ESTRATEGIAS MULTIDISCIPLINARES EN LA REVISIÓN DE TRATAMIENTOS EN ATENCIÓN PRIMARIA

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "ESTRATEGIAS MULTIDISCIPLINARES EN LA REVISIÓN DE TRATAMIENTOS EN ATENCIÓN PRIMARIA"

Transcripción

1 ESTRATEGIAS MULTIDISCIPLINARES EN LA REVISIÓN DE TRATAMIENTOS EN ATENCIÓN PRIMARIA Mª José Almodóvar Carretón Carlos Barreda Velázquez Ana Díez Alcántara Cristina Fernández López Silvia Herrero Hernández Lucía Jamart Sánchez

2

3 Mayor número de problemas relacionados con los medicamentos

4 Se ha estimado que la prevalencia de polimedicación en mayores de 65 años es cercana al 60% Un consumo promedio de 8 medicamentos por paciente Villafaina A, Gavilán E. Pacientes polimedicados frágiles, un reto para el sistema sanitario. Inf Ter Sist Nac Salud. 2011;35:

5 PRESCRIPCIÓN INADECUADA x 2 x 1,27 x 1, 46 Dormann H et al. Dtsch Arztebl Int 2013; 110(13): Dedhiya SD et al. Am J Geriatr Pharmacother Dec;8(6):562-70

6 REVISIÓN TRATAMIENTO Evaluación rigurosa del régimen terapéutico del paciente con el objetivo de aumentar los beneficios en salud y minimizar los riesgos asociados a la medicación

7 REVISIÓN SIN PACIENTE ENTREVISTA CON EL PACIENTE

8 1) PROGRAMA RESIFAP 2) PROGRAMA FARMAMIR Dirección Asistencial Noroeste PACIENTE 74 O MÁS Y MAS DE 6 MEDICAMENTOS

9 PROGRAMA RESIFAP

10

11 RELACIÓN MÉDICO FAMILIA-RESIDENCIA PRIVADA q Dificultades asistencia directa (tratamientos agudos) q Dificultades comunicación con el médico de la residencia q Diferentes criterios de prescripción MAP- Médico Residencia Médico AP: Responsabilidad Prescripción

12 PROGRAMA RESIFAP Revisión Tratamiento Conciliar Registro de Tratamiento Línea de Coordinación

13

14 Reunión inicial en el con equipo de la residencia privada (responsable enfermería y responsable médico), MAPs, responsable de residencias y responsable de enfermería del CS.

15 POBLACIÓN 33 pacientes 26 mujeres (78.8%) 85 años (Rango, 69-97) 21 polimedicados (63.7%) 8 medicamentos/paciente (Rango, 2-18)

16 Hojas de tratamiento proporcionadas por la residencia (FAP). Acceso a la historia clínica electrónica de AP-Madrid (FAP). Elaboración de un informe individualizado

17

18 RESULTADOS ü 99 recomendaciones (31/33) ü 3 recomendaciones/paciente (Rango, 0-7) ü 40 medicamentos retirados (15.3% del Total=261) ü 6,7 medicamentos/paciente (Rango, 1-15) ü 7 pacientes dejaron de ser polimedicados* ü Discrepancias en AP-Madrid: 19 pacientes (57.6%)

19 Grado de aceptación Experiencia personal: 13 Evidencia controvertida: 7 Hospital (Cardio): 4 NO 24 (24.2%) SÍ 75 (75.8%) 2,3 recomendaciones aceptadas/paciente

20 Tipo de recomendación Retirada Monitorización Sustitución Ajuste de dosis Instauración Interconsulta

21 OPINIONES Utilidad de la información y recomendaciones recibidas: 10 Impacto clínico y de seguridad en el paciente de la revisión: 10 Grado de recomendación de la experiencia a otros colegas: 10 Valoración general de la experiencia: 10

22 PROGRAMA FARMAMIR Revisión conjunta de tratamientos entre el farmacéutico, el médico tutor y residente de familia para disminuir el número de problemas relacionado con los medicamentos.

23

24 FARMAMIR Pacientes Centros de Salud Médicos Residentes Médicos tutores 2 2 7

25

26

27

28

29

30

31 REDUCCIÓN POR INCIDENCIAS PACIENTES INCIDENCIAS % se le redujo al menos una incidencia p25 p50 p75 Reducción Incidencias 1 1 2

32

33

34 ACEPTACIÓN POR PARTE DEL MÉDICO

35 MOTIVO DECLINACIÓN POR PARTE DEL MÉDICO

36 ANTIHIPERTENSIVOS ANTIAGREGANTES ANALGÉSICOS ANTIULCEROSOS RECHAZO POR PARTE DEL MÉDICO

37 ACEPTACIÓN POR PARTE DEL PACIENTE

38 ACEPTACIÓN SERÍA DE UN 73,4%

39 MOTIVO RECHAZ0

40 RECHAZO POR PACIENTE ANALGÉSICOS ANSIOLÍTICOS HIPNÓTICOS ANTIHIPERTENSIVOS ANTIAGREGANTES HIPOLIPEMIANTES

41 GRADO DE IMPLANTACIÓN

42 SATISFACCIÓN PROGRAMA ASPECTO CLÍNICO 9 8 ASPECTO DOCENTE 9,7 9,3 VALORACIÓN MENSAJES 8,3 7,7

43 Me parece una idea muy buena que se lleve a cabo con Reisdentes porque aprendieron mucho. Debería haber farmacéuticos que pudieran trabajar así en todos los centros Se debería exportar a otros centros de salud Ahora estoy más concienciada con el uso de benzodiazepinas La discusión de los tratamiento con un farmaceutic o. El énfasis en la seguridad del paciente, que se pudieron aplicar realmente esos cambios en el paciente. El aprendizaje y mejora, sobre todo para el residente.

44 ASPECTOS POSITIVOS Estudiar propuestas y revisar las pautas con el tutor He fijado los criterios STOP-START Interacciones y efectos que he aprendido de los medicamentos Información técnica de farmacia El trabajo conjunto con el Servicio de Farmacia, el tener tiempo para revisar especificamente el tto de los pacientes-

45

46 ALERTAS DE MEDICAMENTOS Dosis Altas: Citalopram, Escitalopram, Zolpidem Uso de IECAS y ARA II Cronicidad: Metoclopramida y Domperidona

47 MEDICAMENTOS POTENCIALMENTE INAPROPIADOS DIAZEPAM GLIBENCLAMIDA HIDROXICINA FLUOXETINA

48 Opioide débil + fuerte Fármacos para la incontinencia en pacientes con absorbentes. Paracetamol Dosis Alta Medicamentos sin Ajuste renal Betabloqueantes paciente baja frecuencia cardiaca

49 TRATAMIENTOS QUE SE CRONIFICAN Antiulcerosos Benzodiazepinas Dutasteride/Tamsulosina Bifosfonatos

50 INTERACCIONES Síndrome Serotoninérgico Triple Whammy Simvastatina y Amlodipino Fármacos que prolongan el intervalo QT Carga Anticolinérgica

51 DUPLICIDADES Nombres comerciales distintos Tramadol + Codeína Benzodiazepina + Zolpidem Benzodiazepina + Clometiazol (Distraneurine) Benzodiazepina + Benzodiazepina

52 MONITORIZACIÓN TENSIÓN Y HEMOGLOBINA GLICADA. CPK Estatina Antihipertensivos iones Digoxina Función Hepática Ej. Vildagliptina

53

54

55

56 MUCHAS GRACIAS!!!!

CONCILIACIÓN DE LA MEDICACIÓN EN PACIENTES MAYORES DE 75 AÑOS

CONCILIACIÓN DE LA MEDICACIÓN EN PACIENTES MAYORES DE 75 AÑOS CONCILIACIÓN DE LA MEDICACIÓN EN PACIENTES MAYORES DE 75 AÑOS Conferencia Europea de Seguridad del Paciente Implementación de prácticas seguras en el marco de la acción colaborativa PaSQ Madrid 21 de octubre

Más detalles

INCORPORACIÓN DE UNA HERRAMIENTA DE SOPORTE A LA PRESCRIPCIÓN MÈDICA PARA LA MEJORA DE LA SEGURIDAD DEL PACIENTE.

INCORPORACIÓN DE UNA HERRAMIENTA DE SOPORTE A LA PRESCRIPCIÓN MÈDICA PARA LA MEJORA DE LA SEGURIDAD DEL PACIENTE. INCORPORACIÓN DE UNA HERRAMIENTA DE SOPORTE A LA PRESCRIPCIÓN MÈDICA PARA LA MEJORA DE LA SEGURIDAD DEL PACIENTE. Consorci de Salut i Social de Catalunya Mª Carmen Solera Armengol Concha Camacho 25 Marzo

Más detalles

Prescribimos demasiados medicamentos? Irene M Ramiro Bejarano MIR3 MFyC

Prescribimos demasiados medicamentos? Irene M Ramiro Bejarano MIR3 MFyC Prescribimos demasiados medicamentos? Irene M Ramiro Bejarano MIR3 MFyC Introducción Concepto Deprescripción específica AINEs Antihipertensivos Antiulcerosos Antidepresivos Hiposedantes Estatinas Bifosfonatos

Más detalles

Javier Arias Delgado

Javier Arias Delgado Javier Arias Delgado Cualquier incidente prevenible que puede causar daño al paciente o dar lugar a una utilización inapropiada de los medicamentos, cuando éstos están bajo el control de los profesionales

Más detalles

DESATAR QUÍMICO: APLICACIÓN PRÁCTICA Y RESULTADOS EN CENTROS DEL GRUPO. V Jornadas La Saleta In Nova

DESATAR QUÍMICO: APLICACIÓN PRÁCTICA Y RESULTADOS EN CENTROS DEL GRUPO. V Jornadas La Saleta In Nova DESATAR QUÍMICO: APLICACIÓN PRÁCTICA Y RESULTADOS EN CENTROS DEL GRUPO Carlos F. Ferreres Bautista Médico, Residencia El Pinar V Jornadas La Saleta In Nova La Saleta y la Universidad DESATAR QUÍMICO DESATAR

Más detalles

ESTHER ESPINOLA GARCIA FARMACEUTICA DE ATENCION PRIMARIA UNIDAD DE GESTION CLINICA DE FARMACIA PROVINCIAL DE GRANADA

ESTHER ESPINOLA GARCIA FARMACEUTICA DE ATENCION PRIMARIA UNIDAD DE GESTION CLINICA DE FARMACIA PROVINCIAL DE GRANADA ESTHER ESPINOLA GARCIA FARMACEUTICA DE ATENCION PRIMARIA UNIDAD DE GESTION CLINICA DE FARMACIA PROVINCIAL DE GRANADA quienes somos? Cuál es nuestra historia? Farmacéutico de Atención Primaria (FAP) La

Más detalles

ESTRATEGIAS DE OPTIMIZACIÓN FARMACOTERAPÉUTICA EN SITUACIONES CLÍNICAS CONTROVERTIDAS

ESTRATEGIAS DE OPTIMIZACIÓN FARMACOTERAPÉUTICA EN SITUACIONES CLÍNICAS CONTROVERTIDAS ESTRATEGIAS DE OPTIMIZACIÓN FARMACOTERAPÉUTICA EN SITUACIONES CLÍNICAS CONTROVERTIDAS Daniel Sevilla Sánchez Farmacéutico Especialista Farmacia Hospitalaria Hospital Universitari de Vic. Hospital de la

Más detalles

PRESCRIPCIÓN INADECUADA EN LA POBLACIÓN GERIÁTRICA. CRITERIOS STOPP/START.

PRESCRIPCIÓN INADECUADA EN LA POBLACIÓN GERIÁTRICA. CRITERIOS STOPP/START. PRESCRIPCIÓN INADECUADA EN LA POBLACIÓN GERIÁTRICA. CRITERIOS STOPP/START. POBLACIÓN GERIÁTRICA: Hetereogénea. Pluripatológica. Polimedicada. ES UN SÍNDROME GERIÁTRICO PRODUCIDO POR LA PRESCRIPCIÓN INADECUADA

Más detalles

REACCIONES ADVERSAS A MEDICAMENTOS EN PACIENTES GERIÁTRICOS INSTITUCIONALIZADOS

REACCIONES ADVERSAS A MEDICAMENTOS EN PACIENTES GERIÁTRICOS INSTITUCIONALIZADOS REACCIONES ADVERSAS A MEDICAMENTOS EN PACIENTES GERIÁTRICOS INSTITUCIONALIZADOS MªJosé Mauriz Montero Servicio de Farmacia C H U JUAN CANALEJO LA CORUÑA VI Jornadas de Farmacovigilancia - Madrid 2006 Ley

Más detalles

La colaboración multidisciplinar II: EL FARMACÉUTICO

La colaboración multidisciplinar II: EL FARMACÉUTICO La colaboración multidisciplinar II: EL FARMACÉUTICO Sònia Luque Pardos 5 de abril del 2008 FARMACÉUTICO HOSPITALARIO Funciones del farmacéutico Educación en fcos Soporte en la farmacoterapia Investigación

Más detalles

ESTRATEGIAS DE OPTIMIZACIÓN FARMACOTERAPÉUTICA EN SITUACIONES CLÍNICAS CONTROVERTIDAS

ESTRATEGIAS DE OPTIMIZACIÓN FARMACOTERAPÉUTICA EN SITUACIONES CLÍNICAS CONTROVERTIDAS ESTRATEGIAS DE OPTIMIZACIÓN FARMACOTERAPÉUTICA EN SITUACIONES CLÍNICAS CONTROVERTIDAS Daniel Sevilla Sánchez Farmacéutico Especialista Farmacia Hospitalaria Hospital Universitari de Vic. Hospital de la

Más detalles

PAPEL DE LA INSTITUCIONALIZACIÓN SOBRE LOS INDICADORES DE SALUD DE POBLACIÓN GERIÁTRICA EN CATALUÑA

PAPEL DE LA INSTITUCIONALIZACIÓN SOBRE LOS INDICADORES DE SALUD DE POBLACIÓN GERIÁTRICA EN CATALUÑA PAPEL DE LA INSTITUCIONALIZACIÓN SOBRE LOS INDICADORES DE SALUD DE POBLACIÓN GERIÁTRICA EN CATALUÑA a Primera parte: Consumo de fármacos entre la población geriátrica Febrero 2018 1 El por qué del estudio

Más detalles

T. Gramage Caro, F. Crespillo Romeo, A. Álvarez Díaz,

T. Gramage Caro, F. Crespillo Romeo, A. Álvarez Díaz, APLICACIÓN DE ALERTAS ELECTRÓNICAS DE LOS CRITERIOS STOPP-START START EN UN PROGRAMA DE PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA ASISTIDA T. Gramage Caro, F. Crespillo Romeo, A. Álvarez Díaz, C. Pérez Menéndez-Conde,

Más detalles

Atencion farmacéutica integrada sin integrar Montse Vilanova Sector Migjorn Mallorca

Atencion farmacéutica integrada sin integrar Montse Vilanova Sector Migjorn Mallorca Atencion farmacéutica integrada sin integrar Montse Vilanova Sector Migjorn Mallorca ANTECEDENTES - Sector Migjorn Mallorca - 250.000 habitantes - Núcleo urbano Palma de Mallorca + alrededores (part forana)

Más detalles

Continuidad Asistencial en Farmacoterapia en las diferentes estructuras organizativas del SNS

Continuidad Asistencial en Farmacoterapia en las diferentes estructuras organizativas del SNS y Productos Sanitarios Continuidad Asistencial en Farmacoterapia en las diferentes estructuras organizativas del SNS Junio 2016 Continuidad asistencial Se puede sin cambio en los modelos organizativos?

Más detalles

Educación para la salud en el manejo de los medicamentos

Educación para la salud en el manejo de los medicamentos Educación para la salud en el manejo de los medicamentos Silvia Herrero Hernández. FAP. Subdirección General de Farmacia y Productos Sanitarios. Servicio Madrileño de Salud (SERMAS) La Organización Mundial

Más detalles

Herramientas en Atención Primaria para la revisión del paciente polimedicado

Herramientas en Atención Primaria para la revisión del paciente polimedicado Herramientas en Atención Primaria para la revisión del paciente polimedicado QUÉ SABEMOS DE LA POLIMEDICACIÓN N EN LOS ANCIANOS? -Los ancianos son una población vulnerable, con mayor comorbilidad que conlleva

Más detalles

Unidad Docente Farmacia Hospitalaria

Unidad Docente Farmacia Hospitalaria Unidad Docente Farmacia Hospitalaria Plan de Supervisión Id: 2526 PLAN DE SUPERVISIÓN FARMACIA HOSPITALARIA Coordinadora: Dra. Mònica Rodríguez Carballeira (cap d estudis) Autores: Dra. M.ª Rosa Garriga

Más detalles

Análisis causal de errores de. prescripción electrónica. M. Ruano, E. Villamañán, Y. Larrubia, M. Vélez, A. Sierra, A. Herrero

Análisis causal de errores de. prescripción electrónica. M. Ruano, E. Villamañán, Y. Larrubia, M. Vélez, A. Sierra, A. Herrero Análisis causal de errores de medicación inducidos por la prescripción electrónica M. Ruano, E. Villamañán, Y. Larrubia, M. Vélez, A. Sierra, A. Herrero Servicio de Farmacia Hospital Universitario La Paz

Más detalles

Patricia Bravo José. Servicio de farmacia RMPD Burriana

Patricia Bravo José. Servicio de farmacia RMPD Burriana Patricia Bravo José Farmacéutica FH Farmacéutica FH Servicio de farmacia RMPD Burriana Los antipsicóticos se utilizan frecuentemente para tratar las alteraciones conductuales asociadas a la demencia.

Más detalles

RESULTADOS DE ATENCIÓN FARMACÉUTICA

RESULTADOS DE ATENCIÓN FARMACÉUTICA RESULTADOS DE ATENCIÓN FARMACÉUTICA EN URGENCIAS Ana Mª de Andrés Lázaro Farmacéutica Especialista Hospital Clínic de Barcelona Urgencias: Características PACIENTE -Desconocido. -Situación aguda. -Comorbilidades.

Más detalles

HOSPITAL DE SAGUNTO TRATAMIENTOS AL ALTA HOSPITALARIA

HOSPITAL DE SAGUNTO TRATAMIENTOS AL ALTA HOSPITALARIA HOSPITAL DE SAGUNTO CONTINUIDAD ASISTENCIAL: CONCILIACIÓN TRATAMIENTOS AL ALTA HOSPITALARIA Y SEGUIMIENTO DE LOS 1. Definición. Proceso que consiste en valorar el tratamiento previo junto con la prescripción

Más detalles

FARMACOVIGILANCIA EN EL ADULTO MAYOR. Jorge Luis Solari Yokota Medicina Interna Geriatría

FARMACOVIGILANCIA EN EL ADULTO MAYOR. Jorge Luis Solari Yokota Medicina Interna Geriatría FARMACOVIGILANCIA EN EL ADULTO MAYOR Jorge Luis Solari Yokota Medicina Interna Geriatría ADULTOS MAYORES GRUPO VULNERABLE E.C.C. CASI NO CONSIDERAN ADULTOS MAYORES CAMBIOS EN SU FISIOLOGIA POR EL ENVEJECIMIENTO

Más detalles

Seguridad del paciente con el uso de medicamentos:

Seguridad del paciente con el uso de medicamentos: inicio 27 de enero Seguridad del paciente con el uso de medicamentos: evidencias y estrategias prácticas Coordinadores Antonio Villafaina Barroso Farmacéutico. Coordinador del Laboratorio de Prácticas

Más detalles

PLAN ESTRATÉGICO DE USO RACIONAL DE PRODUCTOS FARMACÉUTICOS DEPARTAMENTO DE GANDIA

PLAN ESTRATÉGICO DE USO RACIONAL DE PRODUCTOS FARMACÉUTICOS DEPARTAMENTO DE GANDIA PLAN ESTRATÉGICO DE USO RACIONAL DE PRODUCTOS FARMACÉUTICOS 2011-2012 DEPARTAMENTO DE GANDIA Gandia, diciembre de 2010 Con la creación de la Agencia Valenciana de Salud y los Departamentos de Salud se

Más detalles

Sesión Grupo de Trabajo Valladolid, 2 de Octubre de Eva Delgado Silveira GRUPO CRONOS (SEFH)

Sesión Grupo de Trabajo Valladolid, 2 de Octubre de Eva Delgado Silveira GRUPO CRONOS (SEFH) ATENCIÓN FARMACEUTICA AL PACIENTE CRONICO PLURIPATOLOGICO Sesión Grupo de Trabajo Valladolid, 2 de Octubre de 2014 Eva Delgado Silveira GRUPO CRONOS (SEFH) El proyecto ha contado con una de las ayudas

Más detalles

EL FARMACÉUTICO, DETECCIÓN Y MANEJO DE LAS INTERACCIONES EN. 57 Congreso de la SEFH. Bilbao, 2-5 Octubre 2012

EL FARMACÉUTICO, DETECCIÓN Y MANEJO DE LAS INTERACCIONES EN. 57 Congreso de la SEFH. Bilbao, 2-5 Octubre 2012 EL FARMACÉUTICO, PROFESIONAL CLAVE EN LA DETECCIÓN Y MANEJO DE LAS INTERACCIONES EN ONCOLOGIA López-Martín C, Garrido M, Romero R, Ferrer F, Arenas JJ, Faus V. AS Hospital Costa del Sol (Marbella) 57 Congreso

Más detalles

ATENCIÓN N FARMACEUTICA AL PACIENTE CRONICO PLURIPATOLOGICO

ATENCIÓN N FARMACEUTICA AL PACIENTE CRONICO PLURIPATOLOGICO ATENCIÓN N FARMACEUTICA AL PACIENTE CRONICO PLURIPATOLOGICO Sesión Grupo de Trabajo Valladolid, 2 de Octubre de 2014 Eva Delgado Silveira GRUPO CRONOS (SEFH) El proyecto ha contado con una de las ayudas

Más detalles

Guía para médicos. Prescripción de medicamentos.

Guía para médicos. Prescripción de medicamentos. Guía para médicos Prescripción de medicamentos. En PAMI tenemos especial interés en preservar la salud de los afiliados. Esto incluye protegerlos de los daños ocasionados por las actividades médicas excesivas

Más detalles

Los Farmacéuticos en centros de salud desde un punto de vista de futuro Nuria Iglesias Álvarez- Farmacéutica de atención primaria

Los Farmacéuticos en centros de salud desde un punto de vista de futuro Nuria Iglesias Álvarez- Farmacéutica de atención primaria Los Farmacéuticos en centros de salud desde un punto de vista de futuro Nuria Iglesias Álvarez- Farmacéutica de atención primaria Nuria.iglesias.alvarez@sergas.es IMPOSIBLE Farmaceutic@ en los centros

Más detalles

EXPERIENCIA DE COORDINACIÓN DE FARMACIA

EXPERIENCIA DE COORDINACIÓN DE FARMACIA EXPERIENCIA DE COORDINACIÓN DE FARMACIA HOSPITALARIA Y PRIMARIA EN EL ÁREA SANITARIA DE GESTIÓN INTEGRADA DE VIGO (EOXI VIGO) Marisol Ucha Samartín Farmacéutica Especialista en Farmacia Hospitalaria. Servicio

Más detalles

NUEVO MODELO DE ATENCIÓN FARMACÉUTICA EN CENTROS SOCIOSANITARIOS

NUEVO MODELO DE ATENCIÓN FARMACÉUTICA EN CENTROS SOCIOSANITARIOS NUEVO MODELO DE ATENCIÓN FARMACÉUTICA EN CENTROS SOCIOSANITARIOS Lola Martínez Servicio de Farmacia Hospital Santiago Mondragón, 3 de diciembre de 2013 1983 Máquina de escribir No Internet No Unidosis

Más detalles

Polifarmacia en nuestros pacientes Qué debemos hacer?

Polifarmacia en nuestros pacientes Qué debemos hacer? Polifarmacia en nuestros pacientes Qué debemos hacer? Jesús Díez Manglano Medicina Interna. Hospital Royo Villanova. Zaragoza Grupo de Investigación en Comorbilidad y Pluripatología de Aragón Polifarmacia

Más detalles

PROMOCIÓN DEL USO RACIONAL DEL MEDICAMENTO

PROMOCIÓN DEL USO RACIONAL DEL MEDICAMENTO ANEXO V PROMOCIÓN DEL USO RACIONAL DEL MEDICAMENTO Contrato Programa de Atención Primaria de Salud 2005-2008 1 1. El Distrito continuará impulsando la prescripción por principio activo como medida de racionalización

Más detalles

Marbella García Urbaneja Subdirectora de Calidad

Marbella García Urbaneja Subdirectora de Calidad Marbella García Urbaneja Subdirectora de Calidad Infección nosocomial Comisión INOZ (1990). Comisión asesora para la vigilancia, prevención y control de la infección nosocomial en Osakidetza. Plan marco

Más detalles

Adherencia: Los medicamentos no funcionan en aquellos pacientes que no los toman C. Everett Koop

Adherencia: Los medicamentos no funcionan en aquellos pacientes que no los toman C. Everett Koop Multimorbilidad: coexistencia de diversas enfermedades crónicas en una misma persona Comorbilidad: se centra en aquellas enfermedades adicionales, previas o que aparecen durante el curso clínico de una

Más detalles

PLAN ESTRATEGICO DEPARTAMENTAL DE USO RACIONAL DE PRODUCTOS FARMACÉUTICOS ( )

PLAN ESTRATEGICO DEPARTAMENTAL DE USO RACIONAL DE PRODUCTOS FARMACÉUTICOS ( ) PLAN ESTRATEGICO DEPARTAMENTAL DE USO RACIONAL DE PRODUCTOS FARMACÉUTICOS (2011-2012) Departamento de Salud de la Plana Plan Estratégico Farmacia. Departamento de la Plana. 2011-2012 v5 Página 1/12 PLAN

Más detalles

CONCILIACIÓN DE MEDICACIÓN

CONCILIACIÓN DE MEDICACIÓN CONCILIACIÓN DE MEDICACIÓN Dra Isabel Font Noguera Servicio de Farmacia Hospital Universitari i Politècnic La Fe. Valencia Área Farmacoterapia General Proceso Atención Farmacéutica al Paciente Hospitalizado

Más detalles

MEDICACIÓN INADECUADA EN EL ADULTO MAYOR. Dra. Natalia Lladó. Asist. Dep. de Geriatría Hospital de Clínicas

MEDICACIÓN INADECUADA EN EL ADULTO MAYOR. Dra. Natalia Lladó. Asist. Dep. de Geriatría Hospital de Clínicas MEDICACIÓN INADECUADA EN EL ADULTO MAYOR Dra. Natalia Lladó. Asist. Dep. de Geriatría Hospital de Clínicas HAY CAMBIOS FISIOLÓGICOS EN EL ENVEJECIMIENTO QUE AFECTAN LA FARMACOCINÉTICA Y LA FARMACODINAMIA

Más detalles

Consolidando la conciliación de la medicación en las transiciones asistenciales

Consolidando la conciliación de la medicación en las transiciones asistenciales Consolidando la conciliación de la medicación en las transiciones asistenciales Conferencia Europea de Seguridad del Paciente Implementación de prácticas seguras en el marco de la acción colaborativa PaSQ

Más detalles

ATENCIÓN FARMACÉUTICA y SU DESARROLLO PROFESIONAL. OLATZ IBARRA Hospital de Galdakao- Usansolo

ATENCIÓN FARMACÉUTICA y SU DESARROLLO PROFESIONAL. OLATZ IBARRA Hospital de Galdakao- Usansolo ATENCIÓN FARMACÉUTICA y SU DESARROLLO PROFESIONAL OLATZ IBARRA Hospital de Galdakao- Usansolo Línea estratégica y objetivos Situación basal: encuesta Desarrollo profesional para alcanzar objetivos Líneas

Más detalles

CALIDAD EN LA PRESCRIPCIÓN AL ALTA y URM

CALIDAD EN LA PRESCRIPCIÓN AL ALTA y URM CALIDAD EN LA PRESCRIPCIÓN AL ALTA y URM Carmen Galán Retamal FEA. Farmacia Hospital AS Norte de Málaga 1 2 Calidad de prescripción vs URM. Ciclo de mejora continua de calidad. Diabetes. Análisis de situación.

Más detalles

Ainhoa Quintana Servicio de Farmacia. Hospital Universitario de Álava Txagorritxu. Vitoria Gasteiz

Ainhoa Quintana Servicio de Farmacia. Hospital Universitario de Álava Txagorritxu. Vitoria Gasteiz Ainhoa Quintana Servicio de Farmacia. Hospital Universitario de Álava Txagorritxu. Vitoria Gasteiz Necesidad de establecer equivalentes terapéuticos Los sistemas sanitarios deben buscar la máxima calidad

Más detalles

ATENCIÓN FARMACÉUTICA EN EL SERVICIO DE URGENCIAS

ATENCIÓN FARMACÉUTICA EN EL SERVICIO DE URGENCIAS ATENCIÓN FARMACÉUTICA EN EL SERVICIO DE URGENCIAS Congreso Nacional SEFH, Santiago de Compostela 21 de Octubre de 2011 Cristina Vázquez López Servicio de Farmacia Complexo Hospitalario Universitario de

Más detalles

DESPRESCRIPCIÓN EN PACIENTES PLURIPATOLÓGICOS BOSCO BARÓN FRANCO HOSPITAL JUAN RAMÓN JIMÉNEZ HUELVA

DESPRESCRIPCIÓN EN PACIENTES PLURIPATOLÓGICOS BOSCO BARÓN FRANCO HOSPITAL JUAN RAMÓN JIMÉNEZ HUELVA UTILIDAD DE LAS INTERVENCIONES EN LAS ENFERMEDADES CRÓNICAS COMPLEJAS Y PACIENTES PLURIPATOLÓGICOS DESPRESCRIPCIÓN EN PACIENTES PLURIPATOLÓGICOS BOSCO BARÓN FRANCO HOSPITAL JUAN RAMÓN JIMÉNEZ HUELVA DESPRESCRIPCIÓN

Más detalles

Investigando sobre enfermedades crónicas desde la Atención Primaria

Investigando sobre enfermedades crónicas desde la Atención Primaria Investigando sobre enfermedades crónicas desde la Atención Primaria La experiencia de un médico de familia asistencial Rafa Rotaeche. Médico de famiia. CA.Alza. Osi Donostia @rafarotaeche Unidad de Investigación

Más detalles

Programa Curso Farmacia clínica y Enfermedades Crónicas

Programa Curso Farmacia clínica y Enfermedades Crónicas Redlearning Programa Curso Farmacia clínica y Enfermedades Crónicas 120 horas/ E-learning Introducción La farmacia clínica y la atención farmacéutica han iniciado a un nuevo marco de trabajo y de ejercicio

Más detalles

PROGRAMAS DE SOPORTE DESDE LA FARMACIA HOSPITALARIA ALOS CENTROS SOCIOSANITARIOS EN ESPAÑA Y GALICIA Mª Sandra Albiñana Pérez Farmacéutico

PROGRAMAS DE SOPORTE DESDE LA FARMACIA HOSPITALARIA ALOS CENTROS SOCIOSANITARIOS EN ESPAÑA Y GALICIA Mª Sandra Albiñana Pérez Farmacéutico PROGRAMAS DE SOPORTE DESDE LA FARMACIA HOSPITALARIA ALOS CENTROS SOCIOSANITARIOS EN ESPAÑA Y GALICIA Mª Sandra Albiñana Pérez Farmacéutico especialista en Farmacia Hospitalaria Xerencia de Xestión Integrada

Más detalles

Autoadministración incorrecta de fármacos tópicos

Autoadministración incorrecta de fármacos tópicos EDICIÓN: 1 Fecha de revisión: 22/12/2016 Código: Página: 1 de 5 RECOMENDACIÓN DE SEGURIDAD GENERALIZABLE Autoadministración incorrecta de fármacos tópicos 1. Elaborada por: Unidad Funcional de Gestión

Más detalles

Pluripatología y polifarmacia, dos problemas para el clínico

Pluripatología y polifarmacia, dos problemas para el clínico Pluripatología y polifarmacia, dos problemas para el clínico Jesús Díez Manglano Medicina Interna. Hospital Royo Villanova. Zaragoza Departamento de Medicina. Universidad de Zaragoza Pluripatología Polifarmacia

Más detalles

Escrito por Dra. Cristina Gisbert Garzón Lunes 17 de Febrero de :00 - Ultima actualización Miércoles 12 de Febrero de :18

Escrito por Dra. Cristina Gisbert Garzón Lunes 17 de Febrero de :00 - Ultima actualización Miércoles 12 de Febrero de :18 La muerte súbita cardíaca es una de las causas más comunes de muerte cardiovascular en los países desarrollados. En su mayor parte, se producen por una arritmia ventricular aguda, precedida de alteraciones

Más detalles

PRESTACIÓN FARMACEUTICA 2007

PRESTACIÓN FARMACEUTICA 2007 PRESTACIÓN FARMACEUTICA 2007 Prestación Farmacéutica en el Área de Salud Durante el año 2007, la prestación Farmacéutica en el Área de Salud de Plasencia a través de recetas médicas (dispensadas de enero

Más detalles

RECOMENDACIÓN DE SEGURIDAD GENERALIZABLE

RECOMENDACIÓN DE SEGURIDAD GENERALIZABLE EDICIÓN: 1ª Fecha de revisión: Código: Página: 1 de 5 RECOMENDACIÓN DE SEGURIDAD GENERALIZABLE Interacción entre Frenadol y antidepresivos ISRS 1. Elaborada por: Unidad Funcional de. Dirección Asistencial

Más detalles

REACCIONES ADVERSAS EN PACIENTES GERIÁTRICOS EN ATENCIÓN PRIMARIA

REACCIONES ADVERSAS EN PACIENTES GERIÁTRICOS EN ATENCIÓN PRIMARIA REACCIONES ADVERSAS EN PACIENTES GERIÁTRICOS EN ATENCIÓN PRIMARIA José Miguel Baena Díez. Centro de Salud La Marina (Barcelona) Miembro del Grupo de Atención al Mayor Sociedad Española de Medicina Familiar

Más detalles

ACTUACIONES DE LAS ENFERMERAS Y LOS ENFERMEROS EN EL AMBITO DE LA PRESTACION FARMACEUTICA DEL SISTEMA SANITARIO PUBLICO DE ANDALUCIA:

ACTUACIONES DE LAS ENFERMERAS Y LOS ENFERMEROS EN EL AMBITO DE LA PRESTACION FARMACEUTICA DEL SISTEMA SANITARIO PUBLICO DE ANDALUCIA: ACTUACIONES DE LAS ENFERMERAS Y LOS ENFERMEROS EN EL AMBITO DE LA PRESTACION FARMACEUTICA DEL SISTEMA SANITARIO PUBLICO DE ANDALUCIA: Informe del Grupo de Trabajo Consejería de Salud- Servicio Andaluz

Más detalles

DEPRESCRIPCIÓN EN LOS PACIENTES CRÓNICOS EN LA ATENCIÓN PRIMARIA DE BARCELONA DEL INSTITUT CATALÀ DE LA SALUT

DEPRESCRIPCIÓN EN LOS PACIENTES CRÓNICOS EN LA ATENCIÓN PRIMARIA DE BARCELONA DEL INSTITUT CATALÀ DE LA SALUT DEPRESCRIPCIÓN EN LOS PACIENTES CRÓNICOS EN LA ATENCIÓN PRIMARIA DE BARCELONA DEL INSTITUT CATALÀ DE LA SALUT A U T O R E S : E S T E R A M A D O G U I R A D O ; P I L A R S O L A N S J U L I A N ; S I

Más detalles

PROCEDIMIENTO PARA LA REALIZACIÓN DE LA CONCILIACIÓN DE LA MEDICACIÓN DEL PACIENTE EN TRANSICIONES ASISTENCIALES

PROCEDIMIENTO PARA LA REALIZACIÓN DE LA CONCILIACIÓN DE LA MEDICACIÓN DEL PACIENTE EN TRANSICIONES ASISTENCIALES PROCEDIMIENTO PARA LA REALIZACIÓN DE LA CONCILIACIÓN DE LA MEDICACIÓN DEL PACIENTE EN TRANSICIONES ASISTENCIALES CONCILIACIÓN DE MEDICAMENTOS Septiembre 2013 La conciliación es el proceso protocolizado

Más detalles

PRESCRIPCIÓN AL ALTA HOSPITALARIA

PRESCRIPCIÓN AL ALTA HOSPITALARIA PRESCRIPCIÓN AL ALTA HOSPITALARIA Laura Serrano De Lucas Farmacéutica del Hospital Universitario Cruces Mesa Redonda sobre Conciliación farmacoterapéutica para Jefes de Servicio de Medicina Interna Tudela,

Más detalles

Morera T, Jaureguizar N. OCW UPV/EHU Farmacología Aplicada en Odontología

Morera T, Jaureguizar N. OCW UPV/EHU Farmacología Aplicada en Odontología Morera T, Jaureguizar N. OCW UPV/EHU 2016 Farmacología Aplicada en Odontología 1. Factores que afectan a la respuesta a fármacos en el paciente geriátrico 2. Problemas de prescripción de fármacos en ancianos

Más detalles

ESTUDIO EDAD&VIDA PARA LA OPTIMIZACIÓN DE LOS FÁRMACOS Y PRODUCTOS SANITARIOS EN RESIDENCIAS. Pamplona, 13 de mayo de 2009

ESTUDIO EDAD&VIDA PARA LA OPTIMIZACIÓN DE LOS FÁRMACOS Y PRODUCTOS SANITARIOS EN RESIDENCIAS. Pamplona, 13 de mayo de 2009 ESTUDIO EDAD&VIDA PARA LA OPTIMIZACIÓN DE LOS FÁRMACOS Y PRODUCTOS SANITARIOS EN RESIDENCIAS Pamplona, 13 de mayo de 2009 Objetivo Mejora de la calidad y la eficiencia del actual sistema de atención farmacéutica

Más detalles

TALLER 9: UTILIDAD DE LA RECETA ELECTRÓNICA PARA LOS PACIENTES Y PROFESIONALES. EXPERIENCIAS

TALLER 9: UTILIDAD DE LA RECETA ELECTRÓNICA PARA LOS PACIENTES Y PROFESIONALES. EXPERIENCIAS TALLER 9: UTILIDAD DE LA RECETA ELECTRÓNICA PARA LOS PACIENTES Y PROFESIONALES. EXPERIENCIAS Aplicaciones y herramientas de interés desarrolladas para favorecer el seguimiento de los pacientes crónicos

Más detalles

CRÓNICAS A PACIENTES CON ENFERMEDADES

CRÓNICAS A PACIENTES CON ENFERMEDADES ESTRATEGIA DE ATENCIÓN A PACIENTES CON ENFERMEDADES CRÓNICAS EN LA COMUNIDAD DE MADRID La evaluación de los sistemas integrados de atención sociosanitaria. Experiencias de evaluación de la cronicidad en

Más detalles

Abordaje de la. Medicación n en el. Paciente Crónico. Marisa Nicieza. Simone Andrea Mogut

Abordaje de la. Medicación n en el. Paciente Crónico. Marisa Nicieza. Simone Andrea Mogut Abordaje de la Medicación n en el Paciente Crónico Marisa Nicieza. Simone Andrea Mogut Conciliación de la Medicación Medicación Revisión de la Adherencia Revisión de la Entrevista clínica Conciliación?...

Más detalles

Capacitación del farmaceútico clínico

Capacitación del farmaceútico clínico Capacitación del farmaceútico clínico Farmacocinética clínica Azucena Aldaz Pastor Clínica Universidad de Navarra Farmacéutico Farmacéutico clínico El farmacéutico o boticario es el profesional de la salud

Más detalles

GRUPO CRONOS. Atención integral al paciente crónico frágil

GRUPO CRONOS. Atención integral al paciente crónico frágil GRUPO CRONOS Atención integral al paciente crónico frágil HACIA DONDE QUEREMOS IR? María García-Mina Freire 57 Congreso Nacional de la SEFH. Bilbao, 2-5 octubre 2012 NUESTRO TRABAJO: ASISTENCIAL DOCENTE

Más detalles

LA FARMACIA HOSPITALARIA DENTRO DEL EQUIPO MULTIDISCIPLINAR EN EL TRATAMIENTO DEL VHC IX CURSO AVANCES EN INFECCIÓN VIH Y HEPATITIS VIRALES

LA FARMACIA HOSPITALARIA DENTRO DEL EQUIPO MULTIDISCIPLINAR EN EL TRATAMIENTO DEL VHC IX CURSO AVANCES EN INFECCIÓN VIH Y HEPATITIS VIRALES LA FARMACIA HOSPITALARIA DENTRO DEL EQUIPO MULTIDISCIPLINAR EN EL TRATAMIENTO DEL VHC IX CURSO AVANCES EN INFECCIÓN VIH Y HEPATITIS VIRALES Alicia Lázaro López Servicio de Farmacia Hospital Universitario

Más detalles

CONCILIACIÓN DE. Isabel Rosich Martí Gemma Rodríguez Palomar.

CONCILIACIÓN DE. Isabel Rosich Martí Gemma Rodríguez Palomar. CONCILIACIÓN DE LA MEDICACIÓN Isabel Rosich Martí (irosich.cp.ics@gencat.cat) Gemma Rodríguez Palomar (grodriguez.cp.ics@gencat.cat) Introducción La conciliación de la medicación es un proceso formal y

Más detalles

qué es compartir en los centros sociosanitarios?

qué es compartir en los centros sociosanitarios? + qué es compartir en los programas de atención a centros sociosanitarios? Mª Sandra Albiñana Pérez Farmacéutico especialista en Farmacia Hospitalaria Xerencia de Xestión Integrada de Ferrol andel حصة

Más detalles

ADHERENCIA AL TRATAMIENTO EN ANCIANOS INMOVILIZADOS. ESTUDIO A.T.A.I.

ADHERENCIA AL TRATAMIENTO EN ANCIANOS INMOVILIZADOS. ESTUDIO A.T.A.I. X Encuentro Internacional de Investigación en Enfermería ADHERENCIA AL TRATAMIENTO EN ANCIANOS INMOVILIZADOS. ESTUDIO A.T.A.I. Autores.- Soledad de la Plaza, Juan Cárdenas, Nieves García, Fernando Alonso

Más detalles

DISEÑO E IMPLANTACIÓN DE UN PROGRAMA DE PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA

DISEÑO E IMPLANTACIÓN DE UN PROGRAMA DE PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA DISEÑO E IMPLANTACIÓN DE UN PROGRAMA DE PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA HOSPITAL MATERNO-INFANTIL HGUGM C.Seriñá Ramirez, M.Sanjurjo Saez, A.Herranz Alonso, C.Sarobe Gonzalez DISEÑO E IMPLANTACIÓN DE UN PROGRAMA

Más detalles

ESTANDARIZACIÓN DE ABREVIATURAS,SÍMBOLOS Y EXPRESIONES UTILIZADOS EN LA PRESCRIPCIÓN Y LA ADMINISTRACIÓN DE MEDICAMENTOS EN UNA COMUNIDAD AUTÓNOMA

ESTANDARIZACIÓN DE ABREVIATURAS,SÍMBOLOS Y EXPRESIONES UTILIZADOS EN LA PRESCRIPCIÓN Y LA ADMINISTRACIÓN DE MEDICAMENTOS EN UNA COMUNIDAD AUTÓNOMA ESTANDARIZACIÓN DE ABREVIATURAS,SÍMBOLOS Y EXPRESIONES UTILIZADOS EN LA PRESCRIPCIÓN Y LA ADMINISTRACIÓN DE MEDICAMENTOS EN UNA COMUNIDAD AUTÓNOMA Autores: de la Corte García M., Calvo Alcántara MJ. y

Más detalles

TALLER: RETO DE LOS PROGRAMAS PROA

TALLER: RETO DE LOS PROGRAMAS PROA TALLER: RETO DE LOS PROGRAMAS PROA Incorporación de la prescripción electrónica asistida a los PROA L. Periañez Parraga Servei de Farmàcia Hospital Universitari Son Espases Son inevitables las consecuencias

Más detalles

PROPUESTA DE GUIA PARA LA FORMACIÓN DE LOS ALUMNOS DE PRÁCTICAS TUTELADAS EN LOS SERVICIOS DE FARMACIA DE LA COMUNIDAD AUTÓNOMA DE GALICIA.

PROPUESTA DE GUIA PARA LA FORMACIÓN DE LOS ALUMNOS DE PRÁCTICAS TUTELADAS EN LOS SERVICIOS DE FARMACIA DE LA COMUNIDAD AUTÓNOMA DE GALICIA. PROPUESTA DE GUIA PARA LA FORMACIÓN DE LOS ALUMNOS DE PRÁCTICAS TUTELADAS EN LOS SERVICIOS DE FARMACIA DE LA COMUNIDAD AUTÓNOMA DE GALICIA. PREÁMBULO Esta Guía nace de las inquietudes de los farmacéuticos

Más detalles

As Novas Tecnoloxías. na Seguridade dos Medicamentos. SILVIA REPRESA VEIGA Subdirección Xeral de Farmacia e Produtos Sanitarios

As Novas Tecnoloxías. na Seguridade dos Medicamentos. SILVIA REPRESA VEIGA Subdirección Xeral de Farmacia e Produtos Sanitarios As Novas Tecnoloxías na Seguridade dos Medicamentos SILVIA REPRESA VEIGA Subdirección Xeral de Farmacia e Produtos Sanitarios Pasado: Situación inicial de partida. Presente: Desarrollo y situación actual

Más detalles

Cuál de las siguientes opciones no es un posible efecto adverso de la administración de opioides a largo plazo:

Cuál de las siguientes opciones no es un posible efecto adverso de la administración de opioides a largo plazo: Los analgésicos opioides: a) No son eficaces para cualquier tipo de dolor. b) Pueden tener efectos adversos. c) Tienen riesgo de adicción y sobredosis. d) Todas las respuestas anteriores son correctas.

Más detalles

Autores: Manuela Domingo Pozo, Rosa Ana Clement Santamaría. Departamento de Salud Alicante. Hospital General. 16 de mayo 2017

Autores: Manuela Domingo Pozo, Rosa Ana Clement Santamaría. Departamento de Salud Alicante. Hospital General. 16 de mayo 2017 cuidados enfermería y seguridad del paciente Autores: Manuela Domingo Pozo, Rosa Ana Santamaría. Departamento de Salud Alicante. Hospital General. 16 de mayo 2017 Guión de la ponencia: Planteamiento del

Más detalles

Intervención de enfermería en la adherencia al tratamiento de los pacientes oncológicos

Intervención de enfermería en la adherencia al tratamiento de los pacientes oncológicos Intervención de enfermería en la adherencia al tratamiento de los pacientes oncológicos Maribel Rihuete Galve Servicio de Oncología. Hospital Universitario de Salamanca La Organización Mundial de la Salud

Más detalles

Metodología de la actividad clínica del farmacéutico en urgencias. Rosario Santolaya GIMUR 2014

Metodología de la actividad clínica del farmacéutico en urgencias. Rosario Santolaya GIMUR 2014 Metodología de la actividad clínica del farmacéutico en urgencias. Rosario Santolaya GIMUR 2014 Tiempo de dedicación L-V: 8.00-11.00 y 13.30-15.00 (media 4 h al dia) El día a día en urgencias En el servicio

Más detalles

Competencias. del Equipo de profesionales en el PAI Asma

Competencias. del Equipo de profesionales en el PAI Asma 6 Competencias del Equipo de profesionales en el PAI Asma Las competencias que a continuación se detallan surgen de las actividades descritas en este Proceso y de sus características de calidad. Son competencias

Más detalles

Deprescripción de medicamentos Menos es más

Deprescripción de medicamentos Menos es más Temas Candentes en Farmacoterapia Deprescripción de medicamentos Menos es más Pamplona, 24 Abril 2012 Enrique Gavilán Médico de Familia y Comunidad Responsable i+i polimedlabs www.polimedicado.com / enrique.gavilan@yahoo.es

Más detalles

Diseño e implantación de un sistema electrónico

Diseño e implantación de un sistema electrónico Diseño e implantación de un sistema electrónico de administración de medicación López Villar P, Rodríguez Comas F Consorci Sanitari del Maresme Introducción Material y métodos Atención al cliente y/o paciente

Más detalles

RESULTADOS DEL PRIMER AÑO DE UNA CONSULTA DE TELE NEUROLOGÍA EN CENTROS SOCIOSANITARIOS COORDINADA CON EL SERVICIO DE FARMACIA

RESULTADOS DEL PRIMER AÑO DE UNA CONSULTA DE TELE NEUROLOGÍA EN CENTROS SOCIOSANITARIOS COORDINADA CON EL SERVICIO DE FARMACIA COMUNICACIÓN CIENTÍFICA RESULTADOS DEL PRIMER AÑO DE UNA CONSULTA DE TELE NEUROLOGÍA EN CENTROS SOCIOSANITARIOS COORDINADA CON EL SERVICIO DE FARMACIA Albiñana Pérez MS, Iglesias Barreira R, Taboada López

Más detalles

Cristina Blázquez Romero FEA Farmacia Hospitalaria Hospital Virgen de la salud

Cristina Blázquez Romero FEA Farmacia Hospitalaria Hospital Virgen de la salud PRIMEROS PASOS EN DESPRESCRIPCIÓN: ESTATINAS García Sacristán AA, Blázquez Romero C, Quirós Ambel H, Domínguez Barahona A, Gonzáles Suárez S, Rubio Salvador AR. HOSPITAL VIRGEN DE LA SALUD (TOLEDO) Cristina

Más detalles

El abordajedel dolor en el SNS. Valladolid, 6 de marzo de 2015 VII Congreso Nacional de Atención Sanitaria al Paciente Crónico

El abordajedel dolor en el SNS. Valladolid, 6 de marzo de 2015 VII Congreso Nacional de Atención Sanitaria al Paciente Crónico El abordajedel dolor en el SNS Valladolid, 6 de marzo de 2015 VII Congreso Nacional de Atención Sanitaria al Paciente Crónico DOLOR Problema de salud prioritario por su Frecuencia Repercusión en la calidad

Más detalles

ANÁLISIS DE LAS NOTIFICACIONES ATENCIÓN PRIMARIA ERRORES DE MEDICACIÓN AGOSTO DE 2017

ANÁLISIS DE LAS NOTIFICACIONES ATENCIÓN PRIMARIA ERRORES DE MEDICACIÓN AGOSTO DE 2017 ANÁLISIS DE LAS NOTIFICACIONES ATENCIÓN PRIMARIA ERRORES DE MEDICACIÓN AGOSTO DE 17 Durante el mes de agosto de 17 se han recibido en el Portal de Uso Seguro de Medicamentos 168 notificaciones relacionadas

Más detalles

Tabla de equivalencia aproximada entre opioides

Tabla de equivalencia aproximada entre opioides Tabla de equivalencia aproximada entre opioides Documentos www.1aria.com DOSIS EQUIPOTENTES BUPRENORFINA PARCHE TRANSDÉRMICO 8,75 µg/h (0,2 ) 17,5 µg/h (0,4 ) 35 µg/h (0,8 ) 52,5 µg/h (1,2 ) 70 µg/h (1,6

Más detalles

El papel del farmacéutico clínico del presente y del futuro en los equipos asistenciales. Papel de las Sociedades Científicas para facilitarlo.

El papel del farmacéutico clínico del presente y del futuro en los equipos asistenciales. Papel de las Sociedades Científicas para facilitarlo. El papel del farmacéutico clínico del presente y del futuro en los equipos asistenciales. Papel de las Sociedades Científicas para facilitarlo. Dr. Calleja Hernández Presidente SEFH CHU Granada 2016 Objetivo

Más detalles

EL RETO DE LA POLIFARMACIA Y LA RESPUESTA SEFH

EL RETO DE LA POLIFARMACIA Y LA RESPUESTA SEFH EL RETO DE LA POLIFARMACIA Y LA RESPUESTA SEFH Ampliando Horizontes en la farmacoterapia del paciente VIH de edad avanzada Alicia Lázaro López Servicio de Farmacia. Hospital Universitario de Guadalajara

Más detalles

CALENDARIO DE LAS EDICIONES 28 JUNIO - 27 SEPTIEMBRE

CALENDARIO DE LAS EDICIONES 28 JUNIO - 27 SEPTIEMBRE DESCRIPCIÓN DEL CURSO Actualización en farmacología. Curso acreditado por la Comisión de Formación Continuada de Profesionales Sanitarios con 7 Créditos. CALENDARIO DE LAS EDICIONES 28 JUNIO - 27 SEPTIEMBRE

Más detalles

LA TRANSICIÓN A URGENCIAS

LA TRANSICIÓN A URGENCIAS Networking REDFASTER CRONOS Valladolid, 02 Octubre 2014 LA TRANSICIÓN A URGENCIAS Y LA CONTINUIDAD DE CUIDADOS VISIÓN DESDE CENTROS SOCIOSANITARIOS Elia Mª Fernández Villalba Elia M Fernández Villalba

Más detalles

El Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos y

El Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos y El Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos y la Fundación Edad&Vida han promovido una línea de trabajo conjunta que ha tenido como resultado la elaboración de una Guía de consenso que pueda

Más detalles

TABLA 5. Criterios de tratamiento potencialmente inapropiados

TABLA 5. Criterios de tratamiento potencialmente inapropiados TABLA 5. Criterios de tratamiento potencialmente inapropiados SISTEMA CARDIOVASCULAR Digoxina a dosis superiores a 0.5mg/día en tratamiento continuado en enfermos con alteraciones de la función renal (aclaramiento

Más detalles

PROGRAMA PARA TÉCNICOS DE SALUD TEMAS COMUNES A TODAS LAS ESPECIALIDADES

PROGRAMA PARA TÉCNICOS DE SALUD TEMAS COMUNES A TODAS LAS ESPECIALIDADES PROGRAMA PARA TÉCNICOS DE SALUD TEMAS COMUNES A TODAS LAS ESPECIALIDADES Tema 1. Constitución Española de 1978: Principios Fundamentales. Derechos y deberes fundamentales de los Españoles. La protección

Más detalles

FES-IMP /10/ Jordi Bonal José Bonet

FES-IMP /10/ Jordi Bonal José Bonet OBJETO ENTRADAS Modificación: Creación del documento Pàgina: 1 de 5 Definir como se lleva a cabo la supervisión de las actividades formativas de los residentes de la especialidad de Nefrología. Residentes

Más detalles

GESTIÓN Y APLICACIÓN DE ATE A LA PRÁCTICA CLÍNICA

GESTIÓN Y APLICACIÓN DE ATE A LA PRÁCTICA CLÍNICA GESTIÓN Y APLICACIÓN DE ATE A LA PRÁCTICA CLÍNICA Silvia Fénix Caballero H. U. Puerto Real Servicio Andaluz de Salud Alternativas terapéuticas potencialmente equivalentes: evidencia y práctica clínica

Más detalles

La farmacia de hospital en transformación: las claves del futuro

La farmacia de hospital en transformación: las claves del futuro La farmacia de hospital en transformación: las claves del futuro Josep Monterde Junyent Hospital Universitario Vall d Hebron 1 El entorno Escalada del gasto farmacéutico Innovación tecnologías sanitarias

Más detalles

Cómo puede el farmacéutico mejorar el uso de antimicrobianos en los centros sociosanitarios?

Cómo puede el farmacéutico mejorar el uso de antimicrobianos en los centros sociosanitarios? Cómo puede el farmacéutico mejorar el uso de antimicrobianos en los centros sociosanitarios? José Cabeza Barrera Jefe de Servicio de Farmacia Director UGC de Farmacia de Granada DDD >30,5% en CSS Entorno

Más detalles

PROTOCOLO DE ANTICOAGULACIÓN DEL PACIENTE HOSPITALIZADO

PROTOCOLO DE ANTICOAGULACIÓN DEL PACIENTE HOSPITALIZADO PROTOCOLO DE ANTICOAGULACIÓN DEL PACIENTE HOSPITALIZADO Código:D.M.14 Elaborado por: Grupo de trabajo subcomisión de Seguridad del Paciente Fecha: Junio 2014 Revisado por: Subcomisión, MI, Hematología

Más detalles

PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA ASISTIDA UNAI GONZÁLEZ MARTÍN RESIDENTE FARMACIA HOSPITALARIA MEDICINA INTERNA 21/07/2010

PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA ASISTIDA UNAI GONZÁLEZ MARTÍN RESIDENTE FARMACIA HOSPITALARIA MEDICINA INTERNA 21/07/2010 PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA ASISTIDA UNAI GONZÁLEZ MARTÍN RESIDENTE FARMACIA HOSPITALARIA MEDICINA INTERNA 21/07/2010 PRESCRIPCIÓN ELECTRÓNICA ASISTIDA (PEA) NUEVA tecnología, que permite al médico prescribir

Más detalles