EL GRAMÁTICO A PALOS de LUIS LANDERO

Transcripción

1 BREVE REFLEXIÓN SOBRE O ARTIGO EL GRAMÁTICO A PALOS de LUIS LANDERO Por Henrique González, Noa Fernández, Diana Oya e Matías Tarrío QUEN É LUIS LANDERO Luis Landero é un novelista e articulista. Ten 62 anos e naceu en Alburquerque (Estremadura), nunha familia labrega que emigrou posteriormente a Madrid, onde se criou e estudou Filoloxía Hispánica. Foi profesor de literatura española en instituto, universidade e na Escola de Arte Dramático. É un escritor de publicación escasa e serodia, tiña case corenta anos cando publicou a súa primeira obra. Gañou varios premios da narrativa actual (o Premio Nacional, e o da Crítica entre eles). As súas obras máis coñecidas son a multipremiada Juegos de la edad tardía, El Guitarrista e Retrato de un hombre inmaduro. Temos que dicir, ademais, que é un dos asinantes da declaración ecoloxista Manifiesto a favor del desarrollo sostenible y en contra de una refinería de petróleo en Extremadura, e tamén da declaración dereitista Manifiesto por la lengua común.

2 QUE EXPÓN NESTE ARTIGO Luis Landero crítica certas cuestións do ensino actual da lingua e a literatura española. Estas cuestións que el critica fan que os alumnos teñan un nivel moi baixo de comprensión oral e escrita e están baseadas no método gramatical tradicional. Ver video dunha conferencia no IES Fray Andrés (entre 0:50 e 1:45): HE Antes si que se facían ben as cousas: aquí xa deixa caer algún argumento que despois será comentado na nosa valoración. QUE VEN SENDO O MÉTODO TRADICIONAL GRAMATICAL O método gramatical nace da tradición do ensino do latín e do grego. Características xerais: A lingua preséntase dun xeito homoxéneo e prescritivo. Ofrécese ao alumno só un modelo lingüístico, o estándar neutro e formal, sen ter en conta a variación lingüística lingüística, tanto dialectal como de rexistros Escasa presenza da oralidade, a lingua é presentada como artificial, afastada dos usos.

3 Relación do modelo gramatical coa literatura: Os modelos lingüísticos que se ofrecen acostuman estar sacados de textos literarios de autores tradicionais adaptados ao nivel. Ensinanza dos contidos por separado: separan os diversos niveis de análise da lingua e proceden ordenadamente, tratando primeiro a ortografía, despois a morfoloxía, a sintaxe e o léxico. Importancia do correcto e o incorrecto: os alumnos acaban por establecer esta diferenza entre a norma e o resto dos rexistros. A instrución está centrada no docente, é a autoridade máxima na aula. O docente corrixe todos os erros producidos polos estudantes. O estudante non ten un papel activo na aprendizaxe, non pode tomar decisións, nin sobre o contido nin sobre a metodoloxía, simplemente debe limitarse a seguir instrucións. CONCRETAMENTE, QUE É O QUE CRITICA LUIS LANDERO A prioridade no ensino da gramática diante da análise crítica ou da comprensión dun texto. Os alumnos non son quen de entender un texto, mais si de analizalo sintacticamente. Teñen carencia de léxico culto, mais destreza na segmentación morfolóxica. Grande gramaticalización, mais pésima capacidade de análise. Dáselle prioridade ao ensino da lingua, en detrimento da literatura. Un sistema educativo baseado na aprendizaxe

4 QUE CONCLUSIÓNS TIRAMOS NÓS DAS SÚAS PALABRAS Se despois da primeira lectura do artigo semella que estamos ante unha visión novidosa e, inclusive, progresista do ensino de lingua e literatura (neste caso española), unha lectura máis demorada iranos levando face a todo o contrario. O argumento central que se desprende das opinións do autor é a excesiva gramaticalización á que é sometida a comunidade discente do ensino obrigatorio e isto, do seu punto de vista, non vai acompañada do que denomina alfabetización. Cre o autor que o alumnado desta faixa etaria apenas sabe ler e escribir. Nós non achamos isto certo, quizais esta xente miúda non ten moito coñecemento dos recursos discursivos dos grandes da literatura española, e moito menos de como empregalos nas súas creacións. Mais o que si que é certo é que poden ter varias comunicacións escritas a un tempo (chats) e poden ler e comprender varios contidos á vez. Unha cousa é que este colectivo infantoxuvenil non teña coñecemento dos modelos lingüísticos dos incunábeis da literatura, non esquezamos que son normalmente os exemplos de excelencia na escrita que configuran as gramáticas prescritivas dun idioma e, polo tanto, configuradores do saber gramatical que o alumnado terá que aprender para avanzar no sistema educativo. Mais quizais o máis grave, do noso punto de vista, é que sexa tan miope á hora de valorar as capacidades de lectoescritura que a xuventude ten hoxe en día. Sobre todo, no caso da escrita, a capacidade de síntese das mensaxes, así como o desenvolvemento e aproveitamento de signos lingüísticos para expresar emotividade, dándolle unha dimensión máis á lingua escrita. Unha materia de estudo que pode resultar marabillosa para un lingüista que se dedique a analizar fenómenos vivos das linguas, é pouco máis que un pecado para un autor que desexa que o seu alumnado, e a xuventude por extensión, lea e escriba como Dios manda. Esta cuestión, así como a perigosa relación de patria comúnlinguademocracia (non esquezamos que entre falantes de linguas comúns, en patrias comúns e en democracia, tamén se teñen producido conflitos bélicos de dramáticas consecuencias, e que ter unha lingua común non é sinónimo de entendemento), translúcenos unha visión ben menos progresista do que nos deu nunha primeira impresión após a lectura. Con esta visión tan nesgada e

5 na nosa opinión intolerante do que debe ser o ensino de linguas e do que realmente é unha lingua e a súa gramática, non nos resultou estraño atopar o seu nome entre os asinantes do antidemocrático Manifiesto (nacionalista español radical) por la (pretendida mais, na práctica, inacadable) lengua común. ONDE NOS INFORMAMOS O artigo pepiopi_3/tes Web persoal de Daniel Cassany El País elpepisoc_1/Tes Escritores.org Web non oficial de Luis Landero El poder de la palabra Wikipedia Youtube HE Instituto Cervantes Google Video