CUARTO DA E.S.O. MATEMÁTICAS - A

Transcripción

1 CUARTO DA E.S.O. MATEMÁTICAS - A 4Aa) UNIDADES i. OBXECTIVOS ii. CRITERIOS DE AVALIACIÓN iii. COMPETENCIAS iv. CONTIDOS v. ACTITUDES 4Ab) TEMPORALIZACIÓN 4Ac) RECURSOS DIDÁCTICOS 4Ad) CONTIDOS MÍNIMOS ESIXÍBEIS Páx. 125

2 UNIDADE 1- NÚMEROS ENTEIROS E RACIONAIS OBXECTIVOS 1. Manexar con destreza as operacións con números naturais, enteiros e fraccionarios, incluídas a potenciación de expoñente enteiro. 2. Resolver problemas numéricos. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Realiza operacións combinadas con números enteiros Realiza operacións con fraccións Realiza operacións e simplificacións con potencias de expoñente enteiro Resolve problemas nos que deba utilizar números enteiros e fraccionarios Resolve problemas de combinatoria sinxelos (que non requiren coñecer as fórmulas das agrupacións combinatorias clásicas). COMPETENCIAS - Matemática - Saber operar con distintos tipos de números. - Comunicación lingüística - Ser capaz de extraer información numérica dun texto dado. - Expresar ideas e conclusións numéricas con claridade. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Utilizar os números como medio para describir fenómenos da realidade. - Tratamento da información e competencia dixital - Dominar o uso da calculadora como axuda para a resolución de problemas matemáticos. - Aprender a aprender - Ser capaz de analizar a adquisición de coñecementos numéricos que se conseguiron nesta unidade. - Autonomía e iniciativa persoal - Utilizar os coñecementos numéricos adquiridos para resolver problemas matemáticos. CONTIDOS NÚMEROS NATURAIS E ENTEIROS - Operacións. Regras. - Manexo destro nas operacións con números enteiros. Páx. 126

3 - Valor absoluto. NÚMEROS RACIONAIS - Representación na recta. - Operacións con fraccións: - Simplificación. - Equivalencia. Comparación. - Suma. - Produto. - Cociente. - A fracción como operador. POTENCIACIÓN - Potencias de expoñente enteiro. Operacións. Propiedades. - Relación entre as potencias e as raíces. RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS - Resolución de problemas aritméticos. OUTRAS FORMAS DE CONTAR - Técnicas combinatorias moi sinxelas. ACTITUDES - Gusto pola precisión nos cálculos. - Disposición favorable á revisión e mellora de calquera cálculo ou problema numérico. - Recoñecemento e valoración crítica da utilidade da calculadora como ferramenta didáctica para a realización de cálculos, investigacións numéricas e resolución de problemas, especialmente dentro do mundo decimal. - Sensibilidade e gusto pola presentación ordenada e clara do proceso seguido (expresando o que se fai e por que se fai) e dos resultados en cálculos e problemas numéricos. UNIDADE 2 NÚMEROS DECIMAIS OBXECTIVOS 1. Manexar con soltura a expresión dun número e facer aproximacións, así como coñecer e controlar os erros cometidos. 2. Coñecer a notación científica e efectuar operacións con axuda da calculadora. 3. Relacionar os números fraccionarios coa súa expresión decimal. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Domina a expresión decimal dun número ou unha cantidade, e calcula ou acouta os erros absoluto e relativo nunha aproximación Interpreta e escribe números en notación científica e opera con eles. Páx. 127

4 2.2. Usa a calculadora para anotar e operar con cantidades dadas en notación científica e relaciona os erros coas cifras significativas utilizadas Acha un número fraccionario equivalente a un decimal exacto ou periódico. COMPETENCIAS - Matemática - Saber operar con números decimais. - Comunicación lingüística - Ser capaz de extraer información numérica dun texto dado. - Expresar ideas e conclusións numéricas con claridade. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Utilizar os números como medio para describir fenómenos da realidade. - Tratamento da información e competencia dixital - Dominar o uso da calculadora como axuda para a resolución de problemas matemáticos. - Aprender a aprender - Ser capaz de analizar a adquisición de coñecementos numéricos que se conseguiron nesta unidade. - Autonomía e iniciativa persoal - Utilizar os coñecementos numéricos adquiridos para resolver problemas matemáticos. CONTIDOS EXPRESIÓN DECIMAL DOS NÚMEROS - Vantaxes: escritura, lectura, comparación, números aproximados. NÚMEROS DECIMAIS E FRACCIÓNS. RELACIÓN - Paso de fracción a decimal. - Paso de decimal exacto a fracción. - Paso de decimal periódico a fracción. EXPRESIÓN DECIMAL DOS NÚMEROS APROXIMADOS - Erro absoluto. Cota. - Erro relativo. Cota. - Redondeo de números. - Asignación dun número de cifras acorde coa precisión dos cálculos e co que estea a expresar. - Cálculo dunha cota do erro absoluto e do erro relativo cometidos. A NOTACIÓN CIENTÍFICA - Lectura e escritura de números en notación científica. - Relación entre erro relativo e o número de cifras significativas utilizadas. - Manexo da calculadora para a notación científica. Páx. 128

5 ACTITUDES - Gusto pola precisión nos cálculos. - Disposición favorable á revisión e mellora de calquera cálculo ou problema numérico. - Tendencia a utilizar, sempre que se traballe con números decimais, o número axeitado de cifras significativas. - Recoñecemento e valoración crítica da utilidade da calculadora como ferramenta didáctica para a realización de cálculos, investigacións numéricas e resolución de problemas, especialmente dentro do mundo decimal. - Sensibilidade e gusto pola presentación ordenada e clara do proceso seguido (expresando o que se fai e por que se fai) e dos resultados en cálculos e problemas numéricos. UNIDADE 3 NÚMEROS REAIS OBXECTIVOS 1. Coñecer os números reais, os distintos conxuntos de números e os intervalos sobre a recta real. 2. Coñecer o concepto de raíz dun número, así como as propiedades das raíces, e aplicalos na operatoria con radicais. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Clasifica números de distintos tipos Coñece e utiliza as distintas notacións para os intervalos e a súa representación gráfica Utiliza a calculadora para o cálculo numérico con raíces Interpreta e simplifica radicais Opera con radicais Racionaliza denominadores. COMPETENCIAS - Matemática - Saber operar con distintos tipos de números. - Comunicación lingüística - Ser capaz de extraer información numérica dun texto dado. - Expresar ideas e conclusións numéricas con claridade. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Utilizar os números como medio para describir fenómenos da realidade. - Tratamento da información e competencia dixital - Dominar o uso da calculadora como axuda para a resolución de problemas matemáticos. - Aprender a aprender - Ser capaz de analizar a adquisición de coñecementos numéricos que se conseguiron nesta Páx. 129

6 unidade. - Autonomía e iniciativa persoal - Utilizar os coñecementos numéricos adquiridos para resolver problemas matemáticos. CONTIDOS NÚMEROS NON RACIONAIS - Expresión decimal. - Recoñecemento dalgúns irracionais ( 2,,...). OS NÚMEROS REAIS - A recta real. - Representación exacta ou aproximada de números de distintos tipos sobre. - Intervalos e semirrectas. Nomenclatura. - Expresión de intervalos ou semirrectas coa notación axeitada. RAÍZ n-ésima DUN NÚMERO - Propiedades. - Notación exponencial. - Utilización da calculadora para obter potencias e raíces calquera. RADICAIS - Propiedades dos radicais. - Utilización das propiedades con radicais. Simplificación. Racionalización de denominadores. ACTITUDES - Gusto pola precisión nos cálculos. - Disposición favorable á revisión e mellora de calquera cálculo ou problema numérico. - Recoñecemento e valoración crítica da utilidade da calculadora como ferramenta didáctica para a realización de cálculos, investigacións numéricas e resolución de problemas, especialmente dentro do mundo decimal. - Sensibilidade e gusto pola presentación ordenada e clara do proceso seguido (expresando o que se fai e por que se fai) e dos resultados en cálculos e problemas numéricos. UNIDADE 4 PROBLEMAS ARITMÉTICOS OBXECTIVOS 1. Aplicar procedementos específicos para a resolución de problemas relacionados coa proporcionalidade. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Calcula porcentaxes (cálculo da parte dado o total, cálculo do total dada a parte) Resolve problemas de proporcionalidade directa e de proporcionalidade inversa. Páx. 130

7 1.3. Resolve problemas de mesturas e de reparticións proporcionais Resolve problemas de porcentaxes (pídese a parte, pídese o total ou pídese a porcentaxe aplicada) Resolve problemas de aumentos ou diminucións porcentuais Resolve problemas de xuro simple Resolve problemas sinxelos de xuro composto Resolve problemas de velocidades e tempos (persecucións e encontros, de enchedura e baleirado). COMPETENCIAS - Matemática - Saber resolver distintos tipos de problemas aritméticos. - Comunicación lingüística - Ser capaz de traducir un texto dado, susceptible de ser tratado como un problema aritmético, a linguaxe matemática. - Expresar ideas, procesos e conclusións con claridade. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Utilizar os números como medio para describir fenómenos da realidade. - Tratamento da información e competencia dixital - Dominar o uso da calculadora como axuda para a resolución de problemas aritméticos. - Aprender a aprender - Ser capaz de analizar a adquisición de coñecementos para resolver problemas aritméticos que se conseguiron nesta unidade. - Autonomía e iniciativa persoal - Utilizar os coñecementos numéricos adquiridos para resolver problemas matemáticos. CONTIDOS MAGNITUDES DIRECTA E INVERSAMENTE PROPORCIONAIS - Identificación das relacións de proporcionalidade. - Resolución de problemas de proporcionalidade directa e inversa. - Método de redución á unidade. - Regra de tres. PROPORCIONALIDADE COMPOSTA - Resolución de problemas de proporcionalidade composta. REPARTICIÓNS PROPORCIONAIS MESTURAS PROBLEMAS DE MÓBILES, ENCHIDO E BALEIRADO - Resolución de problemas de móbiles en situacións de: Páx. 131

8 - Encontros. - Persecución ou alcance. - Resolución de problemas de enchedura e baleirado. PORCENTAXES - Cálculo de porcentaxes. - Asociación dunha porcentaxe a unha fracción ou a un número decimal. - Resolución de problemas de porcentaxes. - Cálculo de porcentaxes directas. - Cálculo do total coñecida a parte. - Cálculo da porcentaxe coñecidos o total e a parte. - Cálculo de aumentos e diminucións porcentuais. XURO BANCARIO - Fórmula do xuro simple. XURO COMPOSTO - Resolución de problemas sinxelos de xuro composto. OUTROS PROBLEMAS ARITMÉTICOS - Resolución de problemas de varias operacións, relacionados con situacións cotiás (presupostos, consumo, velocidades e tempos, valores medios, etc.). ACTITUDES - Interese pola investigación de procedementos para a resolución de problemas aritméticos. - Valoración dos procedementos relativos á proporcionalidade como ferramentas para resolver problemas. - Interese pola exposición clara de procesos e resultados nos cálculos con expresións aritméticas e na resolución de problemas. - Tenacidade e constancia no enfrontamento a un problema. Confianza nas propias capacidades e recursos. UNIDADE 5 EXPRESIÓNS ALXÉBRICAS OBXECTIVOS 1. Coñecer e manexar os polinomios e as súas operacións. 2. Manexar con soltura as expresións que se requiren para formular e resolver ecuacións, inecuacións e sistemas, ou problemas que dean lugar a eles. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Opera con monomios Realiza sumas, restas e multiplicacións de polinomios Divide un polinomio por ax b. Páx. 132

9 1.4. Factoriza polinomios mediante a extracción dun factor común e o uso de identidades notables Manexa con destreza expresións de primeiro grao, dadas alxebricamente ou mediante un enunciado Manexa con destreza expresións de segundo grao, dadas alxebricamente ou mediante un enunciado Manexa algúns tipos de expresións non polinómicas sinxelas, dadas alxebricamente ou mediante un enunciado. COMPETENCIAS - Matemática - Dominar o uso da linguaxe alxébrica como medio para modelizar situacións matemáticas. - Comunicación lingüística - Entender a linguaxe alxébrica como unha linguaxe máis, coas súas propias características. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Saber utilizar a linguaxe alxébrica para modelizar elementos do mundo físico. - Tratamento da información e competencia dixital - Utilizar a calculadora para facilitar os cálculos onde intervén a linguaxe alxébrica. - Cultural e artística - Recoñecer a importancia doutras culturas no desenvolvemento da linguaxe alxébrica. - Aprender a aprender - Saber autoavaliar os coñecementos adquiridos nesta unidade. - Autonomía e iniciativa persoal - Utilizar os coñecementos adquiridos para resolver problemas da vida cotiá. CONTIDOS MONOMIOS - Terminoloxía. Monomios semellantes. - Valor numérico dun monomio. - Operacións con monomios: produto, cociente, simplificación. POLINOMIOS - Valor numérico dun polinomio. - Suma, resta e multiplicación de polinomios. - División dun polinomio por ax b. - Expresión do resultado D(x) d(x)(ax b) R(x) FACTORIZACIÓN DE POLINOMIOS - Sacar factor común. - Identidades notables e a súa utilización para a factorización de polinomios. Páx. 133

10 - A división exacta como instrumento para a factorización. PREPARACIÓN PARA A RESOLUCIÓN DE ECUACIÓNS, SISTEMAS E INECUACIÓNS - Expresións de primeiro grao. - Expresións de segundo grao. - Expresións non polinómicas. ACTITUDES - Utilización da linguaxe alxébrica para expresar relacións de todo tipo, así como pola súa facilidade para representar e resolver problemas. - Valoración da potencia e abstracción do simbolismo matemático que supón a álxebra. - Valoración da importancia dos polinomios en situacións problemáticas da vida cotiá. - Sensibilidade e gusto pola presentación ordenada e clara do proceso seguido (expresando o que se fai e por que se fai) e dos resultados en cálculos e problemas alxébricos. - Perseveranza e flexibilidade na busca de solucións aos problemas. UNIDADE 6 ECUACIÓNS E INECUACIÓNS OBXECTIVOS 1. Resolver con destreza ecuacións de distintos tipos e aplicalas á resolución de problemas. 2. Interpretar e resolver inecuacións e sistemas de inecuacións de primeiro grao e aplicalo á resolución de problemas. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Resolve ecuacións de primeiro grao Resolve ecuacións de segundo grao sinxelas Resolve ecuacións de segundo grao máis complejas Resolve ecuacións con radicais ou coa incógnita no denominador (sinxelas), ou ecuacións factorizadas Resolve ecuacións por tenteo Formula e resolve problemas mediante ecuacións Resolve inecuacións de primeiro grao e interpreta graficamente as solucións Resolve sistemas de inecuacións de primeiro grao e interpreta a solución Formula e resolve problemas mediante inecuacións ou sistemas de inecuacións de primeiro grao. COMPETENCIAS - Matemática - Dominar a resolución de ecuacións e inecuacións como medio para resolver multitude de problemas matemáticos. - Comunicación lingüística - Traducir enunciados de problemas a linguaxe alxébrica e resolvelos mediante o uso de Páx. 134

11 ecuacións e inecuacións. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Utilizar a resolución de ecuacións e inecuacións para poder describir situacións do mundo real. - Tratamento da información e competencia dixital - Valorar o uso da calculadora como axuda na resolución de ecuacións. - Aprender a aprender - Ser consciente do verdadeiro alcance da aprendizaxe dos algoritmos para resolver ecuacións e inecuacións. - Autonomía e iniciativa persoal - Elixir o procedemento óptimo á hora de enfrontarse á resolución de problemas. CONTIDOS IDENTIDADE E ECUACIÓN - Distinción de identidades e ecuacións. - Resolución dalgunhas ecuacións por tenteo. ECUACIÓN DE PRIMEIRO GRAO - Resolución destra de ecuacións de primeiro grao. ECUACIÓN DE SEGUNDO GRAO - Resolución destra de ecuacións de segundo grao, completas e incompletas. OUTROS TIPOS DE ECUACIÓNS - Resolución de ecuacións: - Factorizadas. - Con radicais. - Co x no denominador. RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS - Resolución de problemas mediante ecuacións. INECUACIÓNS E SISTEMAS DE INECUACIÓNS - Identificación de solucións dunha inecuación de primeiro grao. - Resolución de inecuacións de primeiro grao. Semirrecta solución. Interpretación gráfica. - Resolución de sistemas de inecuacións de primeiro grao. - Resolución de problemas para os que hai que recorrer ás inecuacións... ACTITUDES - Utilización da linguaxe alxébrica para expresar relacións de todo tipo, apreciando a súa facilidade para representar e resolver problemas. - Adquisición de confianza na resolución de ecuacións e inecuacións, usando métodos informais e métodos algorítmicos. Páx. 135

12 - Recoñecemento e valoración crítica da utilidade da calculadora para a realización de cálculos que faciliten a resolución de expresións alxébricas. - Valoración da potencia e abstracción do simbolismo matemático que supón a álxebra. - Valoración da capacidade dos métodos alxébricos para representar situacións complexas e resolver problemas. - Sensibilidade e gusto pola presentación ordenada e clara do proceso seguido (expresando o que se fai e por que se fai) e dos resultados en cálculos e problemas alxébricos. UNIDADE 7 SISTEMAS DE ECUACIÓNS OBXECTIVOS 1. Resolver con destreza sistemas de ecuacións e aplicalos á resolución de problemas. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Resolve graficamente sistemas lineais 2 2, moi sinxelos, e relaciona o tipo de solución coa posición relativa das rectas Resolve un sistema lineal 2 2 mediante calquera método determinado Resolve un sistema lineal 2 2 que requira transformacións previas Formula e resolve problemas mediante sistemas de ecuacións lineais Resolve sistemas de ecuacións non lineais Formula e resolve problemas mediante sistemas de ecuacións non lineais. COMPETENCIAS - Matemática - Dominar a resolución de sistemas de ecuacións como medio para resolver multitude de problemas matemáticos. - Comunicación lingüística - Traducir enunciados de problemas a linguaxe alxébrica e resolvelos mediante o uso de sistemas de ecuacións. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Utilizar a resolución de ecuacións para poder describir situacións do mundo real. - Tratamento da información e competencia dixital - Valorar o uso da calculadora como axuda na resolución de ecuacións. - Aprender a aprender - Ser consciente do verdadeiro alcance da aprendizaxe dos algoritmos para resolver sistemas Páx. 136

13 de ecuacións. - Autonomía e iniciativa persoal - Elixir o procedemento óptimo á hora de enfrontarse á resolución de problemas. CONTIDOS ECUACIÓN LINEAL CON DÚAS INCÓGNITAS - Solución. Interpretación gráfica. - Representación gráfica dunha ecuación lineal con dúas incógnitas e identificación dos puntos da recta como solución da inecuación. SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS - Sistemas de ecuacións lineais: - Compatibles (determinados e indeterminados). - Incompatibles. - Interpretación gráfica de sistemas de ecuacións lineais con dúas incógnitas e das súas solucións. - Resolución alxébrica de sistemas lineais polos métodos de substitución, igualación e redución. SISTEMAS DE ECUACIÓNS NON LINEAIS - Resolución de sistemas de ecuacións non lineais. RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS - Resolución de problemas mediante sistemas de ecuacións. ACTITUDES - Utilización da linguaxe alxébrica para expresar relacións de todo tipo, así como pola súa facilidade para representar e resolver problemas. - Recoñecemento e valoración crítica da utilidade da calculadora para a realización de cálculos que faciliten a resolución de expresións alxébricas. - Valoración da potencia e abstracción do simbolismo matemático que supón a álxebra. - Valoración da capacidade dos métodos alxébricos para representar situacións complexas e resolver problemas. - Conveniencia de utilizar algún dos tres métodos de resolución de sistemas de ecuacións en función das características dos coeficientes das incógnitas. - Disposición favorable á revisión e mellora do resultado de calquera problema alxébrico. - Interese e respecto polas estratexias, formas de facer e solucións aos problemas alxébricos distintas ás propias. - Sensibilidade e gusto pola presentación ordenada e clara do proceso seguido (expresando o que se fai e por que se fai) e dos resultados en cálculos e problemas alxébricos. - Perseveranza e flexibilidade na busca de solucións aos problemas. UNIDADE 8 FUNCIÓNS. CARACTERÍSTICAS Páx. 137

14 OBXECTIVOS 1. Dominar o concepto de función, coñecer as características máis relevantes e as distintas formas de expresar as funcións. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Dada unha función representada pola súa gráfica, estuda as súas características máis relevantes (dominio de definición, percorrido, crecemento e decrecemento, máximos, e mínimos, continuidade,...) Representa unha función da que se dan algunhas características especialmente relevantes Asocia un enunciado cunha gráfica Representa unha función dada pola súa expresión analítica obtendo, previamente, unha táboa de valores Acha a T.V.M. nun intervalo dunha función dada graficamente, ou ben mediante a súa expresión analítica Responde a preguntas concretas relacionadas con continuidade, tendencia, periodicidade, crecemento... dunha función. COMPETENCIAS - Matemática - Dominar todos os elementos que interveñen no estudio das funcións e a súa representación gráfica. - Comunicación lingüística - Entender un texto co fin de poder resumir a súa información mediante unha función e a súa gráfica. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Modelizar elementos do mundo físico mediante unha función e a súa respectiva gráfica. - Social e cidadá - Dominar o uso de gráficas para poder entender informacións dadas deste modo. - Aprender a aprender - Ser consciente das lagoas na aprendizaxe á vista dos problemas que se teñan para representar unha función dada. - Autonomía e iniciativa persoal - Poder resolver un problema dado creando unha función que o describa. CONTIDOS CONCEPTO DE FUNCIÓN - Distintas formas de presentar unha función: representación gráfica, táboa de valores e expresión analítica ou fórmula. Páx. 138

15 - Relación de expresións gráficas e analíticas de funcións. DOMINIO DE DEFINICIÓN - Dominio de definición dunha función. Restricións ao dominio dunha función. - Cálculo do dominio de definición de diversas funcións. DESCONTINUIDADE E CONTINUIDADE - Descontinuidade e continuidade dunha función. Razóns polas que unha función pode ser descontinua. - Construción de descontinuidades. CRECEMENTO - Crecemento, decrecemento, máximos e mínimos. - Recoñecemento de máximos e mínimos. TAXA DE VARIACIÓN MEDIA - Taxa de variación media dunha función nun intervalo. - Obtención sobre a representación gráfica e a partir da expresión analítica. - Significado da T.V.M. nunha función espazo-tempo. TENDENCIAS E PERIODICIDADE - Recoñecemento de tendencias e periodicidades. ACTITUDES - Valoración das representacións gráficas en calquera orde ou nivel matemático como instrumento potente de axuda á conceptualización e comprensión. - Interpretación de vantaxes e inconvenientes que presenta a representación analítica respecto á gráfica. - Valoración e repercusión dos novos medios tecnolóxicos (calculadoras e programas de ordenador) para o cálculo, tratamento e representación gráfica de datos sobre informacións diversas. - Recoñecemento da utilidade da representación gráfica como medio de interpretación rápida e precisa de fenómenos cotiáns e científicos. - Sensibilidade, interese e valoración crítica do uso da linguaxe gráfica en informacións e argumentacións de tipo social, deportivo, político e económico. UNIDADE 9 AS FUNCIÓNS LINEAIS OBXECTIVOS 1. Manexar con soltura as funcións lineais. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Representa unha función lineal a partir da súa expresión analítica Obtén a expresión analítica dunha función lineal coñecendo a súa gráfica ou algunha das Páx. 139

16 súas características Representa funcións definidas a anacos Dá a expresión analítica dunha función definida a anacos dada graficamente Representa unha función lineal dada mediante un enunciado. COMPETENCIAS - Matemática - Dominar todos os elementos que interveñen no estudio das funcións e a súa representación gráfica. - Comunicación lingüística - Entender un texto co fin de poder resumir a súa información mediante unha función e a súa gráfica. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Modelizar elementos do mundo físico mediante unha función e a súa respectiva gráfica. - Social e cidadá - Dominar o uso de gráficas para poder entender informacións dadas deste modo. - Aprender a aprender - Ser consciente das lagoas na aprendizaxe á vista dos problemas que se teñan para representar unha función dada. - Autonomía e iniciativa persoal - Poder resolver un problema dado creando unha función que o describa. CONTIDOS FUNCIÓN LINEAL - Función lineal. Pendente dunha recta. - Tipos de funcións lineais. Función de proporcionalidade e función constante. - Obtención de información a partir de dous ou máis funcións referidas a fenómenos relacionados entre si. - Expresión da ecuación dunha recta coñecidos un punto e a pendente. FUNCIÓNS DEFINIDAS A ANACOS - Funcións definidas mediante anacos de rectas. Representación. - Obtención da ecuación correspondente a unha gráfica formada por anacos de rectas. ACTITUDES - Recoñecemento da utilidade da representación gráfica como medio de interpretación rápida e precisa de fenómenos cotiáns e científicos. - Valoración das representacións gráficas en calquera orde ou nivel matemático como instrumento potente de axuda á conceptualización e comprensión. - Interpretación de vantaxes e inconvenientes que presenta a representación analítica respecto á gráfica. Páx. 140

17 - Valoración e repercusión dos novos medios tecnolóxicos (calculadoras e programas de ordenador) para o cálculo, tratamento e representación gráfica de datos sobre informacións diversas. - Sensibilidade, interese e valoración crítica do uso da linguaxe gráfica en informacións e argumentacións de tipo social, deportivo, político e económico. UNIDADE 10 OUTRAS FUNCIÓNS ELEMENTAIS OBXECTIVOS 1. Coñecer e manexar con soltura as funcións cuadráticas. 2. Coñecer outros tipos de funcións, asociando a gráfica coa expresión analítica. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Representa unha parábola a partir da ecuación cuadráticas correspondente Asocia curvas de funcións cuadráticas ás súas expresións analíticas Asocia curvas a expresións analíticas (proporcionalidade inversa, radicais e exponencial) Manexa as funcións de proporcionalidade inversa e as radicais Manexa as funcións exponenciais Resolve problemas de enunciado relacionados con distintos tipos de funcións. COMPETENCIAS - Matemática - Entender unha función como unha modelización da realidade. - Comunicación lingüística - Saber entresacar dun texto a información necesaria para modelizar a situación que se propón mediante unha función. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Valorar o uso das funcións como elementos matemáticos que describen multitude de fenómenos do mundo físico. - Social e cidadá - Utilizar as funcións para modelizar situacións que axuden a mellorar a vida humana. - Aprender a aprender - Saber autoavaliar os coñecementos adquiridos sobre funcións e a súa representación. - Autonomía e iniciativa persoal - Saber modelizar mediante funcións unha situación dada. Páx. 141

18 CONTIDOS FUNCIÓNS CUADRÁTICAS - Representación gráfica de funcións cuadráticas. Obtención da abscisa do vértice e dalgúns puntos próximos ao vértice. Métodos sinxelos para a representación de parábolas. FUNCIÓNS RADICAIS - Representación punto a punto de funcións radicais e recoñecemento das gráficas que se obteñen. FUNCIÓNS DE PROPORCIONALIDADE INVERSA - A hipérbole. - Representación gráfica da función de proporcionalidade inversa: a hipérbole. FUNCIÓNS EXPONENCIAIS - Aplicacións das funcións exponenciais. - Identificación de situacións que se poden resolver utilizando para a súa descrición funcións exponenciais. ACTITUDES - Interpretación de vantaxes e inconvenientes que presenta a expresión analítica respecto á representación gráfica. - Valoración e repercusión dos novos medios tecnolóxicos (calculadoras e programas de ordenador) para o cálculo, tratamento e representación gráfica de datos sobre informacións diversas. - Sensibilidade, interese e valoración crítica do uso da linguaxe gráfica en informacións e argumentacións de tipo social, deportivo, político e económico. - Sensibilidade e gusto pola limpeza, orde e claridade no tratamento e representación de datos. - Recoñecemento e valoración do traballo en equipo para a realización de determinadas actividades relacionadas coa representación gráfica de funcións e especialmente coa súa interpretación. - Recoñecemento e valoración da linguaxe gráfica para representar e resolver problemas tanto da vida cotiá coma do coñecemento científico. UNIDADE 11 A SEMELLANZA E AS SÚAS APLICACIÓNS OBXECTIVOS 1. Coñecer os conceptos básicos da semellanza e aplicalos á resolución de problemas. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Manexa os planos, os mapas e as maquetas (incluída a relación entre áreas e volumes de figuras semellantes) Aplica, de xeito inmediato, a semellanza de triángulos á resolución de problemas de Páx. 142

19 enunciado (achar algunhas lonxitudes...) Utiliza os criterios de semellanza de triángulos para sacar conclusións. COMPETENCIAS - Matemática - Saber recoñecer cando dúas figuras son semellantes. - Comunicación lingüística - Explicar, de forma clara e concisa, procedementos e resultados nos que se aplicara a semellanza. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Saber ler mapas e planos, facendo uso dos conceptos de semellanza. - Social e cidadá - Ser consciente da utilidade dos coñecementos sobre semellanza para poder validar as informacións que nos chegan. - Cultural e artística - Ser capaz de recoñecer figuras semellantes en distintas manifestacións artísticas: pintura, arquitectura, escultura... - Aprender a aprender - Ser capaz de ver, durante a resolución dun problema, que hai que utilizar a semellanza para resolvelo. - Autonomía e iniciativa persoal - Elixir a mellor estratexia á hora de enfrontarse con problemas nos que intervén a semellanza de figuras. CONTIDOS FIGURAS SEMELLANTES - Similitude de formas. Razón de semellanza. - A semellanza en ampliacións e reducións. Escalas. Cálculo de distancias en planos e mapas. - Propiedades das figuras semellantes: igualdade de ángulos e proporcionalidade de segmentos. RECTÁNGULOS DE PROPORCIÓNS INTERESANTES - Follas de papel A4 ( 2 ). - Rectángulos áureos ( ). SEMELLANZA DE TRIÁNGULOS - Relación de semellanza. Relacións de proporcionalidade nos triángulos. Teorema de tales. - Triángulos en posición de tales. - Criterios de semellanza de triángulos. Páx. 143

20 SEMELLANZA DE TRIÁNGULOS RECTÁNGULOS - Criterios de semellanza. APLICACIÓNS DA SEMELLANZA - Problemas de cálculo de alturas, distancias, etc. - Medición de alturas de edificios utilizando a súa sombra. - Relación entre as áreas e os volumes de dúas figuras semellantes. ACTITUDES - Curiosidade e interese pola investigación sobre formas e configuracións xeométricas no plano. - Interese pola presentación ordenada, limpa e clara dos traballos xeométricos, recoñecendo o valor práctico que posúe. - Gusto e interese por enfrontarse con situacións xeométricas. - Capacidade de crítica ante erros xeométricos en construcións ou representacións. - Flexibilidade para enfrontarse a distintas situacións xeométricas dende distintos puntos de vista. - Tenacidade na busca de solucións nos problemas xeométricos. - Interese e respecto polas solucións a problemas xeométricos distintas ás propias. - Confianza en atopar procedementos e estratexias diferentes. Interese para buscalos. UNIDADE 12 XEOMETRÍA ANALÍTICA OBXECTIVOS 1. Manexar analiticamente os puntos do plano e establecer relacións entre eles. 2. Manexar con soltura as distintas formas da ecuación dunha recta e resolver con elas problemas de intersección, paralelismo e perpendicularidade. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Acha o punto medio dun segmento Acha o simétrico dun punto respecto doutro Acha a distancia entre dous puntos Obtén a intersección de dúas rectas definidas nalgunhas das súas múltiples formas Resolve problemas de paralelismo e perpendicularidade. COMPETENCIAS - Matemática - Dominar os elementos da xeometría analítica no plano. - Comunicación lingüística - Extraer a información xeométrica dun texto dado. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Describir fenómenos do mundo físico coa axuda dos conceptos xeométricos aprendidos Páx. 144

21 nesta unidade. - Social e cidadá - Valorar o uso da xeometría en multitude de actividades humanas. - Cultural e artística - Utilizar os conceptos xeométricos estudados nesta unidade para describir distintas manifestacións artísticas. - Aprender a aprender - Ser consciente das carencias nos coñecementos adquiridos nesta unidade. - Autonomía e iniciativa persoal - Escoller unha boa estratexia para resolver os problemas xeométricos. CONTIDOS RELACIÓNS ANALÍTICAS ENTRE PUNTOS ALIÑADOS - Punto medio dun segmento. - Simétrico dun punto respecto a outro. - Aliñación de puntos. ECUACIÓNS DE RECTAS - Ecuacións de rectas baixo un punto de vista xeométrico. - Forma xeral da ecuación dunha recta. - Resolución de problemas de incidencia (pertence un punto a unha recta?), intersección (punto de corte de dúas rectas), paralelismo e perpendicularidade. DISTANCIA ENTRE DOUS PUNTOS - Cálculo da distancia entre dous puntos. REXIÓNS NO PLANO - Identificación de rexións planas a partir de sistemas de inecuacións. ACTITUDES - Curiosidade e interese pola investigación sobre formas e configuracións xeométricas no plano. - Capacidade de crítica ante erros xeométricos en construcións ou representacións. - Flexibilidade para enfrontarse a distintas situacións xeométricas dende distintos puntos de vista. - Interese pola presentación ordenada, limpa e clara dos traballos xeométricos, recoñecendo o valor práctico que posúe. Páx. 145

22 UNIDADE 13 - ESTATÍSTICA OBXECTIVOS 1. Resumir nunha táboa de frecuencias unha serie de datos estatísticos e facer o gráfico axeitado para a súa visualización. 2. Coñecer os parámetros estatísticos x e, calculalos a partir dunha táboa de frecuencias e interpretar o seu significado. 3. Coñecer e utilizar as medidas de posición. 4. Coñecer o papel da mostraxe e distinguir algúns dos seus pasos. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Constrúe unha táboa de frecuencias de datos illados e represéntaos mediante un diagrama de barras Dado un conxunto de datos e a suxestión de que os agrupe en intervalos, determina unha posible partición do percorrido, constrúe a táboa e representa graficamente a distribución Dado un conxunto de datos, recoñece a necesidade de agrupalos en intervalos e, en consecuencia, determina unha posible partición do percorrido, constrúe a táboa e representa graficamente a distribución Obtén o valor de x e a partir dunha táboa de frecuencias (de datos illados ou agrupados) e utilízaas para analizar características da distribución Coñece o coeficiente de variación e a vale del para comparar as dispersións de dúas distribucións A partir dunha táboa de frecuencias de datos illados, constrúe a táboa de frecuencias acumuladas e, con ela, obtén medidas de posición (mediana, cuartís, centiles) Constrúe o diagrama de caixa e bigotes correspondente a unha distribución estatística Interpreta un diagrama de caixa e bigotes dentro dun contexto Recoñece procesos de mostraxe correctos e identifica erros noutros onde os haxa. COMPETENCIAS - Matemática - Saber elaborar e analizar estatisticamente unha enquisa utilizando todos os elementos e conceptos aprendidos nesta unidade. - Comunicación lingüística - Expresar concisa e claramente unha análise estatística baseada nun conxunto de datos dados. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Valorar a estatística como medio para describir e analizar multitude de procesos do mundo físico. - Social e cidadá - Dominar os conceptos da estatística como medio de analizar criticamente a información que nos proporcionan. Páx. 146

23 - Aprender a aprender - Ser capaz de descubrir lagoas na aprendizaxe dos contidos desta unidade. - Autonomía e iniciativa persoal - Desenvolver unha conciencia crítica en relación coas noticias, datos, gráficos, etc., que obtemos dos medios de comunicación. CONTIDOS ESTATÍSTICA. NOCIÓNS XERAIS - Individuo, poboación, mostra, carácteres, variables (cualitativas, cuantitativas, discretas, continuas). - Estatística descritiva e estatística inferencial. GRÁFICOS ESTATÍSTICOS - Identificación e elaboración de gráficos estatísticos. TÁBOAS DE FRECUENCIAS - Elaboración de táboas de frecuencias. - Con datos illados. - Con datos agrupados sabendo elixir os intervalos. PARÁMETROS ESTATÍSTICOS - Media, desviación típica e coeficiente de variación. - Cálculo de x, e coeficiente de variación para unha distribución dada por unha táboa (no caso de datos agrupados, a partir das marcas de clase), con e sen axuda da calculadora con tratamento SD. - Medidas de posición: mediana, cuartís e centiles. - Obtención das medidas de posición en táboas con datos illados. DIAGRAMAS DE CAIXA - Representación gráfica dunha distribución a partir das súas medidas de posición: diagrama de caixa e bigotes. NOCIÓNS DE ESTATÍSTICA INFERENCIAL - Mostra: aleatoriedade, tamaño. - Tipos de conclusións que se obteñen a partir dunha mostra. ACTITUDES - Recoñecemento da utilidade da linguaxe estatística para representar situacións da vida cotiá e axudar na súa interpretación. - Valoración crítica das informacións estatísticas que aparecen nos medios de comunicación, sabendo detectar, se os houbese, os seus abusos e os seus usos incorrectos. - Sensibilidade, interese e gusto ante o uso da linguaxe estatística en informacións e argumentacións deportivas, sociais, económicas, etc. - Recoñecemento e valoración do traballo en equipo como especialmente axeitado para a realización de determinadas actividades de tipo estatístico (toma de datos, tabulación, Páx. 147

24 análise e discusión de resultados...). - Sensibilidade, interese e gusto pola precisión, a orde, a claridade e a presentación de datos estatísticos relativos a enquisas e outras informacións dadas mediante táboas e gráficas. - Curiosidade por investigar a relación entre parámetros estatísticos de cara a obter unha mellor interpretación dos datos. UNIDADE 14 CÁLCULO DE PROBABILIDADES OBXECTIVOS 1. Coñecer as características básicas dos sucesos e das regras para asignar probabilidades. 2. Resolver problemas de probabilidade composta, utilizando o diagrama en árbore cando conveña. CRITERIOS DE AVALIACION 1.1. Aplica as propiedades dos sucesos e das probabilidades Calcula probabilidades en experiencias independentes Calcula probabilidades en experiencias dependentes Interpreta táboas de continxencia e utilízaas para calcular probabilidades Resolve outros problemas de probabilidade. COMPETENCIAS - Matemática - Dominar as técnicas da probabilidade como medio para resolver multitude de problemas. - Comunicación lingüística - Entender os enunciados dos problemas nos que intervén a probabilidade. - Coñecemento e interacción co mundo físico - Utilizar as técnicas da probabilidade para describir fenómenos do mundo físico. - Social e cidadá - Valorar as técnicas da probabilidade como medio para resolver problemas de índole social. - Aprender a aprender - Saber contextualizar os resultados obtidos en problemas onde intervén a probabilidade para darse conta de se son, ou non lóxicos. - Autonomía e iniciativa persoal - Elixir a mellor estratexia entre as aprendidas nesta unidade para resolver problemas relacionados co azar. Páx. 148

25 CONTIDOS SUCESOS ALEATORIOS - Sucesos aleatorios. Experiencias regulares e irregulares. - Recoñecemento de experiencias regulares (aquelas probabilidades que se poden supoñer «a priori») e irregulares. FRECUENCIA ABSOLUTA E FRECUENCIA RELATIVA - Cálculo e interpretación das frecuencias absoluta e relativa dun suceso. LEI DOS GRANDES NÚMEROS - Comportamento do azar. Lei dos grandes números. - Aplicación da lei dos grandes números para obter (aproximadamente) a probabilidade dun suceso nunha experiencia irregular, ou para comprobar a validez da hipótese de que certa experiencia é regular. SUCESOS - Distintos tipos de sucesos. Relacións entre eles (álxebra de sucesos). - Designación de sucesos a partir doutros (S, S', A B, A B,...). RELACIÓN ENTRE PROBABILIDADES - Obtención da probabilidade dun suceso a partir da súa relación con outro. LEI DE LAPLACE - Cálculo de probabilidades de sucesos elementais aplicando a lei de Laplace. EXPERIENCIAS COMPOSTAS - Experiencias compostas dependentes e independentes. - Cálculo de probabilidades de experiencias compostas (independentes ou dependentes) con ou sen a utilización de diagramas en árbore. TÁBOAS DE CONTINXENCIA - Probabilidades condicionadas. ACTITUDES - Recoñecemento do valor das leis do azar para prever resultados en fenómenos aleatorios. - Curiosidade e interese por investigar fenómenos aleatorios. - Valoración crítica das informacións probabilísticas que aparecen nos medios de comunicación, sabendo detectar, se os houbese, abusos e usos incorrectos destas. - Sensibilidade e gusto pola precisión na observación e deseño de experiencias relativas a fenómenos de azar. - Sentido crítico ante as crenzas populares sobre fenómenos aleatorios. - Recoñecemento e valoración dos diagramas de árbore como ferramenta moi útil para o cálculo e a expresión de experiencias aleatorias. Páx. 149

26 TEMPORALIZACIÓN UNIDADES Matemáticas A - 4º E.S.O. (SEMANAS) 1º TRIMESTRE - 1 NÚMEROS ENTEIROS E RACIONAIS (Dúas) - 2 NÚMEROS DECIMAIS (Dúas) - 3 NÚMEROS REAIS (Tres) - 4 PROBLEMAS ARITMÉTICOS (Dúas) - 5 EXPRESIÓNS ALXÉBRICAS (Tres) 2º TRIMESTRE - 6 ECUACIÓNS E INECUACIÓNS (Tres) - 7 SISTEMAS DE ECUACIÓNS (Tres) - 8 FUNCIÓNS. CARACTERÍSTICAS (Dúas) - 9 AS FUNCIÓNS LINEAIS (Dúas) - 10 OUTRAS FUNCIÓNS ELEMENTAIS (Dúas) 3º TRIMESTRE - 11 A SEMELLANZA E AS SÚAS APLICACIÓNS (Dúas) - 14 CÁLCULO DE PROBABILIDADES (Tres) - 12 XEOMETRÍA ANALÍTICA (Tres) - 13 ESTATÍSTICA (Dúas) RECURSOS DIDÁCTICOS - Calculadora elemental. - Calculadora científica e gráfica. - Baralla, dados, fichas, moedas, etc. - Útiles de debuxo. - Planos e mapas. - Retroproxector. - Recortes de prensa. - Aparellos de medida.. - Programas informáticos.. Páx. 150

27 CONTIDOS MÍNIMOS ESIXÍBEIS - Utilizar convenientemente aproximacións por defecto e por exceso dos números reais, acoutando os erros. - Distinguir os números racionais dos irracionais. Saber expresar os racionais como fraccións. - Resolver problemas con potencias e raíces de números reais. - Simplificar e comparar expresións radicais equivalentes. - Operar con números expresados en notación científica - Dividir un polinomio por un monomio. - Coñecer e aplicar os teoremas do resto e do factor. - Factorizar polinomios. Calcular as raíces dun polinomio. - Calcular o m.c.m. de dous ou máis polinomios. - Calcular o M.C.D. de dous ou máis polinomios. Aplicar o algoritmo de Euclides para o cálculo do M.C.D. - Utilizar as ferramentas alxébricas básicas para identificar e resolver problemas nos que interveñan ecuacións completas e incompletas de segundo grao. - Escribir ecuacións de segundo grao coñecendo as súas raíces. - Representar graficamente ecuacións, inecuacións e sistemas de ecuacións de segundo grao. - Interpretación gráfica e resolución dos sistemas de ecuacións e inecuacións. - Coñecer e utilizar os teoremas de Tales e de Pitágoras. - Empregar o concepto de vector e as súas operacións. - Identificar a ecuación dunha recta e saber pasar dunha expresión da recta a outra. - Calcular rectas paralelas e perpendiculares a unha dada. - Deducir as posicións relativas de dúas rectas dadas. - Resolver problemas xeométricos nos que haxa que empregar o anterior. - Representar graficamente distintos tipos de funcións. - Achar o dominio e a imaxe dunha función. - Identificar funcións continuas descontinuas, crecentes decrecentes, simétricas non simétricas e periódicas. - Achar os máximos e mínimos dunha función. - Achar os puntos de corte dunha función cos eixes. - Resolver funcións lineais e cadráticas completas e incompletas. - Resolver problemas numérica e graficamente sobre funcións cadráticas e potenciais. Páx. 151

28 - Achar o dominio dunha función racional, calcular a súa tendencia, achar as súas asíntotas e clasificalas segundo elas. - Achar o dominio e a imaxe de funcións exponenciais e representalas graficamente. - Os conceptos de poboación, mostra, variables estatísticas cualitativas e cuantitativas (discretas e continuas) e frecuencias. - Elaborar e ler as representacións gráficas máis usadas: Diagramas de barras, histogramas, polígonos de frecuencias e diagramas de sectores. - Achar e interpretar a media, a mediana e a moda. - Achar e interpretar a varianza, a desviación típica e o coeficiente de variación. - Usar a calculadora para achar a media e a desviación típica. - Resolver problemas relacionados coas medidas de centralización e de dispersión. - Identificar sucesos compatibles, incompatibles, contrarios, seguros e imposibles. - Asignar probabilidades a sucesos aplicando a regra de Laplace. - Achar a unión e a intersección de varios sucesos e as súas probabilidades.. - Calcular a probabilidade de sucesos en experimentos compostos. - Distinguir sucesos dependentes e independentes en caso de probabilidade condicionada. Páx. 152