Trombolisis Intravenosa una Alternativa Terapéutica para los Pacientes con Ataque Cerebro Vascular Isquémico Reporte de Casos

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "Trombolisis Intravenosa una Alternativa Terapéutica para los Pacientes con Ataque Cerebro Vascular Isquémico Reporte de Casos"

Transcripción

1 TRABAJO ORIGINAL Trombolisis Intravenosa una Alternativa Terapéutica para los Pacientes con Ataque Cerebro Vascular Isquémico Reporte de Casos Luis Mario Piedra Bravo 1 Hospital José Carrasco Arteaga. Instituto Ecuatoriano de Seguridad Social, Cuenca-Ecuador. 1. Servicio de Neurología del Hospital José Carrasco Arteaga, Instituto Ecuatoriano de Seguridad Social, Cuenca-Ecuador. CORRESPONDENCIA: Luis Mario Piedra piedralm@gmail.com José Carrasco Arteaga y Pacto Andino S/N. Hospital José Carrasco Arteaga, servicio de Neurología. Cuenca, Ecuador. Código Postal Teléfono: [593] Fecha de Recepción: Fecha de Aceptación: MEMBRETE BIBLIOGRÁFICO: Rev Med HJCA 2014; 6(2): doi: / RESUMEN ARTÍCULO ORIGINAL ACCESO ABIERTO 2014 Piedra. Licencia Rev Med HJCA. Este es un artículo de acceso abierto distribuido bajo los términos de Creative Commons Attribution License ( by/2.0), el cual permite el uso no restringido, distribución y reproducción por cualquier medio, dando el crédito al propietario del trabajo original. El dominio público de transferencia de propiedad ( aplica a los datos recolectados y disponibles en este artículo, a no ser que exista otra disposición personal del autor. INTRODUCCIÓN: La Enfermedad Cerebro Vascular constituye a nivel mundial una patología de fundamental importancia debido a su frecuencia y sus consecuencias. La trombolisis desde su nacimiento se ha constituido como la herramienta fundamental de tratamiento, sin embargo esta se realiza únicamente en casos seleccionados por lo que es prioritario el conocimiento de estos parámetros, la pronta atención y proactividad de los servicios médicos. CASO CLÍNICO 1: Mujer de 26 años de edad quien acudió con evolución de 1 hora 40 minutos con cefalea intensa, vómito, dificultad para articular el lenguaje y hemiparesia izquierda. Al examen neurológico reportó escala de NIHSS de 16. Evolución: una tomografía y resonancia al ingreso demostraron datos de isquemia cerebral. A las 2 horas y 30 minutos de inicio del cuadro clínico se trató con trombolisis intravenosa con RTPA. La paciente no presentó complicaciones inherentes al tratamiento, la evolución en la escala de NIHSS fue a las 6 horas de 7 puntos, a las 12 horas de 4 puntos y a las 24 horas de 2 puntos. El diagnóstico final fue déficit de proteína S, se prescribió anticoagulante. Se ha realizado el seguimiento clínico por 1 año 2 meses, sin presentar complicaciones, con recuperación funcional total. CASO CLÍNICO 2: Mujer de 76 años con 2 horas de evolución de afasia y hemiparesia derecha. La escala de NIHSS al ingreso fue de 17. Evolución: Con el diagnóstico de infarto cerebral, a las 3 horas 10 minutos de inicio del cuadro se inició el esquema de RTPA. La paciente no presentó complicaciones inherentes al procedimiento. La evolución en la escala de NIHSS las 6 horas fue de 9 puntos, a las 12 horas de 6 puntos y a las 24 horas de 1 punto. El diagnóstico final fue estenosis de la carótida interna izquierda en un 55%. El seguimiento se realizó a los 2 meses, sin complicaciones y con funcionabilidad total. CONCLUSIÓN: El tratamiento trombolítico fue adecuadamente prescrito en los casos presentados con ataque cerebro vascular isquémico (infarto cerebral) en las primeras 4.5 horas desde el inicio de los síntomas, lo que conllevó a un mejor pronóstico, menor discapacidad, menores costos económicos para la familia y para el estado. Por lo expuesto, se requieren esfuerzos asociados con la finalidad de brindar a la comunidad esta alternativa terapéutica probadamente eficaz. DESCRIPTORES DeCS: INFARTO ENCEFÁLICO, ATAQUE ISQUÉMICO TRANSITORIO, TROMBOSIS, TERAPIA TROMBOLÍTICA, FIBRINOLÍTICOS, ACTIVADORES PLASMINOGÉNICOS. * Cada término de los Descriptores De Ciencias de la Salud (DeCS) reportados en este artículo han sido verificados por el editor en la biblioteca virtual en salud [BVS] de la edición actualizada a marzo del 2014, el cual incluye los términos MESH de MEDLINE y LILACS ( br/e/homepagee.htm). ABSTRACT Revista Médica HJCA Vol.6 Núm

2 TROMBOLISIS INTRAVENOSA UNA ALTERNATIVA TERAPÉUTICA PARA LOS PACIENTES CON ATAQUE CEREBRO VASCULAR ISQUÉMICO ABSTRACT INTRAVENOUS THROMBOLYSIS AN ALTERNATIVE THERAPY FOR PATIENTS WITH ISCHEMIC CEREBROVAS- CULAR ATTACK, CASES REPORT BACKGROUND: Cerebrovascular disease is a critical disease world wide because of its frequency and its consequences. Thrombolysis since its inception has become a key tool of treatment; however this is only done in selected cases making it a priority to know the parameters, the prompt attention and proactive medical services. CASE REPORT 1: A 26 year-old woman who attended with evolution of 1 hour 40 minutes with severe headache, vomiting, slurred speech and left hemiparesis. At neurological examination reported on the NIHSS scale of 16. Evolution: a CT scan on admission and showed signs of cerebral ischemia. At 2 hours and 30 minutes of symptom onset she was treated with intravenous thrombolysis with RTPA. The patient had no complications in her treatment, changes in the scale of NIHSS was 6 hours at 7 point at 12 hours at 4 points and 24 hours at 2 points. The final diagnosis was Protein S deficiency and she was prescribed an anticoagulant. A clinical follow up has been done for 1 year 2 months, without complications, a complete functional recovery. CASE REPORT 2: A 76 year-old woman with 2 hours of onset of aphasia and right hemiparesis. The scale of NISS on admission was 17. Evolution: With the diagnosis of Stroke at 3hours 10 minutes of symptom onset RTPA scheme began. The patient had no complications inherent in the procedure. The evolution on the NIHSS scale at 6 hours was 9 points, 12 hours at 6 points and 24 hours at 1 point. The final diagnosis was Stenosis of the left internal carotid artery at 55%. Follow-up was performed for 2 months without complications and with full functionality. CONCLUSIONS: Thrombolytic therapy was properly prescribed for cases presented with ischemic attack, cerebrovascular (stroke) in the first 4.5 hours since the onset of symptoms, which led to a better prognosis, less disability, fewer economic costs to the family and the state. For these reasons, efforts associated with the goal of providing to the community this demonstrably effective therapeutic alternative. KEYWORDS: BRAININFARCTION, TRANSIENT ISCHEMIC ATTACK, THROMBOSIS, THROMBOLYTICTHERA- PY, FIBRINOLYTIC, PLASMINOGEN ACTIVATORS. INTRODUCCIÓN Dentro de las enfermedades que afectan al sistema nervioso central sin duda la enfermedad cerebro vascular se constituye como la patología de mayor importancia debido a su alta incidencia y morbilidad, provocando cerca del 50% de hospitalizaciones en centros neurológicos a nivel mundial, y constituyéndose como la tercera causa de mortalidad y primera de morbilidad global [1]. Diversas técnicas terapéuticas han intentado disminuir las posibles secuelas provocadas por la lesión neuronal, sin embargo la trombolisis se muestra como la única terapéutica disponible en la actualidad con evidencia I-A, demostrando mejoría de tasas de mortalidad y disminución de secuelas [2]. Este tipo de procedimientos se realizan en forma cotidiana en centros de alta complejidad en EEUU desde 1997, y desde 2001 en Europa. En Ecuador se han iniciado exitosamente las experiencias terapéuticas, destacando que nuestra ciudad, y nuestros centros hospitalarios están entre los pioneros. Por lo mencionado consideramos necesario presentar a la comunidad científica los dos casos clínicos realizados, y hacer una revisión científica del tema. CASO CLÍNICO 1: Se trata de una paciente femenina de 26 años de edad, procedente de una zona urbana de Cuenca- Ecuador, estudiante, de lateralidad diestra. Acudió al centro de emergencias por cuadro clínico que inicia 1 hora 40 minutos antes de su llegada. Se caracterizó por la presencia súbita de cefalea intensa de predominio derecha acompañada de vómito, dificultad para articular el lenguaje, somnolencia y sensación inmediata de dificultad para movilizar su hemicuerpo izquierdo. Sin antecedentes personales de importancia, con antecedentes familiares de familiar de línea materna quien presentó un evento cerebral isquémico temprano de etiología no conocida. La paciente ingresó al servicio de urgencias estable hemodinámicamente, sin signos de respuesta inflamatoria sistémica, con examen físico general normal. Al examen neurológico se procedió a realizar escala de NIHSS el cual esta presentada en la tabla 1. Frente a la presencia de un cuadro de instauración súbito dentro de ventana terapéutica con escala de NI- HSS moderada se solicitó en forma prioritaria tomografía de cráneo simple en búsqueda de signos tempranos de isquemia y para descartar hemorragia cerebral (Figura 1 y 2). EVOLUCIÓN ESCALA DE NIH INGRESO 6H 12H 24H Ataxia Normal Sensibilidad Anestesia Lenguaje Fluidez Normal Disartria Leve se le puede entender Extinción Normal TOTAL DE ESCALA DE NIH IMAGEN 1. TAC DE CRÁNEO DE INGRESO de mujer de 26 años con NIHSS de 16 puntos TABLA 1. Escala evolutiva de NIHSS desde el ingreso hasta las 24 horas de la paciente caso clínico 1. EVOLUCIÓN ESCALA DE NIH INGRESO 6H 12H 24H Nivel de conciencia Alerta Preguntas verbales Ambas respuestas Ordenes motoras Ambas respuestas Mirada conjugada Paresia Parcial de la mirada Campos visuales Hemianospsia completa Paresia Facial Paresia total Paresia de Ext Sup Paresia Ext Inf Tomografía de cráneo simple, corte axial, en donde se puede observar la presencia de un signo temprano de isquemia determinado por la hiperdensidad de la arteria cerebral media derecha (Signo de la cuerda), no se observan zonas de hemorragia. 164 Revista Médica HJCA Vol.6 Núm

3 LUIS MARIO PIEDRA B IMAGEN 2. TAC DE CRÁNEO DE INGRESO de mujer de 26 años con NIHSS de 16 puntos IMAGEN 3. Resonancia Magnética Cerebral de mujer de 26 años con NIHSS de 16 puntos Tomografía de Cráneo Simple corte axial a la altura de ventrículos laterales se observa borramiento del núcleo lenticular y de surcos en territorio de cerebral media derecha, no se observan zonas de hemorragia. Resonancia Magnética Cerebral Secuencia en Difusión se observa gran zona hiperdensa en relación a zona de isquemia en territorio de arteria cerebral media derecha segmento M2. EVOLUCIÓN DEL CASO 1 Con el diagnóstico de isquemia cerebral y descartando todas las contraindicaciones, a las 2 horas y 30 minutos de inicio del cuadro clínico se inició el protocolo de trombolisis intravenosa aplicando 0.9 mg de trombolítico RTPA por vía periférica 10% de la dosis total en 1 minuto y posterior infusión del 90% restante en 1 hora. Se realizó el control neurológico y hemodinámico cada 15 minutos durante la infusión, cada 30 minutos por 6 horas y cada hora por 24 horas en cuidados intensivos. La paciente no presentó complicaciones inherentes al tratamiento, y presentó la evolución en la escala de NIHSS detallado en la tabla 1. Tras 24 horas del procedimiento y tras evidencia de mejoría clínica se repitió TAC de cráneo Simple para determinar evolución de la lesión y descartar complicaciones hemorrágicas por la trombolisis (Figura 4 ). Se realizó Angiotac para determinar perfusión del territorio agredido (Figura 5). La paciente presentó mejoría significativa de su déficit neurológico permitiéndonos darle de alta a las 72 horas del procedimiento con posterior reinicio de sus actividades laborales. Dentro del estudio de la etiología, tras descartar fuentes cardio embólicas y de gran vaso, debido al grupo etario, se solicitó perfil de hipercoagulabilidad determinando déficit de proteína S de la coagulación por lo que en conjunto con hematología se prescribió anticoagulación como prevención secundaria. Se ha realizado el seguimiento clínico por 1 año 2 meses, sin presentar complicaciones, con recuperación funcional total. IMAGEN 4. Tomografía 24 horas posterior al tratamiento trombolítico Tomografía de Cráneo simple cortes axiales post trombolisis en donde se observó una zona hipodensa lateral al núcleo lenticular derecho, adicionalmente imágenes hipodensas en territorio de cerebral media derecha en relación a zonas de isquemia (centros del infarto). Se descartó hemorragia cerebral post-trombolisis. IMAGEN 5. Angiotac cerebral posterior al tratamiento trombolítico Angio tomografía en donde se observó la arteria cerebral derecha permeable, con flujo en todo el territorio previamente afectado documentado en la RMN por difusión. Revista Médica HJCA Vol.6 Núm

4 TROMBOLISIS INTRAVENOSA UNA ALTERNATIVA TERAPÉUTICA PARA LOS PACIENTES CON ATAQUE CEREBRO VASCULAR ISQUÉMICO CASO CLÍNICO 2 Se trató de una paciente de 76 años de edad, de sexo femenino, jubilada, procedente y residente en Quito, de lateralidad diestra, quien se presentó a la sala de urgencias tras 2 horas de evolución de cuadro de instauración súbita caracterizada por la presencia de trastorno para la comprensión y emisión del lenguaje asociado a dificultad para movilizar el hemicuerpo derecho. Como antecedente la paciente había presentado episodio similar hace 4 años que fue estudiada sin encontrar etiología, recibiendo tratamiento hasta la actualidad con ácido acetil salicílico 100 mg día y atorvastatina 40 mg al día. En el cuadro anterior la paciente recuperó totalmente su déficit tras terapia física, sin otros factores de riesgo conocidos. En la primera valoración la paciente estuvo hemodinámicamente estable sin signos de respuesta inflamatoria sistémica, con examen neurológico dentro de parámetros normales en la primera evaluación se realizó la escala de NIHSS (tabla 2). Tomando en cuenta el cuadro clínico sugerente, con escala de NIHS moderado de 17, sin contraindicaciones evidentes se iniciaron protocolos de estudio solicitando tomografía de cráneo simple (Figura 6). TABLA 2. Escala evolutiva de NIHSS desde el ingreso hasta las 24 horas de la paciente caso clínico 2. EVOLUCIÓN ESCALA DE NIH INGRESO 6H 12H 24H Nivel de conciencia Alerta Preguntas verbales Ambas respuestas Ordenes motoras Ambas respuestas Mirada conjugada Paresia Parcial de la mirada Campos visuales Hemianospsia completa Paresia Facial Paresia total Paresia de Ext Sup Paresia Ext Inf Ataxia Normal Sensibilidad Anestesia Lenguaje Fluidez Normal Disartria Leve se le puede entender Extinción Normal TOTAL DE ESCALA DE NIH IMAGEN 6. Tomografía al ingreso del paciente caso clínico 2. Tomografía de Cráneo de ingreso: Se observó el signo de hiperdensidad de la arteria cerebral media izquierda (signo de la cuerda). Borramiento del núcleo lenticular indicado por las flechas (No se observó signo de hemorragia). EVOLUCIÓN DEL CASO 2 Con el diagnóstico de infarto cerebral, sin contraindicaciones de trombolisis, a las 3 horas 10 minutos de inicio del cuadro se inició el esquema de RTPA con el protocolo descrito en el caso 1. La paciente no presentó complicaciones inherentes al procedimiento. La evolución en la escala de NIHSS esta presentada en la tabla 2. La paciente mejoró considerablemente su déficit, siendo dada de alta asintomática. Dentro del estudio de riesgo vascular tras descartar cardioembolia, se realizó estudio de Doppler de vasos de cuello en donde se documentó estenosis moderada sintomática del 55% en territorio de carótida interna izquierda. Debido al lugar de residencia de la paciente fue trasladada a la ciudad de Quito para completar valoraciones por Cirugía Vascular. El seguimiento se realizó a los 2 meses, sin complicaciones y con funcionabilidad total. DISCUSIÓN EL flujo sanguíneo cerebral normal es de aproximadamente 60 cc x 100 gr de tejido cerebral x minuto, cuando éste se ve disminuido por debajo de 10 cc se producen mecanismos de daño neuronal irreversibles que inician en la reducción de aportes energéticos de Oxigeno y Glucosa lo cual hará decaer las reservas energéticas por generación de ATP. Inicialmente se observa una disfunción de la bomba Na - K ATP dependiente lo cual generara pérdida de la homeostasis, acumulando Na dentro de la célula con el consiguiente edema citotóxico característico. De persistir la isquemia se acumularán neurotransmisores exitatorios de tipo glutamato debido a que su recaptura es dependiente de energía, se activan sus receptores de NMDA, Ampainato, Kainato y metabotrópico que llevaran finalmente a la entrada de calcio al interior de la célula lo cual desencadenará la activación de proteínas dependientes del calcio (fosfolipasa, PLA2, óxido nítrico Sintetasa, SON, endonucleasas y proteasas), generando finalmente la formación de radicales libres ácido araquidónico y prostaglandinas. El calcio estimula la activación de proteasas que fragmentan el ADN y el citoesqueleto así como las lipooxigenanas, ciclooxigenasa, oxidasa de xantinas y sintetasa del óxido nítrico lo cual daña la membrana mitocondrial produciendo un agravamiento en la producción energética que finalmente generara la muerte neuronal con el hallazgo histológico de una zona de infarto cerebral. Sin embargo las áreas limítrofes hipo perfundidas entre 10 y 20 cc consideradas dentro de penumbra isquémica y de 20 a 40cc en oligoemia benigna dependerán su desenlace de las terapéuticas utilizadas. En esta zona se genera fundamentalmente liberación de citocromo C al citososol el que se una al APAF 1 y a la procaspasa 3 formando el apoptosoma el cual activa a la caspasa 3 y esta a su vez genera la cascada apoptótica que prevalece en la penumbra, además de la activación de la proteína SMAC diablo que inhibe a la proteína inhibidora de la apoptosis (3) (Ver imagen 7). La trombolisis intravenosa al ser una terapia de reperfusión, lisa el trombo, devolviéndole al tejido cerebral afectado el flujo cerebral, mejorando así la llegada de oxígeno y ATP. Sin embargo la mejoría clínica depende del tiempo, pues las zonas afectadas con infarto ya no son capaces de difundirlo adecuadamente entre las células. Es fundamental entonces el adecuado reconocimiento de signos y síntomas sugerentes, la anamnesis y el examen físico siguen siendo las herramientas fundamentales para el diagnóstico. Es indispensable utilizar escalas apropiadas para la evaluación, es así como el National Institutes of Health (NIH) desarrolló la única escala aceptada hasta la actualidad para el análisis de los pacientes con ACV isquémico: el NIH Stroke Scale evaluará rápidamente al paciente dándole un puntaje lo cual nos permitirá tomar decisiones terapéuticas pues se 166 Revista Médica HJCA Vol.6 Núm

5 LUIS MARIO PIEDRA B FIGURA 7. Fisiopatología del daño neuronal en zona de infarto y en zona de penumbra, cortesía del Dr. Fredy Gonzales Neurólogo Instituto Neurológico de Antioquia [3] excluirá para trombolisis ACV extensos con NIHSS superiores a 22 o pequeños con NIHSS menos de 10 salvo en caso de síntomas prevalentes como afasia o hemianopsia severa [2]. Es mandatorio la confirmación diagnóstica de una zona de isquemia y descartar una hemorragia cerebral lo cual claramente descartaría el tratamiento, la tomografía de cráneo simple al ser un examen de bajo costo, de mayor disponibilidad, menor tiempo y con una gran sensibilidad para descartar hemorragia es el examen de elección, en el cual deberemos identificar signos tempranos de isquemia como la hiperdensidad de la arteria cerebral media, (signo de la cuerda) imagen hiperdensa en el segmento m1 de la arteria (signo del punto), borramiento del núcleo lenticular y de los surcos corticales en el territorio de la arteria clínicamente afectada, sin embargo en casos puntuales y según disponibilidad se podría recurrir a una RMN cerebral simple, en donde se deberá priorizar imágenes en secuencia de FLAIR y difusión con la final de aclarar la zona en afectación. Los criterios de elegibilidad para trombolisar a un paciente son: 1. Confirmación clínica e imagenológica de un infarto cerebral en ventana terapéutica de hasta 4.5 horas desde el inicio de los síntomas. 2. Infarto moderado con escala de NIHSS entre 10 y Descartar Hemorragia Cerebral y otras contraindicaciones entre las que predomina alteración metabólica severa, uso de anticoagulantes, cirugías el mes anterior al procedimiento, alteración en pruebas de coagulación. 4. No existe evidencia de su uso en menores de 18 años y en embarazadas. La edad avanzada a pesar de constituir un factor de riesgo para hemorragia post-trombolisis no es una contraindicación [2-4]. La búsqueda del trombolítico ideal ha sido motivo de varios estudios y meta análisis. Estudios iniciales se realizaron con urocinasa y estreptoquinasa, sin embargo altas tasas de mortalidad secundaria a hemorragia cerebral sintomática obligó a no terminar los estudios por dilemas éticos. Sin embargo en 1995 y 1996 se publican los estudios pibotales, utilizando como trombolítico RTPA (activador del plasminógeno tisular) a el ECASS I y NINDS, le siguieron el ECASSII y Atlantis en 1999 [4-6]. Los resultados del estudio NINDS fueron determinantes se aleatorizó a 624 pacientes, de los cuales 291 fueron tratados con rtpa a dosis de 0.9 mg por kilo (dosis total de 90 mg) las medidas de desenlace fueron medidas en 24 horas disminución de 4 puntos de la escala de NIHSS, y en 3 meses odds radio global para mejoría, midiendo escalas de Rankin, Barthel, Glasgow y NIHSS, en las primeras 24 horas no se encontraron diferencias significativas sin embargo a los 3 meses se determinó el beneficio con OR global hacia la mejoría de 1, 7 con IC de 95% ( ). Los resultados mostraron hasta un 30% más de posibilidades de recuperación funcional. Los datos en relación a hemorragia mostraron hasta un 6% de hemorragia post-trombolisis la mayoría de ellas asintomáticas (no cambiaron su estado neurológico) sin incremento en la mortalidad [3]. EL primer gran meta análisis lo realizaron Hacke y col, reuniendo al ECASS I y II y NINDS cerca de 2000 pacientes diferenciando los pacientes que ingresaron entre las primeras 3 horas y entre la tercera y sexta hora. Se mostró estadísticamente la disminución de riesgo de un desenlace negativo en el primer grupo, y mayor riesgo de hemorragia en el segundo. [8] Esta fue la razón por lo que hasta el 2011 la guía americana recomendaba trombolisis únicamente hasta las 3 horas del evento. Sin embargo el OR estadísticamente seguía siendo positivo incluso hasta las 4 horas, por lo que dio razón de un nuevo estudio pibotal el NINDS II el cual con un protocolo similar que incluía pacientes entre 3 y 4, 5 horas y que excluía a mayores de 85 años, NIHSS mayor de 25, anticoagulación previa, diabéticos y ACV previo, mostro estadísticas favorables similares, sin empeorar mortalidad, ni sangrado. Esto ha ampliado actualmente la ventana terapéutica hasta 4.5 horas [7, 8]. Se han estudiado otras fórmulas trombolíticas como: desmoteplase, tecneplase recteplase, siendo el primero el que muestra un perfil altamente alentador en especial por su alta especificidad hacia el trombo y los pocos efectos demostrados en estudios iniciales. Aparentemente podrían ampliar incluso la ventana terapéutica a 6 horas. El estudio DIAS -4 (Desmoteplase in acute stroke) está diseñado para en el futuro aclarar estas interrogantes. CONCLUSIÓN El tratamiento trombolítico fue adecuadamente prescrito en los casos presentados con ataque cerebro vascular isquémico (infarto cerebral) en las primeras 4.5 horas desde el inicio de los síntomas, lo que conllevó a un mejor pronóstico, menor discapacidad, menores costos económicos para la familia y para el estado. Por lo expuesto, se requieren esfuerzos asociados con la finalidad de brindar a la comunidad esta alternativa terapéutica probadamente eficaz. La adecuada selección de los pacientes fue fundamental, lo que permitió menores tazas de complicaciones y el éxito terapéutico, es importante además la información a la población para una consulta oportuna en el lapso menor posible. Revista Médica HJCA Vol.6 Núm

6 TROMBOLISIS INTRAVENOSA UNA ALTERNATIVA TERAPÉUTICA PARA LOS PACIENTES CON ATAQUE CEREBRO VASCULAR ISQUÉMICO CONTRIBUCIONES DE LOS AUTORES Luis Mario Piedra realizó todo el proceso investigativo. INFORMACIÓN DEL AUTOR Luis Mario Piedra, Doctor en Medicina y Cirugía de la Universidad de Cuenca, con especialidad en Neurología otorgado por la Pontificia Universidad Javeriana de Bogotá-Colombia, estancia formativa en cuidados neurocriticos Hospital Clínic Barcelona-España. ORCID: orcid.org/ ABREVIATURAS RTPA: Activadores recombinantes del plasminógeno tisular (r-tpa). ACV: accidence Cerebro Vascular. NINDS II : national Institute of neurological Disorders and Stroke II. ECASS: The European Cooperative Acute Stroke Study. NIHSS: National Institute of Heath Stroke Scale. AGRADECIMIENTOS Se reconoce a las personas que participaron indirectamente en el estudio tales como los pacientes, como personal técnico, otras en general de los Hospitales José Carrasco Arteaga del Instituto Ecuatoriano de Seguridad Social de Cuenca-Ecuador y Hospital Universitario del Río, lugar en donde fueron tratados los pacientes. CONSENTIMIENTO INFORMADO: El autor obtuvo el consentimiento escrito para el reporte de estos casos por parte de los familiares y del paciente. Adicionalmente reportan que se dispone de una copia del consentimiento para su verificación por parte del comité de la revista. CONFLICTO DE INTERESES: El autor reporta no tener ningún conflicto de interés. COMO CITAR ESTE ARTÍCULO: Piedra L. Trombolisis intravenosa una alternativa terapéutica para los pacientes con ataque cerebro vascular isquémico. Reporte de casos. Rev Med HJCA 2014; 6(2): doi: / REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS 1. Roper Allan, Cerebro Vascular Disease En: Adams and Victor Principles of Neurlogy eighth edition , Edward C. Jauch, Jeffrey L. Saver, Vice Chair, Harold P. Adams Jr, Askiel Bruno, J.J. (Buddy) Connors Guidelines for de early management of patients whit acute ischemic stroke; Stroke January ; Zarco L, Gonzales F; Casas J Tratamiento Actual del Ataque Cerebro Vascular isquémico; Universitas Medicas Universidad Javeriana (4) Marler John, The National Institute of Neurological Disorders and Stroke rt-pa Stroke Study Group Tissue Plasminogen Activator for Acute Ischemic Stroke N Engl J Med 1995; 333: Hacke W, Kaste M Intravenous thrombolysis with recombinant tissue plasminogen activator for acute hemispheric stroke. The European Cooperative Acute Stroke Study (ECASS) JAMA Oct 4;274(13): Hacke W, Kaste M, Fieschi C ;Randomised double-blind placebo-controlled trial of thrombolytic therapy with intravenous alteplase in acute ischaemic stroke (ECASS II). Second European-Australasian Acute Stroke Study Investigators.Lancet 1998 Oct 17;352(9136): Werner Hacke, M.D., Markku Kaste, M.D., Erich Bluhmki, Ph.D., Miroslav Brozman, M.D., Antoni Dávalos, M.D., Donata Guidetti, M.DThrombolysis with Alteplase 3 to 4.5 Hours after Acute Ischemic Stroke N Engl J Med 2008; 359: Hacke W, Donnan G, Fieschi C, Kaste M, von Kummer R, Broderick JP, et al. Association of outcome with early stroke treatment: Pooled analysis of ATLAN- TIS, ECASS, and NINDS rt-pa stroke trials. Lancet. 2004;363: Revista Médica HJCA Vol.6 Núm

Trombolisis cerebral. Dra. Anita Olivos Jeneral. Neurólogo. Hospital Carlos van Buren. Equipo Vascular. 2015

Trombolisis cerebral. Dra. Anita Olivos Jeneral. Neurólogo. Hospital Carlos van Buren. Equipo Vascular. 2015 Trombolisis cerebral Dra. Anita Olivos Jeneral. Neurólogo. Hospital Carlos van Buren. Equipo Vascular. 2015 Equipo Vascular Neurólogos: Dra. Gisella Tapia Dr. Irving Santos Dr. Francisco Castilla Dr. Felipe

Más detalles

Stroke 1991;22;1105-1107 Nihilismo; (Latín) Nihil, significa Nada.

Stroke 1991;22;1105-1107 Nihilismo; (Latín) Nihil, significa Nada. Stroke 1991;22;1105-1107 Nihilismo; (Latín) Nihil, significa Nada. Un Nihilista terapéutico es aquel que muestra escepticismo hacia el valor de Los medicamentos Todo paciente con infarto cerebral agudo

Más detalles

Evaluacion y tratamiento de infarto cerebral agudo

Evaluacion y tratamiento de infarto cerebral agudo Evaluacion y tratamiento de infarto cerebral agudo Dr. Gustavo Andrés Ortiz Jefe de Servicio de Neurología de Sanatorio Allende (Nueva Cordoba) 15/8/2014 Infarto cerebral agudo Resumen Evaluacion general

Más detalles

Tratamiento actual del ataque cerebrovascular isquémico (ACV) agudo

Tratamiento actual del ataque cerebrovascular isquémico (ACV) agudo 467 ARTÍCULOS DE REVISIÓN Tratamiento actual del ataque cerebrovascular isquémico (ACV) agudo LUIS ALFONSO ZARCO 1 FREDDY GONZÁLEZ 2 JULIANA CORAL CASAS 3 Resumen El tratamiento del ataque cerebrovascular

Más detalles

ANTICONCEPCIÓN EN MUJERES CON PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL

ANTICONCEPCIÓN EN MUJERES CON PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL ANTICONCEPCIÓN EN MUJERES CON PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL Dr. Eduardo López-Arregui Clínica Euskalduna. Bilbao. cambiando actitudes 9º Congreso S.E.C. Sevilla. PATOLOGÍA VASCULAR CEREBRAL * HIPOXIA......ISQUEMIA......INFARTO

Más detalles

TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS CÓDIGO ICTUS

TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS CÓDIGO ICTUS TRATAMIENTO PREHOSPITALARIO DEL ICTUS EN EL PRINCIPADO DE ASTURIAS CÓDIGO ICTUS UNIDAD DE COORDINACIÓN DEL PROGRAMA MARCO DE ATENCIÓN A URGENCIAS Y EMERGENCIAS SANITARIAS (SAMU ASTURIAS) UNIDAD DE ICTUS.

Más detalles

La malaltia vascular cerebral a l àrea Barcelona Litoral Mar. Dra. Ana Rodríguez Campello Servei de Neurologia

La malaltia vascular cerebral a l àrea Barcelona Litoral Mar. Dra. Ana Rodríguez Campello Servei de Neurologia La malaltia vascular cerebral a l àrea Barcelona Litoral Mar Dra. Ana Rodríguez Campello Servei de Neurologia El ictus como problema de salud Alta incidencia (200/100.000 hab/año). Segunda causa global

Más detalles

ACV ARTERIAL ISQUÉMICO

ACV ARTERIAL ISQUÉMICO ACV ARTERIAL ISQUÉMICO III JORNADAS DE MEDICINA INTERNA PEDIATRICA AGOSTO 2012 Déficit neurológico focal que dura más de 24 horas, con evidencia en la neuroimagen de infarto cerebral Si resuelven antes

Más detalles

Clínica Internacional

Clínica Internacional Primeros casos del manejo agudo con trombolisis endovenosa del accidente cerebrovascular isquémico en la Clínica Internacional Marco Huertas a,c, Nilton Custodio a,b,c, David Lira a,b,c, Alfonso Gallo

Más detalles

Reunión Científica Red de Enfermedades Vasculares Cerebrales (INVICTUS RD12/0014/0010)

Reunión Científica Red de Enfermedades Vasculares Cerebrales (INVICTUS RD12/0014/0010) Reunión Científica Red de Enfermedades Vasculares Cerebrales (INVICTUS RD12/0014/0010) Grupo de Estudio Enfermedades Cerebrovasculares Hospital Dr. Josep Trueta de Girona/IdiBGi (RU8) Dto. de Farmacología/Facultad

Más detalles

ACCIDENTE CEREBROVASCULAR

ACCIDENTE CEREBROVASCULAR ACCIDENTE CEREBROVASCULAR Definición: Un accidente cerebrovascular (ACV), apoplejía o infarto cerebral, es una muerte repentina de las células del cerebro causada por una falta de suministro de oxígeno

Más detalles

TÉCNICO SUPERIOR UNIVERSITARIO EN TERAPIA FISICA EN COMPETENCIAS PROFESIONALES ASIGNATURA PATOLOGÍA I

TÉCNICO SUPERIOR UNIVERSITARIO EN TERAPIA FISICA EN COMPETENCIAS PROFESIONALES ASIGNATURA PATOLOGÍA I TÉCNICO SUPERIOR UNIVERSITARIO EN TERAPIA FISICA EN COMPETENCIAS PROFESIONALES ASIGNATURA PATOLOGÍA I UNIDADES DE APRENDIZAJE 1. Competencias Integrar el tratamiento terapéutico, a través de la valoración

Más detalles

Araceli Menéndez Saldaña R-3 Medicina Interna H. U. La Paz

Araceli Menéndez Saldaña R-3 Medicina Interna H. U. La Paz Araceli Menéndez Saldaña R-3 Medicina Interna H. U. La Paz -Único tratamiento revascularizador aprobado en el tratamiento del ictus isquémico FDA 1998 EMA 2003 NINDS trial (1995): ventana terapéutica 3

Más detalles

Valor de los signos precoces y localizadores de isquemia en la evolución postfibrinolisis de los pacientes con ICTUS isquémico

Valor de los signos precoces y localizadores de isquemia en la evolución postfibrinolisis de los pacientes con ICTUS isquémico Valor de los signos precoces y localizadores de isquemia en la evolución postfibrinolisis de los pacientes con ICTUS isquémico Carlos Martínez Gómez, Federico Ballenilla Marco, Luis Concepción Aramendia,

Más detalles

EDUCANEURO MODULO 4 03/05/2012 ICTUS MANEJO EN LA FASE AGUDA DEL ICTUS

EDUCANEURO MODULO 4 03/05/2012 ICTUS MANEJO EN LA FASE AGUDA DEL ICTUS EDUCANEURO ICTUS A García Pastor, P Sobrino García Unidad de Ictus, Servicio de Neurología Hospital General Universitario Gregorio Marañón, Madrid MODULO 4 MANEJO EN LA FASE AGUDA DEL ICTUS El cerebro

Más detalles

Evidencia sobre Estatinas en ACV. Dr. Andrés Gaye

Evidencia sobre Estatinas en ACV. Dr. Andrés Gaye Evidencia sobre Estatinas en ACV Dr. Andrés Gaye Objetivos 1) Analizar las características generales de las estatinas. 2) Valorar la evidencia actual sobre su rol en la prevención secundaria del ACV/AIT.

Más detalles

Infarto y Derrame Cerebral

Infarto y Derrame Cerebral Infarto y Derrame Cerebral Los ataques o derrames cerebrales ocupan el tercer lugar entre las principales causas de muerte en Costa Rica y son una de las principales causas de invalidez grave y prolongada

Más detalles

PROGRAMA DE ESTÍMULOS A LA INNOVACIÓN

PROGRAMA DE ESTÍMULOS A LA INNOVACIÓN TÍTULO DEL PROYECTO: Validación de un sistema no invasivo de es1mulación magné1ca del nervio facial (EMGG). EMPRESA BENEFICIADA: MEDINGENIUM S.A. DE C.V MODALIDAD: PROINNOVA MONTO DE APOYO OTORGADO POR

Más detalles

Lourdes Betegon 1 ; Cristina Canal 1 ; Marina De Salas-Cansado 2

Lourdes Betegon 1 ; Cristina Canal 1 ; Marina De Salas-Cansado 2 Análisis de Costes No Farmacológicos y Eventos Evitados en el Tratamiento de la Fibrilación Auricular en España: Apixaban Frente a Otros Fármacos Anticoagulantes Lourdes Betegon 1 ; Cristina Canal 1 ;

Más detalles

SPRINT Research Group, Wright JT Jr et al. N Engl J Med Nov 26;373(22):

SPRINT Research Group, Wright JT Jr et al. N Engl J Med Nov 26;373(22): SPRINT: Control de la presión arterial intensiva vs estándar en pacientes no diabéticos Introducción: Múltiples ensayos han mostrado que el tratamiento de la hipertensión arterial reduce el riesgo de enfermedad

Más detalles

* Residente de Postgrado de Medicina Interna. Decanato de Medicina. UCLA. **Médico Internista. Profesor titular del Decanato de Medicina. UCLA.

* Residente de Postgrado de Medicina Interna. Decanato de Medicina. UCLA. **Médico Internista. Profesor titular del Decanato de Medicina. UCLA. EVOLUCION DE LA DIABETES MELLITUS TIPO I Y II Y REPERCUSIONES SISTEMICAS SEGUN CUMPLIMIENTO DEL TRATAMIENTO * Carlos Ernesto Medina Santander ** Kepler Orellana PALABRAS CLAVES: Diabetes Mellitus. Tratamiento.

Más detalles

Arteriopatía de miembros inferiores: algoritmos diagnósticos.

Arteriopatía de miembros inferiores: algoritmos diagnósticos. Arteriopatía de miembros inferiores: algoritmos diagnósticos. Dr. Ignacio Bluro MTSAC Jefe Unidad Angiología Clínica y Eco Doppler Vascular Servicio de Cardiología Hospital Italiano de Buenos Aires Director

Más detalles

Prevención secundaria del ictus en sujetos hipertensos. Meta terapéutica pasada la fase aguda del ictus.

Prevención secundaria del ictus en sujetos hipertensos. Meta terapéutica pasada la fase aguda del ictus. Prevención secundaria del ictus en sujetos hipertensos. Meta terapéutica pasada la fase aguda del ictus. Pedro Armario (1,2) (1) Jefe de Servicio Área Riesgo Vascular (2) Servicio de Medicina Interna Hospital

Más detalles

ARTÍCULO DE REVISIÓN. supplementation in developmental neurological disorders. Antonio Calderón-Moore RESUMEN ABSTRACT. Introducción. Métodos.

ARTÍCULO DE REVISIÓN. supplementation in developmental neurological disorders. Antonio Calderón-Moore RESUMEN ABSTRACT. Introducción. Métodos. ARTÍCULO DE REVISIÓN supplementation in developmental neurological disorders Antonio Calderón-Moore RESUMEN Introducción. Métodos. Resultados. Conclusiones. Palabras clave: ABSTRACT Background. for the

Más detalles

PROTOCOLO DE ACTUACIÓN EN URGENCIAS ANTE LA SOSPECHA DE TROMBOEMBOLISMO PULMONAR (TEP)

PROTOCOLO DE ACTUACIÓN EN URGENCIAS ANTE LA SOSPECHA DE TROMBOEMBOLISMO PULMONAR (TEP) Página 1 de 7 PROTOCOLO DE ACTUACIÓN EN URGENCIAS ANTE LA SOSPECHA DE Página 2 de 7 El tromboembolismo pulmonar es el resultado de la obstrucción de la circulación arterial pulmonar por un émbolo procedente,

Más detalles

Abordaje del paciente con Enfermedad Cerebro Vascular

Abordaje del paciente con Enfermedad Cerebro Vascular Abordaje del paciente con Enfermedad Cerebro Vascular Felipe Santiago Zapata Aristizábal Urgentólogo UdeA Fellow MCCI - UdeA Hospital General de Medellín Julio de 2013 Cerebro 2% de la masa corporal 15-20%

Más detalles

IMPORTANCIA DE LA PREVENCIÓN EN EL ACCIDENTE CEREBROVASCULAR (ACV)

IMPORTANCIA DE LA PREVENCIÓN EN EL ACCIDENTE CEREBROVASCULAR (ACV) IMPORTANCIA DE LA PREVENCIÓN EN EL ACCIDENTE CEREBROVASCULAR (ACV) II JORNADAS INTERNACIONALES DE INVESTIGACIÓN EN EDUCACIÓN Y SALUD: "Experiencias en educación y salud transcultural" AUTORES: Muñoz Asensio,

Más detalles

PROTOCOLO PARA PREVENCIÓN DE TROMBOEMBOLIA VENOSA

PROTOCOLO PARA PREVENCIÓN DE TROMBOEMBOLIA VENOSA PROTOCOLO PARA PREVENCIÓN DE CUENCA ECUADOR 2015 Página: 2 de 10 INDICE OBJETIVO... 3 ALCANCE... 3 RESPONSABILIDADES... 3 GENERALIDADES... 3 FUNDAMENTO TEORICO... 3 ESCALA DE PUNTUACIÓN DE WELLS... 4 ESCALA

Más detalles

Algoritmo diagnóstico de las Enfermedades Cerebrovasculares

Algoritmo diagnóstico de las Enfermedades Cerebrovasculares XXIII Congreso Centro Americano y del Caribe de Medicina Interna XI Congreso Nacional de Medicina Interna Mayo, 2013 Palacio de las Convenciones Habana, Cuba Simposio de Enfermedades Cerebrovasculares

Más detalles

DIAGNÓSTICO. Cuál es el tratamiento de un infarto cerebral? TIEMPO ES CEREBRO

DIAGNÓSTICO. Cuál es el tratamiento de un infarto cerebral? TIEMPO ES CEREBRO DIAGNÓSTICO El diagnostico diferencial se realiza por medio de una Tomografía Computada de cerebro (Scanner). Tanto el infarto como la hemorragia cerebral tienen tratamientos específicos. Cuál es el tratamiento

Más detalles

Angioplastia Diferida en SCACEST Ricardo Lluberas Profesor de Cardiología Universidad de la República-Montevideo-Uruguay

Angioplastia Diferida en SCACEST Ricardo Lluberas Profesor de Cardiología Universidad de la República-Montevideo-Uruguay ProEducar 3er Curso para Intervencionistas en Entrenamiento Dr. José Gabay" Angioplastia Diferida en SCACEST Ricardo Lluberas Profesor de Cardiología Universidad de la República-Montevideo-Uruguay México

Más detalles

Qué exploraciones hay que realizar a un paciente con ictus?

Qué exploraciones hay que realizar a un paciente con ictus? Qué exploraciones hay que realizar a un paciente con ictus? Juan Carlos Portilla Cuenca e Ignacio Casado Naranjo Unidad de Ictus. Sección de Neurología. Hospital San Pedro de Alcántara. Cáceres. Departamento

Más detalles

PROGRAMA DE ESTUDIO. - Nombre de la Asignatura Neurología Adultos. - Carácter de la Asignatura (obligatoria/electiva) Obligatoria

PROGRAMA DE ESTUDIO. - Nombre de la Asignatura Neurología Adultos. - Carácter de la Asignatura (obligatoria/electiva) Obligatoria FORMULARIO B-4 PROGRAMA DE ESTUDIO A. Antecedentes Generales - Nombre de la Asignatura Neurología Adultos - Carácter de la Asignatura (obligatoria/electiva) Obligatoria - Pre requisitos Anatomía aplicada

Más detalles

LA AFASIA: Definición, Etiología, Evolución y Clasificación.

LA AFASIA: Definición, Etiología, Evolución y Clasificación. LA AFASIA: Definición, Etiología, Evolución y Clasificación. 1. DEFINICIÓN. Las afasias afectan a un número importante de personas, sin embargo es una enfermedad poco conocida tanto en definición como

Más detalles

CÓDIGO ICTUS. Juan Fco Benítez Macías FEA Medicina Interna-SCCU H. U. Puerto Real, Cádiz

CÓDIGO ICTUS. Juan Fco Benítez Macías FEA Medicina Interna-SCCU H. U. Puerto Real, Cádiz CÓDIGO ICTUS Juan Fco Benítez Macías FEA Medicina Interna-SCCU H. U. Puerto Real, Cádiz MC: Mujer de 67 años Urgencias-ambulancia Debilidad en hemicuerpo derecho AP: HTA. 10 años. Enalapril 10 mg/d. Mal

Más detalles

Posibilidad de Riesgo

Posibilidad de Riesgo Posibilidad de Riesgo El riesgo global de ruptura del aneurisma intracraneal es de sólo el 0,9 % por año, pero aumenta en los aneurismas > 7 mm de diámetro máximo, según su ubicación en las ramas del polígono

Más detalles

Guía de Práctica Clínica GPC

Guía de Práctica Clínica GPC Guía de Práctica Clínica GPC Intervenciones de Enfermería en la A T E N C I Ó N D E L A D U L T O C O N I N F A R T O A G U D O A L M I O C A R D I O Guía de Referencia Rápida Catálogo Maestro de GPC:

Más detalles

PROTOCOLO TROMBOLISIS EN EL ICTUS ISQUEMICO

PROTOCOLO TROMBOLISIS EN EL ICTUS ISQUEMICO PROTOCOLO TROMBOLISIS EN EL ICTUS ISQUEMICO 1. Criterios de Inclusión para realizar trombolisis Debe cumplir los siguientes criterios de Inclusión: 1.- A la llegada del paciente al Hospital el inicio de

Más detalles

IMPORTANCIA DEL ICTUS EN NUESTRO MEDIO Y POSIBILIDADES DE PREVENCIÓN

IMPORTANCIA DEL ICTUS EN NUESTRO MEDIO Y POSIBILIDADES DE PREVENCIÓN IMPORTANCIA DEL ICTUS EN NUESTRO MEDIO Y POSIBILIDADES DE PREVENCIÓN Jaime Masjuan Unidad de Ictus Grupo de Estudio de Enfermedades Cerebrovasculares Sociedad Española de Neurología Qué es un ictus? Enfermedad

Más detalles

Caso 2: 1ª RM: aumento de señal en la corteza cerebral en difusión y FLAIR, con ganglios de la base normales. 2ª RM: aparece aumento de señal en

Caso 2: 1ª RM: aumento de señal en la corteza cerebral en difusión y FLAIR, con ganglios de la base normales. 2ª RM: aparece aumento de señal en RESULTADOS: En todos los casos encontramos alteraciones características a nivel cortical y/o en los ganglios basales en fases iniciales de la enfermedad. Caso 1: 1ª RM: aumento de señal en T2, FLAIR y

Más detalles

MODULO 8. INVESTIGACION EN EL ICTUS

MODULO 8. INVESTIGACION EN EL ICTUS MODULO 8. INVESTIGACION EN EL ICTUS Dr. Jose Mª Ramírez Moreno Unidad de Ictus. Hospital Universitario Infanta Cristina. Badajoz INDICE: 1. Significado y participación en estudios de investigación en el

Más detalles

Dr. José Antonio Ramírez Calvo INPerIER

Dr. José Antonio Ramírez Calvo INPerIER Dr. José Antonio Ramírez Calvo INPerIER ES EL ÚNICO TRATAMIENTO DEFINITIVO Preeclampsia Leve Eclampsia 20 semanas Término Los fetos de madres preeclampsia están sometidos a un estrés que ayuda a madurar

Más detalles

DCV ISQUÉMICO -Fisiopatología

DCV ISQUÉMICO -Fisiopatología DCV ISQUÉMICO -Fisiopatología 1. Generalidades El SNC ha desarrollado un sistema de regulación rápido y preciso del flujo sanguíneo cerebral (FSC). Incrementos repentinos en la demanda meta - bólica pueden

Más detalles

Definiciones 3 Clasificaciones 3 Incidencia 5 Mortalidad 7 Recurrencia 8 Coste económico 8 Secuelas 8 Conclusión 11

Definiciones 3 Clasificaciones 3 Incidencia 5 Mortalidad 7 Recurrencia 8 Coste económico 8 Secuelas 8 Conclusión 11 Índice Presentación P. de Castro de Castro, M. Vázquez López VII 1. Ictus infantil: conceptos, peculiaridades y epidemiología P. de Castro de Castro, M. Vázquez López, M.C. Miranda Herrero 1 Definiciones

Más detalles

Metodología: Artículo: Tratamiento antihipertensivo en el ACV agudo (Cortesía de IntraMed.com)

Metodología: Artículo: Tratamiento antihipertensivo en el ACV agudo (Cortesía de IntraMed.com) Sesiones científicas de la American Heart Association, Dallas 2013 Efectos de la reducción inmediata de la presión arterial sobre la muerte y la discapacidad severa en pacientes con ACV isquémico agudo

Más detalles

Módulo 1. Aspectos generales Y prevención primaria GUÍA PARA EL PONENTE

Módulo 1. Aspectos generales Y prevención primaria GUÍA PARA EL PONENTE Módulo 1 Aspectos generales Y prevención primaria GUÍA PARA EL PONENTE Índice 1. Introducción al módulo 2. Caso de ASPECTOS GENERALES DEL ICTUS Mujer con dificultad para hablar a) Esquema metodológico

Más detalles

Dr Julio O. Bono Jefe Unidad Coronaria Sanatorio Allende Córdoba

Dr Julio O. Bono Jefe Unidad Coronaria Sanatorio Allende Córdoba Dr Julio O. Bono Jefe Unidad Coronaria Sanatorio Allende Córdoba Racionalidad para una Estrategia Invasiva Precoz Racionalidad para una Estrategia Invasiva Update de las Guidelines AHA/ACC 2013 Una Estrategia

Más detalles

Enfermedad Vascular Cerebral

Enfermedad Vascular Cerebral Enfermedad Vascular Cerebral Dr. Fernando Daniel Flores-Silva Fotografía de portada Goya atendido por el Dr. Arrieta Artista: Francisco de Goya Fecha: 1820 Técnica: Óleo sobre lienzo Dimensiones: 117 cm

Más detalles

isquemia cerebral extracraneal conjunto de síntomas y signos secundarios al déficit de perfusión cerebral por lesión arterial de origen extracraneal

isquemia cerebral extracraneal conjunto de síntomas y signos secundarios al déficit de perfusión cerebral por lesión arterial de origen extracraneal isquemia cerebral extracraneal conjunto de síntomas y signos secundarios al déficit de perfusión cerebral por lesión arterial de origen extracraneal ictus / ACVA 3ª causa de muerte tras IAM y cáncer 4

Más detalles

Migrañas Qué son las migrañas?

Migrañas Qué son las migrañas? Migrañas Qué son las migrañas? Este tipo de dolor de cabeza pulsante se distingue por el hecho de que ocurren con otros síntomas. Entre los síntomas comunes de las migrañas se encuentran náuseas y vómitos,

Más detalles

Guía del Curso Especialista en Neuropsicología

Guía del Curso Especialista en Neuropsicología Guía del Curso Especialista en Neuropsicología Modalidad de realización del curso: Número de Horas: Titulación: A distancia y Online 120 Horas Diploma acreditativo con las horas del curso OBJETIVOS Si

Más detalles

Diagnóstico del Infarto Maligno Cerebral.

Diagnóstico del Infarto Maligno Cerebral. Diagnóstico del Infarto Maligno Cerebral. Poster no.: S-0550 Congreso: SERAM 2014 Tipo del póster: Autores: Palabras clave: DOI: Presentación Electrónica Educativa C. Oliva Fonte, M. Garrido, O. Montesinos

Más detalles

Elección de Antiagregantes Plaquetarios en SCA sin SDST tratados con ACP

Elección de Antiagregantes Plaquetarios en SCA sin SDST tratados con ACP Elección de Antiagregantes Plaquetarios en SCA sin SDST tratados con ACP Deberíamos cambiar nuestra práctica? Dr Alejandro Martínez S Universidad Católica de Chile Interacción Plaquetas y Coagulación

Más detalles

Accidente Cerebrovascular (Stroke) (Apoplejía, Infarto, Derrame o Ataque Cerebral)

Accidente Cerebrovascular (Stroke) (Apoplejía, Infarto, Derrame o Ataque Cerebral) Visite www.paralisis.org, la página de internet de la Fundación Christopher y Dana Reeve. Accidente Cerebrovascular (Stroke) (Apoplejía, Infarto, Derrame o Ataque Cerebral) Se produce un accidente cerebrovascular

Más detalles

Especialista en Neuropsicología. Sanidad, Dietética y Nutrición

Especialista en Neuropsicología. Sanidad, Dietética y Nutrición Especialista en Neuropsicología Sanidad, Dietética y Nutrición Ficha Técnica Categoría Sanidad, Dietética y Nutrición Referencia 157334-1602 Precio 39.16 Euros Sinopsis Si quiere conocer los aspectos fundamentales

Más detalles

TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS. Oxcarbazepina, lacosamida, vigabatrina, topiramato o levetiracetam. 1. RESUMEN

TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS. Oxcarbazepina, lacosamida, vigabatrina, topiramato o levetiracetam. 1. RESUMEN TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Oxcarbazepina, lacosamida, vigabatrina, topiramato y levetiracetam 1. RESUMEN Título del reporte: Efectividad y seguridad de oxcarbazepina, lacosamida, vigabatrina, topiramato

Más detalles

DÍA DEL ICTUS de octubre Después del ictus, no bajes la guardia

DÍA DEL ICTUS de octubre Después del ictus, no bajes la guardia DÍA DEL ICTUS 2007 25 de octubre Después del ictus, no bajes la guardia La mayoría de los españoles que ha superado un ictus no tiene controlados factores de riesgo como el colesterol alto o la hipertensión

Más detalles

Trabajo original. Javier D. Triana (1), Gina P. Becerra (2)

Trabajo original. Javier D. Triana (1), Gina P. Becerra (2) Trabajo original Acta Neurológica Colombiana Tiempo puerta-tac antes y después de la implementación de una vía clínica para la atención de los pacientes que ingresan con diagnóstico de ACV isquémico hiperagudo

Más detalles

Las definiciones básicas (ACC/AHA)

Las definiciones básicas (ACC/AHA) Las definiciones básicas (ACC/AHA) Qué es la? Cuáles son sus modalidades y criterios de diagnóstico? Qué significa IC con fracción de eyección reducida o preservada? El American College of Cardiology y

Más detalles

Accidente cerebral vascular

Accidente cerebral vascular 2012 Accidente cerebral vascular EQUIPO 6 CASTAÑEDA MARTÍNEZ MARTÍN CRUZ GARCÍA DIANA GUADALUPE GUZMÁN CUBOS ANA ROCIBEL HERNÁNDEZ CALVA NORMA EDITH SERRANO CALDERÓN RODRIGO GRUPO 1268 El accidente cerebrovascular

Más detalles

Qué Mide? Arteriosclerosis Sistémica. Disminución n de calibre de las arterias de extremidades inferiores.

Qué Mide? Arteriosclerosis Sistémica. Disminución n de calibre de las arterias de extremidades inferiores. Indice Tobillo-Brazo Nieves Martell Claros Jefe de Sección. Unidad de HTA. Jefe de Servicio de Medicina Interna (en funciones). Hospital Clínico San Carlos. Madrid. Qué Mide? Disminución n de calibre de

Más detalles

Ictus: Fase aguda. Servei de Rehabilitació i medicina Física Unitat de Neurorehabilitació Dra. MJ Durà Mata

Ictus: Fase aguda. Servei de Rehabilitació i medicina Física Unitat de Neurorehabilitació Dra. MJ Durà Mata Ictus: Fase aguda. Servei de Rehabilitació i medicina Física Unitat de Neurorehabilitació Dra. MJ Durà Mata 24 de Novembre 2012 VIII Congrés de la Societat CatalanoBalear de Fisioteràpia ICTUS Definición:

Más detalles

Dr. McHenry is an orthopaedic surgeon with expertise in complex spine surgery and orthopaedic trauma surgery. He received his medical degree from the

Dr. McHenry is an orthopaedic surgeon with expertise in complex spine surgery and orthopaedic trauma surgery. He received his medical degree from the Dr. McHenry is an orthopaedic surgeon with expertise in complex spine surgery and orthopaedic trauma surgery. He received his medical degree from the New York University School of Medicine. He completed

Más detalles

Terapia. expert. course. antitrombótica. Basado en la 9ª edición de las Guías del ACCP. Con la colaboración de

Terapia. expert. course. antitrombótica. Basado en la 9ª edición de las Guías del ACCP. Con la colaboración de Con la colaboración de Terapia antitrombótica expert course Basado en la 9ª edición de las Guías del ACCP A M E R I C A N C O L L E G E O F C H E S T P H Y S I C I A N S www.expertcourse.es Terapia antitrombótica

Más detalles

Valoración y semiología de patologías del Adulto (1) EU Tania Vásquez S. Enfermería Medico-Quirúrgica

Valoración y semiología de patologías del Adulto (1) EU Tania Vásquez S. Enfermería Medico-Quirúrgica Valoración y semiología de patologías del Adulto (1) EU Tania Vásquez S. Enfermería Medico-Quirúrgica 1 2016 VALORACIÓN Valoración Es la recogida sistemática y continua, organización, validación y registro

Más detalles

Etiologia. La trombosis venosa se define como la presencia de un trombo o coágulo de sangre en una vena, sea cual sea su localización.

Etiologia. La trombosis venosa se define como la presencia de un trombo o coágulo de sangre en una vena, sea cual sea su localización. TROMBOSIS VENOSA Universidad Abierta Interamericana Facultad de Medicina Carrera Licenciatura en Enfermería Materia: Ciencias Biológicas IV Prof.: Alejandro Vázquez Alumno: Miranda Lino Etiologia La trombosis

Más detalles

Now that we have the choices, wich antiplatelet drug is prefered prior to PCI in the elective and in the ACS patient?

Now that we have the choices, wich antiplatelet drug is prefered prior to PCI in the elective and in the ACS patient? Now that we have the choices, wich antiplatelet drug is prefered prior to PCI in the elective and in the ACS patient? Dr Alejandro Martínez Sepúlveda Universidad Católica de Chile La inhibición plaquetaria

Más detalles

Neurorehabilitación posterior a Accidente Cerebro vascular Protocolo equipo movil rehabilitación y manejo ambultario

Neurorehabilitación posterior a Accidente Cerebro vascular Protocolo equipo movil rehabilitación y manejo ambultario Neurorehabilitación posterior a Accidente Cerebro vascular Protocolo equipo movil rehabilitación y manejo ambultario Dr. Raúl Burgos S. Medico Fisiatra Unidad Medicina física y rehabilitación HRLBO 1 1)

Más detalles

FIBRINOLISIS EN ACV MARÍA PAZO NÚÑEZ SERVICIO DE MEDICINA INTERNA HOSPITAL CLÍNICO UNIVERSITARIO

FIBRINOLISIS EN ACV MARÍA PAZO NÚÑEZ SERVICIO DE MEDICINA INTERNA HOSPITAL CLÍNICO UNIVERSITARIO FIBRINOLISIS EN ACV MARÍA PAZO NÚÑEZ SERVICIO DE MEDICINA INTERNA HOSPITAL CLÍNICO UNIVERSITARIO ACV. DEFINICION. TIPOS. ACV o ictus: Comienzo brusco de un déficit neurológico focal, no progresivo. Producida

Más detalles

CÓDIGO ICTUS: TRATAMIENTO TERCIARIO DEL ICTUS AGUDO

CÓDIGO ICTUS: TRATAMIENTO TERCIARIO DEL ICTUS AGUDO CÓDIGO ICTUS: TRATAMIENTO TERCIARIO DEL ICTUS AGUDO Arturo Renú Jornet, Sergio Amaro Delgado Unitat Funcional de Patologia Vascular Cerebral. Hospital Clínic. Barcelona Introducción El ictus es la patología

Más detalles

PAPEL DE LA RADIOLOGÍA EN LA PANCREATITIS AGUDA

PAPEL DE LA RADIOLOGÍA EN LA PANCREATITIS AGUDA PAPEL DE LA RADIOLOGÍA EN LA PANCREATITIS AGUDA DR. IGNACIO LÓPEZ BLASCO SERVICIO DE RADIODIAGNÓSTICO HOSPITAL DE SAGUNTO EVALUACIÓN RADIOLÓGICA PA leve: Las pruebas de imagen NO son necesarias para el

Más detalles

PROYECTO DOCENTE ASIGNATURA: "Anestesiología y Reanimación" Grupo: GRUPO UNICO(873819) Titulacion: LICENCIADO EN MEDICINA (Plan 2001) Curso:

PROYECTO DOCENTE ASIGNATURA: Anestesiología y Reanimación Grupo: GRUPO UNICO(873819) Titulacion: LICENCIADO EN MEDICINA (Plan 2001) Curso: PROYECTO DOCENTE ASIGNATURA: "Anestesiología y Reanimación" Grupo: GRUPO UNICO(873819) Titulacion: LICENCIADO EN MEDICINA (Plan 2001) Curso: 2011-2012 DATOS BÁSICOS DE LA ASIGNATURA/GRUPO Titulación: Año

Más detalles

Capítulo II: Aspectos clínicos y Organización de los servicios para la atención del dengue

Capítulo II: Aspectos clínicos y Organización de los servicios para la atención del dengue Capítulo II: Aspectos clínicos y Organización de los servicios para la atención del dengue Tema 3 : Organización de los servicios para la atención del dengue Contenido: La Organización de los servicios

Más detalles

Antagonistas de los receptores ARA II. Dra. Mirtha Pinal Borges

Antagonistas de los receptores ARA II. Dra. Mirtha Pinal Borges Antagonistas de los receptores ARA II Dra. Mirtha Pinal Borges Antagonistas de los receptores de Angiotensina II (ARA II) Existen 4 tipos de receptores AT (1 y 2 en el hombre y 3 y 4 en los animales) La

Más detalles

Dr. Cayetano E. Napolitano. N Hospital Militar Stgo.

Dr. Cayetano E. Napolitano. N Hospital Militar Stgo. Dr. Cayetano E. Napolitano. N Hospital Militar Stgo. TEMAS Relación Migraña- Epilepsia Características EEG Recomendación AAN Comparten síntomas y mecanismos fisiopatológicos. Hiperexcitación o Daño cortical

Más detalles

Utilidad del código de ACV en pacientes con accidente cerebrovascular agudo: comparación de dos períodos de tiempo

Utilidad del código de ACV en pacientes con accidente cerebrovascular agudo: comparación de dos períodos de tiempo Artículo original Utilidad del código de ACV en pacientes con accidente cerebrovascular agudo: comparación de dos períodos de tiempo Usefulness of Stroke Coding in patients suffering from acute ischemic

Más detalles

PROTOCOLO DE UTILIZACIÓN DE CITICOLINA (SOMAZINA )

PROTOCOLO DE UTILIZACIÓN DE CITICOLINA (SOMAZINA ) DATOS DEL PACIENTE Apellidos: Nombre: Diagnóstico: ; NHC: ; Edad: Peso: ; Inicio Síntomas: ; Escala NIHSS REQUISITOS PARA SU EMPLEO Paciente 18 años; ausencia de embarazo; Inicio síntomas 24 horas; escala

Más detalles

Actualización: Guías clínicas SCACEST

Actualización: Guías clínicas SCACEST Actualización: Guías clínicas SCACEST D R L U I S E D U A R D O E N R Í Q U E Z R O D R Í G U E Z R 2 C A R D I O L O G Í A Índice Definiciones y epidemiología. Diagnóstico inicial y atención prehospitalaria.

Más detalles

COORDINACIÓN Y ACTIVACIÓN ICTUS. Joaquín Borja

COORDINACIÓN Y ACTIVACIÓN ICTUS. Joaquín Borja COORDINACIÓN Y ACTIVACIÓN ICTUS Manejo del paciente ICTUS en el ámbito prehospitalario DOS VERTIENTES Coordinación del código ictus: Sospecha y detección telefónica de esta patología para prealerta de

Más detalles

Síndrome de Sjögren en pediatría: diagnóstico y manejo

Síndrome de Sjögren en pediatría: diagnóstico y manejo María del Pilar Gómez, Juan Pablo Rojas Síndrome de Sjögren en pediatría: diagnóstico y manejo R E P O R T E D E C A S O Síndrome de Sjögren en pediatría: diagnóstico y manejo Sjögren's syndrome in children:

Más detalles

Fisiología del evento ISQUEMIA / ANOXIA. Rodolfo A. Cabrales Vega MD Docente Programa de Medicina Universidad Tecnológica de Pereira

Fisiología del evento ISQUEMIA / ANOXIA. Rodolfo A. Cabrales Vega MD Docente Programa de Medicina Universidad Tecnológica de Pereira Fisiología del evento ISQUEMIA / ANOXIA Rodolfo A. Cabrales Vega MD Docente Programa de Medicina Universidad Tecnológica de Pereira Porque cualquier miembro suelto, ya esté recubierto por piel o por carne,

Más detalles

La afasia. Broca. infecciones en el cerebro y

La afasia. Broca. infecciones en el cerebro y Hoja de información del NIDCD La afasia a voz l DEPARTAMENTO DE SALUD Y SERVICIOS HUMANOS DE LOS EE.UU. INSTITUTOS NACIONALES DE SALUD INSTITUTO NACIONAL DE LA SORDERA Y OTROS TRASTORNOS DE LA COMUNICACIÓN

Más detalles

TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Deferasirox

TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Deferasirox TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Deferasirox 1. RESUMEN Título del reporte: Evaluación de efectividad y seguridad de deferasirox en Hemosiderosis Transfusional Información general de la tecnología: deferasirox

Más detalles

ACCIDENTE CEREBROVASCULAR. Bq. Daniela Salas

ACCIDENTE CEREBROVASCULAR. Bq. Daniela Salas ACCIDENTE CEREBROVASCULAR Bq. Daniela Salas Contenidos Definiciones Epidemiología Clasificación Fisiopatología Cuadro Clínico Manejo Prevención primaria Manejo agudo Prevención secundaria Rehabilitación

Más detalles

El ataque cerebral es una de las principales causas

El ataque cerebral es una de las principales causas Avances en el tratamiento del accidente cerebrovascular isquémico José Luis Manterola V., Violeta Díaz T. Unidad Vascular, Departamento de Neurología y Neurocirugía, HCUCh. SUMMARY Stroke is a devastating

Más detalles

2

2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 PAS 180 mmhg y/o PAD 110 mmhg EVALUACIÓN CLÍNICA Anamnesis Examen Físico Evaluación de fenómenos presores Fondo de Ojo ECG de 12 derivaciones IDENTIFICAR Emergencia Hipertensiva

Más detalles

Obstructivos o isquémicos:

Obstructivos o isquémicos: Daño cerebral Índice del tema Concepto de daño cerebral. Accidentes cerebrovasculares (ACV). Tipos. Sintomatología en función de la región dañada. Traumatismos craneoencefálicos (TCE). Definición. Grados

Más detalles

Guía de Práctica Clínica. Manejo Inicial y Profilaxis del Accidente Cerebrovascular Isquémico y Accidente Isquémico Transitorio en adultos.

Guía de Práctica Clínica. Manejo Inicial y Profilaxis del Accidente Cerebrovascular Isquémico y Accidente Isquémico Transitorio en adultos. Guía de Práctica Clínica Manejo Inicial y Profilaxis del Accidente Cerebrovascular Isquémico y Accidente Isquémico Transitorio en adultos. 2014 Equipo Técnico Interdisciplinario: Dr. Irigoyen, Juan Martin.

Más detalles

1.Francisco Javier Pastor Gallardo 2. Macarena Muñoz Sanz 3.Purificación Calero Esquivel 4.Antonia Escobar Escobar 5.Rosa María Hormeño Bermejo

1.Francisco Javier Pastor Gallardo 2. Macarena Muñoz Sanz 3.Purificación Calero Esquivel 4.Antonia Escobar Escobar 5.Rosa María Hormeño Bermejo 1.Francisco Javier Pastor Gallardo 2. Macarena Muñoz Sanz 3.Purificación Calero Esquivel 4.Antonia Escobar Escobar 5.Rosa María Hormeño Bermejo Revista Iberoamericana de Enfermería Comunitaria. 2013; 6(2):

Más detalles

INFARTO AGUDO DE MIOCARDIO NO COMPLICADO CONFIRMACION DIAGNOSTICA

INFARTO AGUDO DE MIOCARDIO NO COMPLICADO CONFIRMACION DIAGNOSTICA INFARTO AGUDO DE MIOCARDIO INFARTO AGUDO DE MIOCARDIO NO COMPLICADO ALGORITMO TERAPEUTICO (Algoritmo es un conjunto ordenado y finito de operaciones que permite la solución de un problema ) CONFIRMACION

Más detalles

Dra. Jaysi Pastrana Arias Oftalmología Especialista en Retina y Vítreo

Dra. Jaysi Pastrana Arias Oftalmología Especialista en Retina y Vítreo Dra. Jaysi Pastrana Arias Oftalmología Especialista en Retina y Vítreo Medicina Oftalmología Retina y Vítreo Universidad de Cartagena Universidad de Panamá Caja del Seguro Social Universidad Autónoma de

Más detalles

Derrame cerebral. En qué consiste un derrame cerebral

Derrame cerebral. En qué consiste un derrame cerebral Escanear para enlace móvil. Derrame cerebral Un derrame cerebral ocurre cuando el flujo sanguíneo hacia una parte del cerebro es interrumpido como resultado de la rotura o bloqueo de un vaso sanguíneo.

Más detalles

ENFERMEDAD CEREBRO VASCULAR. Dr. Mauricio García Linera Agosto, 2004

ENFERMEDAD CEREBRO VASCULAR. Dr. Mauricio García Linera Agosto, 2004 ENFERMEDAD CEREBRO VASCULAR Dr. Mauricio García Linera Agosto, 2004 E.C.V A nivel mundial la E.C.V es la 3 causa de muerte y la primera causa de invalidez. Evolución natural: La recurrencia es de 5 15%

Más detalles

PROTOCOLO DE DETERIORO COGNITIVO Y DEMENCIA

PROTOCOLO DE DETERIORO COGNITIVO Y DEMENCIA ÍNDICE 1) Objeto. 2 2) Profesionales implicados. 2 3) Población diana. 2 4) Desarrollo. 2 5) Diagnóstico. 3 6) Indicadores de evaluación. 5 7) Control de cambio de protocolo. 5 ELABORADO POR: REVISADO

Más detalles

Francisco Purroy García Hospital Universitari Arnau de Vilanova Lleida Joaquim Egea Navarro Facultat de Medicina UdL

Francisco Purroy García Hospital Universitari Arnau de Vilanova Lleida Joaquim Egea Navarro Facultat de Medicina UdL PREDICTUS - ACERCAMIENTO AL DIAGNÓSTICO Y PRONÓSTICO DE LA ISQUEMIA CEREBRAL TRANSITORIA Y DEL FENÓMENO DE TOLERANCIA ISQUÉMICA A TRAVÉS DE LA APLICACIÓN DE LA TECNOLOGÍA DE BIOLOGÍA DE SISTEMAS Francisco

Más detalles

INFARTO DE MIOCARDIO / DEPRESION DEL SEGMENTO ST Y ANGINA INESTABLE (NSTEMI).

INFARTO DE MIOCARDIO / DEPRESION DEL SEGMENTO ST Y ANGINA INESTABLE (NSTEMI). Título: INFARTO DE MIOCARDIO (IAM) Codificación CIE10 I22.9 infarto subsecuente del miocardio de parte no especificada Z03.4 observación por sospecha de infarto de miocardio I21 infarto de miocardio depresión

Más detalles

Fundamentos de la Ley 14818

Fundamentos de la Ley 14818 Fundamentos de la Ley 14818 La Organización Mundial de la Salud (WSO) designó el 29 de octubre como el Día Mundial del Accidente Cerebro-Vascular. En nuestro país, la Sociedad Neurológica Argentina declaró

Más detalles

Tratamiento específico del ACV agudo 2015:

Tratamiento específico del ACV agudo 2015: Tratamiento específico del ACV agudo 2015: Infarto cerebral Hemorragia intracerebral Proyecto ÑANDÚ Vigilancia Epidemiológica y evaluación de intervenciones en Enfermedad Cerebrovascular en la Provincia

Más detalles

Vivir Mejor la Tercera Edad

Vivir Mejor la Tercera Edad Instituto Nacional Sobre el Envejecimiento Vivir Mejor la Tercera Edad Ataque cerebral Luis e Inés estaban jugando naipes una noche cuando Luis le hizo una pregunta a Inés. Ella trató de contestarle, pero

Más detalles

Lic. Jürgen Freer B.

Lic. Jürgen Freer B. Lic. Jürgen Freer B. Distintos estudios han demostrado una relación entre la desestabilización del control fisiológico de la hemostasia y la incidencia de enfermedades cardiovasculares. Así la angina de

Más detalles