FACULTADE DE HUMANIDADES DEPARTAMENTO DE FILOLOXÍA GALEGA GUÍA DOCENTE Literatura Contemporánea Galega María Xesús Nogueira Pereira Curso 2012-2013
1. Datos descritivos da materia Materia: Literatura contemporánea galega Códigos: G5101325 Tipo de Materia, Ciclo e Curso no que se imparte: obrigatoria, 3º curso Número de créditos: 6 Idioma no que se imparten as clases: Galego Requisitos: Non se estabelecen requisitos esenciais para a materia. Non obstante, esta resultará máis doada e proveitosa para o alumnado que posúa afección á lectura, coñecementos básicos de literatura universal, así como interese e coñecemento básico da cultura e da literatura galega en particular. Profesora encargada da materia: María Xesús Nogueira Pereira Departamento: Filoloxía Galega Titorías: Despacho 230 da Facultade de Humanidades (Campus de Lugo) Teléfono: 982824780 Enderezo electrónico: mariaxesus.nogueira@.usc.es 2. Obxectivos Proporcionarlle ao alumnado un coñecemento xeral da historia da literatura galega contemporánea a través de figuras, tendencias e textos relevantes. Estudar de maneira específica algunhas manifestacións literarias contemporáneas representativas de diferentes períodos e xéneros. Capacitar o alumnado para identificar as particularidades que caracterizan a literatura galega contemporánea e as diferenzas a respecto das literaturas do seu contorno. Proporcionar información complementaria sobre o contexto social, cultural e lingüístico no que se desenvolveu a literatura galega contemporánea Profundar na lectura analítica e reflexiva de textos fundamentais da literatura galega. Entender a literatura como unha produción viva e dinámica, e comprender os principais mecanismos do seu funcionamento no momento actual.
3. Competencias Coñecemento da evolución da literatura galega contemporánea Comprensión das particularidades que caracterizan o discurso literario galego contemporáneo Coñecemento dos textos máis representativos da literatura galega contemporánea. Lectura e análise de textos contemporáneos Coñecemento das principais claves da literatura galega actual 4. Contidos da materia Descritor: Profundización no coñecemento da literatura galega contemporánea a través de figuras, tendencias e textos relevantes. Estudo específico de manifestacións literarias contemporáneas. Temario: Tema 1. Introdución á Literatura Galega Contemporánea Tema 2. O Rexurdimento da Literatura Galega e a figura de Rosalía de Castro Tema 3. A narrativa galega de posguerra. Álvaro Cunqueiro e Merlín e familia Tema 4. A poesía galega actual Desenvolvemento do temario; Tema 1. INTRODUCIÓN Á LITERATURA GALEGA CONTEMPORÁNEA Obxectivos: Sentar bases metodolóxicas para o estudo da literatura galega contemporánea Contextualizar as manifestacións da literatura galega contemporánea Comprender as particularidades da literatura galega contemporánea Estudar algunhas principais correntes, obras e autores Epígrafes: 1.1. Características da literatura galega contemporánea 1.2. Periodización
Materiais de traballo: Escolma de textos (dispoñíbel na plataforma virtual) Bibliografía específica: Beltrán, C. (1995). A cantiga de amor. Vigo: Xerais. Brea, M. / P. Lorenzo Gradín (1998). A cantiga de amigo, Vigo: Xerais. Lanciani G. / G. Tavani (eds.) (1996). Dicionario da literatura medieval galega e portuguesa. Lisboa: Caminho. Lanciani G. / G. Tavani (1995). As cantigas de escarnio, Vigo: Xerais. Tema 2. O REXURDIMENTO DA LITERATURA GALEGA E A FIGURA DE ROSALÍA DE CASTRO Obxectivos: Comprender as dinámicas histórico-culturais do século XIX. Entender as principais claves do Rexurdimento. Coñecer as principais manifestacións literarias producidas neste período Profundar no coñecemento de Rosalía de Castro e no estudo de Follas novas Epígrafes: 2.1. O Rexurdimento 2.2. Rosalía de Castro 2.3. Follas Novas 2.4. A recepción da obra de Rosalía de Castro e a súa influencia na literatura posterior Materiais de traballo: Escolma de textos (dispoñíbel na plataforma virtual) Rosalía de Castro, Follas Novas Bibliografía complementaria: Carballo Calero, R. (1979). Estudios Rosalianos. Vigo: Galaxia. Davies, K. (1987). Rosalía de Castro no seu tempo, Vigo: Galaxia. Davies, K. (1990). Rosalía de Castro e Follas Novas, Vigo: Galaxia, col. Agora.
VV. AA. (1986). Actas do Congreso Internacional de Esudios sobre Rosalía de Castro e o seu tempo. Santiago: Consello da Cultura Galega / Universidade de Santiago), 3 vol.s. Tema 3. A NARRATIVA GALEGA DE POSGUERRA. ÁLVARO CUNQUEIRO E MERLÍN E FAMILIA Obxectivos: Entender as consecuencias do levantamento militar, a Guerra Civil e a Ditadura na cultura galega Comprender as principais claves culturais da posguerra Coñecer os principais autores, correntes e textos deste período Profundar na figura de Álvaro Cunqueiro, da súa narrativa e, en particular, de Merlín e familia Epígrafes: 3.1. A recuperación da literatura galega de posguerra. Tendencias 3.2. A figura de Álvaro Cunqueiro 3.3. Claves da narrativa de Álvaro Cunqueiro 3.4. Merlín e familia 3.5. A influencia do Merlín de Cunqueiro na narrativa contemporánea Materiais de traballo: Escolma de textos (dispoñíbel na plataforma virtual) Álvaro Cunqueiro, Merlín e familia. Bibliografía complementaria: González Millán, X. (1991). Alvaro Cunqueiro e Merlín e familia, Vigo: Galaxia, col. Agora. Morán Fraga, C. C. (1990). O mundo narrativo de Alvaro Cunqueiro, A Corunha: Associçom Galega da Língua. Nogueira Pereira, María Xesús (2009). Soñadores e familia. Os personaxes na narrativa de Álvaro Cunqueiro. Santa Comba, TresCtres. Tarrío, A. (1989). Álvaro Cunqueiro ou os disfraces da melancolía. Vigo: Galaxia.
Tema 4. A POESÍA GALEGA ACTUAL Obxectivos: Coñecer a evolución da literatura galega até os nosos días, principalmente do xénero poético Comprender as claves do sistema literario actual Coñecer os principais autores, correntes e textos poéticos deste período Epígrafes: 4.1. A evolución da poesía galega de 1975 a hoxe 4.2. Propostas de periodización 4.2. Principais figuras e tendencias Materiais de traballo: Escolma de textos (dispoñíbel na plataforma virtual) Bibliografía complementaria: Cochón, Iris (2000). A década poética dos noventa: continuidade e mudanza. En Anxo Tarrío (coord.), Literatura. A Coruña: Hércules de Ediciones, vol., 4, A literatura desde 1936 ata hoxe. Poesía e teatro, 356-417. González, Helena (2005). Elas e o paraugas totalizador. Escritoras, xénero e nación. Vigo: Xerais. Nogueira, María Xesús (1997). Poesía galega dos oitenta. Boletín Galego de Literatura 18. Nogueira, María Xesús (2000). Poesía de fin de milenio. Os anos oitenta. En Anxo Tarrío (coord.), Literatura. A Coruña: Hércules de Ediciones, vol., 4, A literatura desde 1936 ata hoxe. Poesía e teatro, 289-363.. Nogueira, María Xesús (2003). A poesía galega actual. Algunhas notas necesariamente provisorias para un estado da cuestión. Madrygal, 2003, 85-97. Rodríguez Gómez, Luciano (1986). Prólogo a Desde a palabra doce voces. Nova poesía galega. Barcelona: Sotelo Blanco. Bibliografía xeral: Blanco, Carmen (1991). Literatura galega da muller, Vigo: Edicións Xerais de Galicia, 1991. Carballo Calero, Ricardo (1981). Historia da literatura galega contemporánea. Vigo: Editorial Galaxia.
Tarrío Varela, Anxo (1994). Literatura galega. Aportacións a unha historia crítica. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. (coord.). 2000. Proxecto Galicia. Literatura. Vol. XXXI: Os Séculos Escuros. O século XIX. A Coruña: Hércules de Ediciones. Vilavedra, Dolores. 1999. Historia da literatura galega. Vigo: Editorial Galaxia. VV.AA. 1996. Historia da literatura galega. Vigo: AS-PG/A Nosa Terra.
5. Metodoloxía A profesora distribuirá a través da aula virtual unha antoloxía de textos para o traballo na clase. A súa lectura é obrigatoria. As clases expositivas estarán dedicadas á explicación de contidos fundamentais da materia. Apoiaranse en lecturas de textos e presentacións en powerpoint. As sesións de seminario dedicaranse á discusión e análise de textos de diverso tipo (creación, paratextos, estudos críticos, recensións...), e a pequenas exposicións levadas a cabo polo alumnado. As titorías programadas teñen carácter obrigatorio e dedicaranse a facer un seguimento do alumnado con especial atención ás actividades que están a realizar. As actividades consistirán na elaboración de temas, comentarios de texto e pequenas investigacións sempre dirixidas. Distribuiranse a través plataforma virtual e deberanse entregar por correo electrónico nun calendario que se dará a coñecer no seu momento. Cada estudante deberá presentar unha vez rematadas as clases un cartafol coas actividades realizadas, logo de lles incorporar as correccións feitas pola profesora. O plaxio total ou parcial de calquera fonte será penalizado coa descualificación da actividade. A comezo de cada tema a profesora distribuirá un guión con recomendacións bibliográficas e outros materiais. Nel irán especificadas as actividades programadas para o curso. 6. Distribución da carga ECTS: TIPO DE SESIÓNS HORAS presenciais EXPOSITIVAS 24 INTERACTIVAS 24 TITORÍA 6 AVALIACIÓN 4 OUTRAS ACTIVIDADES 2 non presenciais TRABALLO DIRIXIDO 40 (sesións virtuais) TRABALLO AUTÓNOMO 50 TOTAIS 150
Cronograma: DÍAS TEMAS ACTIVIDADE PRESENCIAL 10 e 12 de TEMA 1 Presentación da setembro materia Entrega de guías Introdución ao estudo da literatura galega 17 de setembro a 10 de outubro 15 de outubro a 12 de novembro 14 de novembro a 12 de decembro TEMA 2 TEMA 3 17 e 19 de decembro ----------- contemporánea O Rexurdimento da Literatura Galega e a figura de Rosalía de Castro A narrativa galega de posguerra. Álvaro Cunqueiro e Merlín e familia ACTIVIDADE VIRTUAL ----------------------------- SESIÓNS VIRTUAiS: 26/09 [ACTIVIDADE Nº 1] 10/10 [ACTIVIDADE Nº 2] SESIÓNS VIRTUAIS: 24/10 [ACTIVIDADE Nº 3] 12/11 [ACTIVIDADE Nº 4] TEMA 4 A poesía galega actual SESIÓNS VIRTUAIS: 21/11 [ACTIVIDADE Nº 5] 5/12 [ACTIVIDADE Nº 6] Repaso, aclaración de dúbidas e preparación de exame ------------------------------------- 1ª opción 10/01/2013, 16.00 aula 16 2ª opción 01/07/2013, 18.00 aula 14 7. Avaliación A avaliación levarase a cabo de maneira continua conforme o sistema que se detalla a continuación: 1. Seguimento da asistencia e da participación do alumnado nas sesións de clase. Suporá un 10 % da tota final. 2. Seguimento das actividades propostas a través da aula virtual (plataforma Blackboard). Suporá un 30% da nota final. 3. Realización dunha proba escrita. Suporá un 60% da nota final. Na convocatoria da 2ª opción (XULLO) a avaliación levarase a cabo unicamente mediante un exame.