Dr. Luis Danckers Clínica San Pablo Clínica Centenario INPPARES

Tamaño: px
Comenzar la demostración a partir de la página:

Download "Dr. Luis Danckers Clínica San Pablo Clínica Centenario INPPARES"

Transcripción

1 Dr. Luis Danckers Clínica San Pablo Clínica Centenario INPPARES

2 Dr. Luis Danckers Ginecólogo & Obstetra Clínica San Pablo, Clínica Centenario, INPPARES. Lima, Perú Menopause Practitioner of the North American Menopause Society (NAMS) Latin American Expert in Climateric and Menopause, Latin American Federation of Climateric and Menopause Societies ( FLASCYM ) Miembro Regional del World School for Study of Menopause de la International Menopause Society Miembro del Board de la Sociedad Peruana de Obstetricia y Ginecología Conferencista para Bayer, MSD, Eli Lilly, Biopass, TEVA, GS&K, Roche Investigador para MSD

3 Prevención y Tratamiento de la Osteoporosis Farmacoterapia (antiresortivos y anabólicos) Factores secundarios (drogas y enfermedades) Cambios de estilo de vida (nutrición, actividad física, y prevención de caídas) Prevención y Tratamiento de Osteoporosis US Department of Health and Human Services. Bone Health and Osteoporosis: A Report of the Surgeon General. US Dept of Health and Human Services, Office of the Surgeon General; 2004.

4 Metacarpal Bone Mineral Content (mg/mm) En Ooforectomía 3 años post-ooforectomía 6 años post-ooforectomía Años Blue area represents placebo-treated population of oophorectomized women. Lindsay R, et al. Lancet. 1976;1:

5 Precursor (Osteoblasto) Cytokines IL-1, TNF-a IL-6, TGF-b,... Precursor (Osteoclasto) Estrógenos apoptosis apoptosis TNF-α TGF-β + Cytokines RANK-L osteoblasto osteoclasto 5

6 % cambio desde la basal n:875 6 Columna Cadera CEE: MPA: MP: cic: cont: meses estrógeno equino conjugado acetato medroxiprogesterona progesterona micronizada ciclico continuo meses Placebo CEE-MP-cic CEE-MPA-cont CEE-MPA-cic CEE PEPI Trial, JAMA, 1996;276;

7 Estrógenos: Women s Health Iniciative. Datos de Fracturas 5.2 years average follow-up Writing Group for the Women s Health Initiative. JAMA. 2002; 288 (3):

8 Diferencia % vs. placebo Enfermedad Cardiovascular TEV ACV Ca de Mama Cáncer Intestinal Fractura Vertebral Fractura Cadera 6700 women with 5.2 years of follow-up Desventajas +112% +29% +41% +26% -37% -34% -34% Ventajas Manson JE at al, N Engl J Med, 2003;349:

9 millions Total Prescription Hersh et al, Jama 2004

10 The expected, theoretical prevention of total factures is calculated for the age group years according to the HRT users either in the year 2001 (gray bars) and year 2003 (white bars) in the USA. The likely number of extra fractures expected from the drop in HRT use is given Gambacciani et al., CLIMACTERIC 2007;10:

11 0,7 0,6 0,5 Fx. Cadera + 46% p<.001 % 0,4 0,3 0,2 0,1 0 90/ 27,342 TRH uso 325/ 53,573 TRH detenido Richard M. Dell, MD Denise F. Green, RNP Steve Schelun, MD, Kaiser Permanente Bellflower Medical Center, American Academy of Orthopedic Suregeons, 2006

12 The women using HRT as of July 2002 were followed up through December 2008, thus giving data from 80,955 postmenopausal women and 532,686 person-years of observation HRT discontinuation was associated with a 55% increased risk for hip fracture alone (95% confidence interval (CI) ) Hip fracture risk increased as early as 2 years after cessation of HRT (hazard ratio 1.52; 95% CI ) Karim R, Dell RM, Greene DF, Mack WJ, Gallagher JC, Hodis HN. Hip fracture in postmenopausal women after cessation of hormone therapy: results from a prospective study in a large health management organization. Menopause 2011 Jul 19 Epub ahead of print

13 775,4 743,6 563,5 160,0 220, Fina cortesía Dr. Gambaciani *precio medio asociación E-P **precio medio Atorvastina

14 Los SERMs son moléculas que se unen a los receptores estrogénicos (RE-α y RE-β) 1 Los SERMs son moléculas con función mixta, tiene efecto agonista o antagonista de estrógenos dependiendo del tejido donde actuen 2 ANTAGONISTA AGONISTA 1.- Komm BS. Endocrinology. 2005; 146: Komm BS. Ann N Y Acad Sci. 2001; 949:

15 Los receptores de Estrógenos (REα y Reβ), se expresan en varios tejidos Diana: - Cerebro - Útero - Hueso - Vagina - Mama - Ovario, etc. Pelletier G. J Clin Endocrinnol Metab. 2000; 85:

16 Trifeniletilenos: Tamoxifeno, Clomifeno, Droloxifeno, Toremifeno, Ospemifeno, Idoxifeno, MDL 103,323 Benzotiofenos: Raloxifeno, Arzofoxifeno, LY Tetrahidronaftilenos: Lasofoxifeno, Nafoxidine, Tiroxifeno Indoles: Basedoxifeno, Pipendoxifeno Benzopirenos: Levormeloxifeno, Ormeloxifeno, EM-800, Bryant H. Rev Endocr Metab Dis 2002; 3: t

17 17 b Estradiol y algunos SERM s OH O O N N O N O HO Estradiol HO S Raloxifeno OH Tamoxifeno Cl Clomifeno O O N OH HO S OH Lasofoxifeno Bazedoxifeno HO (CH 2 ) 9 SOC 5 H 4 F Arzoxifeno 7 ICI 182,780

18 Mecanismo de Acción SERMS Elemento de dominio del SERM Receptor Estrogénico RESPUESTA RNAm Riggs BL. N Engl J Med 2003; 348:

19 Mecanismo de Acción SERMS Elemento de dominio del Raloxifeno Receptor Estrogénico Sin Estimulo Riggs BL. N Engl J Med 2003; 348:

20 Bisfosfonatos Los BPs se unen al mineral óseo y son llevados por los osteoclastos maduros a los sitios de resorción ósea Bloques SERM RANKL Los BPs causan la pérdida de la función de resorción, pero los osteoclastos incapacitados" pueden persistir Formación, función y supervivencia de bloques de osteoclastos SERM

21 Komm BS. Ann N Y Acad Sci. 2001; 949: Hall JM. Menopausal Med. 2008; 16: S1-S6m Primera generación Tamoxifeno Segunda generación Raloxifeno Tercera generación Lasofoxifeno Bazedoxifeno

22 1. Early Breas Cancer Colaborative Group. Lancet 1998;351: Ding H. et al. Cancer Treat Rev. 2007; 33(6): Usado como terapia adyuvante en carcinoma de mama. Reduce el riesgo de recurrencia de cáncer de mama en 18%, 25% y 42% después de 1, 2 y 5 años de tratamiento 1. Previene pérdida de masa ósea mientras se usa, se pierde su efecto rápidamente al suspenderlo 2. Problema de hiperplasia endometrial.

23

24 % de Mujeres con Fractura Vertebral Incidental Efecto de Raloxifeno sobre Nuevas Fracturas Vertebrales Clínicas a 1 Año RR 0.32* (95% IC = 0.13, 0.80) 68% Placebo N=2576 Raloxifeno 60 mg/d N=2557 Maricic M y col., Arch Intern Med, 2002, *P=.01

25 Efecto de Raloxifeno en Riesgo de Nuevas Fracturas Vertebrales en % de Mujeres con al Menos 1 Nueva Fractura Vertebral Mujeres Posmenopáusicas con Osteopenia: MORE 3 Años *Osteopenia definida como Tscore en cadera total mayor RR 0.53 (95% CI = 0.32, 0.88) Placebo Raloxifeno 60 mg/d Reducción Riesgo Absoluto 1.7% RR 0.25 (95% CI = 0.04, 0.63) Relativo: 47% Reducción Riesgo Absoluto 1.0% Relativo: 75% Radiográfica Clínica Kanis JA et al. Bone 2003;33:

26 % de mujeres con fractura vertebral incidental Efecto de Raloxifeno en mujeres con y sin Fracturas Vertebrales Previas MORE 3 Años RR 0.45 (95% IC = 0.29, 0.71) Sin Fx. prevalentes 55% RR 0.70 (95% IC = 0.56, 0.86) 30% Con Fx. prevalentes Placebo Raloxifeno 60 mg/d Ettinger et al. JAMA 1999; 282:

27 Cambio Porcentual Promedio a Partir de la Basal Efecto de Raloxifeno Sobre los Marcadores Bioquímicos de Remodelado Óseo Estudio MORE - 3 Años Osteocalcina Colágena Tipo 1 Relación Telopéptido-C / Creatinina * * * Meses Placebo Raloxifeno 60 mg/d * * * Meses Ettinger y col. JAMA 1999; 282(7): * * * P<0.001 vs placebo

28 Eventos Adversos Reportados Durante MORE y CORE 8 años Número (%) Placebo Raloxifeno p-value (n=1286) (n=2725) S. Vasomotores 1 89 (6.9) 342 (12.6) <0.001 Calambres M.I (11.8) 407 (14.9) Edema periferico (9.3) 288 (10.6) Sint Urogenitales 2 75 (5.8) 135 (5) Martino S, et al. J. Natl. Cancer Inst. 2004;96(23): Martino S Curr Med Res Opin 21; , 2005

29 Raloxifeno Incidencia de Cáncer Invasivo de Mama 8 Años MORE / CORE (N=7705) Incidencia Acumulativa (%) 4.0 Placebo 4.2 / 1000 Mujeres-años 3.0 HR 0.34 (95% CI = 0.22, 0.50) p < % Martino S et al. J Natl Cancer Inst 2004;96(23): Años en Estudio Raloxifeno 1.4 / 1000 Mujeres-años * Mujeres del grupo de raloxifeno recibieron rlx 60 o 120 mg/d en MORE y rlx 60 mg/d en CORE

30 Conclusiones CORE CORE Durante 4 años del estudio CORE, comparado con placebo, raloxifeno: Redujo incidencia de cáncer invasivo de mama en 59% Redujo la incidencia de cáncer invasivo de mama ER (+) en 66% MORE + CORE Durante 8 años de MORE + CORE, comparado con placebo, raloxifeno: Redujo la incidencia de cáncer invasivo de mama en 66% Redujo la incidencia de cáncer invasivo de mama ER (+) en 76% No incrementó la hemorragia vaginal o cáncer endometrial Incremento VTE 2x (NS)

31 El número de cáncer invasivo de mama en el grupo Tamoxifeno (163 casos de 9,726) versus el grupo Raloxifeno (168 casos de 9,745) fue estadísticamente equivalente. Es conocido que Tamoxifeno reduce el riesgo de cáncer de mama en un 50%, el estudio STAR muestra que Raloxifeno produce resultados similares Vogel et al, JAMA, 2006; 295: Fisher B, et al. J Natl Cancer Inst 1998; 90:

32

33 Ospemifeno Atrofia vaginal (2011) Arzoxifeno Lasofoxifeno Bazedoxifeno Mama y Osteoporosis permiso retirado Osteoporosis fracturas previas (EMEA) 2010 Osteoporosis fracturas previas (EMEA) 2010 Bazedoxifeno + Premarin Síntomas Climatéricos 2011

34

35 Arzoxifeno Efecto agonista y antagonista del receptor estrogénico N HCl O O Antagonista en mama y endometrio HO S HCl LY OCH 3 Agonista en huesos y lípidos 2 ensayos que van para osteoporosis

36 Arzoxifeno Lilly anunció en Agosto 2009 que los resultados preliminares de cinco años demostraron los resultados primarios de reducción de fractura vertebral y cáncer de mama. Sin embargo falló en los resultados secundarios de reducción de fracturas no vertebrales, eventos cardiovascular y mejoramiento de la función cognitiva Basados en estos resultados Lilly descontinuar el desarrollo de la droga y no buscará la aprobación regulatoria N HCl HO O S O HCl LY OCH 3

37

38 Lasofoxifeno en Mujeres Post Menopáusicas Osteoporóticas Cummings SR. et al. N Engl J Med. 2010; 362:

39 Lasofoxifeno en Mujeres Post Menopáusicas Osteoporóticas Cummings SR. et al. N Engl J Med. 2010; 362:

40 Prevención en pérdida ósea en mujer PM. Eficacia demostrada en tratar atrofia vaginal Perfil de seguridad similar a RLX. Conclusión: Lasofoxifeno es el primer SERM que demuestra efecto en hueso y vagina en la mujer PM

41

42 Bazedoxifeno y Reducción del Riesgo de Nuevas Fracturas en Mujeres Post Menopáusicas Osteoporóticas: 3 años DMO columna lumbar DMO cadera n: 6847 Sliverman SL. et al. J Bone and Miner Res 2008; 23:

43 Bazedoxifeno y Reducción del Riesgo de Nuevas Fracturas en Mujeres Post Menopáusicas Osteoporóticas: 3 años Nuevas Fracturas Vertebrales n: 6847 Silverman SL. et al. J Bone and Miner Res 2008; 23:

44 Bazedoxifeno y Reducción del Riesgo de Nuevas Fracturas en Mujeres Post Menopáusicas Osteoporóticas: 3 años Fracturas no Vertebrales n: 6847 Silverman SL. et al. J Bone and Miner Res 2008; 23:

45 Bazedoxifeno y Reducción del Riesgo de Nuevas Fracturas en Mujeres Post Menopáusicas Osteoporóticas: 3 años Fracturas no Vertebrales en Pacientes con Alto Riesgo de Fracturas Silverman SL. et al. J Bone and Miner Res 2008; 23:

46 Bazedoxifeno/ECC (TSEC) Efectos en Hueso Cambios en DMO columna lumbar Lobo RA. Et al: Fertil Steril 2009; 92:

47 20 mg de BZA/ 0,45 mg de CE (n =1.585) 20 mg de BZA/ 0,625 mg de CE (n =1.583) Placebo (n =1.241) Cáncer de endometrio, n Tasa de incidencia cada 1000 años-mujer (IC del 95%) Riesgo relativo (IC del 95%) 0,4 (0,0, 2,4) 0,0 (0,0, 1,5) 0,0 (0,0, 1,7) 0,9 (0,2, 4,8) 0,7 (0,1, 3,7) Cáncer de ovario, n Tasa de incidencia cada 1000 años-mujer (IC del 95%) Riesgo relativo (IC del 95%) 0,0 (0,0, 1,5) 0,0 (0,0, 1,5) 0,0 (0,0, 1,7) 0,7 (0,1, 3,8) 0,7 (0,1, 3,7) BZA: bazedoxifeno; CE: estrógenos conjugados; IC: intervalo de confianza. * Incluye datos acumulados (hasta 2 años) de SMART-1, SMART-2, SMART-3, SMART-4 y SMART-5.

48 EA, n (%) 20 mg de BZA/ 0,45 mg de CE (n =1.585) 20 mg de BZA/ 0,625 mg de CE (n =1.583) Placebo (n =1.241) Cualquier EA relacionado con las 19 (1,2) 12 (0,8) 13 (1,0) mamas Quiste en la mama 7 (0,4) 2 (0,1) 4 (0,3) Masa tumoral en la mama Enfermedad fibroquística de mama 2 (0,1) 3 (0,2) 4 (0,3) 2 (0,1) 1 (0,1) 1 (0,1) EA: evento adverso; BZA: bazedoxifeno; CE: estrógenos conjugados. *Incluye datos acumulados (hasta 2 años) de SMART-1, SMART-2, SMART-3, SMART-4 y SMART-5. Clasificaciones en función del diccionario médico para actividades reguladoras (Medical Dictionary for Regulatory Activities, MedDRA). No incluye cáncer.

49 20 mg de BZA/ 0,45 mg de CE (n =1.585) 20 mg de BZA/ 0,625 mg de CE (n =1.583) Placebo (n =1.241) Eventos Tasa de incidencia cada 1000 años-mujer (IC del 95%) Riesgo relativo (IC del 95%) 1,0 (0,0, 3,2) 0,0 (0,0, 1,5) 1,4 (0,0, 4,2) 1,1 (0,3, 3,8) 0,4 (0,1, 2,0) BZA: bazedoxifeno; CE: estrógenos conjugados; IC: intervalo de confianza. * Incluye datos acumulados (hasta 2 años) de SMART-1, SMART-2, SMART-3, SMART-4 y SMART-5.

50 Porcentaje de sujetos 12,0 10,0 BZA 20 mg/ce 0,45 mg BZA 20 mg/ce 0,625 mg Placebo 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 SMART-1 SMART-2 (dolor en las mamas) (dolor en las mamas) SMART-5 (mastalgia) BZA: bazedoxifeno; CE: estrógenos conjugados. *Definido como 1 día de dolor en las mamas/mastalgia durante ciclos de 4 semanas. Población con intención de tratar modificada. Se muestran como datos acumulados en la semana final del ciclo de 4 semanas.

51 Porcentaje de sujetos Tasas de amenorrea acumulada SMART-1 BZA 20 mg/ce 0,45 mg BZA 20 mg/ce 0,625 mg Placebo Cicl o SMART: estrógenos selectivos, menopausia y respuesta al tratamiento; BZA: bazedoxifeno; CE: estrógenos conjugados.

52 Efectos beneficiosos Sistema esquelético: Conservación del hueso o DMO fracturas Lípidos: LDL, HDL, Colesterol Total Sistema Nervioso Central: Sint. Vasomotores Sin efectos secundarios Aparato Reproductor: - Sin efectos adversos sobre endometrio - amenorrea o sin efecto TEV: - o efecto neutro Mama: - Sin efectos adversos Komm BS. Ann N Y Acad Sci. 2001; 949: Hall JM. Menopausal Med. 2008; 16: S1, S3-S6

53 Selectividad Tisular Ósea de los SERMS Basada en Estudios In Vivo Pérdida de DMO ANTAGONISTA AGONISTA Se mantiene DMO Tamoxifeno 1 Estrógenos en referencia 1-3 Bazedoxifeno 2-4 Raloxifeno 1, 2, 4, 5 Lasofoxifeno 5 1. Sato M, et al. FASEB J. 1996;10: Komm BS, et al. Endocrinology. 2005;146: Kharode Y, et al. Endocrinology. 2008;149: Komm BS, et al. Ann N Y Acad Sci. 2001;949: Armamento-Villareal R, et al.j Bone Miner Res. 2005;20:

54 Selectividad Tisular Ósea de los SERMS Basada en Estudios In Vivo No aumenta el peso fresco uterino ANTAGONISTA AGONISTA Aumenta el peso fresco uterino Bazedoxifeno 1-4 Raloxifeno 1-6 Lasofoxifeno 1,3,4 Tamoxifeno 6,7 Estrógenos en referencia Komm BS, et al. Ann N Y Acad Sci. 2001;949: Komm BS, et al. Endocrinology. 2005;146: Crabtree JS, et al. Mol Cell Endocrinol. 2008;287: Peano BJ, et al. Endocrinology.2009;150: Qu Q, et al. Endocrinology.2000;141: Stygar D, et al. Reprod Biol Endocrinol. 2003;1: Carthew P, et al. Toxicol Sci. 1999;48:

55 Selectividad Tisular Ósea de los SERMS Basada en Estudios In Vivo Inhibe la proliferación de células cancerígenas mamarias ANTAGONISTA AGONISTA Estimula la proliferación de células cancerígenas mamarias Bazedoxifeno 1-3 Raloxifeno 3-4 Tamoxifeno 4 Estrógenos en referencia 5-7 Lasofoxifeno 3 1. Komm BS, et al. Ann N Y Acad Sci. 2001;949: Komm BS, et al. Endocrinology. 2005;146: Chang KCN, et al. J Steroid Biochem Mol Biol. 2010;118: Nuttall ME, et al. Am J Physiol Cell Physiol. 2000;279:C1550-C1557.

56 Cummings SR et al, N Engl J Med. 2010; 362:

57 Objetivo Estrógeno Estrógeno/ Progestina BAZEDOXI FENO TSEC Bisfosfonatos Hueso Pecho Útero Bochorno Vagina Neutral Positivo Negativo

58 Es probable que la (TRH) o SERM sea la opción más rentables en mujeres menores de 70 años, donde el tratamiento se pueda justificar Es probable que el Bisfosfonatos, Denosumab sean las opciones más rentables en mujeres mayores de 70 años La PTH puede estar indicada en casos de muy alto riesgo de fractura

59 70 años WHI (1) Ranelato de estroncio (3) Freedom Denosumab (5) Bazedoxifeno (2) FIT Alendronato (4) 1. Cauley J et al 2008;23: Silverman SL, et al. J Bone Miner Res Meunier PJ et al. N Engl J Med. 2004;29;350(5): Black DM, et al. Lancet. 1996;348: Cummings Sr et al. N Engl Med 2009; 361(8):756-65

60 Riesgo PTH Bisfosfonatos Ranelato de estroncio? Denosumab TRH SERMs TSEC Edad Palacios S. Drugs of Today 2011, 47(3):

61 El Continuum de la Osteoporosis Teriparatide ET/EPT SERMS Columna sana Columna cifótica Menopausia Presenta síntomas vasomotores Postmenopáusica Mayor riesgo de fractura vertebral que de cualquier otro tipo de fractura Calcitonina 75+ Cifosis En riesgo de fractura de cadera

62

Datos clínicos de Bazedoxifeno, experiencia de 7 años:

Datos clínicos de Bazedoxifeno, experiencia de 7 años: Datos clínicos de Bazedoxifeno, experiencia de 7 años: Dr. Ricardo de Felipe Madrid, 21 Febrero 2013 OSTEOPOROSIS Afecta a 200 Millones de Mujeres 1 La OP densitométrica afecta a más del 80% de las mujeres

Más detalles

TERAPIA HORMONAL DE REEMPLAZO: cuál es la paciente para recibirla? Dra. Rita Pizzi La Veglia Hospital Universitario de Caracas

TERAPIA HORMONAL DE REEMPLAZO: cuál es la paciente para recibirla? Dra. Rita Pizzi La Veglia Hospital Universitario de Caracas TERAPIA HORMONAL DE REEMPLAZO: cuál es la paciente para recibirla? Dra. Rita Pizzi La Veglia Hospital Universitario de Caracas INDICACIONES Updated IMS recommendations on postmenopausal hormone therapy

Más detalles

Bazedoxifeno: Un Modulador Selectivo de los Receptores Estrogenicos muy especial (SERM)

Bazedoxifeno: Un Modulador Selectivo de los Receptores Estrogenicos muy especial (SERM) Bazedoxifeno: Un Modulador Selectivo de los Receptores Estrogenicos muy especial (SERM) 1 WEB INSTITUTO PALACIOS DE SALUD Y MEDICINA DE LA MUJER www.institutopalacios.com www.institutopalacios.com 2 BLOG

Más detalles

Lección 40 Metabolismo óseo. Tratamiento farmacológico de la osteoporosis

Lección 40 Metabolismo óseo. Tratamiento farmacológico de la osteoporosis Ricardo Brage e Isabel Trapero - Lección 40 UNIDAD X: PROBLEMAS ENDOCRINOS Lección 40 Metabolismo óseo. Tratamiento farmacológico de la osteoporosis Guión Ricardo Brage e Isabel Trapero - Lección 40 1.

Más detalles

ENDOMETRIALES. UNIDAD DE DIAGNOSTICO PARA LA MUJER

ENDOMETRIALES. UNIDAD DE DIAGNOSTICO PARA LA MUJER ACTUALMENTE LA MEJOR OPCION MEDICA PARA QUIMIOPREVENCION SON LOS SERMS. EL TAMOXIFENO ES EL PROTOTIPO PARA ESTE USO. EL US BREAST CANCER PREVENTION TRIAL REPORTO UNA DISMINUCION DEL 45% EN LA INCIDENCIA

Más detalles

TERAPIA HORMONAL SUSTITUTIVA

TERAPIA HORMONAL SUSTITUTIVA TERAPIA HORMONAL SUSTITUTIVA CONCEPTO CLIMATERIO: Klimaster. Escalón. *Deficit de: +Hormonas sexuales +Estrogenos +Progestagenos +Clinica MENOPAUSIA. Menos.pausis * Ultima hemorragia menstrual * Después

Más detalles

Receptor de Receptor de Receptor de Estrógeno Progesterona Andrógeno. Tibolona a y 3b-OH-tibolona + D 4 -tibolona (isómero) + +

Receptor de Receptor de Receptor de Estrógeno Progesterona Andrógeno. Tibolona a y 3b-OH-tibolona + D 4 -tibolona (isómero) + + DR. LUIS DANCKERS Receptor de Receptor de Receptor de Estrógeno Progesterona Andrógeno Tibolona + + + 3a y 3b-OH-tibolona + D 4 -tibolona (isómero) + + Markiewicz et al., J Steroid Biochem 1990 Acción

Más detalles

TRATAMIENTOS ANTI-REABSORTIVOS: CUANTO TIEMPO DARLOS Y POR QUE?

TRATAMIENTOS ANTI-REABSORTIVOS: CUANTO TIEMPO DARLOS Y POR QUE? TRATAMIENTOS ANTI-REABSORTIVOS: CUANTO TIEMPO DARLOS Y POR QUE? DR. HECTOR GAJARDO LAMAS DIRECTOR, SOCIEDAD CHILENA DE OSTEOLOGIA Y METABOLISMO MINERAL DIRECTOR, SOCIEDAD CHILENA DE ENDOCRINOLOGIA Y DIABETES

Más detalles

Osteoporosis. Dr Luigi Gabrielli Dr J.A. Rodríguez

Osteoporosis. Dr Luigi Gabrielli Dr J.A. Rodríguez Osteoporosis Dr Luigi Gabrielli Dr J.A. Rodríguez 1.- Definición La osteoporosis fue definida en 1991 como "una enfermedad esquelética sistémica, caracterizada por baja masa ósea y deterioro en la microarquitectura

Más detalles

Recomendaciones actualizadas de la IMS sobre TRH en la postmenopausia y estrategias preventivas en la edad media

Recomendaciones actualizadas de la IMS sobre TRH en la postmenopausia y estrategias preventivas en la edad media Recomendaciones actualizadas de la IMS sobre TRH en la postmenopausia y estrategias preventivas en la edad media Sociedad Internacional de Menopausia climacteric 2011;14:302 20 Introducción La revisión

Más detalles

Dr. Víctor Manuel Mercado Cárdenas México, D.F.

Dr. Víctor Manuel Mercado Cárdenas México, D.F. Dr. Víctor Manuel Mercado Cárdenas México, D.F. OBJETIVOS 1- Presentar la definición de densidad mineral ósea (DMO) baja. 2- Revisar la etiopatogenia de la DMO baja. 3- Analizar el papel de la los factores

Más detalles

PAPEL DEL BAZEDOXIFENO EN EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS Y EN LA SINTOMATOLOGÍA CLIMATÉRICA DRA. CARMEN PINGARRÓN

PAPEL DEL BAZEDOXIFENO EN EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS Y EN LA SINTOMATOLOGÍA CLIMATÉRICA DRA. CARMEN PINGARRÓN PAPEL DEL BAZEDOXIFENO EN EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS Y EN LA SINTOMATOLOGÍA CLIMATÉRICA DRA. CARMEN PINGARRÓN Bazedoxifeno Descripción: Bazedoxifeno es un modulador selectivo de los receptores estrogénicos

Más detalles

Diabetes, menopausia y riesgo cardiovascular. Dr. Ivan Solis Opazo, FACP Jefe, Sección de Medicina Interna Hospital Clinico Universidad de Chile

Diabetes, menopausia y riesgo cardiovascular. Dr. Ivan Solis Opazo, FACP Jefe, Sección de Medicina Interna Hospital Clinico Universidad de Chile Diabetes, menopausia y riesgo cardiovascular Dr. Ivan Solis Opazo, FACP Jefe, Sección de Medicina Interna Hospital Clinico Universidad de Chile Definiciones Menopausia es el cese de las menstruaciones

Más detalles

3 de noviembre de 2014. Manuel Mesa Ramos Presidente de la SATO

3 de noviembre de 2014. Manuel Mesa Ramos Presidente de la SATO ALGORITMOS DE TRATAMIENTO MÉDICO POR OSTEOPOROSIS A PACIENTES CON ALTO RIESGO DE FRACTURA OSTEOPORÓTICA Y A PACIENTES CON FRACTURA DE CADERA OSTEOPORÓTICA Grupo de consenso: Por la SECOT-GEIOS: Dr. José

Más detalles

TERAPIA HORMONAL DE REEMPLAZO: sigue vigente?

TERAPIA HORMONAL DE REEMPLAZO: sigue vigente? TERAPIA HORMONAL DE REEMPLAZO: sigue vigente? Dra: Rita Pizzi La Veglia Hospital Universitario de Caracas Qué Ocurrió en el 2002? Updated IMS recommendations on postmenopausal hormone therapy and

Más detalles

Efectividad del tratamiento de la osteoporosis. XX Jornada de la Sociedad Catalana de Farmacia Clínica

Efectividad del tratamiento de la osteoporosis. XX Jornada de la Sociedad Catalana de Farmacia Clínica Efectividad del tratamiento de la osteoporosis XX Jornada de la Sociedad Catalana de Farmacia Clínica La historia de los medicamentos para la osteoporosis Las calcitoninas no se recomiendan en la OP. Eficacia

Más detalles

Manejo Farmacológico de la Osteoporosis

Manejo Farmacológico de la Osteoporosis Manejo Farmacológico de la Osteoporosis La osteoporosis es una enfermedad crónica que afecta entre 20 y 30% de la población n mayor de 50 años. a Enfermedad esquelética caracterizada por una disminución

Más detalles

Adiposidad, metabolismo y riesgo de cáncer de mama. Dra. Marcela Amar C. Departamento cirugía. Hospital militar de Santiago.

Adiposidad, metabolismo y riesgo de cáncer de mama. Dra. Marcela Amar C. Departamento cirugía. Hospital militar de Santiago. Adiposidad, metabolismo y riesgo de cáncer de mama Dra. Marcela Amar C. Departamento cirugía. Hospital militar de Santiago. Adiposidad, metabolismo y riesgo de cáncer de mama Sue Hankinson Profesor de

Más detalles

NUEVOS FÁRMACOS EN OSTEOPOROSIS

NUEVOS FÁRMACOS EN OSTEOPOROSIS NUEVOS FÁRMACOS EN OSTEOPOROSIS MARÍA DOLORES AVILÉS PÉREZ. F.E.A. ENDOCRINOLOGÍA Y NUTRICIÓN. HOSPITAL UNIVERSITARIO SAN CECILIO GRANADA. 20/01/2015. OSTEOPOROSIS Tratamiento farmacológico de la osteoporosis

Más detalles

DIAGNOSTICO DE OSTEOPOROSIS METODOS DE EVALUACION DE LA MASA OSEA

DIAGNOSTICO DE OSTEOPOROSIS METODOS DE EVALUACION DE LA MASA OSEA DIAGNOSTICO DE OSTEOPOROSIS METODOS DE EVALUACION DE LA MASA OSEA METODOS DE EVALUACION DE LA MASA OSEA Absorciometría radiológica de doble energía (DXA) Ultrasonografía Radiografía esquelética convencional

Más detalles

OSTEOPOROSIS Dr. Jaime Bravo Silva Reumatología Osteoporosis Hiperlaxitud Articular 27 de Mayo del 2011 www.reumatologia-dr-bravo.

OSTEOPOROSIS Dr. Jaime Bravo Silva Reumatología Osteoporosis Hiperlaxitud Articular 27 de Mayo del 2011 www.reumatologia-dr-bravo. OSTEOPOROSIS Dr. Jaime Bravo Silva Reumatología Osteoporosis Hiperlaxitud Articular 27 de Mayo del 2011 www.reumatologia-dr-bravo.cl Definición de Osteoporosis Enfermedad ósea generalizada caracterizada

Más detalles

Tamoxifeno: preguntas y respuestas

Tamoxifeno: preguntas y respuestas CANCER FACTS N a t i o n a l C a n c e r I n s t i t u t e N a t i o n a l I n s t i t u t e s o f H e a l t h D e p a r t m e n t o f H e a l t h a n d H u m a n S e r v i c e s Tamoxifeno: preguntas

Más detalles

LA MENOPAUSIA PARA LAS PACIENTES

LA MENOPAUSIA PARA LAS PACIENTES LA MENOPAUSIA PARA LAS PACIENTES DR. HERNANDO GARCIA V 13/10/2010 MENOPAUSIA 1 INTRODUCCION Existe un incremento de la población que envejece. Aparecen una serie de eventos médicos y sociales Afectación

Más detalles

OSTEOPOROSIS CUÁNDO Y CÓMO TRATARLA?

OSTEOPOROSIS CUÁNDO Y CÓMO TRATARLA? OSTEOPOROSIS CUÁNDO Y CÓMO TRATARLA? Dr. Joan Torrecabota Palma 22 / 2 / 14 Qué es la osteoporosis? ü Enfermedad esquelética caracterizada por una resistencia ósea disminuida que predispone al aumento

Más detalles

Papel de la TRH Prevención de la Fractura Postmenopáusica

Papel de la TRH Prevención de la Fractura Postmenopáusica Papel de la TRH Prevención de la Fractura Postmenopáusica Dra. Sonia Cerdas Pérez. Endocrinóloga 11º Congreso de Climaterio Menopausia y Osteoporosis Marzo 2012 Papel de la Terapia Hormonal Prevención

Más detalles

El climaterio y la menopausia.

El climaterio y la menopausia. El climaterio y la menopausia. El climaterio es el periodo de transición en la vida de una mujer que va, desde la etapa reproductiva, hasta la no reproductiva. En este tiempo, se presentan un conjunto

Más detalles

PROCESO ASISTENCIAL OSTEOPOROSIS

PROCESO ASISTENCIAL OSTEOPOROSIS PROCESO ASISTENCIAL OSTEOPOROSIS VI JORNADA DE CALIDAD ASISTENCIAL SCLM TOLEDO, 7 DE MARZO DE 2014 POR QUÉ OSTEOPOROSIS? 26 provincias.2002 POR QUÉ OSTEOPOROSIS? La osteoporosis es la enfermedad metabólica

Más detalles

Disección axilar post -ganglio centinela (+) en mastectomía parcial. Ya no es necesaria?

Disección axilar post -ganglio centinela (+) en mastectomía parcial. Ya no es necesaria? Disección axilar post -ganglio centinela (+) en mastectomía parcial. Ya no es necesaria? Dr. CARLOS RENCORET DEL VALLE Oncología Mamaria Ginecología y Obstetricia ONCOISA - Centro Oncológico Integral de

Más detalles

Identificando a las pacientes posmenopáusicas con riesgo de fractura en la consulta

Identificando a las pacientes posmenopáusicas con riesgo de fractura en la consulta Identificando a las pacientes posmenopáusicas con riesgo de fractura en la consulta DRA. JUANA REDONDO SANCHEZ MEDICO DE FAMILIA DE C.S. LUCANO CORDOBA El coste humano de la osteoporosis Tienes riesgo

Más detalles

ACTUALIZACIÓN EN EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS EN EL ANCIANO. Cristina Alonso Álvaro Casas Grupo de OP, Caídas y Fracturas SEGG

ACTUALIZACIÓN EN EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS EN EL ANCIANO. Cristina Alonso Álvaro Casas Grupo de OP, Caídas y Fracturas SEGG ACTUALIZACIÓN EN EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS EN EL ANCIANO Cristina Alonso Álvaro Casas Grupo de OP, Caídas y Fracturas SEGG Índice Introducción: Objetivo del tratamiento antiosteoporótico. Qué implica

Más detalles

Unidad de Ginecoendocrinología del Climaterio Hospital Clínico Universidad de Chile

Unidad de Ginecoendocrinología del Climaterio Hospital Clínico Universidad de Chile Menopausia para internistas Dr. Oscar González Campos Profesor Asociado Facultad de Medicina Universidad de Chile Universidad de Chile Nuestro homenaje de admiración y recuerdo a la inolvidable Greta Garbo,

Más detalles

ENFERMEDAD CELÍACA Y OSTEOPOROSIS. Cris5án Labarca S. Hospital Padre Hurtado Clínica Alemana de San5ago.

ENFERMEDAD CELÍACA Y OSTEOPOROSIS. Cris5án Labarca S. Hospital Padre Hurtado Clínica Alemana de San5ago. ENFERMEDAD CELÍACA Y OSTEOPOROSIS Cris5án Labarca S. Hospital Padre Hurtado Clínica Alemana de San5ago. OBJETIVOS: Definición de enfermedad celíaca. Presentaciones clínicas de la enfermedad. Compromiso

Más detalles

Cuándo y con qué frecuencia debo indicar una densitometría ósea? Cuál es la evidencia científica? Dra. Adriana Guerrero Arias Febrero, 2014.

Cuándo y con qué frecuencia debo indicar una densitometría ósea? Cuál es la evidencia científica? Dra. Adriana Guerrero Arias Febrero, 2014. Cuándo y con qué frecuencia debo indicar una densitometría ósea? Cuál es la evidencia científica? Dra. Adriana Guerrero Arias Febrero, 2014. Qué es una densitometría ósea (DXA)? Es un estudio por medio

Más detalles

Calle Antonio Acuña, Madrid Tfno:

Calle Antonio Acuña, Madrid Tfno: Calle Antonio Acuña, 9 28009 Madrid Tfno: 91 578 05 17 www.institutopalacios.com ipalacios@institutopalacios.com Papel del Bazedoxifeno en el tratamiento secuencial de la Osteoporosis Dr. J Calleja Ginecólogo

Más detalles

Menopausia y terapia hormonal de sustitución

Menopausia y terapia hormonal de sustitución Menopausia y terapia hormonal de sustitución Revista Colombiana de Menopausia Urdinola J, Baron G, Arturo M. Terapia Hormonal de Sustitución en la Post-Menopausia Opinión de Consenso de la reunión de Expertos-Febrero

Más detalles

Cancer y osteoporosis

Cancer y osteoporosis Cancer y osteoporosis URFOA Dr. Xavier Nogués Solán Servei de Medicina Interna e Infeccioses Unitat de Recerca Fisiopatología Òssia i Articular (URFOA) RETICEF Institut Municipal d Investigació Mèdica.

Más detalles

Terapia hormonal, passat, present i futur. Joaquim Calaf Alsina

Terapia hormonal, passat, present i futur. Joaquim Calaf Alsina Terapia hormonal, passat, present i futur Joaquim Calaf Alsina Passat Qui oblida la seva historia està condemnat a repetirla Marc Tuli Ciceró A qualsevulla edat pots ser: FEMENINA PER SEMPRE. Robert A.

Más detalles

ANÁLISIS DE DUPLICIDADES DEL SUBGRUPO TERAPÉUTICO H05 HOMEOSTÁSIS DEL CALCIO

ANÁLISIS DE DUPLICIDADES DEL SUBGRUPO TERAPÉUTICO H05 HOMEOSTÁSIS DEL CALCIO ANÁLISIS DE DUPLICIDADES DEL SUBGRUPO TERAPÉUTICO H05 HOMEOSTÁSIS DEL CALCIO Clasificación ATC H05A HORMONAS PARATIROIDEAS Y ANÁLOGOS H05AA HORMONAS PARATIROIDEAS Y ANÁLOGOS -TERIPARATIDA -HORMONA PARATIROIDEA

Más detalles

MENOPAUSIA y TRATAMIENTO HORMONAL SUSTITUTIVO. Segovia Noviembre de 2009

MENOPAUSIA y TRATAMIENTO HORMONAL SUSTITUTIVO. Segovia Noviembre de 2009 MENOPAUSIA y TRATAMIENTO HORMONAL SUSTITUTIVO Segovia Noviembre de 2009 T. H. S. PREVENCIÓN CARDIOVASCULAR Nurses Health Study Posmenopausal Estrogen and Progestin Intervention (PEPI) trial Hearth and

Más detalles

Osteoporosis: de la célula al paciente. El hueso como tejido

Osteoporosis: de la célula al paciente. El hueso como tejido Osteoporosis: de la célula al paciente El hueso como tejido Por muchos años se tuvo el concepto del hueso como sistema de soporte y como fuente de calcio y fósforo, desde hace unas dos décadas el hueso

Más detalles

Dr. Santiago Palacios Instituto Palacios de Salud y Medicina de la Mujer Antonio Acuña, Madrid Teléfono:

Dr. Santiago Palacios Instituto Palacios de Salud y Medicina de la Mujer Antonio Acuña, Madrid Teléfono: NUEVOS ABORDAJES EN EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS: SERMs DE 3ª GENERACION Dr. Santiago Palacios Instituto Palacios de Salud y Medicina de la Mujer Antonio Acuña, 9-28009 Madrid Teléfono: +34 91 578

Más detalles

Eficacia del bazedoxifeno, terapia secuencial de la osteoporosis pre-bifosfonato y perfil del paciente de bazedoxifeno

Eficacia del bazedoxifeno, terapia secuencial de la osteoporosis pre-bifosfonato y perfil del paciente de bazedoxifeno 19 Palacios Gil-Antuñano S Ginecólogo - Director del Instituto Palacios de Salud y Medicina de la Mujer Eficacia del bazedoxifeno, terapia secuencial de la osteoporosis pre-bifosfonato y perfil del paciente

Más detalles

CÁNCER DE MAMA. Modelo de aplicación de la genética y biología molecular. Dr. Abelardo Arias Velásquez

CÁNCER DE MAMA. Modelo de aplicación de la genética y biología molecular. Dr. Abelardo Arias Velásquez V SIMPOSIO ANDINO DE LABORATORIO Y MEDICINA CÁNCER DE MAMA Modelo de aplicación de la genética y biología molecular Dr. Abelardo Arias Velásquez Jefe de la Unidad de Genética y Biología Molecular Instituto

Más detalles

Clinical Therapeutics Bisphosphonates for Osteoporosis. Murray J. Favus, M.D. N Engl J Med Volume 363(21): November 18, 2010

Clinical Therapeutics Bisphosphonates for Osteoporosis. Murray J. Favus, M.D. N Engl J Med Volume 363(21): November 18, 2010 Clinical Therapeutics Bisphosphonates for Osteoporosis Murray J. Favus, M.D. N Engl J Med Volume 363(21):2027-2035 November 18, 2010 Osteoporosis: afectaci afectación n sistémica Pérdida de tejido óseo

Más detalles

Terapia Hormonal: Preguntas Hechas Frecuentemente

Terapia Hormonal: Preguntas Hechas Frecuentemente Terapia Hormonal: Preguntas Hechas Frecuentemente Qué es la terapia hormonal? La terapia hormonal (TH) es un programa de tratamiento en el cual una mujer con útero toma estrógeno y progestina (una forma

Más detalles

Cómo valorar la respuesta al tratamiento?

Cómo valorar la respuesta al tratamiento? Cómo valorar la respuesta al tratamiento? Dr. Xavier Nogués Solán Unitat de Recerca Fisiopatología Òssia i Articular (URFOA) Red de Envejecimiento y Fragilidad (RETICEF) Institut Hospital del Mar d Investigació

Más detalles

Bisfosfonatos Hasta Cuando?

Bisfosfonatos Hasta Cuando? Bisfosfonatos Hasta Cuando? Doly Pantoja Guerrero Endocrinóloga Universidad Nacional Miembro de Número Asociación Colombiana de Endocrinología y Metabolismo Miembro de Numero de Asociación Colombiana de

Más detalles

OSTEOPOROSIS QUÉ ES LA OSTEOPOROSIS?

OSTEOPOROSIS QUÉ ES LA OSTEOPOROSIS? OSTEOPOROSIS QUÉ ES LA OSTEOPOROSIS? La osteoporosis (literalmente huesos porosos ) es una enfermedad ósea metabólica en la que los huesos se vuelven cada vez más frágiles, lo cual lleva a un aumento del

Más detalles

TERAPIAS ANABOLICAS PARA LA OSTEOPOROSIS

TERAPIAS ANABOLICAS PARA LA OSTEOPOROSIS TERAPIAS ANABOLICAS PARA LA OSTEOPOROSIS DR. HECTOR GAJARDO LAMAS DIRECTOR, SOCIEDAD CHILENA DE OSTEOLOGIA Y METABOLISMO MINERAL CLINICA SANTA MARIA SANTIAGO DE CHILE OPCIONES DE TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS:

Más detalles

TERAPIA HORMONAL DE SUSTITUCIÓN EN LA MENOPAUSIA: INFORMACIÓN ACTUALIZADA PARA LOS PROFESIONALES Y PARA LAS USUARIAS

TERAPIA HORMONAL DE SUSTITUCIÓN EN LA MENOPAUSIA: INFORMACIÓN ACTUALIZADA PARA LOS PROFESIONALES Y PARA LAS USUARIAS TERAPIA HORMONAL DE SUSTITUCIÓN EN LA MENOPAUSIA: INFORMACIÓN ACTUALIZADA PARA LOS PROFESIONALES Y PARA LAS USUARIAS La Agencia Española de Medicamentos y Productos Sanitarios (AEMPS), ha actualizado la

Más detalles

OSTEOPOROSIS: FRACTURAS OSTEOPORÓTICAS? José Antonio Bernal Vidal R-3 Reumatología Sesión general-hgua

OSTEOPOROSIS: FRACTURAS OSTEOPORÓTICAS? José Antonio Bernal Vidal R-3 Reumatología Sesión general-hgua OSTEOPOROSIS: FRACTURAS OSTEOPORÓTICAS? José Antonio Bernal Vidal R-3 Reumatología Sesión general-hgua 23/10/2013 Aquella enfermedad del esqueleto caracterizada por una resistencia ósea alterada con un

Más detalles

Cáncer de Mama. Hormonoterapia. Quimioprevención. Ana de Juan Ferré Oncología Médica H. U. Marqués de Valdecilla, Santander ajuan@humv.

Cáncer de Mama. Hormonoterapia. Quimioprevención. Ana de Juan Ferré Oncología Médica H. U. Marqués de Valdecilla, Santander ajuan@humv. Cáncer de Mama Hormonoterapia Quimioprevención Ana de Juan Ferré Oncología Médica H. U. Marqués de Valdecilla, Santander ajuan@humv.es Esquema Introducción Hormonoterapia Clasificación Enfermedad Avanzada

Más detalles

Vicente Giner GdT de Enfermedades Reumatológicas ginerpatres@gmail.com. Reumatología

Vicente Giner GdT de Enfermedades Reumatológicas ginerpatres@gmail.com. Reumatología Vicente Giner GdT de Enfermedades Reumatológicas ginerpatres@gmail.com Reumatología Aspectos del manejo de la osteoporosis a revisar (en negrita) 1. Identificar pacientes con riesgo de fractura Factores

Más detalles

Bazedoxifeno. Primer SERM de 3ª generación. Seguridad endometrial y en mama

Bazedoxifeno. Primer SERM de 3ª generación. Seguridad endometrial y en mama Rev. Osteoporos. Metab. Miner. 2; 2 (Supl 5): S3-S8 3 Sánchez Borrego R, Lugo Salcedo F DIATROS - Clínica de Atención a la Mujer - Barcelona Bazedoxifeno. Primer SERM de 3ª generación. Seguridad endometrial

Más detalles

Población. Comparación. Resultados

Población. Comparación. Resultados TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Inhibidores de aromatasa: anastrazol, letrozol y exemestane (cáncer de mama temprano y localmente avanzado, receptor hormonal positivo) 1. RESUMEN Título del reporte: Efectividad

Más detalles

OSTEOPOROSIS POSTMENOPÁUSICA DIAGNÓSTICO YMANEJO

OSTEOPOROSIS POSTMENOPÁUSICA DIAGNÓSTICO YMANEJO OSTEOPOROSIS POSTMENOPÁUSICA DIAGNÓSTICO YMANEJO Pluvio J. Coronado Martín Hospital Clínico San Carlos De Madrid Universidad Complutense de Madrid Pérdida Ósea a lo largo de la vida de la mujer Crecimiento

Más detalles

Módulo 5. SANTIAGO PALACIOS Director del Instituto Palacios de Salud y Medicina de la Mujer

Módulo 5. SANTIAGO PALACIOS Director del Instituto Palacios de Salud y Medicina de la Mujer EVIDENCIA PLATAFORMA E-LEARNING DE SALUD VAGINAL ATROFIA VULVOVAGINAL Módulo 5 Tratamiento sistémico: SERMs Situaciones clínicas SANTIAGO PALACIOS Director del Instituto Palacios de Salud y Medicina de

Más detalles

Recomendaciones actualizadas de la IMS sobre TRH en la postmenopausia y estrategias preventivas en la edad media

Recomendaciones actualizadas de la IMS sobre TRH en la postmenopausia y estrategias preventivas en la edad media Recomendaciones actualizadas de la IMS sobre TRH en la postmenopausia y estrategias preventivas en la edad media Dr Manuel Parra A FACOG. Profesor Asociado OB/GIN Sociedad Internacional de Menopausia climacteric

Más detalles

EVALUACIÓN CRÍTICA BASADA EN LA EVIDENCIA Sandra Convers-Páez EPIDEMIOLOGÍA CLÍNICA II

EVALUACIÓN CRÍTICA BASADA EN LA EVIDENCIA Sandra Convers-Páez EPIDEMIOLOGÍA CLÍNICA II EVALUACIÓN CRÍTICA BASADA EN LA EVIDENCIA Sandra Convers-Páez EPIDEMIOLOGÍA CLÍNICA II MBE Cáncer de cuello uterino y VPH CA de cérvix: Segundo tipo de CA en las mujeres. Principal causa de muerte por

Más detalles

OSTEOPOROSIS O L I V E R T O S T E - B E L L O D O R T A R 2 M F Y C T U T O R A : M ª J O S E M O N E D E R O M I R A C S R A F A L A F E N A

OSTEOPOROSIS O L I V E R T O S T E - B E L L O D O R T A R 2 M F Y C T U T O R A : M ª J O S E M O N E D E R O M I R A C S R A F A L A F E N A OSTEOPOROSIS O L I V E R T O S T E - B E L L O D O R T A R 2 M F Y C T U T O R A : M ª J O S E M O N E D E R O M I R A C S R A F A L A F E N A S E P T I E M B R E 2 0 1 5 Qué es? Alteración de la estructura

Más detalles

TRH: MENOPAUSIA, CÁNCER Y RIESGO CARDIOVASCULAR. IMPLICACIONES PARA LA INVESTIGACIÓN Y METODOLOGÍAS PARA LA PRÁCTICA CLÍNICA. Aplicando la evidencia

TRH: MENOPAUSIA, CÁNCER Y RIESGO CARDIOVASCULAR. IMPLICACIONES PARA LA INVESTIGACIÓN Y METODOLOGÍAS PARA LA PRÁCTICA CLÍNICA. Aplicando la evidencia TRH: MENOPAUSIA, CÁNCER Y RIESGO CARDIOVASCULAR. IMPLICACIONES PARA LA INVESTIGACIÓN Y METODOLOGÍAS PRIMER CONGRESO COSTARRICENSE DE BIOÉTICA SÉPTIMA REUNIÓN ANUAL DE LA RED COCHRANE IBEROAMERICANA QUINTA

Más detalles

6. Tratamiento de la osteoporosis

6. Tratamiento de la osteoporosis 65 6. Tratamiento de la osteoporosis Dr. Esdras Martín Vásquez Mejía Médico Internista Endocrinólogo Hospital Pablo Tobón Uribe, Universidad de Antioquia. Endocrino SAS centro de estudios hormonales, Medellín.

Más detalles

EDAD AVANZADA Y PLURIPATOLOGÍA: SON UN CONDICIONANTE PARA EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS?

EDAD AVANZADA Y PLURIPATOLOGÍA: SON UN CONDICIONANTE PARA EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS? EDAD AVANZADA Y PLURIPATOLOGÍA: SON UN CONDICIONANTE PARA EL TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS? José M. Olmos Dpto. Medicina Interna Hospital Universitario M. Valdecilla Santander EN CONTRA CONVIENE TRATAR

Más detalles

Menopausia, TRH y Ca de Seno: Consideraciones en su Investigación

Menopausia, TRH y Ca de Seno: Consideraciones en su Investigación Menopausia, TRH y Ca de Seno: Consideraciones en su Investigación Ricardo Martín O. MD MSc Gineco-Obstetra-Epidemiólogo Clínico Fundación Sta Fe de Bogotá Facultad de Medicina-Universidad de los Andes

Más detalles

Dr. Pablo Zurita Dr. Juan C. Olivo

Dr. Pablo Zurita Dr. Juan C. Olivo Dr. Pablo Zurita Dr. Juan C. Olivo HGS MAP OSTEOPOROSIS POSTMENOPAUSICA TRATAMIENTO OBJETIVO DEL TTO OSTEOPOROTICO MPM T-score

Más detalles

Formulario 150S Actualización Sobre Uso de Hormonas Extensión de La Mujer y Su Salud

Formulario 150S Actualización Sobre Uso de Hormonas Extensión de La Mujer y Su Salud center perf Formulario 5S Actualización Sobre Uso de Hormonas Ver. #5S-# INSTRUCCIONES PARA EL MARCADO Use sólo un lápiz. Oscurezca en forma completa el círculo que se encuentra al lado de la respuesta

Más detalles

Osteoporosis: preguntas y respuestas

Osteoporosis: preguntas y respuestas Osteoporosis: preguntas y respuestas Qué es la osteoporosis? La conferencia de consenso de la NIH (National Institute of Health) la define como: Es una enfermedad esquelética caracterizada por una resistencia

Más detalles

Osteoporosis. Diagnóstico y tratamiento. Dr. Carlos Stehr G. Dpto. Medicina Interna Facultad de Medicina Universidad de Concepción

Osteoporosis. Diagnóstico y tratamiento. Dr. Carlos Stehr G. Dpto. Medicina Interna Facultad de Medicina Universidad de Concepción Osteoporosis. Diagnóstico y tratamiento Dr. Carlos Stehr G. Dpto. Medicina Interna Facultad de Medicina Universidad de Concepción Anatomía del hueso CORTICAL 80% masa 20% superficie de recambio TRABECULAR

Más detalles

Guía de Referencia Rápida. Diagnóstico y Tratamiento de la Osteoporosis en el Adulto

Guía de Referencia Rápida. Diagnóstico y Tratamiento de la Osteoporosis en el Adulto Guía de Referencia Rápida Diagnóstico y Tratamiento de la Osteoporosis en el Adulto Guía de Referencia Rápida M 81. X Osteoporosis sin Fractura Patológica GPC Diagnóstico y Tratamiento de la Osteoporosis

Más detalles

Tratamiento de osteoporosis. Objetivos. Generalidades 17/03/14. Dr. Chih Hao Chen Ku Farmacología Clínica Hospital San Juan de Dios

Tratamiento de osteoporosis. Objetivos. Generalidades 17/03/14. Dr. Chih Hao Chen Ku Farmacología Clínica Hospital San Juan de Dios Tratamiento de osteoporosis Dr. Chih Hao Chen Ku Farmacología Clínica Hospital San Juan de Dios 1 Objetivos Revisar generalidades de osteoporosis Farmacología de tratamiento: Calcio y vitamina D Calcitonina

Más detalles

FÁRMACOS ANTIRRESORTIVOS

FÁRMACOS ANTIRRESORTIVOS FÁRMACOS ANTIRRESORTIVOS Dra. Esther Álvarez Rodríguez Coordinadora de Formación del Área de Urgencias Hospital Universitario Severo Ochoa Leganés (Madrid) Raloxifeno Bazedoxifeno Alendronato Risedronato

Más detalles

Osteoporosis bajo control

Osteoporosis bajo control Osteoporosis bajo control Osteoporosis inducida por glucocorticoides www.lillyosteoporosis.com Qué es la osteoporosis inducida por glucocorticoides? La osteoporosis inducida por glucocorticoides (GC) es

Más detalles

Osteoporosis y fracturas patológicas en el lesionado medular

Osteoporosis y fracturas patológicas en el lesionado medular Osteoporosis y fracturas patológicas en el lesionado medular Dr.. Jesús s E. Friol González CNR Julio DíazD az Es una enfermedad sistémica del esqueleto, que se caracteriza por una baja masa ósea y deterioro

Más detalles

TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS

TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS Separatas 2012 Dr. Carlos Renato Cengarle 1 TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS La osteoporosis es un trastorno caracterizado por aumento de la fragilidad ósea como resultado de la reducción en la cantidad

Más detalles

Introducción. Métodos

Introducción. Métodos Factor de riesgo en aumento En este estudio se analiza la relación entre la obesidad y el riesgo de cáncer de distintas localizaciones en individuos de diferentes razas, y si existen diferencias entre

Más detalles

El Manejo del Cancer Hereditario. I. Benjamin Paz F.A.C.S Director, Cooper Finkel Women s Health Center

El Manejo del Cancer Hereditario. I. Benjamin Paz F.A.C.S Director, Cooper Finkel Women s Health Center El Manejo del Cancer Hereditario I. Benjamin Paz F.A.C.S Director, Cooper Finkel Women s Health Center Quien está a riesgo de Cancer Hereditario? Los Canceres Hereditarios son una proporción muy pequeña

Más detalles

Se enfrenta a una histerectomía? Sepa porqué la cirugía da Vinci puede ser su mejor opción de tratamiento para una patología ginecológica benigna

Se enfrenta a una histerectomía? Sepa porqué la cirugía da Vinci puede ser su mejor opción de tratamiento para una patología ginecológica benigna Se enfrenta a una histerectomía? Sepa porqué la cirugía da Vinci puede ser su mejor opción de tratamiento para una patología ginecológica benigna La Patología(s): Dolor crónico, sangrado abundante, fibromas,

Más detalles

Mastectomía Profiláctica (Mastectomía de Reducción de Riesgo) 1.- Revisión del tema Presentación San Antonio 2008 2.- Mesa redonda

Mastectomía Profiláctica (Mastectomía de Reducción de Riesgo) 1.- Revisión del tema Presentación San Antonio 2008 2.- Mesa redonda Mastectomía Profiláctica (Mastectomía de Reducción de Riesgo) 1.- Revisión del tema Presentación San Antonio 2008 2.- Mesa redonda Revisión del tema Diagnóstico precoz del cáncer de mama Siglo XXI: Prevención

Más detalles

MEDICINA BASADA EN EVIDENCIA. Dr. med. José Gerardo González Gonz. Fac. Medicina, UANL.

MEDICINA BASADA EN EVIDENCIA. Dr. med. José Gerardo González Gonz. Fac. Medicina, UANL. MEDICINA BASADA EN EVIDENCIA Dr. med. José Gerardo González Gonz. Fac. Medicina, UANL. MEDICINA BASADA EN EVIDENCIA CONTENIDO 6: MBE: Lectura crítica. Estudios sobre terapéutica. Desenlaces. Morbimortalidad.

Más detalles

Inhibidores Selectivos de la Recaptación de Serotonina y Hueso

Inhibidores Selectivos de la Recaptación de Serotonina y Hueso GTO-SEMI Elche, Abril 2009 Inhibidores Selectivos de la Recaptación de Serotonina y Hueso JA Riancho Hospital U.M. Valdecilla Universidad de Cantabria Santander rianchoj@unican.es M.P.G. Mujer de de 75

Más detalles

OSTEOPOROSIS: Diagnostico y prevención. Prevención y Manejo de osteoporosis 5/14/2015. Bitácora

OSTEOPOROSIS: Diagnostico y prevención. Prevención y Manejo de osteoporosis 5/14/2015. Bitácora Prevención y Manejo de osteoporosis Moderadora: Dra. Vinsja Siches P. Invitados: Dra. Amanda Ladrón de Guevara (Endocrinología), Dr. Iván González (Reumatología) Bitácora Diagnostico y prevención de osteoporosis

Más detalles

Patología iatrogénica del endometrio

Patología iatrogénica del endometrio Patología iatrogénica del endometrio David Hardisson Dpt. de Anatomia Patologica Lesiones iatrogénicas en el endometrio Medicación. Radioterapia. Mecánicas. Lesiones iatrogénicas en el endometrio Medicación

Más detalles

Evidencia sobre Estatinas en ACV. Dr. Andrés Gaye

Evidencia sobre Estatinas en ACV. Dr. Andrés Gaye Evidencia sobre Estatinas en ACV Dr. Andrés Gaye Objetivos 1) Analizar las características generales de las estatinas. 2) Valorar la evidencia actual sobre su rol en la prevención secundaria del ACV/AIT.

Más detalles

Estrógenos naturales + progestágenos: - Estrógenos: E. equinos conjugados, estradiol. Estrógenos solos en histerectomizadas.

Estrógenos naturales + progestágenos: - Estrógenos: E. equinos conjugados, estradiol. Estrógenos solos en histerectomizadas. Estrógenos naturales + progestágenos: - Estrógenos: E. equinos conjugados, estradiol. - Progestágenos: medroxiprogesterona, levonorgestrel, noretisterona, didrogesterona, progesterona natural micronizada.

Más detalles

Dr Jorge Sandoval Zamorano

Dr Jorge Sandoval Zamorano ANTICONCEPCION INYECTABLE EN ADOLESCENTES Dr Jorge Sandoval Zamorano Profesor Asociado Departamento Obstetricia Y Ginecología Hospital Clínico Centro de Medicina Reproductiva y Desarrollo Integral del

Más detalles

Terapia de remplazo hormonal y cáncer mamario

Terapia de remplazo hormonal y cáncer mamario GONZÁLEZ REVISIÓN MA. DE TEMA 2004 - Vol. 19 Nº 4 Rev Colomb Cir Terapia de remplazo hormonal y cáncer mamario MARIO ARTURO GONZÁLEZ MARIÑO, MD* Palabras clave: cáncer de mama, terapia de remplazo de hormonas,

Más detalles

METABOLISMO MINERAL Y OSEO OSTEOPOROSIS POST- MENOPAUSICA

METABOLISMO MINERAL Y OSEO OSTEOPOROSIS POST- MENOPAUSICA XXIX CONGRESO NACIONAL DE ENFERMERIA ESPECIALISTAS EN ANALISIS CLINICOS METABOLISMO MINERAL Y OSEO OSTEOPOROSIS POST- MENOPAUSICA Ana Rodríguez García Servicio de Análisis Clínicos Hospital Universitario

Más detalles

ÍNDICE BIBLIOTECA CENTRAL AGRADECIMIENTOS...

ÍNDICE BIBLIOTECA CENTRAL AGRADECIMIENTOS... UNIVERSIDAD POPULAR AUTÓNOMA ÍNDICE BIBLIOTECA CENTRAL AGRADECIMIENTOS... AGRADECIMIENTOS: BI «UC>TECA ci " '~"WWVTE EN SALA A RESUMEN El objetivo general de este trabajo, fue conocer la incidencia de

Más detalles

GUÍAS CLÍNICAS DE DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO SERVICIO DE GINECO OBSTETRICIA 4.- CLIMATERIO

GUÍAS CLÍNICAS DE DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO SERVICIO DE GINECO OBSTETRICIA 4.- CLIMATERIO 4.- CLIMATERIO Es el periodo de transición en la vida reproductiva de la mujer a la no reproductiva. Inicia aproximadamente entre 5 y 10 años antes de la menopausia y su duración es de 10 a 15 años. MENOPAUSIA.-

Más detalles

Osteoporosis en Hombres. Dra. Sofía Oviedo G.

Osteoporosis en Hombres. Dra. Sofía Oviedo G. Osteoporosis en Hombres Dra. Sofía Oviedo G. Osteoporosis en Hombres Fracturas vertebrales: 2% en hombres Fracturas de cadera: 3% en hombres Prevalencia (5 años) Riesgo Fractura Mujeres: 35% 39.7% Hombres:

Más detalles

FACTORES ASOCIADOS A RECAÍDA EN PACIENTES CON CÁNCER DE MAMA DE UNA INSTITUCIÓN DE BOGOTÁ. Diana Díaz Manrique, MD. Adriana Carrillo Rodríguez, MD.

FACTORES ASOCIADOS A RECAÍDA EN PACIENTES CON CÁNCER DE MAMA DE UNA INSTITUCIÓN DE BOGOTÁ. Diana Díaz Manrique, MD. Adriana Carrillo Rodríguez, MD. FACTORES ASOCIADOS A RECAÍDA EN PACIENTES CON CÁNCER DE MAMA DE UNA INSTITUCIÓN DE BOGOTÁ Diana Díaz Manrique, MD. Adriana Carrillo Rodríguez, MD. 1. Ficha Técnica 2. Introducción 3. Descripción del proyecto

Más detalles

CRITERIOS PARA INDIVIDUALIZAR LA TERAPIA DE REEMPLAZO HORMONAL QUIEN,COMO Y POR CUANTO TIEMPO?

CRITERIOS PARA INDIVIDUALIZAR LA TERAPIA DE REEMPLAZO HORMONAL QUIEN,COMO Y POR CUANTO TIEMPO? CRITERIOS PARA INDIVIDUALIZAR LA TERAPIA DE REEMPLAZO HORMONAL QUIEN,COMO Y POR CUANTO TIEMPO? Dra Ana Lía Villalobos Vargas Esp. Ginecología y Obstetrica Miembro de la Junta Direc>va ACCMYO Febrero 2014

Más detalles

Enfermedad celíaca y osteoporosis, Dra. Virginia López Prof. Adj. de Gastroenterología

Enfermedad celíaca y osteoporosis, Dra. Virginia López Prof. Adj. de Gastroenterología Enfermedad celíaca y osteoporosis, una asociación frecuente? Dra. Virginia López Prof. Adj. de Gastroenterología Definición de la EC Mecanismo fsp. de la osteoporosis en la EC Fractura en la EC Cuando

Más detalles

APROXIMACIÓN PRÁCTICA AL DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS

APROXIMACIÓN PRÁCTICA AL DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS APROXIMACIÓN PRÁCTICA AL DIAGNÓSTICO Y TRATAMIENTO DE LA OSTEOPOROSIS José M. Olmos Dpto. Medicina Interna Hospital Universitario M. Valdecilla Universidad de Cantabria. Santander. Definición de osteoporosis

Más detalles

Menopausa. Quan i com tractar

Menopausa. Quan i com tractar CURS DE ACTUALITZACIÓ GINECOLÒGICA SBGO Menopausa. Quan i com tractar Andreu Forteza Matheu Hospital Comarcal d Inca Palma 2014 Menopausia No es una enfermedad Puede afectar a la calidad de vida (50-80%

Más detalles

LA OSTEOPOROSIS. - caudal adecuado de hormonas sexuales. - ingesta correcta de vitamina D, calcio y proteínas.

LA OSTEOPOROSIS. - caudal adecuado de hormonas sexuales. - ingesta correcta de vitamina D, calcio y proteínas. 1 LA OSTEOPOROSIS El hueso es un tejido vivo, sujeto a un proceso dinámico y continuo de formación/destrucción. La formación de hueso depende de la acción de determinadas células óseas específicas, llamadas

Más detalles

GUÍA DE PRÁCTICA CLÍNICA. Conceptos Básicos de Climaterio. Dra. Mariana Turek

GUÍA DE PRÁCTICA CLÍNICA. Conceptos Básicos de Climaterio. Dra. Mariana Turek Dra. Mariana Turek Año 2011 - Revisión: 0 Página 1 de 5 Introducción A lo largo de toda la historia de la Medicina, los seres humanos han buscado la explicación de las distintas etapas por las que transcurren

Más detalles

X-Plain La osteoporosis Sumario

X-Plain La osteoporosis Sumario X-Plain La osteoporosis Sumario La osteoporosis es una enfermedad muy común que afecta a los huesos y causa que se debiliten. La debilidad en los huesos puede causar fracturas en la columna, la cadera

Más detalles

TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Lapatinib 1. INFORMACIÓN GENERAL

TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Lapatinib 1. INFORMACIÓN GENERAL TECNOLOGÍA EN SALUD DE INTERÉS Lapatinib 1. INFORMACIÓN GENERAL Título del reporte: efectividad y seguridad de lapatinib (terapia anti-her2) en cáncer de mama HER2 positivo Autores: grupo desarrollador

Más detalles

Osteoporosis: perspectivas de futuro. José A. Riancho Serv. Medicina Interna Hospital U.M.Valdecilla Universidad de Cantabria Santander

Osteoporosis: perspectivas de futuro. José A. Riancho Serv. Medicina Interna Hospital U.M.Valdecilla Universidad de Cantabria Santander Osteoporosis: perspectivas de futuro José A. Riancho Serv. Medicina Interna Hospital U.M.Valdecilla Universidad de Cantabria Santander Perspectivas en.. Predicción de fracturas Tratamiento Perspectivas

Más detalles