Conservatorio Profesional de Música de A Estrada. Departamento de Vento-Metal TROMPA. PROGRAMACIÓN OFICIAL LOE (segundo Decreto 203/2007)

Transcripción

1 Conservatorio Profesional de Música de A Estrada TROMPA PROGRAMACIÓN OFICIAL LOE (segundo Decreto 203/2007) G. Elemental e G. Profesional Curso 2016/17 Prof. Victor Vilariño

2 Programación de Trompa 2 Prof. Victor Vilariño

3 ÍNDICE GRAO ELEMENTAL... 4 INTRODUCIÓN... 4 OBXECTIVOS... 6 CONTIDOS... 6 CRITERIOS DE CALIFICACIÓN NO GRAO ELEMENTAL..7 1º CURSO, G. ELEMENTAL º CURSO, G. ELEMENTAL º CURSO, G. ELEMENTAL º CURSO, G. ELEMENTAL GRAO PROFESIONAL INTRODUCIÓN OBXECTIVOS CONTIDOS CRITERIOS DE CALIFICACIÓN NO GRAO ELEMENTAL 23 1º CURSO, G. PROFESIONAL º CURSO, G. PROFESIONAL º CURSO, G. PROFESIONAL º CURSO, G. PROFESIONAL º CURSO, G. PROFESIONAL º CURSO, G. PROFESIONAL NOTAS Á PROGRAMACIÓN EVALUACIÓN Y CALIFICACIÓN...49 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE...52 TEMAS TRANSVERSAIS...54 TRATAMENTO DAS TIC...55 PREMIOS FIN DE GRADO...56 Programación de Trompa 3 Prof. Victor Vilariñol

4 GRAO ELEMENTAL INTRODUCIÓN A necesidade de asegurar unha formación musical que proporcione o nivel de expresión artística propio duns estudos especializados, que teñen como meta o exercicio profesional e que, por iso están destinados a aqueles alumnos que posúan aptitudes específicas e vontade para dedicarse a eles, demanda un Currículo que non se limite ao dominio puramente práctico das diferentes técnicas instrumentais e coñecementos académicos vinculados ao ensino tradicional, senón que inclúa outros aspectos inherentes ao feito musical como fenómeno tanto histórico-cultural como estético ou psicolóxico que permitan un desenvolvemento máis acorde co carácter humanista que esixe a formación integral do músico. Este achegamento máis profundo ao feito musical persegue un equilibrio entre o coñecemento teórico, o desenvolvemento das destrezas instrumentais e a compresión dos principios estéticos que determinan o fenómeno artísticomusical, quedando reflectidos tanto na ordenación académica do Grado Elemental como nos contidos curriculares das diferentes especialidades instrumentais e asignaturas que configuran cada curso, iniciándose dito equilibrio desde o comezo dos estudos de música. Así, no Grado Elemental, o Currículo que se regula na Orde de 28 de Agosto de 1992, B.O.E. de 9 de Setembro, completa os ensinos mínimos establecidos no Real Decreto 756/1992, de 26 de Xuño, cunha dobre atención á práctica musical de conxunto, í.e á clase colectiva dentro dos contidos do ensino instrumental, para contribuír, entre outros aspectos relacionados, co desenvolvemento das capacidades de socialización do alumno, para espertar o interese cara un repertorio máis amplo que o que lle brinda o estudo do seu propio instrumento e servir de preparación para unha participación ulterior en agrupacións orquestrais e camerísticas. Cabe destacar, en relación cos contidos das especialidades instrumentais, unha característica común: A necesidade de conxugar, desde o inicio do proceso de ensino e aprendizaxe, a comprensión e a expresión, o coñecemento e a realización. Este proceso complexo de educación artística debe ter presente que os contidos esenciais na formación dun músico que se expresa a través dun instrumento están presentes, case na súa totalidade, desde o inicio dos estudos, e que o seu desenvolvemento realízase non tanto pola adquisición de novos elementos como pola profundización permanente nos mesmos. Os catro cursos que compoñen o Grado Elemental configuran unha etapa de suma importancia para o desenvolvemento do futuro instrumentista, xa que ao longo deste período deben quedar sentadas as bases dunha técnica correcta e eficaz e, o que é aínda máis importante, duns conceptos musicais que cristalicen, mediante o tempo necesario para a maduración de todo iso, nunha auténtica conciencia de intérprete. A tarefa do futuro intérprete consiste polo tanto en, primeiro, aprender a ler correctamente a partitura; segundo, penetrar despois a través da lectura, no sentido dos escrito para poder apreciar o seu valor estético; e, terceiro, desenvolver ao propio tempo, a destreza necesaria no manexo dun instrumento para que a execución dese texto musical adquira a súa plena dimensión de mensaxe expresivamente significativo. Programación de Trompa 4 Prof. Victor Vilariñol

5 Unha concepción pedagóxica moderna ha de partir dunha premisa básica: A vocación musical dun neno pode, en numerosísimos casos non estar aínda claramente definida, o cal esixe de xeito imperativa que a suma de coñecementos teóricos que han de inculcárselle e as inevitables horas de práctica ás que se verá sometido séxanlle presentadas de xeito tan atractivo e estimulante como sexa posible, para que el/ela se sinta verdadeiramente interesado/a na tarefa que se lle propón, e dese xeito a súa posible incipiente vocación se vexa reforzada. A evolución intelectual e emocional á idade en que se realizan os estudos de Grado Elemental - oito a doce anos, aproximadamente- é moi acelerada; iso implica que as formulacións pedagóxicas, tanto no plano xeral da didáctica como no máis concreto e subxectivo darelación persoal entre Profesor e alumno han de adecuarse constantemente a esa realidade cambiante que é a personalidade deste último, aproveitar ao máximo a gran receptividade que é característica da idade infantil, favorecer o desenvolvemento dos súas dotes innatas, estimular a maduración da súa afectividade e, simultaneamente, poñer ao seu alcance os medios que lle permitan exercitar a súa crecente capacidade de abstracción. Nótese que cando un alumno/a inicia os estudios musicais xa ven impregnado/a da música que inevitablemente lle rodea e posúe polo tanto unha idea intuitiva. É no grado elemental cando o alumno/a debe coñecer os medios para poder expresarse neste novo linguaxe. Xunto ao adestramento no manexo dos recursos do instrumento elixido, é necesario encamiñar a conciencia do alumno cara a unha comprensión máis profunda do fenómeno musical e das esixencias que suscita a súa interpretación, e para iso hai que comezar a facerlle observar os elementos sintácticos sobre os que repousa toda estrutura musical, ata nas súas manifestacións máis simples, e que a interpretación, en todos os seus aspectos, expresivos ou morfolóxicos está funcionalmente ligada a esa estrutura sintáctica. Esta elemental gramática musical non é senón a aplicación concreta ao repertorio de obras que compoñen o programa que o alumno debe realizar dos coñecementos teóricos adquiridos noutras disciplinas- linguaxe musical, fundamentalmente - coñecementos que haberán de ser ampliados e profundados no Grado Profesional mediante o estudo das materias correspondentes. Nesta dirección cabe sinalar, que é case imprescindible que o instrumentista aprenda a valorar a importancia que a memoria ten na súa formación como intérprete. A memoria pódenselle asignar dúas características, unha que só está sabido aquilo que se pode recordar en todo momento, constituíndo un excelente auxiliar no estudio, polo que supón un aforro de tempo e permite desentenderse da partitura nun certo momento, para desta forma centrar a atención nos problemas técnicos e na expresividade. Por outra parte a memoria xoga un papel importante na comprensión unitaria, global dunha obra, xa que permite reconstruíla coherencia e a unidade. Para alcanzar estes obxectivos, o instrumentista debe chegar a desenvolver as capacidades específicas que o permitan alcanzar o máximo dominio das posibilidades de todo orde que lle brinda o instrumento da súa elección e é máis importante que o alumnado saiba o que está facendo en cada caso e non que faga o que sabe, eludindo deste xeito o perigo de que ditas capacidades queden reducidas a unha mera exercitación ximnástica. Programación de Trompa 5 Prof. Victor Vilariñol

6 OBXECTIVOS O ensino de instrumentos de vento metal no grado elemental terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos as seguintes capacidades: a) Adoptar unha posición corporal que permita respirar con naturalidade e que favoreza a correcta colocación do instrumento e á coordinación de ambas mans. b) Controlar o aire mediante a respiración diafragmática e os músculos que forman a embocadura de maneira que posibilite unha correcta emisión, afinación, articulación e flexibilidade no son. c) Saber utilizar con precisión os reflexos necesarios para corrixir de forma automática a afinación das notas e a calidade do son. d) Coñecer as características e posibilidades sonoras do instrumento, sabendo utilizalas dentro das esixencias do nivel, tanto na interpretación individual como na de conxunto. e) Demostrar unha sensibilidade auditiva que permita o control permanente da afinación e o perfeccionamento continuo da calidade sonora. f) Interpretar un repertorio básico integrado por obras representativas de diferentes estilos, dunha dificultade acorde con este nivel. CONTIDOS Práctica de relaxación e respiración para o desenvolvemento da capacidade pulmonar. Fortalecemento dos músculos faciais. Estudios coa boquilla. Desenvolvemento da autoaudición para obter unha boa calidade do son. Controlar en cada momento a emisión do son. Manter unha boa postura cara a mellor dixitación. Práctica das distintas articulacións. Desenvolvemento da flexibilidade dos labios coa práctica de intervalos ligados e con posición fixas. Adestramento progresivo da memoria. Adquisición dun bo hábito e método de estudio. Lectura á vista de obras sinxelas. Comprensión das estruturas musicais nos seus distintos niveis (motivo, tema, período, frases e seccións). Traballo de diferentes escalas. Estudio de diferentes obras onde se vexan aplicados os conceptos previamente traballados e estudados. Práctica de conxunto. Programación de Trompa 6 Prof. Victor Vilariñol

7 CRITERIOS DE CALIFICACIÓN NO GRAO ELEMENTAL Valorarase. 9-10: 7-8: 5-6: 4: 2-3: 1: - Posición corporal e do instrumento. - Control da respiración - Embocadura - Son - Ritmo - Calidade da interpretación - Gran calidade na interpretación, con fluidez e seguridade técnica, ó tempo que se mantén unha boa embocadura, con especial control da respeiración, do ritmo e un son ben formado. - Interpretación realizada con seguridade. Embocadura formada. Bo control da respiración e do ritmo con presenza dun son estable e continuado. - Interpretación correcta. Embocadura estable. Ritmo e son continuado. - Interpretación insegura. Fallos no ritmo e na producción do son. Falta evidente de preparación das pezas. - Interpretación fallida. Grandes dificultades no ritmo e na producción do son. Falta evidente de preparación das pezas. - Non presenta traballo algún. Programación de Trompa 7 Prof. Victor Vilariñol

8 1º CURSO, G. ELEMENTAL Obxectivos: O ensino da trompa no 1º curso de grado elemental terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos as capacidades seguintes: Saber apreciar o esencial no dominio do propio corpo para o posterior desenvolvemento da técnica instrumental. Adquirir a capacidade de percepción interna que lles permita diferenciar entre a relaxación muscular e o esforzo indispensable que esixe a interpretación instrumental. Coñecer e valorar a importancia da respiración abdómino-diafragmática aplicada ao ámbito corporal do alumno. Iniciar aos alumnos no control necesario dos músculos que forman a embocadura que posibilite unha correcta emisión, afinación, articulación e flexibilidade do son tanto na interpretación individual como de conxunto. Buscar o equilibrio entre a relaxación muscular e o ánimo indispensable que esixe a interpretación instrumental tendo en conta que o corpo funciona como un todo cuxo eixe é a columna vertebral. Tomar conciencia da importancia na consecución dun son estable e centrado en case toda a extensión do instrumento. Relacionar os coñecementos musicais propios deste nivel coas características da escritura e literatura do instrumento da propia especialidade. Introducir ao alumno no emprego dos intervalos, articulacións, ataques e ritmos. Iniciar ao alumno na corrección, seguindo os seus propios reflexos da afinación das notas e a calidade de son. Iniciar aos alumnos no desenvolvemento da capacidade de interpretar en público e coa necesaria seguridade en si mesmos, que lles permita vivir a música como medio de comunicación. Iniciar ao alumno na práctica musical en grupo e o hábito de escoitar outros instrumentos e de adaptarse harmonicamente a un conxunto. Tomar conciencia da sensibilidade musical e estética que permita comprender, interpretar e gozar a música. Iniciar e desenvolver a habilidade de lectura a primeira vista que lles permita participar en conxunto e ter acceso a un repertorio máis amplo. Iniciar ao alumno na capacidade de improvisación e creación, tanto rítmica como melódica, como medio de maior liberdade de expresión e de organización da linguaxe musical. Introducir ao alumno nas bases para desenvolver a capacidade de interpretar os estudos e obras do repertorio de memoria, co fin de adquirir unha maior concentración na interpretación. Programación de Trompa 8 Prof. Victor Vilariñol

9 Contidos: Práctica da relaxación e respiración para o desenvolvemento da capacidade pulmonar. Fortalecemento dos músculos faciais. Desenvolvemento da sensibilidade auditiva como premisa indispensable para a obtención dunha boa calidade de son. Estudos de emisión do son. Principios básicos da dixitación. Práctica das distintas articulacións. Estudo da afinación. Traballo da dinámica. Traballo dos diferentes intervalos. Estudo das diferentes escalas maiores e menores. Desenvolvemento da flexibilidade dos beizos, coa práctica de intervalos ligados e con posicións fixas. Estudos da boquilla. Adestramento permanente e progresivo da memoria. Adquisición de hábitos de estudos correctos e eficaces. Lectura a primeira vista de obras ou fragmentos sinxelos. Iniciación á comprensión das estruturas musicais nos seus distintos niveis motivos, temas, períodos, frases, seccións, etc.- para chegar a través diso a unha interpretación consciente e non meramente intuitiva. Selección progresiva en canto ao grado de dificultade de exercicios, estudos e obras do repertorio que se consideren útiles para o desenvolvemento conxunto da capacidade musical e técnica do alumnado. Práctica de conxunto. Recursos (1º CURSO, G. ELEMENTAL) Aprende tocando o trombón Estudios primarios para trompa (1º) Peter Wastall V. Zarzo Temporalización dos Contidos Primeira Avaliación: Aprende tocando a trompa do 1 ao 5. Estudios primarios para trompa (1º) lecc. 1 a 13 Segunda Avaliación: Aprende tocando a trompa do 6 ao 10. Estudios primarios para trompa (1º) lecc. 14 a 26 Escala de Do M, unha oitava Terceira Avaliación: Aprende tocando a trompa do 11 ao 14. Estudios primarios para trompa (1º)_ lecc. 27 a 38 Escala cromática no ámbito dunha oitava Obxectivos Mínimos: Adquirir unha posición correcta do instrumento e do instrumentista. Adquirir os fundamentos dunha boa técnica respiratoria, embocadura e emisión. Escala de Do M en ámbito dunha oitava. Completala programación proposta para o curso. Criterios de Avaliación: a) Ler textos a primeira vista con fluidez e comprensión. Este criterio pretende constatar a capacidade do alumno para desenvolverse con certo grado de autonomía na lectura dun texto. b) Memorizar e interpretar textos musicais empregando a medida, afinación, articulación e fraseo adecuado ao seu contido. Este criterio pretende comprobar, Programación de Trompa 9 Prof. Victor Vilariñol

10 a través da memoria, a correcta aplicación dos coñecementos teórico-prácticos da linguaxe musical. c) Interpretar obras de acordo cos criterios do estilo correspondente. Con isto preténdese comprobar a capacidade de alumno para empregar o tempo, a articulación e a dinámica como elementos básicos da interpretación. d) Mostrar nos estudos e obras a capacidade de aprendizaxe progresiva individual. Este criterio pretende verificar que o alumno é capaz de aplicar no seu estudo as indicacións do profesor e, con elas, desenvolver unha autonomía progresiva de traballo que lle permita valorar correctamente o seu rendemento. e) Interpretar en público como solista e de memoria obras representativas do seu nivel no instrumento, con seguridade e control. Aquí trátase de comprobar a capacidade de memoria e autocontrol e o dominio da obra estudada. Así mesmo preténdese estimular o interese polo estudo e fomentar as capacidades de equilibrio persoal que lle permitan enfrontarse con naturalidade ante un público. f) Actuar como membro dun grupo e manifestar a capacidade de tocar, ao mesmo tempo que escoita e adáptase ao resto dos compañeiros. Este criterio presta atención á capacidade do alumno para adaptar a afinación, a precisión rítmica, dinámica, etc., á dos seus compañeiros nun traballo común. Metodoloxía A metodoloxía do ensino musical e en particular a dos instrumentos musicais require un tratamento especial segundo o tema que se aborde en cada momento, o perfil psicolóxico de cada alumno e as características específicas do grupo. De todos os xeitos, podemos dar uns trazos xerais sobre a metodoloxía, que soamente nos poden servir de forma orientativa: ensino do instrumento é individualizada no seu maior parte, aínda que inclúe clases colectivas. estilo de ensino é recíproco, é dicir que o profesor dá coñecementos ao alumno, pero este tamén investiga e pregunta achega das súas inquietudes, sacando as súas propias conclusións. A comunicación que se establece nas clases é oral (polas explicacións do profesor), Kinestésica ou propioceptiva (pola información que se transmite dos movementos corporais), táctil (en situacións de relaxación de ombreiros ou control da respiración diafragmática) e acústica (que se realiza no intercambio de sons entre alumno e profesor). Os medios que podemos utilizar nas clases de trompa poden ser auditivos (discos, gravacións), escritos (partituras, textos), audiovisuais (vídeos, retroproxectores, fotografías) e materiais (tubos, pelotas, aparellos de respiración, etc...) Programación de Trompa 10 Prof. Victor Vilariñol

11 2º CURSO, G. ELEMENTAL Obxectivos: O ensino da trompa no 2º curso de grado elemental terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos as capacidades seguintes: Buscar o equilibrio entre a relaxación muscular e o ánimo indispensable que esixe a interpretación instrumental tendo en conta que o corpo funciona como un todo cuxo eixe é a columna vertebral. Desenvolver a capacidade de percepción interna que lles permita diferenciar entre a relaxación muscular e o esforzo indispensable que esixe a interpretación instrumental. Adquirir un control suficiente da columna de aire mediante a técnica de respiración abdomino-diafragmática. Desenvolver o control necesario dos músculos que forman a embocadura que posibilite unha correcta emisión, afinación, articulación e flexibilidade do son tanto na interpretación individual como de conxunto. Ampliar o ámbito de escala do instrumento e buscar un equilibrio do son nos diferentes rexistros. Conseguir flexibilidade nos intervalos, articulacións, ataques e ritmos. Desenvolver a corrección, seguindo os seus propios reflexos, da afinación das notas e a calidade do son. Relacionar e aprender os coñecementos musicais propios deste nivel coas características da escritura e literatura do instrumento da propia especialidade. Desenvolver a práctica musical en grupo e o hábito de escoitar outros instrumentos e de adaptarse harmonicamente a un conxunto. Desenvolver a sensibilidade musical e estética que permita comprender, interpretar e gozar a música. Desenvolver a capacidade de interpretar en público e coa necesaria seguridade en si mesmos, que lles permita vivir a música como medio de comunicación. Establecer a habilidade de lectura a primeira vista que lles permita participar nun conxunto e ter acceso a un repertorio máis amplo. Desenvolver a capacidade de improvisación e creación, tanto rítmica, harmónica como melódica, como medio de maior liberdade de expresión e de organización da linguaxe musical. Desenvolver as bases para desenvolver a capacidade de interpretar os estudos e obras do repertorio de memoria, co fin de adquirir unha maior concentración na interpretación. Programación de Trompa 11 Prof. Victor Vilariñol

12 Contidos: Práctica da relaxación e respiración para o desenvolvemento da capacidade pulmonar. Fortalecemento dos músculos faciais. Desenvolvemento da sensibilidade auditiva como premisa indispensable para a obtención dunha boa calidade de son. Estudos de emisión do son. Principios básicos da dixitación. Práctica das distintas articulacións. Estudo da afinación. Traballo da dinámica. Traballo dos diferentes intervalos. Estudo das diferentes escalas maiores e menores. Desenvolvemento da flexibilidade dos beizos, coa práctica de intervalos ligados e con posicións fixas. Estudos da boquilla. Adestramento permanente e progresivo da memoria. Adquisición de hábitos de estudos correctos e eficaces. Lectura a primeira vista de obras ou fragmentos sinxelos. Iniciación á comprensión das estruturas musicais nos seus distintos niveis - motivos, temas, períodos, frases, seccións, etc.- para chegar a través diso a unha interpretación consciente e non meramente intuitiva. Selección progresiva en canto ao grado de dificultade de exercicios, estudos e obras do repertorio que se consideren útiles para o desenvolvemento conxunto da capacidade musical e técnica do alumno. Inicio do estudo da improvisación partindo da relación pregunta-resposta. Práctica de conxunto. Recursos (2º CURSO, G. ELEMENTAL) Aprende tocando o trompa Método completo para Trompa, 1º volume Estudos Primarios para trompa (2º) Peter Wastall L. Thevet V. Zarzo Pezas clásicas para trompa e piano. arr. Ed.G. Billaudot _ D. Bourgue Pezas clásicas para trompa e piano. arr. Editio musica Budapest Temporalización dos Contidos: Primeira Avaliación: Peter Wastall unidades 15 ao 18 L. Thevet lecc. 62 a 82 (pax. 42 a 45), lecc. 1 a 5 (pax. 56 a 57) V. Zarzo est. 1 a 8 Escala de Sib Maior Segunda Avaliación: Peter Wastall unidades 19 ao 22 L. Thevet lecc. 83 a 106 (pax. 45 a 49), lecc. 6 a 11(pax ) V. Zarzo est. 9 a 16 Fragmentos fáciles para trompa e piano Escala de Sol Maior Terceira Avaliación: Peter Wastall unidades 23 e 24 L. Thevet lecc. 107 a 125 (pax ),lecc. 12 a 18(pax ) V. Zarzo est. 17 a 24 Fragmentos fáciles para trompa e piano Escala de Fa M e escalas menores ata unha alteración Pezas de concerto das unidades 9-16 (Peter W.) Memorización dunha das pezas. Programación de Trompa 12 Prof. Victor Vilariñol

13 Obxectivos Mínimos: Mellorar a técnica respiratoria, a embocadura, a emisión, como base dá a técnica de estudo para a interpretación individual e de grupo, mediante o traballo programado para o curso. Completar a programación proposta para o curso. Criterios de Avaliación: a) Ler textos a primeira vista con fluidez e comprensión. Este criterio pretende constatar a capacidade do alumno para desenvolverse con certo grado de autonomía na lectura dun texto. b) Memorizar e interpretar textos musicais empregando a medida, afinación, articulación e fraseo adecuado ao seu contido. Este criterio pretende comprobar, a través da memoria, a correcta aplicación dos coñecementos teórico-prácticos da linguaxe musical. c) Interpretar obras de acordo cos criterios do estilo correspondente. Con isto preténdese comprobar a capacidade de alumno para empregar o tempo, a articulación e a dinámica como elementos básicos da interpretación. d) Mostrar nos estudos e obras a capacidade de aprendizaxe progresiva individual. Este criterio pretende verificar que o alumno é capaz de aplicar no seu estudo as indicacións do profesor e, con elas, desenvolver unha autonomía progresiva de traballo que lle permita valorar correctamente o seu rendemento. e) Interpretar en público como solista e de memoria obras representativas do seu nivel no instrumento, con seguridade e control. Aquí trátase de comprobar a capacidade de memoria e autocontrol e o dominio da obra estudada. Así mesmo preténdese estimular o interese polo estudo e fomentar as capacidades de equilibrio persoal que lle permitan enfrontarse con naturalidade ante un público. f) Actuar como membro dun grupo e manifestar a capacidade de tocar, ao mesmo tempo que escoita e adáptase ao resto dos compañeiros. Este criterio presta atención á capacidade do alumno para adaptar a afinación, a precisión rítmica, dinámica, eta., á dos seus compañeiros nun traballo común. Metodoloxía A metodoloxía do ensino musical e en particular a dos instrumentos musicais require un tratamento especial segundo o tema que se aborde en cada momento, o perfil psicolóxico de cada alumno e as características específicas do grupo. De todos os xeitos, podemos dar uns trazos xerais sobre a metodoloxía, que soamente nos poden servir de forma orientativa: ensino do instrumento é individualizada no seu maior parte, aínda que inclúe clases colectivas. estilo de ensino é recíproco, é dicir que o profesor dá coñecementos ao alumno, pero este tamén investiga e pregunta achega das súas inquietudes, sacando as súas propias conclusións. A comunicación que se establece nas clases é oral (polas explicacións do profesor), Kinestésica ou propioceptiva (pola información que se transmite dos movementos corporais), táctil (en situacións de relaxación de ombreiros ou control da respiración diafragmática) e acústica (que se realiza no intercambio de sons entre alumno e profesor). Os medios que podemos utilizar nas clases de trompa poden ser auditivos (discos, gravacións), escritos (partituras, textos), audiovisuais (vídeos, retroproxectores, fotografías) e materiais (tubos, pelotas, aparellos de respiración, etc...). Programación de Trompa 13 Prof. Victor Vilariñol

14 3º CURSO, G. ELEMENTAL Obxectivos: O ensino da trompa no 3º curso de grado elemental terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos as capacidades seguintes: Utilizar con eficacia e rendemento a columna de aire mediante a técnica de respiración abdómino-diafragmática como medio para posibilitar un son estable e centrado en toda a extensión do instrumento. Aplicar o control necesario dos músculos que forman a embocadura para permitir unha correcta emisión, afinación, articulación e flexibilidade do son tanto na interpretación individual como de conxunto. Coñecer e comezar a utilizar os diferentes matices para dar cor e expresión á interpretación musical. Desenvolver unha sensibilidade auditiva que permita o control permanente da afinación e o perfeccionamento continuo da calidade sonora. Aplicar os coñecementos musicais propios deste nivel ás características da escritura e literatura do instrumento da propia especialidade. Iniciar ao alumno na agónica e a dinámica para o enriquecemento da partitura musical. Recoñecer o fraseo musical dunha obra ou fragmento e relacionalo coas respiracións musicais, establecendo ao mesmo tempo as normas básicas que rexen a sintaxes musical. Coñecer as características e posibilidades sonoras do instrumento e utilizalas, dentro das esixencias do nivel, tanto na interpretación individual como de conxunto. Desenvolver a habilidade de lectura a primeira vista que lles permita participar nun conxunto instrumental e ter acceso a un repertorio máis amplo segundo a esixencia do nivel. Utilizar a improvisación e a creación, tanto rítmica como melódica e harmónica, como medio de maior liberdade de expresión e de organización da linguaxe musical. Establecer a capacidade de interpretar os estudos e obras do repertorio de memoria co fin de adquirir unha maior concentración na interpretación. Aprender a tocar con acompañamento de piano e/ou doutros instrumentos harmónicos sabendo situarse como solista no contexto da obra musical que se interpreta. Desenvolver a práctica musical en grupo e o hábito de escoitar a outros instrumentos e de adaptarse harmonicamente a un conxunto. Coñecer os xestos básicos que permitan a interpretación coordinada dunha obra sen director. Interpretar música a través dun conxunto instrumental, interesándose por adquirir un dominio progresivo das técnicas específicas que a sustentan. Prepararse para a interpretación en público coa necesaria seguridade en si mesmos, que lles permita vivir a música como medio de comunicación. Interpretar un repertorio básico integrado por obras de diferentes épocas e estilos, dunha dificultade acorde con este nivel. Programación de Trompa 14 Prof. Victor Vilariñol

15 Contidos: Práctica da relaxación e respiración para o desenvolvemento da capacidade pulmonar. Fortalecemento dos músculos faciais. Desenvolvemento da sensibilidade auditiva como premisa indispensable para a obtención dunha boa calidade de son. Estudos de emisión do son. Principios básicos da dixitación. Práctica das distintas articulacións. Estudo da afinación. Traballo da dinámica. Traballo dos diferentes intervalos. Estudo das diferentes escalas maiores e menores. Desenvolvemento da flexibilidade dos beizos, coa práctica de intervalos ligados e con posicións fixas. Estudos da boquilla. Adestramento permanente e progresivo da memoria. Adquisición de hábitos de estudos correctos e eficaces. Lectura a primeira vista de obras ou fragmentos sinxelos. Iniciación á comprensión das estruturas musicais nos seus distintos niveis - motivos, temas, períodos, frases, seccións, etc.- para chegar a través diso a unha interpretación consciente e non meramente intuitiva. Selección progresiva en canto ao grado de dificultade de exercicios, estudos e obras do repertorio que se consideren útiles para o desenvolvemento conxunto da capacidade musical e técnica do alumno. Inicio do estudo da improvisación partindo da relación pregunta-resposta. Práctica de conxunto. Recursos: (3º CURSO, G. ELEMENTAL) Método completo para Trompa, 1º volume Primeiro caderno dos 200 estudos Estudios primarios para Trompa (3º) Escalas L. Thevet M. Alphonse V. Zarzo D. Bourgue Pezas clásicas para trompa e piano. arr. Ed.G. Billaudot _ D. Bourgue Pezas clásicas para trompa e piano arr. Editio musica Concerto en Si b Maior J. D. Skroup Temporalización dos Contidos: Primeira Avaliación: L. Thévet lecc. 1 a 20 (paxs ). M. Alphonse estudos 1 a 5. V. Zarzo lecc. 1 a 8. Pezas clásicas para trompa e piano. Práctica da memoria Escala de FaM, Sib Maior e sol menor. Segunda Avaliación: L. Thévet lecc. 21 a 43 (paxs ). M. Alphonse estudos 6 a 10. V. Zarzo lecc. 9 a 17. Pezas clásicas para trompa e piano. Práctica da memoria. Escala Re maior e si m. Unha obra Terceira Avaliación: L. Thévet lecc (páxs ). M. Alphonse estudos 11 a 15. V. Zarzo lecc. 18 a 23. Repaso de escalas maiores e menores ata 2 alteracións. Unha obra Programación de Trompa 15 Prof. Victor Vilariñol

16 Obxectivos Mínimos: Mellorar a técnica respiratoria, a embocadura, a emisión, como base dá a técnica de estudo para a interpretación individual e de grupo, mediante o traballo programado para ou curso. Completar a programación proposta para o curso. Criterios de Avaliación: a) Ler textos a primeira vista con fluidez e comprensión. Este criterio pretende constatar a capacidade do alumno para desenvolverse con certo grado de autonomía na lectura dun texto. b) Memorizar e interpretar textos musicais empregando a medida, afinación, articulación e fraseo adecuado ao seu contido. Este criterio pretende comprobar, a través da memoria, a correcta aplicación dos coñecementos teórico-prácticos da linguaxe musical. c) Interpretar obras de acordo cos criterios do estilo correspondente. Con isto preténdese comprobar a capacidade de alumno para empregar o tempo, a articulación e a dinámica como elementos básicos da interpretación. d) Mostrar nos estudos e obras a capacidade de aprendizaxe progresiva individual. Este criterio pretende verificar que o alumno é capaz de aplicar no seu estudo as indicacións do profesor e, con elas, desenvolver unha autonomía progresiva de traballo que lle permita valorar correctamente o seu rendemento. e) Interpretar en público como solista e de memoria obras representativas do seu nivel no instrumento, con seguridade e control. Aquí trátase de comprobar a capacidade de memoria e autocontrol e o dominio da obra estudada. Así mesmo preténdese estimular o interese polo estudo e fomentar as capacidades de equilibrio persoal que lle permitan enfrontarse con naturalidade ante un público. f) Actuar como membro dun grupo e manifestar a capacidade de tocar, ao mesmo tempo que escoita e adáptase ao resto dos compañeiros. Este criterio presta atención á capacidade do alumno para adaptar a afinación, a precisión rítmica, dinámica, etc., á dos seus compañeiros nun traballo común. Metodoloxía A metodoloxía do ensino musical e en particular a dos instrumentos musicais require un tratamento especial segundo o tema que se aborde en cada momento, o perfil psicolóxico de cada alumno e as características específicas do grupo. De todos os xeitos, podemos dar uns trazos xerais sobre a metodoloxía, que soamente nos poden servir de forma orientativa: ensino do instrumento é individualizada no seu maior parte, aínda que inclúe clases colectivas. estilo de ensino é recíproco, é dicir que o profesor dá coñecementos ao alumno, pero este tamén investiga e pregunta achega das súas inquietudes, sacando as súas propias conclusións. A comunicación que se establece nas clases é oral (polas explicacións do profesor), Kinestésica ou propioceptiva (pola información que se transmite dos movementos corporais), táctil (en situacións de relaxación de ombreiros ou control da respiración diafragmática) e acústica (que se realiza no intercambio de sons entre alumno e profesor). Programación de Trompa 16 Prof. Victor Vilariñol

17 Os medios que podemos utilizar nas clases de trompa poden ser auditivos (discos, gravacións), escritos (partituras, textos), audiovisuais (vídeos, retroproxectores, fotografías) e materiais (tubos, pelotas, aparellos de respiración, etc...) 4º CURSO, G. ELEMENTAL Obxectivos: O ensino da trompa no 4º curso de grado elemental terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos as capacidades seguintes: Ter un control suficiente da columna de aire mediante a técnica de respiración abdómino-diafragmática para posibilitar un son estable e centrado en toda a extensión do instrumento. Exercer o control necesario dos músculos que forman a embocadura que posibilite unha correcta emisión, afinación, articulación e flexibilidade do son tanto na interpretación individual como de conxunto. Tocar os diferentes matices para dar cor e expresión á interpretación musical. Desenvolver unha sensibilidade auditiva que permita o control permanente da afinación e o perfeccionamento continuo da calidade sonora. Aplicar os coñecementos musicais propios deste nivel ás características da escritura e literatura do instrumento da propia especialidade. Empregar a agógica e a dinámica para o enriquecemento da partitura musical. Coñecer e tocar os adornos musicais máis comúns como medio para embelecer e adornar con estilo interpretativo unha obra ou peza musical. Relacionar o fraseo musical dunha obra ou fragmento coas respiracións musicais, establecendo ao mesmo tempo as normas básicas que rexen a sintaxes musical. Aplicar as características e posibilidades sonoras do instrumento ás obras, e utilizalas, dentro das esixencias do nivel, tanto na interpretación individual como de conxunto. Desenvolver a habilidade de lectura a primeira vista cun nivel que permita a montaxe fluída das obras do repertorio acordes co nivel. Utilizar a improvisación e a creación, tanto rítmica como melódica e harmónica, como medio de maior liberdade de expresión e de organización da linguaxe musical. Interpretar estudos e obras do repertorio de memoria, co fin de adquirir unha maior concentración na interpretación. Tocar con acompañamento de piano e/ou doutros instrumentos harmónicos, sabendo situarse como solista no contexto da obra musical que se interpreta. Estar familiarizado coa práctica en grupo e o hábito de escoitar a outros instrumentos e de adaptarse harmonicamente a un conxunto. Realizar os xestos básicos que permitan a interpretación coordinada dunha obra sen director. Respectar as normas que esixe toda actuación en grupo: afinación previa, atención continua, valoración do traballo colectivo, etc., e responsabilizarse en todo momento coas mesmas. Programación de Trompa 17 Prof. Victor Vilariñol

18 Coñecer as posibilidades profesionais de realizarse coa música, con verdadeira vocación e suficiente vontade que lles permita continuar cos estudos musicais no Grado Profesional. Valorar a práctica orquestral como un proceso de aprendizaxe imprescindible para o futuro exercicio profesional da música. Interpretar diante do público coa necesaria seguridade en si mesmos que lles permita vivir a música como medio de comunicación. Interpretar un repertorio básico integrado por obras de diferentes épocas e estilos, dunha dificultade acorde con este nivel. Contidos: Práctica da relaxación e respiración para o desenvolvemento da capacidade pulmonar. Fortalecemento dos músculos faciais. Desenvolvemento da sensibilidade auditiva como premisa indispensable para a obtención dunha boa calidade de son. Estudos de emisión do son. Principios básicos da dixitación. Práctica das distintas articulacións. Estudo da afinación. Traballo da dinámica. Traballo dos diferentes intervalos. Estudo das diferentes escalas maiores e menores. Desenvolvemento da flexibilidade dos beizos, coa práctica de intervalos ligados e con posicións fixas. Estudos da boquilla. Adestramento permanente e progresivo da memoria. Adquisición de hábitos de estudos correctos e eficaces. Lectura a primeira vista de obras ou fragmentos sinxelos. Iniciación á comprensión das estruturas musicais nos seus distintos niveis - motivos, temas, períodos, frases, seccións, etc.- para chegar a través diso a unha interpretación consciente e non meramente intuitiva. Selección progresiva en canto ao grado de dificultade de exercicios, estudos e obras do repertorio que se consideren útiles para o desenvolvemento conxunto da capacidade musical e técnica do alumno. Inicio do estudo da improvisación partindo da relación pregunta-resposta. Práctica de conxunto. Recursos: (4º CURSO, G. ELEMENTAL) Método completo para Trompa, 1º volume Primeiro caderno dos 200 estudos Estudios primarios para Trompa (4º) Romance Op. 36 En Irlande In Concert L. Thevet M. Alphonse V. Zarzo Saint-Saëns E. Bozza P. Lawrance Temporalización dos Contidos: Primeira Avaliación: L. Thévet paxs M. Alphonse estudos 16 a 21 (pax. 69 a 72) V. Zarzo lecc. 1 a 8. Escala de Mib Maior. Unha obra Segunda Avaliación: L. Thévet paxs ; estudos pax. 73 a 75 M. Alphonse estudos 22 a 27 V. Zarzo lecc. 9 a 17. Escala La Maior. Programación de Trompa 18 Prof. Victor Vilariñol

19 Unha obra Terceira Avaliación: L. Thévet págs. 76 a 81 M. Alphonse estudos 28 a 33. V. Zarzo lecc. 18 a 24. Escalas maiores e menores ata tres alteracións. Unha obra Obxectivos Mínimos: Controlar a técnica respiratoria, embocadura, emisión e afinación. Dominar as escalas en diferentes alturas e articulacións, controlando a emisión e a afinación. Interpretar os textos musicais con medida, fraseo, articulación, afinación e sonoridade correctos. Completar a programación proposta para o curso Criterios de Avaliación: a) Ler textos a primeira vista con fluidez e comprensión. Este criterio pretende constatar a capacidade do alumno para desenvolverse con certo grado de autonomía na lectura dun texto. b) Memorizar e interpretar textos musicais empregando a medida, afinación, articulación e fraseo adecuado ao seu contido. Este criterio pretende comprobar, a través da memoria, a correcta aplicación dos coñecementos teórico-prácticos da linguaxe musical. c) Interpretar obras de acordo cos criterios do estilo correspondente. Con isto preténdese comprobar a capacidade de alumno para empregar o tempo, a articulación e a dinámica como elementos básicos da interpretación. d) Mostrar nos estudos e obras a capacidade de aprendizaxe progresiva individual. Este criterio pretende verificar que o alumno é capaz de aplicar no seu estudo as indicacións do profesor e, con elas, desenvolver unha autonomía progresiva de traballo que lle permita valorar correctamente o seu rendemento. e) Interpretar en público como solista e de memoria obras representativas do seu nivel no instrumento, con seguridade e control. Aquí trátase de comprobar a capacidade de memoria e autocontrol e o dominio da obra estudada. Así mesmo preténdese estimular o interese polo estudo e fomentar as capacidades de equilibrio persoal que lle permitan enfrontarse con naturalidade ante un público. f) Actuar como membro dun grupo e manifestar a capacidade de tocar, ao mesmo tempo que escoita e adáptase ao resto dos compañeiros. Este criterio presta atención á capacidade do alumno para adaptar a afinación, a precisión rítmica, dinámica, etc., á dos seus compañeiros nun traballo común. Metodoloxía A metodoloxía do ensino musical e en particular a dos instrumentos musicais require un tratamento especial segundo o tema que se aborde en cada momento, o perfil psicolóxico de cada alumno e as características específicas do grupo. De todos os xeitos, podemos dar uns trazos xerais sobre a metodoloxía, que soamente nos poden servir de forma orientativa: Programación de Trompa 19 Prof. Victor Vilariñol

20 ensino do instrumento é individualizada no seu maior parte, aínda que inclúe clases colectivas. estilo de ensino é recíproco, é dicir que o profesor dá coñecementos ao alumno, pero este tamén investiga e pregunta achega das súas inquietudes, sacando as súas propias conclusións. A comunicación que se establece nas clases é oral (polas explicacións do profesor), Kinestésica ou propioceptiva (pola información que se transmite dos movementos corporais), táctil (en situacións de relaxación de ombreiros ou control da respiración diafragmática) e acústica (que se realiza no intercambio de sons entre alumno e profesor). Os medios que podemos utilizar nas clases de trompa poden ser auditivos (discos, gravacións), escritos (partituras, textos), audiovisuais (vídeos, retroproxectores, fotografías) e materiais (tubos, pelotas, aparellos de respiración, etc...) O alumno ao finalizar o grado elemental debe: Saber respirar correctamente para poder tocar a trompa. Ter unha embocadura ben formada (máscara fisiolóxica). Saber coller a trompa correctamente e con naturalidade. Dominar o picado, ligado (articulacións simples) e a dinámica. Buscar unha boa sonoridade e tesitura aceptable. Programación de Trompa 20 Prof. Victor Vilariñol

21 GRAO PROFESIONAL INTRODUCIÓN O intérprete é o elemento clave entre o creador e o público, ó que vai destinado o produto artístico. O sistema gráfico musical presenta limitacións para representalo fenómeno musical. De aí que se defina o feito interpretativo como diverso, non só pola incapacidade da grafía senón pola especial maneira de ser da música, linguaxe expresiva por excelencia, linguaxe dos afectos, linguaxe das emocións, linguaxe da natureza. Aínda que o acercamento sexa só aproximado á verdadeira práctica musical é necesario aprender a ler correctamente a partitura, para poder despois encontrar o sentido do escrito e aprecialo seu valor estético. Ó mesmo tempo estarase a desenvolver a destreza no manexo dun instrumento. Para poder alcanzar os obxectivos nesta nova etapa profesional que constitúe o grado profesional débense traballar as capacidades específicas que lle oferta o seu instrumento, alcanzando o máximo dominio dos mesmos, é dicir desenrolar a técnica do instrumento. Debemos ter en conta que o traballo técnico debe estar sempre unido na mente do intérprete á realidade musical á que se trata de dar saída, evitando sempre o perigo de que o estudio quede reducido a unha mera exercitación física. Nesta dirección cabe sinalar que é case imprescindible que o instrumentista aprenda a valorar importancia que a memoria ten na súa formación como intérprete. Á memoria pódenselle asinar dúas características, unha que só está sabido aquilo que se pode recordar en todo momento constituíndo un excelente auxiliar no estudio, polo que supón un aforro de tempo e permite desentenderse da partitura un certo momento, para desta forma centrar a atención nos problemas técnicos e na expresividade. Por outra parte a memoria xoga un papel importante na comprensión unitaria e global dunha obra, xa que permite reconstruíla coherencia e a unidade. Ó desenvolvemento da sensibilidade musical contribúen, o coñecemento cada vez máis amplo e profundo da literatura do seu instrumento, e os estudios doutras disciplinas teórico - prácticas así como os coñecementos históricos que permitan situar ó alumno/a temporal e espacialmente. Todas as posibles actividades complementarias neste grado profesional axudarán a unha mellor comprensión da música como linguaxe, ó mesmo tempo que apoian a asimilación de valores conscientemente. Cremos logo na formación interdisciplinar que debe recibir o intérprete, para deste xeito traballar mellor as facultades físicas e psíquicas así como a progresiva maduración artística. Programación de Trompa 21 Prof. Victor Vilariñol

22 OBXECTIVOS O ensino de instrumentos de vento metal no grado profesional terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos as seguintes capacidades: a) Dominar tecnicamente no seu conxunto a técnica da Trompa e as posibilidades sonoras e expresivas do instrumento, sobre todo no referente ao son, afinación flexibilidade, dinámicas, emisións... b) Utilizar con autonomía progresivamente maior os coñecementos musicais para solucionar cuestións relacionadas coa interpretación: dixitación, articulación, fraseo, etc. c) Interpretar un repertorio que inclúa obras representativas das diversas épocas e estilos de dificultade adecuada a este nivel. d) Práctica da música de conxunto en formacións camerísticas de diversa configuración e desempeñando papeis de solista con orquestra en obras de dificultade media, desenvolvendo así o sentido da interdependencia dos respectivos cometidos. e) Adquirir e aplicar progresivamente ferramentas e competencias para o desenrolo da memoria. f) Desenrolar a capacidade de lectura a primeira vista e aplicar con autonomía progresivamente maior os coñecementos musicais para a improvisación co instrumento. g) Coñecer as diversas convencións interpretativas vixentes nos distintos períodos da historia da música instrumental, especialmente as referidas á escritura rítmica ou á ornamentación. h) Coñecer a historia evolutiva da trompa, conseguir homoxeneidade no son nos distintos rexistros, unha certa rapidez na execución de escalas, boa execución de grupetos, trinos e mordentes, e coñecemento dos estilos Barroco, Clásico e Romántico por medio de concertos e fragmentos orquestrais. CONTIDOS Desenvolvemento da velocidade en toda a extensión do instrumento. Estudo do rexistro agudo. Estudo dos ornamentos (trino, grupetos, apoiaturas, mordentes, etc.). Estudo da literatura solista do instrumento adecuada a este nivel. Profundar en todo o referente á articulación: estudo do dobre e triplo picado. Traballo de todos os elementos que interveñen no fraseo musical: liña melódica, cor e expresión, adecuándose aos diferentes estilos, con especial estudo nos tempos lentos. Perfeccionamento da igualdade sonora e tímbrica nos diferentes rexistros. Iniciación e interpretación da música contemporánea así como o coñecemento dos seus grafías e efectos.. Adestramento permanente e progresivo da memoria. Práctica da lectura a primeira vista. Audicións comparadas de grandes intérpretes para analizar de xeito crítico as características das diferentes versións. Práctica de conxunto. Programación de Trompa 22 Prof. Victor Vilariñol

23 CRITERIOS DE CALIFICACIÓN NO GRAO PROFESIONAL Valorarase: - Control da respiración. - Embocadura, son e ritmo. - Calidade da interpretación. - Técnica instrumental (articulación, dixitación, escalas ). - Dominio de obras de diferentes épocas e estilos. - Interpretación ante o público. 9-10: 7-8: 5-6: 4: 2-3: 1: - Gran calidade na interpretación e perfecto dominio da respiración, técnica instrumental e producción do son. - Interpretación realizada con seguridade, gran dominio da respiración, técnica instrumentar e producción do son. - Interpretación correcta. Embocadura formada, técnica instrumental e formación do son correctas. - Interpretación insegura. Fallos na formación da embocadura e na producción do son. Falta evidente de preparación das pezas. - Interpretación fallida. Grandes dificultades na embocadura, técnica instrumental e producción do son. Falta evidente de preparación das pezas. - Non presenta traballo algún. Programación de Trompa 23 Prof. Victor Vilariñol

24 1º CURSO, G. PROFESIONAL Obxectivos: O ensino da trompa no 1º curso de grado profesional terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos as capacidades seguintes: Ampliar a práctica da respiración e a relaxación. Profundar a técnica ampliando recursos sonoros, tímbricos e rexistro no instrumento. Dominar a expresión amparándose nos recursos técnicos, facilitando así a interpretación dos distintos estilos. Ampliar e interiorizar de forma autónoma os coñecementos musicais para lograr unha correcta interpretación. Utilizar con corrección a dixitación a articulación, fraseo, etc., para unha correcta expresión musical. Asentar os tres alicerces básicos dentro do estudo da trompa: emisión, sonoridade e afinación. Abordar obras representativas das diferentes épocas e estilos. Practicar a música de conxunto, en distintas formacións, abarcando desde o repertorio de solista ao de instrumentista nos diferentes grupos. Estudar as principais características dos distintos períodos históricos, así como as grafías e ornamentacións. Practicar a lectura a primeira vista. E Iniciar o estudo da improvisación. Interpretar en público obras acordes co nivel. Iniciar o estudo do transporte. Contidos: Práctica dos principais exercicios de respiración e relaxación. Estudo da boquilla. Estudo das notas pedais. Estudo da velocidade en toda a extensión do instrumento. Estudo do rexistro agudo. Estudo da expresión, prestando interese aos distintos estilos, a favor da interpretación. Estudo de exercicios específicos de emisión. Estudo de exercicios específicos de picado simple, así como dobre e triplo. Estudo de exercicios específicos de afinación. Estudo de exercicios específicos de sonoridade. Estudo da posición fixa, chegando a conseguir trinos no rexistro agudo. Aplicación dos exercicios anteriores nos específicos de expresividade. Práctica dos diferentes estilos por medio de obras e exercicios. Estudo dos exercicios de transporte. Práctica nas diferentes formacións. Estudo dos diferentes modelos de escalas para aplicalas á interpretación dos diferentes estilos. Estudo dos solos de orquestra. Estudo dos trazos característicos (articulación, fraseo, ornamentación, etc.) de cada estilo. Dominio da lectura a primeira vista. Recoñecemento dos símbolos, grafías e cifrados para a interpretación da música contemporánea e o jazz. Iniciación e interpretación da música contemporánea e o jazz. Inicio do estudo da improvisación tomando como base patróns rítmico-melódicos básicos. Adestramento permanente e progresivo da memoria. Audicións comparadas de grandes intérpretes para analizar de xeito crítico as características das diferentes versións. Programación de Trompa 24 Prof. Victor Vilariñol