PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DO MÓDULO: DIDÁCTICA DA EDUCACIÓN INFANTIL

Transcripción

1 PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DO MÓDULO: DIDÁCTICA DA EDUCACIÓN INFANTIL 1º CURSO do C.S. EDUCACIÓN INFANTIL IES A XUNQUEIRA I Departamento de Servizos Socioculturais e á Comunidade Curso

2 1. CONCRECIÓN DO CURRÍCULO EN RELACIÓN Á SÚA ADECUACIÓN ÁS CARACTERÍSTICAS DO ÁMBITO PRODUTIVO 1.1 Perfil profesional Este deseño curricular corresponde ao módulo profesional Didáctica da Educación Infantil do 1º curso do Ciclo Superior en EDUCACIÓN INFANTIL, pertencente a Familia Profesional SERVIZOS SOCIOCULTURAIS E Á COMUNIDADE, cunha duración de horas, impartido no IES XUNQUEIRA I, en Pontevedra. A competencia xeral do título de Técnico Superior en Educación infantil consiste en deseñar, pór en práctica e avaliar programas educativos de atención á infancia no primeiro ciclo de educación infantil no ámbito formal, consonte a proposta pedagóxica elaborada por un mestre ou unha mestra coa especialización en educación infantil ou título de grao equivalente, e en toda a etapa no ámbito non formal, xerando contornos seguros e en colaboración con profesionais e coas familias. As competencias profesionais, persoais e sociais deste título son as que se relacionan a continuación: a) Programar a intervención educativa e de atención social á infancia a partir das directrices do programa da institución e das características individuais, do grupo e do contexto. b) Organizar os recursos para o desenvolvemento da actividade respondendo ás necesidades e ás características dos nenos e das nenas. c) Desenvolver as actividades programadas empregando as estratexias metodolóxicas e os recursos apropiados, e creando un clima de confianza. d) Deseñar e aplicar estratexias de actuación coas familias, no marco das finalidades e os procedementos da institución, para mellorar o proceso de intervención. e) Responder ás necesidades dos cativos e das cativas, así como das familias que requiran a participación de profesionais ou servizos, utilizando os recursos e os procedementos axeitados. f) Actuar ante continxencias relativas ás persoas, aos recursos ou ao medio, transmitindo seguridade e confianza, e aplicando, de ser o caso, os protocolos de actuación establecidos. g) Avaliar o proceso de intervención e os resultados obtidos, elaborar e xestionar a documentación asociada ao proceso, e transmitir a información co fin de mellorar a calidade do servizo. 2

3 h) Manter actualizados os coñecementos científicos e técnicos relativos á propia actividade profesional, utilizando os recursos existentes para a aprendizaxe ao longo da vida. i) Actuar con autonomía e iniciativa no deseño e na realización de actividades, con respecto polas liñas pedagóxicas e de actuación da institución en que se desenvolva a actividade. j) Manter relacións fluídas cos nenos e as nenas, coas súas familias, cos membros do seu grupo e con outro persoal profesional, amosando habilidades sociais e capacidade de xestión da diversidade cultural, e achegar solucións para os conflitos que se presenten. k) Xerar contornos seguros, respectando a normativa e os protocolos de seguridade na planificación e no desenvolvemento das actividades. l) Exercer os dereitos e cumprir as obrigas que deriven das relacións laborais, consonte o establecido na lexislación. m) Xestionar a propia carreira profesional, analizando oportunidades de emprego, autoemprego e aprendizaxe. n) Crear e xestionar unha pequena empresa, realizando o estudo da viabilidade de produtos, de planificación da produción e de comercialización. o) Participar na vida económica, social e cultural cunha actitude crítica e de responsabilidade. As cualificacións profesionais completas incluídas no título é a seguinte: SSC322_3 (Real decreto 1368/2007, do 19 de outubro), que abrangue as seguintes unidades de competencia: o UC1027_3: establecer e manter relacións fluídas coa comunidade educativa e coordinarse coas familias, co equipo educativo e con outros profesionais. o UC1028_3: programar, organizar, realizar e avaliar procesos de intervención educativa de centro e de grupo de cativos e cativas. o UC1029_3: desenvolver programas de adquisición e adestramento en hábitos de autonomía e saúde, e programas de intervención en situacións de risco. o UC1030_3: promover e pór en práctica situacións de xogo como eixe da actividade e do desenvolvemento infantil. o UC1031_3: desenvolver os recursos expresivos e comunicativos do neno e da nena como medio de crecemento persoal e social. 3

4 o UC1032_3: desenvolver accións para favorecer a exploración do contorno a través do contacto cos obxectos, e as relacións do cativo e da cativa cos seus iguais e coas persoas adultas. o UC1033_3: definir, secuenciar e avaliar aprendizaxes, interpretadas no contexto do desenvolvemento infantil de cero a seis anos. 1.2 Relación co sector produtivo Todos os contidos e actividades de ensino- aprendizaxe especificados do deseño curricular van encamiñados a que os alumnos/as, futuros técnicos en Educación Infantil, obteñan a cualificación profesional no campo da actividade produtiva na prestación de servizos de atención a infancia principalmente desenvolta nos seguintes ámbitos do mercado: o Educador ou educadora infantil en primeiro ciclo de educación infantil, sempre baixo a supervisión dun mestre ou dunha mestra, en institucións públicas e privadas. o Educador ou educadora en institucións ou en programas específicos de traballo con menores (de cero a seis anos) en situación de risco social, ou en medios de apoio familiar, seguindo as directrices doutros profesionais. o Educador ou educadora en programas ou actividades de lecer e tempo libre infantil con menores de cero a seis anos: ludotecas, casas de cultura, bibliotecas, centros educativos, centros de lecer, granxas escola, etc 4

5 2. DESENVOLVEMENTO DO MÓDULO E RELACIÓN DE UNIDADES DIDÁCTICAS A presente programación didáctica realízase tomando como referencia o contido nos Decretos 226/2008 (que desenvolve o Real decreto 1394/2007), e o 38/2010, que establece o título de técnico superior en educación infantil e as súas correspondentes ensinanzas mínimas O Decreto 226/2008 divide os contidos en 6 bloques de traballo, que se corresponden coas seguintes unidades didácticas: A continuación detállanse estas unidades didácticas mediante as que se desenvolverán os contidos, de cara a acadar os obxectivos propostos. Tal e como se recolle no DOG 12 xullo de 2010, en cada unha delas se indican os obxectivos, resultados da aprendizaxe, contidos, criterios de avaliación, así como as actividades de ensino-aprendizaxe e avaliación. En relación ás actividades, cabe destacar o carácter flexible da programación, podendo estas ser modificadas en función de factores como as características do alumnado. A xustificación de como e por que se realizan ven determinada pola metodoloxía escollida para o desenvolvemento da programación. UNIDADE 1: ANÁLISE DO CONTEXTO DA INTERVENCIÓN EDUCATIVA 1. Resultados da aprendizaxe e criterios de avaliación asociados Resultados da aprendizaxe: Contextualiza a intervención educativa en relación co marco lexislativo e os fins da institución Criterios de avaliación: Identificouse a información sobre o contorno social, económico e cultural que é útil para a intervención. Utilizáronse novas tecnoloxías como fonte de información e valorouse o seu uso. Amosouse iniciativa e disposición ante novas situacións da profesión. Analizouse lexislación autonómica, estatal, europea relacionada cos servizos educativos de infancia Analizouse a lexislación sobre normalización lingüística. Identificáronse propostas de educación infantil propias da realidade galega. 5

6 Comparáronse os tipos de centros e programas de educación formal e non formal. Definíronse as características, os obxectivos, a organización e o tipo de funcionamento dunha escola infantil. Describíronse as características, os obxectivos, a organización e o tipo de funcionamento dunha institución de educación non formal. Valorouse a actividade profesional das persoas coa titulación de técnico de educación infantil no contexto da intervención educativa. 2. Obxectivos específicos - Identificar a infancia como etapa diferenciada e con características propias do desenvolvemento humano - Comprender a evolución do concepto de infancia ao longo da historia - Analizar a lexislación específica en materia de infancia - Valorar as novas tecnoloxías como fonte de información Analizar o marco lexislativo específico da infancia nos contextos europeo, estatal e autonómico - Coñecer o marco lexislativo específico dos servizos de atención á infancia no ámbito formal e non formal - Valorar as novas tecnoloxías como fonte de información - Identificar a situación sociolingüística e lexislación específica relacionada en Galicia - Identificar institucións de atención á infancia formais e informais - Describir as escolas infantís na actualidade (modelos, funcións, características) - Examinar as propostas de educación infantil para o medio rural - Analizar as características da intervención educativa en contornos bilingües - Identificar o perfil profesional do Técnico en Educación Infantil - Recoñecer os campos e ámbitos de actuación do técnico en educación infantil - Describir as funcións do técnico superior en educación infantil 3. Contidos - Concepto de infancia - A infancia: historia - Valoración das novas tecnoloxías como fonte de información - A infancia: lexislación específica 6

7 - Análise da lexislación europea, estatal e autonómica de servizos de atención á infancia no ámbito formal e non formal - Lexislación específica e situación sociolingüística de Galicia - Valoración da importancia e repercusión da lexislación sobre o benestar da infancia - Valoración das novas tecnoloxías como fonte de información - Institucións formais e non formais de atención á infancia: tipos, modelos, funcións e características - Escola infantil: modelos, funcións e características - Análise de propostas de educación infantil para o medio rural - Intervención educativa en contornos bilingües - Interese polos diferentes modelos educativos existentes - Actitude positiva ante a diversidade de propostas educativas existentes para a educación infantil - Perfil do técnico superior en educación infantil - Papel do persoal coa titulación de técnico superior en educación infantil na intervención educativa 4. Recursos materiais e didácticos - Materiais: funxibles (cartolinas, folios, cores,...), - Recursos audiovisuais: reproductor de CD, ordenadores con conexión a internet, canón de vídeo, portátiles, canón de proxección,... - Espazos: aula de clase, aula taller, biblioteca do centro, aula de informática do centro - Humanos: docente, alumnado - Didácticos: recortes de prensa, artigos, documentais, blog de aula Actividades Crear un blog de aula como instrumento de traballo e comunicación Recoller e analizar citas en prensa que falen da infancia, usándoas como punto de partida dun debate dos estereotipos sobre a infancia. Búsqueda e análise de información en prensa sobre o Día Internacional dos Dereitos do Neno Recoller noticias de prensa que teñan relación cos dereitos dos nenos e nenas e contrastala cos dereitos estudados Analizar a situación sociolingüística de Galicia a través dun artigo facilitado pola docente Analizar e comparar a situación da educación infantil en Galicia, España e os países do contorno 7

8 Investigar as modalidades de educación infantil existentes no contorno (mapa de recursos? Xornadas sobre modalidades de educación infantil (con eles participando na elaboración, como medio para aprender programación) Sobre un papel de estraza, debuxar ao/á educador/a ideal, intentando especificar polo miúdo as características deste/a Debater a importancia que as actitudes e aptitudes do/a educador/a infantil no traballo cos cativos e cativas Visionado e traballo sobre a película "Hoxe comeza todo", de B. Travernier 6. Avaliación Recoller nun cadro cronolóxico comparativo cómo foi cambiando a situación da infancia ao longo da historia Entrega dun dossier coas conclusións individuais sobre os aspectos traballados Realizar un mural-resumo que recolla a cronoloxía e contidos básicos da principal lexislación europea, estatal e autonómica sobre a infancia Elaboración por grupos de cadros-resumo sobre as principais leis a partir de esquemas proporcinados pola docente Realizar un cadro resumo coas diferentes modalidades de educación infantil, idades as que van dirixidas e principais características de cada unha Realizar un decálogo coas actitudes ideais para a práctica educativa de 0 a 3 anos UNIDADE 2: DETERMINACIÓN DE ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS 1. Resultados da aprendizaxe e criterios de avaliación asociados - Resultados da aprendizaxe: Determina as estratexias metodolóxicas que se deben aplicar consonte os modelos psicopedagóxicos - Criterios de avaliación asociados: Identificáronse os modelos didácticos específicos da educación infantil. Interpretáronse os fundamentos dos modelos de atención á infancia. Valorouse a participación nas actividades en equipo, o contraste de opinións e o intercambio de experiencias. Identificáronse os modelos didácticos específicos da educación infantil. Analizáronse os principios psicopedagóxicos dos modelos máis recentes en relación coa educación formal de educación infantil. 8

9 Comparáronse experiencias educativas salientables para definir a propia intervención educativa. Valorouse a participación nas actividades en equipo, o contraste de opinións e o intercambio de experiencias. 2. Obxectivos específicos - Identificar os elementos do proceso de ensino e aprendizaxe - Explicar os modelos e teorías sobre o proceso de ensino e aprendizaxe - Comparar os modelos didácticos específicos de educación infantil - Deducir e explicar os principios psicopedagóxicos que sustentan os modelos máis recentes de educación infantil - Definir as características e modelos subxacentes de diversas experiencias educativas en nenos e nenas de 0 a 6 anos 3. Contidos - Achegas históricas que definen o proceso de ensino e aprendizaxe - Modelos didácticos específicos de educación infantil - Valoración positiva das achegas históricas á educación infantil - Análise dos principios psicopedagóxicos que sustentan os modelos máis recentes de educación infantil - Comparación de diversas experiencias educativas en nenos e nenas de 0 a 6 anos 4. Recursos materiais e didácticos - Materiais: funxibles (cartolinas, folios, cores,...), - Recursos audiovisuais: reproductor de CD, ordenadores con conexión a internet, canón de vídeo, portátiles, canón de proxección,... - Espazos: aula de clase, aula taller, biblioteca do centro, aula de informática do centro - Humanos: docente, alumnado - Didácticos: recortes de prensa, artigos, documentais, blog de aula Actividades Desenvolver un esquema comparativo coas achegas dos precursores e primeiros pedagogos á educación infantil Realizar a lectura, análise e comentario dalgún artigo dos pedagogos da Nova Escola Comparar de xeito crítico os diferentes materiais aportados polos diferentes autores estudados á educación infantil Buscar e recompliar material relativo a diferentes experiencias educativas Elaborar diferentes estratexias educativas de acordo cos principios psicopedagóxicos 9

10 6. Avaliación Describir unha escola infantil representativa dos autores máis importantes traballados ao longo da unidade de traballo Realizar un esquema que recolla os principios psicopedagóxicos de intervención de 0 a 3 anos UNIDADE 3: DESEÑO DA INTERVENCIÓN EDUCATIVA 1. Resultados da aprendizaxe e criterios de avaliación asociados - Resultados da aprendizaxe: Determina os obxectivos da intervención educativa en relación cos niveis de planificación, os elementos que a compoñen e os criterios de formulación, nos ámbitos formais e non formais. - Criterios de avaliación Identificáronse os elementos dun currículo. Identificáronse os elementos dun proxecto de intervención educativa non formal. Analizáronse os elementos do currículo de educación infantil. Describíronse as bases en que se apoia o currículo da educación Infantil. Identificáronse os niveis de concreción curricular. Identificáronse os niveis de planificación dunha actividade de educación non formal: plan, programa e proxecto. Comparáronse documentos de planificación de tipos de institución nos ámbitos formal e non formal. Seleccionáronse obxectivos e contidos partindo do marco curricular, do plan ou do programa, así como das características dos cativos e das cativas, para conseguir o desenvolvemento das súas capacidades individuais. Valorouse a importancia da planificación no proceso de intervención educativa. Identificáronse os modelos didácticos específicos da educación infantil. Seleccionáronse criterios metodolóxicos conforme os obxectivos da institución, o marco curricular, e as necesidades e os intereses dos cativos e das cativas. Deseñáronse as adaptacións curriculares tendo en conta as recomendacións das entidades e do persoal profesional implicado, así como a información obtida. 2. Obxectivos: 10

11 - Analizar os principios e valores nos que se basea o currículo. - Identificar e interpretar os diferentes elementos curriculares desta Etapa. - Familiarizarse cós principais conceptos curriculares. - Empregar de xeito comprensivo e autónomo o decreto curricular. - Analizar os niveis de concreción do currículo da Educación Infantil. - Valorar a importancia do deseño curricular base e as súas repercusións na práctica educativa. - Comprender a importancia de que as institucións educativas expresen por escrito as súas propostas. - Identificar os principais documentos dun centro educativo. - Diferenciar os elementos que comprenden o Proxecto Educativo e o Proxecto Curricular. (proposta pedagóxica?) - Valorar a necesidade da programación na Educación Infantil, e a súa relación cós diferentes niveis de concreción curricular. - Valorar o traballo en equipo como esencial para o educador infantil - Analizar o proceso e niveis de planificación no ámbito non formal - Identificar os elementos distintivos do plan, programa e proxecto - Analizar de forma comparada accións planificadas dirixidas á infancia nos ámbitos formal e non formal - Conceptualizar o reforzo pedagóxico ó longo da historia - Analizar a lexislación específica sobre a atención á diversidade educativa na Educación Infantil - Tomar consciencia da importancia de elaborar propostas educativas axeitadas ante as necesidades educativas especiais - Amosar sensibilidade polo tratamento diferenciado que require todo o alumnado en función das súas necesidades 3. Contidos - O currículo: fontes, tipos e elementos que o compoñen - Niveis de concreción do currículo - O curriculo en educación infantil - Utilización do currículo para a elaboración de unidades didácticas - Valoración da importancia do currículo de cara á organización e planificación da práctica da Educación Infantil - Proxecto Educativo de Centro: compoñentes e funcións - Outros documentos organizativos - Valoración da importancia dos documentos do centro de cara á organización da práctica educativa 11

12 - Análise e identificación dos elementos que compoñen un proxecto educativo e unha proposta pedagóxica - Valoración da participación do traballo en equipo - Niveis de planificación no ámbito non formal: plan, programa e proxecto - Comparación entre documentos de planificación de institucións formais e non formais - A colaboración do contorno educativo na planificación - Tratamento da diversidade: características e evolución. -Niveis de integración: normativa legal. - Adaptacións curriculares: Documento de Adaptacións Curriculares Individualizadas. - Organismos de apoio á atención á diversidade. -Papel do educador/a cos nenos/as con necesidades educativas especiais. -Atención á diversidade nas intervencións educativas - Valoración da importancia de deseñar propostas educativas axeitadas ante as necesidades educativas especiais - Sensibilidade ante as diferenzas existentes nos cativos e as cativas - Análise das posibilidades na intervención con alumnado con necesidades específicas de apoio educativo 4. Recursos materiais e didácticos - Materiais: funxibles (cartolinas, folios, cores,...), - Recursos audiovisuais: reproductor de CD, ordenadores con conexión a internet, canón de vídeo, portátiles, canón de proxección,... - Espazos: aula de clase, aula taller, biblioteca do centro, aula de informática do centro - Humanos: docente, alumnado - Didácticos: recortes de prensa, artigos, documentais, blog de aula Actividades Analizar as diferentes áreas do currículo de educación Infantil Analizar as capacidades recollidas no currículo de educación infantil Reformular obxectivos do currículo e adaptalos ás diferentes idades dos cativos e cativas Elixir contidos das tres áreas do currículo e adaptalos ás diferentes idades dos nenos e nenas Recopilar e analizar diferentes documentos de centros educativos Analizar a normativa legal sobre a integración na escola de nenos/as con necesidades educativas. Identificar e analizar diversos documentos de Adaptacións Curriculares Individualizadas de nenos/as dunha escola infantil 12

13 6. Avaliación Usando os coñecementos sobre o desenvolvemento infantil traballados noutros módulos e tendo lidos os contidos das diferentes áreas, seleccionar os prioritarios nos primeiros anos de vida e outros ao final do primeiro ciclo. Elaborar en grupo un esbozo de Proxecto Curricular para un centro imaxinario. Planificar a intervención educativa axeitada para diferentes supostos prácticos propostos UNIDADE 4: PLANIFICACIÓN DE ESPAZOS, TEMPOS E RECURSOS NA INTERVENCIÓN EDUCATIVA 1. Resultados da aprendizaxe e criterios de avaliación - Resultados da aprendizaxe Determina e organiza os recursos materiais e persoais, os espazos e os tempos, consonte á normativa legal e aplicando criterios pedagóxicos na intervención educativa na infancia. - Criterios de avaliación Identificáronse os materiais didácticos, os espazos e os tempos de acordo coa intervención educativa. Describiuse a normativa que regula o uso de espazos, recursos e tempos no ámbito formal e non formal, segundo o marco autonómico e estatal. Definiuse a organización do tempo e do espazo como recurso didáctico. Recoñeceuse e valorouse a necesidade de organizar as tarefas. Analizáronse os modelos de agrupamento de acordo co número de participantes, a idade, a metodoloxía e a programación prevista. Analizáronse os espazos, os materiais didácticos e a moblaxe, e comprobouse o cumprimento das normas de seguridade e hixiene, así como as condicións de accesibilidade. Seleccionáronse materiais didácticos e didáctico-interactivos acaídos para os obxectivos, os contidos e os criterios metodolóxicos. Establecéronse os espazos, os materiais, os recursos humanos e os tempos tendo en conta a idade, o número de nenos e nenas e, de ser o caso, as necesidades educativas especiais. Responsabilizouse da importancia de xerar contornos seguros. 2. Obxectivos 13

14 Identificar as principais orientacións didácticas axeitadas a cada un dos ciclos de Educación Infantil. Valorar a importancia dos principios metodolóxicos da educación infantil aplicados á práctica diaria. Valorar a organización espacial, temporal e do material dun centro, como elementos fundamentais no traballo coa infancia. Coñecer a normativa de seguridade nos espazos e recursos dedicados á atención á infancia, e a normativa reguladora do uso de espazos, recursos e tempos na intervención formal. Identificar os materiais didácticos e as súas características, tipoloxía, clasificación, organización e distribución Aplicar a lexislación específica sobre os materiais, organización temporal e espazos escolares na Educación Infantil Analizar os recursos didácticos nunha escola infantil Organizar axeitadamente os recursos materiais dunha escola infantil Organizar o espacio dunha escola infantil Amosar sensibilidade respecto á xeración de contornos seguros e accesibles 3. Contidos Materiais didácticos, espazos e tempos Normativa reguladora do uso de espazos, recursos e tempos na intervención formal e non formal Normativa de seguridade nos espazos e recursos dedicados á atención á infancia Selección de materiais consonte á planificación da intervención educativa Recursos didácticos: organización espacial e temporal Asignación de espazos, tempos e recursos (materiais e persoais), conforme á planificación da intervención educativa Accesibilidade aos espazos Sensibilización respecto á xeración de contornos seguros - Os principios metodolóxicos na educación infantil - Os recursos materiais e persoais na educación infantil - Asignación de recursos na planificación da intervención educativa - Responsabilidade de cara á selección e asignación de recursos na práctica educativa 4. Recursos materiais e didácticos - Materiais: funxibles (cartolinas, folios, cores,...), 14

15 - Recursos audiovisuais: reproductor de CD, ordenadores con conexión a internet, canón de vídeo, portátiles, canón de proxección,... - Espazos: aula de clase, aula taller, biblioteca do centro, aula de informática do centro - Humanos: docente, alumnado - Didácticos: recortes de prensa, artigos, documentais, blog de aula Actividades - Planificar rincóns e talleres axeitados ás necesidades e idade dos nenos/as. - Organizar centros de interese partindo dos intereses dos nenos/as de 3-6 anos. - Realizar diferentes horarios para unha xornada escolar. - Visita a unha escola municipal 6. Avaliación - Deseñar distintos plans dunha escola infantil nos que figuren os espazos interiores, exteriores e as salas para un grupo de idade determinado, cos recursos correspondentes UNIDADE 5: ORGANIZACIÓN DA POSTA EN PRÁCTICA DE ACTIVIDADES DE EDUCACIÓN FORMAL E NON FORMAL 1. Resultados da aprendizaxe e criterios de avaliación Resultados da aprendizaxe Planifica as actividades de educación formal e non formal en relación cos obxectivos da programación e coas características dos cativos e das cativas Criterios de avaliación Relacionáronse as actividades cos obxectivos, os contidos, a metodoloxía e as necesidades individuais dos cativos e das cativas. Integráronse os temas transversais nas actividades programadas. Deseñáronse actividades para o tratamento da atención á diversidade e a compensación de desigualdades sociais. Identificáronse dificultades e propuxéronse solucións viables. Elaboráronse adaptacións curriculares en función das características individuais e das necesidades específicas de apoio educativo aos grupos destinatarios. Analizáronse adaptacións curriculares en relación a supostos de necesidades educativas especiais permanentes ou temporais. 15

16 Valorouse a coherencia da planificación das actividades de educación formal e non formal respecto aos obxectivos da programación. 2. Obxectivos Deseñar actividades de educación infantil formal e non formal Desenvolver actividades de educación infantil Deseñar actividades que traballen a necesidades específicas de apoio educativo Analizar actividades de atención á diversidade e adaptacións curriculares Deseño de actividades de atención á diversidade e adaptacións curriculares Recoñecer o currículo oculto na práctica da educación infantil Distinguir as características diferenciais dunha programación de aula. Analizar e valorar cada un dos elementos para realizar unha programación e a necesidade de relación entre os mesmos. Deseñar actividades e relacionalas coas capacidades que se pretende desenvolver Elaborar programacións tendo en conta as características dos/as nenos/as, os obxectivos, os recursos e medios dispoñibles. Valorar a programación de actividades como instrumento útil para a práctica educativa. 3. Contidos Transversalidade na educación infantil Identificación do currículo oculto na práctica da educación infantil Deseño de actividades que traten a atención á diversidade e a compensación de desigualdades sociais Análise e deseño de adaptacións curriculares Posta en práctica de actividades formais e non formais Valoración da coherencia da posta en práctica de actividades formais e non formais A programación e os seus elementos - Elaboración de unidades didácticas - Deseño de programacións de aula para nenos de 0 a 3 anos 4. Recursos materiais e didácticos - Materiais: funxibles (cartolinas, folios, cores,...), - Recursos audiovisuais: reproductor de CD, ordenadores con conexión a internet, canón de vídeo, portátiles, canón de proxección,... - Espazos: aula de clase, aula taller, biblioteca do centro, aula de informática do centro 16

17 - Humanos: docente, alumnado - Didácticos: recortes de prensa, artigos, documentais, blog de aula Actividades - Deseño de actividades de educación infantil - Supostos prácticos: elaboración de adaptacións para actividades en función de diferentes necesidades propostas - Realizar un resumo cos principios a ter en conta á hora de comezar unha programación - Recompilar e analizar diferentes programacións anuais da etapa de educación infantil - Elaborar unha lista de criterios para a realización dunha proposta de actividades equilibrada. 6. Avaliación - Desenvolver unidades didácticas para diferentes idades e diferentes momentos educativos UNIDADE 6: DESEÑO DA AVALIACIÓN DO PROCESO DE INTERVENCIÓN 1. Resultados da aprendizaxe e criterios de avaliación Resultado da aprendizaxe Deseña a avaliación dos procesos de intervención e argumenta a selección do modelo, as estratexias, as técnicas e os instrumentos utilizados. Criterios de avaliación Identificáronse os modelos de avaliación. Definíronse as estratexias e as técnicas de avaliación, tendo en conta planificación e os momentos da intervención. Seleccionáronse as estratexias e as técnicas de avaliación en varios momentos ao longo do proceso de intervención. Deseñáronse as actividades de avaliación tendo en conta os criterios e o procedementos establecidos dentro do marco curricular, no caso da educación formal, e do plan ou programa, no caso da educación non formal. Establecéronse indicadores de avaliación en varios momentos do proceso de intervención, para valorar a adecuación dos obxectivos e dos criterios metodolóxicos, a selección e a secuencia dos contidos e das actividades, así 17

18 como a funcionalidade e a adecuación dos espazos e dos materiais empregados. Valorouse a importancia da avaliación en cada momento do proceso Valorouse a importancia de manter unha actitude permanente de mellora na eficacia e na calidade do servizo. Identificáronse os recursos para a formación permanente do persoal educador. 2. Obxectivos Analizar os principais momentos e características da avaliación na Educación Infantil. Identificar e aplicar correctamente os distintos instrumentos da avaliación. Deseñar diferentes instrumentos de observación directa e indirecta. Valorar a importancia dunha avaliación axeitada, tanto no comezo, no transcurso e no final do proceso de ensino-aprendizaxe dos nenos/as na escola infantil. Recoñecer a importancia da reciclaxe e a formación continua para a mellora da calidade no ensino infantil 3. Contidos - Lexislación específica sobre avaliación na educación infantil -Avaliación: modelos, técnicas e instrumentos - Selección e elaboración de instrumentos - A observación: tipos e instrumentos - Indicadores de avaliación - Deseño e utilización de diferentes modelos de informes de comunicación cos pais e nais dos cativos e cativas - Toma de conciencia da necesidade e a importancia de avaliar o proceso de intervención en educación infantil - Elaboración de memorias e informes - Interpretación da información obtida dos procesos de avaliación - Xestión da calidades en centros educativos - Recoñecemento da necesidade de avaliar o proceso de intervención educativa - Predisposición á autocrítica e á autoavaliación - Actualización permanente. Recursos 4. Recursos materiais e didácticos - Materiais: funxibles (cartolinas, folios, cores,...), 18

19 - Recursos audiovisuais: reproductor de CD, ordenadores con conexión a internet, canón de vídeo, portátiles, canón de proxección,... - Espazos: aula de clase, aula taller, biblioteca do centro, aula de informática do centro - Humanos: docente, alumnado - Didácticos: recortes de prensa, artigos, documentais, blog de aula Actividades - Lectura e resumo do Decreto que regula a avaliación en Educación Infantil. - Deseñar instrumentos de avaliación axeitados a diferentes situacións propostas. - Buscar e analizar algún informe de avaliación dun neno/a, e propor a intervención educativa oportuna. - Elaborar unha lista de criterios de avaliación para nenos/as de 0-3 anos. - Realizar unha observación e escribir conclusións sobre o observado - Busca de recursos de formación do profesorado no contorno e en internet 6. Avaliación - Elaborar unha lista de criterios de avaliación para nenos/as de 0-3 anos. 3. CONTIDOS MÍNIMOS PARA ACADAR UNHA AVALIACIÓN POSITIVA NO MÓDULO Recoñecer as principais orientacións pedagóxicas na historia da Educación Infantil, relacionando ós diferentes autores coas súas aportacións fundamentais. Analizar a lexislación estatal e autonómica relativa á educación infantil e a súa evolución ó longo do tempo. Saber diferenciar as teorías psicolóxicas sobre o proceso de ensinoaprendizaxe e a súa aplicación na educación infantil. Identificar os elementos do currículo. Distinguir os niveis de concreción curricular e os seus elementos. Analizar o Proxecto Educativo dunha escola infantil, a partir dun suposto práctico. 19

20 Elaborar sinais de identidade e obxectivos de centro para unha escola infantil, a partir de un suposto práctico. Secuenciar obxectivos e contidos para diferentes tramos de idade. Deseñar rincóns e talleres axeitados ás idades dos nenos/as. Realizar unidades didácticas para nenos/as de 0-3 anos. Planificar a organización espacial e temporal para un grupo concreto de nenos/as de educación infantil segundos principios pedagóxicos explicados. Confeccionar instrumentos de observación directa e indirecta para obter información dos nenos/as e das súas familias 4. RECURSOS O espazo da aula.- organizarase dun xeito flexible para facilitar as distintas formas de agrupamento e en concordancia coas necesidades das actividades que se desenvolvan. Tamén se utilizarán outros espazos do centro educativo como poden ser a biblioteca, a aula de informática, o salón de usos múltiples, os espazos de esparcimento, etc. Puntualmente poderanse utilizar outros espazos do contorno inmediato para realizar algunha actividade educativa. Os materiais didácticos.- - Recursos bibliográficos.- artigos de revista ou prensa, dossieres de información, libros relacionados co módulo, programas e proxectos de organizacións e institucións, etc. - Recursos audiovisuais.- soportes como os reproductores de DVD, televisión, vídeo, reprodutores de audio, grabadoras, retroproxector de transparencias, etc.,ata produtos concretos como películas sobre temáticas afíns ao módulo, disco compacto, documentos grabados, etc. - Recursos informáticos.- utilizaranse como medio para a exposición de contidos, e tamén como recurso para a busca e organización da información. Contarase ademais cun blog de aula. - Recursos expresivos.- como poden ser a elaboración de collages, realización de murais en papel, etc. 20

21 Recursos humanos.- debemos de sinalar que traballaremos coordinadamente co resto do profesorado do ciclo e o mesmo tempo tentaremos realizar actividades con outros profesores/as do Centro. Tamén debemos de considerar os recursos humanos fóra do centro tales como o profesorado das escolas da vila, animadores sociais... que nos axudarán no traballo e desenvolvemento desta materia TEMPORALIZACIÓN O Decreto 226/2008 establece que o módulo de Didáctica da Educación Infantil terá unha duración de 240 horas que se distribúen ao longo dun curso en 288 sesións de 50 minutos cada unha, a razón de 9 sesións semanais. En base ó calendario escolar, no primeiro trimestre impartiranse as unidades didácticas 1 e 2, no segundo a 3,4 e 5, e no terceiro a ORGANIZACIÓN, ESTRATEXIAS E METODOLOXÍA De modo xenérico seguirase a perspectiva constructivista, sendo o docente unha figura que proporciona os medios axeitados para que o alumnado constrúa activamente o seu propio coñecemento. Preténdese que o alumno/a vaia adquirindo progresivamente autonomía a través de prantexarse interrogantes, participando e asumindo responsabilidades e desenvolvendo capacidades para aprender por si mesmo. Os principios metodolóxicos a seguir son: - Alto grao de participación por parte do alumnado, propoñéndoselles actividades que fomenten a elaboración de aprendizaxes - Adaptación ás características do alumnado: nivel de maduración, procedencia do alumnado, idade, características sociopersonais, etc. - Partir dos coñecementos previos, incluíndo non só os coñecementos académicos, senón aqueles que se poideran derivar das súas experiencias na relación co contorno. É un dos principios fundamentais para que se produzan aprendizaxes significativas, é dicir, que alumno/a poida relacionar o que aprende co que xa sabe. Ademais, preténdese que o alumnado perciba a funcionalidade nas aprendizaxes, para poder utilizalas noutros módulos. - Para a atención e superación de necesidades educativas específicas, proporcionaranse axudas persoais ou materiais ao alumnado, para que acaden os obxectivos do módulo. - A autoavaliación do traballo realizado. 21

22 Para a aplicación destes principios, faranse formas de agrupamento do alumnado flexibles, en función do contido e actividade a realizar, habendo actividades individuais, en pequeno grupo e en gran grupo. Nos agrupamentos buscarase a heteroxeneidade como factor que incida na integración, na mellora da tarefa, no desenvolvemento da cooperación, etc. Como medio de comunicación entre docente e alumnado, e para a realización de actividades, crearase un blog de aula, compartido con outros módulos do ciclo. 6. TEMAS TRANSVERSAIS O módulo de didáctica é en si mesmo un módulo que aborda como parte do seu contido os temas transversais, por este motivo, os temas transversais forman parte dos contidos específicos que se traballan como parte da materia. No en tanto, convén matizar que para o desenvolvemento do alumnado é interesante incidir máis nos seguintes temas transversais: - Educación para a igualdade: tendo en conta que se trata dun ciclo feminizado e non exento de estereotipos vinculados ao xénero para determinar uns xeitos característicos de conduta. - Educación para a paz: concretamente o traballo debería basearse no desenvolvemento de actividades que incidiran na resolución de conflitos de maneira non violenta. 7. ATENCIÓN AO ALUMNADO CON NECESIDADE ESPECÍFICA DE APOIO EDUCATIVO 1 Se ben é certo que aquí imos contemplar medidas de atención á diversidade xerais dirixidas a todo o alumnado, non podemos esquecer que segundo a lexislación 1 Neste apartado hai que ter en conta que as adaptacións curriculares que se propoñan nunca poden variar os contidos mínimos establecidos no proxecto curricular do ciclo e o alumno/a deberá acadar todos eles para ser avaliado positivamente. Ademais debemos ter en conta non so o alumnado con dificultades que precisa actividades de reforzo, sino tamén o alumnado con altas capacidades que poden precisar actividades de ampliación. 22

23 vixente 2 enténdese que na formación profesional pode existir alumnado que precise unha atención máis específica derivada de situacións de discapacidade ou trastornos de conduta. Para estes casos, a lexislación contempla a flexibilización modular de ciclos formativos, que consiste na autorización para o alumnado poida cursar o ciclo formativo de xeito fragmentado por módulo cunha temporalización distinta da habitual. De forma xeral na materia de didáctica implantaranse conforme ás necesidades detectadas medidas tanto curriculares como organizativas. 8. AVALIACIÓN O modelo de avaliación atende tanto ós logros e adquisicións do alumnado como á reflexión sobre o propio traballo docente. Avaliación do alumnado Avaliación previa: Ao comezo do curso e en cada sesión partirase dunha primeira aproximación ós coñecementos do alumnado sobre a temática, mediante un texto, preguntas abertas ou outros medios co obxectivo de avaliar os coñecementos previos, intereses, baleiros de coñecementos, ideas preconcebidas. Avaliación continuada: Terá en conta o proceso de aprendizaxe seguido pola alumna ou alumno, con carácter continuado e sumativo, que reflicte a súa evolución personal considerando tamén o camiño seguido. Realizaranse actividades de avaliación en cada módulo e recopilativa no final de cada trimestre. A avaliación final: E unha avaliación de remate do módulo que terán que facer as persoas que non acaden os obxectivos mínimos na avaliación continuada. En cada caso, a docente poderá decidir a parte que debe reforzar a alumna/o para superar o módulo. Serán instrumentos de avaliación: Os exames ou probas de contidos teóricos e prácticos. Traballos individuais: reflexivos, de lectura, de busca de información... Traballos grupais, nos que se valora a capacidade de traballo en equipo, participación, comunicación e habilidades sociais de relación. Actitude e participación na aula Traballos voluntarios e outros instrumentos a elixir segundo a temática. 2 Orde do 23 de abril de 2007 pola que se regulan o desenvolvemento dos ciclos formativos de formación profesional, en réxime ordinario e para as persoas adultas, e as probas libres para a obtención dos títulos de técnico e técnico superior. 23

24 O cálculo da nota farase do seguinte modo: Probas obxectivas de carácter individual, nos que se valora o coñecemento da materia. Suporán un 40%. Traballos individuais e grupais nos que se valora a estructura e dominio de contidos, dinámica de traballo e utilización de recursos. Suporán un 40 %. Os traballos valoraranse na escala de 0 a 4, segundo sexan: non entregados, mal, regular, ben, moi ben. A docente comprométese a que o alumnado coñeza a nota que se lles asigna nos traballos Actitudes. Valoraranse puntualidade, a responsabilidade, participación activa, talante de colaboración cos compañeiros e compañeiras, respecto e implicación, a capacidade organizativa. Para o cal se empregan os correspondentes rexistros de observación. Suporán un 20%. Para a superación positiva do módulo é necesaria a cualificación positiva en cada unha das partes sinaladas, sen posibilidade de facer medias se unha delas non está cualificada como apta. Avaliación da práctica docente Farase a través de enquisas trimestrais e peticións de opinión para ir adaptando as actividades e metodoloxía antes de que remate o proceso Sistema extraordinario de avaliación O alumnado que por algún motivo teña perdido o dereito ao sistema de avaliación continua por superar o 10% das faltas de asistencia deberá acollerse ao sistema extraordinario de avaliación, que consistirá en: - Entrega dos traballos solicitados pola docente, que serán comunicados previamente e con tempo suficiente á realización da proba teórica. A cualificación de apto nestes traballos é chave para a realización da proba final. - Realización dunha proba final sobre os contidos teóricos e prácticos do módulo Sistema de recuperación de alumnado pendente En caso de que algunha alumna non sexa avaliada positivamente, decidirase que parte da avaliación debe recuperar. O alumnado realizará unha proba escrita sobre os contidos do módulo de carácter teórico-práctico. E ademais, poderán 24

25 deseñarse actividades de recuperación no período estipulado pola normativa, en base ás necesidades de recuperación detectadas. En Pontevedra, a 17 de setembro de 2010, as docentes Cristina Rodríguez Resino M. Carmen Teijido López 25