ANTIMICROBIANOS ESTUDIADOS A partir
Más detallesKPC: CARBAPENEMASA. Enterobacterias. Cintya Mabel Fernández M.P: 3897 C.E: 391
KPC: CARBAPENEMASA de las Enterobacterias Cintya Mabel Fernández M.P: 3897 C.E: 391 cintyamf@hotmail.com Enterobacterias Gran número de especies. Variabilidad de patrones de resistencia natural. Pueden
Más detallesSubcomisión de Antimicrobianos (SADEBAC-AAM)
CARACTERIZACION FENOTIPICA DE LA RESISTENCIA A LOS ß-LACTAMICOS EN Pseudomonas aeruginosa y Acinetobacter spp Pseudomonas aeruginosa Ubicación estratégica de los discos Se recomienda la siguiente ubicación
Más detallesDra. Mar Olga Pérez Moreno Responsable Área de Microbiología Laboratori Clínic ICS Terres de l Ebre (Hospital de Tortosa Verge de la Cinta)
IV Jornada Nacional VI Jornada Catalana Lleida 13 junio 2013 Reconocimiento y técnicas microbiológicas de detección de fenotipos de resistencia relevantes en Bacilos Gram Negativos: Enterobacterias productoras
Más detallesLectura interpretada del antibiograma de bacilos gramnegativos no fermentadores $
Enferm Infecc Microbiol Clin. 2010;28(10):726 736 www.elsevier.es/eimc Formación médica continuada Lectura interpretada del antibiograma de bacilos gramnegativos no fermentadores $ Jordi Vila y Francesc
Más detallesun continuo desafío MARTA ROCCHI Especialista en Bacteriología -UNC Hospital Nacional de Clínicas - UNC
IDENTIFICACION DE BNF MAS FRECUENTES un continuo desafío MARTA ROCCHI Especialista en Bacteriología -UNC Hospital Nacional de Clínicas - UNC Qué sabemos de los BNF??? ampliamente distribuídos dos en el
Más detallesEl antibiograma: Volviendo a lo básico. Alejandro Díaz D Pediatra Infectólogo Universidad CES
El antibiograma: Volviendo a lo básico Alejandro Díaz D Pediatra Infectólogo Universidad CES Caso clínico Niño de 3 años con ITU recurrente por vejiga neurogénica secundaria a Mielomeningocele. Múltiples
Más detallesProblema creciente de salud pública, especialmente por infecciones hospitalarias
COMPRENDIENDO LAS RESISTENCIAS PROGRAMAS DE OPTIMIZACIÓN DE TRATAMIENTOS ANTIMICROBIANOS: LLEGANDO AL SIGUIENTE NIVEL DR. RAFAEL CARRANZA GONZÁLEZ MICROBIOLOGÍA CLÍNICA HOSPITAL GENERAL MANCHA CENTRO NOVIEMBRE
Más detallesTEMA 25: PSEUDOMONAS Y OTROS BACILOS GRAM NEGATIVOS NO FERMENTADORES
TEMA 25: PSEUDOMONAS Y OTROS BACILOS GRAM NEGATIVOS NO FERMENTADORES CASO CLINICO Mujer de 18 años que acude al servicio de urgencias debido a un cuadro de empeoramiento de su tos crónica durante la semana
Más detallesAntibióticos: Mecanismos de acción Gerardo Andrés Libreros. MSc
Antibióticos: Mecanismos de acción Gerardo Andrés Libreros. MSc Profesor Departamento de Microbiología Universidad del Valle Antibióticos Sustancias empleadas en el tratamiento de enfermedades infecciosas.
Más detallesdel antibiograma (en enterobacterias).
(Algunos) Aspectos relevantes del antibiograma (en enterobacterias). Dra L. Caiata. Asistente de Laboratorio de Patología Clínica Hospital de Clínicas. Asistente del Depto de Bacteriología y Virologia.
Más detallesANA CORREA RUIZ HOSPITAL DE LA PRINCESA 21- FEBRERO-2012
ANA CORREA RUIZ HOSPITAL DE LA PRINCESA 21- FEBRERO-2012 INTRODUCCIÓN Enfermedad hereditaria autosómica recesiva. Primera causa de patología pulmonar crónica en la infancia. Frecuencia: 1 de cada 5000
Más detallesSEMINARIO MICROBIOLOGÍA DRA. MONTSERRAT RUIZ GARCÍA. MICROBIOLOGÍA. HOSPITAL GENERAL UNIVERSITARIO DE ELCHE de febrero de 2013
SEMINARIO MICROBIOLOGÍA DRA. MONTSERRAT RUIZ GARCÍA. MICROBIOLOGÍA HOSPITAL GENERAL UNIVERSITARIO DE ELCHE 2013 19 de febrero de 2013 CASO CLÍNICO Nº 1 Anamnesis: Mujer de 27 años, previamente sana, que
Más detallesNUEVOS ANTIBIOTICOS Y MICROORGANISMOS RESISTENTES. Dra. Teresa Alarcón Hospital Universitario de La Princesa MADRID.
NUEVOS ANTIBIOTICOS Y MICROORGANISMOS RESISTENTES. Dra. Teresa Alarcón Hospital Universitario de La Princesa MADRID. History of antibiotic discovery and concomitant development of antibiotic resistance.
Más detallesANEXO 1. PROPUESTA DE GESTIÓN DEL DESABASTECIMIENTO DE PIPERACILINA/ TAZOBACTAM
CONTEXTO ANEXO 1. PROPUESTA DE GESTIÓN DEL DESABASTECIMIENTO DE PIPERACILINA/ TAZOBACTAM Piperacilina/ tazobactam (PT) es una combinación de antibióticos de amplio espectro con actividad frente a un número
Más detallesEstudio de los antibióticos
Estudio de los antibióticos Antibióticos Niveles de acción Inhibición de la síntesis de pared celular: β-lactaminas y glucopéptidos Inhibición de la función de la membrana celular: polimixinas y polienos
Más detallesLa resistencia bacteriana : un problema relevante
Elizabeth Bogdanowicz Médica Infectóloga Pediatra Hospital de Clínicas Ftad de Medicina UBA Comité Nacional de Infectología SAP Al comienzo del siglo XXI nos vemos enfrentados a tres grandes desafíos:
Más detallesAminopenicilinas. Cefalosporinas 1G. Cefalosporinas 2G. Cloranfenicol. Eritromicina. Trimetoprim. XIII Reunion de la seimc, sevilla 2009
XIII Reunión SEIMC 3-5 de junio de 2009, Sevilla Infecciones por microorganismos multirresistentes Mecanismos de resistencia a antimicrobianos en A. baumannii Felipe Fernández Cuenca Servicio de Microbiología
Más detallesServicio Antimicrobianos Laboratorio Nacional de Referencia en Resistencia INEI ANLIS Dr. C. Malbrán. NOTAS PARA INFORMES 2017 v1.
NOTAS PARA INFORMES 2017 v1 NOTA KPC en ETB Se confirmó la presencia de carbapenemasa en cepa remitida por métodos moleculares. Fue identificada a nivel molecular como enzima de la familia KPC (Klebsiella
Más detallesCONTROL DE CALIDAD DE BACTERIOLOGÍA (B-1/01)
CONTROL DE CALIDAD DE BACTERIOLOGÍA (B-1/01) En este control se envió a los participantes un producto liofilizado, idéntico para todos, que contenía una única cepa identificada por el laboratorio de referencia
Más detallesPuntos de corte para definir sensibilidad a los antimicrobianos
Puntos de corte para definir sensibilidad a los antimicrobianos JEHA Dra. Liliana Fernández Canigia Microbiología- Hospital Alemán 2012 Consideraciones generales I Los microorganismos que con mayor frecuencia
Más detallesANEXO 1. PROPUESTA DE GESTIÓN DEL DESABASTECIMIENTO DE PIPERACILINA/ TAZOBACTAM
CONTEXTO ANEXO 1. PROPUESTA DE GESTIÓN DEL DESABASTECIMIENTO DE PIPERACILINA/ TAZOBACTAM Piperacilina/ tazobactam (PT) es una combinación de antibióticos de amplio espectro con actividad frente a un número
Más detallesPrincipales mecanismos de resistencia a antimicrobianos en P. aeruginosa y A. baumannii
Principales mecanismos de resistencia a antimicrobianos en P. aeruginosa y A. baumannii Felipe Fernández Cuenca Hospital Virgen Macarena y Universidad de Sevilla Importancia clínica y epidemiológica Ampliamente
Más detallesJavier Castillo Cristina Seral
MAPA DE RESISTENCIA BACTERIANA 2017 Area 3 Servicio de Microbiología, Hospital Clínico Universitario Lozano Blesa Javier Castillo Cristina Seral Implementación PROA en Aragón REUNIÓN DEL GRUPO DE TRABAJO
Más detallesCUÁN ÚTIL ES EL ANTIBIOGRAMA EN LA PRÁCTICA CLÍNICA?
CUÁN ÚTIL ES EL ANTIBIOGRAMA EN LA PRÁCTICA CLÍNICA? Dra. María Eugenia Pinto C. Hospital Clínico Universidad de Chile ANTIMICROBIANOS MAS UTILIZADOS EN PROCESOS INFECCIOSOS Penicilina Ampicilina Cloxacilina
Más detallesInfecciones por Pseudomonas aeruginosa MDR y XDR: Del uso racional de antibióticos.a la múltiple asociación y larga duración.
Infecciones por Pseudomonas aeruginosa MDR y XDR: Del uso racional de antibióticos.a la múltiple asociación y larga duración. Cuál es la mejor estrategia? Residente Mateo Rodríguez Asistente Dra. Noelia
Más detallesTablas de porcentajes de resistencia correspondientes al año
Octubre de 2014 Tablas de porcentajes de resistencia correspondientes al año 2013...1 Análisis de la evolución de la resistencia durante los últimos años...5 Representación gráfica...8 Lo más destacado...15
Más detallesANÁLISIS DE RESULTADOS DE BACTERIOLOGÍA CONTROL B-1/15
ANÁLISIS DE RESULTADOS DE BACTERIOLOGÍA CONTROL B-1/15 INTRODUCCIÓN En el presente control se envió a los participantes un producto liofilizado con una única cepa identificada por el laboratorio de referencia
Más detallesDr. Guillermo Recúpero Prof. Adjunto Cátedra de Infectología Junio 2012
Gérmenes Resistentes Consideraciones Terapéuticas Dr. Guillermo Recúpero Prof. Adjunto Cátedra de Infectología Junio 2012 Ambulatorio Razonamiento Inicial I A C S Morbi-Mort (R) Bacteriana I. Hospitalaria
Más detallesHOSPITAL REGIONAL DOCENTE MEDICO QUIRÚRGICO DANIEL ALCIDES CARRIÓN MAPA MICROBIOLÓGICO
HOSPITAL REGIONAL DOCENTE MEDICO QUIRÚRGICO DANIEL ALCIDES CARRIÓN MAPA MICROBIOLÓGICO COMITÉ FARMACOTERAPEÚTICO- LABORATORIO DE MICROBIOLOGIA AÑO 2013 1 MAPA MICROBIOLÓGICO HOSPITAL RDCQ DANIEL ALCIDES
Más detallesAntimicrobianos Antimicrobiano Sustancia capaz de actuar sobre los microorganismos, inhibiendo su crecimiento o destruyéndolos Quimioterapéutico Sustancia producida de manera sintética que posee la propiedad
Más detallesJavier Castillo Cristina Seral
MAPA DE RESISTENCIA BACTERIANA 2017 ATENCIÓN PRIMARIA Area 3 Servicio de Microbiología, Hospital Clínico Universitario Lozano Blesa Javier Castillo Cristina Seral Implementación PROA en Aragón REUNIÓN
Más detallesDetección de mecanismos de multirresistencia Antibiograma informado
Detección de mecanismos de multirresistencia Antibiograma informado 10 de marzo de 2016 Dra. María Isabel Morosini Servicio de Microbiología y Parasitología LA RESISTENCIA BACTERIANA A LOS ANTIBIÓTICOS
Más detallesSensibilitat als antimicrobians dels bacteris aïllats durant l any en el Laboratori de Microbiologia de l Hospital de la Santa Creu i Sant Pau
Sensibilitat als antimicrobians dels bacteris aïllats durant l any 2.006 en el Laboratori de Microbiologia de l Hospital de la Santa Creu i Sant Pau PEN CTX ERY 1 CLI 1 LEV 2 VAN RIF TET Estreptococ ß
Más detallesResumen Antimicrobianos
Resumen Antimicrobianos Grupo Fármaco Blanco Penicilinas Naturales Penicilinas resistentes a penicilinasa (antiestafilococcicas) Aminopenicilinas Penicilinas antipseudomónicas Cefalosporinas I PENICILINAS
Más detallesMecanismos de resistencia antimicrobiana en bacterias de importancia hospitalaria
Mecanismos de resistencia antimicrobiana en bacterias de importancia hospitalaria Dr. Alberto Fica Servicio de Infectología, Departamento de Medicina HOSPITAL MILITAR DE SANTIAGO Panorama general y factores
Más detallesTratamiento antibiótico empírico de la neumonía adquirida en la comunidad. José María Molero García Médico de familia CS San Andrés (DA Centro)
Tratamiento antibiótico empírico de la neumonía adquirida en la comunidad José María Molero García Médico de familia CS San Andrés (DA Centro) Tratamiento empírico de neumonía adquirida en comunidad no
Más detallesITU por bacterias Gram negativas multirresistentes
ITU por bacterias Gram negativas multirresistentes Dra. María del Rosario Castro Soto Junio 2016 En la última década estamos asistiendo al aumento de la incidencia de infecciones causadas por bacterias
Más detallesPRUEBA DE AUTOEVALUACIÓN (Casos )
PRUEBA DE AUTOEVALUACIÓN (Casos 561-590) 561 Con cuál de los siguientes géneros no se suele confundir Acremonium? a. Aspergillus b. Fusarium c. Paecilomyces d. Pseudoallescheria 562 Corynebacterium glucuronolyticum
Más detallesTratamiento antibiótico de la meningitis bacteriana. José María Molero García Médico de familia CS San Andrés
Tratamiento antibiótico de la meningitis bacteriana José María Molero García Médico de familia CS San Andrés Tratamiento de la meningitis bacteriana según la etiología Etiología Tratamiento Duración Alternativas
Más detalles3 Organización Pamericana de la Salud. Informe Regional de SIREVA II, 2009: Washington, DC
II- ANTECEDENTES En la Región de Latinoamérica existe la Red de Monitoreo y Vigilancia de la Resistencia a los antibióticos (ReLAVRA) financiado por OPS/OMS- USAID, que en 1997 vigilaba cepas de Salmonella,
Más detallesLineamientos técnicos para la prevención, vigilancia y contención de resistencia bacteriana a los antimicrobianos
MINISTERIO DE SALUD DE EL SALVADOR Lineamientos técnicos para la prevención, vigilancia y contención de resistencia bacteriana a los antimicrobianos San Salvador, septiembre de 2014. Ministerio de Salud
Más detalles