Diagnóstico diferencial de la ictericia obstructiva

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "Diagnóstico diferencial de la ictericia obstructiva"

Transcripción

1 Diagnóstico diferencial de la ictericia obstructiva M. Tejedor Bravo a y A. Albillos Martínez a,b a Servicio de Gastroenterología. Hospital Universitario Ramón y Cajal. Madrid. España. Instituto Ramón y Cajal de Investigación Sanitaria (IRYCIS). Madrid. España. b Departamento de Medicina. Universidad de Alcalá de Henares. Alcalá de Henares. Madrid. España. Centro de Investigación Biomédica en Red en Enfermedades Hepáticas y Digestivas (CIBERehd). Instituto de Salud Carlos III. Majadahonda. Madrid. España. Palabras Clave: - Ictericia obstructiva - Coledocolitiasis - Colestasis - Cáncer periampular Keywords: - Obstructive jaundice - Common duct stones - Cholestasis - Periampullary carcinoma Resumen La ictericia obstructiva se produce como consecuencia de la interrupción o la dificultad al flujo de bilis en cualquier punto entre el canalículo biliar y el duodeno. Se caracteriza por hiperbilirrubinemia directa y elevación de enzimas de colestasis. Las etiologías más frecuentes son la coledocolitiasis, el adenocarcinoma de páncreas o de la ampolla de Váter, las estenosis postquirúrgicas de la vía biliar, la colangitis esclerosante primaria y el colangiocarcinoma. La primera prueba diagnóstica debe ser la ecografía abdominal, para determinar la presencia o no de dilatación de la vía biliar. Los siguientes escalones diagnósticos dependerán de los datos clínicos. En concreto, se realizará una colangio-resonancia o una ecoendoscopia si existe alta sospecha de obstrucción de la vía biliar sin que la ecografía identifique la causa. La colangiopancreatografía retrógrada endoscópica (CPRE) debe evitarse como método únicamente diagnóstico, dados los riesgos que entraña. Si la vía biliar no es accesible por vía endoscópica, puede requerirse un abordaje percutáneo. Abstract Differential diagnosis of obstructive jaundice Obstructive jaundice is a consequence of the slowdown or interruption of biliray flow at any point between the canalicular membrane of the hepatocyte and the duodenum. It is characterized by direct hyperbilirrubinemia and elevation of cholestasis enzymes. The most common etiology is the presence of bile duct stones, periampullary carcinoma, postsurgical strictures, primary sclerosing cholangitis and cholangiocarcinoma. The first diagnostic approach should be abdominal ultrasonography, in order to establish the presence of a dilated biliry duct. The following diagnostic steps will depend on clinical features. Particularly, an endoscopic ultrasonography or a magnetic resonance cholangiopancreatography will be required when abdominal ultrasonography is unable to identify the cause of the obstruction. Endoscopic retrograde cholangiopancreatography should be avoided as an initial diagnostic method, given the risks it entails. If the biliary tree is not accessible through an endoscopic approach, a percutaneous one may be required. Introducción Se define la ictericia como la coloración amarillenta de la esclera, las mucosas y la piel causada por niveles elevados de bilirrubina (mayores de 2,5-3 mg/dl). La bilirrubina es un producto del metabolismo del grupo hemo, insoluble inicialmente en agua (bilirrubina indirecta), que se conjuga en el hígado dando lugar a su forma soluble, la bilirrubina directa. Ésta es excretada al árbol biliar a través de la membrana basocelular del hepatocito, y finalmente alcanza el duodeno a través de la ampolla de Váter. Se define la colestasis como el enlentecimiento del flujo biliar con disminución de la llegada de bilis al intestino. Esto puede deberse a una disminución en la secreción canalicular 514 Medicine. 2012;11(8):514-8

2 Diagnóstico diferencial de la ictericia obstructiva de bilis, a enfermedades de los conductos biliares o a una obstrucción física de la vía biliar (ictericia obstructiva), que puede localizarse a cualquier nivel entre el polo biliar del hepatocito y la ampolla de Váter 1. Diagnóstico de la ictericia obstructiva Pruebas analíticas Se han de realizar determinaciones séricas de bilirrubina total y fraccionada. La bilirrubina directa es soluble en agua, y se detecta en la orina. Las enzimas de colestasis, fosfatasa alcalina (FA) y gammaglutamiltranspeptidasa (GGT) se elevan progresivamente cuando se obstruye la vía biliar; generalmente con valores de FA por encima de 3 veces el límite superior de la normalidad en ausencia de enfermedad ósea. Los valores de aminotransferasas, aspartato aminotransferasa (AST) y alanina aminotransferasa (ALT) son muy variables, dependiendo de la etiología de la obstrucción, aunque generalmente serán menores que los de las enzimas de colestasis. Un cociente FA/ALT superior a 3 orienta hacia un cuadro de predominio colestásico 1. Pruebas de imagen Clásicamente se han considerado como patrón oro para la visualización de la vía biliar la colangiopancreatografía retrógrada endoscópica (CPRE) y la colangiografía transparietohepática (CTPH). Sin embargo, dadas sus tasas de complicaciones (5-10% y < 5% respectivamente) y de mortalidad (0,02-0,5% y 0,1%, respectivamente), no se utilizan como primer escalón diagnóstico y se reservan para aquellos casos en los que esté indicada una intervención terapéutica. La CTPH ofrece ventajas sobre la CPRE en aquellos casos en los que el abordaje de la vía biliar o el nivel de la estenosis no sean accesibles endoscópicamente. La primera prueba diagnóstica debe ser la ecografía abdominal. Ésta tiene una precisión diagnóstica del 78-98% para de tectar obstrucción biliar extrahepática, del 27-95% y del 23-88% para identificar el nivel y la causa de la obstrucción respectivamente, y una sensibilidad para detectar dilatación de la vía biliar del 77-88%. Los siguientes escalones diagnósticos dependerán de los datos clínicos. En concreto, se realizará una colangiorresonancia magnética (colangio-rm) o una ecoendoscopia si existe alta sospecha de obstrucción de la vía biliar sin que la ecografía identifique la causa. La colangio-rm ofrece una sensibilidad del 95% y una especificidad del 97% para detectar la presencia y el nivel de la obstrucción biliar, pero presenta una sensibilidad menor (88%) para revelar malignidad. La ecoendoscopia determina la presencia de obstrucción extrahepática con una sensibilidad del 95% y una especificidad del 88%. La tomografía computadorizada (TC) es capaz de detectar la presencia, el nivel y la causa de la obstrucción con una precisión del 81-94%, el 88-92% y el 70-94%, respectivamente. Si el cuadro clínico orienta hacia un origen parenquimatoso de la colestasis, una biopsia hepática puede ser necesaria (fig. 1) 2-4. Diagnóstico diferencial de la ictericia obstructiva La obstrucción al flujo biliar puede deberse a causas intraluminales o extraluminales que compriman extrínsecamente la vía biliar (fig. 2). Causas intraluminales Benignas Coledocolitiasis. Es la causa más frecuente de ictericia obstructiva. El 15% de los pacientes con colelitiasis también presenta coledocolitiasis. La litiasis en el colédoco puede ser asintomática, cursar como cólico biliar o complicarse con colangitis o pancreatitis aguda biliar. Varios estudios demuestran que el valor predictivo negativo (VPN) de un perfil hepático normal supera el 97%. Si bien el valor predictivo positivo (VPP) de las alteraciones analíticas es menor, la probabilidad de coledocolitiasis aumenta cuanto mayor es la elevación enzimática. Los niveles medios de bilirrubina total en pacientes con coledocolitiasis oscilan entre 1,5 y 1,9 mg/dl, y en menos del 30% de los casos superan los 4 mg/dl. La sensibilidad de la ecografía abdominal para detectar coledocolitiasis es del 22-55%, pero alcanza el 77-88% para detectar dilatación de la vía biliar (más de 8 mm de calibre en pacientes no colecistectomizados). A su vez, la ausencia de dilatación de la vía biliar posee un VPN del 95-96% para excluir coledocolitiasis. A partir de estos resultados se ha propuesto una estrategia de clasificación de los pacientes en función de su riesgo de coledocolitiasis (fig. 3). La probabilidad de coledocolitiasis es mayor del 50% en los pacientes con coledocolitiasis visible en la ecografía, colangitis o bilirrubina superior a 4 mg/dl, y en aquellos con dilatación de la vía biliar y elevación de bilirrubina inferior a 4 mg/dl. Estos pacientes de alto riesgo deben ser sometidos a CPRE previa a la colecistectomía para la extracción de cálculos. Los pacientes con un riesgo intermedio (10-50%) de presentar coledocolitiasis deber sen estudiados con colangio-rm para confirmar el diagnóstico de sospecha antes de proceder a la CPRE. La sensibilidad de la ecoendoscopia es mayor que la de la colangio-rm para detectar litiasis menores de 5 mm. La TC es poco empleada en el diagnóstico de coledocolitiasis, y su utilidad radica en excluir otras causas de ictericia obstructiva 2,5,6. Estenosis postquirúrgicas. Se produce un daño en la vía biliar en el 0,4-0,6% de las colecistectomías, incluyendo fístulas o fugas biliares y estenosis completas o parciales. Las estenosis completas se manifiestan en el postoperatorio inmediato, mientras que las parciales lo hacen como colestasis progresiva y dolor abdominal en los primeros meses después de la cirugía, siendo sintomáticas el 80% al cabo del primer año. El diagnóstico se realiza por pruebas de imagen, ecografía y TC, y el tratamiento dependerá del nivel y el grado de la estenosis. En el trasplante hepático se producen complicaciones biliares en el 6-34% de los casos, e incluyen estenosis Medicine. 2012;11(8):

3 ENFERMEDADES DEL APARATO DIGESTIVO (VIII) Ictericia Hiperbilirrubinemia directa Coluria Acolia Elevación de FA y GGT Ecografía abdominal Dilatación de vía biliar? Se identifica causa obstructiva? Alta sospecha de obstrucción? Colangio RM Ecoendoscopia Biopsia hepática Coledocolitiasis Cáncer periampular Completar estudio CPRE CTPH Cirugía Fig.1. Algoritmo diagnóstico ante la ictericia obstructiva. CPRE: colangiopancreatografía retrógrada endoscópica; CTPH: colangiografía transparieto hepática; FA: fosfatasa alcalina; GGT: glutamiltransferasa. de la anastomosis quirúrgica y estenosis de origen isquémico (2-19%) 6. Colangitis esclerosante primaria. Se caracteriza por inflamación y fibrosis de los conductos biliares intra y extrahepáticos, dando lugar a la aparición de estenosis. La prueba de elección para el diagnóstico es la colangio-rm (sensibilidad mayor del 80%, especificidad mayor del 87%). La ictericia obstructiva puede ser secundaria a una estenosis dominante (45-58% de los pacientes) o a un colangiocarcinoma. Malignas Colangiocarcinoma. Generalmente aparece en mayores de 60 años, con ictericia como síntoma inicial. Ésta es consecuencia de la obstrucción completa del flujo biliar por afectación del colédoco o de ambas ramas del conducto hepático. La colangio-rm es la prueba diagnóstica de elección, siendo útil para determinar la localización, extensión y grado de obstrucción del tumor. Se puede obtener información adicional de la extensión local combinando esta técnica con la RM convencional o la angio-rm, mientras que la ecoendoscopia no ofrece ventajas significativas sobre otros métodos diagnósticos 3,7. Causas extraluminales Benignas Disfunción del esfínter de Oddi. Parece existir una incapacidad del esfínter para relajarse adecuadamente, por una disquinesia o por el desarrollo de fibrosis (estenosis papilar), 516 Medicine. 2012;11(8):514-8

4 Diagnóstico diferencial de la ictericia obstructiva Obstrucción intraluminal Etiología benigna -Coledocolitiasis -Estenosis postquirúrgicas -Colangitis esclerosante primaria Obstrucción extraluminal Etiología benigna -Disfunción del esfínter de Oddi -Pseudoquiste pancreático -ndrome de Mirizzi -Colangiopatía portal Etiología maligna -Colangiocarcinoma Etiología maligna -Adenocarcinoma de páncreas -Adenocarcinoma ampular -Neoplasia duodenal Fig. 2. Diagnóstico diferencial de la ictericia obstructiva. Predictores de coledocolitiasis Riesgo de coledocolitiasis Actitud Muy fuertes Ecografía: coledocolitiasis Colangitis aguda Bilirrubina total > 4 mg/dl Alto (> 50% probabilidad): Cualquier predictor muy fuerte Ambos predictores fuertes CPRE preoperatoria Fuertes Ecografía: dilatación de vía biliar Bilirrubina total 1,8-4 mg/dl Bajo (< 10% probabilidad): Ningún predictor Colecistectomía sin colangiografía Moderados Alteración perfil hepático ( de BT) Edad superior a 55 años Pancreatitis aguda biliar Intermedio (10-50% probabilidad): Cualquier otra situación USE o colangio RM preoperatoria Colangiografía intraoperatoria Fig. 3. Asignación del riesgo de coledocolitiasis en función de parámetros clínicos, analíticos y ultrasonográficos. Tomada de Maple JT, et al 2. BT: bilirrubina total. lo que conduce a una obstrucción al flujo biliar. Puede cursar con dolor abdominal, elevación de enzimas hepáticas y dilatación de la vía biliar. El patrón oro para su diagnóstico es la realización de una manometría del esfínter en el curso de una CPRE. Pseudoquiste pancreático. Aparece en el 10% de las pancreatitis agudas y en el 25% de las crónicas. En la actualidad, no está indicado su tratamiento salvo que ocasione síntomas, entre los que se incluye la ictericia obstructiva por compresión de la vía biliar. Medicine. 2012;11(8):

5 ENFERMEDADES DEL APARATO DIGESTIVO (VIII) ndrome de Mirizzi. La impactación de una litiasis en el infundíbulo vesicular o en el conducto cístico puede producir una obstrucción por compresión extrínseca del conducto hepático. Los hallazgos en las pruebas de imagen (ecografía, colangio-rm) muestran dilatación del árbol biliar por encima del conducto cístico 6. Colangiopatía portal. La trombosis crónica de la vena porta y la aparición de colaterales venosas periportales en forma de cavernoma puede asociarse con anomalías estructurales de la vía biliar (estenosis, dilataciones, angulaciones) que pueden dar lugar a ictericia obstructiva, dolor abdominal y colangitis aguda. La exploración inicial es la ecografía abdominal con estudio doppler del eje esplenoportal, pero el patrón oro para el diagnóstico es la colangio-rm. Malignas Cánceres periampulares. Dentro de esta denominación se incluyen principalmente el adenocarcinoma de páncreas, el adenocarcinoma de la ampolla de Váter o adenocarcinoma ampular, y las raras neoplasias duodenales que producen ictericia obstructiva por infiltración o compresión extrínseca del conducto biliar. En la sospecha clínica tiene un papel fundamental la presencia de síndrome constitucional. La ecografía posee una sensibilidad que va desde el 5% para tumores ampulares hasta el 67-81% para tumores pancreatobiliares. La colangio-rm tiene una sensibilidad del 84% para la detección del cáncer de páncreas en presencia de dilatación ductal. Esta prueba no es adecuada para el diagnóstico de ampulomas, ya que su visualización se ve interferida por la presencia de aire en el duodeno. La ecoendoscopia presenta una sensibilidad mayor del 95% para la detección de tumores pancreáticos y ampulares, y permite además la estadificación locorregional y la toma de biopsias de dichos tumores 3,7. Conflicto de intereses Los autores declaran no tener ningún conflicto de intereses. Bibliografía Importante Muy importante Metaanálisis Artículo de revisión Ensayo clínico controlado Guía de práctica clínica Epidemiología 1. Elias E. Jaundice and cholestasis. En: Dooley JS, Lok ASF, Burroughs AK, Heathcote EJ, editors. Sherlock s diseases of the liver and biliary system. 12ª ed. Oxford: Wiley-Blackwell; p ASGE Standards of Practice Committee, Maple JT, Ben-Menachem T, Anderson MA, Appalaneni V, Banerjee S, Cash BD, et al. The role of endoscopy in the evaluation of suspected choledocholithiasis. Gastrointest Endosc. 2010;71: Tse F, Barkun JS, Romagnuolo J, Friedman G, Bornstein JD, Barkun AN. noperative imaging techniques in suspected biliary tract obstruction. HPB (Oxford). 2006;8: Romagnuolo J, Bardou M, Rahme E, Joseph L, Reinhold C, Barkun AN. Magnetic resonance cholangiopancreatography: a meta-analysis of test performance in suspected biliary disease. Ann Intern Med. 2003;139: Browning JD, Sreenarasimhaiah J. Colelitiasis. En: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ, editors. Sleisenger and Fordtran Enfermedades digestivas y hepáticas. 8ª ed. Barcelona: Elsewier-Masson; p Glasgow RE, Mulvihill J. Tratamiento de la colelitiasis. En: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ, editors. Sleisenger and Fordtran Enfermedades digestivas y hepáticas. 8 ª ed. Barcelona: Elsewier-Masson; p Koti RS, Davidson BR. Malignant biliary diseases. En: Dooley JS, Lok ASF, Burroughs AK, Heathcote EJ, editors. Sherlock s diseases of the liver and biliary system. 12ª ed. Oxford: Wiley-Blackwell; p Medicine. 2012;11(8):514-8

Enfrentamiento de la Colestasia. Dra. Carolina Pavez O. Gastroenterología Pontificia Universidad Católica de Chile

Enfrentamiento de la Colestasia. Dra. Carolina Pavez O. Gastroenterología Pontificia Universidad Católica de Chile Enfrentamiento de la Colestasia Dra. Carolina Pavez O. Gastroenterología Pontificia Universidad Católica de Chile Objetivos Introducción Cuadro clínico Diagnóstico y enfrentamiento Tratamiento Patologías

Más detalles

Presentación. Diagnóstico. Estenosis Benignas de la Vía Biliar. Otras Causas. Localización de las Estenosis de la Vía Biliar Clasificación de Bismuth

Presentación. Diagnóstico. Estenosis Benignas de la Vía Biliar. Otras Causas. Localización de las Estenosis de la Vía Biliar Clasificación de Bismuth Fístulas Biliares ESTENOSIS BENIGNAS Y FISTULAS BILIARES Dr. Rafael Angel G. Manizales Necrosis o falla de la sutura del cístico. Conductos aberrantes en el lecho vesicular. Drenaje del sitio de entrada

Más detalles

La causa de los cálculos biliares varía. Hay dos tipos principales de estos cálculos:

La causa de los cálculos biliares varía. Hay dos tipos principales de estos cálculos: Vesícula Biliar El hígado produce bilis que ayuda en la digestión de las grasas y se desplaza a través de delgados canales que luego drenan, a través del conducto biliar común, dentro del intestino delgado.

Más detalles

COLANGIORESONANCIA TECNICAS E INTERPRETACION

COLANGIORESONANCIA TECNICAS E INTERPRETACION COLANGIORESONANCIA TECNICAS E INTERPRETACION DRA. GEORGINA VIYELLA RADIOLOGO-IMAGENOLOGO OBJETIVOS INDICACIONES UTILIDAD TECNICAS IMPORTANCIA EN EL ESTUDIO DE LA PATOLOGIA OBSTRUCTIVA BILIAR HALLAZGOS

Más detalles

Las Las Palmas, 2 de de Diciembre A. A. Repiso. Servicio de de Aparato Digestivo. Hospital Virgen de de la la Salud.

Las Las Palmas, 2 de de Diciembre A. A. Repiso. Servicio de de Aparato Digestivo. Hospital Virgen de de la la Salud. XXVII XXVII JORNADAS DE DE LA LA SOCIEDAD CANARIA DE DE PATOLOGÍA DIGESTIVA Las Las Palmas, 2 de de Diciembre 2006 2006 A. A. Repiso Servicio de de Aparato Digestivo. Hospital Virgen de de la la Salud.

Más detalles

Ictericia. Causas: Intrahepática (hepatocelular) Extrahepática (conductos biliares)

Ictericia. Causas: Intrahepática (hepatocelular) Extrahepática (conductos biliares) Ictericia Causas: Exceso de producción (hemólisis). Defecto de los mecanismos de captación (conjugación o secreción). Colestasis (obstrucción al flujo biliar) Intrahepática (hepatocelular) Extrahepática

Más detalles

Coledocolitiasis, patología frecuente en nuestro medio, valorada por ecografía.

Coledocolitiasis, patología frecuente en nuestro medio, valorada por ecografía. Coledocolitiasis, patología frecuente en nuestro medio, valorada por ecografía. M. Gomez; J. Jusid; M. Francabandiera; J. Crosta; F. Abramzon Institución: Hospital de Trauma y Emergencias Dr. Federico

Más detalles

Presentación de Caso Clínico. Servicio de Cirugía H.M.A.L.L Sector H.P.B

Presentación de Caso Clínico. Servicio de Cirugía H.M.A.L.L Sector H.P.B Presentación de Caso Clínico Servicio de Cirugía H.M.A.L.L Sector H.P.B Antecedentes Paciente de 15 años sin antecedentes de relevancia. Se interna en el 2011 para cirugía electiva por LVS de un año de

Más detalles

CPRE. 1. Qué es una colangio-pancreatografía retrógrada endoscópica (CPRE)?

CPRE. 1. Qué es una colangio-pancreatografía retrógrada endoscópica (CPRE)? CPRE 1. Qué es una colangio-pancreatografía retrógrada endoscópica (CPRE)? La CPRE es un procedimiento que permite explorar los conductos biliares y el conducto pancreático obteniendo gran cantidad de

Más detalles

LITIASIS COLEDOCIANA. Dra. Ana Pino Dr. Marcelo Viola Malet Dr. Carlos Varela

LITIASIS COLEDOCIANA. Dra. Ana Pino Dr. Marcelo Viola Malet Dr. Carlos Varela LITIASIS COLEDOCIANA Dra. Ana Pino Dr. Marcelo Viola Malet Dr. Carlos Varela IMPORTANCIA DEL TEMA ALTA PREVALENCIA * Chile lugar de mayor frecuencia mundial * EEUU 15% de la población general * Italia

Más detalles

Profesor Dr. Pablo Mirizzi. Cátedra de Cirugía I U.H.C. nº 4 Dr. Anatole Bender

Profesor Dr. Pablo Mirizzi. Cátedra de Cirugía I U.H.C. nº 4 Dr. Anatole Bender Profesor Dr. Pablo Mirizzi Cátedra de Cirugía I U.H.C. nº 4 Dr. Anatole Bender El síndrome de Mirizzies una patología benigna de la vesícula y vías biliares, donde un proceso inflamatorio, agudo o crónico,

Más detalles

Uso Clínico-Oncológico- Bioquímico de Marcadores tumorales. Angel Gabriel D Annunzio Médico Oncólogo

Uso Clínico-Oncológico- Bioquímico de Marcadores tumorales. Angel Gabriel D Annunzio Médico Oncólogo Uso Clínico-Oncológico- Bioquímico de Marcadores tumorales Angel Gabriel D Annunzio Médico Oncólogo Ca 19.9 Baja Especificidad Cancer de Colon Tumores de vía biliar Cáncer de estómago Tumores de la vía

Más detalles

Patología Biliar. Nicolás Vargas Mordoh Residente Medicina de Urgencia

Patología Biliar. Nicolás Vargas Mordoh Residente Medicina de Urgencia Patología Biliar Nicolás Vargas Mordoh Residente Medicina de Urgencia Hoja de Ruta Anatomía y función Colelitiasis Colecistitis Aguda Coledocolitiasis Colangitis No pancreatitis ni Cáncer Ecografía Anatomía

Más detalles

ARBOL BILIAR Y VESICULA BILIAR

ARBOL BILIAR Y VESICULA BILIAR ARBOL BILIAR Y VESICULA BILIAR Leonardo da Vinci (1452-1519) "Del vechio" (ca. 1508) UNIDAD FUNCIONAL SECRETORA DEL HIGADO HEPATOCITOS Y CONDUCTOS BILIARES (VIA BILIAR) COMPOSICION DE LA SECRECION BILIAR

Más detalles

Métodos actuales de estudio en Coledocolitiasis

Métodos actuales de estudio en Coledocolitiasis Métodos actuales de estudio en Coledocolitiasis Prof. Dr. Humberto Flisfisch F. 1 Int. Nicole Franz Demane. Resumen La coledocolitiasis se define como la presencia de cálculos biliares en el colédoco o

Más detalles

COMPLICACIONES QUIRÚRGICAS EN EL TRASPLANTE HEPÁTICO MAYKA LINACERO MONASTERIO CLÍNICA UNIVERSITARIA DE NAVARRA

COMPLICACIONES QUIRÚRGICAS EN EL TRASPLANTE HEPÁTICO MAYKA LINACERO MONASTERIO CLÍNICA UNIVERSITARIA DE NAVARRA COMPLICACIONES QUIRÚRGICAS EN EL TRASPLANTE HEPÁTICO MAYKA LINACERO MONASTERIO CLÍNICA UNIVERSITARIA DE NAVARRA TIPO DE COMPLICACIONES 1- TÉCNICAS DE LA ARTERIA HEPÁTICA DE LA VÍA BILIAR DE LA VENA CAVA

Más detalles

UNIVERSIDAD JUÁREZ DEL ESTADO DE DURANGO FACULTAD DE MEDICINA Y NUTRICIÓN PROGRAMA ACADÉMICO SEMESTRE A 2016

UNIVERSIDAD JUÁREZ DEL ESTADO DE DURANGO FACULTAD DE MEDICINA Y NUTRICIÓN PROGRAMA ACADÉMICO SEMESTRE A 2016 SEMESTRE A 06 CONTENIDOS TEMÁTICOS GASTROENTEROLOGÍA II: MÓDULO I: EXPLORACIÓN FÍSICA DE ABDOMEN. EXPLORACIÓN FÍSICA Reafirmar técnicas de exploración de Hígado, bazo, Ascitis, asterixis, estigmas físicos

Más detalles

Viridiana García Diapositivas y Notas de Cirugía Tema VESÍCULA BILIAR Y SISTEMA BILIAR EXTRAHEPÁTICO

Viridiana García Diapositivas y Notas de Cirugía Tema VESÍCULA BILIAR Y SISTEMA BILIAR EXTRAHEPÁTICO 20. VESÍCULA BILIAR Y SISTEMA BILIAR EXTRAHEPÁTICO Contenido Temático Anatomía. Fisiología. Traumatismo. Cálculos biliares. Lesiones inflamatorias. - Colecistitis Aguda. - Colecistitis Crónica. - Colecistitis

Más detalles

I Jornada d Atenció Compartida en Cirurgia General

I Jornada d Atenció Compartida en Cirurgia General Barcelona, 24 de març de 2011 - HOSPITAL PLATÓ Millorant la comunicació entre nivells assistencials per consolidar els vincles entre Atenció Primària i Cirurgia General COLELITIASIS ASINTOMATICA Dr. G.

Más detalles

PAPEL DE LA RADIOLOGÍA EN LA PANCREATITIS AGUDA

PAPEL DE LA RADIOLOGÍA EN LA PANCREATITIS AGUDA PAPEL DE LA RADIOLOGÍA EN LA PANCREATITIS AGUDA DR. IGNACIO LÓPEZ BLASCO SERVICIO DE RADIODIAGNÓSTICO HOSPITAL DE SAGUNTO EVALUACIÓN RADIOLÓGICA PA leve: Las pruebas de imagen NO son necesarias para el

Más detalles

Sepsis de origen biliar

Sepsis de origen biliar Sepsis de origen biliar CURSO DE POSTGRADO DE MEDICINA INTENSIVA SEMESTRE INFECCIÓN SEVERA SEPSIS MAYO - 2016 Dr. Federico Verga. Asistente de Cátedra de Medicina Intensiva Definiciones Sepsis biliar:

Más detalles

Valoración por RM de la patología biliar.correlación con CPRE y hallazgos quirúrgicos.

Valoración por RM de la patología biliar.correlación con CPRE y hallazgos quirúrgicos. Valoración por RM de la patología biliar.correlación con CPRE y hallazgos quirúrgicos. Poster no.: S-0303 Congreso: SERAM 2012 Tipo del póster: Presentación Electrónica Educativa Autores: 1 2 E. González

Más detalles

VI JORNADA DE FORMACIÓN INTERHOSPITALARIA DEL LABORATORIO CLÍNICO

VI JORNADA DE FORMACIÓN INTERHOSPITALARIA DEL LABORATORIO CLÍNICO VI JORNADA DE FORMACIÓN INTERHOSPITALARIA DEL LABORATORIO CLÍNICO 9. ENFERMEDADES HEPÁTICAS AUTOINMUNES ITZIAR GONZÁLEZ MENDÍA R II. BIOQUÍMICA CLÍNICA ENFERMEDADES HEPÁTICAS AUTOINMUNES HEPATITIS CRÓNICA

Más detalles

LITIASIS BILIAR IMPORTANCIA DEL TEMA ALTA PREVALENCIA

LITIASIS BILIAR IMPORTANCIA DEL TEMA ALTA PREVALENCIA IMPORTANCIA DEL TEMA ALTA PREVALENCIA * Chile lugar de mayor frecuencia mundial * EEUU 15% de la población general * Italia 16% de la población general ( Micol estudio multicéntrico) ELEVADO COSTO SOCIAL

Más detalles

2

2 Cuadros Abdominales Quirúrgicos colelitiasis 2 3 4 Recordatorio: La bilis se forma en el hígado y se almacena en la vesícular biliar. La bilis contiene sales biliares, bilirrubina, agua, electrolitos,

Más detalles

6º Curso Internacional de Cirugía Hepato- Bilio- Pancreática del Hospital Italiano de Buenos Aires

6º Curso Internacional de Cirugía Hepato- Bilio- Pancreática del Hospital Italiano de Buenos Aires 6º Curso Internacional de Cirugía Hepato- Bilio- Pancreática del Hospital Italiano de Buenos Aires Día 1 7:30 12:00 Acreditación 8:50 Apertura 9:00 10:30 Páncreas benigno 1 Pancreatitis aguda Coordinador

Más detalles

Colangiografía trans Kehr por TCMS

Colangiografía trans Kehr por TCMS Colangiografía trans Kehr por TCMS Autores: Tcholakian L., Avendaño O., Salazar V., Howard J., Salvo C., Abramzon F. Hospital de Trauma y Emergencias, Dr. Federico Abete. Malvinas Argentinas, Provincia

Más detalles

UNIVERSIDAD DE CHILE FACULTAD DE MEDICINA SÍNDROME ICTÉRICO ENFERMERÍA. Dra. E. Sanhueza R. PROGRAMA DE FISIOPATOLOGÍA

UNIVERSIDAD DE CHILE FACULTAD DE MEDICINA SÍNDROME ICTÉRICO ENFERMERÍA. Dra. E. Sanhueza R. PROGRAMA DE FISIOPATOLOGÍA UNIVERSIDAD DE CHILE FACULTAD DE MEDICINA ALTERACIONES DE LA FUNCIÓN SECRETORA DEL HÍGADO SÍNDROME ICTÉRICO FISIOPATOLOGÍA ENFERMERÍA SÍNDROME COLESTÁSICO Dra. Emilia Sanhueza R. PROGRAMA DE FISIOPATOLOGÍA

Más detalles

PRUEBAS DE LABORATORIO COMO PREDICTORES DE COLEDOCOLITIASIS EN PACIENTES SOMETIDOS A CPRE EN UN HOSPITAL NACIONAL DE REFERENCIA

PRUEBAS DE LABORATORIO COMO PREDICTORES DE COLEDOCOLITIASIS EN PACIENTES SOMETIDOS A CPRE EN UN HOSPITAL NACIONAL DE REFERENCIA UNIVERSIDAD NACIONAL MAYOR DE SAN MARCOS FACULTAD DE MEDICINA E. A. P DE MEDICINA HUMANA PRUEBAS DE LABORATORIO COMO PREDICTORES DE COLEDOCOLITIASIS EN PACIENTES SOMETIDOS A CPRE EN UN HOSPITAL NACIONAL

Más detalles

Tumores periampulares. Diagnóstico diferencial en un área anatómica compleja.

Tumores periampulares. Diagnóstico diferencial en un área anatómica compleja. Tumores periampulares. Diagnóstico diferencial en un área anatómica compleja. Poster no.: S-1421 Congreso: SERAM 2012 Tipo del póster: Presentación Electrónica Educativa Autores: 1 2 2 C. Lozano Cejudo,

Más detalles

ECOGRAFÍA CON CONTRASTE EN LAS PANCREATITIS AGUDAS:

ECOGRAFÍA CON CONTRASTE EN LAS PANCREATITIS AGUDAS: ECOGRAFÍA CON CONTRASTE EN LAS PANCREATITIS AGUDAS: E. López-Pérez, T. Ripollés, P. Bartumeus, C. Ramírez, M.J Martínez Pérez, I. Castelló*. Servicio de Radiodiagnóstico y Digestivo *. Hospital Universitario

Más detalles

ULTRASONIDO ABDOMINAL DR.EDUARDO SAMPSON Z.

ULTRASONIDO ABDOMINAL DR.EDUARDO SAMPSON Z. ULTRASONIDO ABDOMINAL DR.EDUARDO SAMPSON Z. VIDA CARE DIAGNOSTICO US DE ABDOMEN * PREPARACION AYUNO DE 6 HRS. * CONTRAINDICACIONES NINGUNA VESICULA BILIAR BAZO TOMOGRAFIA LIENAL

Más detalles

Síndrome coledociano:

Síndrome coledociano: Síndrome coledociano: excluyendo procesos neoplásicos Realizado por: Director: AGUSTÍN GARCÍA GIL Trabajo fin de Grado Medicina Promoción 2009-2015 Índice Resumen pág. 3 Abstract pág. 4 Introducción pág.

Más detalles

Enfermedad hepática en el niño

Enfermedad hepática en el niño Enfermedad hepática en el niño Pruebas de Función Hepática Pruebas bioquímicas Objetivos 1. Detectar enfermedad hepática 2. Distinguir entre distintos trastornos hepáticos 3. Estimar la gravedad de la

Más detalles

Nombre de la asignatura: EXPLORACIÓN O INTERVENCIONISMO SOBRE LA VÍA BILIAR Y PANCREÁTICA POR COLANGIOPANCREATOGRAFÍA RETRÓGRADA (CPRE).

Nombre de la asignatura: EXPLORACIÓN O INTERVENCIONISMO SOBRE LA VÍA BILIAR Y PANCREÁTICA POR COLANGIOPANCREATOGRAFÍA RETRÓGRADA (CPRE). DATOS GENERALES Nombre de la asignatura: EXPLORACIÓN O INTERVENCIONISMO SOBRE LA VÍA BILIAR Y PANCREÁTICA POR COLANGIOPANCREATOGRAFÍA RETRÓGRADA (CPRE). Tipo: Obligatoria Horario: Clases presenciales:

Más detalles

CPRE+COLECISTECTOMIA LAPAROSCOPICA

CPRE+COLECISTECTOMIA LAPAROSCOPICA CPRE+COLECISTECTOMIA LAPAROSCOPICA Antonini-Abel Cahuana-Raúl Leguizamón Noelia Curso de Auditoría Médica Hospital Alemán Año 2011 Contenido: Introducción.3 Datos de procedimientos 4 Beneficios de la Cirugía

Más detalles

TEÓRICO 1/10 / 11 DRA. XIMENA PAZOS

TEÓRICO 1/10 / 11 DRA. XIMENA PAZOS TEÓRICO 1/10 / 11 DRA. XIMENA PAZOS Definición Clínica Laboratorio Anticuerpos Histología Diagnóstico Enfermedades asociadas Tratamiento Pronóstico y Seguimiento En suma Hepatopatía colestásica crónica,

Más detalles

Nuestra Experiencia (9 Años) PREVENCION DE PANCREATITIS POST-CPRE. Severidad: Definición de Pancreatitis Post-CPRE:

Nuestra Experiencia (9 Años) PREVENCION DE PANCREATITIS POST-CPRE. Severidad: Definición de Pancreatitis Post-CPRE: PREVENCION DE PNCRETITIS POST-CPRE Nuestra Experiencia (9 ños) 5564 Procedimientos de CPRE - Morbilidad 2.2% Mortalidad 0.3% Canulación: 97% Extracción de Cálculos: 90% Dr. Rafael ngel G. Cirugía General

Más detalles

UTILIDAD DE LOS CEPILLADOS BILIARES EN EL DIAGNOSTICO DE LESIONES MALIGNAS DEL TRACTO BILIAR

UTILIDAD DE LOS CEPILLADOS BILIARES EN EL DIAGNOSTICO DE LESIONES MALIGNAS DEL TRACTO BILIAR Página 1 de 12 UTILIDAD DE LOS CEPILLADOS BILIARES EN EL DIAGNOSTICO DE LESIONES MALIGNAS DEL TRACTO BILIAR MARIA MAGDALENA GARCIA BONAFE *, ANGELS VILELLA **, CARLES DOLZ ** * HOSPITAL SON LLATZER. Palma

Más detalles

TEMARIO DE MÉDICO ESPECIALISTA Y FARMACÉUTICO DE LOS GRUPOS PROFESIONALES DE FACULTATIVOS MÉDICOS Y TÉCNICOS

TEMARIO DE MÉDICO ESPECIALISTA Y FARMACÉUTICO DE LOS GRUPOS PROFESIONALES DE FACULTATIVOS MÉDICOS Y TÉCNICOS TEMARIO DE MÉDICO ESPECIALISTA Y FARMACÉUTICO DE LOS GRUPOS PROFESIONALES DE FACULTATIVOS MÉDICOS Y TÉCNICOS ESPECIALIDAD: CIRUGÍA GENERAL Y DEL APARATO DIGESTIVO 1. Homeostasia: cambios corporales en

Más detalles

Temas de actualización del Manual de procedimientos de diagnóstico y tratamiento en cirugía general

Temas de actualización del Manual de procedimientos de diagnóstico y tratamiento en cirugía general Rev Cubana Cir 2007; 46 (3) Temas de actualización del Manual de procedimientos de diagnóstico y tratamiento en cirugía general Complicaciones posoperatorias de la cirugía de las vías biliares. Clasificación,

Más detalles

La enfermedad hepática

La enfermedad hepática 6 6.Prevención de la salud La enfermedad hepática El término enfermedad hepática se aplica a muchas enfermedades y trastornos que hacen que el hígado funcione mal o no funcione. 7 Síntomas En la enfermedad

Más detalles

ICTERICIA OBSTRUCTIVA

ICTERICIA OBSTRUCTIVA ICTERICIA OBSTRUCTIVA Definición Podemos definir ictericia obstructiva a todo trastorno en la formación, secreción o drenaje de la bilis al intestino que provoca alteraciones fisiológicas y clínicas, dando

Más detalles

A propósito de un caso

A propósito de un caso Universidad Central de Venezuela Hospital Universitario de Caracas Servicio de Gastroenterología ADC ductal en cabeza de páncreas A propósito de un caso Junio 2014 Residente: Dra. Mariani Salazar Docente:

Más detalles

MANEJO ENDOSCOPICO DE LA COLEDOCOLITIASIS

MANEJO ENDOSCOPICO DE LA COLEDOCOLITIASIS MANEJO ENDOSCOPICO DE LA COLEDOCOLITIASIS Extracción de cálculos del colédoco Dr. Rafael Angel G. Cirujano General Hospital Santa Sofía Manizales rangel@emtelsa.multi.net.co Marzo del 2001 INTRODUCCION:

Más detalles

Algoritmo diagnóstico de tumor periampular y uso racional de técnicas de imagen.

Algoritmo diagnóstico de tumor periampular y uso racional de técnicas de imagen. Algoritmo diagnóstico de tumor periampular y uso racional de técnicas de imagen. Poster no.: S-0471 Congreso: SERAM 2012 Tipo del póster: Presentación Electrónica Educativa Autores: A. García Valiente,

Más detalles

5.3 Actitud ante el paciente con patología biliar

5.3 Actitud ante el paciente con patología biliar Valentín Gómez, Fátima*; Froján Parga, Purificación**; Pérez-Cid Rebolleda, Javier***; Castro Novo, Inés* *Servicio de Digestivo **Servicio de Cirugía ***Servicio de Radiología El objetivo del presente

Más detalles

NEUMORETROPERITONEO POST-CPRE. Femenino de 22 años, sin antecedentes de importancia para su padecimiento.

NEUMORETROPERITONEO POST-CPRE. Femenino de 22 años, sin antecedentes de importancia para su padecimiento. NEUMORETROPERITONEO POST-CPRE Caso clínico. Femenino de 22 años, sin antecedentes de importancia para su padecimiento. Sufre accidente automovilístico tipo colisión frontal sin dispositivos de seguridad.

Más detalles

Fisiopatología Hepática II

Fisiopatología Hepática II Universidad Austral de Chile Facultad de Ciencias Veterinarias Instituto de Farmacología y Morfofisiología Fisiopatología (FARM 212) Fisiopatología Hepática II Prof. Marcos Moreira Espinoza M.V. - Mauricio

Más detalles

Técnicas de Estudio de Enfermedades Digestivas. Dr. Luis Ponce Puebla Depto. Enfermedades Digestivas - HCVB

Técnicas de Estudio de Enfermedades Digestivas. Dr. Luis Ponce Puebla Depto. Enfermedades Digestivas - HCVB Técnicas de Estudio de Enfermedades Digestivas Dr. Luis Ponce Puebla Depto. Enfermedades Digestivas - HCVB Los primeros pasos para diagnosticar un problema son siempre la historia clínica y la exploración

Más detalles

entre la sintomatología clínica y la lesión anatomo-patológica encontradas. COLECISTITIS AGUDA

entre la sintomatología clínica y la lesión anatomo-patológica encontradas. COLECISTITIS AGUDA COLECISTITIS AGUDA Concepto: Inflamación e irritación de la pared de la vesícula biliar producido entre el 95 a 98% de casos por litiasis impactada en el bacinete o infundíbulo por la cual se obstruye

Más detalles

Caso clínico ANALES MEDICOS Quiste gigante de colédoco en adulto Vol. 55, Núm. 4 Oct. - Dic. 2010 pp. 207-211 Roberto E Hernández Peña,* Jorge Ortiz de la Peña,** Pablo Orozco,** Ricardo Wellman** RESUMEN

Más detalles

Patología del hígado I. UNIBE Patología 2 III cuatrimestre 2012

Patología del hígado I. UNIBE Patología 2 III cuatrimestre 2012 Patología del hígado I UNIBE Patología 2 III cuatrimestre 2012 Temas Formación y secreción de bilirrubina. Síndromes de ictericia, insuficiencia hepática, hepatorrenal y encefalopatía hepática. Cirrosis,

Más detalles

Adenocarcinoma de páncreas con isoatenuación; signos secundarios en TAC multidetector.

Adenocarcinoma de páncreas con isoatenuación; signos secundarios en TAC multidetector. Adenocarcinoma de páncreas con isoatenuación; signos secundarios en TAC multidetector. Poster no.: S-0769 Congreso: SERAM 2012 Tipo del póster: Autores: Palabras clave: DOI: Presentación Electrónica Educativa

Más detalles

Vesícula en porcelana. Tratamientos inmunosupresores prolongados. Otras intervenciones abdominales, siempre que la cirugía no incremente el riesgo qui

Vesícula en porcelana. Tratamientos inmunosupresores prolongados. Otras intervenciones abdominales, siempre que la cirugía no incremente el riesgo qui colelitiasis / colecistitis P R O C E S O S Definición funcional Conjunto de actuaciones secuenciales dirigidas a establecer el diagnóstico de Colelitiasis/ Colecistitis en pacientes con manifestaciones

Más detalles

HEPATITIS CRÓNICA HOSPITAL DE LEÓN SERVICIO DE MEDICINA INTERNA. Diagnóstico. Laura Rodríguez Martín R1 Aparato Digestivo

HEPATITIS CRÓNICA HOSPITAL DE LEÓN SERVICIO DE MEDICINA INTERNA. Diagnóstico. Laura Rodríguez Martín R1 Aparato Digestivo HEPATITIS CRÓNICA Diagnóstico Laura Rodríguez Martín R1 Aparato Digestivo DEFINICIÓN Proceso inflamatorio difuso en el hígado > 6 meses de evolución Criterios anatomopatológico: biopsia hepática D SP E

Más detalles

CARCINOMA ENDOCRINO BIEN DIFERENCIADO SOBRE HETEROTOPIA PANCREÁTICA DUODENAL

CARCINOMA ENDOCRINO BIEN DIFERENCIADO SOBRE HETEROTOPIA PANCREÁTICA DUODENAL Página 1 de 8 CARCINOMA ENDOCRINO BIEN DIFERENCIADO SOBRE HETEROTOPIA PANCREÁTICA DUODENAL CARMEN ETXEZARRAGA ZULUAGA *, IGONE IMAZ MURGA **, LEIRE ETXEGARAI GANBOA *, JOSE IGNACIO LOPEZ *, FRANCISCO JOSE

Más detalles

Colangiografía endoscópica en pancreatitis aguda biliar leve: cuándo y a quién

Colangiografía endoscópica en pancreatitis aguda biliar leve: cuándo y a quién 87 Rev ARTÍCULO Gastroenterol ORIGINAL Mex, Vol. 67, Núm. 2, 2002 González-Huezo MS y cols. Colangiografía endoscópica en pancreatitis aguda biliar leve: cuándo y a quién Dra. María Sarai González-Huezo,*

Más detalles

Fisiopatología Hepática II y Fisiopatologia Biliar. 6/8/2015 Prof. Dra. Maria I. Vaccaro 1

Fisiopatología Hepática II y Fisiopatologia Biliar. 6/8/2015 Prof. Dra. Maria I. Vaccaro 1 Fisiopatología Hepática II y Fisiopatologia Biliar 6/8/2015 Prof. Dra. Maria I. Vaccaro 1 Hepatitis Virales o Víricas Se aplica a las infecciones hepáticas causadas por un grupo de virus conocidos como

Más detalles

DIAGNOSTICO DIFERENCIAL PATOLOGÍA HEPATO-BILIO-PANCREÁTICA. Laura Otero Medina (R1) 27/07/2016

DIAGNOSTICO DIFERENCIAL PATOLOGÍA HEPATO-BILIO-PANCREÁTICA. Laura Otero Medina (R1) 27/07/2016 DIAGNOSTICO DIFERENCIAL PATOLOGÍA HEPATO-BILIO-PANCREÁTICA Laura Otero Medina (R1) 27/07/2016 ÍNDICE Caso clínico Manejo inicial Vía biliar Páncreas Hígado CASO CLÍNICO Varón de 59 años de edad que acude

Más detalles

Eco Apuntes de ecografía: Vesícula biliar y vías biliares (II)

Eco Apuntes de ecografía: Vesícula biliar y vías biliares (II) Habilidades e Terapéutica Eco Apuntes de ecografía: Vesícula biliar y vías biliares (II) Eco Apuntes de ecografía: Vesícula biliar y vías biliares (II) Vicente Fernández Rodríguez 1, Sabela Graña Fernandez

Más detalles

Ictericia y enfermedades de las vías biliares. Dr. Eduardo Vázquez Mora

Ictericia y enfermedades de las vías biliares. Dr. Eduardo Vázquez Mora Ictericia y enfermedades de las vías biliares Dr. Eduardo Vázquez Mora Pruebas bioquímicas hepáticas Bilirrubina 95% derivada del metabolismo de los eritrocitos Diario 1 a 2 X10 8 1gr de hemoglobina =

Más detalles

CORREO CIENTÍFICO MÉDICO DE HOLGUÍN ISSN 1560-4381 CCM 2015; 19 (4)

CORREO CIENTÍFICO MÉDICO DE HOLGUÍN ISSN 1560-4381 CCM 2015; 19 (4) CORREO CIENTÍFICO MÉDICO DE HOLGUÍN ISSN 1560-4381 CCM 2015; 19 (4) PRESENTACIÓN DE CASO Paciente con íctero intermitente como forma de presentación de un adenoma de papila duodenal A Patient with Recurrent

Más detalles

Hospital Alta Complejidad El Cruce Servicio de Gastroenterología Unidad de Vía biliar y páncreas

Hospital Alta Complejidad El Cruce Servicio de Gastroenterología Unidad de Vía biliar y páncreas Hospital Alta Complejidad El Cruce Servicio de Gastroenterología Unidad de Vía biliar y páncreas PROGRAMA DE ENTRENAMIENTO EN COLANGIOPANCREATOGRAFIA RETROGRADA ENDOSCOPICA I-INTRODUCCION Adquirir destreza

Más detalles

SERGIO DAVID CASTAÑEDA ESPINOSA CODIGO TRABAJO DE GRADO PRESENTADO PARA OPTAR AL TÍTULO COMO ESPECIALISTA EN CIRUGÍA PEDIÁTRICA.

SERGIO DAVID CASTAÑEDA ESPINOSA CODIGO TRABAJO DE GRADO PRESENTADO PARA OPTAR AL TÍTULO COMO ESPECIALISTA EN CIRUGÍA PEDIÁTRICA. PATOLOGÍA DE LA UNIÓN PANCREATOBILIAR Y SU RELACIÓN CON LA DILATACIÓN QUÍSTICA DE LA VÍA BILIAR. REVISIÓN DESDE LA PERSPECTIVA DEL CIRUJANO PEDIÁTRICO. SERGIO DAVID CASTAÑEDA ESPINOSA CODIGO. 05598706

Más detalles

FACTORES DE RIESGO RELACIONADOS CON PANCREATITIS E HIPERAMILASEMIA POSTERIOR A COLANGIOPANCRETOGRAFIA ENDOSCOPICA RETROGRADA

FACTORES DE RIESGO RELACIONADOS CON PANCREATITIS E HIPERAMILASEMIA POSTERIOR A COLANGIOPANCRETOGRAFIA ENDOSCOPICA RETROGRADA FACTORES DE RIESGO RELACIONADOS CON PANCREATITIS E HIPERAMILASEMIA POSTERIOR A COLANGIOPANCRETOGRAFIA ENDOSCOPICA RETROGRADA LIDSAY AIRINY DELGADO CARDONA UNIVERSIDAD NACIONAL DE COLOMBIA FACULTAD DE MEDICINA

Más detalles

KEHR O NO KEHR EN TRASPLANTE HEPÁTICO DE DONANTE CADÁVER RESULTADOS DE UN ESTUDIO PROSPECTIVO ALEATORIZADO

KEHR O NO KEHR EN TRASPLANTE HEPÁTICO DE DONANTE CADÁVER RESULTADOS DE UN ESTUDIO PROSPECTIVO ALEATORIZADO KEHR O NO KEHR EN TRASPLANTE HEPÁTICO DE DONANTE CADÁVER RESULTADOS DE UN ESTUDIO PROSPECTIVO ALEATORIZADO Unidad de Cirugía Hepato-Bilio-Pancreática y Trasplante Hospital Universitario y Politécnico La

Más detalles

FEA APARATO DIGESTVO TEMARIO ESPECÍFICO

FEA APARATO DIGESTVO TEMARIO ESPECÍFICO FEA APARATO DIGESTVO TEMARIO ESPECÍFICO Tema 11.- Calidad en el sistema sanitario: Métodos de evaluación. Plan de calidad del sistema sanitario público de Andalucía. Seguridad del Paciente. Guías diagnósticas

Más detalles

ENDOSCOPIA ARTÍCULO ORIGINAL. Mauro Eduardo Ramírez Solís, Angélica Hernández Guerrero, José Guillermo de la Mora Levy y Juan Octavio Alonso Lárraga

ENDOSCOPIA ARTÍCULO ORIGINAL. Mauro Eduardo Ramírez Solís, Angélica Hernández Guerrero, José Guillermo de la Mora Levy y Juan Octavio Alonso Lárraga Endoscopia. 2014;26(4):112-117 ENDOSCOPIA www.elsevier.es/endoscopia ARTÍCULO ORIGINAL Colangioscopia endoscópica de un solo operador en el abordaje diagnóstico integral de los pacientes con estenosis

Más detalles

Cartera de Servicio de la Unidad de Gestión Clínica de Cirugía General Intercentros

Cartera de Servicio de la Unidad de Gestión Clínica de Cirugía General Intercentros Creación: 08/01/2016 CARTERA DE SERVICIOS UGC DE CIRUGÍA GENERAL INTERCENTROS HOSPITAL TORRECÁRDENAS-AGSNA (SECCIÓN COMPLEJO HOSPITALARIO TORRECÁRDENAS) La UGC incluye, dentro de su Cartera de, el tratamiento

Más detalles

Ultrasonido biliar o colangiorresonancia. Comparación de su rendimiento diagnóstico en coledocolitiasis recurrente

Ultrasonido biliar o colangiorresonancia. Comparación de su rendimiento diagnóstico en coledocolitiasis recurrente Artículo original Ultrasonido biliar o colangiorresonancia. Comparación de su rendimiento diagnóstico en coledocolitiasis recurrente Chávez-Valencia V, Espinosa-Ortega HF, Espinoza-Peralta D, Arce-Salinas

Más detalles

UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE NICARAGUA FACULTAD DE CIENCIAS MÉDICAS DEPARTAMENTO DE CIRUGÍA

UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE NICARAGUA FACULTAD DE CIENCIAS MÉDICAS DEPARTAMENTO DE CIRUGÍA UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE NICARAGUA FACULTAD DE CIENCIAS MÉDICAS DEPARTAMENTO DE CIRUGÍA TESIS Para optar al título de Especialista en Cirugía General HALLAZGOS EN LA APLICACIÓN DE LA TÉCNICA DE

Más detalles

UNIVERSIDAD DE CUENCA FACULTAD DE CIENCIAS MÉDICAS CENTRO DE POSTGRADOS

UNIVERSIDAD DE CUENCA FACULTAD DE CIENCIAS MÉDICAS CENTRO DE POSTGRADOS FACULTAD DE CIENCIAS MÉDICAS CENTRO DE POSTGRADOS POSTGRADO EN CIRUGÍA PREVALENCIA Y FACTORES ASOCIADOS A COLEDOCOLITIASIS EN EL HOSPITAL VICENTE CORRAL MOSCOSO, CUENCA 2014. Tesis previa a la obtención

Más detalles

Artículos de revisión

Artículos de revisión Artículos de revisión Uso racional de imágenes en pancreatitis aguda e ictericia obstructiva Rational use of imaging in acute pancreatitis and obstructive jaundice Humberto Perea Guerrero 1, Malú Arias

Más detalles

SUSANA SUÁREZ PIÑERA (R1 MFyC) C.S. CONTRUECES OCTUBRE 2013

SUSANA SUÁREZ PIÑERA (R1 MFyC) C.S. CONTRUECES OCTUBRE 2013 SUSANA SUÁREZ PIÑERA (R1 MFyC) C.S. CONTRUECES OCTUBRE 2013 La elevación sérica de las transaminasas en pacientes que carecen de síntomas y/o signos de enfermedad hepática es una situación relativamente

Más detalles

Canulación selectiva bilio-pancreática. Alexandra Gómez García, Hospital de San Sebastian INTRODUCCIÓN:

Canulación selectiva bilio-pancreática. Alexandra Gómez García, Hospital de San Sebastian INTRODUCCIÓN: Canulación selectiva bilio-pancreática Alexandra Gómez García, Hospital de San Sebastian INTRODUCCIÓN: La CPRE es una técnica mixta, endoscópico-radiológica, que permite obtener datos diagnósticos y realizar

Más detalles

APLICACIONES ABDOMINALES DEL CONTRASTE ECOGRÁFICO FUERA DEL HÍGADO

APLICACIONES ABDOMINALES DEL CONTRASTE ECOGRÁFICO FUERA DEL HÍGADO APLICACIONES ABDOMINALES DEL CONTRASTE ECOGRÁFICO FUERA DEL HÍGADO La administración de contraste ecográfico se considera una herramienta esencial para evaluar las enfermedades abdominales mediante ecografía.

Más detalles

En general es un parámetro que indica la función renal, aunque puede estar alterado en otras enfermedades o en casos de deshidratación.

En general es un parámetro que indica la función renal, aunque puede estar alterado en otras enfermedades o en casos de deshidratación. UREA La urea es el resultado final del metabolismo de las proteínas y se elimina por la orina. Si el riñón no funciona bien la urea se acumula en la sangre y se eleva su concentración. En general es un

Más detalles

PREDICCIÓN DEL RECHAZO CELULAR AGUDO HISTOLÓGICO EN EL POSTRASPLANTE HEPÁTICO INMEDIATO MEDIANTE UN MODELO DE REGRESIÓN LOGÍSTICA.

PREDICCIÓN DEL RECHAZO CELULAR AGUDO HISTOLÓGICO EN EL POSTRASPLANTE HEPÁTICO INMEDIATO MEDIANTE UN MODELO DE REGRESIÓN LOGÍSTICA. XXIV CONGRESO DE LA SETH, 2-4 OCTUBRE 2013 PREDICCIÓN DEL RECHAZO CELULAR AGUDO HISTOLÓGICO EN EL POSTRASPLANTE HEPÁTICO INMEDIATO MEDIANTE UN MODELO DE REGRESIÓN LOGÍSTICA. Rodríguez-Perálvarez M, Germani

Más detalles

Litiasis coledociana. Agustín Cristiano 1. Resumen

Litiasis coledociana. Agustín Cristiano 1. Resumen Litiasis coledociana Agustín Cristiano 1 1. Unidad de Trasplante Hepático y Cirugía Hepatobiliar Compleja. Hospital de Alta Complejidad en Red El Cruce Dr. Néstor C. Kirchner, Florencio Varela. Contacto:

Más detalles

Servicio de cirugía general, Aparato digestivo y Trasplantes de órganos abdominales. Hospital 12 de Octubre. Madrid

Servicio de cirugía general, Aparato digestivo y Trasplantes de órganos abdominales. Hospital 12 de Octubre. Madrid Servicio de cirugía general, Aparato digestivo y Trasplantes de órganos abdominales. Hospital 12 de Octubre. Madrid Las pruebas mas habituales realizadas en nuestro hospital: Biopsias hepáticas percutáneas.

Más detalles

ESTUDIO DEL PACIENTE CON ICTERICIA

ESTUDIO DEL PACIENTE CON ICTERICIA ESTUDIO DEL PACIENTE CON ICTERICIA Dr. Rafael Angel G. Servicios Especiales de Salud Segundo piso Hospital de Caldas Manizales, Julio de 1997 Actualizado Febrero de 2004 Cuando nos encontramos con un paciente

Más detalles

Biopsia guiada por ecografía de adenopatías en toda la anatomía: nuestra experiencia.

Biopsia guiada por ecografía de adenopatías en toda la anatomía: nuestra experiencia. HOSPITAL DE CRUCES-BARAKALDO Biopsia guiada por ecografía de adenopatías en toda la anatomía: nuestra experiencia. 2010 AUTORES: Leyre Atilano Santos, José Ignacio Martín Gómez, Mercedes Moreno Rojas,

Más detalles

ARTÍCULOS DE INVESTIGACIÓN

ARTÍCULOS DE INVESTIGACIÓN 122 Rev. Chilena de Cirugía. Vol 60 - Nº 2, Abril 2008; págs. 122-126Rev. Chilena de Cirugía. Vol 60 - Nº 2, Abril 2008 ARTÍCULOS DE INVESTIGACIÓN Rendimiento de la colangiopancreatografía por resonancia

Más detalles

CURSO DE URGENCIAS Y EMERGENCIAS EN GASTROENTEROLOGÍA Y HEPATOLOGÍA.

CURSO DE URGENCIAS Y EMERGENCIAS EN GASTROENTEROLOGÍA Y HEPATOLOGÍA. CURSO DE URGENCIAS Y EMERGENCIAS EN GASTROENTEROLOGÍA Y HEPATOLOGÍA. MÓDULO VII. Sesión con el patólogo Biopsia Hepática Dr. Miguel Ángel Marigil 1. Dr. Luis Cortés 2 Servicio de Anatomía Patológica 1.

Más detalles

Es superior el tratamiento endoscópico al quirúrgico en el manejo de los cálculos de vías biliares?

Es superior el tratamiento endoscópico al quirúrgico en el manejo de los cálculos de vías biliares? ES SUPERIOR EL TRATAMIENTO ENDOSCÓPICO AL QUIRÚRGICO EN EL MANEJO DE LOS CÁLCULOS DE VIAS BILIARES? Dra. Ana Pazos Ferro. R2 Servicio de Medicina Interna Complexo Hospitalario Xeral-Calde. Lugo ÍNDICE

Más detalles

Clínica de Enfermedades Infecciosas Hospital Roosevelt Febrero 2016

Clínica de Enfermedades Infecciosas Hospital Roosevelt Febrero 2016 Clínica de Enfermedades Infecciosas Hospital Roosevelt Febrero 2016 Requiere de evaluación: Clínica: Signos y Síntomas (la mayoría asintomáticos) Bioquímica Serológica Histológica Virológica Determinar

Más detalles

Efectividad de la CPRE en coledocolitiasis residual en el Hospital Escuela en el período de junio 2005 a junio del 2007.

Efectividad de la CPRE en coledocolitiasis residual en el Hospital Escuela en el período de junio 2005 a junio del 2007. Revista Médica de los PostGrados de Medicina UNAH Vol. 11 Nº 3 Septiembre - Diciembre 2008 169 Efectividad de la CPRE en coledocolitiasis residual en el Hospital Escuela en el período de junio 2005 a junio

Más detalles

Colelitiasis A L B A R U T H C O B O A.

Colelitiasis A L B A R U T H C O B O A. Colelitiasis A L B A R U T H C O B O A. CIRUJANA G ENERAL GASTROENTÉROLOGA CLINICOQUIRURGICA Introducción La prevalencia en USA de 4% al 15% en 20 años en los mayores de 60 años. La colecistectomía es

Más detalles

Guía Docente: Guía Básica. Datos para la identificación de la asignatura. Facultad de Ciencias de la Salud

Guía Docente: Guía Básica. Datos para la identificación de la asignatura. Facultad de Ciencias de la Salud Guía Docente: Guía Básica Datos para la identificación de la asignatura. CENTRO: Facultad de Ciencias de la Salud TITULACIÓN: Medicina Enfermedades del Aparato Digestivo CÓDIGO ULPGC 42928 CÓDIGOS UNESCO

Más detalles

GUÍAS DIAGNÓSTICAS DE GASTROENTEROLOGÍA 8.- ICTERICIA

GUÍAS DIAGNÓSTICAS DE GASTROENTEROLOGÍA 8.- ICTERICIA DEFINICIÓN Y GENERALIDADES. GUÍAS DIAGNÓSTICAS DE GASTROENTEROLOGÍA 8.- ICTERICIA Es la coloración amarilla de la esclerótica, la piel y las mucosas, que resulta de la acumulación de la bilirrubina, producto

Más detalles

Influencia del drenaje biliar prequirúrgico en el postoperatorio de la duodenopancreatectomía cefálica

Influencia del drenaje biliar prequirúrgico en el postoperatorio de la duodenopancreatectomía cefálica Originales 74.782 Influencia del drenaje biliar prequirúrgico en el postoperatorio de la duodenopancreatectomía cefálica Esther García-Plata, Juan L. Seco, María de la Plaza, Óscar Vidal, Miguel A. Álvarez,

Más detalles

Abordaje y Manejo del Paciente con Pancreatitis aguda. Luz Elena Flórez Rueda Cirujana General 2016

Abordaje y Manejo del Paciente con Pancreatitis aguda. Luz Elena Flórez Rueda Cirujana General 2016 Abordaje y Manejo del Paciente con Pancreatitis aguda Luz Elena Flórez Rueda Cirujana General 2016 Definición Proceso inflamatorio del páncreas, no bacteriano, agudo, produciendo lesión tisular con respuesta

Más detalles

ORACIÓN POR COLANGIO RM.

ORACIÓN POR COLANGIO RM. COMPLICACIONES CIONES DE LA CIRUGÍA HEPATO- BILIAR: : VAL ALOR ORACIÓN POR COLANGIO RM. Dibarboure Luis*, Braggio Viviana**, Fernández Adriana***. RESUMEN INTRODUCCIÓN La colangio RM ha surgido como una

Más detalles

Guía de Práctica Clínica GPC

Guía de Práctica Clínica GPC Guía de Práctica Clínica GPC Diagnóstico y Tratamiento de V A R I C O C E L E en los adolescentes y adultos en el Primer y Segundo nivel de Atención Guía de Referencia Rápida Catálogo Maestro de GPC: IMSS-674

Más detalles

AEC Asociación Española de Cirujanos CIRUGÍA AEC Manual de la Asociación Española de Cirujanos

AEC Asociación Española de Cirujanos CIRUGÍA AEC Manual de la Asociación Española de Cirujanos AEC Asociación Española de Cirujanos CIRUGÍA AEC Manual de la Asociación Española de Cirujanos AUTOR AEC Asociación Española de Cirujanos EAN: 9788498352825 Edición: 2ª Especialidad: Cirugía Páginas: 1227

Más detalles

NEFRECTOMÍA RADICAL LAPAROSCÓPICA POR CÁNCER RENAL : HOSPITAL NACIONAL GUILLERMO ALMENARA IRIGOYEN. Arrus Soldi, José Antonio Martín.

NEFRECTOMÍA RADICAL LAPAROSCÓPICA POR CÁNCER RENAL : HOSPITAL NACIONAL GUILLERMO ALMENARA IRIGOYEN. Arrus Soldi, José Antonio Martín. RESULTADOS Durante el periodo de estudio (Enero 2000 y Marzo 2002) se intervinieron en el Servicio de Urología del Hospital Nacional Guillermo Almenara Irigoyen (HNGAI) a 14 pacientes con diagnóstico preoperatorio

Más detalles

Proceso Cáncer de Mama / Detección Precoz del Cáncer de Mama

Proceso Cáncer de Mama / Detección Precoz del Cáncer de Mama Proceso Cáncer de Mama / Detección Precoz del Cáncer de Mama Proceso Cáncer de Mama Definición Conjunto de actividades destinadas a la confirmación diagnóstica y tratamiento integral (quirúrgico, médico

Más detalles

SEUDOQUISTES. cistoduodenostomía, pancreatectomía parcial, etc.

SEUDOQUISTES. cistoduodenostomía, pancreatectomía parcial, etc. SEUDOQUISTES AGUDOS inflamatorio o traumático reciente, hasta 6 semanas se resuelven, hasta 5 cm, evitar infección o sangrado, no tiene pared propia y sólo debridar y drenar CRÓNICOS antecedentes, de >

Más detalles

Complicaciones potencialmente graves de la pancreatitis crónica

Complicaciones potencialmente graves de la pancreatitis crónica Capítulo 7 Complicaciones potencialmente graves de la pancreatitis crónica J. Enrique Domínguez Muñoz, Julio Iglesias García, José Lariño Noia Servicio de Aparato Digestivo. Fundación para la Investigación

Más detalles