Ingeniería Técnica Agrícola, especialidad de Hortofruticultura y Jardinería. (800)_Ciencias del Medio Natural PROGRAMA DE ASIGNATURA

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "Ingeniería Técnica Agrícola, especialidad de Hortofruticultura y Jardinería. (800)_Ciencias del Medio Natural PROGRAMA DE ASIGNATURA"

Transcripción

1 hora :44:05 TITULACION Ingeniería Técnica Agrícola, especialidad de Hortofruticultura y Jardinería ASIGNATURA (800)Ciencias del Medio Natural CURSO ACADEMICO 2008/09 DESCRIPTORES Departamento Dep. de Ciencias Agrarias y del Medio Natural Area Zoologia Caracter Troncal Curso 2008 Semestre Anual Creditos 10,5 (7,5) teoria; (1) practicas; (2) laboratorio Creditos ECTS 9 Alumnos 35 Profesores Albuixech Moliner, José Francisco - Grupo A - 3,31 creditos Pendiente de asignacion - Grupo A -,68 creditos Vicedo Jover, Begonya - Grupo A - 8,51 creditos HORARIO DE CLASE Semestre Grupo Subgrupo Dia de la semana Horario 1 A TP1 Lunes 10:30-11:30 1 A TP1 Jueves 11:00-13:00 1 A TP1 Viernes 09:00-14:00 1 A LA1 Lunes 15:00-18:00 2 A TP1 Jueves 11:00-13:00 2 A TP1 Viernes 09:00-14:00 2 A LA1 Martes 15:00-18:00 2 A LA2 Martes 15:00-18:00 Grup: A LA1 Dilluns 15:00-18:00: Hi ha classe: 03/11, 10/11, 17/11. Grup: A LA1 Dimarts 15:00-18:00: Hi ha classe: 07/04, 05/05, 12/05. Grup: A TP1 Divendres 09:00-14:00: Hi ha classe: 03/04. Grup: A TP1 Dijous 11:00-13:00: Hi ha classe: 27/11, 04/12, 11/12, 18/12, 08/01, 15/01. Grup: A LA2 Dimarts 15:00-18:00: Hi ha classe: 07/04, 19/05, 26/05. Grup: A TP1 Divendres 09:00-14:00: Hi ha classe: 28/11. TUTORIAS Universitat Jaume I Pag. 1

2 Profesor/a Fechas Dia Horario Albuixech Moliner, José Francisco 24/09/ /02/2009 Martes 13:00-15:00 Miercoles 14:00-15:00 Jueves 12:00-15:00 09/02/ /09/2009 Lunes 12:00-14:00 Martes 14:00-15:00 Jueves 13:00-15:00 Viernes 14:00-15:00 Vicedo Jover, Begonya 24/09/ /02/2009 Lunes 09:30-11:00 09/02/ /09/2009 Lunes 09:30-11:00 EXAMENES Convocatoria Fecha 1ª ordinaria (jun.) 24/06/2009 2ª ordinaria 04/09/2009 JUSTIFICACION El profesorado de la asignatura estará disponible en su despacho en el horario de tutorías. Se recomienda el uso de esta posibilidad para la resolución de dudas referidas a las clases teóricas o a la parte práctica o para cualquier problema relacionado con la asignatura. Se ruega, dentro de lo posible, respeto a los horarios establecidos, con el fin de no entorpecer las tareas investigadoras del profesorado. En general, el profesorado contestará a las cuestiones que se le formulen a través del correo electrónico. El contenido de esta asignatura será la base para el correcto aprovechamiento de las asignaturas de cursos posteriores puesto que el estudiantado se introducirá en los diversos aspectos de la biología cuyo conocimiento será imprescindible para abordar las materias fundamentales de la titulación. Esta asignatura está readicionada con Edafología (806), Ciencias y Tecnología del Medio Ambiente (808), Jardinería (812), Fitotecnia (813), Protección de cultivos (814), Fisiología Vegetal (816), Paisajismo (820), Tecnología de la Producción Hortofrutícola (821), Citricultura (822) e Industrias Agroalimentarias (823). Los conceptos aprendidos en la asignatura serán de gran importancia para el desarrollo de la actividad profesional de los futuros ingenieros e ingenieras técnicos agrícolas. COMPETENCIAS Y RESULTADOS DE APRENDIZAJE En la siguiente tabla se muestran las competencias que el alumnado debe adquirir, y los resultados de aprendizaje asociados a las mismas. Competencia Resultado de aprendizaje Universitat Jaume I Pag. 2

3 Aprendizaje autónomo.(g) Comunicación oral y escrita en la lengua nativa.(g) Conocimiento de una lengua extranjera.(g) Razonamiento crítico.(g) Capacidad de gestión de la información.(g) Trabajo en equipo.(g) Habilidades en las relaciones interpersonales.(g) Descripción de los conceptos generales y básicos de la citología.(e) Comprensión de los conceptos generales y básicos de la histología, organografía, anatomía y taxonomía vegetal.(e) Realización y puesta en marcha de protocolos experimentales de forma segura y responsable.(e) G - Competencias genericas de la asignatura E - Competencias especificas de la asignatura CONTENIDOS Analizar y comprender textos científicos. Ser capaz de realizar una exposición adecuándose al auditorio. Ser capaz de redactar un informe claro y conciso. Analizar y comprender textos científicos en inglés. Ser capaz de sintetizar informes científicos y extraer Ser capaz de sintetizar informes cientifícos y extraer Trabajar en equipo aprendiendo a escuchar y debatir diferentes opiniones. Trabajar en equipo aprendiendo a escuchar y debatir diferentes opiniones. Entender y describir los conceptos generales y básicos de la citología, mediante el trabajo en grupo y la exposición en clase, colaborando, escuchando y respetando las distintas opiniones e ideas. Comprender y aprender los conceptos generales y básicos de la histología, organografía, anatomía y taxonomía vegetal. Realizar trabajos prácticos de laboratorio usando el método científico, asumir los hábitos adecuados de trabajo en el laboratorio, conocer, respetar y cumplir las normas de seguridad e higiene en el laboratorio. Bloque 1. CITOLOGÍA Tema 1. Introducción. Evolución divergente de los tipos celulares. Organización general de las células procariotas y eucariotas. Diferencias entre células animales y vegetales. Técnicas de estudio de las células Tema 2. Membrana y cubiertas celulares. Concepto y características generales. Constituyentes y organización de las membranas celulares. Funciones. Transporte a través de las membranas. Pared celular bacteriana y vegetal. Cubiertas de las células animales. Uniones entre células. Tema 3. Ribosomas y orgánulos citoplasmáticos. Estructura y función de los ribosomas. Estructura y función del retículo endoplasmático, Aparato de Golgi, lisosomas, glioxisomas y peroxisomas. Mitocondria y cloroplasto: estructura, composición química y función. Tema 4. Núcleo. Organización del material hereditario. Núcleo interfásico. Envoltura nuclear. La cromatina. Genoma de virus y bacterias. Bloque 2: HISTOLOGÍA y ORGANOGRAFÍA Tema 5. Tejidos meristemáticos. Concepto de tejido vegetal. Tejidos meristemáticos: concepto y características citológicas. División celular y tipos de tabicamiento. Meristemos primarios y secundarios. Meristemos apicales, laterales e intercalares. Tema 6. Tejidos parenquimáticos y mecánicos. Concepto de tejido adulto: características, origen y función; tipos de parénquima y localización en la planta. Tejidos mecánicos: concepto y función. Colénquima: estructura, localización y tipos. Esclerénquima: estructura, localización, fibras y esclereidas. Tema 7. Tejidos conductores. Universitat Jaume I Pag. 3

4 Introducción. Xilema: concepto y función; formación y tipos; elementos componentes del xilema. Floema: concepto y función; formación y tipos; elementos componentes del floema. Haces vasculares. Tema 8. Tejidos protectores y secretores. Tejidos aislantes o protectores. Tejido aislante primario: cutícula. Aparatos estomáticos. Pelos y emergencias. Tejido aislante secundario: súber o corcho. Tejido aislante interno: endodermis. Tema 9. La raiz, el tallo y la hoja. Morfología de la raíz. Desarrollo de las raíces laterales. Morfología externa del brote. Morfología y anatomía de la hoja típica de angiospermas. Histología y anatomía de la hoja en gimnospermas. Tema 10. La flor, el fruto y la semilla. Concepto y partes de la flor. Periantio: cáliz y corola. Androceo: estructura y tipos; desarrollo de los sacos polínicos; formación y estructura del grano de polen. Gineceo: estructura y tipos; formación del ovario; formación de los óvulos; formación del saco embrionario. Germinación del grano de polen y fecundación. El fruto: concepto. Origen y desarrollo. Histología de la pared del fruto. Tipos de dehiscencia. La semilla: concepto. Formación de la semilla. Partes de la semilla: cubiertas seminales, embrión, tejidos de reserva. Bloque 3. TAXONOMÍA Error al generar el codi PDF: 3 - ORA-31011: Fallo en el análisis de XML ORA-19202: Se ha producido un error en el procesamiento LPX-00234: namespace prefix "o" is not declared Error at line 1 de XML PRÁCTICAS DE BIOLOGÍA VEGETAL PRÁCTICA 1. Microscopía óptica: manejo del microscopio. Tinciones. PRÁCTICA 2. Observación de tejidos vegetales I. PRÁCTICA 3. Observación de tejidos vegetales II. Salidas de campo. El Barranc del Horts. El Desert de les Palmes. Bloque 4. NEMÁTODOS, ÁCAROS E INSECTOS DE INTERÉS AGRÍCOLA Anatomía, fisiología y estilos de vida de nemátodos, ácaros e insectos de interés agrícola. Tema 1. NEMÁTODOS - Encuadre taxonómico - Caracteres externos - Formas de vida - Funciones de nutrición - Locomoción y reproducción - Importancia ecológica - Nemátodos fitoparásitos. Síntomas de ataque y control. - Nemátodos de las raíces Tema 2. ÁCAROS - Posición sistemática - Estructura externa - Modos de vida - Alimentación. Órganos internos. - Reproducción y desarrollo - Tetraníquidos: caracteres generales y ejemplos - Eriófidos: caracteres generales y ejemplos - Fitoseidos: caracteres generales y ejemplos Tema 3. INSECTOS. GENERALIDADES - Éxito evolutivo - Organización corporal - Digestión, transporte y excreción - Órganos de los sentidos - Sistema nervioso. Cerebro y conductas. - Reproducción y desarrollo Universitat Jaume I Pag. 4

5 - Estilos de vida - Lucha biológica. Familias de interés y ejemplos. Bloque 5. ENTOMOLOGÍA AGRÍCOLA. ÓRDENES RELEVANTES EN EL SECTOR AGRARIO Tema 4. ENTOMOLOGÍA AGRÍCOLA ( I ) - Coleópteros. Características. Plagas en frutales y en hortícolas. - Hemípteros. Rasgos distintivos. Chinches de los cereales y chinches de huerta. - Homópteros. Generalidades. Pulgones. Cochinillas. Serpetas. Piojos. Moscas blancas. Tema 5. ENTOMOLOGÍA AGRÍCOLA ( II ) - Lepidópteros. Morfología funcional y ecología. Plagas habituales en frutales, hortalizas, cereales y coníferas. - Dípteros. Peculiaridades y funciones ambientales. Mosca de la fruta. Mosca del olivo. Mosca minadora de hortícolas. - Himenópteros. Descripción. Control de plagas y otros beneficios. Especies perjudiciales. PRÁCTICAS DE BIOLOGÍA ANIMAL Práctica I. Nemátodos del suelo. Práctica II. Insectos y ácaros plaga. Práctica III. Insectos de la flora arvense y ruderal. METODOLOGIA La metodología docente a emplear en la asignatura Ciencias del Medio Natural consistirá en clases teóricas, clases prácticas, salidas de campo, seminarios, enseñanza no presencial y tutorías en pequeños grupos. Las sesiones teóricas (19,42% del total de la asignatura) consistirán en la clase magistral por parte del profesor que usará la pizarra y el ordenador. Tendrán como base los manuales básicos y diversos libros especializados. El material necesario (soporte Power Point) se encuentra disponible en el Aula Virtual. Las sesiones prácticas (14,85%) consistirán en sesiones de laboratorio en las que se aprenderá el manejo del microscopio y se verán algunos contenidos estudiado en las sesiones teóricas. Los estudiantes realizaran una memoria de prácticas. En estas sesiones están incluidas dos salidas de campo en las que se realizará un estudio de visu de las especies vegetales autóctonas más importantes. También se incluye el diseño experimental y resolución de problemas planteados por la profesora. Los seminarios a realizar por los estudiantes (3,43 %) consistirán en exposiciones, llevadas a cabo por grupos de estudiantes, en las que se explicarán contenidos de la asignatura que no se han dado en las sesiones teóricas. Los alumnos realizarán un informe sobre estos seminarios. El trabajo de botánica (3,43%) consistirá en la realización de fichas botánicas de especies determinadas y la localización de la especie dentro del campus, haciendo un seguimiento de la especie a lo largo del curso para controlar su floración, salida de hojas, si es especie caduca, fructificación. El alumnado realizará un seguimiento fotográfico, para después hacer su ficha. Se alternará el trabajo de botánica con los seminarios en diferentes años, dependiendo de la carga de seminarios con otras asignaturas. La enseñanza no presencial (57,43%) consistirá en el trabajo independiente a realizar por el estudiantado, tanto para el estudio de los contenidos teóricos como para la preparación de los seminarios y las prácticas de laboratorio. Para ello el estudiantado deberá manejar diferentes fuentes bibliográficas. Las tutorías (4,86%) consistirán en reuniones entre profesor y pequeños grupos de estudiantes para orientarles en la preparación de los seminarios y las prácticas. MATERIALES Y BIBLIOGRAFIA BIBLIOGRAFÍA RECOMENDADA BÁSICA Universitat Jaume I Pag. 5

6 ALBERTS, B. Y COL. (1996) Biología Molecular de la célula. Ed. Omega. Barcelona. ALBERTS, B. Y COL. (1999) Introducción a la Biología Celular. Ed. Omega. Barcelona. BERKALOFF, A. Y COL. (1980) Biología y fisiología celular. Ed Omega. Barcelona. BONNIER, GASTON (1987) Claves para la determinación de plantas vasculares. Ed. Omega. Barcelona. CRONQUIST, A. (1984) Introducción a la Botánica. Cia. Ed. Continental. México. CURTIS, HELENA (2001) Biología. Ed. Médica Panamericana. ESAU, K. (1985) Anatomía Vegetal. Ed. Omega. Barcelona. GARCíA-LUIS, A. Y COL. (1988) Morfología vegetal. Ed. SP-UPV. Valencia. nº GARCÍA ROLLÁN, MARIANO (1981) Claves de la flora de España. Ed. Mundi-Prensa. Madrid. IZCO, JESÚS Y COL. (1997) Botánica. Ed. McGraw-Hill. Interamericana. IZCO, JESÚS Y COL. (2002) Botánica. Ed. McGraw-Hill. Interamericana. JENSEN, W.A. Y COL. (1988) Botánica. Ed. McGraw-Hill. México. LAGUNA LUMBRERAS, EMILIO (1998) Flora endémica rara o amenazada de la Comunidad Valenciana. Consellería de Medio Ambiente. Valencia. MULET PASCUAL, L. (1991) Estudio etnobotánico de la provincia de Castellón. Servicio de Publicaciones. Diputación de Castellón. POLUNIN, OLEG (1991) Guía de campo de las flores de Europa. Ed. Omega. Barcelona. POLUNIN, OLEG (1999) Árboles y arbustos de Europa. Ed. Omega. Barcelona. RAVEN, P.H. Y COL. (1991) Biología de las plantas. Ed. Reverté. Barcelona. SMADER, SILVIA (1993) Biology, Wm. C. Brown Publishers. Universitat Jaume I Pag. 6

7 SOLOMON BERG, MARTÍN (2001) Biología, Ed. McGraw-Hill. STRASBURGER Y COL. (1994) Tratado de Botánica. Ed. Omega. Barcelona. VILLE, C.A. Y COL. (1992) Biología. Ed. McGraw-Hill. Méjico. BELLO, A. Y COL. (1985) Los nemátodos de los cítricos. Ayuntamiento de Castellón. CARRERO, J.M. (1996) Lucha integrada contra las plagas agrícolas y forestales. Ed. Mundi Prensa. Madrid. CHINERY, M. (1997) Guía de campo de los insectos de España y Europa. Ed. Omega. Barcelona. DE LIÑÁN, C. (coord.) (1998) Entomología agroforestal. Ed. Agrotécnicas. Madrid. GARCÍA MARÍ, F. (1991) Ácaros de las plantas cultivadas y su control biológico. Ed. Pisa. Alicante. GARCÍA MARÍ, F. Y COL. (1999) Plagas agrícolas. Ed. Phytoma. Valencia. PLANES, S. I CARRERO, J. (1995) Plagas del campo. Ed. Mundi Prensa. Madrid. REGNAULT-ROGER, C. Y OTROS (COORD.) (2004). Biopesticidas de origen vegetal. Ed. Mundi Prensa. Madrid. PLANIFICACION DE ACTIVIDADES De acuerdo con los 9 creditos ECTS, la dedicacion requerida al alumnado es de 261 horas 30 min, que se distribuiran aproximadamente de la siguiente forma: Asistencia a seminarios (Seminaris):11 horas presenciales Preparación de seminarios (Seminaris):20 horas no presenciales Asistencia a clases lectivas teóricas (Teoria):45 horas presenciales Estudio personal (Treball independent):60 horas 30 min no presenciales Realización de otras pruebas de evaluación (Eixides de camp):10 horas presenciales Asistencia a seminarios (Seminari interdisciplinar):1 hora presenciales Realización de examen (Examen final):6 horas 30 min presenciales Preparación de examen (Examen final):50 horas no presenciales Preparación de trabajos (Lectura d'un llibre relacionat):5 horas no presenciales Asistencia a tutorías (Tutories grupals):8 horas 30 min presenciales Preparación de otras pruebas de evaluación (Carpeta de l'alumnat):10 horas no presenciales Preparación de otras pruebas de evaluación (Disseny experimental):10 horas no presenciales Asistencia clases lectivss prácticas: Lab. (Pràctiques de laboratori):24 horas presenciales Universitat Jaume I Pag. 7

8 SISTEMA DE EVALUACION Introduccion Evaluacion Se proponen 2 itinerarios diferentes de evaluacion. Actividad libre Examen de contenido Cuestiones - Realizar trabajos prácticos de laboratorio usando el método científico, asumir los hábitos adecuados de trabajo en el laboratorio, conocer, respetar y cumplir las normas de seguridad e higiene en el laboratorio. - Ser capaz de redactar un informe claro y conciso. - Ser capaz de sintetizar informes científicos y extraer - Analizar y comprender textos científicos en inglés. - Ser capaz de realizar una exposición adecuándose al auditorio. - Ser capaz de sintetizar informes científicos y extraer - Trabajar en equipo aprendiendo a escuchar y debatir diferentes opiniones. - Comprender y aprender los conceptos generales y básicos de la histología, organografía, anatomía y taxonomía vegetal. - Entender y describir los conceptos generales y básicos de la citología, mediante el trabajo en grupo y la exposición en clase, colaborando, escuchando y respetando las distintas opiniones e ideas. - Ser capaz de sintetizar informes científicos y extraer - Ser capaz de sintetizar informes científicos y extraer - Analizar y comprender textos científicos. - Entender y describir los conceptos generales y básicos de la citología, mediante el trabajo en grupo y la exposición en clase, colaborando, escuchando y respetando las distintas opiniones e ideas. - Ser capaz de sintetizar informes cientifícos y extraer - Comprender y aprender los conceptos generales y básicos de la histología, organografía, anatomía y taxonomía vegetal. - Entender y describir los conceptos generales y básicos de la citología, mediante el trabajo en grupo y la exposición en clase, colaborando, escuchando y respetando las distintas opiniones e ideas. - Entender y describir los conceptos generales y básicos de la citología, mediante el trabajo en grupo y la exposición en clase, colaborando, escuchando y respetando las distintas opiniones e ideas. A Biologia vegetal B Biologia animal 15% 10% 15% 20% 10% 0% 10% 0% 10% 10% 60% 50% 0% 10% Total acumulado 120% 100% Universitat Jaume I Pag. 8

9 Sistema de recuperacion y de superacion de cada prueba Itinerario A Examen únic que arreplega els continguts teòrics i pràctics de l'assignatura. Itinerario B Examen únic que arreplega els continguts teòrics i pràctics de l'assignatura. Universitat Jaume I Pag. 9

Facultad de Ciencias Biológicas

Facultad de Ciencias Biológicas Facultad de Ciencias Biológicas METODOLOGÍAS DE ENSEÑANZA- APRENDIZAJE EN BIOLOGÍA: MATERIALES, AULA, CAMPUS VIRTUAL Y PARTICIPACIÓN DE ALUMNOS Y ANTIGUOS ALUMNOS Adolfo Ávalos, Margarita Costa, Margarita

Más detalles

Facultad de Biología. Máster en Biología Marina: Biodiversidad y Conservación

Facultad de Biología. Máster en Biología Marina: Biodiversidad y Conservación Facultad de Biología Máster en Biología Marina: Biodiversidad y Conservación GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Evaluación del Impacto Ambiental en el Medio Marino Curso Académico 2013/2014 Fecha: Mayo 2013

Más detalles

PROFESSORAT - RESPONSABLE (teoría y prácticas): Dra. Ana Alemany Ferrá; tel. 971 17 31 55, correo electrónico: analem@uib.es

PROFESSORAT - RESPONSABLE (teoría y prácticas): Dra. Ana Alemany Ferrá; tel. 971 17 31 55, correo electrónico: analem@uib.es ANY ACADÈMIC 2011-2012 15 de Juliol de 2011 1376 ZOOLOGIA AGRÍCOLA I FORESTAL (4,5 crèdits) Aquesta assignatura s impartirà en el sistema de crèdits ECTS adaptada a les directrius de l Espai Europeu d

Más detalles

Marketing de Servicios

Marketing de Servicios Marketing de Servicios Grado en Administración y Dirección de Empresas y Grado en Economía y Negocios Internacionales Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/2016 Cuarto Curso Primer Cuatrimestre GUÍA

Más detalles

GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA

GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA Página 1 de 5 DESCRIPCIÓN DE LA Grado/Máster en: Centro: Asignatura: Código: Tipo: Materia: Módulo: Experimentalidad: Idioma en el que se imparte: Curso: Semestre: Nº Créditos Nº Horas de dedicación del

Más detalles

I. INTRODUCCIÓN. A/LINKS.

I. INTRODUCCIÓN. A/LINKS. I. INTRODUCCIÓN. N. II. OBJETIVOS. III. CONTENIDOS: CONCEPTOS PROCEDIMIENTOS ACTITUDES I. ACTIVIDADES. II. METODOLOGÍA. III. CRITERIOS DE EVALUACIÓN. IV. BIBLIOGRAFÍA/LINKS. A/LINKS. La programación que

Más detalles

ESCUELA UNIVERSITARIA DE EMPRESAS Y TURISMO. Grado en TURISMO

ESCUELA UNIVERSITARIA DE EMPRESAS Y TURISMO. Grado en TURISMO ESCUELA UNIVERSITARIA DE EMPRESAS Y TURISMO Grado en TURISMO GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: DIRECCIÓN DE EMPRESAS TURÍSTICAS Curso Académico 2012-2013 Fecha:10/05/2012 Asignatura: DIRECCIÓN EMPRESAS TURÍSTICAS

Más detalles

Facultad de Educación

Facultad de Educación FACULTAD / Facultad de Educación Máster Universitario en Formación del Profesorado de Educación Secundaria Obligatoria y Bachillerato, Formación Profesional y Enseñanza de Idiomas por las universidades

Más detalles

SEGURIDAD EN SISTEMAS INFORMÁTICOS

SEGURIDAD EN SISTEMAS INFORMÁTICOS SEGURIDAD EN SISTEMAS INFORMÁTICOS 1.- Datos de la Asignatura Código 101155 Plan 2011 ECTS 6 Carácter OBLIGATORIA Curso único Periodicidad SEMESTRAL Área Departamento Lenguajes y Sistemas Informáticos

Más detalles

ESCUELA UNIVERSITARIA DE MAGISTERIO DE LA IGLESIA SAGRADO CORAZÓN

ESCUELA UNIVERSITARIA DE MAGISTERIO DE LA IGLESIA SAGRADO CORAZÓN ESCUELA UNIVERSITARIA DE MAGISTERIO DE LA IGLESIA SAGRADO CORAZÓN C u r s o 2 0 1 0-2 0 1 1 DATOS DE LA ASIGNATURA Titulación: MAESTRO EDUCACIÓN INFANTIL Código: 1403 Asignatura: Higiene y Salud Carácter:

Más detalles

Grado en Economía y Negocios Internacionales Universidad de Alcalá Curso Académico 2014/2015 Tercer Curso Segundo Cuatrimestre

Grado en Economía y Negocios Internacionales Universidad de Alcalá Curso Académico 2014/2015 Tercer Curso Segundo Cuatrimestre MARKETING INTERNACIONAL Grado en Economía y Negocios Internacionales Universidad de Alcalá Curso Académico 2014/2015 Tercer Curso Segundo Cuatrimestre GUÍA DOCENTE Nombre de la asignatura: Marketing Internacional

Más detalles

Guía Docente 2014/2015

Guía Docente 2014/2015 Guía Docente 2014/2015 Dirección de Recursos Humanos Human Resources Management Máster Universitario en Dirección de Empresas (MBA) Modalidad de enseñanza presencial Índice Dirección de Recursos Humanos......3

Más detalles

GRADO : ADMINISTRACIÓN Y DIRECCIÓN DE EMPRESAS ASIGNATURA: DIRECCIÓN COMERCIAL

GRADO : ADMINISTRACIÓN Y DIRECCIÓN DE EMPRESAS ASIGNATURA: DIRECCIÓN COMERCIAL GUIA DOCENTE Curso Académico 2011/2012 GRADO : ADMINISTRACIÓN Y DIRECCIÓN DE EMPRESAS ASIGNATURA: DIRECCIÓN COMERCIAL FICHA DESCRIPTIVA DE LA ASIGNATURA Módulo Materia Dirección e Investigación comercial

Más detalles

ESC. DE BACHILLERES DIURNA RICARDO FLORES MAGON

ESC. DE BACHILLERES DIURNA RICARDO FLORES MAGON ESC. DE BACHILLERES DIURNA RICARDO FLORES MAGON ASIGNATURA Botánica DOCENTES Biól. Carmen Sol de la Peña Cruz GUÍA TEMÁTICA SEMESTRE V PERIODO Agosto 2013 - Enero 2014 HORAS/ SEMANA 3 Hrs. BLOQUE I Introducción

Más detalles

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Atención al Cliente y Calidad de Servicio

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Atención al Cliente y Calidad de Servicio Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA Programa de la Asignatura: Atención al Cliente y Calidad de Servicio Curso 2014/2015 1. PRINCIPALES HABILIDADES Y COMPETENCIAS QUE DESARROLLA LA MATERIA

Más detalles

GUÍA DOCENTE. Curso 2011-2012

GUÍA DOCENTE. Curso 2011-2012 1. DESCRIPCIÓN DE LA ASIGNATURA Grado: Biotecnología Doble Grado: Asignatura: Técnicas y Análisis Instrumental Módulo: Métodos Instrumentales de Análisis y Biología Molecular de Sistemas Sistemas Físicos,

Más detalles

(Auditoría y Certificación de Sistemas Informáticos)

(Auditoría y Certificación de Sistemas Informáticos) (Auditoría y Certificación de Sistemas Informáticos) Guía de Aprendizaje Información al estudiante 1. Datos Descriptivos Titulación Módulo Materia Asignatura Master Oficial Universitario en Ingeniería

Más detalles

Universitat de les Illes Balears Guía docente

Universitat de les Illes Balears Guía docente 8, 2S, GEAM Identificación de la asignatura Créditos 2.4 presenciales (60 horas) 3.6 no presenciales (90 horas) 6 totales (150 horas). 8, 2S, GEAM(Campus Extens) Período de impartición Segundo semestre

Más detalles

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Aprovechamiento de Oportunidades Empresariales

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Aprovechamiento de Oportunidades Empresariales Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA Programa de la Asignatura: Aprovechamiento de Oportunidades Empresariales Curso 2014/2015 1. PRINCIPALES HABILIDADES Y COMPETENCIAS QUE DESARROLLA LA MATERIA

Más detalles

Modelo de Guía Docente. Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas

Modelo de Guía Docente. Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas Modelo de Guía Docente Escuela de Ciencias Empresariales Grado en Contabilidad y Finanzas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Política Financiera Curso Académico 2012/2013 Fecha: 23/04/2012 1. Datos Descriptivos

Más detalles

Guía docente de la asignatura

Guía docente de la asignatura Guía docente de la asignatura Asignatura Materia Módulo Titulación INCENDIOS FORESTALES SELVICULTURA, INVENTARIO Y APROVECHAMIENTOS OPTATIVIDAD GRADO EN ING. FORESTAL: INDUSTRIAS FORESTALES Plan 462 Código

Más detalles

Ingeniería Técnica Agrícola, especialidad de Hortofruticultura y Jardinería. (804)_Fundamentos Químicos de la Ingeniería PROGRAMA DE ASIGNATURA

Ingeniería Técnica Agrícola, especialidad de Hortofruticultura y Jardinería. (804)_Fundamentos Químicos de la Ingeniería PROGRAMA DE ASIGNATURA hora 11-02-2016 18:16:54 TITULACION Ingeniería Técnica Agrícola, especialidad de Hortofruticultura y Jardinería ASIGNATURA (804)Fundamentos Químicos de la Ingeniería DESCRIPTORES Departamento Dep. de Química

Más detalles

PROGRAMA DE LA ASIGNATURA. Curso académico 2012-2013

PROGRAMA DE LA ASIGNATURA. Curso académico 2012-2013 PROGRAMA DE LA ASIGNATURA Curso académico 2012-2013 IDENTIFICACIÓN Y CARACTERÍSTICAS DE LA ASIGNATURA Código 500039 Créditos ECTS 6 Denominación Mercados Financieros y de Productos Derivados Titulación/es

Más detalles

INTRODUCCIÓN A LA COMUNICACIÓN CIENTÍFICA, PROFESIONAL, INTERPERSONAL GRADO EN TRABAJO SOCIAL

INTRODUCCIÓN A LA COMUNICACIÓN CIENTÍFICA, PROFESIONAL, INTERPERSONAL GRADO EN TRABAJO SOCIAL INTRODUCCIÓN A LA COMUNICACIÓN CIENTÍFICA, PROFESIONAL, INTERPERSONAL GRADO EN TRABAJO SOCIAL GUÍA DOCENTE I DATOS BÁSICOS DE LA ASIGNATURA Denominación: Introducción a la Comunicación Científica, Profesional,

Más detalles

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas Escuela de Ciencias Empresariales Grado en Contabilidad y Finanzas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: RÉGIMEN FISCAL DE LA EMPRESA Curso Académico 2012/2013 Fecha: Abril 2012 1. Datos Descriptivos de la Asignatura

Más detalles

UNIVERSIDAD MICHOACANA DE SAN NICOLÁS DE HIDALGO FACULTAD DE BIOLOGÍA

UNIVERSIDAD MICHOACANA DE SAN NICOLÁS DE HIDALGO FACULTAD DE BIOLOGÍA UNIVERSIDAD MICHOACANA DE SAN NICOLÁS DE HIDALGO FACULTAD DE BIOLOGÍA NOMBRE DELCURSO: ANATOMIA COMPARADA DE INVERTEBRADOS OPTATIVA GENERAL ÁREA ACADÉMICA: EVOLUCIÓN CARGA HORARIA: 6 horas (3 de teoría

Más detalles

Dpto. de Ciencias Agrarias y del Medio Natural Área: Fisiología Vegetal MASTER EN BIOLOGÍA MOLECULAR, CELULAR Y GENÉTICA

Dpto. de Ciencias Agrarias y del Medio Natural Área: Fisiología Vegetal MASTER EN BIOLOGÍA MOLECULAR, CELULAR Y GENÉTICA Dpto. de Ciencias Agrarias y del Medio Natural Área: Fisiología Vegetal LICENCIATURA EN QUÍMICAS MASTER EN BIOLOGÍA MOLECULAR, CELULAR Y GENÉTICA PROGRAMA DE LAS ASIGNATURAS TÉCNICAS DE BIOLOGÍA MOLECULAR

Más detalles

Escuela Técnica Superior de Ingeniería Informática

Escuela Técnica Superior de Ingeniería Informática Escuela Técnica Superior de Ingeniería Informática Máster en Ingeniería Informática aplicada a la Industria, a la Ingeniería del Software y a los Sistemas y Tecnologías de la Información GUÍA DOCENTE DE

Más detalles

DIDÁCTICA DE LAS CIENCIAS II: BIOLOGÍA Y GEOLOGÍA

DIDÁCTICA DE LAS CIENCIAS II: BIOLOGÍA Y GEOLOGÍA DIDÁCTICA DE LAS CIENCIAS II: BIOLOGÍA Y GEOLOGÍA Máster en Formación del Profesorado Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/2016 2º Cuatrimestre GUÍA DOCENTE Nombre de la asignatura: Didáctica de

Más detalles

Guía docente de la asignatura

Guía docente de la asignatura Guía docente de la asignatura Asignatura Materia Módulo Titulación Marketing Electrónico Distribución Distribución Turística y Gestión de Alojamientos Grado en Turismo Plan 453 Código 42807 Periodo de

Más detalles

Máster Universitario en Formación del Profesorado de Educación Secundaria Obligatoria y Bachillerato, Formación Profesional y Enseñanza de Idiomas

Máster Universitario en Formación del Profesorado de Educación Secundaria Obligatoria y Bachillerato, Formación Profesional y Enseñanza de Idiomas Máster Universitario en Formación del Profesorado de Educación Secundaria Obligatoria y Bachillerato, Formación Profesional y Enseñanza de Idiomas CÓDIGO ASIGNATURA ORIENTACIÓN PROFESIONAL Asignatura:

Más detalles

GRADO: FINANZAS Y CONTABILIDAD ASIGNATURA: AUDITORÍA CONTABLE

GRADO: FINANZAS Y CONTABILIDAD ASIGNATURA: AUDITORÍA CONTABLE GUIA DOCENTE Curso Académico 2012/2013 GRADO: FINANZAS Y CONTABILIDAD ASIGNATURA: AUDITORÍA CONTABLE FICHA DESCRIPTIVA DE LA ASIGNATURA Módulo Materia Créditos Ubicación Carácter de la asignatura Descripción

Más detalles

Grado en Biología Universidad de Alcalá Curso Académico 2015-16 2º Cuatrimestre

Grado en Biología Universidad de Alcalá Curso Académico 2015-16 2º Cuatrimestre ASIGNATURA Biología Celular avanzada. Teoría y problemas Grado en Biología Universidad de Alcalá Curso Académico 2015-16 2º Cuatrimestre GUÍA DOCENTE Nombre de la asignatura: Biología Celular avanzada.

Más detalles

BACHILLERATO A DISTANCIA. Biología 2º Bachillerato

BACHILLERATO A DISTANCIA. Biología 2º Bachillerato BACHILLERATO A DISTANCIA GUIA DIDÁCTICA Biología 2º Bachillerato Z2B IES Francisco Giner de los Ríos CURSO 2014-2015 BACHILLERATO A DISTANCIA 2º Bachillerato: Biología Índice 1. Presentación 2. Horario

Más detalles

Fichas de Asignaturas. Cuarto curso. Grado en. Ingeniería Mecánica. Escuela Técnica Superior de Ingeniería Industrial.

Fichas de Asignaturas. Cuarto curso. Grado en. Ingeniería Mecánica. Escuela Técnica Superior de Ingeniería Industrial. Fichas de Asignaturas. Cuarto curso Grado en Ingeniería Mecánica Escuela Técnica Superior de Ingeniería Industrial Guías Académicas 2015-2016 OFICINA TÉCNICA Código 106529 Plan 2010 ECTS 6 Carácter Obligatoria

Más detalles

POLÍTICAS ECONÓMICAS PÚBLICAS (ADE)

POLÍTICAS ECONÓMICAS PÚBLICAS (ADE) ASIGNATURA DE GRADO: POLÍTICAS ECONÓMICAS PÚBLICAS (ADE) Curso 2015/2016 (Código:65023101) 1.PRESENTACIÓN DE LA ASIGNATURA Esta asignatura pretende exponer y clarificar la complejidad de los problemas

Más detalles

PROCEDIMIENTO DE COORDINACIÓN DE LA DOCENCIA PLAN DOCENTE DE LA ASIGNATURA. Curso académico 2014-2015

PROCEDIMIENTO DE COORDINACIÓN DE LA DOCENCIA PLAN DOCENTE DE LA ASIGNATURA. Curso académico 2014-2015 PLAN DOCENTE DE LA ASIGNATURA Curso académico 2014-2015 IDENTIFICACIÓN Y CARACTERÍSTICAS DE LA ASIGNATURA Código Créditos ECTS 6 Denominación TEORÍA DEL COMERCIO INTERNACIONAL Titulación/es - Grado en

Más detalles

UNIVERSIDAD CATÓLICA LOS ÁNGELES DE CHIMBOTE

UNIVERSIDAD CATÓLICA LOS ÁNGELES DE CHIMBOTE UNIVERSIDAD CATÓLICA LOS ÁNGELES DE CHIMBOTE FACULTAD DE INGENIERÍA ESCUELA PROFESIONAL DE INGENIERÍA DE SISTEMAS SÍLABO/PLAN DE APRENDIZAJE GESTION Y AUDITORÍA DE TIC A. SILABO 1. Información General

Más detalles

Modelo de Guía Docente. Facultad de Física. Máster en Energías Renovables

Modelo de Guía Docente. Facultad de Física. Máster en Energías Renovables Modelo de Guía Docente Facultad de Física Máster en Energías Renovables GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Energía y Medio Ambiente Curso Académico 2012/2013 Fecha: Mayo 2012 V2. Aprobada en Consejo de Gobierno

Más detalles

Guía docente de la asignatura Aplicaciones del SIG en ingeniería civil, ordenación del territorio y medio ambiente

Guía docente de la asignatura Aplicaciones del SIG en ingeniería civil, ordenación del territorio y medio ambiente Escuela de Ingeniería de Caminos, Canales y Puertos y de Ingeniería de Minas UPCT Guía docente de la asignatura Aplicaciones del SIG en ingeniería civil, ordenación del territorio y medio ambiente Titulación:

Más detalles

I. INTRODUCCIÓN. A/LINKS.

I. INTRODUCCIÓN. A/LINKS. I. INTRODUCCIÓN. N. II. OBJETIVOS. III. CONTENIDOS: CONCEPTOS PROCEDIMIENTOS ACTITUDES I. ACTIVIDADES. II. METODOLOGÍA. III. CRITERIOS DE EVALUACIÓN. IV. BIBLIOGRAFÍA/LINKS. A/LINKS. La programación que

Más detalles

Guía docente de la asignatura: Seminarios de Investigación Turística

Guía docente de la asignatura: Seminarios de Investigación Turística Guía docente de la asignatura: Seminarios de Investigación Turística Titulación: Máster en Gestión y Dirección de Empresas e Instituciones Turísticas Curso: 2013-2014 Guía Docente 1. Datos de la asignatura

Más detalles

Julio 2012 Silvia Flores Benítez Segunda versión. 2. PRE-REQUISITOS: Es necesario contar con conocimientos de biología general.

Julio 2012 Silvia Flores Benítez Segunda versión. 2. PRE-REQUISITOS: Es necesario contar con conocimientos de biología general. FORMATO 1. ASIGNATURA Nombre de la asignatura: MCBA-0107-ITEL Biología Celular Línea de investigación o trabajo: Biotecnología Agropecuaria Horas teóricas - Horas prácticas - Horas trabajo adicional -

Más detalles

TÉCNICAS DE SIMULACIÓN

TÉCNICAS DE SIMULACIÓN ASIGNATURA DE MÁSTER: TÉCNICAS DE SIMULACIÓN Curso 2015/2016 (Código:22201221) 1.PRESENTACIÓN La simulación es una de las técnicas más utilizadas en Metodología de las Ciencias del Comportamiento, y un

Más detalles

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas Escuela de Ciencias Empresariales Grado en Contabilidad y Finanzas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Fundamentos de Contabilidad Financiera Curso Académico 2012/2013 Fecha: 23 de abril de 2012 1. Datos Descriptivos

Más detalles

GUÍA DOCENTE. Nombre del Módulo o Materia al que pertenece la asignatura. PRÁCTICAS EXTERNAS. Expresión Gráfica, Proyectos y Urbanismo

GUÍA DOCENTE. Nombre del Módulo o Materia al que pertenece la asignatura. PRÁCTICAS EXTERNAS. Expresión Gráfica, Proyectos y Urbanismo Curso 2015-2016 GUÍA DOCENTE TITULACIÓN: MASTER UNIVERSITARIO EN DISEÑO DE PRODUCTO CURSO 2015-2016 PRÁCTICAS EXTERNAS Nombre del Módulo o Materia al que pertenece la asignatura. PRÁCTICAS EXTERNAS ECTS

Más detalles

ARQUITECTURA DE COMPUTADORES

ARQUITECTURA DE COMPUTADORES ARQUITECTURA DE COMPUTADORES 1.- Datos de la Asignatura Código 101156 Plan ECTS 6 Carácter OBLIGATORIO Curso Periodicidad ANUAL Área Departamento INGENIERÍA DE SISTEMAS Y AUTOMÁTICA INFORMATICA Y AUTOMATICA

Más detalles

Grado en CIENCIAS AMBIENTALES. Curso 2014/15 GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA DATOS DE LA ASIGNATURA PLANIFICACIÓN ESTRATÉGICA DE LA SOSTENIBILIDAD

Grado en CIENCIAS AMBIENTALES. Curso 2014/15 GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA DATOS DE LA ASIGNATURA PLANIFICACIÓN ESTRATÉGICA DE LA SOSTENIBILIDAD Asignatura: GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA DATOS DE LA ASIGNATURA PLANIFICACIÓN ESTRATÉGICA DE LA SOSTENIBILIDAD Códigos: Módulo: Optativa Materia: Materias complementarias Curso: 4º Cuatrimestre: 1 Créditos

Más detalles

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Márketing Estratégico

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Márketing Estratégico Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA Márketing Estratégico 1. PRINCIPALES HABILIDADES Y COMPETENCIAS QUE DESARROLLA LA MATERIA Las competencias genéricas que se desarrollan en esta asignatura

Más detalles

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas Escuela de Ciencias Empresariales Grado en Contabilidad y Finanzas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: ESTADÍSTICA I Curso Académico 01/01 Fecha:9-05-01 1. Datos Descriptivos de la Asignatura Código: 1691101

Más detalles

NOMBRE DE LA ASIGNATURA TRABAJO FIN DE MASTER PROFESIONAL Guía de Aprendizaje Información al estudiante

NOMBRE DE LA ASIGNATURA TRABAJO FIN DE MASTER PROFESIONAL Guía de Aprendizaje Información al estudiante 1. Datos Descriptivos NOMBRE DE LA ASIGNATURA TRABAJO FIN DE MASTER PROFESIONAL Guía de Aprendizaje Información al estudiante Ejercicio original a realizar individualmente y presentar y defender ante un

Más detalles

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Marketing Logístico

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Programa de la Asignatura: Marketing Logístico Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA Programa de la Asignatura: Marketing Logístico Curso 2014/2015 1. PRINCIPALES HABILIDADES Y COMPETENCIAS QUE DESARROLLA LA MATERIA Las competencias genéricas

Más detalles

Guía Docente Curso 2009-2010

Guía Docente Curso 2009-2010 ESCUELA POLITECNICA SUPERIOR Guía Docente Curso 2009-2010 Titulación Ingeniería Técnica Agrícola (Hort. y Jard.) DATOS DE LA ASIGNATURA * * Asignatura en experiencia piloto de implantación del sistema

Más detalles

Facultad de Educación. Máster en Intervención Psicopedagógica en Contextos de. Educación Formal y No Formal

Facultad de Educación. Máster en Intervención Psicopedagógica en Contextos de. Educación Formal y No Formal Máster en Intervención Psicopedagógica en Contextos de Educación Formal y No Formal Asignatura: Métodos y Líneas de Investigación en Educación Facultad de Educación Máster en Intervención Psicopedagógica

Más detalles

EXPERTO UNIVERSITARIO EN ENTOMOLOGÍA APLICADA

EXPERTO UNIVERSITARIO EN ENTOMOLOGÍA APLICADA Universidad Nacional de Educación a Distancia EXPERTO UNIVERSITARIO EN ENTOMOLOGÍA APLICADA 2ª edición PRESENTACIÓN Y OBJETIVOS El objetivo de este curso es mostrar una visión general del mundo de los

Más detalles

3. COMPETENCIAS 3.1. COMPETENCIAS TRANSVERSALES/GENÉRICAS: Con la especialidad de educación física e infantil principalmente.

3. COMPETENCIAS 3.1. COMPETENCIAS TRANSVERSALES/GENÉRICAS: Con la especialidad de educación física e infantil principalmente. FICHA DE ASIGNATURAS DE COMUNICACIÒN Y LENGUAJE CORPORAL PARA GUÍA DOCENTE EXPERIENCIA PILOTO DE CRÉDITOS EUROPEOS. UNIVERSIDADES ANDALUZAS DATOS BÁSICOS DE LA ASIGNATURA NOMBRE: COMUNICACIÒN Y LENGUAJE

Más detalles

(Fundamentos de la Gobernanza y la Gestión de Seguridad de la TI. Certificación ISO 27000)

(Fundamentos de la Gobernanza y la Gestión de Seguridad de la TI. Certificación ISO 27000) (Fundamentos de la Gobernanza y la Gestión de Seguridad de la TI. Certificación ISO 27000) Guía de Aprendizaje Información al estudiante 1. Datos Descriptivos Titulación Módulo Materia Asignatura Carácter

Más detalles

Facultad de Derecho MÁSTER EN PREVENCIÓN DE RIESGOS LABORALES

Facultad de Derecho MÁSTER EN PREVENCIÓN DE RIESGOS LABORALES Facultad de Derecho MÁSTER EN PREVENCIÓN DE RIESGOS LABORALES GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: ESPECIALIDAD ERGONOMÍA Y PSICOSOCIOLOGÍA APLICADA I y II Curso Académico 2013-2014 Fecha: 01/06/2013 1 1. Datos

Más detalles

GUÍA DOCENTE. Curso 2012-2013. Doble Grado: Calidad en procesos biotecnológicos. Biología Molecular e Ingeniería Química Año académico: 2012-13

GUÍA DOCENTE. Curso 2012-2013. Doble Grado: Calidad en procesos biotecnológicos. Biología Molecular e Ingeniería Química Año académico: 2012-13 1. DESCRIPCIÓN DE LA ASIGNATURA Grado: Biotecnología Doble Grado: Asignatura: Calidad en procesos biotecnológicos Módulo: 10. OPTATIVIDAD Departamento: Biología Molecular e Ingeniería Química Año académico:

Más detalles

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas Escuela de Ciencias Empresariales Grado en Contabilidad y Finanzas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: GESTIÓN DE RIESGOS FINANCIEROS Curso Académico 2012/2013 Fecha: 12/04/2012 1. Datos Descriptivos de la

Más detalles

Fundamentos de la Gobernanza y la Gestión de Servicios de Tecnologías de la Información

Fundamentos de la Gobernanza y la Gestión de Servicios de Tecnologías de la Información Fundamentos de la Gobernanza y la Gestión de Servicios de Tecnologías de la Información (Preparación de la Certificación ISO 20000 Foundations) Guía de Aprendizaje Información al estudiante 1. Datos Descriptivos

Más detalles

Facultad de Derecho. Grado en Derecho

Facultad de Derecho. Grado en Derecho Grado en Derecho Facultad de Derecho Grado en Derecho GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Comunicación y recursos para juristas Curso Académico 2012/2013 1. Datos Descriptivos de la Asignatura Asignatura: Código:

Más detalles

Máster Universitario en Abogacía

Máster Universitario en Abogacía Facultad de Derecho Colegio de Abogados de Santa Cruz de Tenerife Máster Universitario en Abogacía GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Técnicas profesionales y herramientas informáticas Curso Académico 2014/2015

Más detalles

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas Escuela de Ciencias Empresariales Grado en Contabilidad y Finanzas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Comunicación y Técnicas de Expresión en Español Curso Académico 2012/2013 1. Datos Descriptivos de la Asignatura

Más detalles

COMPORTAMIENTO ORGANIZATIVO Y RECURSOS HUMANOS

COMPORTAMIENTO ORGANIZATIVO Y RECURSOS HUMANOS ASIGNATURA DE GRADO: COMPORTAMIENTO ORGANIZATIVO Y RECURSOS HUMANOS Curso 2015/2016 (Código:65033051) 1.PRESENTACIÓN DE LA ASIGNATURA La asignatura Comportamiento Organizativo y Recursos Humanos, forma

Más detalles

Máster Universitario en Dirección de Empresas. MBA. Programa de la Asignatura Contabilidad financiera

Máster Universitario en Dirección de Empresas. MBA. Programa de la Asignatura Contabilidad financiera Máster Universitario en Dirección de Empresas. MBA Programa de la Asignatura Curso 2014-2015 1. PRINCIPALES HABILIDADES Y COMPETENCIAS QUE DESARROLLA LA MATERIA Las competencias genéricas que se desarrollan

Más detalles

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Modelos de Negocios en Finanzas

Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA. Modelos de Negocios en Finanzas Máster Universitario en Dirección de Empresas MBA Modelos de Negocios en Finanzas Curso 2014/2015 1. PRINCIPALES HABILIDADES Y COMPETENCIAS QUE DESARROLLA LA MATERIA Las competencias genéricas que se desarrollan

Más detalles

PROGRAMACIÓN III (Curso de Adaptación)

PROGRAMACIÓN III (Curso de Adaptación) PROGRAMACIÓN III (Curso de Adaptación) 1.- Datos de la Asignatura Código 101152 Plan ECTS 6 Carácter OBLIGATORIO Curso 2º Periodicidad 1º SEMESTRE Área Departamento Lenguajes y Sistemas Informáticos INFORMÁTICA

Más detalles

GRADO : FICO ASIGNATURA: CONTABILIDAD III

GRADO : FICO ASIGNATURA: CONTABILIDAD III GUIA DOCENTE FICHA DESCRIPTIVA DE LA ASIGNATURA GRADO : FICO ASIGNATURA: CONTABILIDAD III Curso Académico 2011/2012 Módulo Materia CONTABILIDAD FINANCIERA CONTABILIDAD FINANCIERA DE ENTIDADES PRIVADAS

Más detalles

1.Organización general

1.Organización general Título: Máster Universitario en Formación del profesorado de Educación Secundaria Obligatoria, Bachilleato, Formación Profesional y Enseñanza de Idiomas Módulo: Genérico Optativo Materia: Créditos: 6 Código:

Más detalles

Grado en Psicología CU Cardenal Cisneros Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/16 1º curso 1er. cuatrimestre

Grado en Psicología CU Cardenal Cisneros Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/16 1º curso 1er. cuatrimestre MOTIVACIÓN Y EMOCIÓN Grado en Psicología CU Cardenal Cisneros Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/16 1º curso 1er. cuatrimestre GUÍA DOCENTE Nombre de la asignatura: MOTIVACIÓN Y EMOCIÓN Código:

Más detalles

Modelo de Guía Docente. Facultad de Educación. Grado en Educación Primaria

Modelo de Guía Docente. Facultad de Educación. Grado en Educación Primaria Modelo de Guía Docente Facultad de Educación Grado en Educación Primaria GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: (Pedagogía y didáctica de la religión católica en la ) Curso Académico 2012 / 2013 Fecha: 21 de septiembre

Más detalles

DEPARTAMENTO DE DERECHO FINANCIERO Y TRIBUTARIO UNIVERSIDAD DE GRANADA Asignatura: Derecho Informático

DEPARTAMENTO DE DERECHO FINANCIERO Y TRIBUTARIO UNIVERSIDAD DE GRANADA Asignatura: Derecho Informático GUÍA DOCENTE ASIGNATURA: Derecho Informático. Créditos ECTS:6 CURSO: 4º. 1º cuatrimestre TITULACIÓN: Grado en Ingeniería Informática. CENTRO: Facultad de Educación y Humanidades de Ceuta. 1.- Programa,

Más detalles

5. o. ASIGNATURA: PRACTICUM (Información general) (Código: 515053) 1. INTRODUCCIÓN 2. OBJETIVOS

5. o. ASIGNATURA: PRACTICUM (Información general) (Código: 515053) 1. INTRODUCCIÓN 2. OBJETIVOS ASIGNATURA: PRACTICUM (Información general) (Código: 515053) 1. INTRODUCCIÓN La implantación del Practicum en la UNED está condicionada por las características de esta Universidad: su ámbito geográfico,

Más detalles

Facultad de Derecho. Grado en Derecho

Facultad de Derecho. Grado en Derecho Grado en Derecho Asignatura: Derecho Internacional Público Facultad de Derecho Grado en Derecho GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Derecho Internacional Público Curso Académico 2012/2013 Fecha: abril de 2012

Más detalles

TRABAJO FIN DE GRADO Plan docente de la asignatura

TRABAJO FIN DE GRADO Plan docente de la asignatura TRABAJO FIN DE GRADO Plan docente de la asignatura Datos generales de la asignatura Nombre de la asignatura: Trabajo de Fin de Grado Código de la asignatura: Curso académico: 2011-2012 Adscripción docente:

Más detalles

Máster en Formación del Profesorado Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/2016 1º Cuatrimestre

Máster en Formación del Profesorado Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/2016 1º Cuatrimestre PRINCIPIOS BÁSICOS DE PSICOLOGÍA SOCIAL PARA LA EDUCACIÓN Máster en Formación del Profesorado Universidad de Alcalá Curso Académico 2015/2016 1º Cuatrimestre GUÍA DOCENTE Nombre de la asignatura: Principios

Más detalles

GUÍA DOCENTE. Curso 2012-2013

GUÍA DOCENTE. Curso 2012-2013 1. DESCRIPCIÓN DE LA ASIGNATURA Grado: Biotecnología Doble Grado: Asignatura: Organización y gestión de proyectos Módulo: 8.- Aspectos sociales y económicos de la biotecnología Departamento: Biología Molecular

Más detalles

Grado en Diseño de Interiores Curso 2014/2015. Asignatura: Fundamentos de Informática Código: IDI108

Grado en Diseño de Interiores Curso 2014/2015. Asignatura: Fundamentos de Informática Código: IDI108 Grado en Diseño de Interiores Curso 2014/2015 Asignatura: Fundamentos de Informática Código: IDI108 Asignatura: IDI108 Fundamentos de Informática Formación: Básica Créditos ECTS: 6 Curso: 2º Semestre:

Más detalles

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas

Escuela de Ciencias Empresariales. Grado en Contabilidad y Finanzas Escuela de Ciencias Empresariales Grado en Contabilidad y Finanzas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: AUDITORIA II Curso Académico 2012/2013 Fecha: 23 de Abril de 2012 1. Datos Descriptivos de la Asignatura

Más detalles

11-12. Instrumentos para el Análisis del Entorno Económico. Guía Docente. Curso

11-12. Instrumentos para el Análisis del Entorno Económico. Guía Docente. Curso Curso 11-12 Instrumentos para el Análisis del Entorno Económico Guía Docente Grado en Finanzas y Contabilidad FICHA DESCRIPTIVA DE LA ASIGNATURA Módulo Materia Créditos 6 INSTRUMENTOS PARA EL ANÁLISIS

Más detalles

Guía docente de la asignatura Sistemas de Gestión Ambiental Normalizados

Guía docente de la asignatura Sistemas de Gestión Ambiental Normalizados Guía docente de la asignatura Sistemas de Gestión Ambiental Normalizados Titulación: Máster en ingeniería ambiental y de procesos químicos y biotecnológicos Curso: 2011/2012 Guía Docente 1. Datos de la

Más detalles

Fundamentos de Marketing GUÍA DOCENTE Curso 2011-2012

Fundamentos de Marketing GUÍA DOCENTE Curso 2011-2012 Fundamentos de Marketing GUÍA DOCENTE Curso 2011-2012 Grado en Administración y Dirección de Empresas Titulación: Grado en Administración y Dirección de Empresa 201G Asignatura: Fundamentos de Marketing

Más detalles

GRADO : FICO ASIGNATURA: Fundamentos de Marketing. Curso: Primero Cuatrimestre: Segundo Asignaturas que se recomiendan tener superadas: NINGUNA

GRADO : FICO ASIGNATURA: Fundamentos de Marketing. Curso: Primero Cuatrimestre: Segundo Asignaturas que se recomiendan tener superadas: NINGUNA GUIA DOCENTE GRADO : FICO ASIGNATURA: Fundamentos de Marketing FICHA DESCRIPTIVA DE LA ASIGNATURA Curso Académico 2011/2012 Módulo Materia FORMACIÓN BÁSICA EMPRESA Créditos 6 Ubicación Carácter de la asignatura

Más detalles

GUÍA DE APRENDIZAJE ECONOMIA GENERAL Y DE LA EMPRESA

GUÍA DE APRENDIZAJE ECONOMIA GENERAL Y DE LA EMPRESA GUÍA DE APRENDIZAJE ECONOMIA GENERAL Y DE LA EMPRESA GRADO INGENIERIA EN DISEÑO INDUSTRIAL Y DESARROLLO DE PRODUCTO Datos Descriptivos CENTRO RESPONSABLE: E.U. INGENIERIA TECNICA INDUSTRIAL OTROS CENTROS

Más detalles

Máster en Ingeniería Agronómica

Máster en Ingeniería Agronómica Guía Docente Modalidad Semipresencial Control Integrado de Plagas y Enfermedades Curso 2014/15 Máster en Ingeniería Agronómica 1 Datos descriptivos de la Asignatura Nombre: CONTROL INTEGRADO DE PLAGAS

Más detalles

DOBLE GRADO EN DERECHO Y RELACIONES LABORALES Y RECURSOS HUMANOS CURSO 2013-2014

DOBLE GRADO EN DERECHO Y RELACIONES LABORALES Y RECURSOS HUMANOS CURSO 2013-2014 DOBLE GRADO EN DERECHO Y RELACIONES LABORALES Y RECURSOS HUMANOS CURSO 2013-2014 Asignatura DERECHO ROMANO Código Versión Abril 09 Módulo Formación Básica Materia Derecho Créditos 8 ECTS Presenciales 3

Más detalles

REGLAMENTO SOBRE TRABAJO FIN DE MÁSTER DE LA UNIVERSITAT INTERNACIONAL VALENCIANA

REGLAMENTO SOBRE TRABAJO FIN DE MÁSTER DE LA UNIVERSITAT INTERNACIONAL VALENCIANA REGLAMENTO SOBRE TRABAJO FIN DE MÁSTER DE LA UNIVERSITAT INTERNACIONAL VALENCIANA (Aprobado en Consejo de Gobierno provisional en su sesión de 23 de septiembre de 2010 y modificado en Consejo de Gobierno

Más detalles

I. DATOS DE IDENTIFICACIÓN

I. DATOS DE IDENTIFICACIÓN 1. Unidad Académica: Facultad de Ciencias 2. Programa de estudio: Biología 3. Vigencia del plan: 2008-1 UNIVERSIDAD AUTÓNOMA DE BAJA CALIFORNIA COORDINACION DE FORMACION BASICA COORDINACION DE FORMACION

Más detalles

Facultad de Psicología. Máster en Neurociencia Cognitiva y Necesidades Educativas Específicas

Facultad de Psicología. Máster en Neurociencia Cognitiva y Necesidades Educativas Específicas Facultad de Psicología Máster en Neurociencia Cognitiva y Necesidades Educativas Específicas GUÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA: Fundamentos de Neurociencia Cognitiva Curso Académico 2012-2013 Fecha: 31 de

Más detalles

CONSTRUCCIÓN Y ARQUITECTURA INDUSTRIAL

CONSTRUCCIÓN Y ARQUITECTURA INDUSTRIAL ASIGNATURA DE GRADO: CONSTRUCCIÓN Y ARQUITECTURA INDUSTRIAL Curso 2014/2015 (Código:68903096) 1.PRESENTACIÓN DE LA ASIGNATURA Esta asignatura de Construcción y Arquitectura Industrial, se encuadra dentrod

Más detalles

Guía Docente 2015/2016 Gestión integral de la seguridad alimentaria en el marco de la UE

Guía Docente 2015/2016 Gestión integral de la seguridad alimentaria en el marco de la UE Guía Docente 2015/2016 Gestión integral de la seguridad alimentaria en el marco de la UE Máster Universitario en Nutrición y Seguridad Alimentaria Modalidad de enseñanza: semipresencial Índice Gestión

Más detalles

PROGRAMA DE LA ASIGNATURA. Curso académico 2012-2013 IDENTIFICACIÓN Y CARACTERÍSTICAS DE LA ASIGNATURA

PROGRAMA DE LA ASIGNATURA. Curso académico 2012-2013 IDENTIFICACIÓN Y CARACTERÍSTICAS DE LA ASIGNATURA PROGRAMA DE LA ASIGNATURA Curso académico 2012-2013 IDENTIFICACIÓN Y CARACTERÍSTICAS DE LA ASIGNATURA Código Créditos ECTS 6 Denominación Estrategia Publicitaria Titulación/es ADE (2 grupos) Centro Facultad

Más detalles

GUÍA DOCENTE. Curso 2012-2013

GUÍA DOCENTE. Curso 2012-2013 1. DESCRIPCIÓN DE LA ASIGNATURA Grado: Ciencias Ambientales Doble Grado: Asignatura: Organización y Gestión de Proyectos Ambientales Módulo: 5. Conocimientos y Técnicas Ambientales Transversales Biología

Más detalles

Guía Docente Modalidad Semipresencial. Técnicas y herramientas de gestión y control de la calidad. Curso 2015/16. Máster en Ingeniería.

Guía Docente Modalidad Semipresencial. Técnicas y herramientas de gestión y control de la calidad. Curso 2015/16. Máster en Ingeniería. Guía Docente Modalidad Semipresencial Técnicas y herramientas de gestión y control de la calidad Curso 2015/16 Máster en Ingeniería de Montes 1 Datos descriptivos de la Asignatura Nombre: Carácter: Código:

Más detalles

Universitat de les Illes Balears Guía docente

Universitat de les Illes Balears Guía docente 1, 2S Identificación de la asignatura Créditos 2.4 presenciales (60 horas) 3.6 no presenciales (90 horas) 6 totales (150 horas). 1, 2S(Campus Extens) Período de impartición Segundo semestre de impartición

Más detalles

Guía de aprendizaje de Investigación de Mercados y Marketing

Guía de aprendizaje de Investigación de Mercados y Marketing Guía de aprendizaje de Investigación de Mercados y Marketing 1. Datos Descriptivos Titulación Módulo Materia Asignatura Nombre en Inglés Departamento MÁSTER UNIVERSITARIO EN INGENIERÍA AGRONÓMICA Gestión

Más detalles

Titulación: Grado en Administración y Dirección de Empresas (Grado en Administración y Dirección de Empresas)

Titulación: Grado en Administración y Dirección de Empresas (Grado en Administración y Dirección de Empresas) Asignatura: Derecho Mercantil I Proyecto docente: 2014-2015 Titulación: Grado en Administración y Dirección de Empresas (Grado en Administración y Dirección de Empresas) Profesor de la asignatura: José-Luis

Más detalles

Guía docente de la asignatura: POSICIONAMIENTO DE DESTINOS Y PRODUCTOS TURÍSTICOS. Titulación: Máster en GDEIT

Guía docente de la asignatura: POSICIONAMIENTO DE DESTINOS Y PRODUCTOS TURÍSTICOS. Titulación: Máster en GDEIT Guía docente de la asignatura: POSICIONAMIENTO DE DESTINOS Y PRODUCTOS TURÍSTICOS Titulación: Máster en GDEIT Curso: 2012-2013 1. Datos de la asignatura Nombre Materia Módulo POSICIONAMIENTO DE DESTINOS

Más detalles