II edició del curs d especialització en: ENGINYERIA FERROVIÀRIA

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "II edició del curs d especialització en: ENGINYERIA FERROVIÀRIA"

Transcripción

1 II edició del curs d especialització en: ENGINYERIA FERROVIÀRIA Del 7 de març al 20 de juny 2014 MÒDUL 1. Generalidades TEMA: Organización del sector ferroviario DATA: 14 de marzo de 2014 PROFESSOR: José Luis González Navarro

2 Índice de la presentación A B El sistema ferroviario europeo Marco legal europeo y nacional C D E Evolución de la organización del sector ferroviario en España Separación y liberalización Actores del sistema ferroviario Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 2

3 El sistema ferroviario europeo

4 Sistema ferroviario europeo: Situación de partida Estado 1 Autoridad 1 Estado 2 Autoridad 2 Estado 3 Autoridad 3 AI + EF 1 AI + EF 2 AI + EF 3 Acuerdos bilaterales Acuerdos bilaterales A Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 4

5 Sistema ferroviario europeo: Espacio Único Europeo Comité RISC Comisión Europea Comité RISC Estado 1 Autoridad 1 Estado 2 Autoridad 2 Estado 3 Autoridad 3 AI 1a AI 1b AI 1c AI 2a AI 3a AI 3b EF 1 EF 2 EF 3 EF 4 EF 5 EF 6 EF 7 EF 8 A Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 5

6 La Agencia Ferroviaria Europea La Agencia no tiene capacidad decisoria. Emite recomendaciones y borradores de normas a la Comisión. Redacta opiniones técnicas para cuestiones concretas. Organizaciones del sector a nivel europeo: Expertos Grupos de trabajo Borrador Decisión Autoridades Nacionales NSA Network Revisión interna ERA Consulta social Comisión Europea Comité RISC A Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 6

7 Marco legal europeo y nacional 7

8 Ámbito de aplicación de la legislación estatal Se excluyen del ámbito de aplicación de las directivas: Los metros, tranvías y otros sistemas de ferrocarril ligero. Las redes con explotación funcionalmente separada y que sólo estén destinadas a la explotación de servicios de transporte de pasajeros urbanos, suburbanos, locales o autonómicos, así como las empresas ferroviarias que sólo operan en este tipo de redes. La infraestructura ferroviaria de propiedad privada de uso exclusivo. Los ferrocarriles históricos B Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 8

9 Marco normativo europeo: los paquetes ferroviarios (I) 2001 PRIMER PAQUETE Bases administrativas del mercado único: licencias, cánones, adjudicaciones de capacidad, organismo regulador 2004 SEGUNDO PAQUETE Bases técnicas del mercado: Directivas de Seguridad y de Interoperabilidad Reglamento de la Agencia Ferroviaria Europea B Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 9

10 Marco normativo europeo: los paquetes ferroviarios (I) ? TERCER PAQUETE Directiva de maquinistas Liberalización del tráfico internacional de viajeros Reglamento de derechos de los viajeros Reglamento de servicio público DIRECTIVA 2012/34 Espacio ferroviario único Texto refundido de las directivas con las bases administrativas CUARTO PAQUETE B Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 10

11 El Cuarto Paquete ferroviario La Comisión Europea presentó en enero de 2013 el borrador del cuarto paquete ferroviario. OBJETIVOS: Liberalización de servicios interiores de viajeros. Profundizar en la separación vertical entre el administrador de infraestructura y los operadores históricos nacionales. Mayor poder ejecutivo de la Agencia Ferroviaria Europea. Pasaporte europeo para vehículos. Certificado de seguridad único. B Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 11

12 Legislación española (I) Ley 39/2003 Ley 39/2003, de 17 de noviembre, del Sector Ferroviario Vigente desde 31 de diciembre de Sienta las bases de la separación de Renfe. Muy avanzada en algunos aspectos: total separación AI-EF y acceso libre al mercado. Sin embargo, ha sido objeto de sentencia europea desfavorable por: Régimen de cánones Sistema de adjudicación de capacidad B Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 12

13 Legislación española (II) La Ley del Sector Ferroviaria supuso un cambio enorme en la estructura ferroviaria española. Ha sido una norma muy estable, con pocas modificaciones desde su aprobación. Sin embargo, a partir de 2012 COMIENZA LA SEGUNDA REVOLUCIÓN! Está en marcha una importante producción normativa de gran calado que afectan a todos los actores del sistema. B Organización del sector ferroviario (1 de febrero de 2013) 13

14 RDL 22/2012 Orden FOM/2336/2012 Cánones Directiva 2012/34 Sentencia 245/2012 TC Ley Presupuestos 2013 Ordenes 2814 y 2818/2012 FEVE RDL 4/2013 Sentencia TJE 483/10 Ley 3/2013 CNMC Ley 9/2013 Modificación LOTT Orden FOM/1043/2013 trenes turísticos RDL 11/2013 Acuerdo CM RENFE RDL 15/2013 Ley Presupuestos 2014 RDL 1/2014 Un año y medio muy productivo Desde julio del año pasado se ha producido un gran desarrollo normativo B Organización del sector ferroviario (1 de febrero de 2013) 14

15 Legislación española (III) RDL 22/2012 Real Decreto-ley 22/2012, de 20 de julio, por el que se adoptan medidas en materia de infraestructuras y servicios ferroviarios Desaparición de FEVE Separación de RENFE Establecimiento de servicios susceptibles de Obligación de Servicio Público Liberalización del tráfico interior a partir de 31 de julio de Se está revisando toda la legislación para adecuarla a la nueva situación del sector B Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 15

16 Legislación española (IV) RDL 4/2013 Real Decreto-ley 4/2013, de 22 de febrero, de medidas de apoyo al emprendedor y de estímulo del crecimiento y de la creación de empleo Liberalización del tráfico interior de viajeros a partir de 31 de julio de 2013, sólo para transporte de finalidad prioritariamente turística. Los servicios de interés público deberán someterse a licitación. El acceso a los servicios comerciales (p.ej. AVE) se llevará a cabo a través de la obtención de títulos habilitantes. B Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 16

17 Evolución de la organización del sector ferroviario en España

18 Evolución del sistema ferroviario Administración ferroviaria Legislación y política ferroviaria Planificación y Construcción Infraestructura RENFE Transporte Otros servicios Fabricantes Mantenedores A B C Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 18

19 Evolución del sistema ferroviario Administración ferroviaria Legislación y política ferroviaria Planificación y Construcción Investigación de Accidentes Autoridad otorgante licencias Autoridad Seguridad Regulación y arbitraje Infraestructura Tte. Viajeros Tte. Mercancías Otros servicios Fabricantes Mantenedores Otras EE.FF. Centros de formación Puertos Centros médicos Centros mantenimiento A B C Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 19

20 Evolución del sistema ferroviario Administración ferroviaria Legislación y política ferroviaria Planificación y Construcción Investigación de Accidentes Autoridad otorgante licencias Autoridad Seguridad Regulación y arbitraje Infraestructura Tte. Viajeros Tte. Mercancías Otros servicios Fabricantes Mantenedores Otras EE.FF. Centros de formación Puertos Centros médicos Centros mantenimiento A B C Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 20

21 Evolución del sistema ferroviario Administración ferroviaria Legislación y política ferroviaria Planificación y Construcción Investigación de Accidentes Autoridad otorgante licencias Autoridad Seguridad Regulación y arbitraje Infraestructura Tte. Viajeros Tte. Mercancías Otros servicios Fabricantes Alta Velocidad Red Convenc. Viajeros Mercancías Mantenedores Otras EE.FF. Otras EE.FF. Centros de formación Puertos Centros médicos Centros mantenimiento A B C Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 21

22 La separación de RENFE La Entidad Pública Empresarial Renfe Operadora permanece como cuerpo matriz y definirá la política y la estrategia de negocio del grupo y buscará una gestión eficiente centrada en funciones corporativas. Las nuevas sociedades mercantiles contarán con sus correspondientes órganos de dirección y gestión para definir su estrategia. A B C Organización del sector ferroviario (1 de febrero de 2013) 22

23 La segregación de ADIF ADIF-AV nace como una segregación de ADIF. ADIF-AV y ADIF podrán encomendarse mediante convenios la realización de determinadas actividades. A B C Organización del sector ferroviario (1 de febrero de 2013) 23

24 Separación y liberalización

25 Independencia AI EF Directiva 2012/34 Los Estados garantizarán separación contable entre la explotación de servicios de empresas ferroviarias y la administración de la infraestructura ferroviaria. Los Estados garantizarán que las funciones esenciales que determinan un acceso equitativo y no discriminatorio a la infraestructura se encomienden a organismos o empresas que no presten por sí mismos servicios de transporte ferroviario. Serán funciones esenciales: Adjudicación de surcos. Establecimiento y cobro de cánones A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 25

26 Separación vertical La separación entre el AI y la EF puede tener tres niveles de intensidad: SEPARACIÓN VERTICAL CONTABLE ORGANIZATIVA INSTITUCIONAL AI y EF son la misma compañía con cuentas separadas AI y EF son distintas compañías, pero ambas son parte de un mismo holding o son controladas por una empresa matriz AI y EF son compañías completamente distintas A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 26

27 Separación vertical en Europa Datos de Fuente: Rail Liberalisation Index 2011 IBM A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 27

28 Comparación con otros países Administración ferroviaria Contrato - Programa Contrato - Programa Infraestructura Tte. Viajeros Tte. Mercancías Cánones Cánones Otras EE.FF. A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 28

29 Comparación con otros países Administración ferroviaria Aportación Länder Contrato Contrato Infraestructura Tte. Viajeros Tte. Mercancías Cánones Cánones Cánones Otras EE.FF. Otras EE.FF. A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 29

30 Comparación con otros países Administración ferroviaria Contrato Contrato Infraestructura Tte. Viajeros Tte. Mercancías Cánones Otras EE.FF. Convenio Pago Cánones Cánones A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 30

31 Comparación con otros países En octubre de 2013, Francia ha planteado un nuevo modelo ferroviario, ante el fracaso de la reforma que creó RFF y la elevada deuda pública. Infraestructura Tte. Viajeros Tte. Mercancías Consejo de Supervisión Reseau Mobilites A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 31

32 Liberalización del tráfico ferroviario: Modelos Apertura del acceso al mercado ferroviario a nuevas empresas ferroviarias (aparte de los operadores incumbentes) ACCESO LIBRE CONTRATOS O CONCESIONES Acceso libre a la red a todas las compañías que cumplen los requisitos (licencia + certificado de seguridad), que compiten por los surcos. Acceso tras un proceso previo de licitación que adjudica temporalmente los derechos de operación de ciertos servicios a un operador, en exclusividad o no. En determinados supuestos se admite la adjudicación directa Reglamento 1370/2007 A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 32

33 Título habilitante? Competencia EN o POR el mercado COMPETENCIA EN EL MERCADO COMPETENCIA POR EL MERCADO REQUISITOS DE ACCESO LICENCIA + CERTIFICADO LICENCIA + CERTIFICADO + ADJUDICACIÓN DE UN CONTRATO CONDICIONES DE PRESTACIÓN DEL SERVICIO LIBRES SUJETAS A LA OFERTA QUE SIRVIÓ DE BASE PARA LA ADJUDICACIÓN Nº DE EMPRESAS OPERANDO MUCHAS UNA A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 33

34 Calendario de liberalización MERCANCÍAS Enero de 2005 TRÁFICO INTERNACIONAL DE PASAJEROS (incluido cabotaje) Enero de 2010 TRÁFICO INTERIOR DE PASAJEROS 2020? 4º PAQUETE? Agosto de 2013 (RDL 22/2012) A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 34

35 Apertura del mercado interior de viajeros Datos de Fuente: Rail Liberalisation Index 2011 IBM A B C D Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 35

36 Actores del sistema ferroviario

37 El nuevo escenario de competencias La reordenación del mercado ferroviario impulsada por la UE implica una reasignación de las funciones y competencias que hasta ahora estaban realizando directamente las empresas y la aparición de otras nuevas que no existían: Nuevas competencias que hasta ahora no existían, creadas por el nuevo marco legislativo. Funciones que antes hacían otros actores, pero que desde la liberalización del mercado y la separación del administrador de la infraestructura y los operadores, pasan a la Administración, en su papel de supervisor del sistema. A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de 37 marzo de 2014) 37

38 Los roles de la Administración Administración ferroviaria Planificación Construcción Legislación y política ferroviaria Autoridad Seguridad Autoridad otorgante licencias Investigación de Accidentes Regulación y arbitraje Dirección General Ferrocarriles Dirección General de Transporte Terrestre Comisión de Investigación de Accidentes Ferroviarios Comisión Nacional de los Mercados y la Competencia A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 38

39 Funciones de DGF como autoridad de seguridad (I) SOBRE EL SISTEMA GLOBAL Elaboración de normativa en materia de seguridad en la circulación ferroviaria. Establecimiento y aprobación de los objetivos de seguridad y los métodos de seguridad. Supervisión de los indicadores de seguridad. A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 39

40 Funciones de DGF como autoridad de seguridad (II) SOBRE LOS ACTORES DEL SISTEMA Otorgamiento de Autorización de Seguridad del administrador de la infraestructura ferroviaria y de los Certificados de Seguridad de las Empresas Ferroviarias. Supervisión, inspección y control del sistema y de los actores involucrados en el proceso ferroviario. A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 40

41 Funciones de DGF como autoridad de seguridad (III) SOBRE LOS SUBSISTEMAS FERROVIARIOS Otorgamiento de las autorizaciones de puesta en servicio de los diferentes subsistemas que integran el sistema ferroviario: Infraestructura Energía Material Rodante Control, mando y señalización Comprobación de que se explotan y mantienen correctamente durante su vida útil. Redacción de la normativa correspondiente A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 41

42 Funciones de DGF como autoridad de seguridad (IV) SOBRE EL MATERIAL RODANTE Autorización de puesta en servicio. Redacción de la normativa técnica. Autorización de los centros de mantenimiento. Inspección del material y centros A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 42

43 Funciones de DGF como autoridad de seguridad (V) SOBRE EL PERSONAL FERROVIARIO Otorgamiento de títulos de maquinistas Homologación de: Centros de formación del personal ferroviario. Centros de reconocimiento médico del personal ferroviario. A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 43

44 Funciones del resto de actores DIRECCIÓN GENERAL DE TRANSPORTE TERRESTRE COMISIÓN DE INVESTIGACIÓN DE ACCIDENTES FERROVIARIOS COMITÉ DE REGULACIÓN FERROVIARIA Otorgamiento de licencias de empresas ferroviarias. Establecimiento de obligaciones de servicio público. Inspección en materia de servicios de transporte. Investigación técnica (no judicial) de los accidentes, con la finalidad de determinar las causas para prevenirlos en el futuro Garantizar la igualdad en el acceso al mercado. Resolver conflictos entre empresas y administrador. A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 44

45 FUNCIONES: Administradores de infraestructura Control e inspección de la infraestructura. Gestión de la circulación ferroviaria. Elaboración y publicación de la declaración sobre la red. Adjudicación de capacidad de infraestructura. Cobro de cánones por utilización de las infraestructuras ferroviarias REQUISITOS: Autorización de Seguridad Aprobación del sistema de gestión de la seguridad del administrador de la infraestructura. Acredita el cumplimiento de los requisitos específicos necesarios para el diseño, mantenimiento y explotación de su red. A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 45

46 FUNCIONES: Empresas ferroviarias Su actividad principal consiste en prestar servicios de transporte de viajeros o de mercancías por ferrocarril. Deberán, en todo caso, aportar la tracción. REQUISITOS: Certificado de Seguridad Licencia Certificado Parte A Certificado Parte B Acredita la solvencia profesional y económica de la empresa y sus garantías. (Validez europea) Aprobación del Sistema de Gestión de la Seguridad de la empresa. (Validez europea) Aprobación del cumplimiento de los requisitos específicos de la red. (Validez nacional) A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 46

47 Las empresas ferroviarias en España (I) A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 47

48 Las empresas privadas en España (II) La implantación de las empresas privadas en España todavía está por debajo de la media europea. TRANSPORTE DE MERCANCÍAS (2010) PORCENTAJE DE MERCADO DE LAS EMPRESAS OPERADORAS (SALVO EL OPERADOR PRINCIPAL) 8 % Elaboración propia a partir de los datos del 2012 REPORT FROM THE COMMISSION TO THE COUNCIL AND THE EUROPEAN PARLIAMENT ON MONITORING DEVELOPMENT OF THE RAIL MARKET (April 2012) A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 48

49 Informe de la Comisión Nacional de la Competencia Informe sobre la competencia en el transporte de mercancías por ferrocarril en España (CNC, 2012) Grado muy reducido de competencia efectiva en el transporte de mercancías por ferrocarril. El transporte de mercancías por ferrocarril en España es menos eficiente que en otros países. Débil estructura competitiva en la prestación de servicios en las terminales logísticas que se prestan por ADIF. Y si el problema es que la tarta es demasiado pequeña? A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 49

50 Futuros retos de la liberalización de viajeros Concluir la regulación legal: definición de los títulos habilitantes y de los procesos de obtención. Incrementar los mecanismos de supervisión y regulación, fortaleciendo los organismos encargados de estas misiones. Favorecer la entrada de nuevos operadores, pero sin poner en riesgo el equilibrio de RENFE Operadora, que permite seguir prestando servicios deficitarios A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 50

51 Incógnitas de la liberalización En qué van a consistir finalmente los títulos habilitantes? Qué requisitos se van a exigir? Qué corredores se van a liberalizar primero? Cuántos competidores se admitirán en cada línea? La oferta del ROSCO va a facilitar la competencia? Existirán otras barreras como los talleres, la disponibilidad de espacios en estaciones o de servicios a los usuarios? Comenzarán a darse conflictos por los mismos surcos? Cuál será la apuesta real de las grandes operadoras europeas? Habrá competencia con el cabotaje de los tráficos internacionales?. A B C D E Organización del sector ferroviario (14 de marzo de 2014) 51

52 Gracias por vuestra atención

2. Entrada de capital privado en AENA

2. Entrada de capital privado en AENA 13 de junio de 2014 1. Liberalización del transporte ferroviario de viajeros 1.1 Objetivos de la liberalización 1.2 Normativa actual 1.3 Qué es un título habilitante? 1.4 Proceso gradual de la liberalización

Más detalles

5. LEGISLACIÓN BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO

5. LEGISLACIÓN BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO 5. LEGISLACIÓN BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO AEROPUERTO MINISTERIO DE FOMENTO. Servicios públicos. Acceso electrónico Resolución de 2 de diciembre de 2015, de la Entidad Pública Empresarial ENAIRE, por la

Más detalles

LA LIBERALIZACIÓN DEL TRANSPORTE POR FERROCARRIL. Juan García

LA LIBERALIZACIÓN DEL TRANSPORTE POR FERROCARRIL. Juan García Juan García 1º Directiva 91/440, sobre desarrollo de los ferrocarriles comunitarios: Hasta la fecha se había avanzado poco, debido a que las empresas ferroviarias eran empresas nacionales. El sistema de

Más detalles

Análisis crítico del canon de acceso del sistema de tarificación de la red ferroviaria española

Análisis crítico del canon de acceso del sistema de tarificación de la red ferroviaria española Análisis crítico del canon de acceso del sistema de tarificación de la red ferroviaria española RESUMEN Griselda López, Francisco Javier Calvo, Juan de Oña Universidad de Granada. ETSI Caminos, Canales

Más detalles

Objetivos de aprendizaje

Objetivos de aprendizaje Objetivos de aprendizaje Conocer las diferentes administraciones pública en su relación con el empresario y la actividad económica Conocer las trámites administrativos relacionados con el empresario y

Más detalles

Consejo de la Unión Europea Bruselas, 5 de octubre de 2016 (OR. en)

Consejo de la Unión Europea Bruselas, 5 de octubre de 2016 (OR. en) Consejo de la Unión Europea Bruselas, 5 de octubre de 2016 (OR. en) Expediente interinstitucional: 2013/0013 (COD) 11197/16 TRANS 296 CODEC 1056 ACTOS LEGISLATIVOS Y OTROS INSTRUMENTOS Asunto: Posición

Más detalles

ACUERDO POR EL QUE SE EMITE INFORME RELATIVO A LA DECLARACIÓN SOBRE LA RED 2015 DE ADIF

ACUERDO POR EL QUE SE EMITE INFORME RELATIVO A LA DECLARACIÓN SOBRE LA RED 2015 DE ADIF ACUERDO POR EL QUE SE EMITE INFORME RELATIVO A LA DECLARACIÓN SOBRE LA RED 2015 DE ADIF SALA DE SUPERVISIÓN REGULATORIA DE LA CNMC Presidenta D.ª María Fernández Pérez Consejeros D. Eduardo García Matilla

Más detalles

Movilidad interurbana: modalidades y consumos Santos Núñez Gerente de Medio Ambiente

Movilidad interurbana: modalidades y consumos Santos Núñez Gerente de Medio Ambiente 1 Movilidad interurbana: modalidades y consumos Santos Núñez Gerente de Medio Ambiente.. Santos Núñez del Campo GERENTE DE MEDIO AMBIENTE 2 El cumplimiento de las obligaciones en la reducción de emisiones

Más detalles

PROGRAMA 492M DEFENSA DE LA COMPETENCIA EN LOS MERCADOS Y REGULACIÓN DE SECTORES PRODUCTIVOS

PROGRAMA 492M DEFENSA DE LA COMPETENCIA EN LOS MERCADOS Y REGULACIÓN DE SECTORES PRODUCTIVOS PROGRAMA 492M DEFENSA DE LA COMPETENCIA EN LOS MERCADOS Y REGULACIÓN DE SECTORES PRODUCTIVOS 1. DESCRIPCIÓN El funcionamiento eficiente de los mercados y la existencia de una competencia efectiva son principios

Más detalles

Prólogo 15. Introducción 17. Capítulo 1: El transporte de mercancías en España y en Europa: características y evolución 21

Prólogo 15. Introducción 17. Capítulo 1: El transporte de mercancías en España y en Europa: características y evolución 21 Índice Prólogo 15 Introducción 17 Capítulo 1: El transporte de mercancías en España y en Europa: características y evolución 21 1.1. Introducción 21 1.2. Tendencias generales en el transporte de mercancías

Más detalles

LA ESTRATEGIA LOGÍSTICA DEL MINISTERIO DE FOMENTO. AVANCE DE SITUACIÓN

LA ESTRATEGIA LOGÍSTICA DEL MINISTERIO DE FOMENTO. AVANCE DE SITUACIÓN DEL MINISTERIO DE FOMENTO. AVANCE DE SITUACIÓN Jornada sobre ANÁLISIS DE LA INFLUENCIA DE LOS COSTES DEL TRANSPORTE EN LOS COSTES DE LA LOGÍSTICA. FUNDACIÓN CORELL y TRANSCALIT Pascual Villate Subdirector

Más detalles

PROGRAMA ESTRATEGICO DE COMERCIO DEL PRINCIPADO DE ASTURIAS 2016/2020: INDICADORES Y GOBERNANZA

PROGRAMA ESTRATEGICO DE COMERCIO DEL PRINCIPADO DE ASTURIAS 2016/2020: INDICADORES Y GOBERNANZA 1 (20 de julio de 2016) PROGRAMA ESTRATEGICO DE COMERCIO DEL PRINCIPADO DE ASTURIAS 2016/2020: INDICADORES Y GOBERNANZA INDICADORES GOBERNANZA DEL PLAN Programa 1 DINAMIZACION COMERCIAL 1. Cooperación

Más detalles

RESUMEN DE LA POLÍTICA DE CONFLICTOS DE INTERÉS GRUPO CIMD

RESUMEN DE LA POLÍTICA DE CONFLICTOS DE INTERÉS GRUPO CIMD RESUMEN DE LA POLÍTICA DE CONFLICTOS DE INTERÉS GRUPO CIMD Versión 31.10.2014 I. INTRODUCCIÓN La normativa vigente, legislación comunitaria MiFID (Directiva 2004/39/CE del Parlamento Europeo y de la Comisión

Más detalles

LA ORDENANZA MUNICIPAL DE APERTURA DE ESTABLECIMIENTOS DEL AYTO. DE ALMERIA

LA ORDENANZA MUNICIPAL DE APERTURA DE ESTABLECIMIENTOS DEL AYTO. DE ALMERIA LA ORDENANZA MUNICIPAL DE APERTURA DE ESTABLECIMIENTOS DEL AYTO. DE ALMERIA COLEGIO OFICIAL DE APAREJADORES, ARQUITECTOS TÉCNICOS E INGENIEROS DE EDIFICACIÓN DE ALMERIA 22 DE MARZO DE 2.012 Francisco Javier

Más detalles

CONSULTAS PROYECTO CSP 10 / Revisión de precios: vigencia normativa.

CONSULTAS PROYECTO CSP 10 / Revisión de precios: vigencia normativa. CONSULTAS PROYECTO CSP 10 / 2015 Revisión de precios: vigencia normativa. CUESTIÓN PLANTEADA: Nos gustaría saber si en el artículo 89 del TRLCSP está consolidada la modificación que establece que "la revisión

Más detalles

Aumento de cinco a siete las plazas de autotaxis en licencias ya concedidas. INFORME

Aumento de cinco a siete las plazas de autotaxis en licencias ya concedidas. INFORME -OFICIALÍA MAYORhttp://www.dip-badajoz.es/municipios/sael/index.php?cont=docum&c=1&id=3 ASUNTO: LICENCIAS/TAXIS Aumento de cinco a siete las plazas de autotaxis en licencias ya concedidas. F ************

Más detalles

AGENTES PROPIEDAD INDUSTRIAL

AGENTES PROPIEDAD INDUSTRIAL AGENTES PROPIEDAD INDUSTRIAL MODIFICACIONES LEGISLATIVAS LEY 11/1986, DE 20 DE MARZO, DE PATENTES Art. 96: Redacción que con efectos del 01/01/2011 y vigencia indefinida, modifica el Anexo de tarifas de

Más detalles

Tema 15. Distribución farmacéutica. Legislación y deontología farmacéutica

Tema 15. Distribución farmacéutica. Legislación y deontología farmacéutica Tema 15. Distribución farmacéutica Legislación y deontología farmacéutica 1 LEGISLACIÓN ESTATAL DISPOSICIONES LEGALES Real decreto 2259/1994 por el que se regula los almacenes farmacéuticos y la distribución

Más detalles

REGLAMENTO DE INGRESOS PROPIOS DE LA UNIVERSIDAD TECNOLOGICA DE JALISCO

REGLAMENTO DE INGRESOS PROPIOS DE LA UNIVERSIDAD TECNOLOGICA DE JALISCO REGLAMENTO DE INGRESOS PROPIOS DE LA UNIVERSIDAD TECNOLOGICA DE JALISCO CAPÍTULO I Disposiciones Generales ARTICULO 1. El presente reglamento tiene por objeto establecer las normas, principios y criterios

Más detalles

PROGRAMA 453M ORDENACIÓN E INSPECCIÓN DEL TRANSPORTE TERRESTRE

PROGRAMA 453M ORDENACIÓN E INSPECCIÓN DEL TRANSPORTE TERRESTRE PROGRAMA 453M ORDENACIÓN E INSPECCIÓN DEL TRANSPORTE TERRESTRE 1. DESCRIPCIÓN Y FINES El Real Decreto 452/2012, de 5 de marzo, por el que se desarrolla la estructura orgánica básica del Ministerio de Fomento,

Más detalles

AUDIENCIA INICIAL DE RENDICIÓN PÚBLICA DE CUENTAS. Gestión 2016

AUDIENCIA INICIAL DE RENDICIÓN PÚBLICA DE CUENTAS. Gestión 2016 AUDIENCIA INICIAL DE RENDICIÓN PÚBLICA DE CUENTAS Gestión 2016 Misión: Autoridad que busca la mejora continua de la calidad de los servicios, tarifas justas y protección de los derechos de las usuarias

Más detalles

II. Autoridades y personal

II. Autoridades y personal 962 II. Autoridades y personal Oposiciones y concursos Consejería de Presidencia, Justicia e Igualdad 202 Dirección General de la Función Pública.- Resolución de 9 de enero de 2017, por la que se actualizan

Más detalles

Principales novedades de la Directiva 2014/24/UE, sobre contratación pública

Principales novedades de la Directiva 2014/24/UE, sobre contratación pública Principales novedades de la Directiva 2014/24/UE, sobre contratación pública José Antonio Moreno Molina Catedrático de Derecho Administrativo. Universidad de Castilla-La Mancha José Antonio Moreno Molina.

Más detalles

ANEXO I - REGLAMENTACIÓN VIGENTE

ANEXO I - REGLAMENTACIÓN VIGENTE ANEXO I - REGLAMENTACIÓN VIGENTE 1. Relación entre artículos del Reglamento General de Vehículos y reglamentación vigente Artículo del Reglamento Disposición Adicional Tercera Párrafo Materia Legislación

Más detalles

ORDENANZA FISCAL DEL IMPUESTO SOBRE BIENES INMUEBLES DE CARACTERÍSTICAS ESPECIALES.

ORDENANZA FISCAL DEL IMPUESTO SOBRE BIENES INMUEBLES DE CARACTERÍSTICAS ESPECIALES. ORDENANZA FISCAL DEL IMPUESTO SOBRE BIENES INMUEBLES DE CARACTERÍSTICAS ESPECIALES. (B.O.P de Guadalajara de 2 de noviembre de 2009) A tenor de las facultades normativas otorgadas por los artículos 133.2

Más detalles

PROGRAMA 453M ORDENACIÓN E INSPECCIÓN DEL TRANSPORTE TERRESTRE

PROGRAMA 453M ORDENACIÓN E INSPECCIÓN DEL TRANSPORTE TERRESTRE PROGRAMA 453M ORDENACIÓN E INSPECCIÓN DEL TRANSPORTE TERRESTRE 1. DESCRIPCIÓN Y FINES El Real Decreto 452/2012, de 5 de marzo, por el que se desarrolla la estructura orgánica básica del Ministerio de Fomento,

Más detalles

Actualización. Declaración sobre la Red

Actualización. Declaración sobre la Red Actualización Declaración sobre la Red 2011 Edita: D.G. DE EXPLOTACIÓN DE LA INFRAESTRUCTURA Dirección de Contratación y Coordinación Comercial Queda prohibida la reproducción total o parcial de este libro

Más detalles

REGLAMENTO DE GUÍAS DE TURISMO. DIRECCIÓN GENERAL DE TURISMO Febrero 2015

REGLAMENTO DE GUÍAS DE TURISMO. DIRECCIÓN GENERAL DE TURISMO Febrero 2015 REGLAMENTO DE GUÍAS DE TURISMO DIRECCIÓN GENERAL DE TURISMO Febrero 2015 Los guías de turismo desempeñan un importante papel en el sector turístico puesto que prestan servicios de información y asistencia

Más detalles

VII CURSO DE REGULACION ENERGETICA ARIAE

VII CURSO DE REGULACION ENERGETICA ARIAE VII CURSO DE REGULACION ENERGETICA ARIAE CARACTERÍSTICAS GENERALES DEL SECTOR ENERGÉTICO ESPAÑOL Mª Dolores Barahona Arcas Subdirectora de Inspección. CNE ESPAÑA Montevideo. Noviembre 2009 1 VII CURSO

Más detalles

Servicios de Adif-Alta Velocidad. Capítulo 5. Declaración sobre la red ALTA VELOCIDAD

Servicios de Adif-Alta Velocidad. Capítulo 5. Declaración sobre la red ALTA VELOCIDAD Servicios de Adif-Alta Velocidad Capítulo 5 Declaración sobre la red 2016 ALTA VELOCIDAD Servicios de Adif-Alta Velocidad Capítulo 5 Declaración sobre la red 2016 ALTA VELOCIDAD 5 5.1 INTRODUCCIÓN Las

Más detalles

AVANCE DE RESULTADOS DEL PLAN DE LUCHA CONTRA EL FRAUDE EN 2015

AVANCE DE RESULTADOS DEL PLAN DE LUCHA CONTRA EL FRAUDE EN 2015 AVANCE DE RESULTADOS DEL PLAN DE LUCHA CONTRA EL FRAUDE EN 2015 AVANCE DE RESULTADOS DEL PLAN DE LUCHA CONTRA EL FRAUDE EN 2015 CONCEPTO IVA Sociedades y Renta No residentes IRPF-Impuesto Patrimonio Transmisiones

Más detalles

AYUNTAMIENTO DE CREVILLENT

AYUNTAMIENTO DE CREVILLENT TASA POR ENTRADAS DE VEHÍCULOS A TRAVÉS DE LAS ACERAS Y LAS RESERVAS DE VÍA PUBLICA PARA APARCAMIENTO, CARGA Y DESCARGA DE MERCANCÍAS DE CUALQUIER CLASE. Artículo 1.- Fundamento y naturaleza En uso de

Más detalles

PLANIFICACIÓN ESTRATÉGICA MCPEC 2014

PLANIFICACIÓN ESTRATÉGICA MCPEC 2014 PLANIFICACIÓN ESTRATÉGICA MCPEC 2014 PLAN NACIONAL DEL BUEN VIVIR 2014 2017 Objetivo 10: Políticas: Impulsar la transformación de la matriz productiva. 10.1. Diversificar y generar mayor valor agregado

Más detalles

1. Quién encomienda a los poderes Públicos, velar por la seguridad e higiene en el trabajo?

1. Quién encomienda a los poderes Públicos, velar por la seguridad e higiene en el trabajo? Tema 1 (medidas generales) Las respuestas correctas se encuentran marcadas al final 1. Quién encomienda a los poderes Públicos, velar por la seguridad e higiene en el trabajo? a) La Constitución Española

Más detalles

Estatuto de autonomía de Cataluña (BOE núm. 172, )

Estatuto de autonomía de Cataluña (BOE núm. 172, ) Estatuto de autonomía de Cataluña (BOE núm. 172, 20.07.2006) TÍTULO PRELIMINAR Artículo 4. Derechos y principios rectores 1. Los poderes públicos de Cataluña deben promover el pleno ejercicio de las libertades

Más detalles

EL TRANSPORTE FERROVIARIO DE MERCANCÍAS EN ESPAÑA

EL TRANSPORTE FERROVIARIO DE MERCANCÍAS EN ESPAÑA EL TRANSPORTE FERROVIARIO DE MERCANCÍAS EN ESPAÑA Juan Miguel Sánchez García Asesor de la Unidad Logística del Ministerio de Fomento Ex Director General de Transporte Terrestre Ex Presidente del Comité

Más detalles

BÁSCULAS PUENTE DE FERROCARRIL

BÁSCULAS PUENTE DE FERROCARRIL BÁSCULAS PUENTE DE FERROCARRIL 5º CONGRESO ESPAÑOL DE METROLOGÍA ETSI. Madrid. 12-14 14 Junio 2013 Arturo Collado Pascual (acolladop@adif.es) Raquel Martínez Barbero (raquel.martinez@adif.es) Jefatura

Más detalles

ANEXOS GUÍA SOBRE CONFLICTOS DE INTERÉS GUÍA DE GOBIERNO CORPORATIVO PARA EMPRESAS SEP

ANEXOS GUÍA SOBRE CONFLICTOS DE INTERÉS GUÍA DE GOBIERNO CORPORATIVO PARA EMPRESAS SEP ANEXOS GUÍA SOBRE CONFLICTOS DE INTERÉS GUÍA DE GOBIERNO CORPORATIVO PARA EMPRESAS SEP Anexos Anexo I Anexo II Anexo III Contratación de bienes y servicios Deber de lealtad Procedimiento de operación con

Más detalles

AULA DEL TAXI VEHÍCULOS DE ARRENDAMIENTO CON CONDUCTOR

AULA DEL TAXI VEHÍCULOS DE ARRENDAMIENTO CON CONDUCTOR VEHÍCULOS DE ARRENDAMIENTO CON CONDUCTOR Arts. 133-134-135-136 Lott Arts. 180-181-182 Rott FOM 36/2008 Aspectos fundamentales de las VTC, s: El Rott, aprobado por Real Decreto 1211/1990, de 28 de septiembre,

Más detalles

CREACIÓN Y GESTIÓN DE PYMES

CREACIÓN Y GESTIÓN DE PYMES - - y auditorías periódicas. CURSO CREACIÓN Y GESTIÓN DE PYMES Objetivos: Manejar las herramientas de Business Intelligence de SQL SERVER, concretamente: Contenidos: Unidad Didáctica 1: La idea y el emprendedor

Más detalles

LINEAMIENTOS PARA LA REGULACION DE AVISTAMIENTO DE CESTACEOS EN EL PERU. Dirección Nacional de Desarrollo Turístico Febrero 2007

LINEAMIENTOS PARA LA REGULACION DE AVISTAMIENTO DE CESTACEOS EN EL PERU. Dirección Nacional de Desarrollo Turístico Febrero 2007 LINEAMIENTOS PARA LA REGULACION DE AVISTAMIENTO DE CESTACEOS EN EL PERU Dirección Nacional de Desarrollo Turístico Febrero 2007 PRESTADORES DE SERVICIOS TURISTICOS (LEY N 26961- Ley para el Desarrollo

Más detalles

Antecedentes y Toma de Conocimiento de las nuevas obligaciones de Información. Etapas del Proyecto. Análisis de impactos en procesos y sistemas

Antecedentes y Toma de Conocimiento de las nuevas obligaciones de Información. Etapas del Proyecto. Análisis de impactos en procesos y sistemas PROYECTO DE IMPLEMENTACION NORMAS INTERNACIONALES DE INFORMACIÓN FINANCIERA (NIIF) Abril 2010 Contenido Antecedentes y Toma de Conocimiento de las nuevas obligaciones de Información Coordinador Responsable

Más detalles

Gabriel Aldoney Vargas Rut Nº: Nacionalidad: Chilena

Gabriel Aldoney Vargas Rut Nº: Nacionalidad: Chilena Gabriel Aldoney Vargas Rut Nº: 5.596.718-0 Nacionalidad: Chilena PUESTO EN EL EQUIPO Especialista en logística, transporte de carga y comercio exterior. Coordinador de las actividades relacionadas con

Más detalles

Sistema de Garantía Interna de Calidad de los programas de doctorado de la UAM

Sistema de Garantía Interna de Calidad de los programas de doctorado de la UAM Página 1 de 7 8.1.1. - E1-F1: Unidad responsable del Sistema de Garantía Interna de Calidad (SGIC) del programa de doctorado: identificación, normas de funcionamiento y participación de los grupos de interés

Más detalles

PLAN DE LUCHA CONTRA EL EMPLEO IRREGULAR Y EL FRAUDE A LA SEGURIDAD SOCIAL

PLAN DE LUCHA CONTRA EL EMPLEO IRREGULAR Y EL FRAUDE A LA SEGURIDAD SOCIAL PLAN DE LUCHA CONTRA EL EMPLEO IRREGULAR Y EL FRAUDE A LA SEGURIDAD SOCIAL ANTONIO JOSE GIL GAMBIN INSPECTOR JEFE DE LA BRIGADA PROVINCIAL DE POLICIA JUDICIAL DE MURCIA PLAN DE LUCHA CONTRA EL EMPLEO IRREGULAR

Más detalles

Asignatura: ANÁLISIS COMPETITIVO DE EMPRESAS Y SECTORES

Asignatura: ANÁLISIS COMPETITIVO DE EMPRESAS Y SECTORES Departamento de Organización de Empresas Profesora: María Dolores López Gamero Asignatura: ANÁLISIS COMPETITIVO DE EMPRESAS Y SECTORES TEMA 7 ANÁLISIS DE LAS ESTRATEGIAS CORPORATIVAS (I) 7.1. El ámbito

Más detalles

INDICE El Marco Jurídico e Institucional del

INDICE El Marco Jurídico e Institucional del INDICE El Marco Jurídico e Institucional del Servicio de Abastecimiento de Agua Potable y de Saneamiento en Venezuela Por María Elena Sandia de Segnini Introducción 9 I. Marco Jurídico Actual 9 1. El aprovechamiento

Más detalles

PARLAMENTO EUROPEO. Comisión de Medio Ambiente, Salud Pública y Seguridad Alimentaria

PARLAMENTO EUROPEO. Comisión de Medio Ambiente, Salud Pública y Seguridad Alimentaria PARLAMENTO EUROPEO 2004 2009 Comisión de Medio Ambiente, Salud Pública y Seguridad Alimentaria 2008/0231(CNS) 19.2.2009 ENMIENDAS 9-20 Proyecto de opinión Rebecca Harms (PE420.059v01-00) sobre la propuesta

Más detalles

ENTIDAD 669 ADMINISTRACION NACIONAL DE AVIACION CIVIL Año del Trabajo Decente, la Salud y Seguridad de los Trabajadores

ENTIDAD 669 ADMINISTRACION NACIONAL DE AVIACION CIVIL Año del Trabajo Decente, la Salud y Seguridad de los Trabajadores ENTIDAD 669 ADMINISTRACION NACIONAL DE AVIACION CIVIL 669-1 POLITICA PRESUPUESTARIA DE LA ENTIDAD La Administración Nacional de Aviación Civil (ANAC) tiene como misión primaria la formulación y ejecución

Más detalles

ES Diario Oficial de la Unión Europea L 164/ 44. DIRECTIVA 2004/49/CE DEL PARLAMENTO EUROPEO Y DEL CONSEJO de 29 de abril de 2004

ES Diario Oficial de la Unión Europea L 164/ 44. DIRECTIVA 2004/49/CE DEL PARLAMENTO EUROPEO Y DEL CONSEJO de 29 de abril de 2004 30.4.2004 ES Diario Oficial de la Unión Europea L 164/ 44 DIRECTIVA 2004/49/CE DEL PARLAMENTO EUROPEO Y DEL CONSEJO de 29 de abril de 2004 sobre la seguridad de los ferrocarriles comunitarios y por la

Más detalles

(2) CICLO: SEGUNDO CUATRIMESTRE (3) CLAVE DE LA ASIGNATURA: LAET0206

(2) CICLO: SEGUNDO CUATRIMESTRE (3) CLAVE DE LA ASIGNATURA: LAET0206 1 (1)NOMBRE DE LA ASIGNATURA O UNIDAD DE APRENDIZAJE: PROCESO ADMINISTRATIVO (2) CICLO: SEGUNDO CUATRIMESTRE (3) CLAVE DE LA ASIGNATURA: LAET0206 (4) OBJETIVO(S) GENERAL(ES) DE LA ASIGNATURA: AL TÉRMINO

Más detalles

Evolución del Transporte de viajeros (viajeros km) por tipo de servicio (con servicio de Alta velocidad comercial)

Evolución del Transporte de viajeros (viajeros km) por tipo de servicio (con servicio de Alta velocidad comercial) 2.2.1. EVOLUCIÓN DEL TRANSPORTE DE VIAJEROS (VIAJEROS KM) POR TIPO DE SERVICIO (LD, MD Y CERCANÍAS). ÍNDICE 25= El indicador mide la evolución del transporte de viajeros en términos de viajeros km. para

Más detalles

Instituto Colombiano de Geología y Minería INGEOMINAS. Ministerio de Minas y Energía República de Colombia

Instituto Colombiano de Geología y Minería INGEOMINAS. Ministerio de Minas y Energía República de Colombia Ministerio de Minas y Energía PROGRAMA DE FISCALIZACIÓN INTEGRAL Bogotá, Febrero 9 de 2011 CONTENIDO 1. MARCO JURÍDICO Y ASPECTOS GENERALES 2. FISCALIZACIÓN DE TÍTULOS MINEROS (Leyes 685 de 2001 y 1382

Más detalles

PLAN DE TRABAJO INIA

PLAN DE TRABAJO INIA PLAN DE TRABAJO INIA 2012-2015 PLAN DE TRABAJO INIA 2012-2015 OBJETIVOS FUNDAMENTALES 1. Promover la excelencia en la investigación y la transferencia de resultados 2. Elaboración de un documento marco

Más detalles

Madrid, 13 de marzo de 2015

Madrid, 13 de marzo de 2015 Madrid, 13 de marzo de 2015 Índice 1. El Sector Ferroviario en España 2. Antecedentes normativos 3. Objetivos de la Ley 4. Principales novedades 5. Tramitación 2 1. El Sector Ferroviario La Red Ferroviaria

Más detalles

Crónica normativa de banca y del mercado de valores (2.º semestre de 2014)

Crónica normativa de banca y del mercado de valores (2.º semestre de 2014) Crónica normativa de banca y del mercado de valores (2.º semestre de 2014) Banca y mercado de valores En la crónica de este número de AIS se incluyen además un apartado sobre el ICO y la Fundación ICO

Más detalles

El Corredor Mediterráneo Desarrollo logístico e intermodalidad: estructura nodal Jordi Torrent Director de Estrategia

El Corredor Mediterráneo Desarrollo logístico e intermodalidad: estructura nodal Jordi Torrent Director de Estrategia El Corredor Mediterráneo Desarrollo logístico e intermodalidad: estructura nodal Jordi Torrent Director de Estrategia Valencia, 29 Noviembre 2016 Tendencias logísticas globales y el nuevo rol de los puertos

Más detalles

Villahermosa, Tabasco a 09 de febrero de 2016.

Villahermosa, Tabasco a 09 de febrero de 2016. ASUNTO: INICIATIVA CON PROYECTO DE DECRETO POR EL QUE SE REFORMA EL ARTÍCULO 10 FRACCIÓN V, 43, 44 SEGUNDO PÁRRAFO, SE ADICIONA EL ARTÍCULO 44 BIS DE LA LEY DE DESARROLLO TURÍSTICO DEL ESTADO DE TABASCO.

Más detalles

Disposición adicional séptima. Régimen fiscal del acontecimiento «33ª Copa del América».

Disposición adicional séptima. Régimen fiscal del acontecimiento «33ª Copa del América». Ley 41/2007, de 7 de diciembre, por la que se modifica la Ley 2/1981, de 25 de marzo, de Regulación del Mercado Hipotecario y otras normas del sistema hipotecario y financiero, de regulación de las hipotecas

Más detalles

F FORMACIÓN. Curso de Especialista en Ferrocarriles 1ª edición - Curso de Especialista en Ferrocarriles. Del 18 de enero a 21 de junio de 2017

F FORMACIÓN. Curso de Especialista en Ferrocarriles 1ª edición - Curso de Especialista en Ferrocarriles. Del 18 de enero a 21 de junio de 2017 Curso de Especialista en Ferrocarriles ----------------------------- 200 horas Presentación y Objetivos El resurgimiento del ferrocarril en el último cuarto del S.XX ha proporcionado a este modo de transporte

Más detalles

ALGUNAS REGULACIONES Y NUEVAS NORMATIVAS QUE INCIDEN EL EJERCICIO DE LA ACTIVIDAD FINANCIERA (ECUADOR)

ALGUNAS REGULACIONES Y NUEVAS NORMATIVAS QUE INCIDEN EL EJERCICIO DE LA ACTIVIDAD FINANCIERA (ECUADOR) ALGUNAS REGULACIONES Y NUEVAS NORMATIVAS QUE INCIDEN EL EJERCICIO DE LA ACTIVIDAD FINANCIERA (ECUADOR) I CONSTITUCIÓN DE LA REPÚBLICA DEL ECUADOR (2008) SISTEMA FINANCIERO Art. 308.- Las actividades financieras

Más detalles

MODELO Y SISTEMA DE GESTIÓN DE LA I+D+i

MODELO Y SISTEMA DE GESTIÓN DE LA I+D+i MÓDULO 2 CUESTIONARIO DE GESTIÓN TECNOLÓGICA Con este cuestionario tendrás una idea detallada de cómo se gestiona la I+D+i en tu empresa y podrás mejorar aquellas áreas en las que se necesite reforzar

Más detalles

Logística: competitividad y sostenibilidad en la España del siglo XXI. 1 Santos Núñez

Logística: competitividad y sostenibilidad en la España del siglo XXI. 1 Santos Núñez Logística: competitividad y sostenibilidad en la España del siglo XXI 1 Santos Núñez Es importante el coste que la cadena logística supone sobre un producto o sobre la prestación de un servicio. Pero,

Más detalles

MINERÍA Y REFORMA ENERGÉTICA. Mtra. Karina Rodríguez Matus. Mayo, 2014.

MINERÍA Y REFORMA ENERGÉTICA. Mtra. Karina Rodríguez Matus. Mayo, 2014. MINERÍA Y REFORMA ENERGÉTICA Mtra. Karina Rodríguez Matus. Mayo, 2014. REFORMA A LOS ARTÍCULOS. 25, 27 Y 28 CONSTITUCIÓN. Artículo 25 El sector público tendrá a su cargo las áreas estratégicas. Gobierno

Más detalles

(Texto pertinente a efectos del EEE)

(Texto pertinente a efectos del EEE) 10.4.2014 L 107/39 REGLAMENTO (UE) N o 361/2014 DE LA COMISIÓN de 9 de abril de 2014 por el que se establecen disposiciones de aplicación del Reglamento (CE) n o 1073/2009 del Parlamento Europeo y del

Más detalles

POLITICAS PUBLICAS DERECHO AERONAUTICO Y AEROPORTUARIO JUAN CARLOS SALAZAR G.

POLITICAS PUBLICAS DERECHO AERONAUTICO Y AEROPORTUARIO JUAN CARLOS SALAZAR G. Ministerio de Transporte - U.A.E. de Aeronáutica Civil POLITICAS PUBLICAS DERECHO AERONAUTICO Y AEROPORTUARIO JUAN CARLOS SALAZAR G. Segundo Coloquio Regional del Transporte Aéreo A CLAC/IATA/AITAL/ACI-LAC

Más detalles

La cuantía mínima de la tasa según los coeficientes será la siguiente:

La cuantía mínima de la tasa según los coeficientes será la siguiente: TASA POR PRESTACIÓN DE TRABAJOS FACULTATIVOS DE REDACCIÓN, TASACIÓN, CONFRONTACIÓN E INFORMES DE PROYECTOS DE OBRAS, SERVICIOS E INSTALA- CIONES. (Nº Cod.: 16004-5) La Tasa se exigirá conforme a las bases

Más detalles

Propuesta Esquema de Garantías Internacionales

Propuesta Esquema de Garantías Internacionales Propuesta Esquema de Garantías Internacionales ISLA MARGARITA VENEZUELA D. Alfredo Herrero Calvo Dtor. IBERAVAL, SGR - Índic e 1. Que es IBERAVAL. 2. Objeto del convenio. 3. Productos del convenio. 4.

Más detalles

Anuncio de licitación. Servicios

Anuncio de licitación. Servicios 1/5 El presente anuncio en el sitio web de TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:249656-2014:text:es:html España-Vitoria-Gasteiz: Servicios de arquitectura, construcción, ingeniería e inspección

Más detalles

FACULTAD DE CIENCIAS JURÍDICAS Y ECONÓMICAS

FACULTAD DE CIENCIAS JURÍDICAS Y ECONÓMICAS FACULTAD DE CIENCIAS JURÍDICAS Y ECONÓMICAS GRADO EN CIENCIAS DEL TRANSPORTE Y LA LOGÍSTICA PLANIFICACIÓN DE LA DOCENCIA UNIVERSITARIA GUÍA DOCENTE LEGISLACIÓN DEL TRANSPORTE TERRESTRE 1. DATOS DE IDENTIFICACIÓN

Más detalles

Actualidad Comunitaria sobre transportes. Grupo de Transportes Comisión Arco Atlántico-CRPM

Actualidad Comunitaria sobre transportes. Grupo de Transportes Comisión Arco Atlántico-CRPM Actualidad Comunitaria sobre transportes Lisboa, 24 de Junio 2010 Grupo de Transportes Comisión Arco Atlántico-CRPM Contenido 1.- Dictamen del Comité Económico y Social Europeo sobre la política europea

Más detalles

Generalidades Sobre Normativa en Salud Ocupacional.

Generalidades Sobre Normativa en Salud Ocupacional. Generalidades Sobre Normativa en Salud Ocupacional. Pirámide de Kelsen Jerarquía de las leyes Constitución Política Tratados y Convenios Internacionales Leyes Reglamentos Usos y Costumbres, Principios

Más detalles

3. PRINCIPIOS Y CRITERIOS DE SELECCIÓN DE LAS INVERSIONES

3. PRINCIPIOS Y CRITERIOS DE SELECCIÓN DE LAS INVERSIONES INDICE: 1. Introducción 2. Concepto de Inversiones Financieras Temporales 3. Principios y criterios de selección de las Inversiones 4. Gestión de las Inversiones Financieras Temporales 5. Seguimiento de

Más detalles

Área de Auditoría y Control Interno

Área de Auditoría y Control Interno Área de Índice 02 Presentación 03 Identificación de la Unidad prestadora del servicio 03 Misión de la Unidad 04 Servicios prestados, compromisos e indicadores 05 Responsable de la carta 06 Normativa reguladora

Más detalles

Qué significa NIIF? Que es la IASB?

Qué significa NIIF? Que es la IASB? Qué significa NIIF? Las Normas Internacionales de Información Financiera (NIIF) son un conjunto de normas de contabilidad desarrolladas por el Consejo de Normas Internacionales de Contabilidad (IASB),

Más detalles

ASESORÍA PERSONALIZADA EN COMERCIO INTERNACIONAL Desde su fundación en 1991 INTERNACIONAL FARMER Y ASOCIADOS, S.L. asesora a las PYMES españolas en su

ASESORÍA PERSONALIZADA EN COMERCIO INTERNACIONAL Desde su fundación en 1991 INTERNACIONAL FARMER Y ASOCIADOS, S.L. asesora a las PYMES españolas en su GUIA DE SERVICIOS INTERNACIONAL FARMER Y ASOCIADOS S.L. Dirección: C/Bretón de los Herreros 17, 1º Dcha 26001 Logroño (La Rioja) E-mail: info@farmer.es Web: www.farmer.es Tfno.: 941 20 86 20 Fax: 941 20

Más detalles

VENTAJAS COMPETITIVAS DE LA INSCRIPCIÓN EN EL REGISTRO EMAS

VENTAJAS COMPETITIVAS DE LA INSCRIPCIÓN EN EL REGISTRO EMAS VENTAJAS COMPETITIVAS DE LA INSCRIPCIÓN EN EL REGISTRO EMAS Mª Dolores Carrasco López, Responsable de Medio Ambiente de COFRUTOS, S.A. SISTEMA DE GESTIÓN MEDIOAMBIENTAL Existen diversas definiciones de

Más detalles

Administración y Operaciones de Puertos Multipropósito: Cómo reducir los costos logísticos? Mérida, México. Febrero 2013

Administración y Operaciones de Puertos Multipropósito: Cómo reducir los costos logísticos? Mérida, México. Febrero 2013 Administración y Operaciones de Puertos Multipropósito: Cómo reducir los costos logísticos? Mérida, México Febrero 2013 Memoria Histórica Puertos gestionados y operados por el Estado. Rol protagónico del

Más detalles

REGLAMENTO POR SERVICIOS DE TELECOMUNICACIONES POR SATELITE

REGLAMENTO POR SERVICIOS DE TELECOMUNICACIONES POR SATELITE REGLAMENTO POR SERVICIOS DE TELECOMUNICACIONES POR SATELITE Resolución del CONATEL 328 Registro Oficial 398 de 07-ago-2008 Estado: Vigente CONSEJO NACIONAL DE TELECOMUNICACIONES - CONATEL Considerando:

Más detalles

Andrés Herbada Esteban

Andrés Herbada Esteban Andrés Herbada Esteban Definiciones Logística: Conjunto de los medios necesarios para alcanzar un fin determinado de un proceso mas o menos complicado Eficiente: Que tiene capacidad para conseguir un efecto

Más detalles

Suministradoras de material de vía. Consultoras e Ingenierías. Constructoras de catenaria.

Suministradoras de material de vía. Consultoras e Ingenierías. Constructoras de catenaria. ASOCIACIÓN DE ACCIÓN FERROVIARIA, CETREN NUESTROS ASOCIADOS: 14 4 20 Operadoras y Administradores de Infraestructura. Constructoras de Infraestructura. Constructoras de material motor y remolcado. 16 Suministradoras

Más detalles

CONVENIO GENERAL DE COLABORACION ENTRE ADMINISTRACION DE LA COMUNIDAD DE MADRID Y LA UNION INTERPROFESIONAL DE LA COMUNIDAD DE MADRID.

CONVENIO GENERAL DE COLABORACION ENTRE ADMINISTRACION DE LA COMUNIDAD DE MADRID Y LA UNION INTERPROFESIONAL DE LA COMUNIDAD DE MADRID. CONVENIO GENERAL DE COLABORACION ENTRE ADMINISTRACION DE LA COMUNIDAD DE MADRID Y LA UNION INTERPROFESIONAL DE LA COMUNIDAD DE MADRID. En Madrid a... de octubre de 2003. REUNIDOS De una parte el Excmo.

Más detalles

Ley del Servicio Postal Universal, de los derechos de los usuarios y del mercado postal. Aprobada el 21 de diciembre de 2010

Ley del Servicio Postal Universal, de los derechos de los usuarios y del mercado postal. Aprobada el 21 de diciembre de 2010 Ley del Servicio Postal Universal, de los derechos de los usuarios y del mercado postal Aprobada el 21 de diciembre de 2010 Por qué una nueva Ley Postal? CUMPLIR LA DIRECTIVA CON GARANTÍAS DE PRESTACIÓN

Más detalles

ESTATUTO DE LAS COOPERATIVAS DEL MERCOSUR (Anteproyecto )

ESTATUTO DE LAS COOPERATIVAS DEL MERCOSUR (Anteproyecto ) ESTATUTO DE LAS COOPERATIVAS DEL (Anteproyecto 23.3.07) La resolución del Grupo Mercado Común por la cual se crea la Reunión Especializada de Cooperativas del (RECM) le asigna a ésta la finalidad de desarrollar

Más detalles

CUÁLES SON LOS RETOS DE LA LOGISTICA DEL AUTOMÓVIL?

CUÁLES SON LOS RETOS DE LA LOGISTICA DEL AUTOMÓVIL? CUÁLES SON LOS RETOS DE LA LOGISTICA DEL AUTOMÓVIL? Flexibilidad de la demanda Diversidad de tamaños de vehículos y gustos del consumidor Crecimiento de la producción Potenciar la fabricación en España

Más detalles

LEY 40/2015, DE 1 DE OCTUBRE, DE RÉGIMEN JURÍDICO DEL SECTOR PÚBLICO

LEY 40/2015, DE 1 DE OCTUBRE, DE RÉGIMEN JURÍDICO DEL SECTOR PÚBLICO LEY 40/2015, DE 1 DE OCTUBRE, DE RÉGIMEN JURÍDICO DEL SECTOR PÚBLICO MOTIVACIÓN La reforma de las Administraciones Públicas impulsada por la Comisión para la Reforma de las Administraciones Públicas (CORA),

Más detalles

RED ELÉC TRIC A DE ESPAÑA

RED ELÉC TRIC A DE ESPAÑA RED ELÉC TRIC A DE ESPAÑA La energía nuclear en el debate energético Necesidades globales. Garantía de suministro y calidad del sistema Alberto Carbajo Josa Director General de Operación - RED ELÉCTRICA

Más detalles

MARCO LEGAL EN RELACIÓN A LAS ORGANIZACIONES DE USUARIOS

MARCO LEGAL EN RELACIÓN A LAS ORGANIZACIONES DE USUARIOS PERÚ Ministerio de Agricultura Autoridad Nacional del Agua MARCO LEGAL EN RELACIÓN A LAS ORGANIZACIONES DE USUARIOS Según la Ley y Reglamento 1. Principios 2. Rol de las organizaciones de usuarios de agua

Más detalles

c) Poner de manifiesto los movimientos y situación del Tesoro Público.

c) Poner de manifiesto los movimientos y situación del Tesoro Público. REAL DECRETO 578/ 2001, DE 1 DE JUNIO, POR EL QUE SE REGULAN LOS PRINCIPIOS GENERALES DEL SISTEMA DE INFORMACIÓN CONTABLE DE LA ADMINISTRACIÓN GENERAL DEL ESTADO (B.O.E. 22/06/01). El Texto Refundido de

Más detalles

Plan Anual de Actuaciones 2014/2015 Consejo Social Universidad de Málaga

Plan Anual de Actuaciones 2014/2015 Consejo Social Universidad de Málaga Plan Anual de Actuaciones 2014/2015 Consejo Social Universidad de Málaga Sumario 1. Introducción 2. Principios Básicos 3. Objetivos Generales 4. Ejecución del Plan 5. Información 6. Marco General de Actuación

Más detalles

Universidad Nacional de Lanús

Universidad Nacional de Lanús Lanús, 20 de agosto de 2014 VISTO, el Expediente Nº 2540/14 correspondiente a la 6ª Reunión del Consejo Superior del año 2014, y; CONSIDERANDO: Que a través de lo actuado en el expediente indicado en el

Más detalles

MF1000_3: ORGANIZACIÓN COMERCIAL Certificado de Profesionalidad COMT0411 GESTIÓN COMERCIAL DE VENTAS

MF1000_3: ORGANIZACIÓN COMERCIAL Certificado de Profesionalidad COMT0411 GESTIÓN COMERCIAL DE VENTAS MF1000_3: ORGANIZACIÓN COMERCIAL Certificado de Profesionalidad COMT0411 GESTIÓN COMERCIAL DE VENTAS Horario y fechas: del 15 de febrero al 17 de marzo, de lunes a viernes de 16:30-21:30 hrs. Lugar de

Más detalles

Curso - Taller Intermodalidad Marítimo Ferroviaria Bilbao Santander - Bilbao noviembre, 2011

Curso - Taller Intermodalidad Marítimo Ferroviaria Bilbao Santander - Bilbao noviembre, 2011 Curso - Taller Intermodalidad Marítimo Ferroviaria Bilbao Santander - Bilbao 28 30 noviembre, 2011 Media partner: Información y reservas: Escola Europea de Short Sea Shipping 2E3S.eu Teléfono: (+34) 93

Más detalles

AYUNTAMIENTO DE NAVACERRADA

AYUNTAMIENTO DE NAVACERRADA 2.4. TASA POR REALIZACIÓN DE ACTIVIDADES ADMINISTRATIVAS CON MOTIVO DE LA APERTURA DE ESTABLECIMIENTOS Artículo 1. FUNDAMENTO Y RÉGIMEN FECHA DE APROBACIÓN DE LA MODIFICACIÓN EN PLENO: 27/03/2014 FECHA

Más detalles

PLAN DE ACTUACIONES DE LA INSPECCIÓN DE SERVICIOS DE LA UNIVERSIDAD DE MÁLAGA

PLAN DE ACTUACIONES DE LA INSPECCIÓN DE SERVICIOS DE LA UNIVERSIDAD DE MÁLAGA PLAN DE ACTUACIONES DE LA DE LA UNIVERSIDAD DE MÁLAGA Curso académico 2015/2016 1 INTRODUCCIÓN El Reglamento de la Inspección de Servicios de la Universidad de Málaga, aprobado por el Consejo de Gobierno,

Más detalles

Comisión de Auditoría. Propuesta de Política Control y Gestión de Riesgos Madrid, 23/02/2016

Comisión de Auditoría. Propuesta de Política Control y Gestión de Riesgos Madrid, 23/02/2016 Comisión de Auditoría. Propuesta de Política Control y Gestión de Riesgos Madrid 23/02/2016 1. Objeto. Esta política establece los principios básicos de actuación para el control y la gestión de riesgos

Más detalles

Normativa europea, planes y programas

Normativa europea, planes y programas ANEXO 2 Normativa 1 Normativa europea, planes y programas Estrategia de Lisboa (2000). Estrategia renovada (2005) y (2008-2010). Estrategia Europa 2020. Una Estrategia para un crecimiento inteligente,

Más detalles

Ingenieria Especializada en Conservación de Carreteras

Ingenieria Especializada en Conservación de Carreteras Ingenieria Especializada en Conservación de Carreteras Alauda Ingenieria S.A. Datos de Interés Empresa de ingeniería especializada en AT a Conservación de Carreteras 25 empleados -15 ingenieros con 10

Más detalles

Decreto 93/1982, de 26 de octubre

Decreto 93/1982, de 26 de octubre Decreto 93/1982, de 26 de octubre (Disposición Vigente) Decreto 93/1982, de 26 de octubre LARG 1982\1066 TRANSPORTES POR CARRETERA Y FERROCARRIL. Distribución de competencias transferidas por el Estado

Más detalles

24 de junio de

24 de junio de * Reunión de Trabajo de las Comisiones Unidas de Presupuesto y Cuenta Pública, Hacienda y Crédito Público y Energía con la Comisión Federal de Electricidad 24 de junio de 2014 www.reformaenergetica.gob.mx

Más detalles