DE OCTUBRE DE 2013

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "DE OCTUBRE DE 2013"

Transcripción

1 DE OCTUBRE DE 2013 MBA EPA NAHESA YIJ OTA 2-8 DE DICIEMBRE Pe kreasi on ohechauka Nandej ara oexistiha P AHINA 7 PURAH EI: 110, DE DICIEMBRE Peservi Jehov ape hembigu airamo P AHINA 12 PURAH EI: 62, DE DICIEMBRE Mba epa ikatu naaprende umi lev ıta nembo egui? P AHINA 21 PURAH EI: 68, DE DICIEMBRE Jajap opa Jes us he i va ekue inembo epe? P AHINA 26 PURAH EI: 57, 56

2 MBA EPA NAHESA YIJ OTA GUATEMALA IJAP ERE OIVA: Peteı maranduh ara opredika peteıpu evlo michıvape h erava Panajachel, opyt ava l ago Atitl an rembe yre. Umi Test ıgo o ıva upe tetame opredika espan olpe ha avei 11 idi oma ind ıhenape MBO YPA OIKO UP EPE: MARANDUH ARA: EST UDIO V IVLIKO: EST UDIO V IVLIKO MARANDUH ARA ˇ Pe kreasi on ohechauka Nandej ara oexistiha Ko univ erso ojapo va ekue Nandej ara, ha chupe ndaikat ui jahecha. Reguerovi apa up eva? Heta h ente ndorovi ai. Mba epa jajapo va eraikatuha gu aichaoikuaahiku ai nande Apohar epe ha avei namombarete hagua nande jerovia? Ko art ıkulo omyesakata ko amba e. ˇ Peservi Jehov ape hembigu airamo La Biblia he i umi kristi ano oservi va eraha Jehov ape eskl avoramo. Ko art ıkulo ohechauka mba e venef ısiopa oreko umi eskl a- vo o ıva va ekue pe L ei Mos aika pogu ype. Avei ohechauka mba e- pa jajapo va eraaniha gua Satan as ha im undo nandereko hembigu airamo, ha mba epa jahupyty jaservi poravo Jehov ape. ˇ Mba epa ikatu naaprende umi lev ıta nembo egui? ˇ Jajap opa Jes us he i va ekue inembo epe? Jajepy amonget ar ok ada d ıa la B ıbliare, nane nembo e iporav e- ta. Pe primer art ıkulope jahecha mba eichapa onembo e va ekue umi lev ıta pe pu evlo r erape. Pe segundo art ıkulo nanepytyvojajapoha gua Jes us he i va ekue pete ı nembo e iporaitere ıva- pe. Ko amok oi nembo e ohechauka porai nimportanteveha namotenonde Jehov arembipota,haani nande jaipot avante. AMBUE ART IKULO Kyre yme o nekuave ehiku ai oservi ha gua Filip ınaspe Rohupyty heta mba e rojerovia rupi Jehov are Ikat upa na neha ave jaavisa ha gua umi h entepe? Ko rrev ısta nonevend ei. Ojejapo kontrivusi on volunt aria rupive ikatu hagu aicha umi h ente oparupigua oikuaa la Biblia ombo eva. Nandej ara Ne eojepor uva: Sociedad B ı- blica Paraguaya, SBP; upeicha yr o Nande Ruete Ne eb ıblia, NNB. (Ko aversi ongui ojekorrehi eskrit urahagram atika.) Avei ojeporu Traducci on del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras (con referencias), NM. 15 de octubre de 2013 Vol. 134, No. 20 Semimonthly GUARANI Nemanaha e impressa mensalmente pela Associac ao Torre de Vigia de B ıblias e Tratados. Sede e gr afica: Rodovia SP-141, km 43, Ces ario Lange, SP, , Brasil. Diretor respons avel: Augusto dos Santos Machado Filho. Revista regristrada sob on umero de ordem Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Todos los derechos reservados. Oneimprimi Bras ılpe.

3 KYRE YME ONEKUAVE EHIKU AI OSERVI HAGUA Filip ınaspe OJAPO 10 a norupi, Gregorio ha Marilou oiko hague Man ılape ha ojapo hiku ai iprekursor ado rregul ar. Up er oha eku era oreko 30 a no rasami ha mokoiv eva omba apo un diaite. Ijetu uramo jepe, okumpli porahiku ai umi rresponsavilida orek ova. Upe rirem ınte Maril ougui oiko her ente pe v anko omba apoh ape. Ha e he i: Rogana poraiterei ningo ha ndofalt ai or eve mba eve. Up eicha rupi ha eku era odesidi ojapo pete ı oga nepora- va pete ıv arrio oikoh ape umi ipl atava, opyt ava 19 kil ometrorupi Man ılagui este gotyo. Up emar oofirma hiku ai kontr ato pete ıempr esandi onekompro- meteh ape opagataha h ogare k ada m es 10 a no pukukue. HA ETE CH EVE AMOND AVA JEHOV APE Marilou he i: Che pu esto pyahu ho uve chehegui ti empo ha chemokane ove, up eicha rupi mbeguekat upe nachekyre yv ei amba apo hagua Nandej arape guar a. Ha ete ch eve amond ava Jehov ape. Sa ıma cheti empo aservi poraha gua chupe. Gregorio ha Marilou none nandupor ai isituasi on reheve, up emar oohechamba epepa oseta hiku ai p eichante oseg ıramo. Gregorio omombe u: Rohechakuaa Rovy aiterei rohech avo mba eichapahetah ente onepyr uoservijehov ape, ha up eva ndaijojah ai. Ronandu roiporu poraha ore rekove (Gregorio ha Marilou) 3

4 MBA EICHAPA ONEMANTENE HIKU AI Setenta erm ano ha erm anarupi orek ova 18 a no guive 50 a no peve, ova Filip ınaspe oipytyvoha gua umi lug ar onekotev eveh ape maranduh arare. Robert ha Mirjam ningo pete ımatrim onio Alemaniagua. Ha eku era oreko 40 a no rasami ha omombe u ova hague opyta hagu aicha un a no. P ero ohas ama 14 a no, ha o ıgueterihiku ai Filip ınaspe! Mba epa ojapo hiku ai onemantene hagua? Robert he i: Ko ape ijetu u nakonsegi trav aho, up evare k ada a no roho Alem aniape romba a- po tres m ese. Ha upe rogan ava up epe orepytyvoro nemantene haguaroserviajafilip ınaspe. Sapy ante ijetu utante voi jaiko otro tetame. Mirjam he i: Anandu chepy aguapyha ha Jehov a ohechaukaha ch eve che rapera. Robert he i avei: Ore jerovia imbareteve roservi hagu ere ko ape. tekoteveha rokambia, p ero ndoroikua ai mba eichapa rojap ota up eva. Ore ningo ni naorefam ıliai, up e- maroro nemongeta poraharohechamba emba e- pa ikatu rojapo roneme embaite hagua Jehov a serv ısiope, ha rojerure chupe orepytyvomi hagua. Upe ti emporupi, ohendu hiku ai heta disk urso omokyre yva ermanoku erape oho hagua oservi one- koteveh ape puvlikad or rehe. Gregorio he i: Ro- hechakuaa Jehov aombohovaihaore nembo e. Mokoiv eva ojerure Nandej arape taimbareteve ijeroviahataipy aguasuhiku ai odesidi poraha gua. P ero o ıpete ıprovl ema: oheja va erahogaku era, hi arive 3 anoma opaga hese. Mba epa ojap ota hiku ai? Marilou he i: Het ama ropaga hese, ha rokansel ar oore kontr ato, roperdepait eta upe ropaga va ekue. P ero rohecha upe situasi onpe ikatuha rodesidi rojap otapa Jehov arembipotat erapa ore roipot avante. Gre- gorio ha Marilou imandu a Pablo omboyke hague heta mba e Nandej ara Rr eino reheh ape. Ha osegi hiku ai upe eh emplo: okansela pe kontr ato, oheja itravahoku era, ovende heta mba e orek ova ha ova hiku ai pete ıpu evlo o ıvape ısla de Palaw anpe, opyt a- va 480 kil ometro Man ılagui sur gotyo (Filip. 3:8). HA EKU ERA OAPRENDE PETEIMBA E NAENT EROI OIKUA AVA Gregorio ha Marilou ova mboyve, ojeprepar ama kuri ani hagua odependeterei umi komodid are, p ero 4 oguah erireup epentema ohecha mba eichapa ane- teh ape oik ota hiku ai. Marilou he i: Noroimo aiete voi ningo la rohech ava! Ndaip ori elektrisida ni mba eveichagua komodida. Aiporu rangue che olla el ektrika ambojy hagua arr os, roiko va erarojapoje- pe a, rojatapy ha up eicha ambojy. Ndaikatuv ei aha de k ompra, ni umi rrestaur antepe,niakonsegiumi mba e ikat uva siudah are onekonsegi. Aneteh ape ahekaiterei kuri ko amba e.up eicharo jepe, ndahesar airi hiku ai ma erapa ova up epe, ha sapy ait e- pe ojepokua ama upe lug arpe. Marilou he i: Ko a ga katu avy a voi ahech avo umi pais ahe neporapor ava ha umi mbyja ojajaip ava. P ero avy aiteve ahech avo mba eichapa one nandu umi h ente apredik ava; ojajaipa ningo hesaku era ohend uvo pe marandu pora. Ko ape ningo roaprende pete ımba enaent eroi oikua ava, roikokuaa umi rorekom ıvare (Filip. 4:12, NM ). Gregorio omombe u: Roguah er oguare,o ıva ekue cuatro Test ıgonte, ha ovy aiterei hiku ai anepyr ur o guare ajapo disk urso k ada sem ana ha ambopu che mbaraka ropurah ei hagua umi k antiko. Un a nopente ko matrim onio ohecha mba eichapa ko gr upo mich ıvagui oiko pete ıkongregasi on o ıh ame 24 puvlikad or. Gregorio he i: Umi erm ano ningo orerayhueterei, ha up eva opoko orerehe. Ko matrim onio oservi rire seis a no upe lug arpe he i: Rovy aiterei rohech avo mba eichapa heta h ente onepyr uoservi NEMANAHA

5 Jehov ape, ha up eva ndaijojah ai. Ronandu roiporu poraha ore rekove. AHECHAKUAA JEHOV AIMBA EPOR AHA Filip ınaspe haimete puvlikad or ova umi lug ar onekotev eveh ape maranduh arare. Ko ava apyt epe o ı 500 erm ana solt era. Pete ıva ko aerm ana h era Karen. Karen oreko 25 a norupi ha okakuaa Bagg aope (Cagay an). Imita guive oiporuseve iti empo Jehov aserv ı- siope. Ha e omombe u: Aikuaa mbykypaitemaha pe ti empo ha heta h ente oikotevepemarandupor a- re, up evare aservise onekotev eveh ape. Ihenteku e- ra apyt epe katu o ıhe ıva chupe iporaveha oho universid ape, oho rangue mombyry opredika hagua. P ero Karen ojerure Jehov ape toipytyvomi chupe ha one eumierm ano oserv ıvandi mombyrymbyry. Orek or oguare18 a nonte ha e ov ama pete ı lug ar one- koteveveh ape, opyt ava 64 kil ometro h ogagui. Pe kongregasi on Karen ohoh ape, mich ıhaiterrit orio opyta pe os eano Pac ıfico rembe ype, o ıh ame heta mont a na. Karen he i: Roguah eha gua che kongregasi on pyah upe, roguata kuri tres d ıa Baggao guive. Rohasa va eramasde30v ese umi rr ıo ha heta mont a na.uperireomombe uavei: A guaheha- gua heta estudi ante r ogape aguata va eraseis ora, up evare apyt amante ake hogapeku erahape otro d ıa aguata jey seis ora aju hagua ogape. Mba ei- chapa Karen one nandu ojesakrifika hagu ere? Ha e he i: Sapy ante hasyeterei ch eve che retyma. Ha up eiopukahahe i: P ero amonepyr ujepe18est u- dio. Aneteh ape ahechakuaa Jehov aimba epor aha (Sal. 34:8). KO A GA AJEROVIAVE JEHOV ARE Sukhi ningo pete ıerm ana solt era oiko va ekue Estados Un ıdospe. Ha e oreko 40 a no rasami ha ova Filip ınaspe. Mba epa omokyre ychupeojapoha gua up eva? A no 2011-pe pete ıasambl ea de sirku ıtope ohendu onentrevist ar oguarepete ımatrim oniope. Ha eku era omombe u ovendepa l ento hague umi mba e orek ova ikatu hagu aicha oho opredika M exicope. Sukhi he i: Upe entrev ısta chepytyvoapensa hagua umi mba e ikat uvare ahupyty Jehov aserv ısiope, ymave ni mba eveichav er onapens ai va ekue. Ohendu rire tekotevehaojepredikaumih ente oik ovape Filip ınaspe ha one eva panhavi, ko erm ana odesidi ova up epe. Ih ente ningo Indiagua, up eicha rupi ha e one ekuaa upe idi oma. P ero, mba epa ombohov ai va erakoerm ana? Sukhi he i: Naimo aiete hasyetereitaha ch eve adesidi mba epa avend eta che kosaku eragui. Che ningo 13 a nore aiko pete ıdepartam ento ikomodida het avape,uperirekatuavachefamiliaku era o ı- h ame ndaiporiguasuih ape komodida. Nepyrur aijetu u ch eve, p ero up evachepreparaaikokuaaha- gua arekom ıvarente. Mba epa ohasa ko erm ana (Iski erda) Karen (Der echa) Sukhi 5

6 oguah e rire Filip ınaspe? Ha e omombe u: Akyhyjeterei umi v ıchogui, ha ahechaga u heta mba e. Ko a mba e ijetu ueterei ch eve. Ko a ga ajeroviave Jehov are. Mba eichapa Sukhi one nandu ko a ga? Ha e opukavy ha he i: Jehov ahe i nand eve: Petante a- ntena, ha pehech ata mba eichapa ahykuavo pende ari heta mba e pora. Siertoite ningo ko t exto he ıva! Ha up eva ahechakuaa oje e jave ch eve predikasi onpe: Araka e piko reju je yta? Aikuaasev e- ngo heta mba e. Ane nandu poraiterei aipytyvoha- gu ere che rapichaku erape oikuaa hagua Jehov ape (Mal. 3:10, NM ).Uperirehe ive: Has ype ajedesidi ava. P ero ava rire ahechakuaa mba eichait epa Jehov achepytyv oopaitemba epe ha nombofalt ai ch eve mba eve. Aneteh ape amomba eterei up eva. CHEMANDU A AKYHYJE HAGUE Sime ningo pete ıerm ano omend ava orek ova 40 ano pota. Ha e ova Filip ınasgui pete ıtet ame o ıva Oriente M ediope omba apo hagua pete ıpu esto ojepaga porah ape. O ıajaup epe, pete ısuperintend e- nte de sirku ıto heta omokyre y chupe ha avei ohendu pete ıdisk urso ojapo va ekue pete ıerm ano o ıva Ku erpo Govern antepe. Ko a mba e omom yi chupe omotenonde hagua Jehov aserv ısio. Ha e he i: Aikuaa aheja va erachetrav aho ha up eva nachemongev ei. Up eichar o jepe, oheja itrav aho ha oho jey Filip ınaspe. Ko a ga Sime ha hembireko Haidee oiko Davao del S urpe (Filipinas), pete ı lug ar oneko- teveh ape maranduh arare. Sime he i: Chemandu a akyhyje hague aheja hagua che trav aho, up eicharo jepe adesidi amotenonde Jehov ape. Avy aite- rei ningo apens avo ambohov ai pora hague upe situasi on. Naneme embaite va erajehov a reheh ape. Ndaip ori mba eve iporav eva up evagui!. RONE NANDU PORAITEREI HA ROVY A Ramilo ha Juliet ningo pete ımatrim onio oserv ıva de prekurs or ha oreko hiku ai 30 a no rasami. Ohend ur oguareo ıha pete ıkongregasi on oikoteveva maranduh arare, opyt ava 30 kil ometrorupi ha eku e- ra o ıh agui, onekuave e oho hagua. K ada sem ana, oky ha ndok yipe, oho hiku ai up epe m oto ari rreunionh ape ha oseha gua opredika. Ha eku era oho va eraumitapeiva ıvare ha ohasa umi pu ente ipeligr osovare, up eichar ojepenombyas yi hiku ai one- kuave ehagu ere. Ramilo he i: En tot al roguereko 11 est udio. Aneteh ape rojesakrifika heta roservi hagua pete ı lug ar onekotev eh ape, p ero rone nandu poraiterei ha rovy a rojapo hagu ere up eva (1 Cor. 15:58). Mba epa rejapo va era reservi hagua umi lug ar onekotev eveh ape puvlikad or rehe taha e ne retame t er a otro pa ıspe? Rene eva er anesuperintend ente de sirku ıto ndive ha elee Nane Marandu Pora ose va ekue agosto 2011-pe he ih ape Ikat upa rehasa Maced oniape?. (Iski erda) Sime ha Haidee (Der echa) Juliet ha Ramilo

7 PE KREASI ON OHECHAUKA NANDEJ ARA OEXISTIHA Nandej ara Jehov a, nde ningo remerese opavave nemomba e ha ome e nd eve tekomimbipa [...] rejapo rupi opa mba e. (REV. 4:11, NM) MBA EPA REMBOHOV AITA? Mba epa ikatu jajapo jaity hagua yv yre umi japu onembohapo pypuk uva umi h ente akame? Mba eichapa Nandej ara rembiapokue ohechauka ha e ipoder osohai naranduha? Mba eichapa tuvaku era ikatu oipytyvo ifam ıliape ojerovia mbareteve hagua Jehov are? HETA h ente ndorovi ai oexistiha umi mba e ndohech aiva. Mba eichapa ikatu naipytyv oko aichagua tapich ape ojerovia hagua Jehov are, ko ni peteıyvyp o- ra araka eve ndohech aiva chupe? ( Juan 1:18, NM.) Mba eichapa nande voi ikatu jaroviave oexistiha Nandej ara jahecha yva? (Col. 1:15, NM.) Nepyrur ajai- kuaa va eramba eichaguajap upa oje e Jehov are ha onembo e umi h entepe. Up ei jaiporukuaa va eralabi- blia jaity hagua yv yre umi japu ojok ova umi h entepe oikuaa hagua Nandej arape (2 Cor. 10:4, 5, NM). 2 Pe evolusi on ningo peteıjapuo nembo eva oparupiete ha upevaku ere heta h ente ndaikat ui oikuaa Nandej arape. Ko ensen ansa onemo ılab ıbliare ha oheja umi h entepe esperansa yre. Mba epaombo epeevolusi on? Ombo e opa mba e oikov eva onepyr uhague ijehegui re ınte. P ero oim eramo up eicha anete, ma erapa nande jaikove? 3 Oıkatuoguerovi ava pe kreasion ısmo. Ko ense- n ansa ndojoguaiete pe evolusi onpe, up eichar ojepejap unte avei. Umi odefend eva pe kreasion ısmo opensa pe univ erso, nane plan eta ha opa mba e oikov eva oexistiha ojapo 10 mil anorupiramo.he iaveihiku ai Nandej ara ojapo hague opa mba e seis d ıa de 24 orapente, ha omboykete umi pru eva sient ıfika ohechau- ka poravatuichaojavyhahiku ai. Ko akristi ano gua u he ıramo jepe omomba eha la Biblia, umi mba e oguerovi avare ohechauka ndaupeichaiha. Ha eku era ningo oheja vai Nandej ara Ne e, ku noıpor air ogu aicha umi mba e oıva pype. Napens avo ko aichagua h entere oime va era nanemandu a umi oiko va eku ere s ı- glo prim erope, opens ava omomba eguasuha Nandej arape ipy aite guive, p ero ndoikuaaporai chupe (Rom. 10:2, NM). Mba eichapaikatujaiporulabiblia 1. Mba eichapa nande voi ikatu jaroviave oexistiha Nandej ara? 2, 3. Mba eichagua jap upa onembo e la h entepe ani hagua ojerovia hiku ai Nandej arare? 7

8 jahechauka hagua japuha pe evolusi on ha pe kreasion ısmo onembohapo pypuk uva umi h ente akame? Na neha amante va era jaikuaa poralabibliaombo eva. TEKOTEVE NANTENDE PORAHA JAREKO PRU EVA JAJEROVIA HAGUA 4 La Biblia nanemokyre yjasegiha gua jaikuaahetamba e(prov.10:14).jehov a oipota jajerovia hese nantende ha jahechakua agui aneteha umi mba e one- mbo eva chugui. Ndoipot ai jajesegi yvy- p ora ombo evare ni umi kost umbre rrelihionku era oseg ıvare (elee Hebreos 11:1). P ero ikatu hagu aicha jajerovia hese nande py aite guive, tekoteve jaikuaa pora ha e oexistiha (elee Hebreos 11:6). Up eva nde is ei jaikuaaha oje egui re ınte nand eve, s ıno nahesa yijo pora rupi upe jaguerovi ava ha jaiporu nane aka nantende hagua ent ero mba e (Rom. 12:1, NM). 5 Ap ostol Pablo he i va ekue peteımba e inimport anteva ha nanepytyv ova jaguerovia hagua Jehov aoexistihandajahech airamo jepe chupe. Ha e he i: Aneteh ape ndaikat uiramo jepe ojehecha Nandej arape, ko m undo ojejapo ypy guive, hembia- poku ere umi h ente ikatu ohecha mba eichagu apa ha e, ohecha ipod er opa yva ha ha eha Nandej ara (Rom. 1:20, NM). Mba eichapa naipytyv ota peteındoguero- vi aivape Nandej ara oexistiha ohechakuaa hagua aneteha Pablo he i va ekue? Jahecham ına umi mba e nande Apohare ojapo va ekue ohechauk ava ipoder oso ha inara- nduha. Pe foll eto EslavidaobradeunCreador?,p ahina 24 guive 28 peve oı informasi on nanepytyv otava nambohov ai hagua umi oguerovi avape pe kreasion ısmo. 4. Mba epa jaikuaa va eraikatuha gu aicha jajerovia? 5. Mba epa nanepytyv ota jaguerovia hagua Nandej ara oexistiha? 8 NANDEJ ARA REMBIAPOKUE OHECHAUKA HA E IPODEROSOHA 6 Jehov a ningo ipoderosoiterei ha up e- va ojekuaa ojapo rupi mokoi mba e oprotehe hagua ko plan eta: pe atm osfera ha pe k ampo magn etiko. Pe atm osfera rupive oı aire ko Yv ype, ha avei nandeprotehe umi meteor ıtogui ikat uva ojapo sarambi ho aramo nane plan etape. Ko aitaohoha- tava pe esp asioreojekahaiku ipaoik evo pe atm osferape, ha sapy ante jahecha hendyha pyharekue pe yv agare. 7 Pe k ampo magn etiko oprotehe avei nande plan eta. Ko Yvy mbytet epe oıpete ı n ukleo ha ijape ningo i erro yku oprodus ı- va enerh ıa. Upe enerh ıa oho heta kil ometro pe esp asiore ha ojoko pe kuarahy pytu aku ani hagua operhudika nane plan eta. Ndaip oririre pe k ampo magn etiko, umi enerh ıa imbaretet eva o uva pe kuarah ygui nanerundipa va eramo a. Avei pe k ampo magn etiko rupive ojekuaa umi aur ora pol ar ikol or porapor ava pe yv agare. Ndare ı- ri ningo la Biblia he i Jehov a ipu akambareteha (elee Isa ıas 40:26). PE NATURAL ESA OHECHAUKA NANDEJ ARA INARANDUHA 8 Nandej ara ohechauka avei inarandu- ha oprepar avo nane plan eta ikatu ha- gu aicha ojeporu jey umi mba e ojepor uma va ekue. Namoım ına peteıeh emplo: Napensami oıha peteısiudao namurallapait eva oikoh ape hetaiterei h ente ha ndaikat ui ones eop egui. Op aramo pe y ndaikat ui ojegueru ok agui ni oneguenoh epe yty. Aj epa sapy ait epepelug ar henyheta Pe foll eto EslavidaobradeunCreador?,p ahina 6 ha 7-pe omyesakave ko amba e. 6, 7. Mba eichapa pe atm osfera ha pe k ampo magn etiko ohechauka Jehov a ipoderosoha? 8, 9. Mba eichapa pe natural esa ohechauka Nandej ara inaranduha? NEMANAHA

9 mba e ky agui ha ndaikatumo av eima ojeiko up epe. Nane plan etaojoguapesiud ape: nande ndaikat ui naseko agui jaru hagua y ofalt aramo, ni namombo yty pe esp asiore. Up eichar o jepe, ymaiterei guiv ema ojeikove nane plan etapehapey ndop ai ni nahenyhei yt ygui. Mba eicha rup ıpa up eva? Nande Yvy oırupiprepar a- do orresikla hagua umi mba e ojepor uma va ekue jepe. 9 Napensam ına avei mba eichapa nane plan eta oprodusi ox ıheno. Jaikuaah aicha, hetaiterei yvyp orahaanim al oikoteveox ı- henore. Ha ent eronte orrespir avo omoinge ox ıheno ha opoi di oxido de karv ono, ikat uva h ına nambojoja pe yt yre. P ero pe ox ıheno araka eve ndop ai ni pe atm osfera nahenyhei di oxido de karv onogui. Mba eicha rup ıpa up eva? Umi pl anta hogue v erdeva oiporu di oxido de karv ono, y, l us o uva kuarah ygui ha umi nutri ente, ha ojapo chugui karvoidr ato ha ox ıheno. Ko pros eso h era fotos ıntesis. Up ei opavave jaikov eva ko yvy ape ari jarrespira upe ox ıheno. Jehov aoiporuumipl anta ha e voi ojapo va ekue ikatu hagu aicha enterov e- va oikove,orrespirahaorekoopamba e (Hech. 17:25, NM). Aj epa inaranduete! 10 Jehov aohechaukaaveii naranduetereiha ojapo rupi opa mba e oikov eva. Ojekalkula oıha dos a cien mill on esp esie oik ova ko plan etape (elee Salmo 104:24). Jahecham ına mbohapy eh emplo nanepytyvotava jahechakuaa hagua mba eichait e- pa Jehov ai narandu. 11 Pe panambi mon arka apytu uningo vir ome p untaichante michı. Up eichar o jepe oikuaa mba eichapa oviah ata kil ometrorupi Canad aguive,pete ıka aguy i peve opyt ava M exicope. Upearaojegia pe kuarah yre. Jehov a ojapo pe panambi 10, 11. Mba eichapa pe panambi mon arka ha pe nahatı ohechauka Jehov ai naranduetereiha? Pe nahat ıresaohechaukajehov ai naranduetereiha. Ko rreku adro ohechauka peteıf oto onembotuichav eva (Ehecha p arrafo 11) apytu uikatuha gu aicha opilla moogotyo- pa oho va eraoku eramo jepe pe kuarahy. Napensam ına avei pe nahat ıre. Ko v ıcho ningo rupi hesa yi k ada hes ape, p ero inapytu umich ıeterei. Up eicharamo jepe inapytu u ombyatypaite umi mba e ohech ava umi 60 mil hesa yi rupive. Pe nahatı ohechapaite umi movimiento i jepe oik ova ijer ere. 12 P ero oıpete ı mba e ohechauka pora- v eva mba eichait epa Jehov ai narandu ojap ovo opa mba e oikov eva. Por eh emplo pe ADN ( acido desoxirribonucleico). Nande rete oreko amo 100 bill on s elularupi ha k ada unope oıpeadn,orekopait eva umi informasi on onekotev eva oneforma hagua peteıku erpo. 13 Mboy informasi onrupipa oike pe ADN-pe? Jaikuaa hagua up eva ikatu 12, 13. Mba epa jaguerohoryete Jehov aojapol aja umi s elula? F oto o nembotuichav eva: Boris Krylov, 15DEOCTUBREDE2013 9

10 namoıpete ıeh emplo. PeteıCD-peikatu ijapaite umi informasi on oıva peteıdik- sion ariope, hi arive pe d ısko peteıpl astiko pererım ınte h ına. P ero un gr amo ADN-pe ikatu ijapaite umi informasi on oıva un bill on CD-pe. T era, peteıkuchar ıta ADN-pe oıinformasi on ojejapo hagua haimete bill on pers onape. 14 Rr ei David he i va ekue ha eteha ku Jehov aorek ova peteıl ıvrope umi informasi on onekotev eva ojejapo hagua peteı ku erpo um ano. Ha e he i Jehov are: Nde resaku era ohech ama che rekove onepyr u pora mboyve, ha nde kuatiane eme ojehaip ama opaite che rekove (Sal. 139:16, NNB). Ndare ıri ningo David omomba eguasuse Jehov ape opens avo mba eichapa ojejapo va ekue hete. Ko a garupi umi sient ıfiko ontendeve mba eichapa omba apo nande rete, ha um ıva nanepytyv o namomba eve hagua Jehov aojapova ekue.pe salm ısta he i voi: Che romomba eguasu Nde cheapo porait egui, ne rembiapoku era [ndaijojah ai] ha che anga oikuaa poravoi ko amba e (Sal.139:14, NNB). Aj epa pe kreasi on ohechauka poraiterei Nandej ara oexistiha. Jaikuaase voi ningo mba eichapa umi h ente ndohechakua ai up eva. NAIPYTYVOKENA UMI H ENTEPE OMOMBA EGUASU HAGUA JEHOV APE 15 Heta ti emporema pe rrev ısta Despertad! oipytyvoumih entepe ohechakuaa ha- gua mba epa pe kreasi on ombo e Nandej aragui. Por eh emplo, septiembre 2006-pe oseva ekuepet ema Existe un Creador? ha ojejapo ohesape a hagua umi ojerovi a- vape pe evolusi on ha kreasion ısmo rehe. 14. Mba eichapa nde rene nandu rentendev evo Jehov arembiapokue? 15, 16. a) Mba eichapa nane puvlikasionku era oipytyvohetah entepe oaprende hagua Jehov agui? b) Emombe u mba e art ıkulopa reguerohoryve umi oseva eku egui Casualidad o diseno?-pe. 10 Peteıerm ana oskrivi peteık arta sukurs al de Estados Un ıdospe, he ih ape: Hetaiterei mba e ningo ojehupyty onekuave er o guare ko rrev ısta. Peteıprofes ora de Violoh ıa ojerure 20 rrev ısta. Ha e oipota k ada al umno oguereko peteı. Otro erm ano katu oskrivi: Ojap oma 60 a no rasa apredika hague. Ko a ga arek otama 75 a no, ha araka eve ndavy aiva peichaite peve predikasi onpe avy a hagu eicha ko m espe aikuave er oguareperrev ısta Despertad! espesi al. 16 Ano 2008 guive heta rrev ısta Despertad! ogueru pe art ıkulo Casualidad o diseno?. Ko aart ıkulo mbykym ıva ohechauka mba eichait epa Nandej ara ina- randu ha mba eichapa yvyporaku era one- ha aokopiaumimba eha eojapova ekue. Ano 2010-pe jarresivi kuri pe foll eto Es la vida obra de un Creador?, ojejapo va ekue ikatu hagu aicha onepytyv oumih entepe ombotuicha hagua Nandej arape. Ko foll e- to oreko heta ta anga oipytyvova umi ole e- vape ikatu hagu aicha ohechakuaa mba eichait epa Jehov aikatupyryokreaha gua. Ha opaku evo peteıseksi on oıhetapora- ndu omopens ava pe ole evape. Nd epa rei- por umava ko foll eto repredika jave ogah a- rupi, k allere t er amamoreimeh ape? 17 Tuvaku era, pehesa yij omapa ko foll eto idiv uho porapor ava pende est udio de fam ıliape? Pejap oramo up eicha, ha eku era omomba ev eta Nandej arape. Oim eramo pene fam ıliape oımit arusu t er a mitaku na, ani penderesar ai chupeku e- ra ojejopyveha kol ehiope orovia hagua pe evolusi on. Umi sient ıfiko, mbo eh ara, progr ama one eva natural esare ha umi pel ıkula omoingese inak ameku era ikatuha oje- 17, 18. a) Mba eichapa peetuvaku era ikatu peipytyvopenefam ıliape odefendekuaa hagua ijerovia? b) Mba eichapa peiporu ko afoll eto pejapo hagua pende est udio de fam ılia? NEMANAHA

11 EslavidaobradeunCreador? Tuvaku era, pembo e pene fam ıliape odefendekuaa hagua ijerovia (Ehecha p arrafo 17) jerovia pe evolusi on rehe. Peipytyvokena chupeku era onedefendekuaa hagua. Peiporu upearapefoll eto El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de an alisis, oseva e- kue avei 2010-pe. Ko foll eto omokyre y avei umi imitavape oiporu hagua inak a, ojapoh aicha pe otro foll eto Es la vida obra de un Creador? (Prov. 2:10, 11). Ha ombo e chupeku eraohechakuaaha gua oim epa isent ıdo h ına umi mba e ohend uva kol e- hiope. 18 Sapy ante osenot ısia he ıva umi sient ıfiko otopa hague pru eva ohechauk ava ikatuha ojejerovia pe evolusi onre. Pe foll eto El origen de la vida ojejapo oipytyvoha gua umi mitarusu ha mitaku n a- me ikatu hagu aicha ohechakuaa oim epa h ına aneteh ape yvyporaku era ou anim algui. Avei oipytyvo chupeku eraoikuaaha- gua mba eichapa ombohov aita umi h ente opens avape sientifikoku era oprovamaha ilavorat oriope opa mba e oikov eva onepy- ruhagueijeheguire ınte. Tuvaku era, pene fam ılia onandu va erao ıha prepar ado odefende hagu aicha ijerovia, ha pee ikatu peipytyvochupeku era ko amok oi foll eto rupive (elee 1 Pedro 3:15). 19 Nande ikatu naaprende hetaiterei mba e Jehov agui jale eramo umi puvlikasi on one eva hembiapoku ere ome eva nand eve inorganisasi on. Opaite ko apru eva nanemom yi namomba eguasu hagua Jehov ape nandepy aiteguive(sal.19:1,2). Aj epa javy aite ikatu hagu ere namomba e ha nambotuicha Jehov ape, ko univ erso Apohar epe! (1 Tim. 1:17.) 19. Mba e privil ehiopa jareko opavave kristi ano? 15DEOCTUBREDE

12 PESERVI JEHOV APE HEMBIGU AIRAMO Ani peneate y. [...] Peservi Jehov ape hembigu airamo. (ROM. 12:11, NM) MBA EPA REPENSA? Mba erehepa Pablo one ehe ıro guare umi erm anope oservi va eraha Jehov ape hembigu airamo? Mba epa jajapo va eraani hagua Satan as ha im undo nandereko ipogu ype? Mba epa ohupyty Jehov a rembiguaiku era? 12 UMI h ente ohend uvo pe ne eeskl avo t er atembigu ai, opensa umi pers ona onemaltrata vaip avare. P ero la Biblia none ei ko aichagua eskl avorente, s ıno one eve umi oserv ıvare Ij ara ipy aporavape ohayh ugui chupe. Por eh emplo, Pablo he i umi kristi ano oiko va eku epe s ı- glo prim erope, oservi hagua Jehov ape hembigu airamo. Up eicha ontendeka oservi va eraha hiku ai ohay- h ugui chupe (Rom. 12:11, NM). Mba epa he ise jaiko Nandej ara rembigu airamo? Mba epa jajapo va eraani hagua oiko nandehegui Satan as t er akom undo eskl avo? Mba epa ohupyt yta Jehov arembigu ai ine erend uva? CHE AHAYHU CHE J ARAPE 2 Pe L ei Jehov aome e va ekue umi isrrael ıtape nanepytyvo nantende hagua mba eichagua eskl avo va erapa nande. Peteıeskl avo evr eope onemos aso va ekue oservi rire ipatr onpe 6 a no ( Ex. 21:2). P ero Jehov al ei he i peteı tembigu ai ohayh uramo ipatr onpe ha ndohejas ei chupe, ikatunteha osegi hendive. Upearaipatr on omoıva er a chupe peteıok ere t er apem arkore ha ombokua chugui up epe inambi peteıpuns onpe ( Ex. 21:5, 6). Mba erepa ombokua va era chupe inambi? Idi oma evr eope oje e hagua ne erendu ojeporu peteı ne ehe is eva peteıta- picha ojapysaka t er aohenduha.up eicharo, onembo- ku avo peteıtembigu aipe inambi, ojehechauka h ına ha e osegiseha oservi ipatr onpe ha ine erenduseha chupe. Up eva nanepytyv o nantende hagua mba epa he ise naneme eha Jehov ape: nanene erendu Nandej arape jahayh ugui chupe. 3 Jajevautisa mboyve opavave jadesid ıma kuri jaservitaha Jehov ape ha jaikotaha hembigu airamo, ha avave nanandeovlig ai upeara. Nande jadesidi jajapo 1. a) Mba epa umi h ente opensa ohend uvo pe ne eeskl avo? b) Mba epa Pablo ontendekase he ır o guare ojeservi va eraha Jehov ape tembigu airamo? 2. a) Mba epa ikatu omom yi peteıtembigu aipe osegi hagua oservi ipatr onpe? b) Ma erapa pe patr on ombokua hembigu ai nambi? 3. Mba erepa na neme ejehov ape? NEMANAHA

13 up eva nane ne erendus egui chupe ha nakumplise rupi hembipota. Umi mitajepe oneme ejehov apehaojevautisaha eku e- ra voi odesidi rupi, ndaha ei ombovy as eguinte ituvaku erape. Upeichaite, nande naneme e Nandej ara yvagaygu ape jahayh u- gui chupe. Juan he i va ekue: Jahayhu Nandej arape he ise nakumpli imandami ento (1 Juan 5:3, NM). NANESAS ORAMO JEPE, TEMBIGU AI AVEI NANDE 4 Jaagradesete ningo Jehov ape oheja hagu ere jaiko hembigu airamo. Jajerovia rupi Jes us sakrif ısiore, jajei pek ado pogu ygui. Aneteh ape naneimperf ekto gueteri, up eicharo jepe jadesid ıma nane ne erendu Jeho- v ahajes uspe ha na nemo ıipoguypeku era. Pablo omyesaka va ekue up eva oha ır oguare: Pepensa va era pemanomaha ha ndai- katuveimaha pepeka. Pepensa va eraavei pende rekove ojeporutaha ojejapo ha gua Nandej ara oipot ava, peeha egui Cristo Jes us dis ıpulo. Up ei he i avei: Peepeikuaa ak ointe penene erend uramo peteıtapich a- pe, pee ha eha hembigu ai. Up eichar o, pee peik or opek ado rembigu airamo peman o- ta. P ero peik or o Nandej ara rembigu airamo ha penene erendu chupe, penderekojoj ata. Peeha eva ekuepek ado rembigu ai, p ero ko a ga penene erendu pende py aite guive Nandej arape ha pejapo meme ha e penembo e va ekue. Up evare aagradese Nandej arape. Aneteh ape, pee pejei rire pek ado- gui, oiko pendehegui hust ısia rembigu ai (Rom. 6:11, 16-18, NM). Jahechakuaa Pablo he i hague penene erendu pende py aite guive. Up eichar o, naneme evo Jehov ape oiko nandehegui hust ısia rembigu ai. 5 Oiko rire nandehegui Nandej ara si er- 4. Mba epa jajapo va eraoikoha gua nandehegui hust ısia rembigu ai? 5. Mba epa nambohov ai va erak ada d ıa, ha mba e- repa? vo, jasegi va era nambohov ai mokoi mba e ijetu uva. Nepyrur a jagueropu aka va era nane imperfeksi on Pablo ojapo hagu eicha. Ha e ohai va ekue: Aneteh ape, che py aite guive aguerohory Nandej ara L ei, p ero ahecha che ret epe oıha otra l ei, onorair ova Nandej ara L ei ndive oıva che akame, ko l ei ha e h ına pe pek ado oıva che ret epe ha cheguerek ova ipogu ype (Rom. 7:22, 23, NM). Nande avei na norair ova er ak ada d ıa nande rete rembipota vai ndive naneimperf ekto rupi. Up evare ap ostol Pedro he i nand e- ve: Peeningopete ıpu evlo orek ova liverta, p ero ani peiporu pe liverta pejapo ha gua iva ıva. Up eva rangue, peservi Nandej arape tembigu airamo (1 Ped. 2:16, NM). 6 Up ei avei nambohov ai va erakom undo oıvape umi dem onio pogu ype. Satan as, ko m undo ruvicha, nanera aop aichavo oipot a- gui namboyke Jehov ahajes uspe. Ha e ningo nanderekose ipogu ype ha upearaomo ı nand eve umi mba e nandepy ara ava (elee Efesios 6:11, 12). Por eh emplo, omoıkom u- ndope heta mba e iporaitereir ogu aicha ha ikat uva nandestira. Up evare ap ostol Juan ohai: Oıramo ohayh uva ko m undo, p eva ndohayh ui h ına pe T uvape. Ch ake ent ero umi mba e oıva ko m undope ndo ui pe T u- vagui, s ınooukom undogui (por eh emplo, nande rete rembipota vai, nande resa oipot ava, ha jaiko jajechaukase umi mba e jarek ovare) (1 Juan 2:15, 16, NM). 7 Ko a garupi umi h ente nonekontent ai voi umi mba e orek ovare. Satan as ogueroviauka chupeku era ipl ata heta va eraha ovy a hagua. Op arupi oıhetahetavene- g osio ha ojejapo propag anda ikatu hagu ai- cha onepensa javy aveha nanekomodida het aramo ha jaik oramo diversi on rapyku e- ri. Umi ah ensia oikuave evi ahe heta lug ar neporapor avape, ha py yinte ojeviaha umi tapicha ndojap oivandi la Biblia he ıva. Umi 6, 7. Mba epa ojapo Satan as ikatu hagu aicha ko m undo nandestira? 15DEOCTUBREDE

14 Mava poguypepa renemoıta? hente nandejopy opaicha rei jaiko hagua ko mundope ojeikohaicha. 8 Pedro imandu a va ekue umi kristiano opensavare ko mundope onepensahaicha, ha he i: Ko ava ovy aiterei oneme egui hete rembipotape, arakuepe jepe. Ha ekuera ni ngo peteı mba e iky a ha ivaıva pende apy tepe, oı jave penendive umi karu guasu hape, ha ovy aiterei hikuai ombotavy jave otrope ombo evo umi japu. Umi mba e he ı va hikuai tuichaiterei gua u, pero ndovalei mba evera. Oıngo hente apenaite ojesalva va hına umi oikovagui tape vaıre; ha umıva pe ha ekuera ombotavy ha upeara omboliga chupekuera oiko hagua hete rembipota vai rapykueri ha hembiapo vai hagua otı yre. Ko a hente ana opromete avei chupekuera liverta, pero ha ekuera voi oiko tembiguai ramo nehundi poguype. Upe ohejava otro oreko chupe ipoguype, oiko chugui hembi guai (2 Ped. 2:13, 18, 19, NM ). 9 Jaikoramo jajapo nande resa oipotava nananesasomo ai, sıno jaikota Satanas, ko mundo ruvicha poguype (1 Juan 5:19, NM ). Nananatendeiramo, ikatu oiko nandehegui umi mba erepy rembiguai, ha hasyetereıta nase hagua chugui. 8, 9. Mba epa ikatu oiko nanderehe, ha mba ere pa upeva ipeligrosoite? 14 JAIPORAVO PORARAMO JAVY AITEREITA Ojapo hagueicha hardın de Edenpe, Satanas oityse umi ndorekoguasuivape ex periensia, upevare oneha ambaite omonu ha umi imitavape. Ha e ndoipotaiete ava ve oservi Jehovape hembiguairamo, taha e imitava tera kakuaa. Satanas oipota umi oneme ema va ekue Jehovape ofalla ha ndo servivei Nandejarape. 11 Nanemandu ami jey pe esklavo oheja vare o nembokua chupe inambi. Oime va era nepyrura hasy chupe, pero upe rire okuera ha opyta peteı marka ohechaukava ha eha tembiguai. Peicha avei oimene hasy hına pete ı mit arusupe idiferente hagua ikompanerokueragui umi mba e odesidıva pe. Satanas oipota opavave opensa yvypo rakuera ovy avetaha osegıramo umi estu dio ijyvateveva. Pero nande jaikuaa pora nodependeiha upevare javy a hagua. Je sus he i va ekue: Ovy a umi ohechakuaa va oikotev eha Nandej arare (Mat. 5:3, NM ). Nande jaikove jaservi hagua Jeho vape, ndaha ei Satanaspe. Jahayhu Nande jara Lei ha jajepy amongeta hese kada dıa 10 mba erepa umi estudio ijyvateveva ikatu omonuha chupekuera? 10, 11. Mavapepa Satanas oneha ambaite oity, ha NEMANAHA

15 (elee Salmo 1:1-3). Umi ostudiava universi dape ndorekoguasuveima tiempo ojepy a mongeta hagua la Biblia he ıvare ha omo mbarete hagua ijerovia. 12 Sıglo primerope oı va ekue umi pa tron ojopyetereıva hembiguaikuera kristia no ndive. Upevare, ohai ypyro guare umi Corintoguape, Pablo oporandu: Nde piko tembiguai ra e renehenoiro guare? Ani re heja upeva ndepy apy. Ha upei he i: Pero ikaturamo ereko liverta, reaprovecha va e ra (1 Cor. 7:21, NM ). Upeicha jave, ikue ntave pe eskl avo isaso chugui ikatu vo ventema. Nane tiempope avei heta tetame pe govierno voi he i mboy anopa ojestudia va era. Upei umi mitarusu ikatuma odesi di mba epa ojapota, ha odesidikuaa oservi Jehovape de tiempo kompleto. Pero odesi dıramo oho universidape, ikatu operde iliverta (elee 1 Corintios 7:23). MBA EPA HINA ANETEHAPE PE ESTUDIO IJYVATEVEVA? Pablo he i va ekue umi kristiano Co losasguape: Penatendeke ani avave oipo ru yvypora arandu, ni he i peeme vyrorei penembotavy hagua ha pendereity inuha Mba eichagua edukasionpa oipytyvove Jehova siervokuerape? 12. Mba epa odesidi va era heta mitarusu? 15 DE OCTUBRE DE 2013 me. Ha ekuera ojevale umi kostumbre kui mba eku era ombo evare ha umi mba e onepens avare ko m undope, ha ndoipo rui Cristo ombo eva (Col. 2:8, NM ). Heta mbo ehara ko agagua ojevale yvypora ara ndu rehe ha umi kostumbre kuimba e kuera ombo evare. Heta persona osegıva umi edukasion ijyvateveva omohu a ijestu dio pero ni ndoikuaai mba eichapa omba a po va era, tera mba eichapa ombohovaita umi provlema kada diagua. Jehova rembi guaikuera katu odesidi ostudia umi mba e opreparatava chupekuera onemantene ha gua oservıvo Jehovape. Oneha ambaite hi kuai osegi pe konseho Pablo ome e va ekue Timoteope: Anetehape, tuicha ideprove cho hına namomba eguasu Nandejarape nande py aite guive, javy ama guive pe jare komıvare. Upeicharo, jarekoma guive ja u mi va era ha nanemo a hagua, javy ama va era umi mba ere (1 Tim. 6:6, 8, NM ). Oiko rangue ombyaty diploma ha tıtulo, pe kristiano oiporupaite itiempo predikasion pe ikatu haguaicha oipytyvo heta hentepe oiko hagua chuguikuera Jesus disıpulo (elee 2 Corintios 3:1-3). 14 Napensamına apostol Pablo ehemplo 14. Ohechaukahaicha Filipenses 3:8, mba epa opensa va ekue Pablo pe privilehio orekovare oser vıvo Jehova ha Jesuspe? 15

16 rehe. Chupe ningo ombo e va ekue Gamaliel, peteımbo eh ara ikatupyr yva pe L ei hud ıape. Pe edukasi on oneme eva ekuep a- blope ikatu nambojoja umi onembo evare ko a garupi universid ape. Mba epa opensa ha e um ıvare okompar avo pe privil ehio orek ovare oserv ıvo Jehov ahajes uspe tembigu airamo? Ha e voi he i: Ch eve guar ako a mba e ndoval ei mba everaaikuaarupiche Ruvicha Cristo Jes uspe. Ha up ei he i: Heseh ape ahejapaite opa mba e areko va ekue ha ahecha um ıva yt yramo, ikatu hagu aicha agana hetave mba e aseg ıvo Cr ıstope (Filip. 3:8, NM). Umi mitarusu ha ituvaku era opens aramo P abloicha ikat uta odesidi pora upe ojap otava (ehecha umi ta anga). JAAPROVECH AKENA PE EST UDIO ANETEH APE IJYVATEV EVA 15 Mba eichapa onepensa umi universidah are? Heta oıup erupi oimo ava orekoha liverta opu aha gua pe govi ernore t er a umi otra autorid are (Efes. 2:2). P ero Jehov a organisasi onpe katu py aguap ype one- me epeedukasi on aneteh ape ijyvatev eva. Por eh emplo, k ada sem ana Jehov a nanerekombo e pe Esku ela Jaiporukuaa Ha gua la Biblia rupive. Avei oıumiesku ela ikatuh a- pe oho umi prekurs or solt ero (Esku ela V ı- vlika umi Kuimba e Solt erope guar a) ha umi prekurs or omend ava (Esku ela V ıvlika umi Omend avape guar a). Ko aichagua edukasi on nanepytyv o nane ne erendu ha gua Jehov ape, nande Ru yvagaygua. 16 Ikatu avei jaipyguara jaheka haguahetamba erepyomombaret eva nande jerovia pe Indice de las publicaciones Watch Tower-pehapeCD-ROMWatchtower Library-pe. Pe edukasi on oneme eva Jehov a organisasi onpe nanepytyv o namomba eguasu hagua Nandej arape ha naipytyv oha- gua nande rapichaku erape onemo ıpor ajey 15, 16. Mba eichagua edukasi onpa oneme ejehov a organisasi onpe, ha ma erapa? 16 hagua hendive (2 Cor. 5:20). P eicha avei ko a tapicha ikat uta ombo e hetave h entepe oikuaa hagua Jehov ape (2 Tim. 2:2). MBA EPA OHUPYTY PE ESKL AVO 17 Jes us one er o guare umi tal ento rehe, he i va ekue pe patr on ofelisitaha mokoi hembigu aipe ine erendu hagu ere. Up ei pe patr on ohechauka oguerohoryha umi eskl a- vope ome ev evo chupeku era tuichave rresponsavilida (elee Mateo 25:21, 23). Ko a ga avei, jaiporav oramo pe edukasi on aneteh a- pe ijyvatev eva jahupyt ytahetamba epor a nanembovy atava. Jahecham ına Michael eh emplo. Ha e ningo in ota poraiterei ha imbo eharaku era oinvita chupe peteırreu- ni onpe ohecha hagua mba epa ikatu oja- po oike hagua universid ape. P ero ha eku e- ra ni noimo aieteha eodesidihaojapopete ı k urso mbykyv eva oaprende hagua peteıof ı- sio. Sapy ait er o guar amichaelomba ap o- ma, ikat uma onemantene ha ojapo iprekursor ado rregul ar. Ombyas ypa odesidi hagu ere up eicha? Ha e he i: Pe edukasi on ome eva ch eve Jehov a organisasi on aserv ı- vo prekurs or ha ansi anoramo, ndaijojah ai. Umi vendisi on ha privil ehio arek ova ko a ga omyengovia opa mba e ikat utava kuri agana asegi rire astudia. Nambyasyiete ningo ndah ai hagu erepeuniversid ape!. 18 Jehov aome epeedukasi on iporav eva, ha up eva nanepytyv o jaikuaa ha gua hembipota ha jaservi hagua chupe. Avei ome e nand eve esper ansa jajeitaha nehundi pogu y- gui ha jahupytytaha Nandej ara ra yku era liverta ijojaha yva (Rom. 8:21, NM). P ero opa mba e ari nanembo e mba eichapa jahechauk ata jahayhuha nande Ru yvagaygua, Jehov ape ( Ex. 21:5). 17. Mba epa ohupyty umi oiporav ova pe edukasi on aneteh ape ijyvatev eva? 18. Mba erepa ja ekuaa iporaveha jaiporavo pe edukasi on Jehov aome eva? NEMANAHA

17 TEMBIASAKUE Rohupyty heta mba e rojerovia rupi Jehov are OMOMBE U MALCOLM ALLEN Ndaikat ui ningo jaikuaa mba epa oik ota nandehegui ni mba e provl emapa jahas ata. Up evare jajerovia va erajehov are, ndaha ei nandejeh ente, ha ha e ovendesi umi ojap ovape up eicha. Che ha che rembireko rohechakuaa siertoiteha up eva. Amombe usemi peeme mich ımi umi mba e rohasa va ekue. CHE t uva ha che sy ojokuaa 1919-pe peteıaty guas upe ojapo va ekue umi Estudi ante Internasion al de la Biblia Cedar P ointpe (Ohio, Estados Unidos), ha upe a nope voi omenda hiku ai. Che anase 1922-pe, ha che erm ano Paul dos a no uperire.cherembirekograceonase1930-pe ha h ogape enterov eva oservi Jehov ape. It uva Roy Howell ha isy Ruth, oserv ıma va ekue Jehov ape ituvaku erandi voi. Hi arive, Grace avueloku era erm ano Charles T. Russell am ıgo va ekue. Grace ha che rojokuaa 1947-pe ha romenda el 16 de julio de Roıajaden ovio ronemonge- ta pora va ekue umi mba e rohupytys evare Jeho- v aserv ısiope. Rodesidi naorefamiliamo aiha ha roservitaha de ti empo kompl eto. El 1 de octubre de 1950 rojagarra ore prekursor ado ha 1952-pe roneinvita roservi hagua sirku ıtope. SIRKU ITOPE, ESKU ELA DE GALA ADPE HA DISTR ITOPE Grace ha che ropensa noroıriha prepar ado rokumpli hagua ore asignasi on. Aneha a aaprende umi erm ano inexperiensiav evagui ha avei aheka oipytyvova er a che rembirek ope. Up emar oadesidi anemongeta Marvin Holien ndive. Ha e ni- ngo are guiv ema ore fam ılia amigoite ha heta ti emporema oservi de superintend ente viah a- nte. Ha e erm ano H olienpe: Grace ningo imitahandoikua ai gueteri heta mba e, oıne piko ikatu va eraoipytyv o chupe?. Ha e he i ch eve: Si, oı, erm ana Edna Winkle ikatu oipytyvochu- pe. Ha e heta a norema oservi de prekurs ora, he- ndive oaprend eta heta mba e. Aneteh ape, heta mba e oaprende ko erm ana ndive. Upe rire Grace omombe u ch eve: Edna oırupichendivenache- nervi osai apredika hagua umi ogah arupi. Ha e oi- kuaa mba eichapa ombohov aita umi h ente oporand uva, ha chembo e inimportanteha ahendu chupeku era aikuaa hagua mba epa ha eta. Ane- teh ape chepytyvoaikotev e hagueichaite!. Roneasigna mokoi sirku ıtope o ıva est ado de I owape, ha ore sirku ıto ojagarra imi avei est ado 15DEOCTUBREDE

18 Naorepytyvoiramo ne kons eho rupive, sa i ndedeprov echota Jehov a organisasi onpe. Rejapo porah ına nde trav aho, eseg ıkena up eicha De iski erda a der echa: Nathan Knorr, Malcolm Allen, Fred Rusk, Lyle Reusch ha Andrew Wagner de Minnesota ha Dakota del Sur. Upe rire rojeguerova Sirku ıto 1 Nueva Y orkpe, otokah ape avei Brooklyn ha Queens. Si empre oremandu a mba eichait epa rokyhyje upe asignasi ongui. Up e- ro rovisita kuri kongregasi on Brooklyn Heights, onerreun ıva pe Sal on del Reino oıvape Bet elpe. Up epe oho heta erm ano oserv ımava heta a no Bet elpe. Ajapopa rire pe primer disk urso, erm a- no Nathan Knorr ou cherend ape ha he i ch eve: Malcolm, nde ningo reme eor eve kons eho roservi porave hagua Jehov ape, ha up eva iporai- terei. An ıke nderesar ai, naorepytyvoiramo ne kons eho rupive, sa i ndedeprov echota Jehov aorganisasi onpe. Rejapo porah ına nde trav aho, ese- g ıkena up eicha. Opa rire pe rreuni on amombe u Gr acepe erm ano Knorr he i va ekue ch eve. Grace ha che ningo orenerviosoiterei roik ovo kuri ore asignasi onpe, ha roguah evo Bet elpe pe koty rojospedah ape, hetaiterei orerase. M ese riremi, rorresivi peteık arta roneinvita- h ape roho hagua Esku ela de Gala adpe kl ase 24, onemohu atava febrero 1955-pe. Roho mboyve, oje e or eve ko esku ela ndaha ei oreprepar atava katuete oiko hagua orehegui mision ero, s ıno rokumpli porave hagua ore asignasi on. Aneteh ape rovy aiterei up epe, p ero avei orembo e inimpor- tanteha nanderekomir ı. 18 Romohu arirekoesku ela, oremondo hiku ai roservi hagua distr ıtope. Ore territ oriope oike Indiana, Michigan ha Ohio. P ero diciembre 1955-pe erm ano Knorr ogueruka or eve peteık arta. Up epe he i: Aipota peje porach eve mba epa pepensa. Aikuaase peservis epa Bet elpe [...], t er a- pa peservise ko ape peteıti empore ha upe rire peho otro tetame, t er apepytas ente pene asignasi onpe. Ore rombohov ai pe k arta ha ro e chupe roservitaha oimehaichagua asignasi onpe. Ha sapy ait er o guar a orerenoik ama hiku ai roho ha gua Bet elpe. VY APE ROSERVI BET ELPE Roservi aja Bet elpe ajapo disk urso heta kongregasi onpe ha umi asambleah ape ko teta tuichaku ere. Avei aipytyvoumierm ano imitav e- vape ikatu hagu aicha upe rire oneme eve chupeku era rresponsavilida Jehov a organisasi onpe. Avei amba apo erm ano Knorr sekret arioramo, pe ofis ına oneorganisah apepepredikasi on mundi al. Chemandu a ningo heta avy a hague amba ap or oguaredepartam ento de Serv ısiope. Up epe amba apo Thomas Bud Sullivan ndive, oıva e- kue heta a nore de superintend ente upe depar- tam entope. Avei aaprende heta erm anogui, por NEMANAHA

19 eh emplo Fred Rusk. Chupe onenkarga va ekue chembokatupyry ha gua. Chemandu a gueteri aporand ur o guare chupe: Fred, mba ere piko rekorrehieterei umi k arta askriv ıva?. Ha e opuka ha he i ch eve peteı mba e chemopens ava: Malcolm, na ne ejave nande rapich andi ikatu namyesaka chupe heta hend aicha upe ja es eva, p ero jaskrivi jave, ko yte namond oramo ko agui, one- ntende porava er a. Ha up ei he i porante ch eve: Ani rejepy apy! Rejapo porah ına ne rembiapo ha rejapo porav eta reh ovo. RoıajaBet elpe, Grace omba apo heta hend a- pe, por eh emplo limpi esape, ha ogustaiterei chupe up eva. Ko a garupi, rojotopa jave umi erm ano up er o imita va ekue ndive, pukah ape he i hiku ai Gr acepe: Erm ana, nde chepytyvova ekueaa- rreglakuaa ha gua che rupa, ha che sy ovy aite- rei oikua ar o guare up eva. Grace omba apo avei otro departam entope, por eh emplo Korr eo, Rrev ısta ha Produksi on de S ıntape. Ko atrav aho oipytyvo chupe ohechakuaa ha guatuichamba eha namba apo Jehov a organisasi onpe, taha e ha eva upe asignasi on jarek ova, ha ha eha peteıvendi- si on. Ko agaitepevegraceopensaup eicha. OKAMBIA ORE SITUASI ON Ano 1975 rupi, ore tuvaku era ijed ama oh ovo ha oikotevema hiku ai ronangareko heseku era. Rojecha peteısituasi on ijetu uetere ıvape ha rodesidi va eramba epa rojap ota. Ndorohejaseieterei ningo Betel ni ore amigoku era oıvape up e- pe, p ero ronatend emante va eraoretuvaku erare, up eva ore rresponsavilida. Up emar oros ebet elgui ha ropensa ikatuha roju jey upe rire okambi a- ramo ore situasi on. Ronemantene hagua anepyr uavendeseg uro umi ogah arupi. Ndacheresar airi voi peteısu- pervis or he ır oguarech eve aır oguaredepru e- va: Ko neg osio odepende umi vis ıta ojejap ovare ka aruete. Upe orape jajuhuve umi h entere. Ha upe jave naime va erahogaku erape, ndaip ori mba eve inimportantev eva up evagui. Up emar o ha e chupe: Aikuaa ningo nde reguerekoha experi ensia ko amba epe, ha arrespeta up eva. P ero areko avei rresponsavilida Nandej ara renond e- pe araka eve namboyk eiva, ha nanepyr us ei ajapo up eva ko a ga. Oıpyhareikatutah ape amba apo, p ero martekue ha juevekue areko rreuni on inimportantetere ıva. Jehov atuichachevendesi ndafalt ai hagu ere rreunionh ape che trav aho k ausare. Che sy omano julio 1987-pe peteılug ar one nangarekoh ape umi ijed avare. Ore roıkurihendive up er oguare.umienferm era h efa onemboja Grace rend ape ha he i chupe: Na Allen, tereh ona nde r ogape ha epytu u imi. Enterov eva ningo roikuaa nde si empre reime hague nde su egra ndive Yvate: Fern ha George Couch, Grace ha che. Gala adpe (1954) Igu ype: Amba apo jave Departam ento de Serv ısiope (1956) 15DEOCTUBREDE

20 oikoteve jave. Ani rejepy apy, nde ningo rejapo kuri ikatum ıva ent ero. Upe a nope voi, dici embrepe romyenyhepeso- lisitu roho jey hagua pe lug ar rohayhuet evape, Bet elpe. P ero upe rirem ınte, umi dokt or he i Grace orekoha k anser de k olon. Up emar oojopera, ha ojerrekupera rire inoperasi ongui, oje e or e- ve okueraha pe k ansergui. Upe aja oguah epete ı k arta sukurs algui oje eh ape or eve roseg ınte hagua roservi ore kongregasi onpe. Ore rodesidi roiporupaitetaha ore ti empo predikasi onpe. Ti empo riremi onepresenta ch eve peteıtrav a- ho T exaspe. Up epe ningo hakumie ha ou porata or eve, up emar orodesidirova.ko aga ojap oma 25 a norupi roservi hague ko ape. Umi erm a- no imba eporaiterei orendive ha het ama oream ıgo. Jajerovia va erajehov are ha jaasepta umi mba e ha e ohej ava jahasa 20 UMI MBA E ROAPRENDE VA EKUE Grace oreko kuri k anser de k olon, k anser de tir oides ha ramove katu k anser de m ama. P ero araka eve ndojekeh ai oiko hagu ere hese ko amba e. Ha e ningo peteıtembirekoigu apava ha si empre chepytyvoipy aiteguive.hetav ese, oneporandu jave chupe mba eicha rup ıpa rovy aiterei onondi- ve ha rojogueraha pora, ha e he i cuatro mba e: Malcolm cheamigoite, ronemongeta meme, rohasa ti empo onondive, ha roiko vai jave, rosolusiona ore provl ema roke mboyve. Sapy a- nte ningo roiko vai i mimi, p ero roneha ambaite ronoperdona ha oreresar ai upe oiko va eku egui. Up eva orepytyvoiterei. Ko a mba e roaprende rombohov aivo umi provl ema: 1) Ani jajerovia nandejehe, s ıno jajerovia va erajehov are ha jaasepta umi mba e ha e ohej ava jahasa (Prov. 3:5, 6; Jer. 17:7). 2) Tekotev eterei jasegi la Biblia he ıva ha nanene erendu Jehov ape, taha e ha eva la si- tuasi on. Jajedesidi va era: nanene erend u- tapa Nandej arape t er anah aniri (Rom. 6:16; Heb. 4:12). 3) Nanemo ıpor ava er a Nandej ara ndive, ndaip ori mba eve inimportantev eva up e- vagui. Namotenonde va erairr eino, ani umi mba erepy (Prov. 28:20; Ecl. 7:1; Mat. 6:33, 34). 4) Jajerure va era Nandej arape tananepytyv o namba apo meme hagua iserv ısiope. Jajesareko va era umi mba e ikat uvare jajapo ko a ga, ani nanekevranta umi mba e ndaikat uivare jajapo (Mat. 22:37; 2 Tim. 4:2). 5) Ndaip ori otra organisasi on Jehov aoguerohory ha ovendes ıva ( Juan 6:68). Grace ha che ar ema roservi hague Jehov ape, ojap oma 75 a no rasa k adauno.hahaimet ema 65 a no roserviha onondive Jehov ape. Aneteh a- pe ko ati empo ohasa va ekue ndaijojah ai! Rone- mbo e ningo ore ermanoku erare oıva ko m undo tuichaku ere ikatu hagu aicha ohupyty avei heta mba e poraojeroviarupijehov are. NEMANAHA

21 UMI lev ıta ombyaty opavave Israelgu ape onembo e ha- gua Jehov ape ha he i: Pepu apemomba eguasu[jehov a], Israel J arape. Opa arape pemomba eguasu chu- pe (Neh. 9:4, 5). Ko nembo eha eh ına peteıva umi ipukuv eva apyt epe jajuh uvalab ıbliape. Ko aty guasu oiko va ekue Jerusal enpe el 24 de tisri (pe mes sieteha kalend ario hud ıope) a no 455-pe, Jes us ou mboyve. Jahecham ına mba e mba epa oiko va ekue upe asambl ea mboyve ha na neha a nambohov ai ko a mbohapy porandu: Mba epa ojepokuaa va ekue ojapo umi lev ıta, ha mba eichapa up eva oipytyvoos epor aha gua pe aty guasu? Mba epa ikatu naaprende pe nembo e poraite ojapo va eku egui hiku ai? (Sal. 141:2). PETEI MES ESPESI AL 2 Umi hud ıo omopu amba jey Jerusal en mur alla pe m es ohasa va eku epe, ha omohu a kuri upe tembiapo 52 d ıapente (Neh. 6:15). Pe otro m espe, el 1 de tisri onembyaty hiku ai pe pl asape ohendu hagua Esdras ha umi otro lev ıtape olee ha omyesakajave Nandej ara L ei. Ha eku era ijaty ikatu hagu aicha omombarete ijerovia (ehecha pe ta anga 1). Umi fam ılia ohopaite ohendu hagua pe L ei ha oıup epe ko et ı guive asaje peve, umi mita ikat uva guive ontende jepe ohopa. Aj epa iporaite upe eh emplo! Ko a garupi nande avei nandeaty umi Sal on del Reino iporapor avape, up eicharamo jepe sapy ante na na natend ei pe rreuni on aja ha napensa umi mba e nainimport anteivare. P ero umi isrrael ıta ndojap oi va ekue up eicha; ha eku era ndaha ei ohend u- nteva, s ınoohejaumimba eoje eva opoko ikoraso- re. Up eicha rupi, hasevoihiku ai ohechakua ar oguare MBA EPA IKATU NAAPRENDE UMI LEV ITA NEMBO EGUI? Maym ava jur upe tana- hendu h era, tuichav eva opa mba egui. (NEH. 9:5) IKAT UPA REMBOHOV AI? Mba e mba epa ojapo isrraelitaku era umi lev ıta ombyat yr o guare chupeku era pe asambleara? Mba eichapa Jehov a ohechauka ha e anoite ikatuha oiporu h era? Mba epa ikatu naaprende umi lev ıta nembo egui? 1. Mba e aty guas urepa na ne eta, ha mba e mba epa nambohov aita? 2. Mba e eh emplopa omoıumiisrrael ıta onembyaty va ekue omopu amba rire Jerusal en mur alla? 21

22 Gu ype Jeiko Aret epe. Aneteh ape, tuicha ovy a Israelgua. Upe fi estape avei ojelee kuri Nandej ara L ei hatapor ao nehendu ha- gu aicha, ha up eicha ojapo umi isrrael ıta umi 7 d ıa aja onepyr u guive opa peve pe arete (Neh. 8:13-18). PETEI ARA ONEKONFESA HAGUA HIKU AI 5 Dos d ıa opa rire upe fi esta, pe 24 de tisri, umi isrrael ıta onepyr uokonfesanokumpl ıri hague Nandej ara L ei. Ndaha ev ei- ma peteı araojekaruhaojevy aha gua, s ıno oajuna ha omonde hiku ai ao vosakue ohechauka hagua onembyasyha. Pyhareve ojelee jey Nandej ara L ei tres orarupi ha ka aru onekonfesa ha ones uhiku ai [ Jehov a], Ij a- ra renond epe (ehecha pe ta anga 5). P epe ae umi lev ıta onembo e Jehov ape pe pu evlo r erape, ja e hagu eicha onepyr uvo ko art ıkulo (Neh. 9:1-4, NNB; ehechapeta anga6). 6 Umi lev ıta ojepokua ava vo ınte olee Nandej ara L ei, ha up eva oipytyvo chupeku era oikuaa hagua mba epa he ıta inembo epe. Nepyrur ao ne ehiku ai Jehov arembiapoku erarehahe imba eichaguapers onapa ha e. Upe rire omombe u mba e mba epepa ofalla umi isrrael ıta ha he i jey jey hiku ai Jehov a oiporiahuverekoha chupeku era nokumpl ıri hague oik ovo pe L ei (Neh. 8: 1-9, NNB). 3 P ero upe d ıa ndaha ei okonfesa hagua hiku ai ipek ado, s ıno ojevy a ha onemo- mba eguasu hagua Jehov ape (N um. 29:1; ehecha pe ta anga 2). Up evare Nehem ıas he i pe pu evlope: Tapeho pende r ogape pe u so o kyra ha [v ıno] pora, ha umi oguereko yvape katu pehupytyka penemba evagui. K ova ko ara niko Nandej arape [ gua- ra] namboyke na ına. Ani penembyas ytei. Nandej arape nambovy avo nande na nemombarete. Mba epa ojapo umi isrrae- l ıta? Ohendu oje eva chupeku era ha one- mbyasy rangue, tuicha ovy a hiku ai (Neh. 8:10-12). 4 Pe otro d ıape, umi omoakava Israel trivuku era onembyaty ha ostudia Nandej a- ra L ei, ikatu hagu aicha oikuaa mba eichapa pe tetaokumplipor av eta he ıva up epe (ehecha pe ta anga 3). Ha eku era ohechakuaa upe m espe, d ıa 15 guive 22 peve, ojefesteha va eraha pe Enrram ada Gu ype Jeiko Arete (fiesta de las Cabanas), up ei onemohu ava peteıatyguasurupive.up e- maroo nepyruojepreparahiku ai (ehecha pe ta anga 4). Josu eti empo guive, ndojevy aiva peichaite peve umi Enrram ada 3. Mba e kons ehopa osegi umi isrrael ıta? 4. a) Mba epa ojapo umi omoakava Israel trivuku era, ha mba epa ohechakuaa hiku ai? b) Mba epa ojejapo va ekue avei upe Enrram ada Gu ype Jeiko Aret epe? Mba epa ojapo pe pu evlo umi lev ıta onembo e mboyvemi? 6. Mba epa oipytyvoumilev ıtape oikuaa hagua mba epa he ıta inembo epe, ha mba epa naaprende up evagui? NEMANAHA

23 4 5 6 nomeres eiramo jepe (Neh. 9:19, 27, 28, 31). Mba epa naaprende umi lev ıtagui? Jajepy amonget aramo k ada d ıa la Biblia he ıvare, jahej ata Jehov ara eo ne e nand eve ha na- nembo eta nande py aite guive (Sal. 1:1, 2). 7 Umi lev ıta ojerure peteımba ente Jehov ape. Omohu avoma inembo e ha eku era ojerure Nandej arape imandu a hagua hetayguaku era jehasa as yre, ha he i hiku ai: Ha ko a ga, ore J ara tee, ore Ruete tuichait eva, imbaret eva, [...] rejap ova katuete opa mba e repromete va ekue ha reiporiahuverek ova, ehechakuaa ore retaruvicha- ku erahaoremburuvichaku era jehasa asy, ore [saserdoteku era] ha ore profetaku era jepy apy, ore ruku erahaoreret ayguaku e- ra jehasa asy, umi Asiria retaruvichaku e- ra ara guive ko ara k ova peve (Neh. 9:32, NNB). Mba epa naaprende umi lev ıta nembo egui? Nanembo evo, nepyrur a namo- mba eguasu va erajehov ape ha jaagradese chupe, ha up ei ae jajerure umi mba e naikoteveva. OMOMBA EGUASU HIKU AI NANDEJ ARA R ERA TUICHAIT EVA 8 Umi lev ıtaopensapor a va ekue mba e- pa he ıta onembo e mboyve, p ero orre- 7. Mba epa ojerure va ekue Jehov ape umi lev ıta, ha mba epa naaprende chuguiku era? 8, 9. a) Mba eichapa umi lev ıta ohechauka hekomirıha onepyr uvo inembo e? b) Mba eichagua eh ersitorepa oim ene imandu a umi lev ıta? konose avei ndaikatumo aiha ombotuicha Jehov apeha eomereseh aicha. Up evare nepyrur aojerurejehov ape ohejam ınte hagua pe pu evlope tomomba eguasu chupe, he ı- vo: Maym ava jur upe tanahendu h era, tuichav eva opa mba egui (Neh. 9:5). 9 Umi lev ıta osegi onembo e k oicha: Nde ore J ara, neanoite h ına [ Jehov a]. Yv a- ga ha mbyjaku era ne rembiapokue, yvy ha opa mba e hi ari oıva, umi y ha opa mba e ipypegua. Nde rupi opa mba e oikove, up e- vare [pe eh ersito yvagaygua] nemomba eguasu (Neh. 9:6). Upeichaite, Jehov aojapo ko univ erso tuichakue oıh ame ent ero umi estr ella ha gal axia, ojogu ava peteıeh ersitope. Avei ojapo opa mba e oıva nane plan eta porait epe ha henyhevaopaichaguaes- p esie ikat uvagui onemboheta hetave. P ero oıaveiambue eh ersito yvagaygua. Um ı- va h ına umi anhel marangatu ohechapaite va ekue Jehov aojap oroguarekoyvy (1 Rey. 22:19; Job 38:4, 7). Ko a anhel hekomirıhaokumpli Nandej ara rembipota oipytyvovo umi yvyp ora imperf ekto ojesalv atavape (Heb. 1:14, NM). Naneha akena naneum ılde ha eku eraicha ha jaservi Jehov ape peteı ne eme, peteıeh ersito ikatupyr yvaicha (1 Cor. 14:33, 40). 10 Upe rire umi lev ıtaimandu amba eichapa Nandej ara otrata va ekue Abr anpe. Ha e naifam ıliai va ekue hembireko Sarai 10. Mba epa naaprende Jehov aotratal ajagui Abrah anpe? 15DEOCTUBREDE

24 ndaikat uigui imemby. P ero Abr an orek o- roguare99 a no, Jehov a okambia chugui h erahaohen oi chupe Abrah an, he is eva heta tetaruypykue (G en. 17:1-6, 15, 16). Hi arive opromete chupe inemo nareku erape opytataha Cana an yvy. Nande yvyp o- ra ningo heta v ese nanderesar ai umi mba e napromet evagui, p ero Jehov andaup eichai. Up evare umi lev ıtahe iaveii nembo e- pe: Ore J ara, reiporavo va ekue Abr anpe, Urgui rehen oi va ekue chupe kaldeoku era apyt egui, h era Abr an rendagu epe remboh era chupe Abrah an. Reikua agui ojeroviaha nderehe, chupe reme eva ekuene ne e. Chupe ere va ekue reme etaha kananeoku era [...] yvy, inemo nareku erape guar a. Ere hagueichaite rejapo, up eichaguinte voi nde (Neh. 9:7, 8). Naha ang akena Nandej ara hekojoj avape ha ak ointe nakumpli na- promete va ekue (Mat. 5:37). ONE EHIKU AI JEHOV AOJAPOVA EKU ERE 11 Jehov ar era he ise Chugui Oik ota Onekotev eva Guive. Ha e voi ojapo tekoteveva onekumpli hagua oh ovo iprom e- sa. Up eva jahecha poraopromet eroguare omosasotaha Abrah an nemo nareku erape Egipto pogu ygui. Upe ti empope ha e- te va ekue ndaikatumo aiva osehiku ai upe tetagui ni ojegueraha chupeku era pe Yvy Onepromete va eku epe. Up eichar o jepe, Jehov aojapoopamba etekotev eva one- kumpli hagua oh ovo iprom esa. P eicha ohe- chauka ha e anoite ikatuha oiporu upe t era poraite. 12 Nehem ıas omombe u umi lev ıta osegi hague onembo e. Ha eku era he i: Nde reikuaa mba eichapa ore ruku era ypykue oiko asy va ekue Eg ıptope. Nderehe oikotevera- mo, osapuk ai va ekue nd eve Mar Rojo re- mbe ygui. Mba e ojehecha yva rejapo Egip- 11, 12. a) Mba epa he ise Jehov ar era? b) Mba eichapa Nandej ara ohechauka ha e anoite ikatuha oi- poru upe t era? 24 to ruvicha guas ure, hembigu ai ha opa hetayguaku erare, rehech agui mba eichapa oapo i hiku ai Israelgu ape. Upe guive ko a ga peve, nde r era herakuava. Yguasu remboja o Israelgua raperame, ha nde rupi ohasa opyru yre ype. Umi omun avape chupeku era katu remonapymi y rugu ape, ku ita ypypuk upe ho aramogu aicha. Up ei imandu a hiku ai heta mba e Jehov aojapova eku ere ijypyku era reheh ape: Inemo nare- ku eraoikepeyv ype, ha onemomba e hese. Ipogu ype remoı kananeoku era [...]. Ho a avei ipogu ype tavaku era [imur alla yvat eva], ha yvy neporava. Ho a ip ope ogaku era opa imba eta reheve, avei ykua ha kogaku era, ha opaichagua yvaty. Ikyra hiku ai ho ugui ho us eva, ha opa mba e reme eva oguerohory hiku ai (Neh. 9:9-11, 24, 25). 13 Nandej ara ojapo avei hetave mba e ikatu hagu aicha okumpli ipromesaku era. Umi isrrael ıta oseriremieg ıptogui, ome e chupeku era oikoteveva onemoa gui hagua hese, por eh emplo umi L ei he ıva mba eichapa onemomba eguasu va era chupe. Umi lev ıta he i: Up ei [m onte] Sina ı ari reguejy, yv agagui rene ehendiveku era, rehekombo e ha reme echupeku era ne [mandamientoku era] (Neh. 9:13). Jehov ahe ikuri ome etaha ipu evlope pe Yvy Onepromete va ekue, ha ombo e chupeku era ani hagua omongy a h era marangatu. P ero ha eku era sapy ait epe hesar aima umi mba e oaprende va eku egui (elee Nehem ıas 9:16-18). TEKOTEVE OJEKORREHI CHUPEKU ERA 14 M onte Sina ıpe umi isrrael ıta opromete Nandej arape okumplitaha Il ei, p ero upe rirem ınte ojap oma mokoi mba e ivaietere ı- va. Ha eku era omerese kuri omano pe de- 13. Mba epa ome ejehov aipu evlope onemoa gui hagua hese, p ero mba epa ojapo hiku ai? 14, 15. a) Mba eichapa Jehov ao nangareko umi isrrael ıtare ha eku era naine erend uiramo jepe? b) Mba epa naaprende Jehov aotratal ajagui ipu e- vlope? NEMANAHA

25 si ertore, up eichar o jepe Jehov ao nangareko heseku era. Umi lev ıtaimandu aaveiko a mba ere inembo epehaombotuichajehov ape he ıvo: Nde reiporiahuverekoite chu- peku era [...] pe desi ertope [...]. Remongaru chupeku era 40 a no pukukue pe desi ertope; mba evete ningo noikotevei hiku ai; ijao- ku era jepe ndaituj ai ha ndairur ui ipyku e- ra (Neh. 9:19, 21, NNB). Ko a garupi avei Jehov aome e nand eve opa mba e naikoteveva ikatu hagu aicha nane ne erendu chu- pe. An ıkena jajogua umi isrrael ıta naine e- rend ui ha ndojerovi aivape omano va ekue pe desi ertore. Nanemandu a va eraumi mba e ha eku era ohasa va ekue [oserviha] nand eve eh emploramo, ha ojehai nanerekombo e hagua nand eve, jaik ova h ına ko m undo ara pah ape (1 Cor. 10:1-11, NM). 15 Nambyas yramo jepe, oiko rir ema hiku ai pe Yvy Onepromete va eku epe, umi isrrael ıta onepyr u omomba eguasu umi Canaangua ta angaku erape. Upeichah arupi hekovai ha osakrifika hiku ai ifam ılia. Up e- vare Nandej ara oheja umi otro tetaomal- trata chupeku era. P ero onarrepenti jave hi- ku ai, Jehov a operdona ha oprotehe chupeku era umi inenem ıgogui. Ha p eicha ojapo hiku ai heta v ese, ha Nandej ara ohendu jey chupeku era (elee Nehem ıas 9:26-28, 31). Umi lev ıta orrekonose: Heta a no pukukue regueropu aka chupeku era, ha rene e chupeku era nde esp ıritu rupi ha nde profetaku era rupi, ha nohendus ei hiku ai, ha up evare remoı chupeku era ko yvy ape arigua tetangu era pogu ype (Neh. 9:30, NNB). 16 Ojepoi rire chuguiku era Babil oniagui, umi isrrael ıta jepivegu aicha onepyr ujey ojapo iva ıva. Mba epa oiko heseku era upe hagu ere? Umi lev ıta omombe u inembo e- pe: Ko a ga roiko tembigu airamo ko yv ype, 16, 17. a) Mba epepa idifer ente ijypyku eragui umi isrrael ıta ou va ekue Babil oniagui? b) Mba epa orrekonose umi isrrael ıta ha mba epa onekompro- mete ojapotaha? nde reme eva ekueoreruku era ypyku e- pe,hahi ahetait eva. Opa mba e ape opu a- va katu ohopa mburuvichaku erape nde remoıva ore ari. [...] Rasait ema niko rojejopy vai! (Neh. 9:36, 37). 17 He is epa ra e umi lev ıta Jehov andahekojojaiha oheja hagu ere ipu evlo osufri? Nah aniri, ha eku era orrekonose tekoteveha ojekorrehi: Nde reiko hekoit epe orendive ha opaite mba e ojeh uva guive or eve [oı] pora, ore katu ronembohekovaiete ne renond epe (Neh. 9:33, NNB). Omohu avo hiku ai pe nembo e, opromete pe tetaokum- plitaha Nandej ara L ei (elee Nehem ıas 9:38; 10:29). Ha pe pu evlo ohechauka hagua onekomprometeha, ojejapo peteı dukum e- nto ha osella 84 kuimba e omoakava umi hud ıope (Neh. 10:1-27). 18 Jaikes eramo Nandej ara m undo pyah upe oıtah ape tekojoja, tekotevejaheja Jehov ata nandekorrehi. Ap ostol Pablo he i: Ndaip ori t uva ndokorreh ıriva ifam ıliape (Heb. 12:7, NM). Jaserv ıramo Jehov ape hekoit epe ha jaheja ijesp ıritu s anto nanemoldea, jahechauka h ına Nandej ara nane- sambyhyha. Ha oim eramo ja a pek adope, jaikuaa porajehov a naneperdonataha na- narrepent ıramo nande py aite guive ha jahej aramo ha e nandekorrehi. 19 Jehov a ombotuicha va ekue h era onoher o guare umi isrrael ıtape Eg ıptogui, p ero ko er oite ombotuichav etantema (Ezeq. 38:23). Ha umi isrrael ıta oike hagu eicha pe Yvy Onepromete va eku epe, umi kristi ano ine erend uva ipahaite peve oik eta pe m u- ndo pyah upe (2 Ped. 3:13). Aj epa iporaite nane esper ansa! Ak ointekena na nembo e onemomarangatu hagua Nandej ara r era. Pe art ıkulo o uvape nahesa yij ota ambue nembo e nanepytyv otava na ıpor aha gua Jehov andi ko a ga ha opa arare. 18, 19. a) Mba epa naikotev ejaikeha gua pe m u- ndo pyah upe? b) Mba epa tekoteveak ointe jajerure na nembo e jave, ha mba erepa? 15DEOCTUBREDE

26 JAJAP OPA JES US HE I VA EKUE INEMBO EPE? Che Ru, [...] embotuich ana nde ra ype, nde ra y nembotuicha hagua avei. (JUAN 17:1, NM) MBA EPA REPENSA? Mba epa he ise jaikuaaha Nandej arape? Mba eichapa onembohov ai s ıglo prim erope Jes us nembo e jatop ava Juan kap ıtulo 17-pe? Mba eichapa jajap ota Jes us ojerure va ekue inembo epe? 26 JES US ha ijapostolku era ojapo kuri pe P askua 14 de nis an a no 33 pyhar epe. Ha eku era ogueromandu a ijypyku era isaso hague Eg ıptogui. P ero umi dis ıpulo ine erend uva ohupyty potaite h ına peteı liverta tuichav eva: pe salvasi on opaite ara guar a. Pe otro d ıape (14 de nis an gueteri kalend ario hud ıope), Jes us enemigoku era ojuk ata chupe. Ivaietere ıramo jepe up eva, isakrif ısio rupive ojehupyt yta peteımba eipo- raitere ıva: yvyporaku era ikat uta isaso pek ado ha ne- mano pogu ygui (Heb. 9:12-14, NM). 2 Jes us oipota umi dis ıpulo ak ointe imandu a mba eichapa Nandej ara ohechauka ohayhuha chupeku era. Up evare omonepyr upete ımba eojegueromandu a va erak ada a no ha ojejap ova pe P askua rekovia. Mba eichapa ojapo up eva? Omboja o peteıp an ilevadura yva, ombohasa umi 11 ap ostol ine erend uvape ha he i: K ova orrepresenta che rete, oneme etava pendereheh ape. Peseg ıkena pejapo k ova penemandu a- vo cherehe. Up ei ombohasa avei chupeku era peteı k opa de v ıno t ınto ha he i: Ko k opaorrepresentape komprom ıso pyahu ojejap ova che ruguy rupive, one- nohetava pendereheh ape (Luc. 22:19, 20, NM). 3 Up er oo nemohu apotait ema pe komprom ıso Jehov a ojapo va ekue Israel ndive pe L ei rupive. Up e- va rendagu epe Jehov aojap ota peteı komprom ıso pyahu Jes us disipuloku era unh ıdo ndive. Jes us ndoipot ai ko tetapyahuos e vai pe Israel yma guare osevaiha- gu eicha. Umi isrrael ıta nomomba eguas ui Jehov ape peteı ne eme ha omongy a h era marangatu ( Juan 7: 45-49; Hech. 23:6-9). Jes us oipota isegidorku era 1, 2. Mba epa omonepyr ujes us ojapo rire pe P askua a no 33-pe ijapostolku era ine erend uva ndive? 3. a) Mba e komprom ısopa onepyr ujes us omano rire? b) Mba epa na neporandu va era? NEMANAHA

27 oiko peteı ne eme ikatu hagu aicha Nandej ara r era onembotuicha. Up emar oo ne- mbo e It uvape. Ndaip ori otro nembo e iporav eva ojehai va ekue, ha nand eve guara tuichaiterei privil ehio ikatu hagu ere jalee ( Juan 17:1-26; ehecha pe ta anga oıva inepyr ume). Nahesa yijo aja pe nembo e naneporandumi: Ombohov aipa Nandej ara Ita yra nembo e? Ajap opa Jes us he i va ekue inembo epe?. MBA EPA INIMPORTANTEVE JES USPE GUAR A 4 Jes us onemongeta idisipuloku erandi pyharepyte peve, ha omombe u chupeku era heta mba e inimportantetere ıva Nandej aragui. Upe rire omana yv aga gotyo ha he i: Che Ru, oguah ema pe ora, embotuich ana nde ra ype, nde ra y nembotuicha hagua avei. Nde remoıipogu ype opavave yvyp ora, ikatu hagu aicha ha e ome e jeikove opave yva opa umi chupe reme e va eku epe. [...] Che rombotuicha ko yvy ape ari ha amohu a pe tembiapo reme e va ekue ch eve. Up evare che Ru, chegueraha je yna yv agape aıha gua nde yk ere, aime hagu eicha o ımboyvekom undo (Juan17:1-5,NM). 5 Jahechakua apa h ına mba epa inim- portanteve va ekue Jes uspe guar a? Ha e oipota opa mba e ari onembotuicha It u- vape omereseh aicha. Jes us ojerur eva one- pyrure inembo e ojogua avei onepyr ul aja pe padrenu estro: Ore Ru, tonemoma- rangatu nde r era (Luc. 11:2, NM). Upe rire Jes us opensa umi mba e oikoteveva- re idisipuloku era, ha ojapose ikat uva gui- ve ome eha gua chupeku era jeikove opave yva. P ero umi mba e ha e oipot ava ojerure omohu angu evo inembo e ha he i: 4, 5. a) Mba epa naaprende umi mba e Jes us he ı- vagui onepyr uvo inembo e? b) Mba eichapa Jehov a ombohov ai Jes us ojerure va ekue? Che Ru, chegueraha je yna yv agape aıha- gua nde yk ere, aime hagu eicha o ımboyve ko m undo. Mba eichapa Jehov aombohov ai inembo e? Ome e chupe peteımba e tuichav eva ha e ojerure va eku egui: Peteı t era iporav eva umi anhel r eragui (Heb. 1: 4, NM). JAIKUAA VA ERA NANDEJ ARA TEET EPE 6 Jes us onembo er oguarehe iavei mba epa jajapo va era nande yvyp ora imperf ekto jahupyty ha gua pe jeikove opave yva (elee Juan 17:3). He i tekoteve- ha jaikuaa porave jah avo Nandej ara ha Cr ıstope. Up eva he ise jaikuaa va era- ha ikat uva ent ero chuguiku era, avei jajapo va eraha umi mba e naaprend eva. Umi ap ostol onepyr uma va ekue ojapo up eicha, up evare Jes us he i It uvape: Amo- mbe u chupeku era nde ere va ekue ch e- ve, ha oguerovia hiku ai ( Juan 17:8, NM). P ero ko a kuimba e ohupytys eramo pe jeikove opave yva, tekoteveojepy amonge- ta meme Nandej ara Ne ere ha ko eko ere osegi umi kons eho omohu a meve hekove ko yvy ape ari. Ohupyt ypa ra e hiku ai pe oipotait eva? Ohupyty. La Biblia he i heraku era ojehai hague umi 12 it are omopyend ava Jerusal en Pyahu yvagaygua (Rev. 21:14). 7 Jahupytys eramo jeikove opave yva, tekoteve jaikuaa porave jah avo Nandej a- rape. Ko fr ase ikatu avei ojetradusi jasegi va era jaikuaave. Jahechah aicha, jaikuaa Nandej arape nde is ei jaikuaanteha umi mba e ojap otava ni umi mba e poraha e ohechauk ava. He ise naime poraha hendive ha jahayhuha chupe nande py aite 6. a) Mba epa ojapo va eraumiap ostol ohupyty hagua pe jeikove opave yva? b) Mba erepa ja ekuaa ohupyty hague hiku ai pe oipotait eva? 7. Mba epa he ise jaikuaaha Nandej arape, ha mba erepa up eva inimportanteterei? 15DEOCTUBREDE

28 Umi kristi ano s ıglo primero guare oiko peteı ne eme oheja rupi esp ıritu s anto oisambyhy chupeku era (Ehecha p arrafo 13) guive. Avei jahechauka va era jahayhuha nane ermanoku erape. La Biblia he i voi: Pe ndoporohayh uiva ndoikua ai Nandej arape (1 Juan 4:8, NM). Jaikuaa Jehov apehe iseavei nanene erenduha chupe (elee 1 Juan 2:3-5). Aj epa tuichaite mba e ikatu hagu ere jaikuaa Jehov ape ha naime nane ermanoku era ndive! Up eichar o jepe, nanatende va eraanioiko nanderehe Judas Iscariote rehe oiko va ekue. Ha e ningo oıpor akurijehov ahajes us ndive, p ero upe rire otraisiona chupeku era. Na- neha ava er aak ointe naime porajehov a ndive, p eichar omante jahupyt yta pe jeikove opa yva (Mat. 24:13). NDE R ERA [...] REHEH APE 8 Jaleerirepenembo e oıva Juan kap ıtulo 17-pe, katuete jahechakuaa Jes us ohayhueterei hague ijapostolku erape ha avei umi h ente oik otavape upe rire idis ıpuloramo ( Juan 17:20). P ero nante- 8, 9. a) Mba epa inimportanteve Jes uspe guar a oır oguarekoyvyape ari? b) Mba e kost umbrepa Jes us orrechasa va ekue? 28 nde va erajes us ndo ui hague nandesalva hagu ante. Onepyr uguiveopredikaha omohu a meve upe tembiapo ko yvy ape ari, omba apo meme omomarangatu ha ombotuicha hagua Nandej ara r era. Por eh emplo, omombe ur o guare Nazaret sinag ogape ma erapa ou ko yvy ape ari, olee Isa ıas kuatiane ehahe i: Jehov aesp ıritu oıche ari, ha e cheporavo amombe u hagua marandu poraimboriah uvape. Ole er oguarekop arte oime va erajes us opronunsia porait uva r era (Luc. 4:16-21, NM). 9 Heta ti empo Jes us ou mboyve ko yvy ape ari, umi omoakava hudioku era rrelihi on ombo e umi h entepe ani ha gua oiporu Nandej ara r era. Katuete Jes us orrechasa upe kost umbre Nandej ara Ne e nombo eiva. Ha e he i umi ndaija eivape hese: Che aju che T uva r erape, p ero pee ndacherresiv ıri, otro o uramo ijehegui re ı- nte katu perresiv ıta chupe ( Juan 5:43, NM). Ha omano mboyvemi ohechauka jey mba epa pe inimportantev eva chupe guar aojerur evo It uvape: Che Ru, embo- NEMANAHA

29 tuicha nde r era ( Juan 12:28, NM). Ajeve voi one ehetav ese Jehov ar erare ko nembo e nahesa yij ovape. 10 Jes us he i onembo evo: Umi h ente o ı va ekue ko m undope ha reme eva ch eve, um ıvape aikuaauka nde r era. Ha eku era nemba e va ekue ha reme ech eve, ha ojapo hiku ai nde er eva. Up ei he i avei: Che ahej ata ko m undo ha ah ata ne rend ape, p ero ha eku era o ıgueterikom undope. Up evare che Ru marangatu, enatendem ı- kena heseku era nde r era reme eva ekue ch eve reheh ape. P eicha oiko ha gua chuguiku era peteınte, nande peteınteh aicha avei ( Juan 17:6, 11, NM). 11 Jes us ndaha ei omombe unteva idisipuloku erape mba eichapa h era It uva, s ıno oipytyvo chupeku era ontende ha gua mba epa orrepresenta Nandej ara r era. Por eh emplo omombe u mba eichagua pers o- napa ha e ha mba eichapa otrata hembiguaiku erape ( Ex. 34:5-7). Ko a ga katu yv a- ga guive Jes us nanepytyv o jaikuaauka hagua avei Jehov ar era op arupi ko yvy ap ere. Ma erapa? Ikatu hagu aicha hetave h ente oikuaa Nandej arape ko m u- ndo ana onehundi mboyve. Ha oguah e vove upe ti empo, Jehov aosalv ata Itestigoku era ine erend uvape ha ombotuichav eta h era (Ezeq. 36:23). PE M UNDO OGUEROVIA HAGUA 12 Jes us oikuaa idisipuloku era ikangyha heta mba epe, up evare oneha ambaite ombo e chupeku era ikatu hagu aicha imbarete hiku ai. P eichamante ha eku e- ra ikat uta osegi ojapo pe tembiapo Jes us omonepyr u va ekue. Ha e he i Jehov ape: 10, 11. a) Mba epa ojapo Jes us oikuaauka hagua It uva r era idisipuloku erape? b) Ma erapa namba apo meme va erako agarupi? 12. Mba e mba epa jajapo va era nakumpli hagua pe tembiapo Jes us omonepyr uva ekue? Nde chembou hagu eicha ko m undope, che avei amondo chupeku era ko m undope. Inembo epe he i mbohapy mba e oi- pytyvotava umi dis ıpulope ojapo ha gua upe tembiapo inimportantet eva. Primero, ojerure ani hagua hemimbo eku era ojehe a ko m undo ky aite oıvare Satan as pogu ype. Segundo, oipota ojapo hiku ai Nandej ara Ne ehe ıvahatahekopot ıhiku ai. Tercero, ojerure heta v ese idisipuloku era ojoayhu haguaha ehait uva ojoayhuh aicha. Up evare ipora na neporandu: Aja- p opa ikat uva guive akumpli hagua ko a mbohapy mba e Jes us ojerure va ekue?. Jes us oikuaa poraisegidorku era ojap oramo ha e he ıva, hetave h ente oguerovia- taha [ Jehov a] ombou hague chupe (elee Juan 17:15-21). 13 Ombohov aipa Jehov ape nembo e Jes us ojapo va ekue? L ıvro de Hechos ohechauka ombohov ai hague. Napensam ına: Umi kristi ano apyt epe o ıhud ıo ha hudio yva, ipl atahaimboriah uva, tembigu ai ha umi tembigu ai j ara. Aneteh ape ndahasyiete kuri ojeiko vaipa ha gua pe kongregasi on s ıglo primerogu ape. Up eichar o jepe, opavav ente oiko peteı ne eme, up e- vare onembojoja voi chupeku era nande ret ere ha Jes us katu pe aka(efes.4:15,16). Satan as m undope ojeiko vaipa, up evare umi kristi ano ohupyt yva ndaha ei vyrorei. Jehov aa noite ikatu ojapo up eva ijesp ıritu s anto rupive (1 Cor. 3:5-7). 14 Nambyas yramo jepe, kristianoku e- ra onepyr u ojedividi umi ap ostol omanomba rire. Ha ojeprofetisa hagu eicha, umi ap ostata onepyr uombo ehetajapu ha up eicha rupi onepyr uaveihetagr u- po rrelihi oso (Hech. 20:29, 30). P ero a no 13. Mba eichapa Jehov aombohov ai Jes us nembo e s ıglo prim erope? 14. Mba eichapa Jehov aombohov ai Jes us nembo e nane ti empope? 15DEOCTUBREDE

30 1919-pe Jes us omosaso umi kristi ano unh ıdopeperrelihi on jap ugui ha oipytyvo chupeku era ojogueraha porahagua (Col. 3:14, NM). Pe predikasi on rupive ko akristi ano oipytyvo avei ambue ovechaku erape o ıva 7 mill on rasa, ikatu hagu aicha oservi Jehov ape peteı ne eme hendiveku era. Ko avaou opatet a, tr ıvu ha pu evlogui ha [one e] opaichagua idi oma ( Juan10:16, NM; Rev. 7:9, NM). Jahechah aicha, Jehov aombohov ai poraiterei Jes us nembo e he ıva: Ko m undo oikua ata nde chembou hague, ha rehayhuha chupeku era, ch eve cherayhuh aicha ( Juan 17:23, NM). JES US OMOHU AI NEMBO E 15 Jes us onepyr umboyveo nembo e It u- vape pe 14 de nis an, ombotuicha kuri ijapostolku erape. Ha e ojapo peteıkom- prom ıso hendiveku era opromet evo ogo- vernataha hendive Irr einope (Luc. 22: 15. Mba epa ojerure Jes us umi unh ıdo reheh ape? 30 Jehov apu evlo oiko peteı ne eme (Ehecha p arrafo 14) 28-30; Juan 17:22). Upe rire onembo e ent ero umi kristi ano ha etavare unh ıdo, he ıvo: Che Ru, aipota umi reme eva e- kue ch eve o ıaveichendivepechea ıh a- me, ohecha hagua hiku ai nde chembotuichaha, cherayh ugui ko m undo onepyr u mboyve guive ( Juan 17:24, NM). Oenvidia rangue chupeku era, umi ambue ovechaku era ovy aiterei inir ungu era unh ı- do reheve, ha up eva ohechauka avei umi kristi ano tee ko agaguaoikohao nondive peteı ne eme. 16 Umi h ente o ıva opaichagua rrelihi on pogu ype ndorovias ei Jehov a orekoha peteıpu evlo oserv ıva chupe peteı ne eme ha oikuaa porava chupe. Up eva oiko va ekue avei s ıglo prim erope, up evare Jes us omohu ai nembo e k oicha: Che Ru ak ointe nderekojoj ava, ko m undo nande- kua ai, che katu roikuaa, ha ko ava oikuaa nde chembou hague. Che aikuaauka chupeku era nde r erahaaikuaauk ata gueteri, ikatu hagu aicha ha eku era oporohayhu nde cherayhu hagu eicha ha che aime hagua hendiveku era ( Juan 17:25, 26, NM). 17 Ndaip ori he i va erajes us ndojap oi hagueumimba eojerureva ekuei nembo epe. Ha e omoakapekongregasi on kristi ana ha nanepytyv o meme jaikuaauka hagua It uva r erahahembipota.jajapo mem ekena ha e he ıva, jahechauk akena nanene erenduha chupe japredika ha naipytyvovo nande rapichaku erape oiko ha- gua chuguiku era Jes us dis ıpulo (Mat. 28: 19, 20; Hech. 10:42). Naneha akena ak ointe jaiko hagua peteı ne eme nane erma- noku era ndive. P eicha jajap ota Jes us he i va ekue inembo epe, nambotuich ata Jehov ar era ha javy ata opa arare. 16, 17. a) Omohu avo inembo e, mba epa he i Jes us osegitaha ojapo? b) Mba epa na neha ava er a jajapo? NEMANAHA

31 Ikat upa na neha ave jaavisa ha gua umi h entepe? Peteıpel ıkula ndorek oiva son ıdo h erava ATrip Down Market Street (Paseo por la calle Market), ohechauka mba eichapa ojeiko San Franc ıscope (Estados Unidos) a no 1900 rire. Ojegrava hagua upe pel ıkula, onemo ık amara peteıtranv ıa renond ere, okorr eva peteık alle heta imovimi entovare h erava Market. Upe pel ıkulape ojekuaa umi k a- rro, k oche upe tiempogua, di ariovendehahaumi h ente oh ova omba ejogua t er ahembiapojo ava up erupi. Mba erepa nanemandu a ko pel ıkulare? Amalisiaojegravaabr ılpe a no 1906-pe, ha upe riremi, el 18 de abril oiko up epe peteıterrem oto ha ins endio. Up er o omano hetaiterei h ente, ha haimete onehundipa upe lug ar. Up evare nambyasyeterei jahech avo umi h ente okorre joa up eru- pi oikuaa yre omanotaha. Peteı karai h erava Scott Miles oreko va ekue ih ente ojap ova upe pel ıkula. Ko karai omombe u: Jahech avo umi h ente oıjo a- va pe k allere, nande py a ho a yv yre. Ha eku era ndoikua ai anga mba epa oik ota heseku era. Ko a ga nambyasy avei heta nande rapich ape. Ha eku era ojesareko meme hembiapoku erarente, ha ndoikuaaiete hi aguimbaitemaha peteısa- rambi tuichav eva onehunditah ape ko m undo ana. Aneteh ape ndaikat ui ojekuaa oik ota jave peteıterrem oto, p ero jaikuaa hi aguimbaitemaha pe ara Jehov a oporohusgataha, ha up eicha rupi ikatu jaavisa umi h entepe. Katuete enterove namboyke ti empo japredika hagua k ada sem ana; p ero ikat upa na neha ave jaavisa hagua umi h e- ntepe? JES US OI VA EKUE PREPAR ADO OPREDIKA HAGUA Jes us one e va ekue opavave ojuh uvape, por eh emplo peteıimpu esto kovrah ape ohecha va ekue ohasaku evo. Avei opytu u jave asajekue, Jes us opredika peteıku nakara ıpe peteıp oso k ostape (Luc.19:1-5; Juan 4:5-10, 21-24). Ha e kyre y- me ombo e umi h entepe, jepe heta v ese omboyk ema kuri ti empo opytu u hagua. Nopens ai ovalemaha pe ojap ova, s ıno oneha ambaite oporopytyvo oiporiahuverek ogui umi h entepe (Mar. 6:30-34). Mba eichapahetaerm ano ohechauka oıha prepar ado opredika hagua Jes us ojapo hagu eicha? OAPROVECHAPAITE HIKU AI UMI OPORTUNIDA Melika oiko peteıedif ısiope ndaikatuih ape oike oimerae. Heta ives ıno ou otro tetagui ostudia Pe terrem oto ha ins endio oiko va ekue oneha ar o yet ere San Frans ıscope 1906-pe, ohundipamo apesiudas entro F oto: U.S. National Archives

32 haguahaheraku era noıri pe g ıa telef onikape ni ndohej ai hiku ai iselul ar n umero pe rresepsi onpe. Ha e oaprovecha onemongeta hagua hendive- ku era Nandej arare, taha e rresepsi onpe t er a asens orpe. Ko erm anahe i: Ahechako alug ar ha erogu aicha che territ orio. Ha e oreko puvlikasi on heta idi omape, up evare okolok amahetarrev ısta ha trat ado. Avei ohechauka chupeku era nane direksi on Intern etpe: jw.org. Melika onepy- ruma ostudia la Biblia het andi. Sonia oneme embaite avei opredika hagua opa ikat uvape. Ha e omba apo peteıkl ınikape ha one- ha aopredikak ada uno ikompaneroku erape. Ne- pyrur aomboyketi empo oikuaave hagua peteıte ı- me. Up ei oheka k ada unope ojekaruha orape onemongeta hagua hendiveku era la B ıbliare. Sonia ojapo rupi up eva, onepyr uma ostudia mokoi hapich andi. Ko a ga he i oaprovechataha pe ti empo orek ova opytu u hagua ikatu hagu aicha one- mongeta umi oıvandi s ala de esp erape. JAJAP OKENA NANDE AVEI UP EICHA Peteı tapicha ojesalva va ekue oik or oguarepe yvyryr yi 1906-pe, he i: Ndoik oiva peichagua sarambi operhudika vaiet eva peteısiudat eraest a- dope. P ero ko er oit ema oguah eta Jehov a ara tuichait eva ojekastigatah ape umi ndoikua aivape Nandej arape, ha upe ara ndaikat ui onembojoja mba eveichagua saramb ıre (2 Tes.1:8, NM). Jehov a oipotaiterei umi h ente ohendu pe mens ahe jarah ava chupeku erahaokambia(2ped.3:9,n ota; Rev.14:6, 7). Nande ikatu naipytyv oumih entepe ohechakuaa hagua jaikoha peteıti empo ijetu uvape, ani hagua opensaiterei ijeh ente ha oheka hagua Jehov ape (Sof. 2:2, 3). Jaaprovech akena japredika hagua nane kompan ero de trav ahope, nane vesinoku erape ha oimeraejajuh uvape jajapo jave nane rembiapoku era. Na neha ambait etapa jaavisa hagua umi h entepe? Jaaprovechapait epa umi oportunida japredika hagua oimeh ape? s Ko n o rrevısta ha ambue puvlikasi on ikatu remboguejy Intern etgui repaga yre mba eve: p Ikatu avei relee Traducci on del Nuevo Mundo Intern etpe Eike ko direksi onpe: t er a eeskanea ko k odigo w13 10/15-GI

Tekome ẽ Tenonde 1 Paraguái retã mba e (Constitución Nacional del Paraguay)

Tekome ẽ Tenonde 1 Paraguái retã mba e (Constitución Nacional del Paraguay) AMERINDIA n 25, 2000 Tekome ẽ Tenonde 1 Paraguái retã mba e (Constitución Nacional del Paraguay) Lino Trinidad SANABRIA Asunción, Paraguay Paraguái retã oguereko hembiapoukapy guasu avañe ẽme imbohasapyre.

Más detalles

X REUNION ESPECIALIZADA DE AUTORIDADES CINEMATOGRAFICAS Y AUDIOVISUALES DEL MERCOSUR - RECAM

X REUNION ESPECIALIZADA DE AUTORIDADES CINEMATOGRAFICAS Y AUDIOVISUALES DEL MERCOSUR - RECAM MERCOSUR/RECAM/ACTA Nº 01/07 X REUNION ESPECIALIZADA DE AUTORIDADES CINEMATOGRAFICAS Y AUDIOVISUALES DEL MERCOSUR - RECAM 31 de Mayo ha 1 de Junio ary 2007-pe, Tetã Paraguáipe, táva Paraguaýpe oiko X Aty

Más detalles

TETÃNGUÉRA LEIGUASU MITÃ DERECHO REHEGUA 1

TETÃNGUÉRA LEIGUASU MITÃ DERECHO REHEGUA 1 TETÃNGUÉRA LEIGUASU MITÃ DERECHO REHEGUA 1 1 Omoneĩ vaekue Asamblea General de las Naciones Unidas 20 ára, jasypateĩ, 1989-pe. TEMBIPOTA: Roguerojerávaerã tekuaimboe Tetã ñeẽ nguéra rehegua, ha roñangareko

Más detalles

Mba épa patrimonio cultural inmaterial?

Mba épa patrimonio cultural inmaterial? Mba épa patrimonio cultural inmaterial? Tekopy tee ojehechakuaa ỹva Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura Patrimonio cultural inmaterial UNESCO ha patrimonio cultural

Más detalles

Guía Básica de Derechos que ampara a las trabajadoras sexuales para un manual de procedimiento.

Guía Básica de Derechos que ampara a las trabajadoras sexuales para un manual de procedimiento. Guía Básica de Derechos que ampara a las trabajadoras sexuales para un manual de procedimiento. Ko ñane retã Paraguay pe piko delito hina pe Trabajo Sexual? Nahániri. Código Penal Paraguayo pe ningo ndaipóri

Más detalles

República del Paraguay Fernando Lugo Ticio Escobar Organización de Estados Iberoamericanos Álvaro Marchesi Fernando Vicario Luis Scasso

República del Paraguay Fernando Lugo Ticio Escobar Organización de Estados Iberoamericanos Álvaro Marchesi Fernando Vicario Luis Scasso 2008: Organización de Estados Iberoamericanos para la Educación, la Ciencia y la Cultura República del Paraguay - Fernando Lugo Presidente de la República - Ticio Escobar Ministro de Cultura Organización

Más detalles

vikipetã mbo eha kotype http://wikimedia.org.ar

vikipetã mbo eha kotype http://wikimedia.org.ar http://wikimedia.org.ar Ko mba e noîri oñevende haguâ. Oñemyasâi kuaa rei ete ha ikatu oñemboguejy web Wikimedia Argentina-gui. Oimérô nde reipytyvôsemi Wikimedia Argentina-pe, ikatu nde jehegui ete reipytyvô.

Más detalles

Declaración de las Naciones Unidas sobre los derechos de los pueblos indígenas

Declaración de las Naciones Unidas sobre los derechos de los pueblos indígenas Declaración de las Naciones Unidas sobre los derechos de los pueblos indígenas Resolución aprobada por la Asamblea General Sexagésimo primer período de sesiones Tema 68 del programa 10 de diciembre de

Más detalles

MBA E REHEPA OÑEMBO ÉTA GUARANI ÑE Ë, KUÑATAÏ HA KARIA ÝPE OÑEMOARANDÚVA MOKÖIHA MBO ESYRY, EDUCACIÓN MEDIAPE

MBA E REHEPA OÑEMBO ÉTA GUARANI ÑE Ë, KUÑATAÏ HA KARIA ÝPE OÑEMOARANDÚVA MOKÖIHA MBO ESYRY, EDUCACIÓN MEDIAPE MBA E REHEPA OÑEMBO ÉTA GUARANI ÑE Ë, KUÑATAÏ HA KARIA ÝPE OÑEMOARANDÚVA MOKÖIHA MBO ESYRY, EDUCACIÓN MEDIAPE Temimbo e oñemoarandúva moköiha mbo esyrýpe, Educación Mediape, ome ëjeýta Guarani Ñe ë ikatu

Más detalles

Jaikuaaháicha, ñane retäme jaguereko moköi ñe ë ojeiporúva oimeha rupi oñemomarandu haçua opavave tapicha.

Jaikuaaháicha, ñane retäme jaguereko moköi ñe ë ojeiporúva oimeha rupi oñemomarandu haçua opavave tapicha. 317 Mba érepa oñembo eva erä Guarani mitä ñe ëjoapýramo Jaikuaaháicha, ñane retäme jaguereko moköi ñe ë ojeiporúva oimeha rupi oñemomarandu haçua opavave tapicha. Upévare, tekotevë oñehekombo e guarani

Más detalles

Jaikuaaháicha, ñane retäme jaguereko moköi ñe ë ojeiporúva oimeha rupi oñomomarandu haçua ojupe opavave tapicha.

Jaikuaaháicha, ñane retäme jaguereko moköi ñe ë ojeiporúva oimeha rupi oñomomarandu haçua ojupe opavave tapicha. 309 Mba érepa oñembo eva erä Guarani mitä ñe ëjoapýramo Jaikuaaháicha, ñane retäme jaguereko moköi ñe ë ojeiporúva oimeha rupi oñomomarandu haçua ojupe opavave tapicha. Upévare, tekotevë oñehekombo e guarani

Más detalles

Ndaopavavéi ñane mitänguéra oipuru peteï ñe ë añónte, upévare oñepyrü ypy guive oñemoarandu mbo ehaópe oñehekombo eva erä chupekuéra iñe ëteépe.

Ndaopavavéi ñane mitänguéra oipuru peteï ñe ë añónte, upévare oñepyrü ypy guive oñemoarandu mbo ehaópe oñehekombo eva erä chupekuéra iñe ëteépe. 263 Mba érepa oñembo eva erä Guarani mitä ñe ëteéramo Opavave ñe ëniko ñanepytyvö ikatu haçuáicha ñamombe u ñane remiandu, ñane remimo ä, ñaikotevëva, ñanembovy áva, ñambyasýva ha opa mba e. Upévare, oñeipytyvöva

Más detalles

plan DE ACCIóN 2014 / 2016 GOBIERNO abierto Paraguay

plan DE ACCIóN 2014 / 2016 GOBIERNO abierto Paraguay plan DE ACCIóN 2014 / 2016 GOBIERNO abierto Paraguay Secretaría Técnica de Planificación del Desarrollo Económico y Social (STP) Presidencia de la República José Molinas Vega, Ministro Secretario Ejecutivo

Más detalles

Detalle tejido indigena

Detalle tejido indigena Detalle tejido indigena Declaración de las Naciones Unidas sobre los Derechos de los Pueblos Indígenas (versión en español). Este documento es propiedad de las Naciones Unidas. No tiene fines de lucro,

Más detalles

MOMBE UPY TETÂNGUÉRA RESAIRÂ

MOMBE UPY TETÂNGUÉRA RESAIRÂ MOMBE UPY TETÂNGUÉRA RESAIRÂ ÑE Ê YPY Tesâi ha e peteî derecho humano tenonderâitegua; avei ha e peteî tema social (ñande jeiko oñondive rehegua), económico (herekopy rehegua) ha político (Estado rembiapo

Más detalles

TETÃNGUÉRA LEIGUASU MITÃ DERECHO REHEGUA

TETÃNGUÉRA LEIGUASU MITÃ DERECHO REHEGUA 1 TETÃNGUÉRA LEIGUASU MITÃ DERECHO REHEGUA 2 La presente versión del Libro de la Convención Internacional sobre los Derechos del Niño y de la Niña es una publicación de UNICEF en Paraguay. UNICEF Fondo

Más detalles

Educación Media con énfasis en Nuevas Tecnologías para Jóvenes y Adultos. Ñañomomarandu. Asunción - Paraguay Año 2006

Educación Media con énfasis en Nuevas Tecnologías para Jóvenes y Adultos. Ñañomomarandu. Asunción - Paraguay Año 2006 Asunción, Paraguay Primera Edición: 8.000 ejemplares, Mayo de 2006 Datos del material Programa Ámbito Módulo Semestre Número de material 5 1 1 1er. Este libro es propiedad del Ministerio de Educación y

Más detalles

PRESENTACIÓN. Sistema de las Naciones Unidas en Paraguay

PRESENTACIÓN. Sistema de las Naciones Unidas en Paraguay PRESENTACIÓN En la sede de las Naciones Unidas, en Nueva York, del 6 al 8 de setiembre del año 2000, se llevó a cabo la Cumbre del Milenio. De este encuentro participaron 147 Jefes de Estado y de Gobierno

Más detalles

María Ester Jiménez Ministra de Educación y Cultura

María Ester Jiménez Ministra de Educación y Cultura María Ester Jiménez Ministra de Educación y Cultura Marta Lafuente Viceministra de Educación María Gloria Pereira Jacquet Directora General de Desarrollo Educativo Norma Raquel López Jara Directora General

Más detalles

Comunicación P. 97. 3. er grado. 1. er ciclo. Suplemento 4. 24/9/2013. Ejercicios. QUIERO APRENDER MÁS. Cuadernillo de aprendizaje autónomo.

Comunicación P. 97. 3. er grado. 1. er ciclo. Suplemento 4. 24/9/2013. Ejercicios. QUIERO APRENDER MÁS. Cuadernillo de aprendizaje autónomo. 1. er ciclo 3. er grado Comunicación P. 97 CAPACIDADES Infiere si los enunciados corresponden a hechos posibles o imaginarios. Establece relaciones de causa y efecto. Escribe diálogos breves. Ejercicios

Más detalles

TURALES Y Y UNA UNA PROPUESTA PROPUESTA

TURALES Y Y UNA UNA PROPUESTA PROPUESTA ÑANDE, MBYA KUÉRY KA ASAPA HA ITAPUA PYGUA, JEIKO TEKOA GUACHÚPY, MOMBE U MBA EKUAA MBYA MBA E TEE I VA E, HA E MBA ÉICHA ÍPA ÑAÑANGAREKO KO ÂNGA HA E ÂNGÝGUI RIRE ESTUDIO Y MAPEO COMUNITARIO PARTICIPATIVO

Más detalles

Óga jekutu Acerca de la construcción del complejo de arquitectura guaraní para el II Aty Guasu

Óga jekutu Acerca de la construcción del complejo de arquitectura guaraní para el II Aty Guasu Óga jekutu Acerca de la construcción del complejo de arquitectura guaraní para el II Aty Guasu Presidencia Pro Tempore Paraguaya del Mercosur - Enero a Junio de 2011 Presidente de la República del Paraguay

Más detalles

Transcripción y traducción de artículos escogidos de la revista paraguaya El Cacique Lambaré (1867/68)

Transcripción y traducción de artículos escogidos de la revista paraguaya El Cacique Lambaré (1867/68) Wolf Lustig (Universidad de Maguncia/Alemania) 2005 Transcripción y traducción de artículos escogidos de la revista paraguaya El Cacique Lambaré (1867/68) La numeración de la columna izquierda se refiere

Más detalles

Paraguay, Versión # 10.1 IRB Approval: #090103 El Barómetro de las Américas: Paraguay, 2010 Vanderbilt University 2010. Derechos reservados. All rights reserved. PAIS. 01. México 02. Guatemala 03. El Salvador

Más detalles

Proyecto Tapé Apo: Escuela Agrotécnica Eldorado: Calle Bertoni 152, 3380 Eldorado, Misiones. Tel/Fax: (54) (03751) 431329/431722 www.eae.unam.edu.

Proyecto Tapé Apo: Escuela Agrotécnica Eldorado: Calle Bertoni 152, 3380 Eldorado, Misiones. Tel/Fax: (54) (03751) 431329/431722 www.eae.unam.edu. Idea y realización: Fundación Vida Silvestre Argentina, la Escuela Agrotécnica Eldorado (EAE) y el Laboratorio de Propagación Vegetativa de la Universidad Nacional de Misiones en el marco del Proyecto

Más detalles

Entrenar para la función MINISTERIOPÚBLICO. Centro. Centro de Entrenamiento

Entrenar para la función MINISTERIOPÚBLICO. Centro. Centro de Entrenamiento Entrenar para la función MINISTERIO MINISTERIOPÚBLICO PÚBLICO REPÚBLICA REPÚBLICADEL DELPARAGUAY PARAGUAY Centro Centro de de Entrenamiento Entrenamiento Entrenarpara paralalafunción función Entrenar CON

Más detalles

Comprender para comunicar Campaña Nacional de Apoyo a la Gestión Pedagógica a los Docentes en Servicio

Comprender para comunicar Campaña Nacional de Apoyo a la Gestión Pedagógica a los Docentes en Servicio MINISTERIO DE EDUCACIÓN Y CULTURA Comprender para comunicar Campaña Nacional de Apoyo a la Gestión Pedagógica a los Docentes en Servicio Módul o Escribir es la noble tarea de pasar el pensamiento, la imaginación

Más detalles

Tracy Lewis State University of New York, Oswego

Tracy Lewis State University of New York, Oswego Poemas en guaraní Tracy Lewis State University of New York, Oswego El guaraní es el segundo idioma oficial del Paraguay, además de tener núcleos significativos de hablantes en regiones fronterizas de Argentina,

Más detalles

TAISEN DESHIMARU ZEN y A R T ES M A R C I A L ES Presentación de M arc de S m edt N o ta f inal del D r C l au de D u rix D ig ital iz ado p o r U p asik a 1 I N D I C E P a g i n a s P r e s e n t a c

Más detalles

EPÍLOGO Accidente y mentira Aquí no nos ocupamos de la maldad, a la que la religión y la literatura han intentado pasar cuentas, sino del mal; no del pecado y los grandes v illanos, que se conv irtieron

Más detalles

Programa. COLEGIO DE BIBLIOTECARIOS DE CHILE A.G. Diagonal Paraguay 383 of. 122 Santiago Telefono: 56 2 222 56 52 Mail: cbc@bibliotecarios.

Programa. COLEGIO DE BIBLIOTECARIOS DE CHILE A.G. Diagonal Paraguay 383 of. 122 Santiago Telefono: 56 2 222 56 52 Mail: cbc@bibliotecarios. Programa COLEGIO DE BIBLIOTECARIOS DE CHILE A.G. Diagonal Paraguay 383 of. 122 Santiago Telefono: 56 2 222 56 52 Mail: cbc@bibliotecarios.cl Programa XVI Conferencia Internacional de Bibliotecología Buenas

Más detalles

Mandu a MEMORIA DE LA SECRETARÍA NACIONAL DE CULTURA 2009

Mandu a MEMORIA DE LA SECRETARÍA NACIONAL DE CULTURA 2009 Mandu a MEMORIA DE LA SECRETARÍA NACIONAL DE CULTURA 2009 Presidente de la República del Paraguay Don Fernando Lugo Ministro Secretario Ejecutivo de la Secretaría Nacional de Cultura Ticio Escobar Dirección

Más detalles

La historia del cacique Guaira y el cacique Paragua

La historia del cacique Guaira y el cacique Paragua La historia del cacique Guaira y el cacique Paragua Una historia indígena y paraguaya, contada por Santiago Mendoza Friedl Paz Grünberg El narrador indígena, que cuenta leyendas o historias - un mito,

Más detalles

JUGAMOS CON LAS LETRAS Y PALABRAS

JUGAMOS CON LAS LETRAS Y PALABRAS JUGAMOS CON LAS LETRAS Y PALABRAS Con este material se pretende reforzar el reconocimiento de las letras trabajadas en el aula a través del método letrilandia ; este es un paso posterior al conocimiento

Más detalles

wave wall MANUAL TECNICO WAVE WALL WAVE WALL L 1-19

wave wall MANUAL TECNICO WAVE WALL WAVE WALL L 1-19 WAVE WALL M A N U A L T E C N I C O L 1-19 Wave Wall es un atractivo y elegante sistema de enlace de tiles de 3form, que forman un revestimiento a modo de ola con llamativas alternativas de tiles. El sistema

Más detalles

P A R T E I I C r í t i c a r y j u s t i f i c a r s e CAPITULO 5 El imperio de la crítica S o b r e l a s o c i o l ó g i c a d e l r i e s g o y e l d e l i t o t e c n o l ó g i c o s Si el científico,

Más detalles

aprender más Quiero SUMARIO Cuadernillos de aprendizaje autónomo para recuperación de clases

aprender más Quiero SUMARIO Cuadernillos de aprendizaje autónomo para recuperación de clases Martes 24 de setiembre de 2013 Quiero aprender más EL DIARIO COMPLETO 4 Cuadernillos de aprendizaje autónomo para recuperación de clases SUMARIO Ejercitario para Educación Inicial... Págs. 2 a 3 Ejercitario

Más detalles

Paraguay: Ministerio de Educación y Cultura (2014). Programa de Estudio: Historia y Geografía - 7ºgrado Educación Escolar Básica.

Paraguay: Ministerio de Educación y Cultura (2014). Programa de Estudio: Historia y Geografía - 7ºgrado Educación Escolar Básica. Paraguay: Ministerio de Educación y Cultura (2014). Programa de Estudio: Historia y Geografía - 7ºgrado Educación Escolar Básica. FORMATO: 20 X 26 cm. PÁGINAS: 95 3 Aclaración: En este material, para facilitar

Más detalles

Peer Reviewed. Title: Nuevo ensayo de caracterización de la lengua guaraní. Journal Issue: Mester, 19(1)

Peer Reviewed. Title: Nuevo ensayo de caracterización de la lengua guaraní. Journal Issue: Mester, 19(1) Peer Reviewed Title: Nuevo ensayo de caracterización de la lengua guaraní Journal Issue: Mester, 19(1) Author: Alcaine, Azucena Palacios, Universidad Autónoma de Madrid Publication Date: 1990 Permalink:

Más detalles

Ficha técnica. Material de distribución gratuita. Prohibida su venta. ISBN 978-99953-847-0-8

Ficha técnica. Material de distribución gratuita. Prohibida su venta. ISBN 978-99953-847-0-8 1 2 Ficha técnica UNICEF/Paraguay. Noviembre de 2007 Desarrollo conceptual: Gabriela Walder Elaboración de contenidos: Gabriela Walder, Diana Serafini, Marta Giménez Supervisión técnica: UNICEF Traducción

Más detalles

TRÁNSITO AL MARGEN DEL LAGO

TRÁNSITO AL MARGEN DEL LAGO CLAUDIA WASHINGTON LÚCIO DE ARAÚJO Lago Artificial de Itaipu Criado com o represamento do Rio Paraná em 1982, com as águas se espalhando por terras brasileiras e paraguaias. É um lago bastante ramificado,

Más detalles

MANUAL DE USO DE HIERBAS MEDICINALES DEL PARAGUAY

MANUAL DE USO DE HIERBAS MEDICINALES DEL PARAGUAY MANUAL DE USO DE HIERBAS MEDICINALES DEL PARAGUAY Investigación y María Stella Cáceres A. Redacción: Marta Machaín Singer Traducción Castellano/ Guaraní: Arnaldo Gutierrez Acosta Asesoría Científica: Dra.

Más detalles

- S o b r e los m o d e l o s de ge s t i ó n y pri v a t i z a c i o n e s.

- S o b r e los m o d e l o s de ge s t i ó n y pri v a t i z a c i o n e s. ACTO DE SALUD EN VILADECA N S, 4 DE MARZO DE 2010. B u e n a s tar d e s : E s t a m o s aq u í p a r a h a b l a r de sal u d y d e at e n c i ó n sa n i t a r i a pú b l i c a en el B a i x Ll o b r

Más detalles

La Patata. La Patata Frita

La Patata. La Patata Frita La Patata La c omú n y c or r i e n t e pat at a (S ol an u m t u b e r osu m) t i e n e u n pasado e xót i c o. Las pat at as pr ovi e n e n de S u damé r i c a, don de l os n at i vos de l ár e a ah

Más detalles

Ojejuhu ha oñembokuatia Tekopy tee ojehechakuaa ỹva

Ojejuhu ha oñembokuatia Tekopy tee ojehechakuaa ỹva Ojejuhu ha oñembokuatia Tekopy tee ojehechakuaa ỹva Tekopy tee ojehechakuaa ỹva Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura Patrimonio Cultural Inmaterial K El patrimonio

Más detalles

NATURALEZA Y ANÉCDOTAS DE MI COMUNIDAD TAKUAPI OJEU VA EKUE TEKOA TAKUAPIPY HA EGUI YVYRUPARE

NATURALEZA Y ANÉCDOTAS DE MI COMUNIDAD TAKUAPI OJEU VA EKUE TEKOA TAKUAPIPY HA EGUI YVYRUPARE NATURALEZA Y ANÉCDOTAS DE MI COMUNIDAD TAKUAPI OJEU VA EKUE TEKOA TAKUAPIPY HA EGUI YVYRUPARE ESCUELA N. 1113 INSTITUTO INTERCULTURAL BILINGÜE TAKUAPI MISIONES NATURALEZA Y ANÉCDOTAS DE MI COMUNIDAD TAKUAPI

Más detalles

FUNDACIÓN ASMI SERVICIO DE ATENCIÓN AL DISCAPACITADO-PROGRAMA"EDUCAR PARA INTEGRAR" BA-BE-BI-BO-BU

FUNDACIÓN ASMI SERVICIO DE ATENCIÓN AL DISCAPACITADO-PROGRAMAEDUCAR PARA INTEGRAR BA-BE-BI-BO-BU SERVICIO DE ATENCIÓN AL DISCAPACITADO-PROGRAMA"EDUCAR PARA INTEGRAR" BA-BE-BI-BO-BU ba be bi bo SERVICIO DE ATENCIÓN AL DISCAPACITADO-PROGRAMA"EDUCAR PARA INTEGRAR" BA-BE-BI-BO-BU bu CA-QUE-QUI-CO-CU ca

Más detalles

IMPORTANCIA DE LA FAUNA SILVESTRE EN LA DIETA ALIMENTICIA DE LA POB LACION RURAL DE MAZ AN RIO NAPO LORETO Pe rú W a l d e m a r Al e g ri a Mu ñ o z ( * ) J o sé Me n d o z a Ro d rí g u e z ( * * ) I.

Más detalles

Mirtha Alfonso de Silvero

Mirtha Alfonso de Silvero Factores motivacionales para la conclusión de una carrera 39 Factores motivacionales para la conclusión de una carrera universitaria Mba e oporomokyre y va oñemohu ã haguã mbo esyry Motivational factors

Más detalles

1) Cal c ul a r el t érm i n o d es c o n oc i do d e l a s si g ui en t es p r o p or ci o n es : x. d) x 12

1) Cal c ul a r el t érm i n o d es c o n oc i do d e l a s si g ui en t es p r o p or ci o n es : x. d) x 12 PRO PO RCIO NALIDADES 1) Cal c ul a r el t érm i n o d es c o n oc i do d e l a s si g ui en t es p r o p or ci o n es : a) 4 x 10 60 b) 9 12 12 x c) 8 2 32 3 x x d) x 12 Sol : a) x= 2 4, b) x= 1 6, c)

Más detalles

Navidad en familia SÍMBOLOS Y NO VE NA DE NA VI DAD

Navidad en familia SÍMBOLOS Y NO VE NA DE NA VI DAD Navidad en familia SÍMBOLOS Y NO VE NA DE NA VI DAD Na vi dad Hoy bri lla rá una luz pa ra no so tros, por que nos ha na ci do el Se ñor (Lc 2, 14) Na vi dad es tiem po de fies ta y ale gría. Es tiem po

Más detalles

Ín d i c e. De c u o ta. Es c r i t u r a. Fo r m u l a r i o... 662. Limitación d e g a r a n t í a. Es c r i t u r a. Fo r m u l a r i o...

Ín d i c e. De c u o ta. Es c r i t u r a. Fo r m u l a r i o... 662. Limitación d e g a r a n t í a. Es c r i t u r a. Fo r m u l a r i o... Ín d i c e TOMO IV Contrato de Hipoteca Co n t r at o s Hi p o t e c a. Es c r i t u r a. Fo r m u l a r i o 1... 649 Hi p o t e c a. Es c r i t u r a. Fo r m u l a r i o 2... 653 Hi p o t e c a. Es c

Más detalles

Techaukaha. Ñande Ypykuéra ñe'ẽngue

Techaukaha. Ñande Ypykuéra ñe'ẽngue Ñande Ypykuéra ñe'ẽngue Techaukaha Kuatia ñe'ẽ nohẽhára: Friedl Paz Grünberg Proyecto grafico: Laura Daviña Ñe'ẽ tenondegua» 7 1. Pa'i Kuara» 9 1.1 Pa i Gómes omombe u Pa i Kuara rehegua» 10 1.2 Alicio

Más detalles

DESPIDO JUSTIFICADO Y ACTAS LABORALES

DESPIDO JUSTIFICADO Y ACTAS LABORALES DESPIDO JUSTIFICADO Y ACTAS LABORALES Lic. Jorge Del Rivero Medina En esta obra se analizan las causas por las que termina una relación laboral así como las de despido justificado y los procedimientos

Más detalles

ACCIÓN FORMATIVA: INGLÉS AVANZADO MODALIDAD: DISTANCIA DU R AC IÓ N : 2 5 0 h o r a s Nº h o r a s t e ó r i ca s : 1 1 6 h o r a s Nº h o r a s p r á ct i ca s : 1 3 4 h o r a s DE S T IN AT AR IOS :

Más detalles

Programa Biodiversidad - Alter vida. Julio de 2005

Programa Biodiversidad - Alter vida. Julio de 2005 2 Material Educativo preparado por el Programa Biodiversidad de ALTER VIDA, en el marco del proyecto piloto Promoción y Educación Ambiental del Sistema Acuífero Guaraní en los distritos de Itakyry y Minga

Más detalles

Marta Parra Lubary Ester Rebollo Ferrer Margalida Tortella Mateu AL, EL, IL, OL, UL AL EL IL OL UL NOMBRE:... CURSO:...

Marta Parra Lubary Ester Rebollo Ferrer Margalida Tortella Mateu AL, EL, IL, OL, UL AL EL IL OL UL NOMBRE:... CURSO:... AL EL IL OL UL NOMBRE:... CURSO:... RODEA EL SONIDO QUE TENGA EL DIBUJO: AL EN LA AR LI IS AN IL OS OR AL OL EL EN US ES AN AL AR OL OS IN UL OL OL LU AN UL LI UN UL ER RODEA EL SONIDO QUE TENGA EL DIBUJO:

Más detalles

Buda predicó el S ut ra de la P ro f un da Bo n dad de lo s padres y la D if icult ad en R et rib uirla T r a d u cci ó n a l es p a ñ o l d e l a v er s i ó n ch i n a d e K u m a r a j i v a Plegaria

Más detalles

Resolver el examen muestra te ayudará a: Identificar cómo son las preguntas del examen. Estimar el tiempo que necesitas para resolverlo.

Resolver el examen muestra te ayudará a: Identificar cómo son las preguntas del examen. Estimar el tiempo que necesitas para resolverlo. Examen muestra Ob je ti vo Responder preguntas parecidas a las del examen de selección. Im por tan cia Resolver el examen muestra te ayudará a: Identificar cómo son las preguntas del examen. Saber cuántas

Más detalles

NFPA (National Fire Protection Association) Elaborado Por: Maria Fernanda Serna - Estudiante Fisioterapia

NFPA (National Fire Protection Association) Elaborado Por: Maria Fernanda Serna - Estudiante Fisioterapia NFPA (National Fire Protection Association) Elaborado Por: Maria Fernanda Serna - Estudiante Fisioterapia Ac c iones rac ionales y c oherent es m ediant e las c uales las personas que est án o se sient

Más detalles

Marta Parra Lubary Ester Rebollo Ferrer Margalida Tortella Mateu AR, ER, IR, OR, UR. ar er ir or ur NOMBRE:... CURSO:...

Marta Parra Lubary Ester Rebollo Ferrer Margalida Tortella Mateu AR, ER, IR, OR, UR. ar er ir or ur NOMBRE:... CURSO:... ar er ir or ur NOMBRE:... CURSO:... Rodea el sonido que tenga el dibujo: ra er ar ro or ar an ir er en ir ar er re ar or ri ir il in or er ur os in er ir ru ar er os or Rodea el sonido que tenga el dibujo:

Más detalles

S o b r e e l u s o y e l a b u s o d e l P e y o t e

S o b r e e l u s o y e l a b u s o d e l P e y o t e S o b r e e l u s o y e l a b u s o d e l P e y o t e ( L o p h o p h o r a w i l l i a m s i i ( L e m. e x S a l m - D y c k ) J. M. C o u l t.) I n v e s t i g a c i ó n r e a l i z a d a p o r : P

Más detalles

Marta Parra Lubary Ester Rebollo Ferrer Margalida Tortella Mateu AN, EN, IN, ON, UN. an en in on un NOMBRE:... CURSO:...

Marta Parra Lubary Ester Rebollo Ferrer Margalida Tortella Mateu AN, EN, IN, ON, UN. an en in on un NOMBRE:... CURSO:... an en in on un NOMBRE:... CURSO:... Rodea el sonido que tenga el dibujo: al en an na an en na ar ni ir an in ul en us un ni on an no un en ar nu ar in ni il nu en an ne Rodea el sonido que tenga el dibujo:

Más detalles

D o n o s tia -S a n S e b a s tiá n. Za ra g o z a 14-02-2011

D o n o s tia -S a n S e b a s tiá n. Za ra g o z a 14-02-2011 D o n o s tia -S a n S e b a s tiá n Za ra g o z a 14-02-2011 1 2 Plan E stratégico 2010 Plan E stratégico 2010 3 Plan E stratégico 2010 E je E s tratég ico A : C iudad G loc al 4 Plan E s tratég ic o

Más detalles

Porque para siempre permanece su misericordia! Aleluya! Y hundió al Faraón y a su ejército en el mar. Aleluya! Porque para siempre permanece su

Porque para siempre permanece su misericordia! Aleluya! Y hundió al Faraón y a su ejército en el mar. Aleluya! Porque para siempre permanece su Polielio Salmo 135 Confesad al Señor, pues Él es bondadoso. Aleluya! Confesad al Dios de los dioses. Aleluya! Confesad al Señor de los señores. Aleluya! Al Único que obra grandes maravillas. Aleluya! Al

Más detalles

ˆ ˆ«l l l l l L=============================» ˆ«ˆ ˆ œ.» nœ» ˆ«l l l l. l l l l l. l l l l l l l l l

ˆ ˆ«l l l l l L=============================» ˆ«ˆ ˆ œ.» nœ» ˆ«l l l l. l l l l l. l l l l l l l l l Te quiero (Canción) siadosi@infoviamar Arr Garie Moina Athaus 1 INTRO: T1 ============================ 4 q = 72 J J La ra a a a etc Si te quie-ro/es por-que T2 ============================ 4 La ra a a

Más detalles

aprender más Quiero SUMARIO Cuadernillos de aprendizaje autónomo para recuperación de clases

aprender más Quiero SUMARIO Cuadernillos de aprendizaje autónomo para recuperación de clases Martes 1 de octubre de 2013 Quiero aprender más EL DIARIO COMPLETO 5 Cuadernillos de aprendizaje autónomo para recuperación de clases SUMARIO Ejercitario para Educación Inicial... Págs. 2 a 3 Ejercitario

Más detalles

Reglamento de D i v er s i ones y E s p ec tá c u los P ú b li c os Ayuntamiento Constitucional de Zapotlanejo 2007-2009 e n t e M u n i c i Z a t n e j o, J a o, a h a t a n t e m u n i c i o h a g o

Más detalles

cra cla bla bra cre cle bre ble cri bli bli bri cro clo bro blo cru clu bru blu

cra cla bla bra cre cle bre ble cri bli bli bri cro clo bro blo cru clu bru blu ba be bi bo bu bra bre bri bro bru bla ble bli blo blu ca ce ci co cu cra cre cri cro cru qui cla cle bli clo clu que da dra dla fa fra fla de dre dle fe fre fle di dri dli fi fri fli do dro dlo fo fro

Más detalles

C Índice R e s u m e n e j e c u t i v o 2 E D S e n E s p a ñ a 3 L a r e d u c c i ó n d e c o s t e s e s e l f a c t o r p r i n c i p a l 4 R e d m u l t i n i v e l 5 R e d p a r a c o p i a s d

Más detalles

Tomás Izquierdo Rus. Resumen. Palabras clave: Calidad, Revistas científicas, Factor de impacto, Indexación, Open Journal System.

Tomás Izquierdo Rus. Resumen. Palabras clave: Calidad, Revistas científicas, Factor de impacto, Indexación, Open Journal System. Indicadores de calidad de las revistas científicas 11 Indicadores de calidad de las revistas científicas Mba emba épa orekova erã umi kuatiahaipyre ciencia rehegua Quality indicators of scientific journals

Más detalles

webscolar12447 CRONOGRAMA: MES DE OCTUBRE Segunda Semana # Actividades Primera Semana Tercera Semana Cuarto Semana Quinta Semana

webscolar12447 CRONOGRAMA: MES DE OCTUBRE Segunda Semana # Actividades Primera Semana Tercera Semana Cuarto Semana Quinta Semana Portal recuro educativo, tarea, apunte, monografía, enayo webcolar12447? CRONOGRAMA: MES DE OCTUBRE # Activida Primera Segunda Tercera Cuarto Quinta 1 2 3 4 5 8 9 10 11 12 15 16 17 18 19 22 23 24 25 26

Más detalles

La V i r t u al i z ac i ón f r e nt e a l o s d e s af ío s d e l N e g o c i o d e 2 0 0 9 Alfonso Ramír e z D i r e c t or G e ne r al V M w ar e E sp aña y P or t u g al Ab r i l 2 0 0 9 G El Problema

Más detalles

Patricia Figueredo, Christian Cabrera, Delfi López Rolón y Delpilar Aquino Toñanez. Universidad Tecnológica Intercontinental

Patricia Figueredo, Christian Cabrera, Delfi López Rolón y Delpilar Aquino Toñanez. Universidad Tecnológica Intercontinental 85 Situación laboral de los egresados de la Universidad Tecnológica Intercontinental y su percepción de la formación recibida Universidad Tecnológica Intercontinental remimbo ekuerakue situ tembiapo jehupytýpe

Más detalles

Creación de una empresa recolectora de basura sólida Empresa ombyatyva erã yty hatãva jeguerojera The Setting up of a Solid Waste Recycling Business

Creación de una empresa recolectora de basura sólida Empresa ombyatyva erã yty hatãva jeguerojera The Setting up of a Solid Waste Recycling Business Creación de una empresa recolectora de basura sólida 149 Creación de una empresa recolectora de basura sólida Empresa ombyatyva erã yty hatãva jeguerojera The Setting up of a Solid Waste Recycling Business

Más detalles

,,, z z Y,, é Y E Y é ; Y ; Y á T; x Y ; Y;,, Y, ó,, E, L Y ú Nz, E j Aí, ó,,,, ó z? Y é P Y? é P é, x? zó Y N j í, á Y, á, x, x ú Y E ó zó,, ó, E, Y,

,,, z z Y,, é Y E Y é ; Y ; Y á T; x Y ; Y;,, Y, ó,, E, L Y ú Nz, E j Aí, ó,,,, ó z? Y é P Y? é P é, x? zó Y N j í, á Y, á, x, x ú Y E ó zó,, ó, E, Y, O TRE ENDERO DE PERFECCION L ROLOGO P Tó, I ó Có x C é, N G ó z, ú í x, K, á k, J, G, á A C é, M ñ, ; x ñ já L; á NNIE EANT A O TRE ENDERO L ARMA MARGA K ó, z Ví L, L á,, é, A á x, A ú, Y E - í, M -, K

Más detalles

po ta da la te to pa vo ga no de o ca lo ma ca ce me ti to ve po te lo la o so ba te ja to ro po ba ca na ra te os pe sa me al za ca ce ba li

po ta da la te to pa vo ga no de o ca lo ma ca ce me ti to ve po te lo la o so ba te ja to ro po ba ca na ra te os pe sa me al za ca ce ba li Sopas Silábicas animales po ta da la te to pa vo ga no de o ca lo ma ca ce me ti to ve po te lo la o so ba te ja to ro po ba ca na ra te os pe sa me al za ca ce ba li po no ce pe li ri be ca ri ce ve sa

Más detalles

ACCESORIOS DE FOTOGRAFIA Y VIDEO

ACCESORIOS DE FOTOGRAFIA Y VIDEO ACCESORIOS DE FOTOGRAFIA Y VIDEO Bogotá - Colombia M. (+57) 313 214 46 84 - (+57) 314 280 93 85 www.photolove.com.co Email. info@photolove.com.co Email. ventas@photolove.com.co Nosotros Somos una compañía

Más detalles

P re fa bri c ad os p a ra c ubi e r t as la mi nar e s de ce rá mi c a a rm a d a

P re fa bri c ad os p a ra c ubi e r t as la mi nar e s de ce rá mi c a a rm a d a P re fa bri c ad os p a ra c ubi e r t as la mi nar e s de ce rá mi c a a rm a d a Ma l la fle xi bl e de la d ri ll o s c o mo se mip r ef abr ic ad o c ola bo ran t e 7 3 R e s u m e n En es te es c

Más detalles

Apreciado y apreciada participante de la Educación Básica Bilingüe:

Apreciado y apreciada participante de la Educación Básica Bilingüe: Quedan prohibida la reproducción total o parcial, el registro o la transmisión por cualquier medio de recuperación de información, sin permiso por escrito de la DIGEP/MEC. Avda. Eusebio Ayala km. 4 ½,

Más detalles

Atraer y Retener al Cliente en B anc a Co m erc ial 1. I nt r o d u c c i ón 2. S o l u c i ón d e N e g o c i o 3. A r q u i t e c t u r a d e l a S o l u c i ón 4. S e r v i c i o s 1 Introducción M

Más detalles

s S ä k E l e k t r i s k s ä k e r h e t I n s t a l l a t i o n s s ä k e r h e t R e n g ö r i n g s s ä k e r h e t S p l k L C D d s k ä P l l k P l a c e r i n g I n s t a l l a t i o n E x t e r

Más detalles

DEMOCRACIA Y MEDIOS DE COMUNICACIÓN

DEMOCRACIA Y MEDIOS DE COMUNICACIÓN DEMOCRACIA Y MEDIOS DE COMUNICACIÓN INSTITUTO DE INVESTIGACIONES JURÍDICAS Serie DOCTRINA JURÍDICA, Núm. 206 Coordinador editorial: Raúl Márquez Romero Cuidado de la edición: Miguel López Ruiz Formación

Más detalles

L o p h o p h o r a w illia m s i i

L o p h o p h o r a w illia m s i i L o p h o p h o r a w illia m s i i (Lem. ex S a l m -D y c k ) J. M. C o u l t. F i c h a d e s c r i p t i v a d e l a e s p e c i e p o r : P e d r o N á j e r a Q u e z a d a J o v a n a J a i m e

Más detalles

ÍNDICE GENERAL. Pró l o g o s Hernán Fabio López Blanco... xvii Fernando Palacios Sánchez... xxi Efrén Ossa G... xxiii. CAPÍTULO I Nociones generales

ÍNDICE GENERAL. Pró l o g o s Hernán Fabio López Blanco... xvii Fernando Palacios Sánchez... xxi Efrén Ossa G... xxiii. CAPÍTULO I Nociones generales Pró l o g o s Hernán Fabio López Blanco... xvii Fernando Palacios Sánchez... xxi Efrén Ossa G... xxiii CAPÍTULO I Nociones generales 1. Re s e ñ a hi s t ó r i c a... 1 2. De n o m i n a c i ó n... 3 3.

Más detalles

A C T I N O M IC O S I S Ó r g a n o : M u c o s a b u c a l T é c n i ca : H / E M i c r o s c o p í a: L o s c o r t e s h i s t o l ó g i c oms u e

A C T I N O M IC O S I S Ó r g a n o : M u c o s a b u c a l T é c n i ca : H / E M i c r o s c o p í a: L o s c o r t e s h i s t o l ó g i c oms u e T R A B A J O P R Á C T I C O N º 4 I N F L A M A C I Ó N E S P E C Í F I C A. P A T O L O G Í A R E G I O N A L P r e -r e q u i s i t o s : H i s t o l o g ída e l t e j i d oc o n e c t i v o( c é l

Más detalles

glosario de BBVA GLOSARIO -Bolsa-

glosario de BBVA GLOSARIO -Bolsa- BBVA GLOSARIO -B- A : Aó: C ó 100 í. V í ó. E. A A : E ó í. S ó í á ó ó. Aó : Aó, ú ó, ó. Aó : S ó. Aó : Aó. S : ) ) ó. Aó : Aó ó. Aó : Tí ó B, ó. Aó : Té,,,, ó. S ó, ó. Aó : (G ):E. C,. E é é ; á. Aó

Más detalles

TECBUS-C MANUAL DE USUARIO. Controlador gráfico V0.1 SERVICIO TÉCNICO. Tel (+34) 985 113 339 tecnico@ingeniumsl.com

TECBUS-C MANUAL DE USUARIO. Controlador gráfico V0.1 SERVICIO TÉCNICO. Tel (+34) 985 113 339 tecnico@ingeniumsl.com Controlador gráfico TECBUS-C V0.1 MANUAL DE USUARIO Parque Tecnológico de Asturias, Parcela 50, 33428 Llanera Asturias - España Tel (+34) 985 118 859 Fax (+34) 984 283 560 ingeniumsl@ingeniumsl.com www.ingeniumsl.com

Más detalles

Notas sobre el manejo del Servicio Telefónico.

Notas sobre el manejo del Servicio Telefónico. Notas sobre el manejo del Servicio Telefónico. Versión 2.0 - Junio de 2003 Contenidos: 1. Números de Teléfono disponibles. 2. Tabla de Instrucciones de manejo de la centralita ALCATEL. 3. Tabla de Instrucciones

Más detalles

Estructura y constituyentes

Estructura y constituyentes La palabra La Real Academia define la palabra como el segmento del discurso unificado habitualmente por el acento, el significado y pausas potenciales inicial y final, es decir para considerar un segmento

Más detalles

Ruta Alimentadora Sur

Ruta Alimentadora Sur Ad Ru Ador Ad Lo Horzo Ad B A-02 ALAEDA UR Ad Lo Cd P PUENTE VILLA E o P Hy J rí E o Ovo L Cv Grd Cv ERVICIO EPECIAL CIRCUITO DE PLAYA L Gvo Hy Tr A-04 VILLA EL ALVADOR Rvou Ro A-07 AÉRICA L Uó Grd A-08

Más detalles

NO SOY FELIZ : ORIGEN, USOS Y AGENCIA SOCIAL DE CHAPTALIA NUTANS (ASTERACEAE), SEGÚN LOS GUARANÍES DE MISIONES, ARGENTINA

NO SOY FELIZ : ORIGEN, USOS Y AGENCIA SOCIAL DE CHAPTALIA NUTANS (ASTERACEAE), SEGÚN LOS GUARANÍES DE MISIONES, ARGENTINA H. A. Keller, Origen, usos y agencia social de Chaptalia BONPLANDIA nutans según los 22(2): guaraníes 171-180. de Misiones 2013 ISSN: 0524-0476 NO SOY FELIZ : ORIGEN, USOS Y AGENCIA SOCIAL DE CHAPTALIA

Más detalles

CAPÍTULO 2 La ingeniería financiera y el crimen organizado La batalla de los bonos basura - A c e p t a r é e l p e d i d o y c o m p r a r é a s e i s... - C o m p r a l o s d e c i n c o a ñ o s! - V

Más detalles

El modelo convergente en la gestión eutópica de los RRHH 21. Alberto Farías. Resumen

El modelo convergente en la gestión eutópica de los RRHH 21. Alberto Farías. Resumen El modelo convergente en la gestión eutópica de los RRHH 21 El modelo convergente en la gestión eutópica de los RRHH: Relevancia de la personalidad competente en la evaluación final del desempeño Modelo

Más detalles

Utilización d e la f u n ción T I R e n e l cálculo del tanto efectivo

Utilización d e la f u n ción T I R e n e l cálculo del tanto efectivo Cál c u l o d e t a n t o s e f e c t i v o s Utilización d e la f u n ción T I R e n e l cálcu lo d e l tan to e f e ctiv o 1 d e 37 Ejercicio 1 15.000 15.000 15.000 15.000 15.000 0 1 2 3 4 5 i = 0, 05

Más detalles

Calendario Diaria de Lectura Bíblica ENERO. Calendario Diaria de Lectura Bíblica ENERO. Antiguo Testamento I Antiguo Testamento II Nuevo Testamento

Calendario Diaria de Lectura Bíblica ENERO. Calendario Diaria de Lectura Bíblica ENERO. Antiguo Testamento I Antiguo Testamento II Nuevo Testamento ENERO Entonces, comenzando por Moisés y por todos los profetas, les explicó lo que se refería a él en todas las Escrituras (Lucas 24:27 NVI) 1 Gn. 1:1-2:3 Job 1:1-2:10 Mt. 1 2 Gn. 2:4-25 Job 2:11-3:26

Más detalles

TLS - ZGZ en cinco etapas

TLS - ZGZ en cinco etapas TLS - ZGZ en cinco etapas Situ a d a s cerc a de los Pirin e o s e ínti m a m e n t e unid a s a un río, Toul o u s e y Zara g o z a son dos capital e s region a l e s y centr o s univ er sit a ri o s.

Más detalles

Índice alfabético. página: 565 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z. búsqueda contenido imprimir última pantalla atrás siguiente

Índice alfabético. página: 565 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z. búsqueda contenido imprimir última pantalla atrás siguiente Í é á: 565 á é ú ú á í é á: 566 A A é, 376 A, 378 379 Aé, 309 310 Aé ( ), 311 Aé, 305 308 Aé, 305 A, 463 A á B, 470 A á, 384 385 A,, Bç, 338 340 A é, 337 A, 333 334 A, 410 419 A K, 466 A, 123 A í, 205

Más detalles

Ín d i c e. In m u e b l e. Of e rta d e c o m p r a. Fo r m u l a r i o d o s... 5

Ín d i c e. In m u e b l e. Of e rta d e c o m p r a. Fo r m u l a r i o d o s... 5 Ín d i c e Contrato de Compraventa Bienes Inmuebles In m u e b l e. Ofe rta d e co m p r a. Fo r m u l a r i o u n o... 3 In m u e b l e. Of e rta d e c o m p r a. Fo r m u l a r i o d o s... 5 In m u

Más detalles

Me pregunto si alguna gente crea y publica sitios de internet con el único propósito de atormentar a sus visitantes.

Me pregunto si alguna gente crea y publica sitios de internet con el único propósito de atormentar a sus visitantes. DIIEZ COSAS QUE ODIIO EN UN WEBSIITE Por Jason Oconnor Traducción libre del artículo aparecido el 5 de octubre 2004 en marketingprofs.com ( Ten things I hate in a website ) Me pregunto si alguna gente

Más detalles