Obesidad y tratamento medico den exterior HEADLINES. pulso. 14Pone BISTA riba DIABETES. Sanger dushi. Biba cu incontinencia no ta un berguensa!

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "Obesidad y tratamento medico den exterior HEADLINES. pulso. 14Pone BISTA riba DIABETES. Sanger dushi. Biba cu incontinencia no ta un berguensa!"

Transcripción

1 14Pone BISTA riba DIABETES Aruba, december Edicion 30 pulso HEADLINES 2 Sanger dushi 3 Biba cu incontinencia no ta un berguensa! 4 Obesidad y su retonan pa tratamento medico den exterior Otro exitoso congreso di Stroke Thuisarts.nl Calidad di informacion Cuida Bo Oido 9 Skina di mucha! 11 Bon mira e optometrista tambe por yuda bo! 12receta di Lucy! 13 Noticianan Internacional E ta dushi e Obesidad y tratamento medico den exterior E biaha aki nos ta cuminsa cu un topico sensitivo pa hopi hende: obesidad. Ta cuanto di nos no tin sobrepeso? Tin ora nos no ta para keto con hopi reto sobrepeso of obesidad ta trece cu ne. Nos ta bay conta boso e retonan cu obesidad ta trece cu ne pa loke ta e tarea di AZV ora di manda asegurado pa cuido den exterior. Kisas e ora lo boso por compronde pakico nos di AZV ta conscientisando mas hende pa haci esfuerzo y yuda otro den e lucha contra sobrepeso. Y papiando di yuda otro AZV ta duna bo algun tips unda bo por haya informacion confiabel y con bo por evalua pa bo mes ki ora ta necesario pa bo acudi na bo dokter di cas. Otro topiconan interesante ta e cuido di oido, diabetes, stroke, skina di mucha y mucho mas. Salud!

2 2 3 Biba cu incontinencia no ta un berguensa! door di Annemarie van den Berg, Ryan Rodgers y Dalila Trinidad Sanger dushi door di dr. Sharline Vis Diabetes ta un topico hopi comenta na Aruba. Como dokter di cas mi ta wak hopi pashent diabetico of esnan cu ta core riesgo pa bira diabetico, na consulta. Tur hende na Aruba mester ta consciente cu gran parti di e malesanan cu ta desaroya ta wordo ocaciona door di nos escogencia di manera di biba. Kico nos ta come, con hopi, ki ora, cuanto nos ta move (intensivo of no), cuanto awa nos ta bebe, con hopi nos ta drumi etc. Tur e decisionnan cu nos ta haci diariamente, pa nos y pa nos yiunan, ta influencia nos salud. Tiponan di diabetes Tin tres tipo di diabetes cu ta mas conoci; tipo 1, tipo 2 y diabetes durante embaraso. Diabetes tipo 1 Ta un malesa cronico autoimuun den cual e sistema di defensa di e propio curpa tin un fayo y ta destrui parti di e pancreas. Pancreas ta un klier importante den e curpa. E ta produci normalmente e hormona insulina cu ta importante pa regula metabolismo di sucu den e curpa. Diabetes tipo 1 ta cuminsa mayoria biaha na edad jong, sea bo ta mucha of un adolescente, pero diabetes tipo 1 por bin mas despues den bida tambe. E tratamento ta aplicacion di insulina tur dia pa bida largo. Diabetes tipo 2 Ta mas comun y ta conta pa 90% di tur caso di diabetes. E ta caracterisa pa resistencia di e curpa pa uza su propio insulina, pero tambe pa produccion di menos insulina door di e pancreas. E malesa ta surgi mas cerca hendenen adulto riba 45 aña. Awendia e ta cuminsa tambe na edad mas jong, te hasta cerca mucha y adolescente door di sobrepeso (gordo) y obesidad (gordura mortal). Hopi biaha e malesa ta wordo diagnostica despues di hopi aña di a cana cu un sucu demasiado halto sin sintoma claro. Te hasta e sucu halto por a causa daño caba na e curpa. E tratamento ta encera come saludabel, bebe awa, bahamento di peso, ehercicio y tratamento cu remedinan oral y tin biaha tambe cu insulina. Cu otro palabra, mester trata pa no bira gordo. Como persona bo por check esaki door di midi bo cintura. Mas hancho e ta mas tur e vet cu tin bou di e cuero ta primi riba e organonan vital y asina ta strobanan di funciona optimal. Diabetes di embaraso Ta sosode den e ultimo trimester di embaraso. E tin di haber cu e hormonanan di embaraso. E diabetes di embaraso ta pasa despues di parto pero e hende muhe cu a haya diabetes durante embaraso ta keda cu un riesgo mas halto pa desaroya diabetes tipo 2 mas despues den su bida. Algun cifras Na 2015 mundialmente ta calcula 415 miyon hende ta diabetico. Esaki ta 1 den cada 11 adulto. Pa 2040 e expectativa ta 642 miyon adulto cual ta 1 den cada 10 adulto. Den region di Norte America y Caribe e cantidad di hende cu ta sufri di diabetes ta calcula pa 44 miyon y na 2040 esaki por subi pa 60 miyon hende. Na Aruba nos ta calcula cu 15% di nos poblacion ta diabetico cu ta 1 den cada 7 persona. Cifra di AZV ta mustra cu na aña 2008 tabatin 6,419 hende registra cu diabetes y na 2015 esaki tabata 8,035 cu ta un aumento di 25%. No solamente e prevalencia di diabetes ta aumentando mundialmente, pero tambe e prevalencia di complicacion di diabetes ta birando mas. Kisas bo ta reconoce e situacion aki: Bo ta na un fiesta masha ameno y mientras bo ta hari, diripiente bo ta sinti cu bo ta perde orina Of bo ta sinti gana di orina, pero prome cu bo kier yega baño ya e incidente a sosode. Nada agradabel, siguramente no ora cu bo ta den compania di mas hende. Ta bon pa sa cu tin solucion pa bo. No tene berguensa. Prome paso E prome paso ta pa bay bo dokter di cas y papia di esaki. Den un consulta cut bo dokter, e lo splica bo cu esaki ta un problema comun cu hopi hende ta sufri di dje. Tanto hende homber como hende muhe, hende jong y hende di edad halto por tin problema di perdida di orina. Esaki ta wordo yama incontinencia. Origen Incontinencia por origina pa varios motibo, por ehempel: embaraso, cambio den sistema hormonal, subida di peso, diabetes, falta di matriz, door di musculo slap, infeccion di blaas di orina etc. Tambe edad, humamento y uzo di remedi por hunga un rol den esaki. Diferente tipo Ta existi 3 tipo di incontinencia: Tipo 1: Stress-incontinentie ta encera cu e forsa di e sluitspier rond di e boca di e blaas ta bira menos. Cualkier nister, tosa of hari inespera por causa perdida indesea di orina. Tipo 2 : Urge-incontinentie e tipo aki ta encera cu e muraya di e blaas ta trek hunto y ta causa un necesidad urgente di orina. Tipo 3 : Overloop-incontinentie, esaki ta wordu causa mayoría biaha ora cu e canal orinario bira smal, por ehempel door di engrandecemento di e prostaat. P esey e tipo di incontinencia aki ta manifesta cu mas frecuencia cerca hende homber di mas edad. Manera indica, ta hopi importante pa tuma contacto cu bo dokter di cas prome. Despues di un consulta personal cu bo dokter di cas, e lo yena un formulario di autorisacion pa referi bo na Inco Center. Servicio di Inco Center Inco Center ta forma parti di Visser Home Care. Visser Home Care ta specialisa den entrega di tur material necesario y otro material di asistencia te na bo cas. E profesionalnan di Inco Center por yuda bo y duna bo conseho tocante e surtido grandi di productonan di incontinencia. Hunto cu bo persona, ta busca e tipo di material cu ta pas miho den bo situacion. Inco Center mes ta regla e parti administrativo cu AZV. Den tres dia di trabou, bo persona lo wordo informa si bo ta bin na remarke pa un carta di autorisacion di AZV, pa asina tur gasto di e productonan wordo cubri y entrega mensualmente na bo persona door di e chauffeurnan di Visser Home Care. Informacion Pa mas informacion tocante incontinencia of tocante un di nos otro servicionan, por bay na nos website of bishita nos pagina di Facebook Por lesa e testimonio di señora Glenda riba nos website: Ami no ta laga nada para mi!. Tambe por tuma contacto cu nos na tel.: pa traha un cita. Inco Center ta situa na Santa Cruz 262, net banda di Botica Central. No laga incontinencia cambia bo bida. Tin solucion! Tuma contacto awe mes cu nos. Tips valioso Tips pa evita of minimalisa perdida di orina: Ta importante pa no wanta orina mucho largo. Tuma tempo pa haci bo blaas ful bashi ora di pishi. Sinta riba toilet na un forma natural cu pianan firme riba vloer y pianan levemente habri. Relaha e musculonan di e bekkenbodem y laga e orina sali sin tin mester di pers of sin span bo buikspieren. No stop e proceso di orina, pasobra hustamente esaki por ocasiona incontinencia. Haci e musculonan di bo bekken mas fuerte durante dia door di span nan regularmente. E ehercicio di bekkenbodem por trece alivio, disminucion y prevencion di perdida indesea di orina. Si bo tin pregunta of mester ayudo cu esaki, por tuma contacto cu señora S. Bitorina cu ta un fisioterapista specialisa den bekkenbodem. Su number di telefon ta: Ta importante pa bebe 1.5 pa 2 liter di awa pa dia pa evita deshidratacion, problema di riñon y infeccion di orina. No bebe hopi koffie, te of alcohol. E bebidanan aki por irita e murayanan di bo blaas. Preveni incontinencia door di haci ehercicio prey postnatal. Forsa lo menos posibel durante di bay af. Den caso di constipacion, ta consehabel pa come mas fruta y berdura. Percura pa e accesibilidad na e baño ta facil y pa tin paña bisti cu por kita cu facilidad. Den caso di sobrepeso, purba di baha un poco. E por yuda pa baha e presion riba e blaas y e musculonan di e bekkenbodem cu ta haci cu e sluitspier por funciona miho.

3 4 5 Obesidad y su retonan pa tratamento medico den exterior door di Lucy Lacle-Strijdhaftig Ki ora un persona ta wordo considera obeso? Den literatura un persona ta wordo considera obeso na momento cu e cantidad di vet den su curpa esta e body mass index (BMI) ta mas halto cu 30. Na momento cu e BMI aki ta mas cu 40 ta papia di morbide obesitas. Den caso cu e BMI ta 35 y e obesidad aki ta causa otro problemanan di salud manera problema di curason, presion of diabetes, ta papia tambe di morbide obesitas. Trahando den departamento Medische Uitzending na AZV mas y mas nos ta mira cu sobrepeso y obesidad ta causa problema. Obesidad tin su reto. E ta bira dificil pa transporta e pashent of e ta bira dificil pa logra cu e pashent por drenta e machine pa diagnostica of duna tratamento na e pashent. Tin machine cu no por carga e peso of e midinan di e pashent. Ora nos haya un peticion pa tratamento medico den exterior ta importante pa e specialista cu ta pidi pa traslado di un pashent, pone entre otro e peso y estatura. A base di esaki nos por mira di biaha si AZV por cumpli cu e peticion. E informacion aki ta asina importante cu nos a haya nos ta adapta e formulario Aanvraagformulier Medische Behandeling Buitenland. Den e formulario nobo aki a pone entre otro largura, peso, omtrek di schouder y tambe e omtrek di e bariga di e pashent cu mester wordo traslada. E retonan ta basta grandi na momento cu un pashent tin un BMI di 40 bay ariba. Air ambulance Pashentnan obeso ta un reto pa e tripulacion di un air ambulance pa motibo cu e peso ta trece riesgo cu ne. No solamente mester tene cuenta con ta atende cu e pashent pero tambe no kier causa lesion na e tripulantenan tampoco. Por ehempel mester tene cuenta con ta maneha e pashent pa pasa su persona door di e porta di e avion. Tambe e espacio den e cabina di e avion ta chikito y ta afecta e mobilisacion di e pashent durante di e proceso di subi y baha di e avion. Sobrepeso of obesidad ta influencia e atencion y reanimacion cu lo mester wordo duna a bordo di e avion. Riesgonan principal E riesgonan principal ora di traslada un pashent obeso ta lo siguiente: E pashent por cay pa motibo cu e cama por kibra pa motibo di e peso di e pashent. E por sufri golpi pa motibo cu mester maniobra e pashent hopi pa por subi e den e avion. E pashent por haya trombose pa motibo di presmento ariba e curpa causa door di aparatonan cu ta wordo uza durante transporte. Dificultad pa hala rosea na momento cu e pashent mester drumi full plat ariba e cama. Dificultad pa intuba, canalisa un ader of reanima e pashent. E tripulacion tambe por haya golpi y problema cu lomba na momento cu mester maniobra e pashent. E avionnan standard cu ta wordo uza como air ambulance manera twin aircraft, turbo prop aircraft of jet aircraft, por lo general ta limita pa pashent obeso pa motibo cu e cama ta 1.80m largo y 48 cm hancho y por carga un maximo peso, esta un peso te 170 kg. E porta di e avion normalmente ta entre 88 pa 92 cm di hanchura. AZV ta uza 2 diferente proveedor di air ambulance. E proveedor mas grandi ta SARPA cu tin diferente tipo di avion. Den nan flota nan ta uza learjet 35ª y jetstream 32EP. SARPA tambe tin indicadonan ora di haci traslado di un pashent na unda nan tambe ta tene cuenta cu e peso y estatura di e pashent. Ademas ta tene cuenta cu e estado clinico di e pashent. E indicadonan di SARPA Peso y estatura di pashent: Pashentnan cu tin estatura halto ta reparti e peso miho, nan BMI ta menos, por acomoda nan diametro mas ariba e cama, por pas e door di e porta di e avion y ta tuma menos espacio den e cabina di e avion. Pashentnan cortico y cu hopi peso y cu un BMI halto incluyendo un diametro grandi cu ta pasa over di e cama (dus peso of parti di e curpa ta cay na banda) y pa e motibo aki ta causa instabilidad y inseguridad pa e pashent, e pashent no por wordo traslada. Estado clinico: Pashent cu ta consciente y por colabora ta facilita cu e por acomoda su mes miho ariba e cama, por maniobra mas facil y no tin riesgo cu mester intuba of cu mester canalisa un ader. Pashentnan cu ta inconsciente, cu ta na ventilacion y cu tin inotropia ta trece riesgo pa maniobr e pa asina por hinke den e avion y tambe bah e for di e avion. E ta causa instabilidad y inseguridad. E ta bira imposibel pa traslada e pashent. SARPA ta uza e siguente informacion (guia), depende di e avion cu nan tin, pa traslada un pashent for di Aruba. SARPA por traslada un pashent inconsciente, cu ta na ventilacion y cu inotropia te cu e siguiente midinan: Estatura maximo: 1.83m. Peso maximo: 150 kilo of 330lbs. Omtrek di bariga: 140 cm. Distancia di elleboog pa elleboog: 78 cm. Distancia di schouder pa schouder: 76 cm. BMI: 45. SARPA por traslada un pashent consciente, y cu por colabora (por sigui instruccion) te cu e siguiente midinan; Estatura maximo: 1.82m. Peso maximo: 164 kilo of 361lbs. Omtrek di bariga: 140 cm. Distancia di elleboog pa elleboog: 82 cm. Distancia di schouder pa schouder: 75 cm. BMI: 50. Durante di e vuelo, e siguiente complicacionnan por pasa, por ehempel cu e pashent cu ta intuba, esaki por sali accidentalmente of por sosode e situacion unda mester saca e canula for di e garganta di e pashent of e pashent por cay di e cama of e pashent por haya dificultad cu su halamento di rosea (respiracion). Un pashent cu un BMI di 50 y mas halto no por wordo traslada. Diagnostico y capacidad di machine E machinennan (of aparatonan) pa diagnostica kico un pashent tin tambe tin un capacidad maximo pa cu peso di un persona. Un CT-scan of MRI por carga un maximo di 224 kg, cu un diametro di 70 cm y na unda e headboard por carga maximo 35 kilo. E mesa di radioterapia na Corsow por wanta un maximo di 130 kg. E hanchura di e schouder por duna problema pa motibo cu e pashent no ta pas den un MRI normal y pa es motibo aki e mester bay den un open MRI. Pero un open MRI tambe tin limitacion pa cu e haltura di e bariga. Ademas e cama tambe tin limitacion pa cu e hanchura y capacidad pa e peso. Vuelo comercial Na momento cu nos ta na altura cu un pashent ta obeso nos ta puntra e aerolinea si a base di e midinan e pashent por bula den clase normal of den business class. Transporte cu un avion comercial tambe tin su reto pa motibo cu e pashent no ta pas den 1 stoel y tampoco ta pas den 2 stoel na momento cu e diametro di su bariga ta hopi grandi. Y tin limitacionnan den business na momento cu e pashent ta obeso. Factor humano Na momento cu nos ta haya nos confronta cu un pashent obeso cu no por wordo transporta ni cu por haya tratamento medico den exterior nos tin e obligacion pa informa e specialista y famia di esaki. E ta algo sumamente dificil na unda nos ta tene cuenta cu e parti humano y tambe cu e famia cu ta pone hopi presion ariba e specialista y AZV pa nos purba manda nan ser keri den exterior toch. Nos ta splika mas miho posibel dicon nos no por cumpli cu e peticion pa motibo di e obesidad di e pashent cu den practica por varia di 150 kg te cu 410 kg (cifranan actual). Den e famia su afan y ansha pa yuda nan famia nos ta haya nos confronta cu miembronan di famia cu ta vocifera nan malcontento cu nos na unda nos di AZV ta haya tur falta pasobra nos no kier yuda. Ni cuanto nos splika cu no ta cu nos no kier yuda pero cu e ta algo cu nos no por cumpli cu ne door di factornan cu ta fuera di nos alcance, hopi biaha toch ta AZV ta wordo mira como esun cu a faya. Social Media Den social media nos ta mira varios noticia ta circula na unda (den mayoria caso) solamente un parti di e noticia ta wordo treci dilanti. Pa motibo cu nos ta tene cuenta cu e privacidad di e pashent nos no ta duna comentario riba e noticianan aki. Pero ta lamentabel si cu nos a ripara cu no ta trece full e noticia dilanti. Algun biaha AZV ta hay e ta duna informacion na publico manteniendo e privacidad di e pashent mas hopi cu ta posibel. Pero e realidad ta cu ni cuanto splicacion bo duna, si e persona no kier acepta e motibo (y/of e splicacion) nunca lo no yega na un solucion satisfactorio. Ni pashent (lesa famia) ni AZV ta keda cu un sentido di satisfaccion y esey ta lamentabel pasobra como AZV nos kier yuda e pashent. Pero no ta tur cos ta posibel of alcansabel. Realidad di obesidad E tema obesidad ta un tema actual. Na Aruba obesidad ta un hecho. Nos tur ta carga responsabilidad pa mantene un dieta balansa y haci movecion mas cu nos por. Esaki ta algo cu nos mester haci hunto pa preveni obesidad cerca cada un di nos. Nos cu ta mayor ta responsabel pa nos yiu(nan) come saludabel y haya e movecion necesario. Nos ta responsabel pa nos ser keri y nos no mester lubida cu na momento cu un persona yega na un peso asina halto cu e persona no por baha e peso ey su so. E mester di apoyo y yudansa. Door di critica e persona, bis e cu e ta gordo y cu e mester baha peso bo no ta yud e. E prome caminda pa cana ta cerca e dokter di cas pa asina e pashent por haya e guia medico profesional cu ta pas na su persona. Tambe ayudo di expertonan den movecion por duna conseho con pa haci movecion. Y famia por yuda den motiva y stimula e pashent door di por ehempel participa activamente den su actividadnan di movecion y alimentacion saludabel. Mi persona ta consciente cu e tema aki ta delicado pero mi ta kere tambe cu nos mester ta consciente di e limitacion y riesgonan cu obesidad ta trece cu ne. Y mas importante ainda ta pa actua prome cu ta mucho laat. Ban cuminsa stap pa stap. Animo!

4 6 7 Otro exitoso congreso di Stroke door di Fundacion CVA Aruba Diasabra 29 di oktober 2016 Fundacion CVA Aruba a tene nan di 5 congreso tocante stroke. Esnan presente a haya hopi informacion con pa preveni un stroke of miho bisa un atake cerebral. Un atake celebral (conoci den Ingles como stroke ) ta sosode ora tin sangramento den e celebro of ora cu e fluho di sanger pa e celebro ta blokia (crea manera klompi). Dentro di algun minuut cu e celebro no ta ricibi nutriente esencial, e celulanan di e celebro ta cuminsa muri. Un proceso cu lo continua pa e siguiente oranan. E persona mester busca ayudo medico inmediato. Pesey mes e importancia di un otro (e di 5) congreso pa keda informa e comunidad di Aruba kico tur por haci pa evita un stroke. E publico a haci diferente movecion riba ritmo di musica pa asina wak cu por haci ehercisio bailando. Tabata tin diferente test manera chekeo di presion, chekeo di sucu, control di pia y tambe midimento di e cintura pa wak e riesgo pa bira diabetico. Fundacion CVA Aruba ta sumamente contento di por a trece informacion na e comunidad pa asina hunto nos cuminsa preveni stroke. Asina a presenta e impacto di un stroke riba e curason y a haya sa con importante nutricion saludabel y bon balanza ta. E cifranan di Corsow y Aruba a wordo treci dilanti pa asina wak e diferencia. Minister dr. Alex Schwengle tabata presente y a pone enfasis riba prevencion. Hopi hende a comenta con bon e informacionnan tabata y hasta algun a haya un asina yama eye opener pa motibo cu e casonan ta aumentando. Sigur entre e hobennan manera cu a wordo presenta, ta algo di lamenta pero e ta un realidad. Un topico cu tambe a capta atencion tabata esun di Mirto Tromp tocante cuido dental. Aki ta haya sa con importante ta pa haci chekeo dental regular ya cu bacterianan por keda entre e djentenan cual ta causa mal holo, ta daña e djentenan y por causa infeccion cu na su turno por pone un persona haya stroke ora e bacterianan bay pa e celebro. Calidad di informacion door di Magaly Tobel Awendia mas y mas cliente ta google tur tipo di informacion pa haya sa mas. E dunadonan di cuido hunto cu AZV kier comparti algun website importante y confiabel cu bo persona por uza. Ta importante pa semper controla cu e informacion ta confiabel. Controla si e informacion ta di un instancia reconoci y renombra. Si bo ta rondia informacion tocante salud (y of malesa en particular) ta bon pa check e website Bo ta haya varios informacion importante. Tin un app tambe nl/leden/standalone unda bo por yena e informacion cu ta wordo pidi manera bo edad y bo sexo. Bo ta scoge e parti di curpa cu bo tin keho (sintoma). Pregunta ta wordo haci y bo ta duna contesta. Na final bo ta haya un conseho si mester bay dokter di cas. Si bo kier sa algo over di remedi bo por check e website: Farmacotherapeutische Kompas ta un buki di remedi online cu boticario ta uza. Tin informacion di e remedi, entre otro, remedi su efecto secundario, contra indicacion, uzo etc, etc. Banda di informacion di remedi tin tambe kico e gastonan di cuido medico ta na Hulanda y con esaki ta desaroyando. Interesante pa tira un bista! Fundacion CVA Aruba lo keda haci su esfuerso pa duna comunidad e informacion cu mayoria biaha nos no ta na altura di dje. Tambe Fundacion CVA Aruba ta ofrece e guia na e famianan cu mester di esaki ora cu nan ser keri a haya un atake cerebral. Un punto cu hopi di nos no ta tene cuenta cune ta con e parti financiero lo bira despues cu e persona cu tabata trece placa na cas, a haya stroke y situacion ta cambia unda paso adaptacionnan mester tuma luga. Tambe e peso financiero pa cu AZV ta conta. Como Fundacion CVA Aruba, nos ta extende un danki grandi na tur cu a duna nan aporte den un forma of otro pa nos di 5 congreso bira un realidad. Keda pendiente tambe pa futuro actividadnan. Por sigui Fundacion CVA Aruba riba nos facebookpage Fundacion CVA Aruba of por yama number di celular of

5 8 9 Cuida door di Diandra Alders Bo Oido door di Joost van de Kamp Thuisarts.nl Den luna di november mi wowo a cay riba un articulo cu ta menciona cu e website thuisarts.nl ta responsabel pa un reduccion grandi di bishita y consulta telefonico pa dokter di cas na Hulanda. Centro Medico Universitario di Leiden a haci un investigacion hunto cu e Asociacion di Dokter di Cas (NHG) y ta resulta cu den henter e pais tin bishita di dokter menos pa luna. Mirando cu e dokternan di cas na Aruba tambe ta uza e standaardnan di NHG y gran parti di nos poblacion ta compronde e idioma Hulandes mi kier a haya sa mas di e initiativa aki. Traha door di dokter di casnan mes Prome cos cu mi kier a check ta ken ta responsabel pa e website aki y su informacion, pa ta sigur cu no ta un initiativa commercial of no apoya door di e dokternan mes. Den e disclaimer ta bisa cu e website ta wordo traha bou di redaccion di NHG y cu tur informacion ta wordo actualisa riba base regular. Importante ta cu bo situacion por ta diferente cu den e textonan describi y cu e website no tin e intencion pa reemplasa bo dokter di cas. Despues cu mi a lesa esaki, toch mi a yama un paar di dokter di cas na Aruba y despues cu nan a confirma cu nan conoce e website y nan ta apoya e initiativa, mi a sigui riba e website. Pa ken Thuisarts.nl ta? E website a wordo desaroya pa persona cu ta busca informacion tocante salud y malesa. E informacion por wordo uza pa: keda saludabel; bo mes haci algo contra cierto keho; si bo ta duda ki ora mester bay bo dokter di cas; si bo kier prepara bo mes pa un consulta cu bo dokter di cas; si bo kier repasa e splicacion y aviso di bo dokter di cas despues cu e consulta; si bo ta busca mas informacion tocante un tema. Con pa busca informacion? Tin tres manera pa busca informacion: 1 na manera alfabetico. 2 cu un palabra clave. 3 via parti di curpa. Cada topico ta cuminsa cu un resumen cortico. Si bo ta sigui klik, bo ta haya contesta riba preguntanan manera: kico ta e causa? e por haci daño? kico mi mes por haci? con e ta wordo trata? mi tin cu tuma contact cu mi dokter di cas? con ta sigui? unda mi ta haya mas informacion? Frecuentemente tin video, potret of illustracion cu un splicacion. Thuisarts.nl pa Aruba E website ta existi for di luna di maart di 2012 y ta ricibi cada luna mas o menos 1.6 miyon bishitante. No solamente pashent ta uza e website, pero na Hulanda di cada 10 dokter di cas 9 ta uz ele den nan praktijk pa duna informacion. Na Aruba tambe tin dokter di cas cu ta uza e website aki diariamente. Riba e website di Asociacion di Dokter di Cas; tin hasta asina yama patiëntfolders den Papiamento cu tambe ta wordo uza na Aruba pa duna pashentnan mas informacion. Manera a wordo menciona caba e website no ta pa reemplasa e dokter di cas, pero e ta un herment bon pa abo mes como pashent busca informacion confiabel. Fuentenan: (skirbi papiaments pa busca e foyetonan den papiamento) door di Quota International of Aruba Nos ta drentando e temporada di Aruba su Carnaval y nos di Quota Club Aruba ta ranca sali cu nos campaña anual Cuida Bo Oido. Cuido di Oido ta loke Quota Club Aruba ta kere den dje y ta pesey durante e ultimo 29 añanan Quota tabata activo specialmente durante Carnaval pa conscientisa henter nos comunidad, grandi y chikito riba cuido di nan oido. Testnan For di e ultimo resultadonan di e testnan cu a wordi haci recien durante nos campaña di Siman di Kibra Silencio, e resultadonan no ta nada faborabel pa nos comunidad y ta constata cu tin un problema serio cu e cuido di oido y ta di lamenta esey. Hopi cu a haci e testnan ofreci na nos comunidad, tabata tin resultadonan alarmante y ta keda preocupante. Perdi ta perdi Perdida di oido no conoce edad! E ta bay sin cu nos mes ta ripara y locual cu a bay perdi no por wordo recupera nunca mas. E unico ayudo lo ta un aparato auditivo y no ta asina facil pa adapta na e uzo di un aparato asina tampoco. Den algun caso un implante cochlear ta e solucion, pero no ta tur pashent ta bin na remarke pa esaki. Y pakico depende di un aparato si bo por evita esaki door di cuida y evita zonido cu ta causa daño na bo oido. Personanan cu no por scucha bon hopi biaha ta isola nan mes pasobra nan no por sigui un combersacion, vooral den grupo. Hobennan, fuera di isola nan mes, ta haya problema cu nan estudio y ta expresa nan frustracion, cu mal comportacion. Preocupacion Quota Club Aruba ta preocupa vooral, pa nos hobennan, pasobra mayoria no ta consciente cu zonido mucho duro pa tempo largo ta haci daño y hopi di nos hobennan ta gusta scucha musica demasiado duro sin realisa kico esey kiermen pa ora nan ta mas grandi. Pesey Quota Club Aruba ta boga pa nos hobennan bira mas consciente cu cuido di nan oido. Carnaval Ken no ta gusta musica pa alegra nos bida? Scucha, baila, canta riba tononan di musica ta hopi dushi, pero mester tene na cuenta cu bo oido ta un so tin! Mester traha hopi riba cuido di oido. Mester corda cu demasiado sonido, ayo oido! Musica demasiado duro, demasiado cerca y demasiado oranan largo ta afecta bo oido. Una bes bo perde bo oido, nunca pero nunca mas lo bo hay e bek. Pesey haci uzo di earplugs. Daño continuo y uzo di earplugs Ta asina facil pa por daña nos oido, por ehempel cu zonido demasiado duro. Uzo di artefactonan manera Ipod y musica duro continuo durante Carnaval (of na otro evento cu tin musica of zonidonan duro) ta dañino pa nos oido. Tur hende cu keda mas largo cu 15 minuut unda tin abuso di zonido lo haya daño permanente na nan oido. Sea consciente cu e zonido fuerte durante Carnaval ta causa malestar na mucha y adulto cu a lo largo por conduci na perdida di oido. E perdida ta permanente, esey kiermen, pa semper! Bo oido ta valioso, cuidele! Zonido ta mucho duro na momento cu bo sinti lo siguiente: bo orea cuminsa fluit bo tin cu grita pa otro tende bo bo keda sordo pa un rato bo sinti dolor. Pesey uzo di earplugs ta asina importante. Pasobra nos oido ta comunica nos cu resto di mundo. E uzo di earplugs ainda no ta suficiente den nos comunidad. Hopi hende no ta wak e necesidad of importancia ainda, te ora cu nan cuminsa ripara cu nan no ta tende bon, of ya ora ta laat caba. Tips pa goza un dushi Carnaval 1. Bisti earplugs. Esaki ta conta tanto pa adulto como mucha. 2. Hopi hende no kier bisti earplugs, pasobra e ta demp e zonido y no ta zona bunita. Vooral hende cu tin problema di oido caba ta bisa: pero mi ta sordo caba, e no ta haci verschil si mi bisti earplugs of no. No ta berdad. Juist ora tin un problema di oido caba e chens p e bay mas atras ta hopi grandi. Ya caba e cabeynan den e cocolishi a bira zwak. Mester cuida e oido cu no ta funciona perfecto mas. 3. No bay jump mucho cerca di e speakernan. Mas cerca di e speaker bo ta, mas duro e zonido ta drenta bo oido, hasta cu earplugs! Earplugs ta demp zonido pa un cierto cantidad di decibel so. Ora e zonido ta demasiado duro y bo ta para cerca di e geluidsbron, bo oido lo daña, hasta cu earplugs bisti. Esaki tambe ta conta pa mucha. 4. Check regularmente si e earplugsnan ta bon poni den e gehoorgang. Durante paradanan aña pasa nos a saca portretnan di hende cu tabata tin e earplugs robes bisti. E no tabata tapa e gehoorgang mes! Check esaki bon y no asumi cu un mucha sa con pa bisti earplugs. Yuda bo yiu cu esey si mester y semper double check si e ta bon bisti. 5. Corda hunta sunblock y no bebe di mas. 6. Den Carnaval, Bo Oido semper ta #1, Cuid e! Tips pa Celebracion di Fin di Aña Un advertencia tambe pa cu e celebracion di Fin di Aña. Durante nos celebracion di fin di aña tin tiramento di klap y vuurwerk. Specialmente e zonido di e pagaranan. Esaki ta hopi duro. Nos tin cu paga tino pa proteha nos oido cu earplugs paso e zonido di pagara tambe ta pone nos na riesgo pa daña nos oido. Un mensahe di Quota Club Aruba! Pa mas informacion, contact: Quota International of Aruba Gwendeline van Trikt-Rojer President qia.president@gmail.com qia.secretary@gmail.com

6 10 11 Skina Cuanto porcion di fruta y berdura bo tin cu come tur dia? a. 1 3 b. 2 4 c. 5 9 d Proteina bo ta haya na abundancia den cua cuminda? a. Broccoli b. Carni c. Lechi d. Awa Pan, batata, spaghetti ta yen di kico? a. Carbohydrato b. Fluoride c. Sucu d. Fibra Contesta corecto: 1 b, 2 c, 3 a, 4 b, 5 d, 6 c, 7 a, 8 c, 9 d, 10 d di Cuanto porcion di pan of cereal bo tin cu come pa dia? a b. 4 6 c. 2 5 d Orange juice ta contene hopi di cua vitamina? a. Vitamina A b. Vitamina B c. Vitamina C d. Vitamina D mucha! 2 Dicon berdura berde ta asina importante? a. Paso nan ta wak bon den e salada b. Nan ta laga bo djente 5lombra c. Nan ta yen di proteina d. Nan tin hopi vitamina y mineral Cua ta e snack di mas saludabel? a. Buscuchi b. Chips c. Pinda d. Bolo 8 Cua ta e likido di mas importante cu bo tin cu bebe tur dia? a. Awa b. Lechi c. Soft drink d. Koffie 3 Cua di e coy come nan aki bo tin cu preveni? a. Pinda b. Fruta c. Chuculati d. Berdura 6 Haci ehercisio ta bon paso? a. E ta duna bo curason un workout b. E ta mantene bo musculonan fuerte c. E ta kima caloria d. Tur tres motibo 10 Bon mira e optometrista tambe por yuda bo! door di Solange Tchong E dokter di wowo. Un profesional medico. E unico cu por controla mi wowo? Algun decada atras tabata tin e custumber cu ora tin algo cu nos wowonan ta cerca e dokter di wowo nos ta bay. Pero awendia tin hopi mas opcion. Bo por acudi cerca otro profesional cu tambe por yuda bo; e optometrista. Si tin problema di wowo e dokter di cas por referi na un optometrista pa un examen (chekeo) di wowo. Optometrista Un bishita cerca señora Annette Van Den Bunt, optometrista na Kok Optica, ta habri nos wowo riba kico tur e profesion di un optometrista ta encera. Tumando un glas di awa pasobra pafo ta calor, señora Annette ta conta nos cu e optometrista ta un profesional cu ta midi e wowonan riba dos area. E prome ta e sterkte di e wowo (e aumento) y e di dos ta e scherpte (e capacidad di e bista por ehempel esaki ta 50% of esaki ta 70%). Banda di e midimento di e wowo, e optometrista tin e tarea di bay wak mas leu kico ta pasando cu e wowonan. Kiermen e ta bay busca un (posibel) indicacion di kico ta pasando cu e wowo. Un optometrista por wak si tin algo ta pasando por ehempel si algo no ta cuadra ( iets is pluis of niet pluis ), of si tin un inflamacion den e wowo, of un infeccion den e wowo, of si e persona por tin cataract, of si tin un problema cu e contactlens, of si tin un problema cu e scleralens (den caso cu e pashent tin e malesa keratoconus ). Algo ta bon of no bon Den principio e tarea di e optometrista ta pa wak si tin indicacion na e wowonan cu algo no ta bon y e ora e ta raporta esey na e dokter di cas di e cliente. Esaki ta facilita hopi cliente paso den mayoria caso loke cu e cliente tin, e optometrista mes por yud e. Un ehempel; e cliente a laga e lens mucho ora den e wowo anto esaki ta causa iritacion na e wowo. Esaki ta algo cu e optometrista por constata di biaha y ta duna instruccion kico e cliente mester haci. E optometrista tin diferente machine y instrumento cu cual e ta traha. Si ta necesario, e optometrista ta referi e cliente pa un specialista di wowo. Diferencia entre profesion Scuchando señora Annette nos ta puntra nos mes kico ta e diferencia entre un opticiën, un optometrista y un specialista di wowo. Un opticiën ta midi wowo y ta traha e bril. Eynan e opticiën su funcion ta termina. E optometrista ta haci midimento di wowo, ta determina e bista di e cliente, ta haci estudio bou microscoop, ta check e wowo cu un aparato special ( oogspiegelen ) y por bisa e cliente si tin indicacion cu algo no ta bon. Pero un optometrista no mag duna un diagnostico. Tampoco e no mag di receta remedi. Sin embargo, e optometrista ta un persona clave den e cadena di cuido. E ta e persona cu ta controla e wowo extensivamente pa medio di diferente aparato cu e tin. Tambe e optometrista por duna instruccion con e persona mester cuida su wowonan/ su bista. Ora e optometrista wak cu algo no ta bon, e lo referi e cliente bek pa su dokter di cas informando e dokter di cas cu un referencia pa un specialista di wowo ta na su luga paso ta wak un of otro indicacion. Pero ora ta algo cu e optometrista mes por atende, e lo haci esaki tambe. Un specialista di wowo na su turno por diagnostica, receta remedi, duna tratamento y of haci un operacion na e wowo. Historia Ta interesante pa sa cu e introduccion di optometristanan na Hulanda algun decada atras tabata hustamente pa yuda e lista di espera cu e tempo aya tabata tin pa pashent haya afspraak cerca specialista di wowo. Tabata e Minister di Salud Publico e tempo ey cu a dicidi pa introduci e profesion di optometrista pa asina alivia e oficinanan di e dokternan di wowo. Opinion di AZV Actualmente AZV tin un palabracion cu e dokternan di cas cu ora nan tin un pashent cu mester di un chekeo di wowo, nan por referi e pashent pa un optometrista prome. E dokter di cas claro lo evalua e situacion di e pashent y si ta kere cu e optometrista mes por yuda e pashent, e ora lo manda e pashent pa un optometrista. Si no, e dokter di cas lo referi e pashent pa un specialista di wowo. AZV ta opina cu e optometristanan tin e bunita tarea di salvaguardia e bienestar di e wowonan di su cliente. Na mes momento e optometristanan ta yuda e Fondo AZV. Di ki forma? Como cu optometristanan ta personanan bon studia, nan ta fungi como un prome filtro. Y como cu e optometrista tin suficiente conocemento, e por check si por tin algo den e wowo cu no ta mustra bon. Asina e optometrista ta yuda e cliente cu por keda cerca su persona mes y ta referi esun cu realmente mester bay un specialista di wowo. Esaki ta haci cu cosnan ta cana mucho mas lihe pa e pashent. Den algun caso si e optometrista ta haya cu ta necesario- e por yama e specialista di wowo pa pidi un afspraak pa e cliente mas lihe. Esaki ta sosode por ehempel ora cu e pashent lo por tin un emergencia manera inflamacion di e wowo, infeccion di e wowo of problema di netvlies. Pero e optometrista lo informa e dokter di cas tambe di biaha, ya cu un carta di referencia di e dokter di cas semper ta necesario ora e cliente (pashent) mester bay un specialista di wowo. Diferente optica y AZV Aunke cu e cobertura pa bril via AZV ta limita, anualmente toch AZV ta haya basta peticion pa bril. AZV ta traha cu diferente optica na Aruba. E ta recomendabel pa bo informa cerca e optica cu bo tin custumber di bay si nan ta traha cu AZV. Y mas cu claro si nan tin un optometrista den servicio.

7 12 13 E ta dushi e receta di Lucy! Aruba ta gusta tradicion. Durante temporada di Pasco nos tin un menu cu hopi biaha ta consisti di galiña, ham horna, ayaca y salada di batata. Pa e motibo aki mi a dicidi di bin cu algun receta pa disfruta banda di e galiña y e ham tradicional. Salada di Batata Dushi y Bloemkool Ingrediente: 1 ½ liber di batata dushi corta na wegde dus manera un forma di mita luna. 1 bloemkool, corta esaki den pida pida pero no mucho chikito. 7 cuchara di extra virgin azeta di oleifi. Salo di lama. Black pepper. 3 cuchara di sherry vinegar. 8 cup di diferente sorto di lechuga por ehempel ijsbergsla, romaine, urugula y tambe baby spinach. 2/3 cup di simiya fresco di granaatappel y si no tin por uza cranberry seco. Preparacion: Ta mix e batata dushi, bloemkool, 3 cuchara di azeta di oleifi, salo y pepper den un baking sheet. Ta horna nan na 425F. Bira nan despues di un rato y despues lag e horna pa un minuut of te ora cu bo ta mira cu e berdura ta cla. Den un bowl ta mix e resto di e azeta di oleifi, sherry vinegar, salo y pepper. Ta agrega e lechuga, granaatappel of e cranberry seco. Ta agrega e berdura ariba e mix aki y e ta cla pa saborea. Butternut squash den forno Ingrediente: 1 butternut squash (pampuna) Azeta di oleifi 1 ciboyo cora 1 tenchi knoflook 30 gram di thijm fresco 10 tomati (sun dried tomatoes) 75 gram chestnuts 75 gram aros basmati 75 gram dried cranberries ¼ telep di all spice Biña cora Preparacion: Sende e forno pa e cuminsa keinta na 180C/350F. Laba e butternut squash (pampuna) bon y despues corte den dos den e largura y saca e simiyanan y wardanan. Cu un cuchara purba scoop un poco mas di e pampuna pa asina forma un hol na full e largura di e pampuna. E carni di e pampuna aki cu bo a scoop y e resto di simiya ta cortanan mas chikito y ta hasa nan den un panchi cu un poco azeta. Pela y corta e ciboyo y e knoflook y agrega esaki den e panchi pa despues agrega e thym corta chikito como tambe e tomati (sun dried tomatoes) y e chesnuts. Despues ta pone e aros den un weya, cranberries y allspice, salo y pepper na gusto y tambe e biña cora, mix e hunto y despues lag e herbe te ora e aros ta cla. Rato rato mester draai e pa e no pega y tambe pa wak si e aros ta cla. Yena full e largura di e pampuna cu e mix di aros pa despues tapa e pampuna cu e otro pida pampuna. Hunta e casca di pampuna cu azeta, salo y pepper. Semper por agrega oregano seco of thijm of sage. Pone e pampuna den un foil y cera esaki completo. Hinca e pampuna den forno pa ongeveer 2 ora of te ora cu bo ta ripara cu e pampuna a bira moli. Saca e pampuna for di forno y cort e den slice sin kita e casca. Bless you - Santé - Gezondheid Noticianan Internacional Door di Diandra Alders Hulanda CUIDO MENTAL NA CAS: Na Hulanda ta purba di baha e cantidad di pashent psikiatrico cu ta keda interna den instituto y hisa e cantidad di pashent cu ta haya cuido na cas. Sin embargo, e aseguradonan di cuido no ta cumpra (ni cubri) cuido psikiatrico duna na cas pa nan aseguradonan. Esaki segun informacion di GGZ, e instancia nacional di cuido mental. Australia ASTHMA Y TORMENTANAN: Na Australia a experiencia un fenomeno, na unda cu hendenan cu tin asthma ta core peliger di perde nan bida si nan no tin nan medicamento cerca di nan ora cu tin tormentanan cu strena y lamper. Durante e temporoda aki, matanan ta emiti partinan hopi chikito cu ta wordo borota ora cu tin un tormenta. Esaki ta causa cu hendenan ta experiencia atakenan di asthma hopi mas severo y por hasta causa morto. Dokternan ta advirtiendo hendenan pa no sali sin nan remedi di asthma. Te cu aworaki 8 hende a muri di e fenomeno aki. Merca STOMA Y E MALESA DI PARKINSON: Pa prome biaha scientificonan a haya un vinculo entre bacteria den bo stoma y e cuminsamento di e malesa di Parkinson. E malesa aki ta un di e malesanan debilitante mas comun na mundo. E desaroyo aki ta duna scientificonan un manera nobo pa ataka e malesa aki: e stoma, y no e cesonan. Na e momentonan aki lo cuminsa trata di haya remedinan pro biotico pa trata ratonnan cu e malesa di Parkinson pa investiga kico e efecto lo ta. Gran Bretaña PERDE CHENS DI HAYA TRATAMENTO PA STROKE: Na Gran Bretaña por lo menos 9,000 hende no ta hayando tratamento pa preveni e daño causa door di un stroke, expertonan ta avisa. E problema ta cu e tratamento cu tin mester, no semper tin e personal pa duna tratamento. Esaki ta causa cu hendenan por keda cu debilitacionnan sin cu tabatin mester. Bon appétit!

8 14 15 Pone BISTA riba DIABETES door di Sharline Vis, dokter di cas y president di Fundacion Diabetes Aruba Tur aña dia 14 di november ta celebra Dia Mundial di Diabetes. E dia aki ta anuncia un campaña pa pone mas enfoke riba un tema specifico relaciona cu Diabetes. E aña aki e enfasis ta riba e topico Diabetes y Salud di Wowo (Eyes On Diabetes).Tur diabetico ta core riesgo di desaroya complicacion den wowo cu por afecta e bista y te hasta por resulta den perdida di dje. Ta importante pa nos ta consciente di e riesgo aki pa asina preveni, detecta y trata e malesanan di wowo relaciona cu diabetes na tempo! Dia Mundial di Diabetes Federacion Internacional di Diabetes (IDF) y Organisacion Mundial di Salud (WHO) a introduci na 1991 Dia Mundial di Diabetes pa uni y conscientisa tur hende na mundo cu ta biba y cu ta deal cu e malesa Diabetes Mellitus. Situacion na Aruba Mundialmente y aki na Aruba tambe, tin hopi hende cu ta sufri di e malesa cronico Diabetes Mellitus. E expectativa ta cu e cantidad lo sigui subi si nos no interveni na tempo. E magnitud di diabetes ta alarmante y ta afecta calidad di bida di e diabetico. E malesa y su complicacionnan ta absorba gran parti di e recursonan financiero cu nos seguro AZV tin. Diabetes tin su consecuencianan pa e bida laboral di hendenan cu ta relativamente jong y cu kier keda traha, pero ta causa AO (arbeidsongeschiktheid) y problema socioeconomico. E manera cu nos ta anda cu e malesa diabetes ta rekeri di hopi responsabilidad y disciplina di tur hende cu tin diabetes. Tambe di tur hende den nos comunidad. Ta importante pa duna informacion tocante kico e malesa diabetes ta y kico su factornan di riesgo ta pa asina preveni diabetes lo mas tanto posibel. Asina cu diabetes manifesta su mes, nos mester informa nos mes tambe con pa biba cu e malesa cronico aki. E ora nos mester siña con pa preveni complicacionnan manera malesanan cardiovascular, daño na riñon y perdida di bista. Algun cifra Actualmente tin mas cu 93 miyon hende na mundo cu ta sufri di algun malesa di wowo cu ta relata na diabetes. Mundialmente e calculacion ta cu 1/3 parti di hendenan cu tin diabetes lo desaroya retinopatia diabetico cual ta e complicacion den wowo directamente relata na diabetes. Di e hendenan aki cu retinopatia, 1/3 parti lo haya un tipo di retinopatia severo cu por pone e bista na riesgo y ta rekeri tratamento di e wowo pa preveni di perde e bista y keda ciego. Anatomia di e wowo Diabetes y malesanan di wowo E unico malesa di wowo cu ta relata directamente cu diabetes ta retinopatia diabetico. Esaki ta un malesa di e area patras den e bol di wowo cu nos ta yama retina of netvlies. Den e retina di wowo tin e sensornan cu ta midi e claridad y color di luz cu ta drenta e wowo pa forma e bista. Pa e sensornan aki traha bon e circulacion di sanger mester ta bon den e arterianan di e wowo. Retinopatia diabetico Retinopatia diabetico ta wordo causa directamente door di concentracion halto di sucu den e arterianan capilario (adernan fini) di e retina, ocasionando daño leve cu na cuminsamento no ta duna hopi sintoma pero a lo largo e daño ta empeora hibando e bista atras cual por resulta den bira ciego. E fase den cuminsamento yama retinopatia diabetico no proliferativo. Ora e malesa avanza, e ta bira un retinopatia diabetico proliferativo (RDP). Hunto cu retinopatia diabetico tambe e retina por sufri di un complicacion cu ta yama edema macular diabetico. E complicacion aki ta un hinchamento na e parti central di e retina (e macula) cu ta hopi importante pa un bista central adecua y skerpi. Retinopatia diabetico ta causa cambionan den e retina y di e siguiente manera: Microaneurysma, arterianan ta hincha, scheur y ta lek sanger of plasma (likido) den e retina cu ta causa edema of vocht den e retina. Hemoragia retinal, mancha di sanger den e retina. Exudato duru, ocasiona door di acumulacion di vet den e retina. E efecto yama cotton wool spots cu ta e mancha blanconan riba e retina ocasiona pa hinchamento di e fibranan di e nervionan di e retina. Dilatacion di venanan. Formacion di arterianan nobo abnormal den e retina so (retinopatia diabetico no-proliferativo) of den estadia mas avansa arterianan capilario cu ta crece for di e retina pa e gel den e wowo cu ta yama corpus vitrium of glasachtig lichaam (retinopatia diabetico proliferativo). E gel aki ta mantene e forma di e wowo rondo y ta tene e retina (netvlies) na su luga. E arterianan abnormal aki por kibra lihe y por causa un sangramento den e gel of por trek e retina los, causando daño grandi na e bista y resultando den bira ciego. Otro malesanan di wowo cu no ta wordo ocasiona directamente door di diabetes pero por bira pio ora cu tin diabetes ta catarata (e lens natural di e wowo cu ta perde su claridad), glaucoma (presion halto den e wowo cu por daña e nervio principal di wowo), diplopia (bista dobel door di daño na e nervionan cu ta regla e musculonan di e bol di wowo) y problema di refraccion (e bista di cerca of leu cu ta bira nubla). Con pa detecta retinopatia diabetico? Pa detecta retinopatia diabetico mester haci un examen di e parti patras di wowo unda e retina( netvlies) ta. Na Aruba esaki ta wordo haci na e consultorio di e specialistanan di wowo. Por samina e retina via ophtalmoscopie ( funduscopie ) of pa medio di un portret di e retina cu un funduscamera digital. E examen di wowo ta encera: 1. Historia medico. 2. Screening: refraccion (bista), presion di wowo, examen di e camber dilanti di e wowo y examen di e retina. Hopi biaha mester dilata e pupil (haci e pupil grandi) cu gota pa wak e retina bon. E momento adecuado pa haci screening pa detecta retinopatia diabetico den un fase tempran ta varia dependiendo di e tipo di diabetes: Diabetes tipo 1 Mester inicia cu screening dentro di 5 aña despues di a diagnostica diabetes of ora pubertad cuminsa. Despues e pashent mester keda controla cada 1 pa 2 aña. Si a detecta retinopatia mester trata e wowo y controla mas frecuente. Ta depende di con severo e wowo ta afecta y con bon e metabolismo di e sucu ta regula. Diabetes tipo 2 Mester inicia cu screening lo mas lihe posibel despues di a diagnostica diabetes. Si via e screening di e wowo no a detecta patologia mester keda controla cada un pa dos aña. Pero si tin daño na e retina mester tratamento y control mas frecuente. Con pa maneha diabetes y trata retinopatia diabetico? E intervencion mas importante pa preveni of reduci e desaroyo di retinopatia diabetico ta un bon regulacion di e metabolismo di sucu, pero tambe un bon control di presion. Pa un hende cu diabetes tipo 2 ta importante pa nan hiba un estilo di bida saludabel (nutricion saludabel y suficiente actividad fisico) y tuma nan remedinan prescribi fielmente. Diabetes tipo 1 ta rekeri nutricion adecuado y tratamento cu insulina den un dosis adapta na e estilo di bida di cada persona. Ta importante pa tur hende cu diabetes haci nan examen di wowo cada un pa dos aña pa asina detecta retinopatia diabetico den un fase tempran. E dokter di cas ta skirbi un verwijsbrief pa esaki. Una bes cu e wowo ta afecta mester trata e defectonan den e retina na tempo. E specialista di wowo por haci un tratamento cu laser photocoagulacion pa stop sangramento chikito for di arterianan di e retina y/of aplicacion di anti-vegf den e wowo, cual ta un remedi cu ta yama vascular endothelial growth factor inhibitor (Avastin of Lucentis). E remedinan aki por stop e formacion di adernan y of adernan nobo como tambe abnormalidad den e retina cu por duna sangramento den e wowo. E tratamentonan aki por preveni perdida di e bista, stabilisa e bista y den algun caso hasta mehora e bista si e tratamento ta na tempo. Den casonan severo di retinopatia diabetico unda tin sangramento den e gel paden di e wowo (corpus vitreum) cual ta haci imposibel pa luz pasa door di e wowo y yega e sensornan di e retina, mester haci un operacion cu ta yama vitrectomia pa saca e gel di wowo. Conclusion: Tur hende cu tin diabetes ta na riesgo pa haya retinopatia diabetico. E malesa di wowo aki ta asimptomatico te ora e ta avansa caba. No mester ta asina cu bo ta bira ciego. Si hendenan cu diabetes ta activo, ta regula nan sucu bon door di un bon estilo di bida, ta uza nan remedinan fielmente y ta haci examen/screening di wowo na tempo por controla, detecta y trata e malesa aki na tempo. Dokternan di cas y e pratijkondersteuner (POH)/ consulente diabetico por yuda den informa y guia tur hende con pa regula e diabetes bon y por skirbi un verwijzing pa bay haci screening di wowo.

9 16 E medaya tin dos banda of mas? door di Solange Tchong Tur aña tin mas o menos 1000 asegurado (pashent) ta haya aprobacion di AZV pa bay exterior pa haya cuido medico. E cuido medico cu ta wordo ofreci ta riba e tereno di cardiologia, oncologia, cirugia compleho, oftalmologia y cuido neonatal (babynan naci prematuro). E gran mayoria di e aseguradonan ta wordo manda pa Colombia, e otro grupo di aseguradonan ta bay Corsow of Hulanda. Ora un asegurado bay exterior pa ricibi cuido medico, mas cu claro AZV ta haya importante pa e haya un bon experiencia. No solamente e cuido medico mester ta bon pero tur otro factor rond di esaki. Por ehempel; mester tin bon comunicacion cu e dokternan, mester por keda na un bon luga y asina por menciona un sin fin di puntonan cu por hunga un rol importante den con e asegurado ta pasa su experiencia den exterior. Experiencia di pashent Tin asegurado cu ta bin for di exterior y ta conta nos nan experiencia. Algun ta bon, algun ta menos bon y otro a pasa den un experiencia malo. AZV ta haci su esfuerzo pa mehora loke no a bay bon. Ta percura pa papia cu e partnernan den exterior tocante e reclamonan pa evita cu cosnan desagradabel ta ripiti den futuro. Un ehempel menos leuk Un ehempel di esaki ta ora un asegurado fayece na Colombia. Colombia no ta un pais cu e mesun custumbernan cu nos. Nan ta dera nan ser keri di biaha. Como tal, nan no tin hospitalnan of funerarianan cu freezer special pa warda curpa di e fayecido. E custumber y leynan ta otro. Consecuentemente por surgi e situacion unda cu instancianan oficial Colombiano por of ta tarda pa procesa e documentonan di transporte di un defunto. Esaki ta causa cu e defunto por of ta yega den un mal estado (di descomposicion) na Aruba. Esaki ta algo cu nos di AZV ta lamenta. E no ta leuk pa e famia cu ta pasa den e experiencia aki. AZV ta purba evita e situacion aki door di pidi cooperacion di Colombia pa procesa e documentonan di e defunto mas lihe cu ta posibel. Pero den algun caso, AZV mester recomenda un cremacion pa asina evita e experiencia traumatico pa famia di e fayecido. Loke AZV ta tende Sin embargo loke tambe ta bon ta pa nos comparti cu boso algun cos cu nos ta haya tende for di nos hospitalnan di Colombia, Corsow y Hulanda. Tur medaya tin dos banda. Of tin mas? Asina nos di AZV tambe ta haya tende algun cos cu nos no ta mucho contento cune. Por ehempel sa haya keho di e acompañantenan social. Algun acompañante social ta hopi atento y ta constantemente pendiente di e pashent. Otro ta yega, interna e pashent y despues bo no ta mira nan nunca mas. Nan a bay keiro henter dia of haci compras henter dia. E ta trece problema pa e continuacion di cuido di e pashent. Hopi biaha un decision medico mester wordo tuma y e momento ey, e pashent mester di su acompañante social pa yud e tuma un decision. Comportacion ta sali fo i man Otro problema cu e hospitalnan sa enfrenta cu nos Arubianonan (tanto e pashent y e acompañante social) ta e comportacion. E comportacion tin ora no ta mucho di gaba. Tin algun pashent ta haya tratamento y despues nan ta ingeri bebidanan alcoholico. Consecuentemente tur e tratamento of parti di e tratamento ta bay perdi. Uzo di marihuana den hospitalnan den exterior tampoco no mag. Den un pais manera Colombia esaki por trece e pashent of su acompañante social den problema cu husticia paso e ta ilegal. Tin situacionnan tambe unda pa motibo cu no kier sigui e reglanan di e instituto, cosnan ta Sali fo i man y polis mester wordo yama pa interveni. E ta un berguensa pa e nomber di AZV pero primordialmente pa e imagen di Aruba cu nos hendenan ta laga atras na Colombia, Corsow, Hulanda of Merca. Comprencion Mas cu claro, AZV no ta papia di un pashent of acompañante social cu kisas kier dal un glas di biña pa celebra su cumpleaños. Of kier celebra cu porfin mag bay cas bek despues di tanto siman di tratamento. No, esey nos no kiermen. Tin ora hasta e dokternan ta recomenda e pashentnan pa bay dal un keiro un rato. Relaha e mente y kita preocupacion. Nos ta referi na e casonan extremo, unda e acompañante social a bandona e pashent por completo, unda tin pleitamento pisa entre pashent cu su pareha y polis ta wordo yama, unda mama a laga baby un banda pa bay trip y AZV pa medio di e departamento Internacional di e hospital mester interveni. Situacion unda cu e palabra responsabilidad di e acompañante social practicamente a bay perdi paso e unico meta tabata pa yega Colombia y probecha di e free ride lagando e pashent un banda pa bay haci cosnan personal. Pa AZV e tipo di ehempelnan cu nos a trece dilanti di loke sa y ta sosode den exterior ta keda keto bay un reto. Nos ta pidi e colaboracion di tur persona cu ta pashent y posiblemente algun dia mester bay via AZV pa haya cuido medico den exterior, pa porfabor wak bon cu ken bo ta bay. E acompañante social mester ta un persona serio, di confianza, responsabel y dispuesto pa yuda e pashent na cualkier momento. Nos di AZV ta haci nos mes e pregunta diario: den ki caso por of mester tuma accion? Y sanccion? Colofon: Pulso ta un proyecto di departamento di Informacion & Comunicacion di Organo Ehecutivo AZV. E ta un corant gratis cu tin como meta pa informa y conscientisa e aseguradonan riba su seguro AZV. E di dos meta ta pa percura pa informacion yega na e aseguradonan di AZV riba diferente topico di salud, tanto na Aruba como internacional. Bo tin algun comentario, pregunta of sugerencia? Comunica cu nos na: info@uoazv.aw Tambe bo por yama nos na: Organo Ehecutivo AZV Rumbastraat 21 Tel. (297) Pa mas informacion bo por bay: Redaccion: Diandra Alders Joost van de Kamp Lucy Lacle-Strijdhaftig Solange Tchong Magaly Tobel Colaborado: Departamento di Salud Publico Fundacion CVA Incocenter / Visser Home Care Dokter Sharline Vis Quota Club Aruba Redaccion final: Solange Tchong Fotografo: Joost van de Kamp Solange Tchong Diseñador: Gerardo Perdomo Imprenta: Interprint N.V. Van Leeuwenhoekstraat 26 Oranjestad Aruba Siguiente edicion: 15 di maart 2017 Tur derecho reserva. Ningun parti di e edicion aki mag wordo multiplica, copia y/of publica sin e aprobacion previo y por escrito di e redaccion di Pulso. Aunke e edicion aki a wordo compila cu hopi cautela, e redaccion di Pulso y colaboradonan, no ta acepta responsabilidad pa daño causa pa motibo di eror y/of imperfeccion den e edicion aki.

Bon nochi dama y cabayeronan,

Bon nochi dama y cabayeronan, Speech di sra. Jane Semeleer, President di Banco Central di Aruba, na ocasion di e apertura di e exposicion 25 aña Banco Central di Aruba y nos florin dia 17 di Februari 2011 Bon nochi dama y cabayeronan,

Más detalles

S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO

S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO S T I L I S T I C A DI PAPIAMENTO ARUBA, MAART 2008 1 STILISTICA Stilistica kiermen arte di palabra. Tur loke ta trata formulacion corecto di frase y uzo corecto di idioma figurativo ta forma parti di

Más detalles

MI NOMBER: Mi buki di salud

MI NOMBER: Mi buki di salud MI NOMBER: Mi buki di salud Descubri kico ta pasando cu bo, ta e prome paso pa ricibi ayudo. Si abo of un otro persona cu bo ta cuida tin problema di memoria, pidi un cita pa bay un dokter. Si bo dokter

Más detalles

E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe!

E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe! TRADING ARUBA E producto aki a worde getest i aproba door di dietistanan di Horacio Oduber Hospital. Esey kiermen cu e ta bon i saludabel p abo tambe! Obtenibel na e supermercadonan mas grandi BON BINI

Más detalles

LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13)

LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13) Virus Campaña Vacunacion contra HPV 2013-2014 LISTA DI PREGUNTA MAS HACI (version 23/08/13) 1) Kico ta un virus? Virus ta un organismo hopi chikito (mayoria bo ni por wak cu un microscop normal). Nan no

Más detalles

CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO

CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO CRITERIONAN DI PETICION PA COFINANCIAMENTO Subsidio UNOCA Criteria peticion cofinanciamento E meta mas importante di UNOCA ta pa stimula tereno cultural pa medio di subsidio den forma di cofinanciamento.

Más detalles

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015

DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015 EMBARGO TOT 9 SEPTEMBER 2014 10:45 UUR DISCURSO NA OCASION DI APERTURA DI AÑA PARLAMENTARIO 2014-2015 Presenta pa: SU EXCELENCIA GOBERNADOR INTERINO DI ARUBA SRA. E.A. TROMP-YARZAGARAY ORANJESTAD, 9 DI

Más detalles

tocante esaki riba pagina 2

tocante esaki riba pagina 2 FPNM a lansa un Documentario nobo titula Famia ta Nos! ia 12 di juni 2011 Fundacion Pa Nos Muchanan a celebra su 20 aña di existencia! Como parti di e celebracion aki FPNM a lansa un documentario den forma

Más detalles

Dwight Didier Manager Hypotheken

Dwight Didier Manager Hypotheken Dwight Didier Manager Hypotheken 1. Motibo pa un hipoteca 2. Kende por aplica pa un APFA Hypotheek? 3. Pakico un APFA Hypotheek? 4. E condicionnan pa un APFA Hypotheek 5. Informacion pa calculo di hipoteca

Más detalles

Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e

Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e BIN, SIGUI MI Bo sa sinti manera cos cu bo a perde caminda y cu bo mester di guia? Hesucristo ta e Lider duna pa Dios cu tur hende tin mester. El a bisa: Ami ta e bon wardado; y mi conoce esnan cu ta di

Más detalles

Kico e ta y con mi ta yega na dje. Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie

Kico e ta y con mi ta yega na dje. Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie Kico e ta y con mi ta yega na dje Jennifer Jacobs Manager HR & Communicatie Introduccion Kico ta pensioen? Na ki momento bo ta baha cu pensioen? Con bo ta yega na bo pensioen Pakico pensioen ta importante?

Más detalles

AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!!

AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!! BENNY NISBET(PPA): AVP KIER HORA OTRO VISION DI PPA!! GATEWAY/PUENTE/HUB PA INTERNACIONAL TRADE TA PPA SU VISION PA E ULTIMO 27 ANA!! Cu atencion PPA a tuma nota di un comunicado di prensa cu a sali for

Más detalles

Considerando cu ta esencial pa promove desaroyo di relacion amistoso entre e nacionnan;

Considerando cu ta esencial pa promove desaroyo di relacion amistoso entre e nacionnan; DECLARACION UNIVERSAL DI DERECHO HUMANO Preambulo Considerando cu reconocemento di e dignidad inherente y di e derechonan igual y inalienabel di tur miembro di famia humano ta base di libertad, husticia

Más detalles

REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO

REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO REGLA DI G R A M A T I C A DI PAPIAMENTO ARUBA, MAART 2008 1 INTRODUCCION DI GRAMATICA Gramatica ta studia e structura di cada lenga. Por agrupa palabra segun forma, funcion y nificacion y, ademas, ta

Más detalles

Saneamento di nos Finanzas Publico:

Saneamento di nos Finanzas Publico: BENNY NISBET(PPA): (part 1) PPA LO DIRIGI NOS MANEHO NA ENSENANSA PRIORIDAD NO. 1, DIVERSIFICACION DI NOS ECONOMIA, SANEAMENTO DI NOS FINANZAS PUBLICO, Y UPGRADING DI NOS SALUBRIDAD PUBLICO! Durante ana

Más detalles

SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! GRATIS. CUSTOMER RELATION MANAGEMENT software

SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! GRATIS. CUSTOMER RELATION MANAGEMENT software Dialuna 10 di December 2012 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS SHOCO AWARD CEREMONY TABATA UN EXITO!!!! AYERA nochi, durante di e entrega di Shoco Award, por a confirma

Más detalles

Tips y Conseho pa e cuidador

Tips y Conseho pa e cuidador Tips y Conseho pa e cuidador Den e seccion aki nos lo fiha riba e retonan cu un cuidado tin cu enfrenta dia pa dia y algun sugerencia con esakinan por ser maneha na un manera satisfactorio. Bañamento y

Más detalles

Diamars 16 di APRIL 2013 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin MAMBO contra Boutique Hotel!

Diamars 16 di APRIL 2013 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin MAMBO contra Boutique Hotel! Diamars 16 di APRIL 2013 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin MAMBO contra Boutique Hotel! Mambo a expresa su desaprobacion pa e plan pa bin cu un Boutique Hotel

Más detalles

Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015

Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015 Boletin Informativo di Savaneta y Pos Chikito December 2015 www.sagradocurason.com Rumannan! Dia 8 di december, riba solemnidad di Inmaculada Concepcion di Maria, iglesia lo inicia e Aña di Hubileo di

Más detalles

Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad

Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad 1 Tratado tocante Derecho di Persona cu Discapacidad NACIONNAN UNI 2 TRATADO TOCANTE DERECHO DI PERSONA CU DISCAPACIDAD Preambulo E Estadonan cu ta Parti den e Tratado aki, a) Teniendo na cuenta e principionan

Más detalles

awe mainta ta firma acuerdo di bon boluntad hopi critica di siminario di dept. enseñansa ta kibra kaak di preso den kia

awe mainta ta firma acuerdo di bon boluntad hopi critica di siminario di dept. enseñansa ta kibra kaak di preso den kia ta kibra kaak di preso den kia gratis Carl Giel Monique Coronel Francis Jacobs Ayera atardi un pelea formal a surgi riba tereno di KIA ora cu e presonan a cuminsa hunga un wega di futbol. Chris Williams

Más detalles

Cana pa bo salud y pa un bon causa

Cana pa bo salud y pa un bon causa Notario Yarzagaray a haci entrega di un re-produccion di El Papiamento gratis Nos Director Victor (Toko) Winklaar, tabatin a haya un bishita masha grato mes, di notario mr. Ralph Yarzagaray, cu e proposito

Más detalles

AYERA nochi a drenta e grato noticia Trevor Eman y Team Aruba a sali campeon den Drag Racing Internacional den e categoria di Pro Stock na

AYERA nochi a drenta e grato noticia Trevor Eman y Team Aruba a sali campeon den Drag Racing Internacional den e categoria di Pro Stock na Dialuna 20 di Mei 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com ARUBA CAMPEON! GRATIS AYERA nochi a drenta e grato noticia Trevor Eman y Team Aruba a sali campeon den Drag Racing

Más detalles

Den agènda 5 di oktober dia di dosente Liber di skol 5 pa 9 di oktober

Den agènda 5 di oktober dia di dosente Liber di skol 5 pa 9 di oktober Plenchi Bèl a bati Bèlèm bèlèm nos ta bai kuminsá. Yega, yega serka. Hala bola pa nos por disfrutá riba plenchi awe atrobe. Esta un kalor e dianan ku a pasa. Despues awa a yobe pa trese alivio pa nos matanan.

Más detalles

ELMAR TA STEP INTO THE FUTURE GRATIS. ACCOUNTING software

ELMAR TA STEP INTO THE FUTURE GRATIS. ACCOUNTING software Diabierna 11 di Januari 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS ELMAR TA STEP INTO THE FUTURE ACCOUNTING software Bloemond 7C T. 583-7072 www.vcc-int.com AYERA nochi

Más detalles

gratis Diabierna 10 di Juli 2009 Margrietstraat 3 Tel: Fax:

gratis Diabierna 10 di Juli 2009 Margrietstraat 3 Tel: Fax: CEO di AHATA ta reuni cu agentenan policial gratis Exitoso discusion tocante strategianan efectivo pa asistencia di victima, cual a inicia durante di un conferencia regional, a sigui awe cu follow up di

Más detalles

Mester cuida nos frontera

Mester cuida nos frontera Diahuebs 11 di APRIL 2013 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin LOCAL Chauffeur ta keda deteni! Mester cuida nos frontera Pagina A2 LOCAL Temporada activo horcan

Más detalles

Noti & News. Evento grandi pariba di brug. Bishita Special na Baranca y Yerba. Org. Caballista Arubano

Noti & News. Evento grandi pariba di brug. Bishita Special na Baranca y Yerba. Org. Caballista Arubano Org. Caballista Arubano Volume 3, Issue 4 May 21 th 2015 Noti & News Evento grandi pariba di brug DEN E EDICION AKI: Feria Pariba 1 Bishita Special 1 R. Las Piedras 2 Rifa di silla KUDA 2 E cos di mas

Más detalles

weganan di reino 2009 a wordo clausura

weganan di reino 2009 a wordo clausura weganan di reino 2009 a wordo clausura gratis Ta net despues di 7 dia, un siman hopi activo cu a conta cu diferente disciplina deportivo e.o. futbol, natacion, baseball, softball, atletismo y ayeranochi

Más detalles

aumenta Destruccion formal a haya schorsing Joseline Barroso-Croes Ladronnan a basha porta abou cu chubato Placa pa huurmento di edificio ta sigui

aumenta Destruccion formal a haya schorsing Joseline Barroso-Croes Ladronnan a basha porta abou cu chubato Placa pa huurmento di edificio ta sigui Diamars 25 di November 2008 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Afl. 1,50om Ladronnan a basha porta abou cu chubato Destruccion formal Placa pa huurmento di edificio ta sigui

Más detalles

bon trabou. ainda falta. Progreso y Bienestar pa Un y Tur Programa di Campaña 2013-2017

bon trabou. ainda falta. Progreso y Bienestar pa Un y Tur Programa di Campaña 2013-2017 bon trabou. ainda falta. Progreso y Bienestar pa Un y Tur Programa di Campaña 2013-2017 www.avp.aw Credo di Partido di Pueblo Arubano /AVP Credo di Partido di Pueblo Arubano /AVP Mi ta kere firmemente

Más detalles

mike eman hopi popular entre e comunidad latino Luis Wichi de Palm a bay laga nos Latinonan a demostra hopi interes den politica na Aruba gratis

mike eman hopi popular entre e comunidad latino Luis Wichi de Palm a bay laga nos Latinonan a demostra hopi interes den politica na Aruba gratis gratis unda nos gran lider nel a keda? Latinonan a demostra hopi interes den politica na Aruba Dialuna 15 di Juni 2009 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Ayera na Renaissance

Más detalles

BON TRABOU DI MARINA REAL Y ARUMIL GRATIS

BON TRABOU DI MARINA REAL Y ARUMIL GRATIS Diasabra 9 di Maart 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS BON TRABOU DI MARINA REAL Y ARUMIL DIAHUEBS y diabierna e peloton di lieutenant Voortman a haci un trabou

Más detalles

Pa medio di e buki aki, director y personal di Colegio Cristo Rey ta presenta na bo e Guia pa Mayor 2015-2016.

Pa medio di e buki aki, director y personal di Colegio Cristo Rey ta presenta na bo e Guia pa Mayor 2015-2016. Introduccion Pa medio di e buki aki, director y personal di Colegio Cristo Rey ta presenta na bo e Guia pa Mayor 2015-2016. Ta un alegria hopi grandi di por presenta e buki aki den nos edificio renoba.

Más detalles

71% di vwo & 41% di havo so a slaag na colegio

71% di vwo & 41% di havo so a slaag na colegio Training entre Marina Real, Guardacosta di Aruba y Antiyas cu unidadnan Venezolano Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Unidadnan di Marina Real y Guardacosta di Antiyas y

Más detalles

Not é riba bòrchi Rigelys Provence di Fr. Evonius school

Not é riba bòrchi Rigelys Provence di Fr. Evonius school Plenchi Bèl a bati Tring tring tring yega pa nos por interkambia. E resultado di prome temporada di examen ta aden. Awor ta di warda her pa nos tin e resultado final pa skolnan. Efo tambe ta yegando nan

Más detalles

campañando gobierno pa corupcion flamenco na aruba Cholernan tin e area di Oranjestad aruina gratis

campañando gobierno pa corupcion flamenco na aruba Cholernan tin e area di Oranjestad aruina gratis Cholernan tin e area di Oranjestad aruina gratis E negoshi aki ta varios biaha caba a bira victima di ladronicia y di cholernan, cu tin centro di Oranjestad terorisa. Segun e propietario el a laga bestel

Más detalles

PARLAMENTARIO DESIREE CROES Y ABOGADO BENVINDA DE SOUSA A DRENTA ENLACE MATRIMONIAL

PARLAMENTARIO DESIREE CROES Y ABOGADO BENVINDA DE SOUSA A DRENTA ENLACE MATRIMONIAL Diahuebs 13 di December 2012 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS PARLAMENTARIO DESIREE CROES Y ABOGADO BENVINDA DE SOUSA A DRENTA ENLACE MATRIMONIAL AYERA parlamentario

Más detalles

2 Valero Energy Corporation, 10 Q Quarterly report pursuant to sections 13 or 15(d), Second Quarter 2010, p. 12.

2 Valero Energy Corporation, 10 Q Quarterly report pursuant to sections 13 or 15(d), Second Quarter 2010, p. 12. CENTRALE BANK VAN ARUBA 17 Juni 2011 Awe Banco Central di Aruba ta publica su Relato 2010: Desaroyonan Economico y Financiero. Siguientemente ta presenta e informe di President, traduci na Papiamento,

Más detalles

gratitut. Anto orashon semper ta un regalo grandi. Resa pa Se пor kuida i proteh nan i drama nan i nan famia ku bendishon.

gratitut. Anto orashon semper ta un regalo grandi. Resa pa Se пor kuida i proteh nan i drama nan i nan famia ku bendishon. Plenchi B l a bati Nos fiel bishitantenan di plenchi bon bini b k riba plenchi di skol. Kontentu ku nos por risib bo atrobe riba nos plenchi. Di nos parti nos lo hasi tur posibel pa bo pasa dushi i kontentu

Más detalles

Kico ta. pasando. mucha a come cocaina. A bula cabez di. Hefe di Censo y. Registracion Civil. A bula cabez di Hefe di Censo y Registracion Civil

Kico ta. pasando. mucha a come cocaina. A bula cabez di. Hefe di Censo y. Registracion Civil. A bula cabez di Hefe di Censo y Registracion Civil Diabierna 6 di Maart 2009 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com gratis mama iresponsable mucha a come cocaina ra, ra, ra... Kico ta Imagen Cortesia: 24ora.com Ayera mainta

Más detalles

MOMENTO A YEGA PA STOP DI PAPIA Y CUMINSA TUMA DECISION

MOMENTO A YEGA PA STOP DI PAPIA Y CUMINSA TUMA DECISION Diaranson 27 di Maart 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GARDEN We ve TOOLS got it! Opening Hours: 8.00 am - 6.00 pm non-stop Saturday 8.30 am - 5.00 pm Schotlandstraat

Más detalles

chines maltrata despues cu atraco a fracasa na Maiky s gratis

chines maltrata despues cu atraco a fracasa na Maiky s gratis chines maltrata despues cu atraco a fracasa na Maiky s gratis Diarazon merdia a drenta informacion di cu tabatin un intento di atraco na Maiky s na Hooiberg, pero debi cu no tabatin placa e atracadornan

Más detalles

DISCURSO NACIONAL Fin di Aña 2015 Prome Minister mr. Mike Eman

DISCURSO NACIONAL Fin di Aña 2015 Prome Minister mr. Mike Eman DISCURSO NACIONAL Fin di Aña 2015 Prome Minister mr. Mike Eman Apreciable Conciudadanonan, E sentimentonan cu ta biba den nos curazon na e momentonan aki di transicion di aña, di refleccion y pensamento

Más detalles

lainda kemp westerhof

lainda kemp westerhof e bunita bista di centro di playa, capital di aruba gratis Maske cu Gobierno a bin cu un facilidad pa agrupa tur e bagamundonan cu ta den centro di Playa, ta resulta, cu e situacion a bira pio. No tin

Más detalles

hipocrita Petrochina NA de la Sallestraat ppa a logra 513 firma y ta den eleccion 2009 ley di overbruggingstoelage entrada hudicial na noord

hipocrita Petrochina NA de la Sallestraat ppa a logra 513 firma y ta den eleccion 2009 ley di overbruggingstoelage entrada hudicial na noord ppa a logra 513 firma y ta den eleccion 2009 gratis E partido oranje PPA encabesa pa su incasabel lider Benny Nisbet ayera a lorga haya 513 firma di sostenedornan pa asina por participa den e siguinte

Más detalles

MUCHANAN DI ST. MICHAEL

MUCHANAN DI ST. MICHAEL Diasabra 13 di April 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS MUCHANAN DI ST. MICHAEL SCHOOL A GOSA CU PANNABOL E wega di Pannanol a tuma luga e siman aki na scol

Más detalles

INTERES GRANDI DEN E SOLAR ENERGY WORKSHOP DI N.V. ELMAR

INTERES GRANDI DEN E SOLAR ENERGY WORKSHOP DI N.V. ELMAR Diasabra 10 di November 2012 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS INTERES GRANDI DEN E SOLAR ENERGY WORKSHOP DI N.V. ELMAR ENERGIA alternativo ta un topico cu ta crea

Más detalles

LUNA CULTURAL TA HABRI OFICIALMENTE CU DEVELO DI MONUMENTO DI NOS BALUARTENAN DI CULTURA

LUNA CULTURAL TA HABRI OFICIALMENTE CU DEVELO DI MONUMENTO DI NOS BALUARTENAN DI CULTURA Diasabra 2 di Maart 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS LUNA CULTURAL TA HABRI OFICIALMENTE CU DEVELO DI MONUMENTO DI NOS BALUARTENAN DI CULTURA COMO apertura

Más detalles

Prome Minister ta ofende

Prome Minister ta ofende Banda di PetroChina, tin mas compania interesa den Valero gratis Contratista y trahadornan na Valero a haya otro puñal ayera den lomba, ora cu Servicio di Impuesto a pone beslag riba nan placa. Gobierno

Más detalles

MEP CONMEMORANDO 40 AÑA DI FUNDACION

MEP CONMEMORANDO 40 AÑA DI FUNDACION Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS MEP CONMEMORANDO 40 AÑA DI FUNDACION Dirigentenan di partido MEP a prepara varios actividad pa conmemora 40 aña di fundacion di

Más detalles

Startjaar Niveau 3. Buki di informacion. Buki di Informacion.

Startjaar Niveau 3. Buki di informacion. Buki di Informacion. o Startjaar Niveau 3. Buki di informacion Buki di Informacion. Contenido Techniek como profesion 4 Capitulo 1 HERMENTNAN... 18 Capitulo 2 MIDIMENTO... 25 Capitulo 3 PINTAMENTO... 29 Captiulo 4 TUBERIANAN

Más detalles

RETROACTIVO TA PAGA SALARIO MINISTER DOWERS GRATIS. Opening Hours: 8.00 am - 6.00 pm non-stop Saturday 8.30 am - 5.00 pm

RETROACTIVO TA PAGA SALARIO MINISTER DOWERS GRATIS. Opening Hours: 8.00 am - 6.00 pm non-stop Saturday 8.30 am - 5.00 pm Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS GARDEN We ve TOOLS got it! Opening Hours: 8.00 am - 6.00 pm non-stop Saturday 8.30 am - 5.00 pm Schotlandstraat 67 - Tel. 588 9526

Más detalles

Miss Aruba 2012 Larisa Leeuwe

Miss Aruba 2012 Larisa Leeuwe Diamars 6 di November 2012 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS Miss Aruba 2012 Larisa Leeuwe DIADOMINGO anochi den Alhambra ballroom completamente PAYROLL software

Más detalles

ta reduci su a haci varios gratis hobennan cu a haci alarma falso pareha di venezolano

ta reduci su a haci varios gratis hobennan cu a haci alarma falso pareha di venezolano REGLAMENTO DI CUENTA PISA DEN BAR RESTAURANT gratis Diabierna anochi a sosode un caso di maltrato pisa na un bar restaurant na Madiki. Na yegada di e patruya a bin encontra un persona tur na sanger benta

Más detalles

enseñansa a celebra dia di polis dos hoben ta atraca video one santa cruz gratis na san nicolas

enseñansa a celebra dia di polis dos hoben ta atraca video one santa cruz gratis na san nicolas gratis crisis den enseñansa Diamars 18 di Augustus 2009 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com dos hoben ta atraca video one santa cruz Dialuna anochi a drenta informe di un

Más detalles

ASESINO? perdi pa 3 dia. Van di entrega a tuma tur caminda p e, causando cu otro auto a baha caminda bay dal kibra un auto para. huez lo dicidi...

ASESINO? perdi pa 3 dia. Van di entrega a tuma tur caminda p e, causando cu otro auto a baha caminda bay dal kibra un auto para. huez lo dicidi... Diahuebs 13 di November 2008 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Afl. 1,50om perdi pa 3 dia HOMBER a ser haya den Seroe Colorado huez lo dicidi... ASESINO? CANTANTE LUIGI

Más detalles

Dieta en el paciente diabético

Dieta en el paciente diabético Dieta en el paciente diabético Yessica Agudelo Zapata. MD Residente de Endocrinología Universidad Nacional de Colombia Formación en Nutrición y Dietética Universidad de Antioquia Integrante grupo de investigación

Más detalles

Campamento, control di trafico y accident

Campamento, control di trafico y accident Diamars 2 di April 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS Fin di siman largo tras di lomba: Campamento, control di trafico y accident 2 Local Diamars 2 di April

Más detalles

IPI KOCK. Lo tin scarcedad di kerstboom e aña aki na Aruba POSIBEL GOLDENHANDSHAKE PA. Kico ta bo prij$?

IPI KOCK. Lo tin scarcedad di kerstboom e aña aki na Aruba POSIBEL GOLDENHANDSHAKE PA. Kico ta bo prij$? Diamars 2 di December 2008 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Afl. 1,50om booshi desenmascara audionan comprometedor ta envolve minister POSIBEL GOLDENHANDSHAKE PA IPI KOCK

Más detalles

Viva la Fête! gratis. multidisciplinario, dunando asina oportunidad na grupo di diverso artista y hobennan pa presenta nan talento,

Viva la Fête! gratis. multidisciplinario, dunando asina oportunidad na grupo di diverso artista y hobennan pa presenta nan talento, gratis FAMIA CROES TA COSTA PUEBLO 10 MIYON FLORIN Diabierna 24 di Juli 2009 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Temblor sinti ayera tardi parti zuid di Aruba Tabata ayera

Más detalles

HULANDA TA BULA INVESTIGA HIT& RUN JAN V/D STRATEN. Awe gasolin ta baha atrobe BIJLEVELD KIER PA

HULANDA TA BULA INVESTIGA HIT& RUN JAN V/D STRATEN. Awe gasolin ta baha atrobe BIJLEVELD KIER PA Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com Afl. 1,50om a pone KB riba cabez di Rudy Croes HULANDA TA BULA BIJLEVELD KIER PA INVESTIGA JAN V/D STRATEN Den un carta cu secretaria

Más detalles

tamiflu pa accidente a laga dama seriamente herida 25 mil dosis di 5 hoben deteni cu droga y arma den tiroteo na noord antiyas & aruba

tamiflu pa accidente a laga dama seriamente herida 25 mil dosis di 5 hoben deteni cu droga y arma den tiroteo na noord antiyas & aruba 5 hoben deteni cu droga y arma den tiroteo na noord gratis Diasabra madruga ora cu patruyanan tabata pasando n e lugarnan nocturno debi n e orario di sera y pa ser specifico na The New Shanghai, net polis

Más detalles

2 miyon. registracion. mas negoshi ta bira victima di crimen. avp a surpasa. chines bendedor di cosnan horta deteni. International.

2 miyon. registracion. mas negoshi ta bira victima di crimen. avp a surpasa. chines bendedor di cosnan horta deteni. International. chines bendedor di cosnan horta deteni gratis Diarazon mainta recherchenan di distrito Noord a bosha bay n e supermercado Cheng Xing na Paradera pa asina detene e comerciante Chines kende ta conoci pa

Más detalles

STORIANAN DI UN MUCHA DI LAGOEN GRATIS. Your address for the best software and support. Tel.: 583-7072 info@vcc-int.com www.vcc-int.

STORIANAN DI UN MUCHA DI LAGOEN GRATIS. Your address for the best software and support. Tel.: 583-7072 info@vcc-int.com www.vcc-int. Diabierna 26 di April 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com STORIANAN GRATIS DI UN MUCHA DI LAGOEN AYERA nochi den un ambiente masha ameno riba e brug di Lagoen a tuma

Más detalles

RETINOPATÍA DIABÉTICA

RETINOPATÍA DIABÉTICA Qué es la retinopatía diabética? Las personas con diabetes pueden tener una enfermedad ocular llamada retinopatía diabética. Esta enfermedad ocurre porque los niveles altos de azúcar en la sangre causan

Más detalles

Kico Nos Por Si na for di e Palabra di Dios?

Kico Nos Por Si na for di e Palabra di Dios? Kico Nos Por Si na for di e Palabra di Dios? 2014 WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF PENNSYLVANIA Kico Nos Por Sina for di e Palabra di Dios? EDITORNAN WATCHTOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF NEW YORK,

Más detalles

osling boekhoudt director nobo di web aruba n.v. Patrick van der Eem den libertad Auto despues di a ranca un pal i luz, a bay braza un otro

osling boekhoudt director nobo di web aruba n.v. Patrick van der Eem den libertad Auto despues di a ranca un pal i luz, a bay braza un otro osling boekhoudt director nobo di web aruba n.v. gratis Diabierna atardi sr. Osling Boekhoudt a keda presenta oficialmente dilanti prensa y comunidad como e director nobo di WEB Aruba N.V. E director saliente

Más detalles

GRATIS. Your address for the best software and support.

GRATIS. Your address for the best software and support. Diaranson 29 di Mei 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS Your address for the best software and support. Accounting Software Payroll Software Document Management

Más detalles

INTERES TA GRANDI ENTRE STUDIANTENAN PA BOLBE ARUBA

INTERES TA GRANDI ENTRE STUDIANTENAN PA BOLBE ARUBA Dialuna 27 di Mei 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS INTERES TA GRANDI ENTRE STUDIANTENAN PA BOLBE ARUBA Your address for the best software and support. Accounting

Más detalles

Lista di guia escolar y bijles

Lista di guia escolar y bijles Educacion pa un base firme Lista di guia escolar y bijles Pa alumnonan di enseñansa basico y huiswerkbegeleiding Den rekenen y taal. Mr. George Mierak Tel. 584-4446 / 992-6737 St. Edu Vision pa muchanan

Más detalles

Bisdom Willemstad Julianaplein 5 Curaçao, Dutch Caribbean -Tel (599-9) Fax (599-9)

Bisdom Willemstad Julianaplein 5 Curaçao, Dutch Caribbean -Tel (599-9) Fax (599-9) Bisdom Willemstad Julianaplein 5 Curaçao, Dutch Caribbean -Tel (599-9) 462-5876 Fax (599-9) 462-7437 E-mail: bisdomwstad@gmail.com MENSAHE DI OBISPADO NA OKASHON DI FIESTA DI SANTA ANA, PATRONA DI KÒRSOU

Más detalles

MARY JOAN FOUNDATION A LOGRA SURPASA NAN META Y RECAUDA 104 MIL FLORIN

MARY JOAN FOUNDATION A LOGRA SURPASA NAN META Y RECAUDA 104 MIL FLORIN Dialuna 8 di April 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS We ve got it! GARDEN TOOLS Experts in Fastening Schotlandstraat 67 - Tel. 588 9526 MARY JOAN FOUNDATION

Más detalles

La Alimentación del Niño Diabético

La Alimentación del Niño Diabético La Alimentación del Niño Diabético Un niño con diabetes puede beneficiarse del mismo tipo de dieta saludable como el de la gente sin diabetes. De hecho, toda la familia puede beneficiarse en conjunto de

Más detalles

DONACION PERSONAL DE APARATO MAMOGRAFIA GRATIS. Your address for the best software and support. Tel.: 583-7072 info@vcc-int.com www.vcc-int.

DONACION PERSONAL DE APARATO MAMOGRAFIA GRATIS. Your address for the best software and support. Tel.: 583-7072 info@vcc-int.com www.vcc-int. Diasabra 11 di Mei 2013 Margrietstraat 3 Tel: 583-1400 Fax: 583-1444 noticia@awemainta.com GRATIS DONACION PERSONAL GARDEN We ve TOOLS got it! Opening Hours: 8.00 am - 6.00 pm non-stop Saturday 8.30 am

Más detalles

OJO CON LA DIABETES. ACTÚA HOY PARA CAMBIAR EL MAÑANA 415 MILLONES DE ADULTOS CON DIABETES 640 MILLONES EN 2040

OJO CON LA DIABETES. ACTÚA HOY PARA CAMBIAR EL MAÑANA  415 MILLONES DE ADULTOS CON DIABETES 640 MILLONES EN 2040 EL PROBLEMA 415 MILLONES DE ADULTOS CON DIABETES 640 MILLONES EN 2040 QUÉ SIGNIFICA ESTO? MUCHAS PERSONAS CON DIABETES TIPO 2 SIN DIAGNOSTICAR YA TIENEN COMPLICACIONES: RETINOPATÍA ENFERMEDAD CARDIOVASCULAR

Más detalles

Bo parto: Kon bo ta atende ku doló?

Bo parto: Kon bo ta atende ku doló? Bo parto: Kon bo ta atende ku doló? Awor ku bo ta na estado, por ta bo ta bai puntra bo mes sierto kos. Por ehempel tokante doló na momentu di parto. Kon pisá esey lo ta? Kon ta hasi si bo no por soporta?

Más detalles

DIABETES NUEVAS IDEAS, NUEVOS DESCUBRIMIENTOS, NUEVA ESPERANZA.

DIABETES NUEVAS IDEAS, NUEVOS DESCUBRIMIENTOS, NUEVA ESPERANZA. IMED INTERNAL MEDICINE CLIN TRIALS SC DIABETES NUEVAS IDEAS, NUEVOS DESCUBRIMIENTOS, NUEVA ESPERANZA. Propuesta Evaluación Integral del Paciente diabético QUE ES LA DIABETES? La diabetes tipo 2 es una

Más detalles

LA FUNDACION DEL CARIBE PARA LA INVESTIGACIÓN BIOMÉDICA (FUNDACION BIOS) es una Institución Prestadora de Servicios de Salud,

LA FUNDACION DEL CARIBE PARA LA INVESTIGACIÓN BIOMÉDICA (FUNDACION BIOS) es una Institución Prestadora de Servicios de Salud, MISION LA FUNDACION DEL CARIBE PARA LA INVESTIGACIÓN BIOMÉDICA (FUNDACION BIOS) es una Institución Prestadora de Servicios de Salud, ubicada en la ciudad de Barranquilla; que busca la prevención y el manejo

Más detalles

Qué puedo hacer? Conociendo la diabetes. Manual de ayuda práctica para pacientes con diabetes

Qué puedo hacer? Conociendo la diabetes. Manual de ayuda práctica para pacientes con diabetes Qué puedo hacer? Conociendo la diabetes Manual de ayuda práctica para pacientes con diabetes Qué es la diabetes? La diabetes, o diabetes mellitus, es una enfermedad crónica en la que los niveles de azúcar

Más detalles

INFORMACIÓN GENERAL SOBRE LA DIABETES ALIMENTACIÓN SALUDABLE

INFORMACIÓN GENERAL SOBRE LA DIABETES ALIMENTACIÓN SALUDABLE INFORMACIÓN GENERAL SOBRE LA DIABETES ALIMENTACIÓN SALUDABLE ACTIVIDAD FÍSICA CONTROL USO DE MEDICAMENTOS USO DE LAS TARJETAS: CATEGORÍAS SOLUCIÓN DE PROBLEMAS DISMINUCIÓN DE LOS RIESGOS AFRONTAMIENTO

Más detalles

Enfermedad diabética del ojo. Una guía para el educador

Enfermedad diabética del ojo. Una guía para el educador Enfermedad diabética del ojo Una guía para el educador Desarrollado por el Programa Nacional de Educación sobre la Salud del Ojo (NEHEP, por sus siglas en inglés), Enfermedad diabética del ojo: Una guía

Más detalles

SALUD OCUPACIONAL. SOLVE Panuco, Veracruz México

SALUD OCUPACIONAL. SOLVE Panuco, Veracruz México SALUD OCUPACIONAL SOLVE Panuco, Veracruz México SALUD OCUPACIONAL SOLVE- ACTIVIDADES REALIZADAS PERSONAL ADMINISTRATIVO Panuco, Veracruz México VALORACIONES MEDICA PERSONAL ADMINISTRATIVO Exámenes Médicos

Más detalles

La importancia del peso y la talla de mi hijo

La importancia del peso y la talla de mi hijo La importancia del peso y la talla de mi hijo Dra. Angélica Martínez Ramos Méndez Endocrinología pediátrica Médico cirujano de la Universidad La Salle Pediatría en Hospital Español Endocrinología pediátrica

Más detalles

DIABETES CHARLAS PARA LA COMUNIDAD

DIABETES CHARLAS PARA LA COMUNIDAD CHARLAS PARA LA COMUNIDAD DIABETES La diabetes es una enfermedad en franco aumento. Si bien la predisposición genética es determinante, los factores ambientales son los que la desencadenan: obesidad, sedentarismo.

Más detalles

Dra. Jaysi Pastrana Arias Oftalmología Especialista en Retina y Vítreo

Dra. Jaysi Pastrana Arias Oftalmología Especialista en Retina y Vítreo Dra. Jaysi Pastrana Arias Oftalmología Especialista en Retina y Vítreo Medicina Oftalmología Retina y Vítreo Universidad de Cartagena Universidad de Panamá Caja del Seguro Social Universidad Autónoma de

Más detalles

Derecho di Mucha. Voor kinderen en jongeren

Derecho di Mucha. Voor kinderen en jongeren Derecho di Mucha Voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal voor

Más detalles

ACTÚE PASOS POSITIVOS QUE PUEDEN AYUDARLE. a controlar su diabetes

ACTÚE PASOS POSITIVOS QUE PUEDEN AYUDARLE. a controlar su diabetes ACTÚE PASOS POSITIVOS QUE PUEDEN AYUDARLE a controlar su diabetes Qué es la diabetes? La diabetes es un padecimiento que le dificulta a su organismo convertir la glucosa de los alimentos que come en energía

Más detalles

NUTRICIÓN Y ALIMENTACIÓN SALUDABLE EN EL PERSONAL DE SALUD Y PREVENCIÓN DE ENFERMEDADES CRÓNICAS

NUTRICIÓN Y ALIMENTACIÓN SALUDABLE EN EL PERSONAL DE SALUD Y PREVENCIÓN DE ENFERMEDADES CRÓNICAS NUTRICIÓN Y ALIMENTACIÓN SALUDABLE EN EL PERSONAL DE SALUD Y PREVENCIÓN DE ENFERMEDADES CRÓNICAS Carmen María Alvarado Glower NUTRICIONISTA MASTER EN SALUD PÚBLICA CONTEXTO GENERAL Una alimentación variada

Más detalles

OBESIDAD Y SOPREPESO LMCV

OBESIDAD Y SOPREPESO LMCV Obesidad y sobrepeso Datos y cifras Desde 1980, la obesidad se ha duplicado en todo el mundo. En el año 2008, 1500 millones de adultos (de 20 y más años) tenían sobrepeso. Dentro de este grupo, más de

Más detalles

Diseño de la Campaña Nacional para Promover el Consumo de. Escuela de Nutrición y Dietética

Diseño de la Campaña Nacional para Promover el Consumo de. Escuela de Nutrición y Dietética Diseño de la Campaña Nacional para Promover el Consumo de Escuela de Nutrición y Dietética Diseñar la campaña p p para la p promoción del consumo de frutas y hortalizas, que contribuya al mejoramiento

Más detalles

TEMA. Energía y nutrientes. [2.1] Cómo estudiar este tema? [2.2] Importancia de la energía. [2.3] Componentes del consumo de energía

TEMA. Energía y nutrientes. [2.1] Cómo estudiar este tema? [2.2] Importancia de la energía. [2.3] Componentes del consumo de energía Energía y nutrientes [2.1] Cómo estudiar este tema? [2.2] Importancia de la energía [2.3] Componentes del consumo de energía [2.4] Nutrientes y balance energético [2.5] Las necesidades de energía TEMA

Más detalles

Cómo es tener diabetes tipo 2?

Cómo es tener diabetes tipo 2? Cómo es tener diabetes tipo 2? Según los Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades (Centers for Disease Control and Prevention, CDC), hay casi 26 millones de personas con diabetes en los

Más detalles

Índice de Masa corporal (IMC) Cómo calcular el IMC?

Índice de Masa corporal (IMC) Cómo calcular el IMC? Antropometría y Salud Unidad: Aptitud Física Contenido: Evaluaciones físicas para determinar: Masa corporal y Aptitud física. Curso: 8 Básico Índice de Masa corporal (IMC) El índice de masa corporal (IMC)

Más detalles

EVANGELIO SEGUN SAN LUCAS. E lampi riba candelá I. (Lucfls 11 : 33)

EVANGELIO SEGUN SAN LUCAS. E lampi riba candelá I. (Lucfls 11 : 33) EVANGELIO SEGUN SAN LUCAS E lampi riba candelá I (Lucfls 11 : 33) EVANGELIO SEGUN SAN LUCAS E lampi riba candelá! (Lucas 11 : 33) {AU h -032-^^,(5) Lk \ 1o:> EVANGELIO SAN LUCAS. DI CAPITULO 1 1 Como

Más detalles

Diagnóstico de la enfermedad de Alzheimer y de demencia

Diagnóstico de la enfermedad de Alzheimer y de demencia Capítulo de Illinois Diagnóstico de la enfermedad de Alzheimer y de demencia El Alzheimer es diagnosticado a través de una evaluación médica exhaustiva. Si usted o un ser querido están preocupados por

Más detalles

Actualización del Estudio

Actualización del Estudio BOLETÍN PARA PACIENTES DEL ESTUDIO AIM HIGH Volumen 1, Número 1 Abril, 2010 Actualización del Estudio Incluido: Actualización del Estudio Por Qué Su Participación Es Tan Importante Investigaciones en las

Más detalles

Valor del examen 28 puntos, nota mínima para acreditar 20 puntos

Valor del examen 28 puntos, nota mínima para acreditar 20 puntos COD. NOMBRE DEL PARTICIPANTE: 27 DE ABRIL 2013 NOMBRE DE LA ACTIVIDAD: SEMINARIO DE OFTALMOLOGIA FECHA: NÚMERO DE PREGUNTAS CORRECTAS APROBÓ SÍ NO Valor del examen 28 puntos, nota mínima para acreditar

Más detalles