[Itinerari Formatiu] [INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL ] Hospital Clínic de Barcelona

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "[Itinerari Formatiu] [INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL ] Hospital Clínic de Barcelona"

Transcripción

1 [Itinerari Formatiu] Hospital Clínic de Barcelona [INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL ] Aprovat en Comissió de Docència el 27 de maig de 2014

2 ITINERARIO FORMATIVO DE ENFERMERAS RESIDENTES DE SALUD MENTAL HOSPITAL CLINIC DE BARCELONA Cap d Infermeria de l ICN: M. TERESA FUSTÉ Tutoras: ANA BASTIDAS SALVADÓ Mª AUXILIADORA SANCHEZ LEDESMA Instituto: INSTITUT CLÍNIC DE NEUROCIÈNCIES (ICN) Coordinador de Docencia del ICN: JORDI BLANCH Directora de Docencia: FRANCESCA PONS [2] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

3 [ÍNDICE] 1. Definición de la Especialidad... pág Ámbito de Actuación... pág Resumen del Plan Nacional de la Especialidad... pág Perfil Profesional y Competencias... pág Programa Formativo... pág Metodología Docente... pág Sesiones... pág Evaluación... pág Ayudas Institucionales a la Docencia y a la Investigación... pág Cuadro Resumen de las rotaciones... pág Plan transversal de Formación Común... pág. 12 [3] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

4 PROGRAMA DE FORMACION DE LA ESPECIALIDAD DE ENFERMERIA DE SALUD MENTAL 1) DEFINICIÓN DE LA ESPECIALIDAD La enfermera especialista de salud mental es el profesional sanitario que, con una actitud científica responsable y utilizando los medios clínicos y tecnológicos adecuados al desarrollo de la ciencia en cada momento, proporciona una atención especializada en salud mental, mediante la prestación de cuidados de enfermería. Estos cuidados especializados se llevan a cabo en los diferentes niveles de atención (promoción, prevención, tratamiento y rehabilitación de la salud mental), teniendo en cuenta también los factores extrínsecos que intervienen en la aparición de las alteraciones de la salud mental. 2) AMBITO DE ACTUACIÓN El ámbito de actuación de las enfermeras especialistas en salud mental abarca tanto la atención hospitalaria, en régimen de hospitalización total o parcial, como la atención a la comunidad a través de los centros de salud mental especializados, centros de atención primaria, domicilios, instituciones sociales (escuelas, residencias, centros de acogida ) y/o centros destinados a realizar actividades rehabilitadoras relacionadas con la salud mental. 3) RESUMEN DEL PLAN NACIONAL DE LA ESPECIALIDAD La formación de las EIR de Salud Mental se basa en una preparación completa y extensa que abarca los aspectos asistenciales, la docencia práctica y teórica y una formación básica en investigación. Asimismo, se cuida con especial interés que las EIR adquieran las habilidades necesarias que les permitan abordar los aspectos relacionales con los pacientes y la interrelación con profesionales de otras especialidades. La capacidad para la toma de decisiones rápida ante situaciones complejas y las habilidades para el trabajo coordinado en equipos multidisciplinares constituyen otros aspectos de la formación EIR. El objetivo general es formar especialistas de Enfermería de Salud Mental, que aseguren la prestación de cuidados a individuos, familias, y grupos en los diferentes niveles de atención de salud mental, y sean capaces de desarrollar la actividad profesional de la especialidad en cualquier ámbito sanitario. Para obtener el título de la Especialidad de Enfermería de Salud Mental, las enfermeras residentes cumplirán el programa formativo en Unidades Docentes de Salud Mental multiprofesionales (conjuntamente con residentes de Psiquiatría y de Psicología Clínica), acreditadas para la formación de especialistas en enfermería de salud mental que cumplan los requisitos generales de acreditación aprobados al efecto, durante un período de dos años a tiempo completo. A estos efectos, la formación teórica y práctica clínica de este programa se llevará a cabo durante la jornada laboral, sin perjuicio de las horas que se presten en concepto de atención continuada y de las horas personales de estudio al margen de dicha jornada. [4] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

5 4) PERFIL PROFESIONAL Y COMPETENCIAS El perfil competencial de la enfermera Especialista en Salud Mental, determina que al concluir su programa formativo, esté capacitada para desarrollar competencias asistenciales, docentes, investigadoras y de gestión, correspondientes a su especialidad. 4.1) Competencias asistenciales: a) Utilizar la relación terapéutica como instrumento básico de comunicación y relación en el marco de los cuidados de enfermería de salud mental y de los principios éticos y deontológicos b) Formular juicios profesionales a partir de la integración de conocimientos, el análisis de la información y el pensamiento crítico c) Valorar, diagnosticar, planificar, ejecutar y evaluar cuidados de enfermería de salud mental dirigidos a personas, familias y grupos, de acuerdo con el concepto de atención integral, en el marco de la promoción, la prevención, el tratamiento y la rehabilitación de la salud mental, a lo largo del ciclo vital, teniendo en cuenta asimismo los criterios de calidad y seguridad del paciente. d) Participar en la elaboración del plan integral de atención a la salud mental de las personas, familias y grupos, aportando al equipo de salud mental planes de cuidados específicos. e) Coordinar y favorecer la continuidad entre los diferentes niveles asistenciales, mediante la elaboración del informe de continuidad de cuidados de enfermería. f) Elaborar, aplicar y evaluar guias clínicas de cuidados dde enfermería de salud mental basadas en las evidencias científicas y participar en la creación de guias clínicas de salud mental con otros profesionales. g) Manejar e indicar el uso de fármacos y otros productos sanitarios vinculados a los cuidados de enfermería en el ámbito de la salud mental, de acuerdo con la legislación vigente. h) Programar y desarrollar planes de cuidados de enfermería de salud mental en el ámbito comunitario, utilizando la visita domiciliaria como instrumento de intervención terapéutica. i) Coordinar los cuidados de enfermería que se ofertan cualquiera que sea el dispositivo y nivel de atención a la salud mental en el que se encuentre, supervisando las intervenciones de otros profesionales y el ajuste de las mismas a la planificación de cuidados especializados de salud mental establecidos para cada paciente y/o situación. j) Actuar como gestora de casos en los problemas de salud mental que requieren continuidad de cuidados (ej. Trastornos mentales graves), manejando la estrategia que haya sido consensuada por el equipo de salud mental. [5] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

6 k) Asesorar, en calidad de experta, a profesionales de enfermería, otros profesionales de la salud, así como a personas y/o grupos. 4.2) Competencias docentes: a) Educar en materia de salud mental a personas, familias, grupos y comunidades. b) Formar en materia de salud mental a los futuros profesionales y especialistas de enfermería, así como colaborar en la formación de otros profesionales. 4.3) Competencias investigadoras: a) Generar conocimiento científico en el ámbito de la salud, impulsar líneas de investigación y divulgar la evidencia. b) Liderar y/o participar como miembro del equipo investigador en proyectos de investigación multidisciplinares. 4.4) Competencias de gestión: a) Dirigir y/o participar en la organización y administración de los servicios de salud mental. b) Participar en la determinación de objetivos y estrategias en materia de salud mental, dentro de las líneas generales de la política sanitaria y social del país. c) Gestionar los recursos humanos disponibles para valorar, diagnosticar, planificar, ejecutar y evaluar cuidados de enfermería de salud mental dirigidos a personas, familias y grupos, de acuerdo con el concepto de atención integral, en el marco de la promoción, la prevención, el tratamiento y la rehabilitación de la salud mental, a lo largo del ciclo vital. Para cumplir con estos objetivos, se ha establecido un programa formativo que incluye formación teórica y rotaciones en distintos dispositivos tanto de hospitalización como ambulatorios. 5) PROGRAMA FORMATIVO 5.1) Formación general transversal común con otras especialidades en Ciencias de la Salud (Psiquiatras y Psicólogos clínicos) a) Metodología de la Investigación y docencia b) Bioética c) Organización y legislación sanitaria d) Gestión clínica 5.2) Formación específica en enfermería de salud mental a) Bases psicosociales de los cuidados de enfermería de salud mental b) Enfermería Psicosocial c) Fundamentos conceptuales y metodológicos de salud mental d) Evidencia y avances en los cuidados de enfermería de salud mental 5.3) Guia/Itinerario formativo propuesto por la comisión nacional 5.3.1) Actividades a realizar: [6] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

7 a) Participar en la atención de primeras demandas de atención psiquiátrica (20 casos) b) Participar en 10 sesiones de coordinación de programas. c) Participar en 20 sesiones clínicas de enfermería. d) Participar en 20 sesiones clínicas del equipo de salud mental e) Participar en 5 sesiones de coordinación de casos clínicos a nivel de área. f) Presentar 6 sesiones clínicas de enfermería. g) Realizar consultas de enfermería en 50 casos a nivel individual y 15 en familias. h) Realizar 20 visitas domiciliarias. i) Llevar el seguimiento completo del paciente, de acuerdo con el proceso de atención de enfermería: - 2 infanto-juvenil - 4 en la asistencia intrahospitalaria - 5 en la asistencia comunitaria - 2 casos que utilicen los tres niveles de atención (centros de salud mental, hospitalización y centros comunitarios y/o de rehabilitación) j) Colaborar en dos procesos grupales instalados. k) Intervenir en 10 situaciones de urgencia y/o crisis. l) Participar en dos de las sesiones formativas del equipo interdisciplinar, del equipo de Enfermería de Salud Mental y del equipo de Atención Primaria. m) Participar en un programa de Educación para la Salud Mental. n) Participar en un programa de rehabilitación psico-social. o) Colaborar en la actualización continua del diagnóstico de Salud Mental del área socio-sanitaria. p) Diseñar un programa de interconsulta de enfermería de Salud Mentalcon profesionales de enfermería de salud mental (en otro ámbito de actuación diferente al que se encuentre la residente) o con profesionales de enfermería de otros ámbitos (unidades generales de hospitalización, centros de atención primaria, etc.) q) Elaborar 15 informes de continuidad de cuidados de enfermería de pacientes que realicen su tratamiento a través de los diferentes dispositivos asistenciales. r) Elaborar 1 diseño de Proyecto de Investigación sobre Enfermería de Salud Mental Primer Año 5.3.2) Recorrido formativo por los distintos dispositivos de la unidad: 4 Meses en unidades de agudos (3 meses en hospitalización Psiquiatría adultos y hospital de dia Psiquiatría adultos) 2 Meses en unidades de subagudos/larga estancia. (Este rotatorio se realizará en el Hospital de Benito Menni de Sant Boi de Llobregat) 2 Meses en la sala de hospitalización de Psiquiatría Infanto-Juvenil 1 Mes en el Hospital de dia de Psiquiatría Infanto-Juvenil durante el turno de mañana donde se atienden niños y adolescentes incorporados en diferentes programas. 1 Mes en el hospital de día de Psiquiatría Infanto-Juvenil durante el turno de tarde en el programa de Trastornos de la Conducta Alimentaria (TCA) 1 Mes en Urgencias de Psiquiatría [7] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

8 Segundo Año 2 Meses en el Centro de Salud Mental Infanto-Juvenil 2 Meses en el programa PSI que se realizará en rotación externa 6 Meses en Consulta Externa/Centro de Salud Mental Adultos en los programas: - Trastorno Mental grave - Soporte a la Atención Primaria - Unidad de Adicciones - Psicosis incipiente - Psiquiatria perinatal - Programa de atención a vícyimas de agresiones sexuales - Transexualidad 1 Mes en Interconsulta hospitalaria de psiquiatría 6) METODOLOGIA DOCENTE El cumplimiento de los objetivos formativos se fundamenta en una fuerte acción tutorial por parte del tutor responsable de la especialidad, respaldada por los órganos de dirección del ICN y con el apoyo de la Comisión de Docencia y de la Dirección de Docencia del Hospital. La formación asistencial se compone de rotaciones estructuradas que abarcan todas las unidades de los servicios de Psiquiatría y en las que la EIR se forma bajo la tutela de las enfermeras responsables de cada dispositivo. Alguna de las rotaciones se realizan en otros centros con los que existe un contrato de colaboración: Unidades de larga estancia, subagudos y programa PSI. El tutor elaborará el itinerario formativo individual de los residentes a su cargo y realizará encuentros periódicos para el seguimiento de los objetivos. Cada residente de enfermería de Salud Mental dispondrá de un libro del residente donde se especifican los objetivos relacionados con cada dispositivo de rotación y donde podrá transcribir sus experiencias y aprendizaje. 7) SESIONES Los residentes de enfermería de salud mental han de asistir y participar en las sesiones multidisciplinares docentes, científicas y de casos clínicos que se realizan en los servicios de psiquiatría con una cadencia establecida. - Martes de 9:30 a 10:30: Sesión Centro de Salud Mental - Jueves de 9:00 a 10:00: Sesión de Interconsulta - Viernes de 14:00 a 15:00: Sesión de casos clínicos del Servicio de Psiquiatría - Miércoles 1 / mes 13:00 a 15:00 Sesión docente para residentes de Psiquiatría - Miércoles 1 / mes 13:00 a 15:00 Sesión científica del Servicio de Psiquiatría La dirección de enfermería, organiza quincenalmente, sesiones docentes y científicas. Al finalizar cada período de rotación, los residentes de enfermería realizarán una sesión relacionada con el contenido de la rotación. [8] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

9 8) EVALUACIÓN En cada dispositivo de rotación, el residente será evaluado por la enfermera referente conjuntamente con su tutor. Para ello, cada residente deberá entregar a la persona responsable la hoja correspondiente para su evaluación. Además de la evaluación de los periodos de rotación, se realizará una evaluación al final del primer año y al finalizar la residencia. 9) AYUDAS INSTITUCIONALES A LA DOCENCIA Y A LA INVESTIGACIÓN El servicio de Psiquiatría dispone de una pequeña biblioteca con los manuales de consulta básicos para la especialidad y de ordenadores conectados a las bases de datos de Internet. Los tutores proporcionan a los residentes el apoyo y orientación necesarios para el desarrollo coordinado de las actividades de docencia e investigación. Biblioteca La biblioteca del Hospital Clínic está incluida en la Biblioteca de la Facultad de Medicina lo que ha permitido disponer de una de las mejores bibliotecas médicas del país. Consta de: Superficie: m2 distribuidos en tres plantas con 320 puestos de lectura, 8 ordenadores disponibles para la consulta del catálogo informatizado, bases de datos de UB e Internet. El fondo bibliotecario está formado por monografías, revistas científicas, tesis doctorales, microformas, videos y CDs Los servicios que ofrece son: - Información bibliográfica - Teledocumentación - Obtención de documentos - Préstamo - Reprografía - Metiateca Directora: Sra. Coral Baccetta, Tel.: Fax.: [9] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

10 OBJETIVOS DE LA FORMACIÓN 1. Atender 20 primeras consultas del dispositivo 2. Participar en 10 reuniones de coordinación de programas 3. Participar en 20 sesiones clínicas de enfermería 4. Participar en 20 sesiones clínicas del equipo. 5. Participar en 5 sesiones de coordinación de casos clínicos del área. 6. Llevar a cabo 50 consultas de enfermería Llevar a cabo consultas de enfermería con familia en 15 casos. 7. Seguimiento completo del paciente de acuerdo con el proceso de cuidados de enfermería en los siguientes casos: 1 infanto-juvenil, 2 asistencia hospitalaria, 5 asistencia comunitaria, 2 casos que impliquen 3 niveles de atención. 8. Colaborar en dos procesos grupales. 9. Intervenir en 10 situaciones de crisis y/o urgencia. 10. Participar en un programa de educación para la salud. 11. Participar en las sesiones formativas del equipo interdisciplinar, del equipo de enfermería de salud mental i del equipo de Atención primaria, al menos en dos ocasiones. 12. Participar en, al menos, 1 programa de rehabilitación psicosocial. 13. Colaborar en la actualización continua del diagnóstico de Salut mental del área sociosanitaria. 14. Diseñar al menos un programa de interconsulta de enfermería de salud mental 15. Elaborar 15 informes de continuidad de cuidados de enfermería de pacientes que realicen tratamiento a través de de los diferentes dispositivos asistenciales. 16. Elaboración de un proyecto de investigación. [10] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

11 10) CUADRO RESUMEN DE LAS ROTACIONES Rotaciones Duración Lugar donde se realiza R1 Hospitalitzación de adultos Hospitalitzación Infanto-Juvenil Hospitalitzación larga estada Hospital de día Adultos Hospital de día Infanto-Juvenil Hospital de día Programa TCA Urgencies Psiquiatria 3 meses 2 meses 2 meses Hospital Clinic Hospital Clinic Hospital Germanes Hospitalàries Benito Menni Hospital Clinic Hospital Clinic Hospital Clínic Hospital Clínic R2 Centro Salud Mental Infanto-Juvenil Programa ambulatorio Trastorno mental grave Programa ambulatorio Psicosi incipiente Programa seguimiento individualizado (PSI) Programa soporte a la primaria Interconsulta hospitalaria Programa Psiquiatría perinatal Unidad de Addicciones 2 meses 2 meses 2 meses Hospital Clinic Hospital Clínic Hospital Clínic Hospital Clínic Centros atención primaria Manso y Capse Hospital Clinic Hospital Clínic, Seu Maternitat Hospital Clínic [11] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

12 11) PLAN TRANSVERSAL DE FORMACIÓN COMÚN El Plan de Formación Transversal Común que el Hospital Clínic imparte a todos los Residentes incluye las siguientes actividades formativas: - Libro del Residente: presentación de una herramienta informática que recoge la actividad del residente durante su período formativo. - Historia Clínica/SAP: dar a conocer el modelo de historia clínica del hospital y las obligaciones de los profesionales en relación a la creación y utilización de la documentación clínica. Introducción al sistema informático SAP. - SAP: conocer a nivel de usuario la estructura y aplicativos informáticos del entorno Clínic que se utilizarán a lo largo de la permanencia en el hospital. - Protección de Datos: conocer las implicaciones legales, obligaciones y derechos a tener en cuenta para el tratamiento de datos de carácter personal. - Protección Radiológica: ofrecer formación básica en protección radiológica que avale un conocimiento teórico práctico adecuado para garantizar la protección radiológica del paciente y de los trabajadores expuestos. - Prevención de riesgos laborales: identificar los riesgos laborales asociados a la actividad a desarrollar como facultativos y dar a conocer las medidas preventivas a adoptar para minimizar los riesgos. - Soporte Vital Básico: Valorar una víctima de paro cardíaco, administrar ventilaciones efectivas, administrar compresiones torácicas, conocer las indicaciones de uso de un desfibrilador externo semiautomático. - Introducción a la Bioética: conocer las bases éticas y morales del ejercicio de la profesión y las obligaciones legales que de ellas se derivan. [12] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

13 - Comunicación asistencial: adquirir las habilidades básicas para llevar a cabo una comunicación eficiente en la actividad clínica habitual. Conocer las herramientas para afrontar las diversas situaciones de conflicto en el contexto asistencial. Proporcionar habilidades de comunicación en situaciones de alto contenido emocional (malas noticias). Conocer las estrategias de comunicación entre profesionales. - Consentimiento informado y confidencialidad del paciente. Atención al proceso de la muerte: comprender la necesidad y la importancia del consentimiento informado. Reconocer el impacto de la confidencialidad en la relación médico-paciente. Conocer los deberes éticos básicos en medicina. Comprender el papel del médico en el proceso de la muerte. - La donación de órganos y tejidos para trasplantes: identificar los potenciales donantes de órganos y tejidos. Conocer los procedimientos básicos de donación y trasplantes. - CRAI Biblioteca de Medicina: dar a conocer los servicios y recursos de información que ofrece la Universidad de Barcelona a los residentes. - Introducción a la Investigación: dar a conocer el marco legal y ético de la investigación clínica y básica. Orientar a los residentes en el inicio de su carrera como investigadores. [13] ITINERARI FORMATIU D INFERMERES RESIDENTS DE SALUT MENTAL

[Itinerari Formatiu] Hospital Clínic de Barcelona [REUMATOLOGIA]

[Itinerari Formatiu] Hospital Clínic de Barcelona [REUMATOLOGIA] [Itinerari Formatiu] Hospital Clínic de Barcelona [REUMATOLOGIA] Aprovat en Comissió de Docència el 24 de febrer de 2015 ITINERARIO FORMATIVO DE REUMATOLOGÍA Servicio de Reumatología Institut Clínic d

Más detalles

[Itinerari Formatiu] [FARMACOLOGIA CLÍNICA] Hospital Clínic de Barcelona

[Itinerari Formatiu] [FARMACOLOGIA CLÍNICA] Hospital Clínic de Barcelona [Itinerari Formatiu] Hospital Clínic de Barcelona [FARMACOLOGIA CLÍNICA] Aprovat en Comissió de Docència el 27 de gener de 2015 ITINERARIO FORMATIVO DE RESIDENTES DE FARMACOLOGÍA CLÍNICA Hospital Clínic.

Más detalles

CARTERA DE SERVICIOS DE SALUD MENTAL. Secretaría Autonómica de Sanidad Dirección General de Asistencia Sanitaria

CARTERA DE SERVICIOS DE SALUD MENTAL. Secretaría Autonómica de Sanidad Dirección General de Asistencia Sanitaria CARTERA DE SERVICIOS DE SALUD MENTAL Secretaría Autonómica de Sanidad Dirección General de Asistencia Sanitaria Página 2 Centros de Atención Primaria (CAP) Equipos de Atención Primaria (EAP): Centros de

Más detalles

Plan de Formación PIR en Psicología Clínica

Plan de Formación PIR en Psicología Clínica Plan de Formación PIR en Psicología Clínica Periodo formativo. Periodo formativo global: 4 años (48 meses) El esquema general relativo a los contenidos del Programa Formativo PIR se distribuye en los siguientes

Más detalles

Si queremos, podemos avanzar hacia el desarrollo profesional y la visibilidad social de la Enfermera Pediátrica

Si queremos, podemos avanzar hacia el desarrollo profesional y la visibilidad social de la Enfermera Pediátrica VOCALÍA DE PEDIATRÍA Si queremos, podemos avanzar hacia el desarrollo profesional y la visibilidad social de la Enfermera Pediátrica El papel de la enfermera pediátrica ha evolucionado a lo largo del tiempo.

Más detalles

LIBRO DEL RESIDENTE FORMACIÓN ESPECIALIZADA EN ENFERMERIA DE SALUD MENTAL (EIR)

LIBRO DEL RESIDENTE FORMACIÓN ESPECIALIZADA EN ENFERMERIA DE SALUD MENTAL (EIR) LIBRO DEL RESIDENTE FORMACIÓN ESPECIALIZADA EN ENFERMERIA DE SALUD MENTAL (EIR) Unidad Docente Multiprofesional de SAN JUAN DE DIOS SALUD MENTAL MADRID: EIR LIBRO DEL RESIDENTE FORMACION ESPECIALIZADA

Más detalles

PSICOLOGIA CLINICA. Secretario: Dr. D. Felipe Vallejo Giménez 1. DENOMINACION OFICIAL DE LA ESPECIALIDAD Y REQUISITOS

PSICOLOGIA CLINICA. Secretario: Dr. D. Felipe Vallejo Giménez 1. DENOMINACION OFICIAL DE LA ESPECIALIDAD Y REQUISITOS COMISION NACIONAL Presidenta: Dra. D.ª Begoña Olabarría González Secretario: Dr. D. Felipe Vallejo Giménez Vocales: Dr. D. Miguel Anxó García Alvarez Dr. D. José Leal Rubio Dra. D.ª Margarita Laviana Cuetos

Más detalles

Gabinete Jurídico. Informe 0600/2009

Gabinete Jurídico. Informe 0600/2009 Informe 0600/2009 Se plantea en primer lugar, si el consultante, centro médico privado que mantiene un concierto con la Administración de la Comunidad autónoma para asistencia a beneficiarios de la Seguridad

Más detalles

acompañamiento terapéutico Salud Mental Discapacidad Toxicomanías Patología Dual

acompañamiento terapéutico Salud Mental Discapacidad Toxicomanías Patología Dual 1 Salud Mental Discapacidad Toxicomanías Patología Dual acompañamiento terapéutico Asociación Española de Acompañamiento Terapéutico y Mediación Sociocomunitaria 2 la asociación La Asociación Española

Más detalles

Plazos de Conservación de los Datos de Carácter Personal

Plazos de Conservación de los Datos de Carácter Personal Plazos de Conservación de los Datos de Carácter Personal Introducción La Historia Clínica se conserva para poder promocionar y facilitar la asistencia sanitaria. En la medicina privada porque el médico

Más detalles

CONSEJERÍA DE SALUD. Sevilla, 17 de marzo 2008 BOJA núm. 53 Página núm. 11

CONSEJERÍA DE SALUD. Sevilla, 17 de marzo 2008 BOJA núm. 53 Página núm. 11 Sevilla, 17 de marzo 2008 BOJA núm. 53 Página núm. 11 CONSEJERÍA DE SALUD DECRETO 77/2008, de 4 de marzo, de ordenación administrativa y funcional de los servicios de Salud Mental en el ámbito del Servicio

Más detalles

Competencias básicas mínimas garantizadas Competencias generales

Competencias básicas mínimas garantizadas Competencias generales Competencias básicas mínimas garantizadas - Que los estudiantes hayan demostrado poseer y comprender conocimientos en un área de estudio que parte de la base de la educación secundaria general, y se suele

Más detalles

SALIDAS O PERSPECTIVAS PROFESIONALES ESPECIALIDADES DE ENFERMERÍA

SALIDAS O PERSPECTIVAS PROFESIONALES ESPECIALIDADES DE ENFERMERÍA SALIDAS O PERSPECTIVAS PROFESIONALES ESPECIALIDADES DE ENFERMERÍA Vanessa Aznar Oliveros Elena Caudevilla Eseverri Cristina Cubillo García Bárbara Esteban López Blanca García Gimeno 4º GRADO DE ENFERMERÍA

Más detalles

PROGRAMA GENERAL DE PRÁCTICAS EN LA MAESTRIA EN PSICOLOGIA CLINICA Y DE LA SALUD. Entre otras cosas, con las prácticas se pretende que el alumnado:

PROGRAMA GENERAL DE PRÁCTICAS EN LA MAESTRIA EN PSICOLOGIA CLINICA Y DE LA SALUD. Entre otras cosas, con las prácticas se pretende que el alumnado: PROGRAMA GENERAL DE PRÁCTICAS EN LA MAESTRIA EN PSICOLOGIA CLINICA Y DE LA SALUD. Las practicas supervisadas en el programa de la maestría en psicología clínica y de la salud (MPCS), se orientan tanto

Más detalles

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO Núm. 142 Viernes 14 de junio de 2013 Sec. I. Pág. 44948 I. DISPOSICIONES GENERALES MINISTERIO DE EDUCACIÓN, CULTURA Y DEPORTE 6412 Orden ECD/1070/2013, de 12 de junio, por la que se establecen los requisitos

Más detalles

SERVICIO DE ATENCION PSICOLÓGICA

SERVICIO DE ATENCION PSICOLÓGICA SERVICIO DE ATENCION PSICOLÓGICA El Servicio de Atención Psicológica es una unidad asistencial de la Universidad de Málaga, dependiente de la Facultad de Psicología, que tiene como misión prestar atención

Más detalles

GUIA FORMATIVA 2013-2014

GUIA FORMATIVA 2013-2014 GUIA FORMATIVA 2013-2014 UNIDAD DOCENTE PSIQUIATRÍA HOSPITAL SAN PEDRO DE LA RIOJA Guía Formativa Unidad Docente de PSIQUIATRÍA Pág. 1 de 10 PRESENTACIÓN: La unidad docente de psiquiatría y salud mental

Más detalles

AREA DE VIGILANCIA Y SEGURIDAD MANUAL SISTEMA INTEGRADO DE SEGURIDAD

AREA DE VIGILANCIA Y SEGURIDAD MANUAL SISTEMA INTEGRADO DE SEGURIDAD SISTEMA INTEGRADO DE SEGURIDAD PÁGINA 1 de 1 AREA DE VIGILANCIA Y SEGURIDAD SISTEMA INTEGRADO DE SEGURIDAD SISTEMA INTEGRADO DE SEGURIDAD PÁGINA 2 de 2 TABLA DE CONTENIDO 1. INTRODUCCIÓN... 3 2. OBJETIVO

Más detalles

DECLARACIÓN DE CÁCERES DEL PROGRAMA DE ATENCIÓN INTEGRAL AL MÉDICO ENFERMO DE LOS COLEGIOS DE MÉDICOS DE ESPAÑA

DECLARACIÓN DE CÁCERES DEL PROGRAMA DE ATENCIÓN INTEGRAL AL MÉDICO ENFERMO DE LOS COLEGIOS DE MÉDICOS DE ESPAÑA DECLARACIÓN DE CÁCERES DEL PROGRAMA DE ATENCIÓN INTEGRAL AL MÉDICO ENFERMO DE LOS COLEGIOS DE MÉDICOS DE ESPAÑA CÁCERES 2015 1. El Programa de Atención Integral al Médico Enfermo (PAIME) ha atendido desde

Más detalles

Máster de Educación para la Salud

Máster de Educación para la Salud Máster de Educación para la Salud Facultat d Infermeria Universitat de Lleida Informe de seguimiento Curso 2010/2011 Elaborado por la coordinación de la titulación Presentado a la Comisión de Estudios

Más detalles

Cuaderno de competencias del / de la Terapeuta Ocupacional

Cuaderno de competencias del / de la Terapeuta Ocupacional Anexo VI Cuaderno de competencias del / de la Terapeuta Ocupacional Grado en Terapia Ocupacional Prácticum VI 4º Grado 2013-2014 juntadeandalucia.es NOMBRE Y APELLIDOS: PERIODO DE PRÁCTICAS: CENTRO: TUTOR

Más detalles

saber y el saber hacer. Son los conocimientos y destrezas propias de la disciplina.

saber y el saber hacer. Son los conocimientos y destrezas propias de la disciplina. OBJETIVOS Y COMPETENCIAS DEL TITULO 3. OBJETIVOS El objetivo general del Grado propuesto es formar enfermeras y enfermeros de cuidados generales, capaces de desarrollar funciones en los ámbitos asistenciales,

Más detalles

DISPOSICIONES GENERALES. En primer lugar se determina que la UNED contará para realizar sus funciones y competencias con:

DISPOSICIONES GENERALES. En primer lugar se determina que la UNED contará para realizar sus funciones y competencias con: LA ESTRUCTURA ACADÉMICA DE LA UNED II. INSTITUTOS UNIVERSITARIOS DE INVESTIGACIÓN. CENTRO ADSCRITOS Y SERVICIOS DE ASISTENCIA A LA COMUNIDAD UNIVERSITARIA. En desarrollo del Capítulo I del Título II de

Más detalles

PRESCRIPCIÓN ENFERMERA

PRESCRIPCIÓN ENFERMERA PRESCRIPCIÓN ENFERMERA CURSO DE: ENFERMERA/O EXPERTA/O EN INDICACIÓN, USO Y AUTORIZACIÓN DE MEDICAMENTOS Y PRODUCTOS SANITARIOS EN CUIDADOS GENERALES DE ENFERMERÍA Y EN T.I.C. Colegio Oficial de Enfermería

Más detalles

RESOLUCiÓN CONJUNTA DE LOS MINISTERIOS DE EDUCACiÓN Y DE. MULTIPROFESIONALES DE OBSTETRICIA Y GINECOLOGíA, DE SALUD LABORAL Y DE SALUD MENTAL.

RESOLUCiÓN CONJUNTA DE LOS MINISTERIOS DE EDUCACiÓN Y DE. MULTIPROFESIONALES DE OBSTETRICIA Y GINECOLOGíA, DE SALUD LABORAL Y DE SALUD MENTAL. MINISTERIO DE SANIDAD Y POLlTICA SOCIAL DIRECCiÓN GENERAL DE ORDENACiÓN PROFESIONAL. COHESiÓN DEL SISTEMA NACIONAL DE SALUD Y ALTA INSPECCiÓN SUBDIRECCIÓN GENERAL DE ORDENACiÓN PROFESIONAL RESOLUCiÓN CONJUNTA

Más detalles

BOLETÍN DE NOVEDADES SOBRE RIESGOS PSICOSOCIALES

BOLETÍN DE NOVEDADES SOBRE RIESGOS PSICOSOCIALES ARTÍCULOS DE INTERÉS San Juan de Dios imparte conocimientos para la correcta asistencia psicosocial y sanitaria en cuidados paliativos (Fuente: NoticiasMedicas.es, 25 de noviembre de ) El Hospital San

Más detalles

Necesidades de formación del farmacéutico del siglo XXI

Necesidades de formación del farmacéutico del siglo XXI Necesidades de formación del farmacéutico del siglo XXI II encuentro de asociaciones profesionales farmacéuticas la formación del farmacéutico del futuro, campus ufv Luis Amaro Cendón Tesorero del Consejo

Más detalles

Área Enfermería. Campus de Jerez. Curso 2013-2014 INFORME FINAL DE DESARROLLO DE PRÁCTICAS CLÍNICAS

Área Enfermería. Campus de Jerez. Curso 2013-2014 INFORME FINAL DE DESARROLLO DE PRÁCTICAS CLÍNICAS Área Enfermería Campus de Jerez Curso 2013-2014 INFORME FINAL DE DESARROLLO DE PRÁCTICAS CLÍNICAS Profesores Asociados de Ciencias de la Salud Coordinadores de Prácticas Clínicas Cuarto Curso ASIGNATURA

Más detalles

GRADO EN FISIOTERAPIA FIS118 Fisioterapia Comunitaria y Educación para la Salud

GRADO EN FISIOTERAPIA FIS118 Fisioterapia Comunitaria y Educación para la Salud GRADO EN FISIOTERAPIA FIS118 Fisioterapia Comunitaria y Educación para la Salud Asignatura: Fisioterapia Comunitaria y Educación para la salud Carácter: Obligatorio Idioma: Español Modalidad: Presencial

Más detalles

Unidades Docentes Multidisciplinares. Especialidad de Pediatría

Unidades Docentes Multidisciplinares. Especialidad de Pediatría Unidades Docentes Multidisciplinares Especialidad de Pediatría XXVIII Jornadas de Enfermería 2012 M. V. Martínez Hidalgo Como? Qué? Donde? Quien? Necesidad de la especialidad Para poder garantizar los

Más detalles

RECOMENDACIONES PARA LOS PROGRAMAS DE FORMACIÓN DE POSTGRADO

RECOMENDACIONES PARA LOS PROGRAMAS DE FORMACIÓN DE POSTGRADO CAPÍTULO CUATRO RECOMENDACIONES PARA LOS PROGRAMAS DE FORMACIÓN DE POSTGRADO INTRODUCCIÓN Cuánto tiempo supone, o debería invertirse en formar a un médico y convertirlo en un pediatra competente? Habida

Más detalles

PROTOCOLO DE EVALUACIÓN PARA LA VERIFICACIÓN DE TÍTULOS OFICIALES (GRADO Y MÁSTER)

PROTOCOLO DE EVALUACIÓN PARA LA VERIFICACIÓN DE TÍTULOS OFICIALES (GRADO Y MÁSTER) PROTOCOLO DE EVALUACIÓN PARA LA VERIFICACIÓN DE TÍTULOS OFICIALES (GRADO Y MÁSTER) V.01.02/12/10 Página 2 de 17 Para facilitar la labor que desarrollan los evaluadores, nombrados por AGAE, en el proceso

Más detalles

Dispositivos asistenciales. Bases Psicológicas Salud y Enfermedad

Dispositivos asistenciales. Bases Psicológicas Salud y Enfermedad Dispositivos asistenciales Bases Psicológicas Salud y Enfermedad Relación dispositivos/modelo Principios guía en la planificación y gestión de los servicios de salud mental modernos: Reconocimiento del

Más detalles

Competencias Generales

Competencias Generales Competencias Generales AUTONOMÍA PROFESIONAL Y RESPONSABILIDAD: - Reconocer los elementos esenciales de la profesión de terapeuta ocupacional, incluyendo los principios éticos, las responsabilidades legales,

Más detalles

(90 ETCS) 2013) OBJETIVOS

(90 ETCS) 2013) OBJETIVOS Máster Oficial Universitario en Seguridad, Salud en el Trabajo y Prevención de Riesgos Laborales (90 ETCS) Modalidad: Semipresencial (Edición marzo 2013) OBJETIVOS La Universidad Camilo José Cela, en convenio

Más detalles

MAESTRÍA EN PSICOLOGÍA CLÍNICA Facultad de Psicología PRÁCTICA CLINICA HOSPITALARIA III

MAESTRÍA EN PSICOLOGÍA CLÍNICA Facultad de Psicología PRÁCTICA CLINICA HOSPITALARIA III MAESTRÍA EN PSICOLOGÍA CLÍNICA Facultad de Psicología PS10-4 PS11-1 PS12-1 PRÁCTICA CLINICA HOSPITALARIA I PRÁCTICA CLINICA HOSPITALARIA II PRÁCTICA CLINICA HOSPITALARIA III El profesional en Psicología

Más detalles

ENFERMERA COMUNITARIA DE ENLACE EN ANDALUCÍA PROMOCIÓN DEL AUTOCUIDADO 2ª EDICIÓN DE LOS PREMIOS ENFERMERÍA EN DESARROLLO

ENFERMERA COMUNITARIA DE ENLACE EN ANDALUCÍA PROMOCIÓN DEL AUTOCUIDADO 2ª EDICIÓN DE LOS PREMIOS ENFERMERÍA EN DESARROLLO ENFERMERA COMUNITARIA DE ENLACE EN ANDALUCÍA PROMOCIÓN DEL AUTOCUIDADO 2ª EDICIÓN DE LOS PREMIOS ENFERMERÍA EN DESARROLLO INDICE 1. Resumen:... 3 2. Justificación... 3 3. Desarrollo... 4 POBLACION DIANA...

Más detalles

ADMINISTRACIÓN SANITARIA

ADMINISTRACIÓN SANITARIA GUÍA DOCENTE de la asignatura: ADMINISTRACIÓN SANITARIA OPTATIVA 2º CURSO. DIPLOMADO EN FISIOTERAPIA Profesora: Olga García Martínez. Número de créditos y su equivalencia en ECTS (25horas) 4.5 créditos

Más detalles

CONSEJO ASESOR DE SANIDAD GRUPO DE PREGRADO Y POSTGRADO

CONSEJO ASESOR DE SANIDAD GRUPO DE PREGRADO Y POSTGRADO CONSEJO ASESOR DE SANIDAD GRUPO DE PREGRADO Y POSTGRADO I. Antecedentes de la Formación de Pregrado y Especialistas. Formación de Pregrado Desde 1977 la Educación de Enfermería se integró en la Universidad

Más detalles

Gabinete Jurídico. Informe 0341/2009

Gabinete Jurídico. Informe 0341/2009 Informe 0341/2009 La consulta plantea si, la comunicación de datos de salud referidos a un trabajador atendido por la Mutua consultante al Servicio de Atención al Usuario dependiente de la Dirección General

Más detalles

RESULTADOS DE APRENDIZAJE

RESULTADOS DE APRENDIZAJE Política de equiparación de competencias de la carrera a resultados de. Área responsable: Carrera de Medicina.0 Página 1 de 5 CONTENIDO 1.- DEFINICIÓN... 2 2.- ALCANCE Y ÁMBITO DE APLICACIÓN... 2 3.- NORMA

Más detalles

PROGRAMA DE MAESTRIAS Y DOCTORADOS EN CIENCIAS MÉDICAS PRO.IN.BIO. Escuela de Graduados (Facultad de Medicina) http://www.egradu.fmed.edu.

PROGRAMA DE MAESTRIAS Y DOCTORADOS EN CIENCIAS MÉDICAS PRO.IN.BIO. Escuela de Graduados (Facultad de Medicina) http://www.egradu.fmed.edu. PROGRAMA DE MAESTRIAS Y DOCTORADOS EN CIENCIAS MÉDICAS PRO.IN.BIO. Escuela de Graduados (Facultad de Medicina) http://www.egradu.fmed.edu.uy/ DECIMOSEXTO LLAMADO A ASPIRANTES PARA ESTUDIOS DE POSGRADO

Más detalles

Cuestiones sobre el ejercicio del Psicólogo Educativo en España

Cuestiones sobre el ejercicio del Psicólogo Educativo en España Cuestiones sobre el ejercicio del Psicólogo Educativo en España Cómo te puedes dedicar a la Psicología Educativa en el ámbito público/privado? En primer lugar, destacar que el único perfil profesional

Más detalles

GRADO EN ENFERMERÍA CURSO 2014/2015. Asignatura: Enfermería en Salud Mental Código: ENF117

GRADO EN ENFERMERÍA CURSO 2014/2015. Asignatura: Enfermería en Salud Mental Código: ENF117 GRADO EN ENFERMERÍA CURSO 2014/2015 Asignatura: Enfermería en Salud Mental Código: ENF117 Asignatura: ENF117. Enfermería en Salud Mental Formación: Obligatoria Créditos ECTS: 4 Curso: 2º Semestre: 1º Profesor/a:

Más detalles

PROCEDIMIENTO DE AUDITORIAS INTERNAS. CALIDAD INSTITUCIONAL Versión: 02

PROCEDIMIENTO DE AUDITORIAS INTERNAS. CALIDAD INSTITUCIONAL Versión: 02 1. OBJETIVO Realizar la planificación, estructuración y ejecución de las auditorías internas, con el objeto de garantizar el cumplimiento de los requisitos de la Norma ISO 9001:2008 y los fijados por la

Más detalles

PROCEDIMIENTO DE FORMACIÓN INICIAL Y CONTINUADA DE LOS TRABAJADORES

PROCEDIMIENTO DE FORMACIÓN INICIAL Y CONTINUADA DE LOS TRABAJADORES Pág: 1/4 ÍNDICE OBJETIVO ALCANCE IMPLICACIONES Y RESPONSABILIDADES METODOLOGÍA PROGRAMA DE FORMACIÓN ANUAL REGISTRO Y ARCHIVO ANEXOS Elaborado por: Revisado por: Aprobado por: Firma: Firma: Firma: Pág:

Más detalles

UNIVERSIDAD DE GRANADA

UNIVERSIDAD DE GRANADA TÍTULO: MÁSTER UNIVERSITARIO EN MEDICINA UNIVERSIDAD DE GRANADA - 1 - Bloque 1. DESCRIPCIÓN DEL TÍTULO 1.1. DENOMINACIÓN Nombre Máster Universitario en Medicina 1.2. UNIVERSIDAD Y CENTRO Universidad de

Más detalles

ORGANIZACIÓN SANITARIA EN ESPAÑA

ORGANIZACIÓN SANITARIA EN ESPAÑA ORGANIZACIÓN SANITARIA EN ESPAÑA 1. Evolución histórica del sistema sanitario español. 2. Legislación fundamental. 3. Características principales y organización del Sistema Nacional de Salud. 4. Algunos

Más detalles

Formación Online Especializada en SERVCIOS SOCIALES Y SOCIOSANITARIOS

Formación Online Especializada en SERVCIOS SOCIALES Y SOCIOSANITARIOS Formación Online Especializada en SERVCIOS SOCIALES Y SOCIOSANITARIOS Entidad colaboradora de: Conoce ISES ISES es el primer instituto español especializado en formación social y sociosanitaria. La historia

Más detalles

PRÁCTICAS DEL GRADO EN ENFERMERIA

PRÁCTICAS DEL GRADO EN ENFERMERIA PRÁCTICAS DEL GRADO EN ENFERMERIA Marco general de las prácticas: El Plan de Estudios contempla cursar 81 ECTS obligatorios de prácticas tuteladas, la equivalencia del crédito de prácticas se establece

Más detalles

AJUNTAMENT DE PICASSENT

AJUNTAMENT DE PICASSENT reglamentos/upc.doc REGLAMENTO RÉGIMEN INTERIOR DE LA UNIDAD DE PREVENCIÓN COMUNITARIA DEL AYUNTAMIENTO DE PICASSENT PREÁMBULO El uso, abuso y dependencia de las drogas, en sus dimensiones actuales, es

Más detalles

TÍTULO: MASTER UNIVERSITARIO EN DROGODEPENDENCIAS Y OTRAS ADICCIONES

TÍTULO: MASTER UNIVERSITARIO EN DROGODEPENDENCIAS Y OTRAS ADICCIONES TÍTULO: MASTER UNIVERSITARIO EN DROGODEPENDENCIAS Y OTRAS ADICCIONES UNIVERSIDAD: UNIVERSIDAD DE DEUSTO 5. PLANIFICACIÓN DE LAS ENSEÑANZAS 5.1. Estructura de las enseñanzas. Explicación general de la planificación

Más detalles

Modalidades de intervención psicológica con niños con enfermedad hematooncológicas.

Modalidades de intervención psicológica con niños con enfermedad hematooncológicas. Diplomatura en Psicooncología Pediátrica. (9 meses) Objetivos: La Diplomatura en Psicooncología Pediátrica prevé que los alumnos adquieran, durante este trayecto formativo, las competencias psicológicas

Más detalles

5.1 Descripción general del plan de estudios

5.1 Descripción general del plan de estudios 5.1 Descripción general del plan de estudios La propuesta formativa que se presenta en esta memoria cumple estrictamente con los requisitos establecidos en la Orden ECD/1070/201, de 12 de junio, en cuanto

Más detalles

Especialidad de enfermería en Salud Mental Antecedentes

Especialidad de enfermería en Salud Mental Antecedentes Especialidad de enfermería en Salud Mental Antecedentes La especialidad de Psiquiatría para Ayudantes Técnicos Sanitarios se inicia en 1970 (D. 3193/1970), previamente se habrían creado las de Asistencia

Más detalles

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO Núm. 155 Jueves 30 de junio de 2011 Sec. I. Pág. 69436 I. DISPOSICIONES GENERALES MINISTERIO DE TRABAJO E INMIGRACIÓN 11215 Real Decreto 710/2011, de 20 de mayo, por el que se establecen dos certificados

Más detalles

DES: Programa(s) Educativo(s):

DES: Programa(s) Educativo(s): UNIVERSIDAD AUTÓNOMA DE CHIHUAHUA Clave: 08MSU0017H FACULTAD DE ENFERMERÌA Y NUTRIOLOGÌA Clave: 08USU4827Q PROGRAMA DEL CURSO: ESTANCIA CLÍNICA DE PROPEDEUTICA DEL CUIDADO HUMANO LIC. Velia Sáenz Sánchez

Más detalles

GRADO EN PSICOLOGÍA PRÁCTICAS EXTERNAS ITINERARIO/MENCIÓN EN PSICOLOGÍA CLÍNICA UNIVERSIDAD DE MÁLAGA. Facultad de Psicología Decanato

GRADO EN PSICOLOGÍA PRÁCTICAS EXTERNAS ITINERARIO/MENCIÓN EN PSICOLOGÍA CLÍNICA UNIVERSIDAD DE MÁLAGA. Facultad de Psicología Decanato GRADO EN PSICOLOGÍA PRÁCTICAS EXTERNAS ITINERARIO/MENCIÓN EN PSICOLOGÍA CLÍNICA 1 I. INTRODUCCIÓN Las Prácticas externas (Prácticum) forman parte de los estudios del Grado en Psicología como una materia

Más detalles

b) Realizar los programas de formación de una especialidad y superar las pruebas teóricas y prácticas correspondientes.

b) Realizar los programas de formación de una especialidad y superar las pruebas teóricas y prácticas correspondientes. MINISTERIO RELACIONES CON LAS CORTES Y DE SECRETARÍA DEL GOBIERNO Real Decreto 992/1987, de 3 julio BOE 1 agosto 1987, núm. 183 [pág. 23642] ENFERMERAS-ENFERMEROS. Regula la obtención del título de especialista

Más detalles

Programa para la Formación de Postgrado en Diabetología

Programa para la Formación de Postgrado en Diabetología Programa para la Formación de Postgrado en Diabetología Servicio de Diabetología y Nutrición Hospital Privado de Córdoba SA Condiciones de ingreso Título de Médico, obtenido en una Universidad Estatal

Más detalles

Catálogo de perfiles de competencias de puestos de trabajo del sector de centros y servicios de atención a personas con discapacidad

Catálogo de perfiles de competencias de puestos de trabajo del sector de centros y servicios de atención a personas con discapacidad 2 Índice de contenido Introducción... 4 Relación de puestos de trabajo desarrollados... 6 Relación de perfiles profesionales... 11 Glosario de competencias... 96 3 Introducción Una de las principales novedades

Más detalles

REQUISITOS GENERALES DE ACREDITACIÓN DE LAS UNIDADES DOCENTES PARA LA FORMACIÓN DE ESPECIALISTAS EN MEDICINA DEL TRABAJO.

REQUISITOS GENERALES DE ACREDITACIÓN DE LAS UNIDADES DOCENTES PARA LA FORMACIÓN DE ESPECIALISTAS EN MEDICINA DEL TRABAJO. 1 REQUISITOS GENERALES DE ACREDITACIÓN DE LAS UNIDADES DOCENTES PARA LA FORMACIÓN DE ESPECIALISTAS EN MEDICINA DEL TRABAJO. I.-CARACTERISTICAS GENERALES DEL PROCEDIMIENTO DE ACREDITACION DE ESTAS UNIDADES

Más detalles

5.1.2. Explicación general de la planificación del plan de estudios 1º. DESCRIPCIÓN GENERAL:

5.1.2. Explicación general de la planificación del plan de estudios 1º. DESCRIPCIÓN GENERAL: 5.1.2. Explicación general de la planificación del plan de estudios 1º. DESCRIPCIÓN GENERAL: El Plan de estudios del presente título contempla un programa en base a dos objetivos: - Favorecer la formación

Más detalles

AUDITORÍA DOCENTE DE LA ESPECIALIDAD DE FARMACIA HOSPITALARIA - REQUISITOS MÍNIMOS PARA LA ACREDITACIÓN DE LA COMISIÓN NACIONAL DE LA ESPECIALIDAD -

AUDITORÍA DOCENTE DE LA ESPECIALIDAD DE FARMACIA HOSPITALARIA - REQUISITOS MÍNIMOS PARA LA ACREDITACIÓN DE LA COMISIÓN NACIONAL DE LA ESPECIALIDAD - AUDITORÍA DOCENTE DE LA ESPECIALIDAD DE FARMACIA HOSPITALARIA - REQUISITOS MÍNIMOS PARA LA ACREDITACIÓN DE LA COMISIÓN NACIONAL DE LA ESPECIALIDAD - HOSPITAL COMUNIDAD : FECHA: DATOS GENERALES Nombre actualizado

Más detalles

MEDICINA DE LA ACTIVIDAD FÍSICA Y EL DEPORTE

MEDICINA DE LA ACTIVIDAD FÍSICA Y EL DEPORTE INSTITUTO COLOMBIANO PARA EL FOMENTO DE LA EDUCACIÓN SUPERIOR ICFES- ASOCIACIÓN COLOMBIANA DE FACULTADES DE MEDICINA ASCOFAME MEDICINA DE LA ACTIVIDAD FÍSICA Y EL DEPORTE 1. Perfil del egresado El especialista

Más detalles

A PROPÓSITO DE LA ESTRATREXIA SERGAS 2014. A SANIDADE PÚBLICA AO SERVIZO DO PACIENTE Y LA ESPECIALIDAD DE ENFERMERÍA FAMILIAR Y COMUNITARIA.

A PROPÓSITO DE LA ESTRATREXIA SERGAS 2014. A SANIDADE PÚBLICA AO SERVIZO DO PACIENTE Y LA ESPECIALIDAD DE ENFERMERÍA FAMILIAR Y COMUNITARIA. A PROPÓSITO DE LA ESTRATREXIA SERGAS 2014. A SANIDADE PÚBLICA AO SERVIZO DO PACIENTE Y LA ESPECIALIDAD DE ENFERMERÍA FAMILIAR Y COMUNITARIA. Estratexia SERGAS 2014 : La Consellería de Sanidade presenta

Más detalles

Red de Servicios de Salud Mental y Psiquiatría El objetivo de esta red es facilitar el acceso a los servicios y a las acciones sanitarias en

Red de Servicios de Salud Mental y Psiquiatría El objetivo de esta red es facilitar el acceso a los servicios y a las acciones sanitarias en RED DE SALUD MENTAL Red de Servicios de Salud Mental y Psiquiatría El objetivo de esta red es facilitar el acceso a los servicios y a las acciones sanitarias en instalaciones cercanas a la residencia

Más detalles

PRÁCTICAS EXTERNAS EN PSICOLOGÍA CLÍNICA CENTROS PERTENECIENTES AL SERVICIO ANDALUD DE SALUD (SAS) DE MÁLAGA Y PROVINCIA

PRÁCTICAS EXTERNAS EN PSICOLOGÍA CLÍNICA CENTROS PERTENECIENTES AL SERVICIO ANDALUD DE SALUD (SAS) DE MÁLAGA Y PROVINCIA PRÁCTICAS EXTERNAS EN PSICOLOGÍA CLÍNICA CENTROS PERTENECIENTES AL SERVICIO ANDALUD DE SALUD (SAS) DE MÁLAGA Y PROVINCIA INFORMACIÓN PARA LOS ESTUDIANTES La información que se proporciona en estas páginas

Más detalles

en el proceso de adquisición de las competencias necesarias para el adecuado ejercicio de las profesiones sanitarias.

en el proceso de adquisición de las competencias necesarias para el adecuado ejercicio de las profesiones sanitarias. PROYECTO DE REAL DECRETO POR EL QUE SE REGULA LA TRONCALIDAD Y OTROS ASPECTOS DEL SISTEMA DE FORMACIÓN SANITARIA ESPECIALIZADA EN CIENCIAS DE LA SALUD. El desarrollo del Título II de la Ley 44/2003, de

Más detalles

INFORMACIÓN SOBRE LA TITULACIÓN: PSICOLOGÍA

INFORMACIÓN SOBRE LA TITULACIÓN: PSICOLOGÍA INFORMACIÓN SOBRE LA TITULACIÓN: PSICOLOGÍA 1. ACERCA DE LA PSICOLOGÍA El ejercicio de la Psicología se dirige hacia la mejora de la calidad de vida humana y social; contempla entre sus principales objetivos

Más detalles

Preguntas más frecuentes sobre la normativa por la que se introducen elementos desarrollo en la formación sanitaria especializada

Preguntas más frecuentes sobre la normativa por la que se introducen elementos desarrollo en la formación sanitaria especializada Preguntas más frecuentes sobre la normativa por la que se introducen elementos desarrollo en la formación sanitaria especializada 1. Qué supone el nuevo modelo de Formación Sanitaria Especializada? La

Más detalles

EXPERTO UNIVERSITARIO EN METODOLOGÍA DE INVESTIGACIÓN EN DROGODEPENDENCIAS

EXPERTO UNIVERSITARIO EN METODOLOGÍA DE INVESTIGACIÓN EN DROGODEPENDENCIAS EXPERTO UNIVERSITARIO EN METODOLOGÍA DE INVESTIGACIÓN EN DROGODEPENDENCIAS Organización: Consejería para la Igualdad y Bienestar Social de la Junta de Andalucía y Vicerrectorado de Investigación de la

Más detalles

Los nuevos contenidos de la formación. Formación farmacéutica de postgrado y carrera profesional

Los nuevos contenidos de la formación. Formación farmacéutica de postgrado y carrera profesional Los nuevos contenidos de la formación farmacéutica. Formación farmacéutica de postgrado y carrera profesional Jesús C. Gómez, presidente de SEFAC EVOLUCIÓN DEL ROL DEL FARMACÉUTICO COMUNITARIO Hasta siglo

Más detalles

REQUISITOS ESPECIFICOS PARA UN PROGRAMA DE FORMACION DE ESPECIALISTAS EN GERIATRIA

REQUISITOS ESPECIFICOS PARA UN PROGRAMA DE FORMACION DE ESPECIALISTAS EN GERIATRIA REQUISITOS ESPECIFICOS PARA UN PROGRAMA DE FORMACION DE ESPECIALISTAS EN GERIATRIA En caso que alguno de los contenidos de estos requisitos específicos no concuerde con los " Criterios Generales de Evaluación

Más detalles

Fundamentos para el diseño y aplicación del Sistema de Carrera Sanitaria. Santo Domingo 2011

Fundamentos para el diseño y aplicación del Sistema de Carrera Sanitaria. Santo Domingo 2011 Fundamentos para el diseño y aplicación del Sistema de Carrera Sanitaria Santo Domingo 2011 Sistema Sanitario Conjunto de mecanismos sociales cuya función es la transformación de recursos generalizados

Más detalles

EXTRACTO DE LA MEMORIA DE VERIFICACIÓN DEL GRADO EN BIOLOGÍA APARTADO 4.1 INFORMACIÓN PREVIA A LA MATRICULACIÓN SOBRE ACCESO Y ADMISIÓN

EXTRACTO DE LA MEMORIA DE VERIFICACIÓN DEL GRADO EN BIOLOGÍA APARTADO 4.1 INFORMACIÓN PREVIA A LA MATRICULACIÓN SOBRE ACCESO Y ADMISIÓN EXTRACTO DE LA MEMORIA DE VERIFICACIÓN DEL GRADO EN BIOLOGÍA APARTADO 4.1 INFORMACIÓN PREVIA A LA MATRICULACIÓN SOBRE ACCESO Y ADMISIÓN 4. ACCESO Y ADMISIÓN DE ESTUDIANTES 4.1. Sistemas de información

Más detalles

PONTIFICIA UNIVERSIDAD CATOLICA DE CHILE ESCUELA DE MEDICINA DIRECCION DE POSTGRADO PROGRAMAS DE POSTITULO EN MEDICINA FAMILIAR

PONTIFICIA UNIVERSIDAD CATOLICA DE CHILE ESCUELA DE MEDICINA DIRECCION DE POSTGRADO PROGRAMAS DE POSTITULO EN MEDICINA FAMILIAR PONTIFICIA UNIVERSIDAD CATOLICA DE CHILE ESCUELA DE MEDICINA DIRECCION DE POSTGRADO PROGRAMAS DE POSTITULO EN MEDICINA FAMILIAR INTRODUCCIÓN El Programa de Postítulo en Medicina Familiar de la Pontificia

Más detalles

Unidad responsable: Servicio de Ordenación e Inspección Sanitaria

Unidad responsable: Servicio de Ordenación e Inspección Sanitaria PROGRAMA 511: ORDENACIÓN E INSPECCIÓN SANITARIAS Unidad responsable: Servicio de Ordenación e Inspección Sanitaria Objetivos/ Acciones/ Indicadores del programa 01. Establecer los requisitos técnico-sanitarios

Más detalles

TERMINOS DE REFERENCIA DE LOS SERVICIOS DE ACOGIMIENTO INSTITUCIONAL. 1 por cada Casa Hogar u Hogar Infanto Juvenil

TERMINOS DE REFERENCIA DE LOS SERVICIOS DE ACOGIMIENTO INSTITUCIONAL. 1 por cada Casa Hogar u Hogar Infanto Juvenil TERMINOS DE REFERENCIA DE LOS SERVICIOS DE ACOGIMIENTO INSTITUCIONAL Conformación del equipo técnico, administrativo y de servicios.- El personal encargado de prestar la atención en acogimiento institucional

Más detalles

OTRAS VIAS DE CERTIFICACIÓN ACREDITACIÓN DE COMPETENCIAS

OTRAS VIAS DE CERTIFICACIÓN ACREDITACIÓN DE COMPETENCIAS OTRAS VIAS DE CERTIFICACIÓN ACREDITACIÓN DE COMPETENCIAS Reconocimiento, evaluación, acreditación y registro de las cualificaciones profesionales (RD 1224/2009por el que se establece el procedimiento y

Más detalles

RESOLUCIÓN 03/2010 DOCUMENTO MARCO PERFIL DEL FISIOTERAPEUTA

RESOLUCIÓN 03/2010 DOCUMENTO MARCO PERFIL DEL FISIOTERAPEUTA RESOLUCIÓN 03/2010 DOCUMENTO MARCO PERFIL DEL FISIOTERAPEUTA Asamblea General, en Sevilla a 20 de Marzo de 2010 I.- Definición del Profesional Podrán ostentar la denominación de Fisioterapeuta exclusivamente

Más detalles

Auxiliar de Geriatría y Gerontología con Prácticas

Auxiliar de Geriatría y Gerontología con Prácticas 1 2 Introducción Con este curso se pretende dar una formación al personal auxiliar dedicado al cuidado de los ancianos para que pueda realizar una mejor asistencia tanto preventiva como terapéutica. Este

Más detalles

Guía docente de la asignatura: Seminarios de Investigación Turística

Guía docente de la asignatura: Seminarios de Investigación Turística Guía docente de la asignatura: Seminarios de Investigación Turística Titulación: Máster en Gestión y Dirección de Empresas e Instituciones Turísticas Curso: 2013-2014 Guía Docente 1. Datos de la asignatura

Más detalles

Documento estratégico: PERFIL Y COMPETENCIAS ENFERMERA DE FAMILIA Y COMUNITARIA. (Versión FINAL / 2008)

Documento estratégico: PERFIL Y COMPETENCIAS ENFERMERA DE FAMILIA Y COMUNITARIA. (Versión FINAL / 2008) Documento estratégico: PERFIL Y COMPETENCIAS ENFERMERA DE FAMILIA Y COMUNITARIA (Versión FINAL / 2008) PERFIL Y COMPETENCIAS ENFERMERA DE FAMILIA Y COMUNITARIA Perfil: La Enfermera Especialista en Enfermería

Más detalles

CARTERA DE SERVICIOS DE LOS CENTROS DE PREVENCIÓN COMUNITARIA

CARTERA DE SERVICIOS DE LOS CENTROS DE PREVENCIÓN COMUNITARIA CARTERA DE SERVICIOS DE LOS CENTROS DE PREVENCIÓN COMUNITARIA Enero 2009 1. Definición Los Centros de Prevención Comunitaria son recursos pertenecientes a las corporaciones locales que desarrollan funciones

Más detalles

Trabajo final de máster

Trabajo final de máster Trabajo final de máster Máster universitario en dirección, gestión e intervención en servicios sociales Prácticum Página 1 de 5 Rev. 0 IQ FACU 71 1.- Presentación Los másteres universitarios que se realizan

Más detalles

REDACCIÓN ANTERIOR REDACCIÓN VIGENTE A PARTIR DEL

REDACCIÓN ANTERIOR REDACCIÓN VIGENTE A PARTIR DEL CRITERIOS BÁSICOS SOBRE LA ORGANIZACIÓN DE RECURSOS PARA DESARROLLAR LA ACTIVIDAD SANITARIA DE LOS SERVICIOS DE PREVENCIÓN (REAL DECRETO 843/2011, DE 17 DE JUNIO) REDACCIÓN ANTERIOR REDACCIÓN VIGENTE A

Más detalles

GUIA FORMATIVA DE LOS RESIDENTES DE ENFERMERIA DE SALUD MENTAL DEL HOSPITAL UNIVERSITARIO DE VALME

GUIA FORMATIVA DE LOS RESIDENTES DE ENFERMERIA DE SALUD MENTAL DEL HOSPITAL UNIVERSITARIO DE VALME GUIA FORMATIVA DE LOS RESIDENTES DE ENFERMERIA DE SALUD MENTAL DEL HOSPITAL UNIVERSITARIO DE VALME UNIDAD DOCENTE DE SALUD MENTAL TUTORA PROVISIONAL: MIRIAM ROSA OROZCO Fecha de edición: Febrero de 2012.

Más detalles

RESÚMEN DE LA MEMORIA DEL SERVICIO DE ENDOCRINOLOGÍA, DIABETES Y NUTRICIÓN

RESÚMEN DE LA MEMORIA DEL SERVICIO DE ENDOCRINOLOGÍA, DIABETES Y NUTRICIÓN RESÚMEN DE LA MEMORIA DEL SERVICIO DE ENDOCRINOLOGÍA, DIABETES Y NUTRICIÓN POBLACIÓN ASISTIDA: Área de Santander y Laredo (357.531 adultos) como hospital primario, secundario y terciario y toda Cantabria

Más detalles

OBJETO DEL CONTRATO: OBJETIVOS GENERALES:

OBJETO DEL CONTRATO: OBJETIVOS GENERALES: PLIEGO DE PRESCRIPCIONES TÉCNICAS PARA EL CONTRATO DE SERVICIOS POR PROCEDIMIENTO ABIERTO PARA LA ASISTENCIA A LA OFICINA DE PLANIFICACIÓN SANITARIA Y CALIDAD MEDIANTE EL DESARROLLO DE LABORES Y FUNCIONES

Más detalles

PLAN DE GESTIÓN DE LA CALIDAD DOCENTE DE LOS CENTROS ACREDITADOS PARA LA FORMACIÓN SANITARIA ESPECIALIZADA

PLAN DE GESTIÓN DE LA CALIDAD DOCENTE DE LOS CENTROS ACREDITADOS PARA LA FORMACIÓN SANITARIA ESPECIALIZADA LOS CENTROS ACREDITADOS PARA LA FORMACIÓN SANITARIA ESPECIALIZADA Elaborado por: Subdirección General de Ordenación Profesional Oficina de Planificación Sanitaria y Calidad Pág. 1 de 23 1 Presentación

Más detalles

CURSO MULTIMEDIAL DE FORMACION EN ENFERMERIA GERIATRICA Y GERONTOLOGICA

CURSO MULTIMEDIAL DE FORMACION EN ENFERMERIA GERIATRICA Y GERONTOLOGICA CURSO MULTIMEDIAL DE FORMACION EN ENFERMERIA GERIATRICA Y GERONTOLOGICA www.asesoriagerontologica.com PROGRAMA Y METODOLOGIA Guía para el Alumno Prof. Dr. Hugo Valderrama www.drhugovalderrama.com CURSO

Más detalles

CONTENIDO, USOS Y FINALIDAD DE LA HISTORIA CÍNICA C

CONTENIDO, USOS Y FINALIDAD DE LA HISTORIA CÍNICA C CONTENIDO, USOS Y FINALIDAD DE LA HISTORIA CÍNICA C Antigua, 25 de febrero de 2008 Cristina Gómez Piqueras Inspectora-Instructora de la 1 CONTENIDO DE LA HISTORIA CLÍNICA La historia clínica es la narración

Más detalles

Pleno CC RR. HH 4-4- 06 PROYECTO

Pleno CC RR. HH 4-4- 06 PROYECTO Pleno CC RR. HH 4-4- 06 PROYECTO RESOLUCIÓN CONJUNTA DE LOS MINISTERIOS DE SANIDAD Y CONSUMO Y DE EDUCACIÓN Y CIENCIA POR LA QUE SE ESTABLECEN LOS REQUISITOS GENERALES PARA LA ACREDITACION DE CENTROS DE

Más detalles

Formación inicial de técnicos deportivos

Formación inicial de técnicos deportivos Primer semestre 1 Formación inicial de técnicos deportivos Formación On-line En el presente curso el Instituto Navarro del Deporte ha puesto en marcha su aula virtual con la finalidad de mejorar la accesibilidad

Más detalles

NORMAS PARA EL PATROCINIO COMERCIAL DE LAS ACTIVIDADES DE FORMACIÓN CONTINUADA DE LAS PROFESIONES SANITARIAS

NORMAS PARA EL PATROCINIO COMERCIAL DE LAS ACTIVIDADES DE FORMACIÓN CONTINUADA DE LAS PROFESIONES SANITARIAS NORMAS PARA EL PATROCINIO COMERCIAL DE LAS ACTIVIDADES DE FORMACIÓN CONTINUADA DE LAS PROFESIONES SANITARIAS Sumario Preámbulo Normativa 1. RESPONSABILIDADES GENERALES DE LOS ORGANIZADORES 2. MATERIALES

Más detalles

PROCESO ENFERMERO EN MÉXICO Y GENERALIDADES DEL PROYECTO PLACES COMISIÓN PERMANENTE DE ENFERMERÍA

PROCESO ENFERMERO EN MÉXICO Y GENERALIDADES DEL PROYECTO PLACES COMISIÓN PERMANENTE DE ENFERMERÍA PROCESO ENFERMERO EN MÉXICO Y GENERALIDADES DEL PROYECTO PLACES COMISIÓN PERMANENTE DE ENFERMERÍA Lic. Enf. Erik Hernández Coordinador Enfermería Hemodinamia Hospital Especialidades CMN La Raza Secretario

Más detalles

Norma Básica de Auditoría Interna

Norma Básica de Auditoría Interna Norma Básica de Auditoría Interna DE IBERDROLA, S.A. Y SU GRUPO (aprobada por el Consejo de Administración el 21 de julio de 2015, a propuesta de la Comisión de Auditoría y Supervisión del Riesgo de 16

Más detalles

Curso on-line de Especialización en Gestión Clínica. en Salud Mental

Curso on-line de Especialización en Gestión Clínica. en Salud Mental Curso on-line de Especialización en Gestión Clínica en Salud Mental Dirección: José Guimón y Eduardo de la Sota Curso 2008 Con la colaboración de psiquiatria.com Universidad de Deusto Facultad de Filosofía

Más detalles

ANEXO I REQUISITOS PARA LA ACREDITACIÓN DE UNIDADES DOCENTES MULTIPROFESIONALES DE GERIATRÍA.

ANEXO I REQUISITOS PARA LA ACREDITACIÓN DE UNIDADES DOCENTES MULTIPROFESIONALES DE GERIATRÍA. SECRETARIA GENERAL DE SANIDAD DIRECCIÓN GENERAL DE ORDENACIÓN PROFESIONAL, COHESIÓN DEL SISTEMA NACIONAL DE SALUD Y ALTA INSPECCIÓN. ANEXO I REQUISITOS PARA LA ACREDITACIÓN DE UNIDADES DOCENTES MULTIPROFESIONALES

Más detalles