Resumo da Programación do Departamento de Latín e Grego curso (Para os cursos 4ºESO e 2º de Bacharelato) IES Mendiño.

Transcripción

1 Resumo da Programación do Departamento de Latín e Grego curso (Para os cursos 4ºESO e 2º de Bacharelato) IES Mendiño Redondela 1

2 PROGRAMACIÓN DE LATÍN BACHARELATO LATÍN II Obxectivos Contidos 1. Situar a lingua latina na familia das indoeuropeas, dentro das restantes do mundo, e coñecer de xeito sucinta o seu paso ás linguas románicas. 2. Coñecer e utilizar correctamente a morfosintaxis e o léxico da lingua latina necesarios para a tradución e interpretación de textos latinos de mínima complexidade. 3. Reflexionar sobre os elementos fundamentais que conforman as linguas e relacionar compoñentes significativos da lingua latina (flexión nominal, pronominal e verbal) cos das modernas derivadas do latín ou influídas por el, especialmente as que se cursan en Bacharelato. 4. Dominar un vocabulario básico da lingua latina, para usar con precisión os termos usuais que derivan dela nas linguas modernas e interpretar correctamente o léxico científico e técnico de uso nesta etapa. 5. Adestrarse en técnicas sinxelas de análises filológico, a través da tradución e interpretación de textos latinos diversos que permitan establecer relacións entre diferentes ámbitos lingüísticos. 6. Conseguir un coñecemento xeral dos distintos xéneros literarios latinos a través da lectura e comentario de obras e fragmentos traducidos dos autores máis representativos. 7. Asimilar, a través dos textos e das manifestacións artísticas, aspectos básicos do mundo cultural, relixioso, político, xurídico, filosófico, científico, etc. Da antiga civilización romana. 8. Identificar, con espírito crítico, exemplos e probas da pervivencia de elementos léxicos e culturais da civilización romana en distintos campos do mundo actual. 9. Identificar e valorar as principais achegas da cultura romana e da súa lingua como instrumento transmisor da civilización grecolatina. 10. Valorar as contribucións do mundo clásico como elemento integrador de diferentes correntes de pensamento e de actitudes éticas e estéticas que conforman o ámbito cultural europeo. Os contidos programados para Latín II son os seguintes: TEMA I Lingua O latín como lingua flexiva. As declinaciones: estudo de casos especiais. Breves nocións sobre a declinación grecolatina. Adxectivos da 1ª e 2ª clase. Adverbios derivados destes adxectivos. O caso locativo. Uso do dicionario: procura de nomes. A oración simple: os seus compoñentes. Suxeito e 2

3 predicado. Complementos. Os textos latinos e a súa interpretación Tradución de frases adecuadas para o repaso dos conceptos lingüísticos, recoñecendo a función das palabras na oración segundo as desinencias casuais. O léxico latino e a súa evolución A evolución das vogais latinas: vogais en posición tónica; vogais en posición átona. Evolución dos diptongos latinos. Roma e a súa legado Transmisión da literatura clásica. Disciplinas que interveñen no estudo dos textos e a súa transmisión. Materiais de soporte dos textos literarios. Lectura e análise morfosintáctico de textos e frases seleccionadas. Recoñecemento das relacións entre os elementos da oración. Comentario e comprensión dos textos. Observación da evolución vocálica latina nunha listaxe de palabras. Proxección de diapositivas nas que aparezan materiais de escritura e reproducións de textos latinos. Tempo empregado: 6 horas. TEMA II Lingua A conxugación regular latina. Voz activa. Tema de presente. Tempos derivados. Tema de perfecto. Tempos derivados. O verbo sum. Verbos compostos de sum: conxugación e réxime. Uso do dicionario: procura de verbos. Clasificación das oracións simples. Sintaxe dos casos latinos: o nominativo e o vocativo. Os textos latinos e a súa interpretación Tradución de frases adecuadas para o repaso dos conceptos lingüísticos. Elección de textos sinxelos. Localización e vocabulario seleccionado. Comentario e tradución. Análise das ideas principais. O léxico latino e a súa evolución Evolución das consonantes latinas en posición inicial, media e final. Roma e o seu legado A literatura latina. Trazos xerais. Períodos da literatura latina. Os xéneros literarios. Características. Primeiros testemuños da literatura latina e influencia grega. Lectura e análise morfosintáctico de frases e textos adecuados. Localización e análise dos constituíntes da oración. Uso adecuado e correcto do dicionario. Comprensión e explicación de vocábulos e expresións. Observación da evolución das consonantes latinas nunha listaxe de palabras. Lectura de parágrafos que ejemplifiquen distintos xéneros literarios: recoñecemento do xénero. Tempo empregado: 7 horas 3

4 TEMA III Lingua A conxugación latina. A voz pasiva. Tema de presente. Tempos formados co tema de presente na voz pasiva. Tema de perfecto. Formación do tema de perfecto. Verbos deponentes. Estudo dos máis frecuentes. Uso do dicionario: procura de verbos deponentes no dicionario. A oración pasiva: os seus elementos. Sintaxe dos casos latinos: o ablativo. Valores fundamentais. De separación. Instrumental. Locativo. Axente. Os textos latinos e a súa interpretación Lectura e tradución de frases e textos adecuados para asimilar os conceptos lingüísticos de cada unidade. Comentario morfosintáctico deles. Análise e comentario das ideas principais. O léxico latino e a súa evolución Evolución do sistema consonántico latino: consonantes agrupadas e geminadas. Orixe da?j?, a?ñ? e a?ch? castelás. Roma e o seu legado A historiografía romana. Épocas, autores e obras representativas. Orixes da historiografía. Cayo Xullo César: vida e contexto histórico. A súa obra. Estilo e características. Lectura comprensiva de fragmentos históricos. Comentario sintáctico, morfológico e tradución de textos de César. Concreción das características sintácticas e trazos estilísticos empregados por César. Observación da evolución ao castelán das consonantes geminadas e das agrupadas nunha listaxe de palabras. Lectura comentada de fragmentos da obra de César en castelán. Tempo empregado: 9 horas TEMA IV Lingua Os pronombres: persoais, reflexivo, posesivos. Demostrativos, de identidade. O pronombre anafórico. O pronombre relativo. Os interrogativos. Os indefinidos. Os numerales. As oracións compostas: oracións subordinadas de relativo. O modo do verbo nestas oracións. Casos especiais. Os textos latinos e a súa interpretación Análise morfosintáctico e tradución de textos latinos (César) nos que se desenvolvan técnicas de tradución para as oracións subordinadas de relativo. Lectura e tradución de textos da obra de César: localización do vocabulario descoñecido. Comentario e análise das ideas principais. Lectura e comentario de textos de Salustio, Perico Livio e Tácito. Comparación coa obra de César. O léxico latino e a súa evolución A derivación en latín. Sufijos latinos. Sustantivos derivados de sustantivos. Roma e o seu legado 4

5 A historiografía romana. Vida de Salustio. A súa obra. Características dela. Perico Livio, Tácito, Nepote e Suetonio. Identificación dos sufijos latinos coñecidos. Comprensión do seu significado. Observación da evolución fonética nunha serie de palabras dadas. Lectura e análise morfosintáctico de textos orixinais de César, cun estudo especial dos pronombres que aparezan. Comprensión na lectura de textos seleccionados de Salustio, T. Livio e Tácito. Tempo empregado: 16 horas TEMA V Lingua Os graos do adxectivo: casos especiais e irregularidades. Evolución ao castelán de comparativos e superlativos. Sintaxes dos casos: o acusativo. Complemento directo. Dobre acusativo. De dirección. De extensión. De relación. Adverbial e exclamativo. O dativo. Complemento indirecto. Dativo complemento de verbos, adxectivos e adverbios. Dativo posesivo. Dativo axente. Dativo de relación. O genitivo. Posesivo. Subxectivo e obxectivo. De calidade. Partitivo. Complemento de verbos e adxectivos. Os textos latinos e a súa interpretación Comentario sintáctico e tradución de fragmentos da obra de César. Lectura e comentarios de fragmentos en castelán de distintas obras de Cicerón. O léxico latino e a súa evolución A derivación en latín: adxectivos derivados de sustantivos. Evolución ao castelán. Roma e o seu legado A oratoria: orixes. Épocas e autores. Cicerón: a súa vida. Contexto histórico. A obra de Cicerón: discursos, cartas, obras filosóficas e de retórica. Relación de exercicios de análises e tradución de frases nas que aparezan comparativos e superlativos. Análises morfosintáctico de textos de César prestando especial atención aos acusativos, genitivos e dativos que aparezan. Recoñecemento de lexemas e morfemas derivativos: identificación de palabras primitivas e derivadas. Comparación dos mecanismos de derivación latinos e os do castelán. Tempo empregado: 8 horas TEMA VI Lingua Conxugación dos verbos irregulares: fero, fio e edo. Conxugación de volo, nolo e malo. Formas nominais do verbo: morfoloxía do infinitivo. O infinitivo como sustantivo. Os textos latinos e a súa interpretación Análise morfosintáctico de textos latinos (César e Cicerón) nos que se preste 5

6 especial atención ás formas irregulares verbais. O léxico latino e a súa evolución O léxico grego en lingua castelá. Os principais sufijos gregos e o seu significado. Compoñentes ou étimos gregos. Uso e significado. Listaxe de palabras nas que se explique o sufijo ou o compoñente grego xunto á definición. Cultismos e semicultismos. Roma e o seu legado A épica. Características. Orixe da épica. Influencia homérica. Virgilio. A súa obra épica. Estudo de situacións e personaxes. Lectura comprensiva de textos literarios: fragmentos da Eneida. Identificación e anotación dos trazos principais. Análise de temas e características principais. Comprensión e explicación de vocábulos e expresións. Recoñecemento de formas verbais mediante análises morfosintácticos de textos e frases seleccionadas. Identificación de prefixos, sufijos e étimos grecolatinos habituais na lingua de uso. Comprensión do seu significado. Tempo empregado: 8 horas TEMA VII Lingua Oracións subordinadas de infinitivo: proposicións sustantivas de C.D.; valores temporais do infinitivo. Proposicións sustantivas de infinitivo como suxeito. O infinitivo histórico. O infinitivo exclamativo. Os textos latinos e a súa interpretación Lectura comprensiva de fragmentos épicos. Concreción das características sintácticas e trazos estilísticos empregados na épica. O léxico latino e a súa evolución Compoñentes gregos no léxico castelán. Estudo de étimos gregos frecuentes na lingua castelá. Significado. Exemplos. Roma e o seu legado A épica romana (II): Ovidio e Lucano. Arte romano: arquitectura, escultura, mosaico e pintura (I) Tradución de frases e textos adecuados (de César e Cicerón) para o estudo da sintaxe do infinitivo. Comentario e comprensión deses textos. Recoñecemento e comprensión do léxico castelán no que aparezan étimos gregos. Lectura de fragmentos literarios da obra épica de Ovidio e Lucano. Tempo empregado: 8 horas TEMA VIII Lingua Formas nominais do verbo: o participio. Morfoloxía dos participios. 6

7 O tempo e a tradución dos participios. Construcións de participio: concertado e absoluto. Participios chamados tipo?cicerone consule?. Os textos e a súa interpretación Identificación e análise de textos literarios seleccionados. Establecemento de relacións sintácticas entre o participio e a palabra coa que concuerda e o resto da oración. Identificación das categorías gramaticales. Comprensión dos textos seleccionados. O léxico latino e a súa evolución A derivación en latín: verbos derivados de sustantivos. Sufijos máis frecuentes e significado deles. Sustantivos derivados de adxectivos. Sufijos máis usuais. Roma e o seu legado A lírica romana. Características. Orixe. Os neotéricos. Catulo e Tibulo. Principais obras e características delas. Selección de textos: lectura, localización do vocabulario descoñecido e análise das ideas principais. Realización de exercicios de análises morfológico, sintáctico e de tradución (César e Cicerón). Estudo das construcións dos participios en frases e textos seleccionados. Observación dos sufijos latinos para formar verbos e a súa correspondencia en lingua castelá. Tempo empregado: 8 horas TEMA IX Lingua Formas nominais do verbo: xerundio, gerundivo e supino. Formación e uso. Tradución. Conxugación perifrástica activa e pasiva. Valores de est conxugación. Emprego e significado. Oracións subordinadas interrogativas indirectas: pronombres, adxectivos e adverbios interrogativos. Partículas interrogativas. Indirectas simples e dobres. Os textos e a súa interpretación Lectura de textos líricos de Ovidio e Propercio. Comprensión dos textos seleccionados (localización do vocabulario descoñecido, contextualización da obra e análise das ideas principais. Estudo sintáctico comparativo entre un texto orixinario e a tradución. Recoñecemento das variacións producidas nas estruturas sintácticas. O léxico latino e a súa evolución A derivación en latín: sufijos verbais (I) Pervivencia en castelán da derivación. Roma e o seu legado Ovidio. As Heroidas. Os poemas eróticos. Elixíalas persoais. Propercio e elixíaa romana. Arte romano: arquitectura, escultura, mosaico e pintura (II) Relación de exercicios de análises morfosintáctico e tradución para practicar as formas interrogativas en latín (elixidos de César e Cicerón). 7

8 Localización e contextualización de vocábulos latinos con sufijos verbais. Comprensión do seu significado. Lectura de fragmentos de poemas líricos: comentario de temas e personaxes. Tempo empregado: 12 horas TEMA X Lingua: Proposicións subordinadas sustantivas introducidas por conxunción. Conxuncións que as introducen. Completivas en indicativo. Completivas en subxuntivo. Interpretación dos textos: Lectura comprensiva de Odas e Epístolas de Horacio. Determinación do tema e da estrutura. Localización de recursos estilísticos. Delimitación dos trazos líricos que presentan as obras. O léxico latino e a súa evolución: A derivación en latín: sufijos verbais (II). Pervivencia en castelán dalgúns deles. Roma e o seu legado Horacio. As Odas. As Epístolas. Influencia da lírica grega e latina na literatura moderna. Análise morfológico, comentario sintáctico e tradución de textos de César e Cicerón nos que aparezan conxuncións con valor completivo. Procura no dicionario destas conxuncións e selección do significado. Localización e contextualización de vocábulos latinos con sufijos verbais. Comprensión do seu significado. Procura deles na obra de Horacio. Explicación da orixe, significado e evolución ao castelán destes vocábulos. Tempo empregado: 8 horas TEMA XI Lingua. Proposicións subordinadas adverbiais. Comparativas. Finais. Causales. Temporais. Conxuncións que se empregan. Modo dos verbos destas oracións. Os textos latinos e a súa interpretación: Análise e comentario sintáctico de textos latinos de César e Cicerón nos que aparezan exemplos de proposicións adverbiais. Lectura de fragmentos de distintas comedias de Plauto. Comentario das semellanzas e diferenzas entre a comedia latina e a actual na súa estrutura, tema e personaxes. O léxico latino e a súa evolución: A derivación en latín: sufijos verbais (II). Pervivencia en castelán dalgúns deles. Roma e o seu legado Horacio. As Odas. As Epístolas. Influencia da lírica grega e latina na literatura moderna. 8

9 Análise morfológico, comentario sintáctico e tradución de textos de César e Cicerón nos que aparezan conxuncións con valor completivo. Procura no dicionario destas conxuncións e selección do significado. Localización e contextualización de vocábulos latinos con sufijos verbais. Comprensión do seu significado. Procura deles na obra de Horacio. Explicación da orixe, significado e evolución ao castelán destes vocábulos. Tempo empregado: 8 horas TEMA XII Lingua: Proposicións subordinadas adverbiais: consecutivas, concesivas e condicionais. Conxuncións que se empregan. Modo dos verbos destas oracións. Os textos latinos e a súa interpretación: Análise e comentario sintáctico de textos de César e Cicerón nos que se preste especial atención ás formas de subordinación adverbial estudadas. Lectura dunha comedia de Plauto: comprensión e explicación de vocábulos. Estructuración de ideas e parágrafos. Resumo do asunto da obra. Conclusións e xuízos persoais sobre a obra lida. O léxico latino e a súa evolución: A composición en latín (II): composición propia e impropia. Compostos latinos. Evolución e pervivencia en castelán. Roma e o seu legado: O teatro en Roma. Plauto. Estudo das súas principais comedias. De Plauto a Terencio. A comedia latina logo de Terencio. Tradución de textos de César e Cicerón nos que aparezan oracións adverbiais consecutivas, concesivas e condicionais. Procura no dicionario das conxuncións que introducen estas oracións e selección do seu significado. Exercicios de evolución de compostos latinos ao castelán e familia léxica de cada un deles. Lectura dunha comedia de Plauto. Elaboración dun pequeno traballo monográfico sobre ela. Tempo empregado: 13 horas TEMA XIII Lingua: A?consecutio temporum?. O estilo directo e indirecto. Os textos latinos e a súa interpretación: Lectura de fragmentos de poesía dramática de Séneca. Achegamento ao contexto histórico, social e cultural dos textos seleccionados. Análise e comentario sintáctico entre fragmentos dramáticos en latín e a súa tradución ao castelán: comprensión do vocabulario. O léxico latino e a súa evolución: Palabras compostas en latín. A súa evolución e significado ao castelán. 9

10 Preposicións gregas como sufijos en palabras da lingua española. Significado. Roma e o seu legado: O teatro en Roma. A poesía dramática latina. O teatro de Séneca. Influencia e pervivencia da comedia e traxedia latinas na literatura posterior. Arte romano: arquitectura, escultura, mosaico e pintura (III). Lectura de distintos autores (Eurípides, Séneca, Unamuno) que traten un mesmo tema tráxico. Formación de familias léxicas coas preposicións gregas e latinas que forman palabras compostas en castelán. Procura de cultismos con estes mesmos prefixos. Tradución de textos de César e Cicerón que sirvan como modelo do estilo directo e indirecto. Tempo empregado: 7 horas Contidos mínimos: I. A lingua latina Interrelación do indoeuropeo, o latín e as linguas e culturas europeas. Repaso da flexión nominal e pronominal: Formas menos usuais e irregulares de uso frecuente en textos en prosa de época clásica. Repaso da flexión verbal regular. Verbos irregulares e defectivos de uso frecuente en prosa de época clásica. Formas nominais do verbo. Revisión da sintaxe: casos e preposicións. Valor sintáctico das formas nominais do verbo: infinitivo, xerundio e participio. Oracións coordinadas e subordinadas de uso frecuente en prosa de época clásica. I. Os textos latinos e a súa interpretación Técnicas filológicas. Análise morfosintáctico, tradución e comentario de textos latinos orixinais, de graduada complexidade, preferentemente en prosa de época clásica. Adestramento no uso do dicionario. Estudo sintáctico comparativo entre un texto orixinario e a súa tradución. Coñecemento das principais características formais dos distintos xéneros literarios, a través da análise morfosintáctico e do comentario léxico e cultural de textos traducidos e bilingües de diferentes xéneros literarios. Estudo comparado de estruturas sintácticas da lingua latina e das linguas modernas que se cursan en Bacharelato, en especial a española. II. O léxico latino e a súa evolución Revisión de regras elementais de evolución fonética do latín ao castelán. Formación de palabras latinas. Composición e derivación. Características diferenciais do latín fronte ao castelán e outras linguas románicas. Ampliación do vocabulario mínimo. Aprendizaxe de vocabulario específico de orixe grecolatino usual nas disciplinas que se estudan en Bacharelato. Expresións latinas incorporadas á linguaxe culta. IV. Roma e o seu legado Desenvolvo dos xéneros literarios latinos, a través de textos orixinais e traducidos. Inicios e xéneros de teatro en Roma, con especial atención a Plauto e Terencio. Historiografía: Livio. 10

11 Oratoria e Retórica: Cicerón. Épica: Virgilio Poesía lírica: Horacio Criterios de avaliación Os exercicios e actividades diarias de comprensión global, as análises e comentarios lingüísticos e estilísticos dos textos, e o recoñecemento e comentario dos distintos xéneros permitirá ir corrixindo e ordenando o proceso de aprendizaxe cunha avaliación claramente formativa. A evolución do proceso seranos indicada por probas escritas a posteriori de cada unidade didáctica, a partir das cales poderemos avaliar constructivamente o proceso de aprendizaxe de cada alumno e a aplicación da programación. Segundo o Decreto polo que se establece o Currículo de Bacharelato da Comunidade, redactáronse os criterios de avaliación nos seguintes puntos: Identificar e analizar en textos orixinais os elementos da morfoloxía regular e irregular e da sintaxe da oración simple e composta e comentar as súas variantes e coincidencias con outras linguas coñecidas. Resumir oralmente ou por escrito textos latinos orixinais de distintos xéneros literarios, elaborar esquemas básicos do seu contido e diferenciar as ideas principais das secundarias. Traducir de modo coherente textos latinos de certa complexidade pertencentes a diversos xéneros literarios. Comparar o léxico latino co das outras linguas que coñeza o alumno e deducir as regras básicas de derivación e composición. Relacionar elementos constitutivos (fonéticos, morfológicos, sintácticos e léxicos) do latín e doutras linguas coñecidas polo alumno. Comentar e identificar trazos literarios esenciais de textos traducidos correspondentes a diversos xéneros e recoñecer as súas estruturas básicas diferenciadoras. Realizar sinxelos traballos temáticos sobre temas monográficos e manexar fontes de diversa índole: restos arqueolóxicos, inscricións, índices, léxicos, artigos específicos, etc. Estes criterios tratan á súa vez de comprobar que: O alumno adquiriu uns coñecementos básicos de lingüística sobre os aspectos morfológicos e sintácticos da lingua latina. O alumno foi capaz de comprender o contido dun texto e soubo discernir os seus partes máis importantes. O alumno recoñece as diversas estruturas morfosintácticas dunha lingua flexiva mediante a elaboración dun texto na lingua materna que reproduza fielmente o texto orixinario, comprobando así con maior obxectividade a comprensión profunda do contido. O alumno ten conciencia de que a lingua que fala e escribe é froito dunha evolución a partir fundamentalmente do latín. O alumno debe relacionar palabras da súa lingua materna ou doutras linguas romances coas súas correspondencias latinas e identificar os cambios producidos na súa evolución. 11

12 O alumno coñece o pasado romano centrándose especialmente na península Ibérica, así como a pervivencia dos elementos socioculturais no mundo actual, facendo especial fincapé no literario. Criterios mínimos Situar no seu contexto histórico-cultural a interrelación do indoeuropeo, o latín e as linguas e culturas europeas. Coñecer ademais das formas nominais, pronominales e verbais regulares, os verbos irregulares e defectivos de uso frecuente en textos de prosa clásica. Explicar as peculiaridades daquelas formas que se apartan dos modelos vistos no primeiro nivel e as variantes e coincidencias con outras linguas coñecidas. Identificar correctamente, ademais das estruturas sintácticas asimiladas en primeiro, os valores básicos das formas nominais do verbo (infinitivo, xerundio e participio) e as oracións subordinadas circunstanciais de máis frecuente uso en textos en prosa de época clásica. Explicar variantes e coincidencias con outras linguas de uso nesta etapa. Analizar morfosintácticamente, traducir con precisión e comentar textos latinos de certa complexidade pertencentes a diversos xéneros literarios. Identificar o léxico básico que aparece nos mesmos e elixir no dicionario, cando sexa preciso, o termo máis apropiado. Ler e comentar textos dos diferentes xéneros literarios latinos, presentados en edición bilingüe ou traducidos. Comparar estrutura e léxico do texto latino coa súa tradución e recoñecer a pervivencia do léxico. Comparar o léxico latino co das outras linguas que coñeza o alumno e deducir as regras básicas de derivación e composición. Relacionar elementos constitutivos (fonéticos, morfológicos, sintácticos e léxicos) do latín e doutras linguas coñecidas polo alumno. Distinguir no vocabulario básico os elementos que forman unha palabra e a función que cumpre cada un, explicando a evolución fonética ou semántica que, no seu caso, orixínase ao pasar ao español. Situar no seu contexto histórico os distintos xéneros literarios. Identificar e comentar trazos esenciais de cada un deles. Identificar e recoñecer especialmente aqueles que serviron de modelo e guía ás literaturas europeas. Coñecer o legado máis representativo da cultura romana no campo artístico, especialmente en obras públicas e urbanismo de Hispania. Buscar, recompilar e sistematizar a información que sexa precisa, mediante fontes tradicionais ou tecnoloxías da información e a comunicación para elaborar traballos sinxelos sobre trazos distintivos do mundo occidental cuxas raíces atopar no mundo clásico romano. Procedementos de avaliación A estrutura das probas de avaliación neste curso será: A tradución dun texto que irá crecendo en dificultade dunha a outra proba. A resposta a catro cuestións expostas: unha de morfoloxía e sintaxe, outra de literatura romana e a última referida aos contidos culturais propostos. 12

13 En cada período de avaliación haberá un mínimo de dúas probas e tense tamén en conta a participación e o interese demostrados en clase e a constatación diaria da realización de exercicios e traballos propostos. A asistencia a clase é obrigatoria, polo que un número inxustificado de faltas pode dar lugar á perda da escolaridade. Nese caso o alumno só tería dereito a un exame final no que tería que demostrar que conseguiu superar os obxectivos programados para todo o curso. Criterios de cualificación Valorarase prioritariamente a tradución do texto: ata 6 puntos. As cuestións de morfoloxía, sintaxes e evolución fonética valoraranse ata 1 punto cada unha. A literatura latina ata 1,5 puntos e a cuestión cultural, ata 1,5 puntos. No entanto, a primeira proba terá unha estrutura diferente, posto que responderá ao repaso e profundización morfosintáctica que se fai durante as cinco primeiras semanas do curso escolar aproximadamente. Esta proba constará só de frases (extraídas de textos clásicos) nas que o alumno poida demostrar o dominio morfosintáctico adquirido. Constará de cinco frases. Cada unha delas terá que ser debidamente traducida. Ademais, responderá a unhas cuestións de morfoloxía e sintaxes expostas nestas oracións. A cualificación de cada pregunta (cinco en total, correspondendo co número de frases) será ata 2 puntos. Os alumnos estarán informados dos criterios de cualificación e da estrutura de cada exame desde o principio de curso. 13

14 II LATÍN 4º ESO OBXECTIVOS Asumimos como propios os obxectivos marcados polo DCB da asignatura e ese documento nos remitimos. Non obstante salientamos de entre eles os seguintes: - Comprender textos latinos en contextos onde o sentido sexa facilmente deducible. - Identificar e relacionar elementos morfolóxicos, sintácticos e léxicos da lingua latina. - Mellorar a lectura comprensiva e a expresión oral e escrita mediante o coñecemento do vocabulario e as estruturas gramaticais latinas. - Coñecer a orixe e evolución das linguas romances para valorar os trazos comúns e a diversidade lingüística. - Utilizar as regras fundamentais de evolución fonética do latín ás linguas romances e identificar palabras patrimoniais, cultismos e expresións latinas en diferentes contextos lingüísticos. - Coñecer os aspectos relevantes da cultura e a civilización romanas, utilizando diversas fontes de información e diferentes soportes. - Coñecer os xéneros literarios latinos máis importantes. CONTIDOS Bloque 1. O sistema da lingua latina. 1.-O abecedario e a pronunciación clásica e postclásica do latín; a regra da penúltima sílaba. Diferenza entre vocais breves e longas. 2.-Lectura e interpretación de textos en latín de dificultade progresiva. 3.-A partir dos textos considerar de xeito progresivo: Vocabulario máis frecuente. O latín como lingua flexiva. Os casos e os seus principais valores sintácticos. Clases de palabras. A flexión nominal, pronominal e verbal. Recoñecemento das categorías gramaticais da flexión latina e comparación cos elementos flexivos das linguas actuais. As estruturas oracionais básicas. A concordancia e a orde flexible de palabras. Nexos coordinantes máis frecuentes.. Valoración da lingua latina. Bloque 2. A historia e evolución da lingua latina. 1.- A orixe e a evolución do latín. Clasificación das linguas indoeuropeas. 2.- Latín culto e latín vulgar: lingua de cultura e lingua de comunicación. 3.- A evolución fonética. termos patrimoniais, semicultismos e cultismos. 4.- A achega léxica do latín ás linguas modernas non derivadas del. Bloque 3. A formación das palabras. 1.- Compoñentes grecolatinos nas linguas romances. 2.- Diferenzas básicas de vocabulario culto e vulgar. 3.- Definición de palabras a partir dos seus étimos. 4.- O vocabulario da ciencia e da técnica. 5.- Latinismos e locucións latinas. 14

15 6.- O significado etimolóxico das palabras. Bloque 4. Vías non lingüísticas de transmisión do mundo clásico. 1.- O marco xeográfico e histórico da sociedade romana. 2.- As institucións e a vida cotiá. Ocio e negocio. Relación entre o relixioso e o festivo. 3.- As pegadas materiais da romanización. 4.- Os temas e argumentos mitolóxicos na literatura e nas artes plásticas e visuais. 5.- O papel de Roma na historia de Occidente. 1ª Avaliación: A lingua latina, orixe e continuidade. O alfabeto latino Mare Nostrum. Italia O mundo romano: os grandes períodos; as grandes datas. O xénero e o número. Primeira e segunda declinación. Tema de presente en indicativo do verbo SUM. As conxugacións: tema de presente (indicativo e imperativo). Primeiras nocións de voz pasiva. 2º Avaliación: Preposicións máis usuais. Adverbios interrogativos. Pronomes e adxectivos interrogativos. Demostrativos. Adxectivos. Primeira clase. A relixión en Roma Terceira declinación. Parisílabos e imparisílabos Adxectivos da terceira declinación. 3ª Avaliación: Comparativos. Declinacións cuarta e quinta. Infinitivos e participios activos e pasivos. Morfoloxía e principais usos. A literatura romana; visión de conxunto As institucións políticas. A familia. O matrimonio. A educación. A vivenda. Tema de perfecto. Verbo SUM; as catro conxugacións Adverbios. Os compostos de SUM. Os verbos compostos. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1. Identificar en textos traducidos de autores clásicos e modernos, despois de resumilos, aspectos históricos ou culturais. 2. Distinguir nas diversas manifestacións literarias e artísticas de todos os tempos a mitoloxía clásica como fonte de inspiración e recoñecer no patrimonio arqueolóxico as pegadas da romanización. 3. Aplicar as regras básicas de evolución fonética a étimos latinos que dean orixe a termos romances do vocabulario habitual e establecer a relación semántica entre un termo patrimonial e un cultismo. 15

16 4. Identificar compoñentes de orixe grecolatina en palabras da linguaxe cotiá e no vocabulario específico das ciencias e da técnica, e explicar o seu sentido etimolóxico. 5. Recoñecer latinismos e locucións usuais de orixe latina incorporadas ás linguas coñecidas polo alumno e explicar o seu significado en expresións orais e escritas. 6. Recoñecer os elementos morfolóxicos e as estruturas sintácticas elementais da lingua latina e comparalos cos da propia lingua. 7. Entender e traducir textos breves e sinxelos e producir mediante retroversión oracións simples utilizando as estruturas propias da lingua latina. 8. Manexar recursos que lle permitan elaborar, guiado polo profesor, un traballo temático sinxelo sobre calquera aspecto da produción artística e técnica, a historia, as institucións, ou a vida cotiá en Roma. MÍNIMOS ESIXIBLES Coñecemento básico da flexión nominal e pronominal (segundo o exposto nos contidos). Coñecemento básico da flexión verbal (segundo o exposto nos contidos). Elementos sintácticos fundamentais, estruturas oracionais básicas, o valor dos casos, a oración simple. As formas nominais do verbo. Os seus usos básicos Coñecemento cabal do vocabulario que se vaia traballando en clase. Coñecemento dos grande períodos, das principais datas e dos acontecimentos principais da historia de Roma. A vida cotiá; elementos fundamentais. Os períodos da literatura romana, os principais autores e obras. O alumno deberá ser capaz de ler, comprender e traducir correctamente textos axeitados a este nivel. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN Faremos ao longo do curso exercicios escritos, polo menos un por avaliación, nos que avaliaremos os coñecementos e as destrezas adquiridos polos alumnos. Na nota final terá un peso enormemente significativo o traballo diario de clase. A falta reiterada a clase por motivos non xustificados, terá consecuencias académicas moi negativas, sen perxuízo das accións administrativas a que haxa lugar. Se as faltas estivesen xustificadas, valoraremos as probas escritas e os traballos que o alumno poida presentar. Haberá unha lectura obrigatoria en cada avaliación que será controlada mediante traballos ou probas escritas ou orais. Se estes controis non se superan, non se superará a materia. Os alumnos presentarán obrigatoriamente, ademais, un único traballo para todo o ano, que deberá ser individual e persoal no que darán conta da súa actividade de investigación nun tema proposto a principio de curso polo profesor. A data límite para entregar este traballo será o 30 de abril ou o primeiro día lectivo seguinte. En cada avaliación, a valoración do traballo de clase suporá o 15% da nota correspondente. Os traballos suporán un 10% (agás o caderno que será valorado dentro do traballo de clase); os exercicios escritos (exames) suporán, polo tanto o 75% da nota en cada avaliación. Se por necesidade de tempo ou 16

17 vontade do alumnado, as preguntas que traten exclusivamente de aspectos histórico-culturais se fan en exercicios aparte, estes terán en conxunto un valor do 20% da porcentaxe total aplicable aos exercicios escritos. Non será necesario facer probas de recuperación. Bastará con amosar melloría no traballo diario, recuperar os traballos atrasados e superar as seguintes probas escritas. Non obstante, se os alumnos o solicitan, faremos probas de recuperación. -Aprobará a asignatura quen obteña unha cualificación na proba final igual ou superior a cinco (5) segundo as fórmulas expostas nos apartados anteriores. Seguindo o criterio do Departamento no tocante á recuperación da materia, entendemos que un 5 (cinco) na proba escrita final recupera as cualificacións negativas anteriores. No caso de que a cualificación na proba final fose inferior a 5 (cinco) e, en todo caso, para determinar a nota final, teremos en conta todas as notas das probas escritas anteriores. Se son iguais ou superiores a 5 (cinco) engadiremos a nota da última proba o 10% da nota da primeira proba e o 25% da segunda. Pero debe quedar claro que é conditio sine qua non para aprobar a asignatura ter unha cualificación igual ou superior a cinco (5) en todos e cada un dos traballos de calquera avaliación sobre lecturas obrigatorias, no traballo de investigación, no traballo diario de clase e na proba escrita final (a cualificación mínima de cinco (5) deberá obterse en estes catro apartados independentemente, e non poderán compensarse entre eles). -Nos exercicios de tradución terase en conta a comprensión do texto latino, a correcta interpretación da sintaxe, a correcta identificación dos fenómenos morfolóxicos, o coñecemento e correcta interpretación do vocabulario, unha versión correcta a galego ou castelán, un uso correcto e normativo da lingua á que se traduza e unha redacción axeitada ao estilo do orixinal. Ademais da tradución en si, o profesor poderá servirse de cuestión teóricas de lingua para valorar estes aspectos. Se o exercicio inclúe preguntas de temas histórico-culturais, a parte correspondente a tradución e preguntas teóricas de Lingua valerá seis (8) puntos. No caso contrario, obviamente, dez (10). -Se non entregan os traballos esixidos (Traballos sobre as lecturas, caderno de clase completo, corrixido e actualizado e traballo de investigación), os alumnos, calquera que sexa a súa situación académica ou administrativa, serán avaliados negativamente. -Os alumnos que superen os número de faltas non xustificadas marcado pola Regulamento de Réxime Interno do IES A Sangriña, perderán o dereito a avaliación continua unha vez recibido o último dos avisos previstos no Regulamento de Réxime Interno. Desta maneira, serán avaliados nunha única proba que abranguerá todos os aspectos da programación. A perda do dereito a avaliación continua non exime aos alumnos de entregar todos aqueles traballos que lles fosen esixidos aos alumnos normalmente avaliados. Sen estes traballos, estes alumnos serán avaliados negativamente. -Os alumnos ou alumnas que superen o número de cinco (5) faltas en cada avaliación, e se estas están xustificadas en tempo e forma, serán avaliados normalmente, pero se lles conmina a presentar o seu caderno actualizado no prazo dunha semana dende a súa reincorporación. Sen este requisito, o seu traballo de clase será avaliado negativamente. As alumnas ou alumnos que obteñan finalmente cualificación negativa na avaliación ordinaria deberán realizar en setembro unha proba escrita, similar a última do curso, que deberán superar cunha cualificación mínima de 5 (cinco), 17

18 cualificación que non poderá compensarse coas das probas realizadas durante o curso. Deberán presentar todos os traballos de lectura e de investigación que non fosen avaliados positivamente durante o curso, ou que non se presentasen, e obter cualificación mínima de 5 (cinco) en cada un deles. 18

19 PROGRAMACIÓN DE GREGO PROGRAMA DE 2º DE BACHARELATO Contidos culturais: 1. Poesía épica. 2. Homero e a tradición oral. 3. A Ilíada e a Odisea: temática. 4. Hesíodo. 5. Poesía lírica. 6. A elexía: Solón e Teognis. 7. O Iambo: Arquíloco. 8. A poesía mélica: Safo. 9. A lírica coral: Píndaro. 10. O teatro: Traxedia e comedia. 11. Principais autores de traxedia: Esquilo, Sófocles e Eurípides. 12. Principais autores de comedia: Aristófanes. 13. A historiografía. 14. Heródoto. 15. Tucídides. 16. Jenofonte. 17. A filosofía e a ciencia. Outros xéneros literarios. Contidos gramaticais: 1. O dual. 2. Verbos líquidos: rasgos xerais. 3. Verbos atemáticos (I): Xeneralidades. Verbos con reduplicación: Presente e Imperfecto indicativo activo. 4. Verbos atemáticos (II): Verbos con reduplicación: Aoristo, futuro, perfecto e pluscuamperfecto activo. Voz medio-pasiva. 5. O adverbio. 6. Adxectivos verbais. 7. Verbos atemáticos (III): Verbos con sufixo nasal. 8. Esquema xeral das oracións compostas coodinadas. 9. Oracións subordinadas sustantivas. 10. Verbos atemáticos (IV): Verbos sen reduplicación nin sufixo. 11. Algunhas consideracións sobre a oración subordinada adxectiva. 12. Oracións subordinadas adverbiais (I):Oracións finais e causais. 13. Os verbos polirrizos. 14. Oracións subordinadas adverbiais (II): Oracións consecutivas, condicionais, concesivas, comparativas e temporais. CONTIDOS MÍNIMOS. EXAME EXTRAORDINARIO DE SETEMBRO PARA 1º E 2º DE BACHARELATO. 19

20 O exame de Setembro versará sobre contidos mínimos; estes, no seu bloque gramatical, son os que figuran neste programa. Esixirase fundamentalmente cuestións prácticas e preguntas teóricas de índole morfosintáctico-gramatical coa seguinte valoración: Tradución-análise sintáctica oracional = 10 puntos / cuestións teóricas-gramaticais = 10 puntos, realizándose a media entre ambas as dúas partes. NON aprobará un alumno ao que se lle observen os erros considerados moi graves (descritos noutro punto desta programación). Tampouco aprobará o alumno se na cuestión teórica deixa de contestar algunha pregunta considerada obrigatoria a pesar de ter todo o resto do exame aprobado (esta pregunta será opcional por parte do profesor e será destacada polo profesor no exame en caso de ser preguntada na proba). Redondela, Novembro de